I ICLON ALGEMEEN 1. IV Personeel en Financiën 47

INHOUDSOPGAVE I

ICLON – ALGEMEEN

1

II

Activiteitenoverzicht Afdeling Hoger Onderwijs

4

A. Inleiding _____________________________________________________________ 4 B. Activiteitenoverzicht afdeling Hoger Onderwijs _____________________________ 6 C. Getalsmatige overzichten Afdeling Hoger Onderwijs ________________________ 12

III

Activiteitenoverzicht Afdeling VoortgezetOnderwijs

18

A. Inleiding ____________________________________________________________ 18 B.1 Inschrijvingsgegevens ............................................................................................... 23 B.2 Afstudeer- en rendementsgegevens.......................................................................... 26 B.4 Opleidingsscholen ..................................................................................................... 30 C. Research projects _____________________________________________________ 31 D. Derde geldstroomactiviteiten ___________________________________________ 40 D.1 Nascholingsoverzicht ................................................................................................ 40 D.2 Expertisecentra .......................................................................................................... 41 E. VWO-WO: Aansluitingsprogramma en Pre-University ______________________ 42 E.1 Aansluitingsprogramma ........................................................................................... 42 E.2 Pre-University College .............................................................................................. 43 E.3 Aangesloten scholen.................................................................................................. 44

IV

Personeel en Financiën

47

V

Publicaties en lezingen

48

A. Wetenschappelijke publikaties __________________________________________ B. Vakpublikaties _______________________________________________________ C. Boeken en boekhoofdstukken ___________________________________________ D. Lezingen ____________________________________________________________ E. Rapporten ___________________________________________________________

VI

Maatschappelijke dienstverlening

A. Advisering __________________________________________________________ B. Participatie in externe projecten en activiteiten _____________________________ C. Lidmaatschap van verenigingen en bestuursfuncties ________________________ D. Redactielidmaatschappen ______________________________________________ E. Schoolboeken en didactisch materiaal ____________________________________ F. Beoordelingen _______________________________________________________ G. Presentaties _________________________________________________________

VII

Medewerkers in 2012

BIJLAGE - Beschrijving projecten Afdeling Hoger Onderwijs

49 50 51 52 55

56 56 58 60 66 67 68 70

74 76

Universiteit Leiden ______________________________________________________ 76 College van Bestuur .............................................................................................................. 76 Faculteit der Archeologie ..................................................................................................... 82 Faculteit Campus Den Haag ................................................................................................ 82 Faculteiten Docentprofessionalisering ................................................................................ 84

ICLON Jaarverslag 2012

Faculteit der Geesteswetenschappen ................................................................................... 84 Faculteit der Geneeskunde (LUMC) ................................................................................... 86 Faculteiten Gezamenlijk....................................................................................................... 89 Faculteit der Rechtsgeleerdheid ........................................................................................... 89 Faculteit der Sociale Wetenschappen .................................................................................. 91 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen ............................................................ 92 ICLON, afdeling VWO-WO ................................................................................................ 94 Externe projecten _______________________________________________________ 95


I

ICLON – ALGEMEEN

ICLON Willem Einthovengebouw Wassenaarseweg 62A Postbus 905 2300 AX Leiden Prof. dr. J.H. van Driel, Hoogleraar-directeur Mw. drs. M.P. Voorkamp, Directeur Bedrijfsvoering AFDELING VOORTGEZET ONDERWIJS Hoofd Mw. drs. I.M.J. Veldman Secretariaat Telefoon 071 527 40 15 E-mail [email protected]  Sectie Lerarenopleiding Hoofd Mw. drs. I.M.J. Veldman Secretariaat Telefoon 071 527 40 15 E-mail [email protected]  Sectie Nascholing Hoofd Drs. C. Rijnbeek Secretariaat Telefoon 071 527 40 15 E-mail [email protected]  Sectie Onderzoek Hoofd Prof. dr. W.F. Admiraal Secretariaat Telefoon 071 527 40 15 E-mail [email protected]  Sectie vwo-wo Hoofd Mw. drs. J.J.M. Hoornweg AFDELING HOGER ONDERWIJS Hoofd Dr. M.J.J.M. van de Ven Secretariaat Telefoon 071 527 71 70 Fax 071 527 71 81 E-mail [email protected]


