Pestprotocol
St. Martinusschool Schijf
Versie 2015
1
Pestprotocol St. Martinusschool Schijf Een onderwijsprotocol tegen pesten wil door samenwerking het probleem van het pestgedrag bij kinderen aanpakken. Pesten is een wezenlijk en groot probleem. Pestgedrag is schadelijk tot zeer schadelijk voor kinderen, zowel voor slachtoffers als voor de pesters. Dit ernstige probleem moet aangepakt worden, in het bijzonder door de ouders en de leerkrachten. Directie, personeel, adviesorgaan, medezeggenschapsraad en de oudervereniging werken samen met leerlingen en ouders om het probleem "pesten" aan te pakken. Elke twee jaar wordt dit protocol geëvalueerd en zonodig bijgesteld door het zorgteam van de school. Het protocol wordt opgenomen in de schoolgids en op de website van school geplaatst.
Getekend namens Schijf,
Directie
2015
Medezeggenschapsraad
Adviesorgaan
Pestprotocol St. Martinus Schijf. Versie 2015
2
De visie van onze school is: Samen leren, samen spelen, samen werken ….. Het klimaat van de school is hierbij belangrijk. Wij vinden het belangrijk dat alle kinderen op onze school zich veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met plezier naar school te gaan. Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken. Pesten op school. Wat wordt onder pesten verstaan? Pesten is het langdurig uitoefenen van fysieke en/of psychische mishandeling door een kind of een groep kinderen van, meestal, een klasgenoot, die niet ( meer ) in staat is zichzelf te verdedigen.
Plagen of pesten Plagen en pesten worden vaak door elkaar gehaald. Plagen is echter onschuldig, pesten is gemeen. Het verschil: Iemand van zijn fiets aftrekken: dat kan plagen zijn, maar ook pesten. We noemen het plagen als de kinderen aan elkaar gewaagd zijn: de ene keer doet de een iets onaardigs, een volgende keer is het de ander. Het is een spelletje, misschien niet altijd leuk, maar nooit echt bedreigend. Bovendien duurt het nooit echt lang. Door elkaar te plagen leer je zelfs om met conflicten om te gaan. Het hoort bij het groot worden. Pesten kan beginnen als een spelletje, als iets leuks om te doen. Het gepeste kind voelt zich direct of na verloop van tijd erg ongemakkelijk door het pesten en kan zich er niet tegen verweren. Het lukt hem/haar niet (meer) om terug te plagen, een grapje te maken of onverschillig te blijven. De gepeste persoon wordt bang en/of verdrietig en voelt zich hulpeloos. Vaak is er een groepje kinderen bij het pesten betrokken, ze lachen wanneer de pester iets gemeens doet maar durven zelf niets te doen. Pesten is bedreigend en het gebeurt niet zomaar een keer, maar met grote regelmaat, soms een jaar of langer achter elkaar. Bij pesten wordt een slachtoffer uitgezocht om de baas over te spelen op een heel bedreigende en gemene manier. De pestkop misbruikt zijn macht. Versie 2015
3
Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Landelijk gezien wordt 21 % van de kinderen tussen 8 en 12 jaar gepest. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus willen aanpakken. Pesten moet als probleem worden gezien door alle direct betrokken partijen: leerlingen ( gepeste kinderen, pesters en de middengroep), directie, leerkrachten, niet-onderwijzend personeel en ouders.
