ICT

Projectplan Project:

MBO Telecom/ICT

Datum Auteur Versie Status Bestandsnaam

: : : : :

13-03-2001 Albert Hermelink 1 Projectplan Project MBO Telecom/ICT

Document Projectplan goedgekeurd door:

Naam

Functie Voorzitterstuurgroep

Datum

Handtekening

Documenthistorie Projectdefinitie van project

datum 30-01-01 12-02-01 21-02-01 13-03-01

.

versie 0.1 0.1 0.1 1

auteur Albert Hermelink Albert Hermelink Albert Hermelink Albert Hermelink

wijzigingen Concept versie 1 Concept versie 2 Concept versie 3 Versie 1

Verzendlijst

Naam Senter Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Mevr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Mevr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Mevr. Dhr.

Functie

Uneto FME/CWM Vereniging ICT Jan Braat Siemens Ina Kurvers KPN Henk Zeilstra Casema Hans van Dorp ROC Leiden Hans van der Linden Mondriaan College Hink van Houten ROC de Amerlanden Piet Boddeman VEV Albert Hermelink KPN Gerrit de Jong ROC de Amerlanden Antoon Oostveen VEV Johan Hijnberg VEV Willem Roos Mondriaan College Lutz Mischke Worldcom Fred Kuiperij Casema Martin van der Kwaak Siemens Jan Gottmer Nortel Dirk Boekema VEV Wil Lazeroms Gilde College Huub van Elsen ROC Leiden Arie van Kralingen Getronics Pascale Warners Casema Bert Wissink VEV Jan Vrieze KPN Peter Smulders OFE Slotboom Alie Hendriksen Hendriksencomm. Ries Luijsterburg Intech

Adres (Gebouw +kamernummer)

Peter Helmink Willy Berentsen

21 mei 2001 Projectdefinitie -

Lid stuurgroep Lid stuurgroep Lid stuurgroep Lid stuurgroep Lid stuurgroep Lid stuurgroep Lid stuurgroep Projectmanager Projectleider Projectleider Projectleider Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid Projectlid

1

Colofon Project Projectmanager Telefoon e-mail

: MBO Telecom/ICT : Albert Hermelink : 06 53243530 : [email protected]

Projectleider Implementatie Telefoon e-mail

: Gerrit de Jong : 033 4794181 : [email protected]

Projectleider Ontwikkeling Telefoon e-mail

: Antoon Oostveen : 033 2479413 : [email protected]

Projectleider PR en Communicatie Telefoon e-mail Projectleider Contacten Telefoon E-mail adres

Opdrachtgever Telefoon E-mail adres

Datum Editie Bestandsnaam


: Johan Hijnberg : 033 2479376 : [email protected] : Albert Hermelink 06 53243530 [email protected]

: Stuurgroep MBO Telecom/ICT : :

: 13-03-2001 : Versie 1 : Projectplan

2

Inhoudsopgave Algemene informatie ........................................................................................................................ 5 Inleiding ......................................................................................................................................... 5 1

Probleemstelling en doelstellingen....................................................................................... 6

1.1 1.2 1.3

Probleemstelling ................................................................................................................ 6 Doelstellingen................................................................................................................. 11 Achtergronden................................................................................................................ 11

2.

Kennisuitwisseling....................................................................................................... 13

2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

Uitgangspunten voor de kennisuitwisseling ....................................................................... 13 Uitgangspunten voor het ontwerp ..................................................................................... 13 Resultaatomschrijving..................................................................................................... 14 Ontwikkelproject......................................................................................................... 14 Implementatieproject................................................................................................... 18 Communicatie en PR project ....................................................................................... 18 Contacten project ....................................................................................................... 18 Doelgroepbeschrijving..................................................................................................... 19 Oplossingsopzet ............................................................................................................ 19 Mediakeuze / werkvormen............................................................................................... 19 Evaluatie, toetsing en effectmeting................................................................................... 20 Consequenties voor realisatie.......................................................................................... 20

3.

Het Leermiddel............................................................................................................ 22

3.2 3.2.1 3.3

Projectfasering............................................................................................................... 26 Fasering van het project ................................................................................................ 27 De borging..................................................................................................................... 31

4.Verstrekkendheid .................................................................................................................... 32 5.

Samenwerkingsverbanden en projectorganisatie............................................................ 33

5.1 5.2 5.3 5.3.1 5.3.2 5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.5.

Deelnemers aan het consortium ...................................................................................... 33 Deelname door derden................................................................................................... 33 Projectteam................................................................................................................... 33 Stuurgroep ................................................................................................................ 33 Projectorganisatie en overlegstructuur .......................................................................... 34 Randvoorwaarden........................................................................................................... 35 Capaciteit .................................................................................................................. 35 Middelen.................................................................................................................... 36 Rechten en geheimhouding ......................................................................................... 36 Intellectueel eigendomsrecht ....................................................................................... 37

6.

Activiteitenplan, projectbegroting en cofinanciering .................................................. 38

6.1 Activiteitenplan .............................................................................................................. 38 6.2 Planning........................................................................................................................ 42 6.4 Rapportage.................................................................................................................... 43 6.5 Communicatieplan ......................................................................................................... 43 6.5.1 Communicatie over de Telecom/ICT-opleiding Telecommunicatie.................................... 43 6.5.2 Projectcommunicatie .................................................................................................. 45 6.5.3 Interne communicatie................................................................................................. 45 6.5.4 Externe communicatie ................................................................................................ 46 6.5.4.1 Leerlingen ............................................................................................................ 47 6.5.4.2. Ouders en familie................................................................................................... 48 21 mei 2001 Projectdefinitie -

3

6.5.4.3. Vriendenkring, medescholieren ............................................................................... 49 6.5.4.4. Directies, leraren en decanen.................................................................................. 49 6.5.4.5 Overheidsinstanties, vak- en belangenorganisaties .................................................... 50 6.5.4.6 Praktijkbegeleidende bedrijven met werkgevers en werknemers ................................. 50 6.5.4.7 Media ................................................................................................................... 50 6.5.5. Aanbevelingen........................................................................................................... 51 6.5.6 Beschikbare achtergrondinformatie:............................................................................. 51 6.6 Projectbegroting en cofinanciering ................................................................................... 51 6.7 Productkwaliteit ............................................................................................................. 52 6.8 Kwaliteitsborging traject.................................................................................................. 53 7.

Samenvatting ............................................................................................................. 53

8.

Contract....................................................................................................................... 55


4

Algemene informatie Inleiding Opdrachtgever De opdrachtgever voor dit project is de stuurgroep “Herstructurering en Innovatie MBO-Telecom/ICT”. De stuurgroep Herstructurering en Innovatie MBO-Telecom/ICT en daarmee het gehele project valt onder Stichting Introductie Nieuwe Technologieën (Intech). Intech is een stichting die is benoemd door en namens de BTGE/ICT optreedt. Het bestuur van Intech is samengesteld uit de BVE Raad, VEV Stichting LOB E/ICT en bedrijven. Oude Barneveldseweg 65 , Postbus 275 , 3860 AG Nijkerk

Uitvoerder Het project wordt uitgevoerd door ROC’s, VEV Stichting LOB E/ICT en Telecommunicatie/ICT bedrijven. De projecteigenaar is: ROC De Amerlanden Wiekslag 50 Amersfoort Postbus 789 3800 AT Amersfoort

Doel van dit rapport Doel van dit projectplan “Herstructurering en Innovatie MBO Telecom/ICT” is het bestuurbaar maken van het veranderproces. Nadat de problematiek nauwkeurig in beeld is gebracht, worden de gewenste vernieuwingen beschreven. De organisatie van het project en stuuritems als kosten en opbrengsten, planning, de kwaliteit van de nieuwe oplossingen en de wijze waarop belanghebbenden worden geï nformeerd worden beschreven. Tevens moet het plan voldoen aan de eisen die worden gesteld in het kader van de subsidieregeling Kennisuitwisseling Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KeBB).


5

1 1.1

Probleemstelling en doelstellingen Probleemstelling

Tijdens een bijeenkomst van bedrijven uit de Telecommunicatie/ICT-branche (*) werd geconstateerd, dat nieuwe medewerkers in onvoldoende mate over de nodige kennis beschikken. Door Telecommunicatiebedrijven wordt daarom nogal geï nvesteerd in het opleiden van nieuwe medewerkers. Verder ontbreken in veel gevallen de door het bedrijfsleven belangrijk geachte gedrag- en houdingscompetenties. Nieuwe technologische ontwikkelingen in zowel de telecommunicatie als de ICT, zijn voor Telecommunicatiebedrijven aanleiding om beroepsprofielen en competenties aan te scherpen. Naast het kwaliteitsprobleem bestaat er ook een kwantiteitsprobleem. Bedrijven ondervinden steeds meer moeite om de gewenste instroom te realiseren. Dit probleem zal toenemen, omdat de instroom van nieuwe deelnemers in de opleiding Middenkaderfunctionaris Telematica schrikbarend terug loopt. Daarbij komt, dat het aantal “afhakers” op enkele scholen meer dan 50% bedraagt. In het Integraal Telecom Actieplan 2000 – 2004 wordt de problematiek op de arbeidsmarkt ook beschreven. Specifiek wordt aandacht besteed aan het ontbreken van een Telecommunicatieopleiding op MBO - of VMBO – niveau. Tevens wordt in dit document aandacht besteed aan de maatschappelijke invloed en de verdergaande verwevenheid van telecommunicatie in de samenleving. In de huidige industriestandaarden, zoals GSM, ISDN, etc. wordt veel ruimte gelaten. Zonder verfijning van deze industriestandaarden is de onderwijspiramide lager dan HBO en TU niet in te vullen. De concurrentiepositie van Nederland ten opzichte van het buitenland laat een lichte voorsprong zien op het gebied van mobiele telecommunicatie. Door de snelheid van technologische veranderingen zal het moeite kosten deze voorsprong te behouden. (*) Aanwezige bedrijven waren; KPN, Casema, WorldCom, Siemens, Alcatel, Lucent, Ericsson, Essent, UPC, Telfort, Libertel, Dutchtone, Ben, NKM

Problematiek bij bedrijven •

Bedrijven hebben sterke behoefte aan geschoolde medewerkers, die innovatieve kennis bezitten en daardoor zeer goed en direct inzetbaar zijn. De medewerker moet instaat zijn ontwikkelingen in het eigen vakgebied te volgen. Hiervoor is het noodzakelijk dat het zelflerend vermogen sterk ontwikkeld is. Doordat de scholing zich in de laatste fase richt op de inhoudelijke vakkennis, wordt de meest actuele kennis aangebracht. De laatste periode van de studie wordt hoofdzakelijk doorgebracht in een bedrijf. De overgang van school naar bedrijf verloopt hierdoor geleidelijk. Er is aandacht voor persoonlijke gedrag – en houdingscompetenties. Verbeteren van het denkvermogen (waaronder zelflerend vermogen) is één van de belangrijkste competentieverbeteringen in het programma.

•

De vraag naar nieuwe medewerkers is groter dan het aanbod op de arbeidsmarkt. Een aantrekkelijke, inspirerende, goede, uitdagende en aansprekende beroepsopleidingen met innovatieve en ICT toepassingen in hun lesprogramma kunnen bijdragen aan een verbetering . Interessant, inspirerend en efficiënte beroepsonderwijs heeft en grote aantrekkingskracht.


6

•

Telecommunicatiebedrijven constateren, dat een dynamische aansluiting van het beroepsonderwijs met de beroepspraktijk ontbreekt. Gevolg hiervan is, dat belangrijke geachte competenties niet of in te geringe mate aanwezig zijn bij schoolverlaters De deelnemende bedrijven aan het project MBO Telecom/ICT willen de krachten bundelen en zorgen dat beschikbare middelen in de vorm van resources, apparatuur, bron- en lesmateriaal materiaal en resources voor alle deelnemende scholen beschikbaar zijn. Het effect van de inspanningen moeten voldoen aan vooraf gestelde doelen. Het project moet leiden tot een duurzame kennisbrug tussen bedrijfsleven (de Telecommunicatiebedrijven) en de deelnemende scholen. Nadat achterstallig onderhoud is weggewerkt, zorgt het consortium van scholen en bedrijven voor een organisatie waar de duurzame samenwerking geborgd is. Door de samenwerking wordt de vakinhoudelijke content doorlopend geüpdatet Scholen en bedrijven geven samen inhoud aan de nascholing van docenten.

•

De vraag naar nieuwe medewerkers is groter dan de uitstroom van de scholen. Bedrijven zijn hierdoor genoodzaakt ook anderszins te werven. Het merendeel van deze nieuwe medewerkers beschikken niet over de vereiste kennis. Scholen kunnen worden ingezet bij het uitvoeren van bedrijfsopleidingen. De didactische en inhoudelijke kennis van docenten kan beschikbaar worden gesteld om bedrijfsopleidingen in te richten. Hierdoor ontstaat een oplossing voor bedrijven die zoeken naar nieuwe gekwalificeerde medewerkers. De kennisuitwisseling en samenwerking tussen scholen en bedrijven werkt zo in twee richtingen.

•

Door het ontbreken van elementaire competenties moeten bedrijven in niet geringe mate investeren in het opleiden van nieuwe MBO’ers. Dit terwijl het voorbereiden door de deelnemers op een rol binnen het bedrijfsleven een primaire taak is van het MBO. Door te investeren in de kennisuitwisseling met de school, ontstaat een kostenbesparing bij bedrijfsopleidingen. De schoolverlaters kunnen sneller worden ingezet (algemeen wordt aangegeven dat een schoolverlater tussen de 6 en 8 maand binnen het bedrijf moet worden opgeleid en getraind). Per nieuwe medewerker kan de besparing liggen op f 30.000,- tot f 50.000.-

•

Bedrijven stellen steeds hogere eisen aan medewerkers Er is een ontwikkeling die wordt aangeduid met Mbo-risering. Bedrijven eisen in toenemende mate een MBO-niveau bij medewerkers. Resultaat hiervan is dat aan zittende medewerkers op LBO-niveau de mogelijkheid wordt geboden om bij te scholen tot een hoger niveau. Voorbeelden van bedrijven die medewerkers scholen zijn KPN en Essent.

•

Het sponsoren van scholen staat in Nederland in de kinderschoenen. De strenge sponsor code uit 1995 is onderschreven door organisaties, ouders, leerlingen, en personeel in het onderwijs. Eenzijdige promotie van één bedrijf is verboden. De sponsering zal pedagogisch verantwoord zijn, gebaseerd zijn op goede smaak. De scholen blijven verantwoordelijk voor het uitvoeren van het onderwijs, een onafhankelijkheid is daarom voorwaarde. Het MBO Telecom/ICT initiatief steunt op een breed draagvlak van bedrijven. Er is geen sprake van sponsering door één bedrijf, afhankelijkheid door een school van één bedrijf wordt voorkomen. De verantwoordelijkheid voor het pedagogische deel ligt volledig bij de scholen


7

Problematiek bij scholen •

De technologische veranderingen gaan met een dusdanig tempo, dat zelfs technisch specialisten bij bedrijven moeite hebben om de ontwikkelingen te volgen. Het aanbrengen van up to date kennis bij docenten zou erg veel tijd vergen. Mede door de capaciteitsproblemen is er onvoldoende tijd voor docent-scholing. Ook bij de bedrijven is tijd erg schaars. De sterke kanten van de school, namelijk de didactische kennis en begeleiden van deelnemers, kan gekoppeld worden aan de sterke kant van het bedrijfsleven, namelijk de kennis van de markt en de technologische vakinhoudelijke kennis. Voor de school betekent dit, dat de rol van docent nadrukkelijk verschuift in de richting van; het bewerken van bronmateriaal, lesstofontwikkeling , de didactische kant waaronder het gehele opleidingsproces en het coachen en begeleiden van deelnemers. Materiedeskundigheid op een meer generiek niveau blijft een absolute noodzaak, maar ook feeling voor de ontwikkelingen die bedrijven doormaken en de impact hiervan op de deelnemers is van groot belang. Het inrichten van een optimale leeromgeving (buiten de school) in een bedrijf en het coachen tijdens buitenschoolse projecten is de taak van de docent. Doordat de begeleiding van deelnemers voor een groot deel plaats vindt in een bedrijf ontstaat een directer contact tussen medewerkers (op diverse niveaus) in het bedrijf en de docent. Spin-off van deze contacten zal zijn, dat de docent een betere invulling geeft aan het coachen, dat de nieuw verkregen beelden en informatie helpen bij het verbeteren van de generieke delen van de opleiding.

