INHOUD A LG E M E E N Identiteitskaart van Italië 13 Geografie 13 • Een gunstige ligging • Een grillig reliëf • Variatie in klimaat en plantengroei Klimaat 14 Nuttige adressen, formaliteiten, gezondheid, verzekeringen 14 Geschiedenis 17 • In den beginne waren er het noorden en de zee… • De Romeinse Republiek • Het Romeinse Keizerrijk • Het einde van de macht van Rome • De Kerk krijgt de smaak van de macht te pakken • Van Gouden Eeuw tot obscurantisme • De Renaissance • De eenwording van Italië • Van 1870 tot nu • Historische mijlpalen Vaak gestelde vragen 34 Beroemde Italianen 35 Bevolking 37 • De famiglia Budget 38 • Overnachten • Restaurant • Kerken en musea bezoeken • Varia Cafés en bars 39 Drank 39 • Wijn • Koffie • Chocolade • Water Economie 41 • Vooruitgang en ongelijkheden • Administratieve en economische regio’s Feesten en feestdagen 42 • Feesten en festivals • Feestdagen Fooien en extra kosten 43 • Fooi • De rekening Fotograferen 44 Geldzaken 44 • De munt
• Banken • Kredietkaarten Internetadressen 45 Keuken 45 • Een Italiaanse maaltijd • Pizza • Pasta • Risotto • Het succes van slow food • Klein culinair lexicon Kleding 50 Media 50 Musea, bezienswaardigheden, monumenten 51 Openingstijden 51 Overnachten 52 • Campings • Jeugdherbergen • Studentenhuizen • Overnachten in religieuze instellingen • Gastenverblijven en huisjes op het platteland • Bed & Breakfast • Pensions • Hotels • Huisruil • Verhuur van huizen Pasta 54 • Korte pastageschiedenis • De grote pastafamilies • De leden van de familie Post 56 Restaurants 56 • Waar eten? Reizen naar 57 Rijden en je verplaatsen in Italië 60 Risico’s en ergernissen 65 • Diefstal • Drugs • In geval van nood Taal en woordenschat 66 Telefoneren 70 Toeristische informatie 71 Zo hoort het… 71 • De siësta • De straat • La passeggiata • La piazza
6 • INHOUD
VA L L E D ’AO STA Aosta • Kasteel van Sarre • Kasteel van Saint-Pierre • Kasteel van Fénis • Kasteel van Issogne
73
Cogne Parco nazionale del Gran Paradiso Courmayeur Breuil-Cervinia
76 77 78 80
PIËMONT (PIEMONTE) Turijn (Torino) • Castello di Rivoli • Palazzina di Caccia in Stupingi
83
Asti Tortona
109 110
LIGURIË (LIGURIA) RIVIERA DI PONENTE 111 • Villa Hanbury in Mortola Inferiore • Dolceacqua • San Remo • Cervo • Albenga • Noli Genua (Genova) 114 • Boccadasse • Nervi RIVIERA DI LEVANTE Camogli Santa Margherita Ligure Portofino
129 129 130 132
Sestri Levante Le Cinqueterre • Monterosso • Vernazza • Corniglia • Manarola • Riomaggiore • Levanto • Azzuropad La Spezia Portovenere Lerici La Lunigiana • Kasteel van Malgrate
133 136
141 144 144 145
LOMBARDIJE (LOMBARDIA) Milaan (Milano) • Abbazia di Chiaravalle • Fabriek van Alfa Romeo Monza Vigevano Lodi • Lodi Vecchio • Crema
148
188 188 189
• Soncino Pavia • Kartuizerklooster van Pavia (Certosa di Pavia) Cremona Sabbioneta Mantua (Mantova)
191
200 205 207
D E M E R E N ( I L AG H I ) LAGO MAGGIORE Stresa Mottarone Isole Borromee Isola Madre Isola Bella
215 215 219 220 220 221
Isola dei Pescatori of Isola Superiore Baveno Verbania Santa Caterina del Sasso Angera
221 222 223 228 228
INHOUD • 7
LAGO D’ORTA Orta San Giulio Varese Campo dei Fiori Sacro Monte Arcumeggia
228 229 232 233 233 233
COMOMEER (LAGO DI COMO) Como
234 234