Onze aanpak is in eerste instantie gericht op het voorkomen van pesten. Hierbij zijn van belang: Aan het begin van het schooljaar wordt er gestart met een projectweek waarin extra aandacht wordt besteed aan omgangsregels en schoolafspraken. In elke groep worden afspraken en omgangregels opgesteld. Dit gebeurt in overleg met de leerlingen. Deze regels worden duidelijk zichtbaar in de klas opgehangen. Aan het eind van de week ondertekenen de leerlingen een contract waarin de regels en afspraken zijn opgenomen. Iedere regel wordt twee weken extra onder de aandacht gebracht. Dit gebeurt in alle groepen o.a. door vermelding op de taakbrief Na elke vakantie worden de regels en afspraken opnieuw onder de aandacht gebracht. De regels komen in de gang te hangen bij de “Coole Kikker”vijver. Er is al enkele jaren in ‘pestbrievenbus’ waarin gepeste kinderen een hulpoproep kunnen deponeren. Leerkrachten reageren hierop en maken het pesten in de klas een extra bespreekpunt. Ouders zijn op de hoogte van de inhoud van het pestprotocol.In de Nieuwsbrief worden ouders op de hoogte gebracht van de activiteiten in het kader van het pestprotocol. Leerkrachten en ouders geven het goede voorbeeld. Een positief werk- en leefklimaat. Sinds 2015 worden coachings gesprekken met alle kinderen gevoerd, waarbij de leerkrachten een goed beeld krijgen van het welbevinden van iedere leerling. Zorgen voor een goede sfeer in de klas. Kinderen moeten voldoende succeservaringen hebben . De tijd nemen om de kinderen goed te leren kennen. Laat merken dat je de kinderen begrijpt. Signaleer pestgedrag en accepteer dit niet. Sluit elke dag positief af. Versie 2015
4
Onze regels van het Coole Kikkerproject zijn: 1. Groot en klein, het is leuk dat we allemaal anders zijn 2. Iedereen vindt het fijn, als je laat weten hoe aardig ze zijn 3. Als je iets moeilijk vindt, vraag je het maar hier op school helpen we elkaar 4. Praten kunnen we niet tegelijk, luisteren is ook belangrijk 5. Wanneer we samen spelen, gaan we samen delen 6. Ruzie maken is niet fijn, we willen allemaal vrienden zijn 7. Netjes vragen of je iets mag lenen, zorgt niet voor problemen 8. Bij het spelen, binnen of buiten, mogen we niemand buitensluiten 9. Lachen is fijn, uitlachen doet pijn 10.Hand in hand, dat is oké, slaan, schoppen, duwen; daar doen we niet aan mee 11.Heeft er iemand verdriet, help elkaar dan als je dat ziet 12.Verdrietig of boos zijn, is niet dom, hier gaan we samen goed mee om Als pesten, ondanks een aantal preventieve maatregelen, optreedt, moeten leerkrachten en medewerkers dit kunnen signaleren. De belangrijkste signalen kunnen zijn dat het slachtoffer: Zich niet veilig voelt op school. Vaak niet naar buiten wil. Vaak treuzelt na schooltijd. Vaak alleen is of zich afzondert. Niet samenwerkt met andere kinderen. Vaak alleen met jongere kinderen speelt. Niet ( meer ) uitgenodigd wordt op partijtjes. Sneller boos of prikkelbaar is. Slechtere leerprestaties laat zien. Overige kenmerken zijn: De pester voelt zich sterker door te pesten. Er is veel onrust in de groep. Er is veel concurrentie binnen de groep. Er ontstaan veel vechtpartijen zonder duidelijke oorzaak. Bij signalering moet meteen de groepsleerkracht gewaarschuwd worden. Dit kan gebeuren door: Het gepeste kind. De ouders. Een collega of medewerker. Andere kinderen. Versie 2015
5
Pestgedrag wordt nergens en door niemand getolereerd.Elke leerkracht neemt stelling tegen het pesten. Om duidelijk stelling te kunnen nemen, is zicht op de omvang van het probleem, kennis van de gevolgen voor het slachtoffer, maar bovenal invoelend vermogen vereist. Duidelijk stelling nemen gebeurt wel op een pedagogische verantwoorde manier.