•

Er is onvoldoende contact tussen scholen en het bedrijfsleven. Door de opzet die binnen het concept is gekozen, wordt het contact tussen scholen en bedrijfsleven versterkt. De docenten zullen door het voorbereiden, begeleiden en coachen van deelnemers op de werkvloer en het evalueren van het leertraject, regelmatig contact hebben met medewerkers in de bedrijven. Deze contacten leiden wellicht automatisch tot uitwisseling van informatie. Door structuur aan te brengen in de contacten, zal het resultaat van de informatie een van tevoren vastgelegd resultaat op moeten leveren. Deze informatie kan tevens worden gebruikt voor de invulling van het generieke deel van de opleiding. Ook bij het voorbereiden en begeleiden van deelnemers kan de verkregen informatie worden gebruikt om de kwaliteit van de opleiding te vergroten. Voor het actualiseren van het onderwijs is een beroepsprofiel noodzakelijk. Dit profiel kan alleen worden ingevuld in overleg tussen bedrijven en scholen. Het van buiten naar binnen denken van veel scholen moet worden bevorderd.

•

Er is sprake van achterstallig onderhoud in het programma telematica binnen de reguliere BOL 4 opleiding. Door de snelle technologische veranderingen zijn benodigde leermiddelen onvoldoende gemoderniseerd. Voor docenten is te weinig aan nascholing gedaan. Een aantal scholen hebben het initiatief genomen om verbetering aan te brengen in het ICT onderwijs. Een voorbeeld is het ontstaan van de ICT Lycea bij het Friesland College en Dudoc. Ook de contacten tussen Cisco en een aantal ROC’s ontstonden vanuit een behoefte om het onderwijs beter aan te laten sluiten bij de nieuwste ontwikkelingen. In deze voorbeelden gaat het om een relatief smal draagvlak. Er is geen samenwerking tussen de scholen onderling. Middelen die door een bedrijf beschikbaar worden gesteld komen ten goede van slechts één school. Veel Telecommunicatie/ICT bedrijven hebben contacten met een school. De resultaten van deze contacten hebben enkel een lokaal effect, de kwaliteit is niet duidelijk en de effecten voor het onderwijs is gering. Het project MBO Telecom/ICT wil de krachten van bedrijven bundelen en lokale acties ten goede laten komen van alle scholen.


8

•

De actuele kennis verandert dusdanig snel, dat het weinig tot geen zin heeft om in de beginfase van de opleiding vakinhoudelijke kennis over te dragen. Deelnemers hebben na de eerste fase van de opleiding (tot niveau 2) een goede en brede ICTbasiskennis. De tweede fase kenmerkt zich door het vakinhoudelijke deel. Omdat de actuele kennis in de bedrijven aanwezig is, zal de opleiding zich grotendeels afspelen in een leerbedrijf. In de eerste fase van het onderwijs is een beroepen en bedrijven oriëntatie nodig, hierdoor zal 10 tot 20% van de tijd nodig zijn. In de tweede fase van de opleiding zal steeds meer worden gewerkt aan de vakinhoudelijke kennis, hierdoor zal de buiten schoolse activiteit oplopen tot 60%. Door deze aanpak bedraagt de buitenschoolse activiteit gedurende de gehele opleiding 40%. De deelnemers van de opleiding MBO Telecom/ICT gaan onder leiding van een docent binnen de deelnemende bedrijven, deelnemen aan projecten, doen op een gestructureerde wijze werkervaring op, etc. Binnen het leerbedrijf wordt een mentor aangewezen. Binnen de beroepspraktijkvorming (stage) worden deelnemers aan het MBO Telecom/ICT naarmate de opleiding vordert, steeds nadrukkelijker betrokken bij nieuwe technieken en innovaties binnen de deelnemende bedrijven. Door de nauwe verwevenheid tussen school en bedrijf, tijdens de opleiding, is er sprake van een wisselwerking tussen theorie en praktijk. Deelnemers ervaren de mogelijkheden die de huidige Informatie en Communicatie Technologie (ICT) biedt. Door de nauwe contacten tussen school en bedrijf worden deelnemers effectief gecoacht.

•

Lesmateriaal is niet actueel. Doordat technologische veranderingen snel gaan, zijn traditionele dragers van content (zoals boeken) minder geschikt. Daarbij komt, dat uitgeverijen te grote intervallen gebruiken tussen nieuwe edities. In het project zal gebruik worden gemaakt van leerservers op het Internet. Hierdoor kan content doorlopend worden aangepast en indien nodig verwijderd. Hierdoor is het beschikbare materiaal doorlopend actueel. Gebruik van Internet maakt het tevens mogelijk om de content ook buiten het reguliere onderwijs beschikbaar te stellen.

•

Uit de kwalificatiestructuur blijkt duidelijk dat de opleiding MBO Middenkaderfunctionaris Telematica voortkomt uit de elektrotechniek. Het aanpassen van de kwalificaties kosten veel tijd en moeite. De kwalificaties moeten aansluiten bij de competentieprofielen die bedrijven hanteren. De vakinhoudelijk en de algemene competenties (houding en gedrag) moeten daarom allemaal worden herzien. Bij deze herziening moet een flexibele structuur worden gekozen. Het doorlopend aanpassen aan der stand van de techniek mag geen probleem opleveren.

•

ICT en Telecommunicatie hebben duidelijke raakvlakken. In de komende jaren zullen deze twee werelden over elkaar schuiven. Over enkele jaren zal het verschil tussen telecommunicatie en ICT verdwenen zijn. Nieuw te ontwikkelen opleidingen moeten voorbereidt zijn op deze ontwikkeling. Deelnemers aan de MBO Telecom/ICT-opleiding, moeten leren dat Telecommunicatie en ICT een onlosmakelijk geheel is, de eerste fase van de ICT-opleiding moet daarom generiek zijn. Nadat een goede basis is aangebracht, kan een keuze worden gemaakt voor een meer specifieke vervolgopleiding. Dit biedt deelnemers de mogelijkheid op een beroepsoriëntatie waardoor de keuze overeenkomt met hun belevingswereld en gebaseerd is op aanleg en ambitie. Hier ligt een mogelijkheid om synergie tussen de Taskforce ICT en MBO Telecom/ICT.

•

De opleiding is onvoldoende aantrekkelijk, de instroom van nieuwe deelnemers loopt mede hierdoor significant terug. De bedrijven en scholen kunnen de handen ineenslaan en de instroom van deelnemers aan technische opleidingen verbeteren. Voor bedrijven betekent dit, dat budget voor werving voor een deel wordt besteed aan het stimuleren van de instroom van deelnemers aan het technische onderwijs. De


9

interesse moet worden gewekt en het moet duidelijk worden welke mogelijkheden en kansen er liggen in de telecommunicatie. De geringe instroom is ook herkenbaar bij MBO Elektrotechniek. Technische opleidingen lijden kennelijk aan een imago probleem. Een gezamenlijke aanpak en promotie moeten leiden tot een verandering in de perceptie dat techniek niet interessant zou zijn en uiteindelijk in een vergroting van de instroom.. •

Het rendement van de opleiding is laag. In een aantal scholen ligt het percentage afvallers boven de 50%. Bedrijven en scholen gaan samen zorgdragen voor een inspirerende opleiding. Door inhoud en wijze van aanbieden actueel te houden, door aan te sluiten bij de beleving van de deelnemer, door duidelijk te maken dat de opleiding zich richt op een succesvolle carrière is de motivatie positief te beï nvloeden. Door een flexibele opzet en een generieke basis moeten uitvallers zonder al te veel tijdsverlies naar een andere opleiding over kunnen stappen. Gedacht moet worden aan een afstemming met de Taskforce ICT voor het eerste deel (studiejaar 1 en 2). Door in dit eerste deel van de opleiding ook een beroeps- en bedrijfsoriëntatie op te nemen kunnen deelnemers op basis van aanleg en ambitie gericht kiezen voor de juiste vervolgopleiding. Bij de start van dit project zijn er hoopgevende contacten met het project Taskforce ICT over een gemeenschappelijke basis ICT. Het beeld, waarop voor deelname aan de opleiding wordt beslist en de opleiding zelf moeten overeenstemmen. Verder moet de opleiding inspirerend zijn. Juist een vak als Telecom/ICT leent zich hiervoor. Het aantal afhakers kan daardoor significant worden terug gebracht. Voor de deelnemers is van belang, dat de opleiding een goede garantie biedt voor een succesvolle start van hun carrière. De opleiding is geen doel op zich, maar een middel.

•

Veel scholen maken gebruik van traditionele didactische werkvormen zoals klassikaal onderricht. Door gebruik van nieuwe werkvormen (zoals Gestructureerd Leren Op de Werkplek (GLOW) en Probleem Gestuurd Opleiden (PGO)), gebruik van kennisnet en open source informatiesystemen die via Internet bereikbaar zijn, wordt een hybride leeromgeving geboden, waar een deelnemer kennis en ervaring opdoet. Studeren moet tot deelnemen uitnodigen, klassikaal nodigt uit tot consumeren.

•

De uitgeverijen voorzien niet in de behoefte aan actuele leermiddelen. Dit probleem ontstaat omdat de ontwikkeling dermate snel gaat, dat een boek bij uitgifte reeds gedateerd is. Een andere oorzaak van het probleem is, dat uitgeverijen steeds minder geï nteresseerd zijn in de relatief kleine opleidingsmarkt. De bedrijven en scholen gaan gezamenlijk lesmateriaal ontwikkelen. Door gebruik te maken van een leer - doceeromgeving op een internetserver, komt de content beschikbaar voor alle scholen. Eventueel kan de content ook beschikbaar komen voor andere onderwijs. De content op de server kan doorlopend geactualiseerd worden. Door gezamenlijk te werken aan de nodige content, wordt de beschikbare kennis en capaciteit optimaal ingezet.

•

De ontwikkelingen in de techniek stellen scholen voor onoplosbare problemen. De kosten van apparatuur is hoog, dat terwijl de product live cycle steeds korter wordt. De investeringen in technische opleidingen zijn daardoor dermate gering, dat scholen niet zelfstandig kunnen voorzien in een geëigende leeromgeving. Door in de eerste leerjaren tot schaalvergroting te komen, kunnen investeringen over een groter aantal deelnemers worden afgeschreven. Door buitenschoolse activiteiten (met name in de twee laatste schooljaren) kan gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden die binnen bedrijven beschikbaar zijn.


10

De deelnemende bedrijven stellen materiaal beschikbaar of stellen tegen gereduceerd tarief materiaal beschikbaar. Naast de apparatuur moeten bedrijven lesmateriaal beschikbaar te stellen, manuals en gebruiksaanwijzingen.

Problematiek bij deelnemers •

Deelnemers aan het onderwijs hebben veelal een onvolledig beeld van de opleiding of de mogelijkheden op werk na de opleiding. In het beroepsonderwijs moet veelal worden gekozen bij de start van de opleiding. Een brede oriëntatie op de branche waarvoor wordt opgeleid in het eerste en tweede leerjaar maakt een bewuste keuze mogelijk. Bij elektrotechniek is een oriënterende gepland. Deelnemers die ontdekken dat een verkeerde keuze is gemaakt komen hier in een veel te laat stadium achter.

•

Bij verandering in studierichting wordt veel tijd verloren. Door een structuur waarin het eerste deel generiek is, kan zonder veel verlies van tijd worden overgestapt naar een andere studierichting.

•

In het werkzame leven wordt nogal eens overgestapt naar een andere baan. De reguliere opleidingen moeten de deelnemers zoveel meegeven, dat deze overstappen goed gemaakt kunnen worden en dat succes in de nieuwe baan mogelijk is.

1.2

Doelstellingen

•

Kwalificaties en eindtermen sluiten aan bij competentieprofielen die door het bedrijfsleven worden gehanteerd. Hierdoor zijn nieuwe medewerkers sneller inzetbaar

•

Een nieuwe kwalificatiestructuur staat garant voor een duurzame kennisbrug tussen scholen en bedrijven. De inhaalslag die nu plaatsvindt is hiermee geborgd.

•

Instroom nieuwe deelnemers vergroten

•

Het aantal “afhakers” is terug gebracht

1.3

Achtergronden

Bedrijven uit de Telecom/ICT branche hebben het initiatief genomen om samen met het onderwijs (ROC’s en VEV) (comakership) tot herstructurering en innovatie van de opleiding MBO Middenkaderfunctionaris Telematica te komen. Deze nieuwe opleiding krijgt de naam MBO Telecom/ICT. De samenwerking houdt in, dat de deelnemende bedrijven input geven voor het bijstellen van (deel-) kwalificaties (deelproject ontwikkeling), de samenwerking is duurzaam waardoor de actualiteit van kwalificaties is geborgd. Bij bedrijven beschikbare middelen worden overgedragen aan scholen (deelproject implementatie), in tweede instantie worden door scholen en bedrijven nieuwe, nog ontbrekende middelen ontwikkeld. Een platform met daarin deelnemende bedrijven en scholen staan garant voor een blijvende samenwerking. Uitgangspunt bij de gekozen oplossingen is, het combineren van de kennis van didactiek en het begeleiden van deelnemers met de kennis van de business bij de deelnemende bedrijven. 21 mei 2001 Projectdefinitie -

11


12

2. 2.1

Kennisuitwisseling Uitgangspunten voor de kennisuitwisseling

Voor de korte termijn worden op basis van de bestaande eindtermen in de deelkwalificaties; Dk Titel 4000 Maatschappelijk-culturele vorming 4029 Projectmanagement Telematica 4035 Commerciële techniek 4056 Installeren en modificeren telecommunicatienetwerken 4057 Installeren en modificeren datacommunicatiesystemen 4058 Installeren en modificeren netwerkcomponenten 4059 Installeren en modificeren telematicasystemen en de toetstermen gemoderniseerd. In dit eerste deel van het project vindt geen herontwerp plaats. Het deelproject implementatie richt zich op het realiseren van een aangepast curriculum voor de studiejaren 3 en 4. Voor een nieuw te ontwerpen MBO-structuur wordt samen met de Taskforse ICT gezocht naar een aanpak waarbij de generieke delen worden aangeboden in de eerste leerjaren. De inhoud van de bovenvermelde deelkwalificaties zal dan in verschillende niveaus worden opgedeeld over het gehele leertraject (van generiek naar specifiek). De meest specifieke delen komen daardoor aan het eind van de studie. Door een werkgroep is een voorstel geformuleerd om de genoemde kwalificaties aan te passen. Het verslag van een presentatie wordt als bijlage toegevoegd aan dit projectplan.