1

DE ORGANISATIE VAN HET ICLON IN 2012

Bestuursraad ICLON

Hoogleraar-directeur Managementteam

Ondersteunend Bureau

Afdeling Voortgezet Onderwijs

Afdeling Hoger Onderwijs

Sectie Lerarenopleiding Sectie Onderzoek Sectie Nascholing Sectie VWO-WO


2

SAMENSTELLING BESTUURSRAAD ICLON PER DECEMBER 2012 Prof.dr. Ph. Spinhoven (voorzitter) Prof. dr. G.R. de Snoo Prof. dr. H. W. van den Doel Prof. dr. W.J.H. Willems Prof. dr. R. A. Lawson Prof. dr. P.C.W. Hogendoorn Prof. dr. J. de Vries Prof. dr. J.H. van Driel Mw. drs. M.P. Voorkamp


Faculteit Sociale Wetenschappen Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Archeologie Faculteit Rechtsgeleerdheid Leids Universitair Medisch Centrum Faculteit Campus Den Haag ICLON ICLON

3

II

ACTIVITEITENOVERZICHT AFDELING HOGER ONDERWIJS

A. INLEIDING

Dit hoofdstuk begint met een terugblik op 2012. Deze terugblik geeft een thematische, inhoudelijke beschrijving van het totaal van de projecten die de afdeling Hoger Onderwijs (HO) in 2012 heeft uitgevoerd. Na deze thematische terugblik volgt een overzicht van de activiteiten van de afdeling HO in de vorm van een tabel, waarin per opdrachtgever en per project staat aangegeven aan welke onderwijskundige thema’s binnen het betreffende project is gewerkt. De paragraaf na de tabel geeft een aantal cijfermatige overzichten van onder meer de omvang van de dienstverlening van de afdeling HO en het aantal deelnemers aan de onderwijskundige trainingen binnen de universiteit en daarbuiten. Het hoofdstuk eindigt met een korte vooruitblik op 2013. In de Bijlage staat een uitgebreide beschrijving van de projecten die door de afdeling HO zijn uitgevoerd in 2012. Terugblik op 2012 In dit verslag zullen de activiteiten van de afdeling per thema kort worden beschreven. Alle projecten voor de faculteiten en het CvB overziend, springen de volgende thema’s in het oog: studiesucces, professionalisering, ICT&O, toetsen, kwaliteitszorg/evaluatie, onderzoek, talentontwikkeling, curriculumontwikkeling, algemeen en internationalisering. Uitgangspunt bij de werkwijze van de afdeling was en is dat de facultaire projecten onderling op elkaar afgestemd worden en dat resultaten van het ene project zo mogelijk toegepast worden bij andere projecten. Projecten die de afdeling bij andere instellingen van hoger onderwijs uitvoert liggen bovendien in het verlengde van de genoemde thema’s. Op deze manier is de onderlinge samenhang in het werk van de afdeling gewaarborgd. Het thema Studiesucces is feitelijk op nagenoeg alle projecten van de afdeling van toepassing. In dit overzicht richten we ons echter op de projecten die expliciet gekoppeld zijn aan het thema studiesucces in het kader van de onderwijsbeleids-plannen van de Universiteit Leiden. Een belangrijk project in dat kader is het project Sterker aan de Start. Binnen dat project zijn bij een selectie van Leidse bacheloropleidingen twee activiteiten uitgevoerd: er is een intakevragenlijst afgenomen bij alle aanmelders en er zijn met een aantal aanmelders intakegesprekken gehouden. De eerste reacties van de aanmelders en de studieadviseurs waren heel positief. In 2013 zullen de resultaten van de vragenlijst en de gesprekken worden geanalyseerd in relatie tot studiesucces in het eerste jaar (bijvoorbeeld in de vorm van BSAgegevens, behaalde studiepunten en gemiddelde tentamencijfers). Het doel van dit project is het op twee manieren verbeteren van het studiesucces van toekomstige studenten, namelijk door het versterken van de binding van de studenten met de universiteit en het geven van adviezen aan de aanmelders, op basis van hun antwoorden op de vragen van de vragenlijst. Een ander project dat van groot belang is voor het onderwijsbeleid van de universiteit is het Studieplan. In 2012 heeft het ICLON dit project geëvalueerd, om op basis daarvan aanbevelingen te geven voor vervolgstappen. De invoering van het studieplan bij de Leidse opleidingen is in grote lijnen goed verlopen. Studieadviseurs krijgen door het studieplan eerder zicht op studievertraging bij individuele studenten, waardoor ze hier eerder op kunnen inspelen. Mede op basis van de evaluatiegegevens heeft de universiteit besloten het gebruik van het studieplan bij de bacheloropleidingen voort te zetten. In 2012 is het ICLON gestart met het organiseren van themabijeenkomsten op onderwijskundige thema’s gerelateerd aan studiesucces. Voor 2012 zijn er twee bijeenkomsten georganiseerd rond respectievelijk toetsen en onderwijsintensivering.