Wat doen we als er gesignaleerd wordt dat een leerling gepest wordt: Als er sprake is van onderhuids pesten ( dus niet openlijk) stelt de leerkracht een algemeen probleem aan de orde om langs deze weg bij het probleem in de klas te komen. Als een kind duidelijk zichtbaar gepest wordt, neemt de groepsleerkracht stelling. - De leerkracht brengt de partijen bij elkaar voor een verhelderingsgesprek en probeert samen met hen de pesterijen op te lossen en nieuwe afspraken te maken. - Bij herhaaldelijk pestgedrag neemt de leerkracht duidelijk stelling en houdt een gesprek met de leerling die pest. - De ouders van pester en gepeste worden op de hoogte gebracht van het pestgedrag. Leerkrachten en ouders werken in goed overleg samen aan een bevredigende oplossing. Er worden duidelijke afspraken gemaakt. Deze afspraken worden schriftelijk vastgelegd op de registratiekaart en na een aantal weken geëvalueerd. - De leerkrachten maken een aantekening van de vooruitgang op de registratiekaart. Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld via de Jeugdprofessionals of de GGD medewerkster Hoe begeleiden we de gepeste leerling: We tonen medeleven en luisteren en vragen hoe en door wie er wordt gepest. We gaan na hoe de leerling zelf reageert. Versie 2015
6
We laten de leerling inzien dat je soms ook op een andere manier kunt reageren. We gaan na welke oplossing het kind zelf wil. We benadrukken de sterke kanten van het kind. We stimuleren het dat de leerling zich anders/beter opstelt. We praten met de ouders van het kind. We plaatsen het kind niet in een uitzonderingspositie door het over te beschermen. We schakelen indien nodig, in overleg met ouders, hulp in zoals: sociale vaardigheidstrainingen ( binnen of buitenschools), Schoolmaatschappelijk Werk. Hoe begeleiden we de pester: We praten met de pester en we zoeken naar de reden van het pesten. We laten inzien wat het effect van zijn/haar gedrag is voor de gepeste. We laten inzien welke positieve kanten de gepeste heeft. We laten excuses aanbieden. We praten met de ouders van het kind. We schakelen indien nodig,in overleg met ouders, hulp in zoals: sociale vaardigheidstrainingen ( binnen of buitenschools), Schoolmaatschappelijk Werk. We spreken bij herhaling de pester er weer op aan. Pesten is niet toegestaan, we houden ons aan deze regel, straffen als het kind wel pest, belonen ( schouderklopje) als het kind zich aan de regels houdt. In extreme gevallen kan een leerling geschorst of verwijderd worden. Hoe begeleiden we “de midden groep”: We maken het probleem bespreekbaar in de groep. We stimuleren dat de kinderen een eigen standpunt in te nemen en actief meehelpen om het pesten te stoppen. We bespreken met de leerlingen dat als kinderen zwijgen dat ze meewerken aan het probleem.
Adviezen aan ouders van de gepeste kinderen: Blijf in gesprek met uw kind. Pesten kunt u het beste direct bespreken met de leerkracht. Door positieve stimulering en zgn. schouderklopjes kan het zelfrespect vergroot worden of weer terug komen. Steun uw kind
Versie 2015
7
Adviezen aan ouders van pesters: Neem het probleem van uw kind serieus. Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen. Maak uw kind gevoelig voor wat het anderen aandoet. Corrigeer ongewenst gedrag en benoem het goede gedrag van uw kind. Besteed extra aandacht aan uw kind. Maak uw kind duidelijk dat u achter het standpunt van school staat.
Adviezen aan alle ouders: Neem de ouders van het gepeste kind serieus. Houdt rekening met de gevoelens van ouders van zowel het gepeste kind als ook van de gevoelens van de pester. Stimuleer uw kind om op een goede manier met andere kinderen om te gaan. Corrigeer uw kind bij ongewenst gedrag en benoem goed gedrag. Geef zelf het goede voorbeeld. Leer uw kind voor anderen op te komen. Leer uw kind voor zichzelf op te komen.
Online of digitaal pesten. Gezien de steeds grotere rol die het computergebruik in de wereld van de kinderen speelt, vinden we het zinvol om voor de kinderen een aantal afspraken te maken over ‘veilig internetten’. Deze hangen in de computerruimtes en bij de computers in de klas. Daarnaast bespreken we minstens 1x per jaar in de groep, hoe je veilig gebruik kunt maken van internet.