2.2

Uitgangspunten voor het ontwerp

Lopende projecten die gelinked kunnen worden met het Telecom/ICT project: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

VIPS project van Intechnium, VEV, Vapro en SOM betreffende kwalificatiestructuur voor de Techniek Promotieactie voor beroepsonderwijs van COLO Verwantschaponderzoek naar ICT kwalificaties door Ecabo en VEV Vernieuwing kwalificatiestructuur en format daarvoor van ACOA Verbreding duaal doorstromen ICT naar HBO van Ecabo Ontwikkelen en onderhouden communicatie via internet in elektrotechniek (Vaknet E-ICT-net) van VEV Het project Aantrekkelijk Technisch Beroepsonderwijs, ATB. Taskforce MBO ICT Project Bustechnologie, 4e fase

NB Overigens moet worden opgemerkt, dat op diverse plaatsen uitvoering wordt gegeven aan de ontwikkeling van ICT-opleidingen. Een bredere oriëntatie op korte termijn is noodzakelijk. Uitgangspunt bij het uiteindelijke ontwerp, is het creëren van een flexibele en duurzame oplossing. De oplossing moet flexibel zijn om snelle aanpassingen door te kunnen voeren. Door een kennisbrug te leggen tussen bedrijven in de Telecom-sector en de MBO-scholen (sector Telecom/ICT) ontstaat duurzaamheid. De kennisbrug moet op een landelijk niveau worden aangestuurd, op een lokaal niveau moet tussen de school en de omringende Telecommunicatie/ICT bedrijven een samenwerking ontstaan die uitvoering van de opleiding mogelijk maakt. Bij het vaststellen van de nieuwe structuur zal worden gezocht naar synergie met de activiteiten van de Taskforce MBO ICT. 21 mei 2001 Projectdefinitie -

13

Bij de ontwikkeling van een nieuwe kwalificatiestructuur en de implementatie van leerwegen wordt nadrukkelijk uitgegaan van het gebruik van nieuwe mogelijkheden in het onderwijs (multimedia, e-learning, kennissystemen, etc.) en is innovatief. Uitgangspunt bij het ontwerp is het op adequate wijze werven en voorlichten van de doelgroepen, elk met hun onderscheiden benadering.

2.3

Resultaatomschrijving

2.3.1 Ontwikkelproject -

Uitwisselen

De korte termijn: De uitwisseling van kennis heeft betrekking op nieuwe Telecommunicatie/ICT kennis en de kennis van competentieontwikkeling. Betrokken partijen zijn; De scholen waar de opleiding MBO-Telecom/ICT wordt aangeboden : Voor de termijn tot 1augustus 2001 zijn dit: Noorderpoortcollege Groningen Deltion College Zwolle Mondriaan Onderwijsgroep Den Haag Gilde Opleidingen Roermond ROC Zeeland ROC Leiden Scutos Utrecht ROC de Amerlanden Amersfoort ROC Nijmegen e.o. Horizon College Alkmaar In de periode na 1 augustus wordt aan overige ROC’s de gelegenheid geboden om aan te sluiten. De deelnemende bedrijven uit de Telecommunicatie/ICT branche zijn: KPN Casema Worldcom, Siemens Getronics Nortel De mogelijkheid voor andere bedrijven om aan te sluiten is open. De scholen ontvangen kennis of kunnen gebruik maken van aanwezige kennis binnen de deelnemende bedrijven. De aandacht op korte termijn gaat met name uit naar het ontwikkelen en implementeren van nieuwe lesstof in schooljaar 4 en de inhoud van leerjaar 1 en 2. Het ontwikkelen en implementeren van nieuwe lesstof is een gezamenlijke actie van scholen en bedrijven. Om de scholen de mogelijkheid te geven de nieuwe leerstof aan te bieden wordt buitenschoolse activiteiten georganiseerd. Deelnemende bedrijven stellen zich op als leerbedrijf. 21 mei 2001 Projectdefinitie -

14

Verder worden docenten voorbreid door de overdracht van vakinhoudelijk kennis en het leren werken met nieuwe didactische werkvormen, het coachen en begeleiden van deelnemers en het inrichten van de buitenschoolse activiteiten.

Voor de langere termijn (na 1 augustus 2001) wordt verder gewerkt aan kennisuitwisseling in twee richtingen. De contacten spelen op twee niveaus; landelijk en lokaal. 1 Het landelijke platform. Het landelijke platform is voorwaardenscheppend, stuurt en organiseert. Het landelijke platform bestaat uit vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en van scholen aangevuld met brancheorganisaties en onderwijsinstellingen. In een tweemaandelijks overleg worden de marktontwikkelingen ingebracht door de bedrijven, de scholen brengen de onderwijsontwikkelingen in. Het landelijke platform geeft de aanzet tot aanpassing van kwalificaties, eindtermen en het bijstellen van curricula. De verantwoordelijkheid voor en de sturing op de implementatie is een verantwoordelijkheid van het landelijke platform. Voorbeeld hiervan is het organiseren van docent nascholingsdagen Het landelijke platform is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de opleiding. Door bijvoorbeeld evaluaties op stuuritems krijgt het landelijke platform informatie over de kwaliteit. Voor acties tot verbetering kan het landelijke platform initiatief nemen. Het landelijke platform heeft een klachteningang. Bij conflicten tussen deelnemende partijen bemiddeld het platform, in voorkomende gevallen doet het platform een bindende uitspraak. De borging van de opleiding MBO Telecom/ICT wordt ondergebracht bij VEV LOB E/ICT. 2 Het locale niveau Het locale niveau is uitvoerend. De uitvoerende taak bestaat uit het ontwikkelen van leermiddelen en uit het uitvoeren van de opleiding. De ontwikkeling van nieuwe leermiddelen wordt aangestuurd door het landelijke platform. Het locale niveau wordt gevormd door een combinatie van een ROC en Telecommunicatiebedrijven cq afdelingen van een Telecommunicatiebedrijf in de regio. Door een taakverdeling, opgelegd door het landelijke platform, is de combinatie van school en bedrijven verantwoordelijk voor een deel van het totale curriculum. Door een verdeling van de lesstofontwikkeling ontstaat een taakverdeling die leidt tot een optimale benutting van de beschikbare ontwikkelbare capaciteit in bedrijven, op scholen en binnen VEV Stichting LOB E/ICT. De school vult met gebruikmaking van de leerbedrijven het leertraject in conform de structuur en de te behalen eindtermen. Scholen zijn en blijven verantwoordelijk voor de kwaliteit van het leerproces. Bedrijven zijn verantwoordelijk voor het bieden van een leeromgeving conform de afspraken. Bedrijven en scholen hebben een gezamenlijke verantwoording voor het actualiseren van ontwikkelde lesstof. Een doorlopend contact om de content aan te kunnen passen is noodzakelijk. Gebaseerd op ervaringen is in een aantal gevallen contacten per drie maand noodzakelijk. Andere content kan minder frequent worden aangepast. Als spin off van deze samenwerking kunnen scholen helpen bij het inrichten van bedrijfsopleidingen en het opleiden van nieuwe medewerkers. In eerste fase is er dus sprake van een eenrichtingsverkeer.

-

Vastleggen


15

Voor de korte termijn. Tijdens de inhaalslag worden docenten en medewerkers van deelnemende bedrijven aan elkaar gekoppeld. Per team wordt een deel van het kennisgebied afgedekt. Materiaal van de deelnemende bedrijven wordt ingebracht. Dit materiaal kan bestaan uit door bedrijven zelf ontwikkeld lesmateriaal of aangeschaft lesmateriaal. Ook door bedrijven beschikbaar bronmateriaal (die nog moet worden doorontwikkeld naar lesmateriaal) wordt ingebracht. Docenten en experts uit de bedrijven zijn samen verantwoordelijk voor het ontwikkelen en implementeren van de lesstof. Bij de lesstof horende opdrachten, projecten, PGO, GLOW, etc. wordt in samenwerking ontwikkeld. De projectleider implementatie is verantwoordelijk voor dit proces. De projectleider is ook verantwoordelijk voor het scholen van docenten. Voor de lange termijn worden Na het installeren van een landelijk platform wordt sturing gegeven op het ontwikkelen van nieuw materiaal en het actualiseren van bestaand materiaal. Ook de implementatie zoals het trainen van docenten (bij de scholen) en mentoren (binnen de bedrijven) wordt aangestuurd door het landelijke platform. Binnen de regels van de kwalificatiestructuur worden de onderdelen ontwikkeld en krijgen van daaruit hun plaats binnen het leertraject.

-

Ontsluiten kennis

Er wordt een nieuwe (kwalificatie-) structuur ontwikkeld die open en flexibel is. Het model voldoet aan de eis, dat ontwikkelingen in de Telecom/ICT-branche, snel implementeerbaar zijn. De ontwikkeling van de nieuwe structuur en leermodellen gaan nadrukkelijk uit van het gebruik van nieuwe digitaletechnieken (multimedia, e-learning, kennissystemen, etc.) en ICT-toepassingen. Na afloop van het project vindt sturing plaats vanuit het landelijke orgaan (VEV LOB E/ICT). De opzet is dat bedrijven verantwoordelijk zijn voor het aanleveren van middelen denk aan bedrijfsleermiddelen, bronmateriaal, expertise leerplekken, etc. Zo zijn bedrijven rechtstreeks betrokken bij de inhoud van het curriculum. Een bedrijf werkt samen met een ROC (of meer ROC’s) en vormt een vast team van medewerkers met docenten die zich specialiseren en daardoor bronmateriaal kunnen doorontwikkelen naar lesmateriaal. Het ontwikkelde materiaal wordt door het landelijke platform geï mplementeerd, bijvoorbeeld door het organiseren van landelijke docentendagen. Tenzij er zwaarwegende overwegingen zijn, wordt het leermiddel geplaatst op een gereserveerde leerserver (Internetsite) die via Internet bereikbaar is. De ontwikkelgroep is verantwoordelijk voor de kwaliteit, de inhoud en de actualiteit van de inhoud. Uitbreidingen en onderhoud worden direct aangebracht. Van elke verandering wordt melding gedaan per email. Alle docenten die deelnemen aan kennisverspreiding op het gebied van Telecommunicatie/ICT zijn per e-mail bereikbaar. De kennisuitwisseling tussen bedrijven en scholen moet voldoen aan de eis, dat nieuwe ontwikkelingen snel door te voeren zijn in de curricula. Gebruik van internetsites (leer/doceerservers), gebruik van moderne multi-media op school en binnen deelnemende bedrijven, sluiten aan bij de aard van de opleiding. Zo wordt gegarandeerd dat de leerresultaten zijn afgestemd op de nieuwste eisen van het bedrijfsleven. Docenten focussen op het aanbrengen van algemene kennis, basiscompetenties, waken over de kwaliteit van de opleiding (het halen van opleidingsdoelen) en het coachen van de deelnemers. De deelnemende bedrijven leveren bronmateriaal en helpen bij de ontwikkeling van leermiddelen. In het bedrijf worden situaties of leeromgevingen ingericht, die bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs. Het percentage van buitenschoolse activiteiten zal daardoor vergroten (streven is 40% van de totale studietijd). De ontwikkeling van de nieuwe kwalificatiestructuur zal uitgevoerd worden met in acht name van de adviezen van Colo Strategieprojectgroep 2 en het gestelde in het Advies voor ontwikkeling van beroepsprofielen en kwalificaties op basis van competenties van 22 augustus 2000 en het Advies voor 21 mei 2001 Projectdefinitie -

16

ontwikkeling van beroepscompetentieprofielen en kwalificatieprofielen op basis van competenties van 23 juni 2000 eveneens van deze projectgroep. De eindtermen voor de nieuwe beroepscompetentieprofielen en daaruit voortvloeiende kwalificatieprofielen, zullen in nauwe samenwerking met het betrokken bedrijfsleven worden ontwikkeld Door middel van overleg met betrokken bedrijfsleven, VEV Stichting LOB E/ICT en Advies Commissie (COB) E/ICT zal legitimering van de te ontwikkelen beroepscompetentie- en kwalificatieprofielen plaats vinden.


17

2.3.2 Implementatieproject Het implementatieplan bestaat uit drie fases; 1 Korte termijn (1 februari tot 1 augustus 2001 2 Middenlange termijn (1 augustus 2001 tot 1 augustus 2002) 3 Lange termijn (1 augustus 2002 en verder) Voor de korte termijn wordt binnen het deelproject implementatie een werkverdeling gehanteerd. Binnen het deelproject ontstaan hierdoor de volgende werkgroepen.

1. 2. 3. 4. 4. 5.

Werkgroep Bedrijven Scholen Vaste telecommunicatie Mobiele telecommunicatie Datacommunicatie Informatica

Taak Identificatie nieuwe technologieën Identificatie verouderde lesstofmethodiek Ontwikkeling nieuwe lesinhoud en –methodiek + toetsen Ontwikkeling nieuwe lesinhoud en –methodiek + toetsen Ontwikkeling nieuwe lesinhoud en -methodiek+ toetsen Ontwikkeling nieuwe lesinhoud en -methodiek+ toetsen

Deze werkwijze moet resulteren in een start van het schooljaar 2001/2002 met nieuw lesmateriaal en getrainde docenten op de pilot scholen. Als resultaat van dit deelproject zal nieuw lesmateriaal en nieuwe lesmethodieken beschikbaar zijn voor de deelnemers in de pilotscholen, die instromen in de betreffende deelkwalificaties. Ook voor de deelnemers in studiejaar 4 zal nieuw materiaal beschikbaar moeten zijn. Er is daarom sprake van zowel een bottum-up als top-down benadering. Hierdoor is de bestaande achterstand in de specialisatiefase van de BOL4 middenkaderopleiding Telematica grotendeels in gelopen. Voor de middenlange termijn wordt een leertraject samengesteld op basis van een nieuwe structuur. Essentieel in deze fase is ook het ontwikkelen van de contacten tussen scholen en bedrijven. Het gaat hier gaat om meer dan het regelen van stages. De rollen van de docent (de schoolfunctie) enerzijds en de rol van een mentor (de bedrijfsfunctie) anderzijds moet duidelijk zijn en geï mplementeerd worden. Voor de lange termijn wordt de borging van de kennisbrug tussen scholen en bedrijven gerealiseerd. In dit deel van het project wordt daartoe een organisatie op landelijk niveau geïnstalleerd Op lokaal niveau is er een koppeling tussen de school en de bedrijven in de regio van belang om tot een duurzame kennisuitwisseling te komen.

2.3.3 Communicatie en PR project Voor de verschillende doelgroepen zullen verschillende benaderingswijzen worden gekozen. Het resultaat moet zijn dat de instroom in MBO Elektrotechniek wordt vergroot, de doorstroom en keuze voor het vakgebied Telematica vermeerderd en de instroom in de bedrijfstak wordt bevorderd.