DE RONDE VAN HET COMOMEER 244 De westelijke oever: van Como naar Domaso 245 Cernobbio 245 Moltrasio 246 Argegno 246 Sala Comacina 247 Lenno 247 Tremezzo 248 Menaggio 249 San Siro 251 • Santa Maria Rezzonico en Pianello del Lario Dongo 251 Gravedona 252 Domaso 252 De oostelijke oever: van Lecco naar Colico Varenna Van Como naar Bellagio Faggeto Lario Zelbio Lezzeno Bellagio • San Giovanni • Monte San Primo
252 253 253 254 254 254 255
Van Bellagio naar Lecco
257
NAAR HET LAGO D’ISEO Bergamo Clusone Lago d’Iseo • Pisogne • Monte Isola Brescia
257 257 268 270
271
GARDAMEER (LAGO DI GARDA) 274 De oostelijke oever: van Desenzano tot Riva del Garda 275 Desenzano del Garda 275 Sirmione 278 Peschiera 282 Bardolino 283 Garda 283 Torri del Benaco 283 Monte Baldo 285 Malcesine 286 Torbole 286 Arco 288 • Dro • Drena • Marocche • Lagolo di Calavino Riva del Garda 290 • Vallei van Ledro • Waterval van de Varone • Bastione De westelijke oever: van Desenzano naar Riva del Garda 292 Salò 292 Gardone Riviera 292 Maderno 293 Gargnano 293 • Tignale Limone 294
DE DOLOMIETEN Bolzano • Ritten Trento Een tocht door de Dolomieten
295 300 302
Ten westen van de Adige 302 Andalo, Fai della Paganella en Molveno 302 San Lorenzo in Banale en
Spiazzo Pinzolo Madonna di Campiglio
304 304 304
Ten oosten van de Adige Fiera di Primiero en San Martino di Castrozza Canazei • Val di Fassa Cortina d’Ampezzo
305 305 306 308
8 • INHOUD
VENETIË (VENEZIA) Inleiding 310 • Een stukje cultuurgeschiedenis • Cultureel erfgoed • Passen en kortingskaarten • Feesten • Beroemde Venetianen • Wanneer naar Venetië? • Je verplaatsen in Venetië • Je weg vinden in Venetië • De duivenstad… • Overnachten • De Venetiaanse keuken • Reisroutes en uitstapjes • Aankomst in Venetië • Nuttige adressen en telefoonnummers Slapen in Venetië 330 • Kamperen in de omgeving van Venetië • Slapen: zeer goedkoop • Slapen: van vrij goedkoop tot redelijke prijzen • Luxueus slapen in Venetië • Slapen op het Lido • Slapen in Mestre, Marghera of Treporti CANAL GRANDE Linkeroever
356 357
Rechteroever
361
SAN MARCO
363
DORSODURO
377
SAN POLO EN SANTA CROCE
387
CANNAREGIO
397
CASTELLO
407
DE EILANDEN IN HET BASSIN VAN SAN MARCO La Giudecca San Giorgio Maggiore
416 416 418
DE NOORDELIJKE EILANDEN San Michele Murano Burano San Francesco del Deserto Torcello Sant’Erasmo
420 420 420 422 424 425 426
DE ZUIDELIJKE EILANDEN Lido San Lazzaro degli Armeni Chioggia
426 426 428 429
V E N E TO Padua (Padova) 431 • Het Brentakanaal De villa’s 440 • Villa Foscari (La Malcontenta) • Villa Serimann Widmann Foscari • Villa Pisani • Villa Contarini in Piazzola sul Brenta • Colli Euganei • Montagnana Vicenza 442 De Palladiaanse villa’s 450 • La Rotonda
• Villa Valmarana (Villa ai Nani) • Bertesina • Bassano del Grappa • Marostica • Monti Berici • Montecchio Maggiore Verona • Bosco Chiesanuova Treviso • Sile • Castelfranco Veneto • Villa Barbaro in Maser
452 467
FRIULI – VENEZIA GIULIA Udine • Cividale del Friuli • Gemona del Friuli • Palmanova • Aquileia
474
Triëst (Trieste) 479 • Castello di Miramare in Grignano • Grotta Gigante • Karst • Muggia
INHOUD • 9
E M I L I A - R O M AG N A Bologna • San Michele in Bosco • Madonna di San Luca • Osservanzaheuvel
488
Ten westen van Bologna 507 Modena 507 • Galleria Ferrari in Maranello Parma 512 • Rocca Sanvitale in Fontanellato • Kasteel van Torrechiara Piacenza 520 • Bobbio
Ten oosten van Bologna Ferrara Ravenna • Lido di Classe • Abdij van Pomposa Rimini • Verucchio • San Leo • Rocca di Gradara Republiek San Marino
525 525 533
544
547
DE MARKEN (LE MARCHE) Urbino Pesaro
549 551
Ancona Ascoli Piceno
R E G I ST E R
552 552
554