TIPS VOOR DE LEERLINGEN Doe on-line niet, wat je ook off-line niet doet. Onthoud dat iedereen zich op internet anders kan voordoen. Geef nooit zomaar je privé-gegevens weg. Verzin ingewikkelde wachtwoorden en neem een verzonnen nick- of e-mailnaam. Zorg ervoor dat je nicknames, e-mailadressen, inlognamen en wachtwoorden verwijdert als je uitlogt. Versie 2015
8
Denk niet alleen aan je eigen privacy, maar ook aan die van anderen Rare sites? Klik weg. Log uit als je je ongemakkelijk voelt. Zorg dat de virusscanner ge-update is. Reageer niet op vervelende mail of chats. Blokkeer vervelende chatters of mailers. Computer niet te lang. Los problemen samen met je ouders of de leerkracht op. Meld het als je vervelende of gemene mailberichten ontvangt aan je ouders of de leerkracht. Verwijder volgende e-mails van dezelfde afzender zonder ze te openen. Als daders geen respons krijgen is de lol er voor hen snel af. TIPS VOOR DE OUDERS Surf samen met uw kind. Ga regelmatig samen achter de computer zitten. Ouders en kinderen leren dan van elkaar. Maak duidelijke afspraken over het internetgebruik en de tijdsduur ( max. 1 uur per dag) die het kind achter de computer mag doorbrengen. Houd goed zicht op de computer en plaats deze indien mogelijk op een centrale plaats in huis. Leer uw kind om zeer zorgvuldig met privacy om te gaan. Altijd toestemming vragen om aan derden een telefoonnummer, adres of bankrekeningnummer door te mogen geven. Spreek af wat U en uw kind onder “onbekenden” en “vreemden” verstaan. Ga ook eens surfen, mailen, of downloaden om te ervaren wat het is. Bekijk regelmatig de history van de browser, zodat u op de hoogte blijft van het surfgedrag van uw kind. Let wel: dit biedt geen garantie, want kinderen kunnen deze geschiedenisknop wissen. Gebruik een goede virusscanner en zorg dat deze up to date blijft. Vertel uw kinderen af te blijven van onbekende software en leer hen voorzichtig om te gaan met het downloaden van onbekende sites. Blijf geïnteresseerd in het surfgedrag van uw kind en wijs hem regelmatig op de minder leuke kanten hiervan, Stel de leerkracht op de hoogte als u vermoedt dat er sprake is ongewenste activiteiten op internet, waar uw eigen of andere kinderen ‘slachtoffer’ van (kunnen) worden. TIPS VOOR DE LEERKRACHTEN Hang de afspraken over computergebruik goed zichtbaar in de klas, nadat je het in de klas besproken hebt. Op school gebruiken we internet alleen bij het opzoeken van informatie ten behoeve van een werkstuk of spreekbeurt. Het is niet toegestaan de computer te gebruiken voor MSN chatten e.d. Versie 2015
9
Blijf in de buurt bij de internettende leerlingen en laat hen weten dat ze regelmatig gecontroleerd worden. Controleer of de schoolregels worden opgevolgd. Laat persoonlijke gegevens privé blijven. Let er op dat er over de leerlingen zo weinig mogelijk valt te traceren. Pesten of bedreigen via mail wordt niet getolereerd. Tips voor kinderen die gepest worden: Blokkeer degene die het bericht verstuurt. Vraag hulp als je niet weet hoe dat moet. Praat erover met vrienden, je ouders of juf/meester. Negeer pestmails, sms-jes en chats. Stuur niets terug! Verander als het nodig is je wachtwoord of neem een ander e-mail adres. Verzamel bewijzen. Als de pester jou al heel lang pest, dan helpt negeren vaak niet meer zo goed. Print de vervelende mailtjes uit en laat ze aan je ouders of juf/meester zien. Als het pesten toch gewoon doorgaat en als je wordt bedreigd, dan kun je ook naar de politie gaan. Je kunt dan aangifte doen. Ga niet terugpesten! Dan wordt het allemaal nog veel erger. Als er iets vervelends gebeurt in een chat, ga dan meteen weg. Vat scheldpartijen of beledigingen niet persoonlijk op, zeker als het komt van mensen die je niet kent. Vaak zegt men vervelende dingen uit verveling. Vergeet niet: het is niet jouw schuld dat je gepest wordt.