2.3.4 Contacten project De contacten met bedrijven, scholen en andere instanties worden onderhouden.


18

2.4

Doelgroepbeschrijving

De doelgroep bestaat primair uit MBO-ers, die deelnemen aan de initiële opleiding MBO Telecom/ICT in BOL, BBL en duale trajecten (het huidige MBO middenkaderopleiding Telematica). Secundair zijn de opleidingen bedoeld voor deelnemers aan postinitiële opleidingen of (door ROC’s geleverd) contractonderwijs. Om het onderwijs voor de uiteindelijke gebruiker beschikbaar te krijgen, moeten docenten en management (in eerste lijn van de tien betrokken pilotscholen en daarna de overige scholen) worden getraind om de vernieuwing door te kunnen voeren. De doelgroep bestaat uit VMBO-leerlingen die kunnen doorstromen naar MBO-Elektrotechniek, MBOleerlingen die staan voor de keuze van specialisatie, MBO-leerlingen die deelnemen aan de initiële opleiding MBO middenkaderopleiding Telematica, afhakers op havo en intermediairs (onder andere ouders, docenten, peers, decanen)die betrokken zijn bij de keuze voor een vakgebeid cq opleiding. In tweede instantie gaat het om Telematicagediplomeerde leerlingen die in moeten stromen in de Telecombedrijfstak.

2.5

Oplossingsopzet

De gekozen oplossingsopzet is effectief en efficiënt. In de gekozen oplossing kunnen scholen en bedrijven elkaar aanvullen, de didactische kennis op scholen enerzijds en de kennis van marktontwikkelingen, bedrijfsstrategieën technologische ontwikkelingen in de bedrijven anderzijds. Op basis van rollen die medewerkers in de bedrijven vervullen moeten scholen, VEV Stichting LOB E/ICT en bedrijven gezamenlijk competentieprofielen ontwikkelen. Deze competentieprofielen zijn het uitgangspunt bij de invulling van de opleiding. De nauwe samenwerking tussen scholen en bedrijven werpt voor beide partijen vruchten af. Scholen worden marktgestuurd (van buiten naar binnen) en kunnen daardoor inspelen op veranderingen. Bedrijven krijgen medewerkers binnen die beter geschoold zijn en over de juiste competenties beschikken. De aanpak is efficiënter omdat de scholen samenwerken, in plaats van dat zij afzonderlijk het proberen het wiel uit te vinden. De centrale aanpak voorkomt versnippering van de input die bedrijven leveren. Als gevolg van de lokale samenwerking tussen school en bedrijven wordt de kennisuitwisseling in de praktijk gebracht. Er is een PR/communicatie werkgroep opgezet die het deelprojectplan zal begeleiden, ideeën aan zal dragen en deels zal uitvoeren. Er wordt een communicatieplan gemaakt voor de verschillende doelgroepen dat recht doet aan de gestelde doelen.

2.6

Mediakeuze / werkvormen

De te gebruiken media worden afgestemd op de te verspreiden inhouden en de te bereiken doelgroepen. Door de snelheid waarmee technische veranderingen plaatsvinden, moet worden gekozen voor media die deze snelle veranderingen kunnen volgen. Meest voor de hand liggend is de keuze voor internet en hieraan gerelateerde media. Een inventarisatie van beschikbare content en de daarbij horende leveranciers is noodzakelijk. Criteria voor het gebruik moeten worden vastgesteld. Hiermee moet worden voorkomen, dat geselecteerde content plotseling niet meer beschikbaar blijkt. Het “kennisnet” is een goed voorbeeld van een content provider waarmee mogelijk duurzame afspraken gemaakt kunnen worden. Deelnemende bedrijven moeten content leveren die past in het opleidingstraject en kan worden geplaatst op bijvoorkeur het “kennisnet”. Het gebruik van boeken, ComputerBased Training (CBT) of andere “vaste dragers” moeten worden beperkt tot inhoud die minder snel verandert. Zo kunnen de algemene vakken waar veranderingen niet snel plaats vinden gebruik blijven maken van meer traditionele dragers. 21 mei 2001 Projectdefinitie -

19

De gekozen werkvormen moeten daar waar mogelijk aansluiten bij de werkelijkheid op de werkvloer. Klassikaal onderwijs moet daarom tot een minimum worden beperkt. Werkvormen zoals Gestructureerd Leren Op de Werkplek (GLOW) en Probleem Gestuurd Opleiden (PGO) sluiten goed aan bij de dagelijkse praktijk op de werkvloer. Binnen de werkgroep zal worden gekozen voor een e-groeps-werkvorm. Naar de andere groepen zal worden gecommuniceerd via e-mail. De verdere uitwerking volgt uit het goedgekeurde communicatieplan.

2.7

Evaluatie, toetsing en effectmeting

Tijdens de pilot wordt doorlopend geëvalueerd onder de betrokkenen (schoolleiding, docenten, deelnemers en de betrokken bedrijven). De uitkomsten van de evaluaties worden geï nterpreteerd en binnen het deelproject implementatie vertaald naar aanpassingen. Door procesevaluatie wordt de beleving van het onderwijs bij deelnemers gemeten. De resultaten worden per school verwerkt en kunnen aanleiding geven voor kwaliteitsverbeteracties. Voorbeelden van te meten items zijn, was vooraf duidelijk wat het leerresultaat moest zijn, waren de geboden (leer)middelen toereikend, was de steun van de docent voldoende, etc. De leerweg is methodisch en gebaseerd op duidelijk omschreven leerdoelen. Per leereenheid wordt diagnostisch getoetst, de uitkomsten van deze diagnose (hiaten in kennis/vaardigeheid, etc.) en worden indien nodig gebruikt, om geconstateerde tekortkomingen weg te werken. Door middel van tentamens wordt onderzocht of het geleerde kan worden toegepast. Het toetsen van leerresultaten is in alle gevallen de verantwoordelijkheid van de school. In gevallen waarbij toepassen van het geleerde op de werkvloer gemeten kan worden, heeft dit de voorkeur. In dit laatste geval kan een beroep worden gedaan op een bedrijf (delegeren) om de toets (onder auspiciën van het ROC) uit te voeren en de resultaten te meten. Door het onderzoeken op landelijk niveau van de huidige stand van zaken ten aanzien van de instroom, doorstroom en uitstroom voor de elektro- en telematicaopleidingen zal een nulmeting ontstaan waaraan de resultaten getoetst kunnen worden. Door een continue monitoring zal van semester tot semester kunnen worden bijgehouden wat de invloed van het Telecomproject is en zal indien nodig kunnen worden bijgestuurd.

2.8

Consequenties voor realisatie

Consequentie voor bedrijven • Beschikbaar stellen apparatuur • Aanleveren lesmateriaal en bronmateriaal • Contacten met deelnemende scholen • Opleiden van docenten • Gastdocenten uit het bedrijfsleven voor het ge ven van gastcolleges • Stages en projecten begeleiden • Beschikbaar stellen mentoren Consequenties voor VEV

• • •

Aanpassen deelkwalificaties Aanpassen accreditatie Aanpassen toetscriteria

Consequenties voor deelnemende scholen • Inrichten cursuslokaal 21 mei 2001 Projectdefinitie -

20

• • • • • • • • •

Rol docenten invullen Samenstellen van cursusmateriaal Beschikbaarheid van digitale middelen Een Internet-site en toegang vanuit scholen tot het Internet Contacten met bedrijven in de regio Geven van voorlichting en organiseren van werving Organiseren van activiteiten die voortkomen uit het communicatieplan Het beschikbaar stellen van cijfermateriaal voor het lopende onderzoek Toetsen en evalueren


21

3.

Het Leermiddel

Voor de opleiding MBO Telecom/ICT zijn de bestaande middelen die worden toegepast in de huidige opleidingen getoetst. De conclusie die een werkgroep bestaande uit medewerkers (docenten) van ROC’s en medewerkers van Telecomminicatie/ICT bedrijven (van afdelingen bedrijfsopleidingen) hebben getrokken is, dat veel bestaand leermateriaal verouderd is. Verder is het oordeel, dat het beschikbare materiaal in onvoldoende mate geschikt is voor het aanbrengen van kennis, vaardigheid en competenties die horen bij een MBO-medewerker bij een telecommunicatie. De nieuw te ontwikkelen leermiddelen omvatten een breed gebied, naast vakinhoudelijke, branche- markt-gerelateerde onderwerpen moeten ook leermiddelen worden ontwikkeld die de gedrag- en houdingscompetenties verbeteren. Voor de telecommunicatie-branche geldt, dat inhoudelijk materiaal in onvoldoende mate en met een te hoge mate van actualiteit niet op de markt voorradig zijn. Voor de volgende deelkwalificaties zullen nieuwe leermiddelen moeten worden ontwikkeld: Dk Titel 4001 Maatschappelijk culturele vorming 4030 Projectmanagement Telematica 4036 Commerciële techniek 4060 Installeren en modificeren telecommunicatienetwerken 4061 Installeren en modificeren datacommunicatiesystemen 4062 Installeren en modificeren netwerkcomponenten 4063 Installeren en modificeren telematicasystemen De nieuwe kwalificaties moeten passen in een structuur die transparant en flexibel is. De transparantie leidt tot mogelijkheden om zonder veel tijdsverlies te switchen naar een andere opleiding. Behaalde kwalificaties kunnen worden meegenomen. De flexibele structuur zorgt voor de mogelijkheid snelle aanpassingen te plegen, als de stand van de techniek of anderszins de verandering noodzakelijk maken. De wijze waarop de content wordt aangeboden moet passen bij de snelle ontwikkelingen in de branche. Op enkele onderdelen zal een bijstelling, actualisering of vervanging per 3 maand noodzakelijk zijn. Het medium waarmee de content wordt aangeboden moet deze snelle veranderingen mogelijk maken. Niveau 1 en 2, de basisopleiding ICT Het eerste twee delen van de opleiding zijn generiek en gericht op het aanbrengen van een brede ICT-scope (zowel in theoretische als in praktische zin). De Basisopleiding ICT (niveau 2) heeft dermate veel raakvlak met de opzet zoals is gekozen door de Taskforce MBO ICT, dat een gezamenlijke invulling mogelijk lijkt. De contacten met de Taskforce zijn gelegd en zijn veelbelovend. Naast de ICT gerelateerde content wordt aandacht besteed aan de bekende algemene vakken. Er wordt een uitstroom niveau vastgesteld op de niveaus 1 en 2. Door de breedte van het programma blijft tot het eind de mogelijkheid open voor een keuze van diverse vervolgopleidingen. Hier kan bijvoorbeeld een keuze worden gemaakt voor een technische richting, verder in de mediatechniek, onderhoud ICT of richting Applicatiebeheer, Applicatieontwikkeling of Netwerkbeheer. De opzet voorziet in de eis dat brede ICTkennis wordt aangebracht en door een beroeps/bedrijfsorientatie en op basis van ambitie en talent een bewuste keuze kan worden gemaakt voor de vervolgstudie. De keuze voor een studierichting wordt uitgesteld tot een moment waarop een beeld is ontstaan van beroepen en bedrijven. Gevolg van deze aanpak moet zijn, dat minder uitval ontstaat omdat deelnemers “verkeerd” hebben gekozen. Bij het veranderen van studierichting ontstaat geen of minder tijdverlies. De content voor de basisopleiding zal voor een beperkt deel handelen over telecommunicatie gerelateerde onderwerpen als netwerken en infrastructuur. De diepgang is beperkt (algemeen niveau). De samenwerking tussen scholen en telecommunicatiebedrijven wordt daarom voornamelijk bepaald door een brede 21 mei 2001 Projectdefinitie -

22

informatieoverdracht en door oriënterende snuffelstages door de deelnemers. De gezamenlijk te ontwikkelen content zal daardoor voornamelijk bestaan uit cases en workshops. Naast de inhoudelijke kant worden deelnemers voorbereid op het werken in de praktijk. Competenties als communicatie, zelfstandigheid, samenwerken, denkvermogen, etc. worden ontwikkeld. De bedrijven geven input om competentieontwikkeling van deelnemers vorm te geven.


23

(VEV) Niveau: 3

Naam: Media techniek en ICT

Naam: Basisopleiding ICT (Technisch ICT beheer = VEV) (Onderhoud en beheer ICT = Ecabo & VEV)

(VEV/Vapro) Niveau: 2

Niveau::

(Ecabo) Niveau: 3

Naam: Medewerker Beheer (Ecabo) Niveau: 2

2

(Aanleg en instandhouding infrastructuur = VEV) (Onderhoud en beheer ICT = Ecabo & VEV)

1

Mogelijke MBO structuur (de gearceerde vlakken horen tot het MBO Telecom/ICT traject. 21 mei 2001 Projectdefinitie -

Naam: Medewerker Beheer

24

Netwerk beheerder (Ecabo) Niveau: 4

(VEV/Vapro) Niveau: 3

Basisopleiding ICT

Naam: Onderhoud en Beheer ICT (VEV en Ecabo) Niveau: 3

Applicatie Ontwikkelaar (Ecabo) Niveau: 4

Naam: Technisch ICT Beheer

Applicatiebeheerder (Ecabo) Niveau: 4

ICT Beheerdr (VEV & Ecabo) Niveau: 4

Onderhoud beheer ICT (VEV) Niveau: 4

ICT TelecomTechniek (VEV) Niveau: 4

IT Interface Techniek (VEV) Niveau: 4

IT Media Productie (GOC) Niveau: 4

Niveau::

IT Media techniek (Vapro) Niveau: 4

Naam: traject voor aansluiting met vervolgonderwijs (HBO) Naam:

Naam: Media techniek en ICT

Niveau 3, het schooljaar als voorbereiding op een carrière in het bedrijfsleven Vanuit het bedrijfsleven komt nadrukkelijk naar voren dat veel MBO'ers in een operationele functie (installatie of beheer) terechtkomen. In het derde leerjaar wordt op basis van ambities, talent, aanleg, etc een keuze gemaakt voor een technische beheersrichting of een andere tak van sport. In deze fase ligt de nadruk op theorie met de praktijk als belangrijke ondersteuning. De aangeboden content is deels specifiek voor de telecom-branche enerzijds en de Interface Techniek anderzijds. Actuele content voor de Telecomvakken is op algemeen niveau beschikbaar, voor meer specifieke en actuele informatie dragen de bedrijven zorg. Ontwikkeling van ontbrekende content (en lesmateriaal) zal door het consortium van scholen en bedrijven worden verzorgd. De mate waarin deelnemers in deze fase van de studie op de werkvloer van de deelnemende bedrijven aanwezig zijn neemt toe. Om van de werkvloer een effectieve leeromgeving te maken, worden deelnemers ingezet in projecten, wordt PGO en GLOW ontwikkeld. Door aandacht voor aspecten die in bedrijven spelen en coaching van gedrag en houding wordt de student voorbereid op praktijkstages. In deze fase wordt een start gemaakt met de driehoek school (de docent), bedrijf (de mentor) en de deelnemer. De driehoek dient om vorm te geven aan een gestructureerde invulling en de voortgangscontrole op de leerresultaten. Doormiddel van procesevaluaties wordt de kwaliteitsbeleving door de deelnemer vastgelegd. De deelnemer en de docent/coach zien elkaar vanaf deze fase minder frequent. De coach kan enkel inzicht hebben in de leervorderingen als er doorlopende monitoren mogelijk is. Een leer/doceer-platform moet deze mogelijkheid bieden. Ook moet de docent snel informatie kunnen sturen naar de deelnemer. Gebruik van e-mail ligt voor de hand. Door de e-mail toepassing kunnen deelnemers ook onderling communiceren

Niveau 4, de brancheopleiding De studenten die kiezen voor afstuderen in Telecom/ICT, worden maximaal voorbereid op een succesvolle carrière bij een telecommunicatiebedrijf. Hierbij hoort in de eerste plaats een verdieping op de laatste stand van de techniek. Door pas in deze fase van de studie zeer specifiek in te gaan op de techniek, wordt voorkomen, dat in een vroege fase van de studie kennis wordt aangebracht die bij het verlaten van de school reeds verouderd is. De noodzakelijke content wordt in samenwerking tussen scholen en de telecommunicatiebedrijven ontwikkeld. De specifieke aandacht zijn voor houdings- en gedragscompetenties, die binnen de branche en in het gekozen werkveld noodzakelijk zijn, blijft. Door de aanwezigheid op de werkvloer (stage) uit te smeren over het gehele laatste studiejaar, bijvoorbeeld 2 (of 1 dag) dagen op school en 3 dagen (of 4 dagen) in het leerbedrijf, zal een hiervoor gekwalificeerde docent, samen met de mentor, sturen op in het in de praktijk gesignaleerde leervorderingen en vertoond gedrag. Het niveau 4 moet qua inhoud en gedrag – houdingscompetenties aansluiten bij de competentieprofielen van de telecommunicatiebedrijven. Ook in deze fase moet en aanpassingen in de content snel kunnen worden aangebracht. Communicatie tussen docent en deelnemers en de deelnemers onderling is een vereiste. De borging Het landelijke platform (onder auspiciën van bijvoorbeeld het VEV) geeft aan op welke wijze de content, de leerroute, de leer- werkvormen moeten worden aangepast. Door een duidelijk ontwerpvoorstel te maken, kan op een lokaalniveau door een ROC en door specialisten van een telecommunicatiebedrijf de ontwikkeling van het leermiddel ter hand worden genomen.