4

Ten slotte is in 2012 doorgewerkt aan het bijhouden van de website www.studiesuccesho.nl waarin resultaten van onderzoek, good practices en nieuwsberichten rond studiesucces worden gepresenteerd. Ook de professionalisering van docenten heeft in 2012 extra aandacht gekregen. Hierbij vallen twee zaken in het bijzonder op. Dat is ten eerste de betrokkenheid van de afdeling bij facultaire BKO-trajecten. In 2012 zijn voor het eerst afspraken gemaakt over inzet van docenttrainers van de afdeling HO bij facultaire BKO-trajecten. Voor de faculteit der Rechtsgeleerdheid verzorgen zij BKO-modulen, onderwijsobservaties en supervisie in het BKO-traject voor nieuwe docenten. Bij het LUMC verzorgen zij intakegesprekken, onderwijsobservaties en supervisie voor het BKO-traject voor ervaren docenten. Beide initiatieven zijn gelieerd aan de ambitie van de universiteit om voor 2016 80% van de docenten een BKO certificering te laten behalen. Ten tweede gaat het om het verzorgen van professionaliseringsactiviteiten rondom toetskwaliteit. Zowel bij de universiteit Leiden als bij andere hoger onderwijsinstellingen is momenteel veel aandacht voor thema’s rondom het borgen van toetskwaliteit. Binnen de universiteit Leiden heeft de afdeling in 2012 op dit thema workshops verzorgd voor de faculteiten FNW, GWS, FSW en FR. Buiten de universiteit heeft de afdeling dergelijke workshops verzorgd voor een groot aantal onderwijsinstellingen, waaronder de TU Delft, Christelijke Hogeschool Ede, de Hogeschool Zeeland, de Hanzehogeschool Groningen, de Hogeschool Leiden, en In Holland. Het thema ICT&O kreeg op verschillende manieren aandacht in het werk van de afdeling Hoger Onderwijs. Er werden projecten gedaan voor het CvB en E-merge. Deze projecten zijn onderdeel van de uitvoering van het ICT&O-beleid van de universiteit. Een voorbeeld van een project voor het CvB is het project Blended learning ter verhoging van de effectiviteit van zelfstudie. Binnen dit project wordt in 9 pilots binnen verschillende vakken verspreid over de Leidse opleidingen, concreet gewerkt aan het opzetten en implementeren van ICT toepassingen ter verbetering van studiesucces. Daarnaast speelden medewerkers van het ICLON een belangrijke rol in de aansturing van de ICT&O activiteiten, namelijk als programmamanager ICT&O van de universiteit Leiden en als programmamanager van Emerge. Binnen deze programma’s is in een aantal projecten gewerkt aan de mogelijkheden om ICT te gebruiken bij het verbeteren van studiesucces. Het thema Toetsen heeft vooral veel aandacht gekregen binnen het thema professionalisering van docenten (zie hierboven bij het thema professionalisering). Deze activiteiten zijn gerelateerd aan het toetsbeleid van de betreffende onderwijsorganisaties en de rol van de examencommissies bij de uitvoering van het toetsbeleid en bewaking van de toetskwaliteit. Daarnaast is aandacht besteed aan de mogelijkheden van digitaal toetsen in het onderwijs in een aantal projecten van het CvB en van E-merge. Het ICLON is op verschillende manieren betrokken bij kwaliteitszorg/evaluatie. Zo voert de afdeling voor veel opleidingen van de Universiteit Leiden met vragenlijstonderzoeken de onderwijsevaluaties op vakniveau en op opleidingsniveau uit. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de programmatuur van Evasys en Teleform. Beide programma’s zijn zeer betrouwbaar gebleken voor het aanmaken en verwerken van de studentenenquêtes. Bovendien zijn de programma’s goed bruikbaar in het ondersteunen van de wijze waarop de resultaten van het evaluatieonderzoek in rapportage kunnen worden gepresenteerd. Daarnaast is de afdeling betrokken bij projecten gericht op de kwaliteitszorg en de accreditatie van specifieke opleidingen. De afdeling HO van het ICLON voerde ook in 2012 onderwijskundig onderzoek uit. Op de eerste plaats voert de afdeling projecten uit die zijn gericht op het evalueren van maatregelen die in het onderwijs ingevoerd zijn. Voorbeelden daarvan zijn het onderzoek naar het Studieplan en het project Sterker aan de Start, die beiden hierboven bij het thema Studiesucces werden genoemd. Een voorbeeld van een evaluatieonderzoek is de monitor van het excellentieonderwijs dat alle faculteiten van de Universiteit Leiden uitvoeren in het kader van Sirius-programma. Op de tweede plaats is dat onderwijskundig onderzoek in opdracht van derden, zoals het onderzoek voor de Onderwijsraad over het werven en binden van leraren en over de professionaliteitbeleving van leraren. Op de derde plaats, ‘last but not least’, voeren