Versie 2015
10
BIJLAGE 1 Registratiekaart
Naam:
Leerkracht:
Groep:
Datum:
Wie is de pester:
Wie wordt gepest:
Wie heeft de melding gedaan:
De situatie waarin gepest werd:
Welke stappen zijn ondernomen:
Reactie (kind/ouder)
De volgende afspraken zijn gemaakt:
Evaluatie van de gemaakte afspraken:
Evaluatie pestgedrag na ongeveer 3 weken:
Versie 2015
11
BIJLAGE 2
Lijst met materialen die we kunnen gebruiken bij pestsituaties. Informatie over pesten kun je vinden op: www.pestweb.nl www.pesten.net Literatuur: · Pesten op school, leersuggesties voor leerkrachten. Bob van der Meer. ISBN 9023232399 · Pesten, gedaan ermee! Hoe omgaan met pesterijen? Gie Deboutte. ISBN 9075640013 · Treiteren op school. Dan Olweus. ISBN 9052560781 Onderbouw. · Ik kan niet slapen! Ingrid en Dieter Schubert. · Ik neem het niet meer! Stasia Kramer · Erge Ellie en nare Nellie. Rindert Kromhout · Een klap voor de grap. Erik van Os · Altijd moeten ze mij hebben. An de Bode · Pudding Tarzan. Ole Lund Kirkegaard · Uit serie Kijk en beleef: Deel 4: Ruzie Deel 5: Plagen Deel 6: Anders zijn Deel 7: Eerlijk zijn Deel 15: Weerbaar zijn • Ze pesten me. Jos van Hest • Rikki. Guido van Genechten Bovenbouw. - Coole kikker - Geweld? Voor geen geld! - Het biggetje en het varken - De kater en het muisje - De worm en de vogels - De mol en de aapjes - De kamelen en de dromedaris - Wolven tegen wolven) - Wat kun je doen als je snel boos bent. Versie 2015
12
Tweelingboeken (met handleiding) - Een domme zet - Twee druppels water - Verstoppertje - Rare sprongen · · · · · · · · · ·
De achttiende ramp. Betsy Byars Benen in de kast. Heleen Vissinga De jongen met de kip. Imme Dros De onzichtbare indiaan. Janosch De gemaskerde wreker. Klaas van Assen Weg met Josefien. Roger Collinson De grap. Thea Dubelaar Treiterkoppen. Mieke van Hooft Tirannen. Aidan Chambers Ze pesten me. Jos van Hest
Meer informatie en korte inhoud van bovenstaande boeken, kun je vinden in het boekwerk: KINDERBOEKEN over gevoelens. · Spijt. Carry Slee. · De club van lelijke kinderen. Koos Meinderts. ISBN 9021618141 · Jij moet stelen. Peter Vervloed. ISBN 9027633932 · De kamelen en de dromedaris. Sylvie Girardet. ISBN 9077343040 · Het biggetje en het varken. Sylvie Girardet. ISBN 9077343032 · Wolven tegen wolven. Sylvie Gerardet. ISBN 9077343016
Spelmateriaal: - Kinderkwaliteitenspel - Coole kikker kwartetspel - Coole kikker Spring kikker, spring - Babbelspel - Emotiekwartet - Sent image ( verhalendoos) Ouders. Pesten bij kinderen. Munro Sheila. ISBN 90447-00871 Het boek richt zich op de ouders van de kinderen die gepest worden, maar ook op de ouders van de pestkop zelf. Het boek is voornamelijk gericht op de ouders van kinderen van de basisschool
Versie 2015
13
Bijlage 3 Start aanpak pestprobleem
Iemand heeft een vermoeden van pesten
De leerkracht van betrokken leerling(en) onderzoekt het vermoeden.
Wordt er gepest?
nee
Einde aanpak pestprobleem
ja Wanneer je pesten ziet: Onmiddellijk ingrijpen
Afspraken maken
feedback
De leerkracht voert begeleidende gesprekken met de pester
De leerkracht voert begeleidende gesprekken met de gepeste
De leerkracht voert een gesprek met de ouders van de pester
De leerkracht voert een gesprek met de ouders v.d. gepeste
nee Verdere begeleiding nodig
Afspraken maken
feedback
Einde aanpak pestprobleem
ja Doorverwijzen pester en/of gepeste
Versie 2015
14 Einde aanpak pestprobleem