25

3.2

Projectfasering

Het project zal van start gaan op 1 februari 2001 en kent een looptijd van 18 maanden. De uitvoering van het project zal gefaseerd plaatsvinden. De volgende projectfasen kunnen worden onderscheiden:


26

3.2.1 Fasering van het project Het project wordt ingedeeld en uitgevoerd in de volgende fasen: Plan van aanpak ontwikkelen •

fase a

projectvoorbereiding en –opstart

•

fase b

Installeren stuurgroep Installeren projectgroep

•

fase c

Identificatie nieuwe technologieën Identificatie verouderde lesinhoud Vaststellen nieuwe lesinhoud

•

fase d

Externe communicatieplatform inrichten

•

fase e

Inrichten Internetserver voor interne communicatie Inrichten leerdoceeromgeving (bijvoorbeeld op “kennisnet”)

•

fase f

Inrichten leeromgevingen op de deelnemende scholen

•

fase g

Organiseren masterclasses (docenten nascholing) Organiseren van gastcolleges door het bedrijfsleven

•

fase h

Herstructurering van de onderwijsstructuur

•

fase i

Ontwikkelen nieuwe lesstof Vaststellen didactische werkvorm Ontwikkelen nieuwe methodieken

•

fase j

Internetsite vullen met opdrachten en handleidingen voor ROC’s

•

fase k

Implementatiehulp bij de ROC’s

•

fase l

Invullen van de BPG Ontwikkelen van projectmatig werken Ontwikkelen PGO en GLOW

•

fase m

Inrichten van leeromgevingen binnen de deelnemende bedrijven.

•

fase n

Inrichten elektronische toetsenbank

•

fase 0

Evaluatie

•

fase p

Projectoverdracht

fase a • •

projectvoorbereiding en –opstart

Inventarisatie van het probleem Afstemming met de beoogde consortiumleden


27

• •

Opstarten werkgroep Uitbrengen rapportage door werkgroep

fase b • • • • • • • • • • • • •

Installeren stuurgroep en - projectgroep

Installeren van de projectgroep Verdelen werkzaamheden Vaststellen vergaderfrequentie en vaststellen vergaderdata Commitment met partners over het gedetailleerde plan en de begroting Instaleren stuurgroep Instaleren naar deskundigheid en beschikbaarheid van de geselecteerde personen Opstarten deelprojectgroepen Schrijven projectplan Detaillering van de begroting van het project Vaststellen verantwoordelijkheden en bevoegdheden (de organisatie) Vaststellen van de beoogde kwaliteitsverbetering Opstellen van een communicatieplan Opstellen van een planning

fase c Identificatie nieuwe technologieën identificatie verouderde lesinhoud en vaststellen nieuwe lesinhoud

• • • • • •

Beoordelen van gebruikte leermiddelen op de scholen en in de bedrijven Vaststellen nieuwe technologieën Beoordelen bestaande leermiddelen m.b.t. de nieuwe items Vaststellen nieuw te ontwikkelen materiaal Vaststellen van de te gebruiken didactische werkvorm Vaststellen van het te hanteren medium

fase d • • • •

Ontwikkelen eigen internetsite of hosten Vaststellen van de doelgroepen de aard van de informatie en de structuur van de informatie Vaststellen van de communicatiekanalen Aanwijzen informatieleveranciers

fase e • • • •

Externe communicatieplatform inrichten

Inrichten Internetserver voor interne communicatie en Inrichten leer - doceeromgeving (bijvoorbeeld op “kennisnet”)

Vaststellen van de functionaliteiten van de leerdoceeromgeving Inrichten van een eigen leer - doceeromgeving of hosten (bijvoorbeeld op “kennisnet”) Functioneel beheer van de leer – doceeromgeving aanwijzen Toegang tot leer – doceer omgeving vaststellen en bewaken

fase f

Inrichten leeromgevingen op de deelnemende scholen

• • • • •

Contractueel de inbreng en deelname van de scholen vastleggen Vaststellen minimale leermiddelen en apparatuur in de school Vaststellen van gewenste leermiddelen en apparatuur op de school Bedrijven bieden een inventaris pakket aan Hulp en adviezen bij de keuze van inventaris en modellen

• • •

Vaststellen van specialisme van de school en inrichten van de leeromgeving hiervoor Op basis van een profiel vatstellen van de kwalificatie waarover een docent moet beschikken Vaststellen van het tijdpad en de fasering


28

fase g •

• • • • •

Vaststellen van de inhoud van de docentnascholing 1. vakinhoudelijk per vakgebied 2. het gebruik van didactische werkvormen, 3. de begeleiding van de deelnemers (het coachen) 4. lesmateriaalontwikkeling, etc. Methodisch docent-ontwikkeltraject vaststellen Plannen van de masterclasses Bespreken van lokaliteiten, middelen, etc Inhuren expertise Catering

fase h • • • • • • •

Internetsite vullen met opdrachten en handleidingen voor ROC’s

Beschikbaar stellen van leermateriaal aan de ROC’s Goede en overzichtelijke zoekstructuur aanbrengen per opdracht Opdrachten en beschrijvingen op internetsite plaatsen Plaatsen van het lesmateriaal op de internet-server Plaatsen van docenthandleidingen Doorlinken naar aanvullende en interessante sites en naar de deelnemende bedrijven Testen van het leermiddel Instrueren van docenten

fase k •

Ontwikkelen nieuwe lesstof, vaststellen didactische werkvorm en ontwikkelen nieuwe methodieken

Selecteren bronmateriaal Maken werkverdeling Ontwikkelen van lesmateriaal Vaststellen van de meest geëigende didactische werkvorm Ontwikkelen opdrachten Opdrachten indelen naar niveau en moeilijkheidsgraad Opdrachten voorzien van alle relevante informatie Gekozen inventaris koppelen aan de bedrijven Koppeling aanbrengen van de opdrachten met de kwalificatiestructuur Uittesten van de opdrachten en inventaris Toepassen van (nieuwe) onderwijsmethodieken

fase j • • • • • • • •

Herstructurering van de onderwijsstructuur

Vaststellen van een nieuwe flexibele onderwijsstructuur Vaststellen van de niveaus binnen de nieuwe structuur Vaststellen van de raakvlakken met andere opleidingen, regulier en anderszins Aanbieden van de structuur voor advies aan Acoa Indienen nieuwe onderwijsstructuur bij OC&W Vaststellen deelkwalificaties Vaststellen toetscriteria

fase i • • • • • • • • • • •

Organiseren masterclasses (docenten nascholing) en organiseren van gastcolleges door het bedrijfsleven

Implementatiehulp bij de ROC’s

Ter plaatse op de ROC’s implementeren en assisteren


29

• • • • • • •

Werkgroepen zijn digitaal beschikbaar voor ondersteuning Werkgroepen organiseren demo en informatiesessies On the job trainen van docenten Problemen tijdig signaleren en helpen bij het oplossen Onderwijskundige hulp bij invoering, lessentabel en kwalificatiestructuur Advisering aan docenten en schoolleiding Evaluatie en bijstellen n.a.v. opmerkingen ROC,s

fase l Invullen van de BPG, ontwikkelen van projectmatig werken, PGO, GLOW en andere didactische werkvormen • • • • •

Met deelnemende bedrijven en scholen afspraken maken over de wijze waarop de inrichting van de leeromgeving binnen de bedrijven wordt ingevuld. Docenten instrueren over het werken met de didactische werkvormen Trainen van docenten t.a.v. begeleiden en coachen van deelnemers Opzetten van de didactische wekvorm GLOW. Docenten leren omgaan met GLOW

fase m Inrichten van leeromgevingen binnen de deelnemende bedrijven. • • • • • • • • • • • •

Contractueel de inbreng van de deelnemende bedrijven vastleggen Mentoren in de bedrijven trainen Leeromgevingen inrichten Verzorgen van productinformatie Verzorgen van kennisoverdracht m.b.t. nieuwe technologie Technische hulp bij het ontwikkelen en in bedrijf stellen van opdrachten Adviezen bij de aanschaf van inventaris en software Begeleiding en organiseren van nascholing Structurele relatie tussen bedrijfsleven en ROC,s Informatie uitwisseling tussen bedrijven en scholen Docentnascholing voor docenten Stages voor docenten

fase n • • •

Op het Internetplatform toetsmiddelen plaatsen voor zowel diagnostisch, product als proces Resultaten van de toetsing en evaluaties zichtbaar maken Anticiperen op afwijkende toets - of evalatieresulaten.

fase 0 • • • • • • •

Inrichten elektronische toetsenbank

Evaluatie

Vaststellen in hoeverre de gestelde doelen zijn gehaald Knelpunten traceren Acties uitzetten om, waar nodig, verbeteringen in gang te zetten Vaststellen of de landelijke organisatie staat, lokaal werkende contacten liggen tussen scholen en bedrijven in de regio, de processen vast liggen en borging gegarandeerd is Consortiumleden worden geï nformeerd via internetsite Consortiumleden worden geï nformeerd via nieuwsbrieven , persberichten en bulletins Subsidiegever , bedrijven en ROC,s wordt gerapporteerd over de voortgang


30

fase p • • • •

3.3

Projectoverdracht

Overdracht van het projectresultaat aan de stuurgroep Organiseren van een (informatie) bijeenkomst voor consortiumleden en subsidiegevers en belangenpartijen Ontbinden van de projectgroep Installeren van de borging

De borging

Aan het eind van het project wordt het product overgedragen aan de bestaande organisaties. Tijdens het project is een proces en een organisatie ontstaat waardoor de borging is gegarandeerd. Belangrijk hierbij zijn het landelijk platform en de lokale samenwerking tussen scholen en bedrijven. Een koppeling tussen school en bedrijven komt tijdens de uitvoering van het project tot stand. Er wordt een verdeling in onderwerpen gemaakt, een school en de omringende bedrijven zijn verantwoordelijk voor het leveren van leermiddelen die op het specifieke vlak liggen. Levering van Leermateriaal vindt plaats conform afspraken over inhoud en kwaliteit. Hierin ligt de garantie voor de duurzame kennisbrug tussen scholen en bedrijven. Aangestuurd door het landelijke platform werken bedrijven en scholen aan inhoudelijke vernieuwingen. Deze vernieuwingen hebben een inhoudelijk karakter maar hebben ook betrekking op het gebruik van leermethoden zoals definiëren van project en praktijkopdrachten en bijvoorbeeld PGO. Bestaand materiaal wordt door de combinatie van scholen en bedrijven beheerd en waar nodig geüpdatet. Door deze afgestemde taalverdeling komt de nodige vernieuwing snel en tegen lage kosten beschikbaar voor alle deelnemende scholen. Nieuwe leermiddelen worden samen met een leerplangids een plan van aanpak en docentopleiding aangeboden. Scholen en bedrijven komen in de lokale samenwerking tot afspraken en invulling van buitenschoolse activiteiten zoals deelname in projecten, gestructureerd leren op de werkplek en stages. Deze werkwijze en de koppeling tussen een school en bedrijven wordt tijdens het project geï mplementeerd Het landelijke orgaan wordt maandelijks geï nformeerd over de voortgang van lokale ontwikkelingen. Docenten nascholing is een verantwoordelijkheid van het landelijke platform. Door nieuwe technologische ontwikkelingen of verandering in de didactische werkwijze kunnen nascholings- en/of trainingen noodzakelijk zijn. Doordat het landelijke platform geï nformeerd is over de impact van nieuwe ontwikkelingen kunnen aanvullende nascholingsacties georganiseerd worden. Voor de borging is het hebben van een flexibele deelkwalificatiestructuur een voorwaarde. Hierdoor is een snelle aanpassing van nieuwe ontwikkelingen mogelijk. De structuur, de wijze waarop nieuwe leermiddelen ontstaan en bestaande leermiddelen worden onderhouden wordt geborgd door een overkoepelend platform waarin de Telecommunicatie/ICT branche, het onderwijs, aangevuld met brancheorganisaties en eventueel socialenpartners zitting hebben. Doel en verantwoordelijkheid van dit platform is het instandhouden van de kennisbrug tussen scholen en bedrijven. De kwaliteit van de opleiding en de daarbij horende toetsing en externe legitimering is een verantwoordelijkheid van het landelijke platform, evaluaties en toetsing is daarom een verantwoordelijkheid van het landelijke platform. De kwaliteit van het onderwijs wordt bewaakt door evaluaties onder scholen, bedrijven en onder deelnemers. Voor de evaluatie worden in het project evaluatieformulieren ontwikkeld.


31

4.Verstrekkendheid Het ontwikkelde materiaal zal breed toepasbaar zijn. Door de inbreng van alle deelnemers in het consortium, is een brede Telecommunicatie/ICT-opleiding gegarandeerd. De te ontwikkelen leermiddelen zijn in de eerste plaats bedoeld voor deelnemers aan MBO-Telecom/ICT. In enkele gevallen is het mogelijk dat het materiaal ook op andere plaatsen in het onderwijs wordt gebruikt. Opleidingen op het gebied van ICT en Elektrotechniek kunnen wellicht meeprofiteren. De ontwikkeling van ICT neemt een dusdanige vlucht, dat ICT een schoolvak gaat worden zoals bijvoorbeeld Nederlandse taal is. Dit is uiteraard ook in het belang van de Telecommunicatie/ICT bedrijven. Het is daarom voor de handliggend, dat ontwikkeld materiaal breed beschikbaar komt. Aanpassing van het materiaal naar gebied of niveau is uiteraard wel noodzakelijk. Het aanbieden van de content aan instanties of bedrijven die zich richten op her- en bijscholing, werklozenprojecten, herintreders, etc. ligt in de bedoeling. De voorgestelde onderwijsstructuur kan ook voor andere studierichtingen in het MBO interessant zijn. Vooral bedrijfstakken, waar sprake is van een sterke technologische innovatie, kunnen het model overnemen. De verspreiding van leermiddelen is onderdeel van het project. Het ontwikkelde materiaal wordt door de school en de bedrijven, voorzien van een leerplan, doorgegeven aan docenten van andere deelnemende scholen. Indien nodig zal nascholing worden georganiseerd. Tijdens het lopende project worden bedrijven gekoppeld aan de deelnemende scholen. De ontwikkeling van nieuw leermateriaal wordt geregisseerd vanuit het deelproject implementatie. Belangrijk hierbij is dat er een taakverdeling plaatsvindt. Zo kan een school de opdracht krijgen materiaal te ontwikkelen op het gebied van mobiele communicatie. De deelnemende mobiele operators worden gekoppeld aan de betreffende school. Op basis van overeengekomen kwalificaties wordt een leertraject ontworpen, ontwikkeld en geï mplementeerd Publicatie van het projectplan vindt plaats via BVEnet. Na een eerste start met 10 pilotscholen, kunnen vanaf leerjaar 2002 ook de overige ROC’s opstappen. De nieuwe scholen worden geï nformeerd en docenten geschoold. Impliciet worden hiermee de structuur, aanpak, methode, content, etc. verspreid. Afhankelijk van ontwikkelingen zoals omvang van de technologische ontwikkeling en de mate waarin een nieuwe school lokaal contacten krijgt met een bedrijf, kan verschuiving in taakverdeling plaats vinden. De afspraken met bedrijven en scholen worden gedurende de uitvoering van het project contractueel vastgelegd.


32

5.

Samenwerkingsverbanden en projectorganisatie

5.1

Deelnemers aan het consortium

Deelnemende bedrijven zijn; KPN-Telecom, Casema, Worldcom, Siemens, Getronics, Nortel Networks en Telindus. Ook ander bedrijven hebben hun belangstelling getoond. De mogelijkheid voor deze bedrijven blijft open om toe te treden. De vereniging FME-CWM ondersteunt het initiatief De deelnemende scholen zijn; Noorderpoortcollege Groningen, Deltion College Zwolle, Mondriaan Onderwijsgroep Den Haag, Gilde Opleidingen Roermond, ROC Zeeland Middelburg, ROC Leiden Leiden, Scutos Utrecht, ROC de Amerlanden Amersfoort, ROC Nijmegen e.o. Nijmegen, Horizon College Alkmaar. Het landelijk orgaan VEV Stichting LOB E/ICT te Nijkerk is deelnemer in het project. De Stichting Introductie Nieuwe Technologie (Intech) is betrokken bij het project en verantwoordelijk voor de continuïteit na oplevering van het project. De samenwerking is in velerlei opzichten nieuw. In de eerste plaats is de schaalgrote uniek, de intentie om samen te werken komt vanuit de branche en naast de ontwikkeling van leermiddelen wordt ook uitvoering gegeven aan buitenschoolse activiteiten. Dit project leent zich uitermate voor de implementatie van nieuwe methoden zoals PGO en GLOW.

5.2 Deelname door derden Voor het schrijven van een communicatieplan is opdracht verstrekt aan Communicatiebureau Hendriks. De factuur wordt bijgevoegd.

5.3

Projectteam

5.3.1 Stuurgroep Naam

Namens

Dhr. Mevr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr.

Jan Braat Ina Kurvers Henk Zeilstra Hans van Dorp Hans van der Linden Hink van Houten Piet Boddeman

Siemens KPN Casema ROC Leiden Mondriaan College ROC de Amerlanden VEV

Dhr.

Albert Hermelink

Projectteam


33

5.3.2 Projectorganisatie en overlegstructuur

Stuurgroep bedrijven, scholen VEV

Projectmanager

projectleider

projectleider

deelproject Ontwikkeling

deelproject Implementatie

leden

leden

Stuurgroepoverleg Projectgroepoverleg Projectleidersoverleg

projectleider

deelproject PR leden

projectleider

deelproject Contacten leden

Interne communicatie Projectmanager aansturing/regie Projectgroepleden Achterban: directie/ beleid/uitvoering/ communicatie

Externe communicatie Projectmanager Landelijk/project Aansturing/regie regionaal Vakpers Regionale communicatie Comm.functionaris bedrijf/school


34

5.3.3

Projectleden

Naam Functie Telefoonnummer Emailadres Albert Hermelink Projectmanager 06 53243530 [email protected] Gerrit de Jong Projectleider Implementatie 033 4794181 [email protected] Antoon Oostveen Projectleider Ontwikkeling 033 2479413 [email protected] Johan Hijnberg Projectleider Communicatie/PR 033 2479376 [email protected] Willem Roos Lid proj. Imp./Ontw. 070 3083232 [email protected] Lutz Mischke Lid proj. Imp./Ontw./Ext.con. 020 7112136 [email protected] Fred Kuiperij Lid proj. Imp./Ontw. /Ext.con 070 7783252 [email protected] Martin van der Kwaak Lid proj. Impl 070 3331473 [email protected] Jan Gottmer Lid proj. Impl./Com.PR 06 29540068 [email protected] Dirk Boekema Kwalificatiestructuur 033 2479412 [email protected] Wil Lazeroms Lid proj. Ontw. 06 51153209 [email protected] Huub van Elsen Lid proj. Com.PR./Ext.Con. 071 5824113 [email protected] Arie van Kralingen Lid proj. Com.PR 030 6057184 [email protected] Pascale Warners Lid proj. Com.PR 070 7783077 [email protected] Bert Wissink Lid proj. Ext.con 033 2479420 [email protected] Willy Berentsen Lid proj. Ext.con 079 3531314 [email protected] Jan Vrieze Lid proj. Imp 06 53695698 [email protected] Peter Smulders Lid proj. Com PR 079 3251515 [email protected] Slotboom Lid proj. Impl Aly Hendriks Lid proj. Com.PR 020 4193264 [email protected] Ries Luijsterburg Lid proj Imp 0164 281700 [email protected]

5.4

Randvoorwaarden

5.4.1 Capaciteit Naam Albert Hermelink Antoon Oostveen Gerrit de Jong Johan Hijnberg Willem Roos Dirk Boekema 21 mei 2001 Projectdefinitie -

Namens KPN VEV ROC de Amerlanden VEV Communicatie Mondriaan College VEV

Rol Projectmanagement Projectleider Projectleider Projectleider Onderwijsdeskundige Deskundige kwalificatiestructuur

Uren 840 720 480 240 480 480 35

Will Lazeroms Lutz Mischke Fred Kuiperij 480 Martin v.d. Kwaak 240 Jan Gottmer Jan Vrieze H van Elsen P Warners A v Kralingen Bert Wissink Slotboom Ries Luijsterburg MW van Hartkamp Jos Mulder Wim v/d Laan

Willy Berendsen Peter Smulders Totaal

Gilde College Worldcom Casema Siemens Nortel KPN ROC Leiden Extern Getronics VEV Horizon college Intech Gilde Scutos ROC Zeeland Noorderpoort Deltion ROC Nijmegen FME/CWM OFE

Deskundige VMBO MBO onderwijs Deskundige bedrijfsleven Deskundige bedrijfsleven

240 480

Deskundige bedrijfsleven Deskundige bedrijfsleven Deskundige bedrijfsleven Deskundige MBO Communicatie Deskundige bedrijfsleven Manager kwalificatiestructuur Onderwijsdeskundige Onderwijsdeskundige Onderwijsdeskundige Onderwijsdeskundige Onderwijsdeskundige Onderwijsdeskundige Onderwijsdeskundige Onderwijsdeskundige Adviseur Onderwijsdeskundige

240 240 240 120 120 240 480 120 240 240 240 240 240 240 110 111 8141

5.4.2 Middelen Document Kwalificatiestructuur Elektrotechniek Eindtermendocumenten Telecommunicatie kwalificaties Document en Toetstermen MBO opleidingen Telecom/ICT Model leerplannen tbv de MBO Opleidingen Telecom/ICT De leermiddelen sluiten zoveel als mogelijk aan bij de praktijk. Informatie wordt aangeleverd zoals deze ook op de werkvloer aanwezig is. Lesmateriaal kan een aanvulling vormen op manuals. Lesmateriaal dat snel gedateerd raakt wordt bij voorkeur gepubliceerd op Internet. De praktijklokalen worden dusdanig ingericht dat zelfstandig werken of in teams mogelijk is. De middelen om de opdrachten uit te voeren moeten aanwezig zijn. Ook moet het mogelijk zijn om direct gebruik te maken van informatiesystemen, zoals het Internet. Een Leer/doceerplatform Middelen om leermateriaal te ontwikkelen voor plaatsing op een Internetserver.

5.4.3 Rechten en geheimhouding De beschikbaar gestelde brondocumenten en lesmateriaal blijven eigendom van het leverend bedrijf. Het beschikbaar gestelde materiaal zal enkel worden gebruikt voor het geven van onderwijs door de betrokken MBO-scholen. In principe brengen bedrijven en scholen materiaal in zonder voorwaarden vooraf. Bedrijven kunnen materiaal en leermiddelen belangeloos afstaan. Ook is het mogelijk dat een redelijke vergoeding voor gedane inspanningen wordt bepaald om ontwikkelkosten te dekken. Overgedragen materiaal kan worden teruggetrokken als blijkt dat er onjuistheden worden vermeld of als de inhoud is verouderd. Lesmateriaal kan worden gebruikt zonder bronvermelding. Lesmateriaal waarin naamvermeldingen voorkomen, kunnen zonder aanpassing worden toegepast. De verantwoordelijkheid voor gebruik van materiaal ligt ten alle tijde bij de school. 21 mei 2001 Projectdefinitie -

36

5.4.

Intellectueel eigendomsrecht

De brondocumenten blijven eigendom van het leverende bedrijf. In geval dat het materiaal specifiek is voor een bedrijf is bronvermelding toegestaan. Het is alleen toegestaan de ter beschikking documenten te gebruiken buiten het project na toestemming van de eigenaar.


37

6. Activiteitenplan, projectbegroting en cofinanciering 6.1

Activiteitenplan

Activiteit

Inhoud

Betrokkenen

Ontwikkeling Deelkwalificatie Structuur

De opzet en structuur van het ontwikkelen van de eindtermen en toetstermen

A Oostveen VEV W Roos Mondriaan D Boekema VEV W Lazeroms Gilde college L Mischke Worldcom F Kuiperij Casema

Implementatie

Ontwikkelen leermiddelen leerplangidsen, docentscholing toetsen en evaluaties

G de Jong ROC de Amerlanden W Roos Mondriaan L Mischke Worldcom J Gottmer Nortel M v/d Kwaak Siemens F Kuiperij Casema J Vrieze KPN

Communicatie

De communicatie richt zich op de doelgroep, deelnemende scholen en overige scholen deelnemende bedrijven en overige bedrijven

J Hijnberg VEV A Hendricks Hendricks communicatie H van Elsen ROC Leiden P Warners Casema A v Kralingen Getronics J Gottmer Nortel

Contacten

Leggen en onderhouden van A Hermelink KPN Contacten met bijv. brancheorganisaties, B Wissink VEV Koepelorganisaties, ministeries etc. H van Elsen ROC Leiden W. Berentsen FME/CWM

Activiteiten deelprojectontwikkeling •

Op dit moment ontbreekt het aan een specifieke MBO-opleiding voor de Telecommunicatiebranche. Willen de bedrijven, die in een snelgroeiende markt opereren, de komende jaren naast HBO’ers en Academici, ook MBO’ers kunnen werven, zal de onderwijspiramide verder ingevuld moeten worden. De projectgroep ontwikkeling heeft tot taak de onderwijspiramide voor telecommunicatie op MBO – niveau in te vullen.

•

Het deelproject ontwikkeling startte in eerste instantie als een actie om specifiek voor de opleiding MBO Telecom/ICT een kwalificatiestructuur te beschrijven. Door een werkgroep was al aangegeven welke deelkwalificaties herzien moeten worden. In tweede instantie bleek, dat er relaties liggen met deelkwalificaties die elders worden toegepast. Ook moet er een synergie zijn tussen BOL en BB, door deze synergie moet een gestrande BOL-studie in een BBL traject zijn te voltooien. Gaandeweg blijkt dat er op diverse plaatsen wordt gewerkt aan onderwijsvernieuwing en aan inhoudelijke verbeteringen van het ICT-onderwijs. De meest belangrijke is de Taskforce MBO-ICT. Maar ook op andere plaatsen, zoals bij; Vereniging ICT Nederland, FENIT, Uneto, en anderen.


38

Met gebruikmaking van het deelproject contacten wil het project MBO Telecom/ICT de katalysator zijn van de verschillende initiatieven. Hoog op de agenda staat het verwantschaponderzoek naar ICT kwalificaties door Ecabo en VEV. •

Het aanpassen van kwalificaties moet vanuit de bedrijven worden geï nitieerd (van buiten naar binnen). De projectgroep ontwikkeling heeft nauwe banden met informatiebronnen binnen de bedrijven. Omschrijvingen van de kwalificaties worden voorgelegd aan het bedrijfsleven.

•

De bestaande kwalificatiestructuur flexibel zijn, hierdoor moet het mogelijk worden om vernieuwingen snel aan te brengen. Voor deelnemers moet het mogelijk zijn om van studierichting te switchen zonder veel tijdverlies. Een vernieuwing kwalificatiestructuur en format daarvoor moet worden voorgelegd aan ACOA

•

De deelnemers moeten binnen het MBO certificaten halen. Hierdoor wordt steeds een vast en afgerond deel behaald. Onderbreken van de MBO-studie betekent dan dat de hele studietijd niet weggegooid is. Overstappen van BOL naar BBL moet moeiteloos verlopen. De structuur kent kwalificatieniveaus (uitstroomniveaus) die gecertificeerd worden. De kwalificatiestructuur laat toe dat er keuze mogelijkheden zijn. Voor het studeren moet gelden dan iedereen het voor hem/haar maximale eindniveau moet kunnen halen. worden gemaakt

•

Doorstroom van MBO naar HBO moet soepel verlopen De opleidingstructuur kent keuze vakken, hierdoor kan worden gekozen voor extra vakinhoudelijke kennis of voor een voorbereiding op een HBO studie. Deze voorbereiding moet tevens als een schakelcursus beschikbaar zijn voor deelnemers die na het afronden van de studie alsnog kiezen voor doorstuderen.

•

De ontwikkeling van de kwalificatiestructuur moet gecommuniceerd worden. Samen met de groep PR en communicatie wordt gepubliceerd.

•

De kwalificatiestructuur moet ruimte laten voor vernieuwingen in het onderwijs Er wordt nauw samen gewerkt met het project Aantrekkelijk Technisch Beroepsonderwijs, ATB. Er moeten voorstellen worden gedaan hoe continu vernieuwing mogelijk is (borging).

Activiteiten deelprojectimplementatie •

Het MBO onderwijs moet in staat worden gesteld de kennis en kunde overdraagbaar maken naar deelnemers aan de MBO Telecom/ICT opleiding. Het deelprojectimplementatie moet kennis binnen de bedrijven inventariseren en mobiliseren. Materiaal dat kan dienen als leermiddel of als bronmateriaal moet beschikbaar komen. Beschikbare expertise binnen de bedrijven moet in kaart worden gebracht. Hierbij moet een onderscheid worden gemaakt in de mogelijkheden van een gastcollege/gastpractica en het invullen van opdrachten binnen de BPV. Een inventarisatie is noodzakelijk.

•

Scholen moeten bestaande middelen beschikbaar stellen.


39

Een inventarisatie van middelen is noodzakelijk. Overdracht naar andere scholen moet worden begeleid. •

De scholen moeten beschikken over een goede leeromgeving Zeker voor het generieke deel van de opleiding moeten scholen zelf kunnen beschikken over middelen en apparatuur. Voor complexe apparatuur moet een beroep worden gedaan op middelen die binnen de bedrijven aanwezig zijn. Een inventarisatie van middelen die op school aanwezig moeten zijn en de middelen die via een bedrijf beschikbaar komen is noodzakelijk.

•

De deelnemende scholen moeten beschikken over bekwame leerkrachten. Het organiseren en verzorgen van de docenten nascholing is een taak van het projectimplementatie. In de vorm van masterclasses woerden korte (ééndaagse) cursussen georganiseerd. Naast overdracht van kennis zal ook aandacht worden besteed aan nieuwe didactische werkvormen en aan het coachen van deelnemers op school en in de bedrijven. Het ontwikkelen van lesstof op basis van beschikbaar bronmateriaal zal tevens worden begeleid. Deze masterclasses hebben een verplicht karakter. Het projectimplementatie dient toe te zien op het behalen van de kwalificaties door de docenten.

•

De rechten en plichten van scholen en deelnemende bedrijven moet contractueel vast liggen. Met elk van de deelnemende bedrijven en scholen wordt een overeenkomst aangegaan. Na ondertekening let het projectimplementatie op de naleving.

•

De opleidingen moeten zowel inhoudelijk als procesmatig worden getoetst Het projectimplementatie stuurt de deelnemende scholen aan bij het samenstellen van de toetsen. Middels evaluatie wordt de beleving van docenten en deelnemers gemeten.

Activiteiten deelproject PR en communicatie •

Het project PR en Implementatie ondersteunt de overige projecten in hun onderlinge communicatie. Er wordt een Internetsite ingericht. Deze site zal dienstdoen als communicatieplatform tijdens het project. De communicatie zal zich richten op deelnemende projectleden, bestuurders en docenten van scholen en op de deelnemende bedrijven.

•

Een platform voor informatie aan de deelnemers van de MBO Telecom/ICT opleiding is noodzakelijk. De communicatie richting deelnemers heeft twee niveaus, ten eerste moeten deelnemers algemene informatie over de opleiding kunnen opvragen. Het tweede niveau heeft te maken met beschikbaar stellen van elektronisch materiaal, zoals studiemateriaal, informatiemateriaal veerwijzigingen naar relevante URL’s, proeftentamens, intakes, etc. Verder moeten de deelnemers middels e-mail kunnen communiceren met de docenten en met de overige deelnemers.

•

Externe communicatie moet verzorgd worden De communicatie naar de media (kranten, etc.) is een taak van de groep PR en contacten. De media wordt Proactief benaderd. Publicatie in abonnementsbladen en gratis lectuur (huis aan huis bladen, etc.) komt voor rekening van de groep PR en contacten.

•

Werving


40

Het werven van nieuwe instroom is een belangrijk onderdeel. Gebaseerd op de belevingswereld van de doelgroep worden brochures, videoclips, Cd-rom’s speeltjes, etc. ontwikkeld. De werving richt zich op het attenderen van de jeugd op de mogelijkheden die het werken in de Telecommunicatiebranche biedt, de aantrekkelijkheid van de opleiding, de standing die bereikt wordt, etc.

Activiteiten deelproject contacten •

De communicatie kan stokken, samenwerking stroef verlopen. De taken van de groep contacten zijn direct af te leiden van de activiteiten in de overige projectteams. De groep contacten kan dan ook worden gezien als de Haarlemmer olie van het project.

•

De contacten met instanties die niet genoemd zijn bij de groep PR en communicatie. Communicatie met instanties als OC&W, Acoa, Brancheorganisaties, Bedrijven die (nog) niet mee doen, etc. Wordt verzorgd door de groep contacten.


41

6.2

Planning

Zie project


42

6.4

Rapportage

De deelprojectleiders rapporteren twee wekelijks per e-mail aan de projectmanager. De rapportage heeft betrekking op de volgende items: Kostenontwikkeling in relatie tot de gemaakte begroting Wijzigingen in de bezetting van het projectteam Kwaliteit van ontwikkelde producten Contacten met derden Bijzondere activiteiten Voortgang van het project in relatie tot planning De Stuurgroep wordt maandelijks geï nformeerd door de projectmanager over de projectvoortgang. De rapportage zal naar alle leden van de stuurgroep worden gemaild. De stuurgroep kan de projectmanager uitnodigen in het overleg voor nadere informatie of anderszins De communicatie tussen project en stuurgroep loopt altijd via de projectmanager. De rapportage aan de stuurgroep heeft betrekking op: Een samenvatting van de rapportages uit de deelprojecten De onderlinge afstemming tussen de deelprojecten De stuurgroep bepaald zelf het vergaderschema. De projectmanager is geen lid van de stuurgroep, maar kan desgewenst aanwezig zijn om mondelinge toelichting te geven of anderszins.

6.5

Communicatieplan

6.5.1 Communicatie over de Telecom/ICT-opleiding Telecommunicatie De Telecommunicatie-branch schreeuwt om goed gekwalificeerde medewerkers. Ook in andere technische sectoren is de instroom al een tiental jaren problematisch. De laatste twee jaren wordt deze roep ook merkbaar in andere geledingen van de maatschappij, zoals onderwijs en zorg. Het aanbod van werknemers wordt krapper, waardoor bedrijven steeds vaker in dezelfde vijver vissen. De problemen in kwantitatief opzicht nemen wellicht wat af, want het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt voorziet in een analyse over de jaren 2000-2004 dat de werkgelegenheid in de conjunctuurgevoelige industrie afneemt. Dit zelfde onderzoek geeft nog een aantal andere conclusies: in verband met de overgang naar een kenniseconomie, neemt de vraag naar hoger opgeleiden (hoger dan VMBO) toe. Bij de keuze voor een opleiding zijn ontplooiingsmogelijkheden dan ook een factor van betekenis. Naar de mening van afgestudeerden (HBO/WO) zijn houdingsaspecten van belang, die vooral on-the-job verworven kunnen worden. De afgestudeerden willen meer aandacht voor het verwerven van inzicht in ICT, recente ontwikkelingen in het vakgebied, onderhandelingstechnische en commerciële vaardigheden en mondelinge presentatie. De vernieuwde opleiding MBO Telecom/ICT lijkt een goed antwoord te zijn op deze behoefte bij leerlingen. Communicatie, zoals in dit plan beschreven, heeft daarbij de functie om de doelgroepen te informeren over de vernieuwing en geeft motivaties om te kiezen voor de Telecommunicatieopleidingen. Communicatie staat daarbij niet op zichzelf. Net als nieuwe apparatuur, lesmateriaal, eindtermen en nascholing van docenten, speelt communicatie een rol bij het interesseren van leerlingen voor de vernieuwde Telecommunicatie/ICT richting. De invalshoek van dit communicatieplan is het creëren van groepen die de nieuwe opleidingen gaan dragen. Deze opzet past in een tijd waarin op internet communities ontstaan, wat tevens het voordeel biedt om houdings- en gedragsaspecten te stimuleren (zie ook 6.5.4). De projectgroep draagt hierin bij door de ontwikkeling en invoering van goede opleidingen, bedrijven adopteren scholen voor de actuele 21 mei 2001 Projectdefinitie -

43

praktijkcomponent, leerlingen vormen een netwerk met medescholieren en werknemers om nieuwe ontwikkelingen te realiseren.


44

Om communicatie inzichtelijk en daardoor werkbaar te maken, is in dit plan onderscheid aangebracht tussen: 1. projectcommunicatie 2. interne communicatie 3. externe communicatie

6.5.2 Projectcommunicatie Projectcommunicatie betreft de communicatie van de partijen die de vernieuwde Telecom/ICT opleidingen voorbereiden en de invoering gaan begeleiden. Gestructureerd contact is nodig om te werken aan de basis: goede opleidingen aanbieden. Partijen moeten goed geï nformeerd zijn, zich betrokken weten, maar ook weer niet overvoerd worden door informatie.

Doelen Een inzichtelijke, werkbare samenwerkingsstructuur creëren. Iedere deelnemende partij in het project weet wie hij of zij over welk onderwerp tussentijds kan aanspreken. Er zijn formele overlegmomenten waar ieder inbreng kan hebben in het project.

Doelgroepen Scholen/opleiders en bedrijven uit de projectgroep die de vernieuwing voorbereiden en invoeren.

Middelen − − − − −

stuurgroep met voorzitter projectgroep met projectmanager deelprojectgroepen Implementatie, Ontwikkeling, PR en Contacten met hun projectleiders overlegvergaderingen, verslaglegging e-groups onder leiding van de projectleider (deelprojecten), resp. projectmanager (werkgroep en stuurgroep)

Woordvoering Uit de schematische weergave blijkt de sleutelpositie van de projectmanager. De rol van woordvoerder voor het overallproject zou logischerwijze bij deze functie horen. De projectmanager is vanuit zijn sleutelpositie tevens de aangewezene om de regionale woordvoering aan te sturen (zie ook 6.5.4 externe communicatie). Aangezien de communicatie wordt voorbereid in het deelproject PR, kan de projectmanager zich laten ondersteunen door de projectleider PR. Schematische weergave in de bijlage.

6.5.3 Interne communicatie Cruciale factor in het welslagen van de vernieuwing is de medewerking van de organisaties die in de projectgroepen vertegenwoordigd zijn. Interne communicatie wordt ingezet om 21 mei 2001 Projectdefinitie -

45

− − −

directies en bestuurders te informeren over de status van het project en draagvlak te creëren voor de aanpak medewerkers van specifieke afdelingen (beleid, uitvoering, communicatie) te informeren zodat zij goed weten welke bijdragen van hen wordt gevraagd in verband met het project communicatiefunctionarissen te betrekken, zodat zij de regionale/lokale pers goed kunnen informeren en samen kunnen werken met collega-organisaties in de regio. (Zie ook onder 6.5.4.)

Doel Draagvlak en medeverantwoordelijkheid creëren. Medewerking bewerkstelligen voor de uitvoering van het project.

Doelgroepen Interne functionarissen van scholen/opleiders en bedrijven, de achterban van de projectgroep, die de vernieuwing voorbereiden en invoeren.

Middelen − − − − − − − −

deelnemers in de werkgroepen hebben actief en op eigen initiatief persoonlijk contact met benodigde medewerkers in hun eigen organisatie snelle nieuwsbrief onder regie van de projectmanager naar de betrokken organisaties voor eenduidige berichtgeving (via deelnemend projectgroeplid) startbijeenkomst met communicatiefunctionarissen ten behoeve van regionale publiciteit en afstemming met het centrale project. regionaal communicatie-overleg instellen tussen functionarissen van bedrijf en school. schriftelijke briefings aan communicatiefunctionarissen met laatste stand van zaken, suggesties centraal opgesteld bericht voor interne personeelsbladen/intranet van deelnemende organisaties links op intranet naar Telecomsite Telecomsite met contactpersonen, achtergrondinfo gericht op deze doelgroep

6.5.4 Externe communicatie Via externe communicatie wordt de primaire doelgroep ‘leerlingen’ benaderd met de bedoeling zich op te geven voor de nieuwe) Telecom/ICT opleidingen. De doelgroep leerlingen staat niet alleen. De communicatiedoelgroep is veel groter. De leerling bevindt zich in verschillende contexten die van invloed zijn op zijn of haar ideeën. Er zijn geen onderzoeksgegevens voorhanden waaruit blijkt, welke factoren en groepen de meeste invloed uitoefenen. Daarom gaan we uit van de volgende hypothetische situatie. De leerling begeeft zich in de volgende contexten: − thuissituatie met ouders en familie − vriendenkring met trendsetters en –volgers; een deel van de vriendenkring bevindt zich in de schoolsituatie − schoolsituatie met leraren en decanen − maatschappij met overheidsinstanties, schoolsystemen, vakorganisaties − praktijkbegeleidende bedrijven met werkgevers en werknemers − beeldbepalende media Een tweede indeling is de leeftijdslijn van de leerling met de ontwikkeling van eigen voorkeuren: leeftijd: gekenmerkt door: 4-12 jaar algemene voorkeursbepaling ‘techniek, of niet’ ouders en school zijn belangrijke bronnen 12-16 jaar keuze vakrichting elektro, metaal, motorvoertuigen, ICT, 21 mei 2001 Projectdefinitie -

46

vanaf 16 jaar

school en vrienden zijn belangrijke bronnen; belang persoonlijke mening groeit specialisatie en vervolgopleiding persoonlijke mening

De communicatie zal verder moeten aansluiten bij de manier waarop mensen keuzes maken. Het beslissingsproces verloopt met behulp van drie componenten: kennis, houding en gedrag. De volgorde waarin is niet voor alle situaties en personen hetzelfde. Voor de Telecom/ICT opleidingen zouden onder meer deze overwegingen kunnen gelden: Kennis à wat houden de opleidingen in, wat kan ik er later mee doen, hoe veel ga ik verdienen Houding à vind ik de opleidingen leuk, kan ik er mee aankomen bij mijn vrienden, zien mijn ouders er wat in Gedrag à welke handelingen verricht ik? lezen? tekenen? op straat? kantoor? Voor beï nvloeding van beeldvorming en gedrag is een combinatie van middelen die inhaken op deze drie componenten het meest effectief. Frequentie en bereik zijn medebepalend. De leerling en zijn/haar beï nvloeders vormen zich steeds moeilijker een beeld van technische beroepen, doordat het werk minder zichtbaar is geworden. Fabrieken liggen op afgelegen industrieterreinen, producten worden in het verre oosten of in het Oostblok gemaakt. Technische beroepen dalen in aanzien door factoren als de vroegere recessie in de industrie (maar ook analyse 2000-2004 van ROA), een nieuwe kenniseconomie die om algemeen vormende opleidingen op HBO/WO-niveau vraagt, etc. Anderzijds is er weinig betrokkenheid bij de totstandkoming van technische producten die er ‘gewoon’ zijn (licht, geluid, telefonie, etc.) De wijze waarop wordt gecommuniceerd zal moeten inspelen op deze low involvement situatie. Er zijn natuurlijk leerlingen die zich júist aangetrokken voelen tot praktische beroepen. Gekoppeld aan de laatste ontwikkelingen van de telecombranche, met Internet, ASDL, glasvezel, oprolbare beeldschermen, mobiele telefonie, SMS, WAP, …, kunnen de opleidingen prima als actueel en eigentijds worden neergezet. Dit zijn verbeteringen aan de productkant die bovendien gesteund worden door een kwaliteitsborging door de erkenning van leerbedrijven, dito praktijkopleiders en een heldere deelkwalificatiestructuur. Deze elementen zijn goed bruikbaar in de berichtgeving over de Telecom/ICT opleidingen. Het is dus de vraag of de leerling en de groepen in zijn/haar omgeving een (compleet) beeld hebben van werken in de telecombranche en of dat beeld overeenkomt met de realiteit. De gegevens over de nieuwe opleidingen zijn in elk geval nog niet bekend. Onderzoeksgegevens zijn niet voorhanden. Aannemend dat het overallbeeld niet compleet is en ervan uitgaande dat elke communicatiedoelgroep vanuit haar interessegebied aangesproken moet worden, zouden deze als volgt benaderd kunnen worden.

6.5.4.1 Leerlingen Doel korte termijn Kiezen voor de vernieuwde MBO Telecom/ICT opleiding

Doel lange termijn Positieve houding ten aanzien van Telecom/ICT-opleidingen in het algemeen en de MBO Telecom/ICT opleiding in het bijzonder


47

Doelgroep Leerlingen van klas 2, semester 3 en 4 (voor schooljaar 2001 ook klas 3, sem. 5)

Middelen − − − − − − − − − − − zie

open dag (al gerealiseerd) gastles door één van de deelnemende bedrijven met kennisspel over de opleiding en geschiktheidstest/aanlegtest voor deze job brief/brochure voor ouders meegeven Telecomsite (met als alternatief Infokrant met meningen/ideeën) SMS info aanmelding via Telecomsite bijbanen aanbieden in E-bedrijven via Telecomsite en SMS doe-activiteiten in maatschappelijke setting benutten als Megafestatie/Job Factory ondersteunende folder ondersteunende video ook 6.5.4.3

Momenten/aantallen Op dit moment gaan we uit van de volgende gegevens over de leerlingen op de scholen voor het bepalen van communicatiemomenten en aantallen leerlingen: Klas Semeste r Richting

1 1

1 2

2 3

2 4

3 3 5 / BPV 6

Energie + Elektro 300

Energie + Elektro 300

Energie+ Elektro

Elektro

Elektro

4 8/ stage Telecom Telecom Telecom

300

300

150

150

cijfers Elektro

cijfers en formele Voorlichtin g

Aantal leerlinge n op 10 scholen Interesse cijfers Elektro

4 7

150

150

bron: A. Oostveen, 02/02/2001

6.5.4.2.

Ouders en familie

Doel Aanscherpen en actualiseren van het beroeps- en opleidingsbeeld.

Doelgroep Ouders (en familie) van leerlingen in klas 2 semester 3 en 4 (voor schooljaar 2001 ook klas 3, sem. 5)

Middelen −

demonstratiemarkt tijdens oudervoorlichtingsavond met


48

− − − − −

doorlopende videobeelden regionale radio en TV brief met brochure internet

6.5.4.3.

Vriendenkring, medescholieren

Doel Profilering van de opleiding en creëren groepsgevoel

Doelgroep Medescholieren en vrienden

Middelen − − − − − − − zie

wedstrijd waaraan teams deelnemen met informatie via speciale Telecomsite badges voor op tas/fiets voor alle scholieren die meedoen prijs: meewerken aan opname relevante tv-serie teamprijzen ‘wie gaan er mee/naartoe’ groepsgewijze bedrijfsbezoeken ouderejaars en afgestudeerden ‘adopteren’ potentiële leerlingen ook 6.5.4.1

6.5.4.4.

Directies, leraren en decanen

Doelen Enthousiasmeren voor de nieuwe opleiding, tevens kans voor profilering van de school. Bagage hebben om vragen van leerlingen en ouders te beantwoorden. Toerusten voor het geven van de nieuwe lessen.

Doelgroepen Leraren en decanen van projectscholen (resp. alle scholen voor schooljaar 2002)

Middelen − − − − − − −

bestaand overleg van scholen (BTG-E/ICT, COB E/ICT, VMBO-platform, BRC-overleg) bedrijfsbezoek aan bedrijven in de nabije omgeving met daaraan gekoppeld regionale netwerkvorming met bedrijven symposium/informatiedag bij de start community van docenten via Telecomsite nieuwsbrief vanuit de projectgroep (Zie verder deelprojectgroepen Implementatie en Ontwikkeling)


49

6.5.4.5

Overheidsinstanties, vak- en belangenorganisaties

è Nader bespreken/uitwerken Doel Creëren van een gunstig beeld bij instanties ten behoeve van subsidies, …..

Doelgroepen Nader te bepalen Axis, Senter, OCenW, ACOA, Federatie ICT, Uneto, VenW, bedrijven, COLO......

Middelen − −

Persoonlijke contacten door de deelprojectgroep Contacten Symposium

6.5.4.6 Praktijkbegeleidende bedrijven met werkgevers en werknemers Doel Faciliteren van het contact tussen scholen en bedrijven om doorstroom van leerlingen te bevorderen. (Bevorderen van beroepstrots bij werknemers/werkgevers, wat uitstraling heeft richting potentiële werknemers. Zie ook 6.5.5 aanbevelingen)

Doelgroepen Werkgever en werknemers van bedrijven in een regio

Middelen − − − −

regionale adoptie bedrijf en school met wederzijdse bezoeken nieuwsbrief over de nieuwe opleidingen stagebank/bijbanenbank uitwisselen gegevens leerlingen en school via community en Telecomsite

6.5.4.7

Media

Doelen Gebruik maken van free publicity om via onafhankelijke media de opleidingen te profileren. a. Landelijke aftrap met aandacht voor het totale project (achterban). b. Regionale publiciteitsslag voor instroom op de specifieke school.

Doelgroepen −

onderwijsredacties van landelijke media regionale pers


50

vakpers beeldbepalende media voor leerlingen

−

Middelen −

landelijke startactiviteit voor het creëren van nieuws/primeur (nieuwe apparatuur aan school aanbieden in combinatie met school en hoog directielid van een van de bedrijven) infomap met persbericht, achtergrondinformatie, foto’s, video, contactpersonen bedrijven/scholen in de regio regionale persactie per school/bedrijf. Gericht op profileren van de school om ouders te informeren over de goede, nieuwe opleidingen en leerlingen te trekken. Met infomap, persbericht, foto’s en video voor de pers.

− −

6.5.5. Aanbevelingen 1.

In dit communicatieplan is uitgegaan van aandacht rondom en dicht op de start van de nieuwe MBO Telecom/ICT opleidingen. Om de kansen op instroom te verbreden, is het aan te bevelen al in een eerder stadium campagne te voeren, gericht op kennis en houding ten aanzien van techniek in het algemeen en elektrotechniek als vervolgmogelijkheid. Bovenstaand plan is gebaseerd op een aantal aannames. Voor een goede afstemming van boodschappen en middelen op de lange termijn, is meer inzicht nodig in:

2. · · · · · ·

aantallen leerlingen per school, per studierichting, per klas/semester instroom, uitstroom, uitval, cijfers en oorzaken beeldvorming van de communicatiedoelgroepen over Telecom/ICT-opleidingen en beroepen beïnvloedingsfactoren en het belang van deze factoren bij de keuze voor de E/ICT-opleidingen motieven van leerlingen voor opleidingsrichting t.o.v. motorvoertuigen, metaal etc. profiel van de (potentiële) leerlingen (demografisch, cultureel, hobby’s, interesses, bijbanen, tijdsbesteding)

P.M. de inhoudelijke informatie komt uit het werk dat de deelprojecten Ontwikkeling en Implementatie momenteel verrichten!

6.5.6 − − − −

6.6

Beschikbare achtergrondinformatie:

Verslag Telecomwerkgroep 5 januari 2001 Praktijkervaring A. Oostveen 02/02/01 De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2004; Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt, november 1999. Telematica, ’t vak dat je pakt; eindverslag pilot- en implementatieproject, Vereniging BVE, mei 1994.

Projectbegroting en cofinanciering

De totale kosten voor het totale project bedragen 2.000.000,- De bedrijven binnen het consortium zullen niet alle gemaakte kosten in rekening brengen. Deze kosten zullen zoveel mogelijk worden uitgedrukt in uren.. De kosten ontstaan door deelname aan projectvergaderingen, gastcolleges voor docenten, ontwikkelen leermiddelen, afstemming tussen bedrijfsleven en scholen, projectleiding, opzetten van internetsite, communicatie in de vorm van nieuwsbrieven aan scholen en deelnemende bedrijven. Kosten: - Loonkosten - Overhead - Materiaalkosten 21 mei 2001 Projectdefinitie -

f. 75.- x 7920 40% van f 594.000,-

f 594.000.f 237.600,f 124.740,51

- Elektronische communicatie - Aan derden verschuldigde kosten - Kosten voor de accountantsverklaring Totale kosten:

- Materiaalkosten opgenomen)

- Bijdrage per bedrijf

f f

f 40.000,- per school

KPN Casema Worldcom Siemens Nortel Getronics

f 400.000,- (niet in de kosten

f 120.000,f 100.000,f 95.000,f 80.000,f 80.000,-f 75.000,-

Totale bijdrage bedrijfsleven VEV Intech Scholen

ROC de Amerlanden Mondriaan College ROC Leiden Gilde Horizon college Scutos Zeeland Nijmegen Deltion Noorderpoort

f 550.000,f 63.000,f 4.500,f 18.000,f 18.000,f 9.000,f 18.000,f 9.000,f 9.000,f 9.000,f 9.000,f 9..000,f 9.000,-

Totaal bijdrage VEV en scholen - Subsidie Senter Bijdrage O&A fonds Bijdrage Branchverenigingen FME/CWM en Uneto Totaal budget

6.7

6.588f 201.370,5.000,f 1.175.928,-

F 184.500, f. 500.000,f

5.000,f 16.575,f. 1.575.928,-

Productkwaliteit

De leermiddelen moeten aansluiten bij de studierichting. Middelen als Internet, gebruik van computers en communicatiemiddelen liggen voor de hand. De leermiddelen of andere inhoudelijke informatie moet 7 dagen per week 24 uur toegankelijk zijn. Gebruik van WBT en CBT ligt voor de hand. Ook de informatie over de studie, wijzigingen, wetenswaardigheden, een bulletin, etc (zie ook communicatieplan) moet via Internet worden verspreid. De vormgeving van het lesmateriaal en de didactische werkvorm moeten aansluiten bij de belevingswereld van de deelnemer en uitnodigen voor verder onderzoek. Aanreiken van 21 mei 2001 Projectdefinitie -

52

URL’s en leren werken met zoekinstructies moeten leiden tot een zelfstandig leren. Door gebruik te maken van PGO, GLOW en andere vergelijkbare methoden wordt de deelnemer een ontdekkingsweg geboden. De kwaliteit van de docent ligt in het begeleiden en coachen. Onder het motto leren doe je zelf wordt de deelnemer begeleid in de wijze waarop en de omstandigheden waaronder het leren plaats vindt. Zo wordt de ideale (persoonlijke leerstijl) wijze van leren ontdekt. De docent leert deelnemers werken met tot beschikking staande informatie, om zo problemen op te lossen. Ook de mate waarin medeleerlingen (en op de werkvloer de collega’s) worden betrokken om complexe vraagstukken op te lossen. Hiermee ondersteunt de gekozen leermethode het verscherpen van belangrijk geachte houdings – en gedragscompetenties. Voor de deelnemer is het belangrijk om de eigen kennis te kunnen meten. Gebruik van diagnostische toetsen (bij voorkeur ook op Internet)moeten zelftoetsing mogelijk maken. Naast het toetsen van kennis(reproduceerbaarheid) moet ook gelet worden op praktische toetsing.

6.8

Kwaliteitsborging traject

De projectaanpak wordt bij de start van het project vastgesteld. De ontwikkelingen volgen de overeengekomen projectaanpak. Door het projectteam zal hierop worden gestuurd. Communicatie met betrekking tot werkwijze en methodes moet goed gecommuniceerd worden. Daarom worden Kick off bijeenkomsten georganiseerd met alle betrokkenen. Middels bijeenkomsten en informatieverspreiding worden de betrokkenen doorlopend geïnformeerd In het projectteam is erg veel deskundigheid/professionaliteit voorhanden. Daar waar nodig zullen externe professionele medewerkers worden ingeschakeld. De implementatie beperkt zich tot een klein aantal scholen. De span of control is hierdoor beperkt. In het eerste jaar kan direct worden gestuurd op de kwaliteit. De kwaliteitsmeting vindt plaats middels evaluaties, onder deelnemers en medewerkers van de school. Directe verwerking en feedback maken het mogelijk direct te sturen. Door toetsresultaten te vergelijken met andere scholen wordt het effect van deze aanpak duidelijk.

7.

Samenvatting

Probleemstelling MBO-schoolverlaters beschikken in onvoldoende mate over de benodigde kennis, vaardigheden en competenties om snel redelijk zelfstandig aan het werk te kunnen. Bedrijven investeren daarom nogal in het opleiden van nieuwe medewerkers. Naast het kwaliteitsprobleem is er een kwantiteitsprobleem. Bedrijven slagen er niet in om de gewenste instroom te realiseren. Het aantal nieuwe studenten loopt terug en het percentage afhakers is groot.

Doelstelling · ·

Kwalificaties en eindtermen sluiten aan bij competentieprofielen die door het bedrijfsleven worden gehanteerd. Hierdoor zijn nieuwe medewerkers sneller inzetbaar Een nieuwe op basis van competenties ontwikkelde deelkwalificatiestructuur staat garant voor een duurzame kennisbrug tussen scholen en bedrijven. De inhaalslag die nu plaatsvindt is hiermee geborgd.

· Instroom nieuwe deelnemers vergroten · Het aantal “afhakers” is terug gebracht

De aanpak en de resultaten, de kennisuitwisseling de leermiddelen en de methoden Het aanbrengen van een kennisbrug tussen bedrijven en scholen vormt de kern van het project. Zowel op landelijk niveau als lokaal worden deelnemende schoen en bedrijven aan elkaar gekoppeld. Door een landelijk platform vindt aansturing plaats op inhoud en leermethodes. Regionaal worden de leermiddelen ontwikkelt (gecoördineerd) en wordt vorm gegeven aan de uitvoering van de opleiding. Lokaal ontwikkelde leermiddelen komen landelijk beschikbaar. Hiermee wordt de sterke kant van het onderwijs (de didactische aanpak en begeleiding van leerenden) gekoppeld aan de actuele kennis van de markt en de technologische ontwikkeling. De leermethoden doen een appél op het probleemoplossend vermogen, de zelfstandigheid, de denkkracht, het samenwerken, etc.


53

Een opsomming van de producten Uit dit project komt een waslijst aan producten. De leerinhoud van de Middenkaderfuctionaris Telematica leunt nu nog zwaar op elektrotechniek. Moderne telecommunicatie en ICT is in onvoldoende mate aanwezig. Dit maakt het noodzakelijk dat alle vakinhoudelijke deelkwalificaties worden herzien. Naast leermiddelen en lesmateriaal worden ook methoden ontwikkeld. De wijze waarop de leersituatie wordt aangeboden moet inspirerend zijn en de kwalificaties nodig om succesvol te zijn moeten worden aangebracht. Tijdens de loop van dit project zullen nieuwe ontwikkelingen, noodzaken tot bijstellingen in het lesmateriaal. Een eenmalige impuls zou leiden tot het terugzakken van de kwaliteit van het onderwijs. Het project moet daarom worden geborgd door structuren en verbanden aan te brengen.

Voor welk niveau zijn de producten bedoeld, de wijze van verspreiding De opleidingen zijn bedoeld voor niveau 1 tot en met 4. De verspreiding verloopt in het pilot-jaar via de tien deelnemende scholen. In 2002 starten de overige scholen. Aansturing en verspreiding vindt plaats vanuit een landelijk platform. Het landelijk platform geeft sturing aan ontwikkeling en verspreiding middels docentnascholing en publicatie.


54

8.

Contract

Projectnaam:

MBO Telecom/ICT

Opdrachtgever (klant) is: Naam:

Stuurgroep MBO Telecom/ICT

Contactpersoon:

De opdrachtnemer is: Naam:

Projectgroep MBO Telecom/ICT

Contactpersoon:

Albert Hermelink


55

Akkoordverklaring Namens de stuurgroep Naam:

Datum: Handtekening:

Namens het projectteam Naam:

Albert Hermelink

Functie: Datum:

Projectmanager 30-01-01

Handtekening:


56

ICT

Recommend Documents