5

medewerkers van de afdeling promotieonderzoek uit. In 2012 was dat het promotieonderzoek van S. Vink bij het LUMC. Binnen het ICLON werd zowel bij de Lerarenopleiding als bij de afdeling Hoger Onderwijs gewerkt aan projecten over talentontwikkeling. De afdeling Hoger Onderwijs voerde een flankerend onderzoek uit in het kader van het Siriusproject, dat het Honours College (HC) en het Leiden University College The Hague (LUC) omvat. Voor dit onderzoek werd samengewerkt met een medewerk(st)er van de universiteit Utrecht en van de Hanze Hogeschool. Daarnaast verzorgde de afdeling de monitoring van het Leidse Siriusproject. Verschillende opleidingen zijn op het gebied van Curriculumontwikkeling door medewerkers van het ICLON ondersteund. Binnen de Universiteit Leiden is dat met name gebeurd bij de Faculteit Geneeskunde (LUMC), waar de afdeling een bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van de nieuwe bacheloropleiding Geneeskunde en van de Huisartsenopleiding. Buiten de universiteit waren dat de Informatica en de Natuurkunde opleidingen van de TU Delft en de Logopedieopleiding van de Fontys Hogeschool. Bij het adviseren over de vormgeving van het onderwijs wordt expliciet aandacht besteed aan die kenmerken van het onderwijs en de onderwijsorganisatie die het studiesucces van de studenten kunnen bevorderen. Het thema internationalisering heeft aandacht gekregen in een curriculum- en docentprofessionaliseringsproject in Uganda en het verzorgen van een aantal workshops op gebied van The International Classroom voor De Haagse Hogeschool.

B. ACTIVITEITENOVERZICHT AFDELING HOGER ONDERWIJS In onderstaande figuur wordt aangegeven hoeveel tijd de afdeling in 2012 heeft besteed aan het werk voor de Universiteit Leiden, het HBO en andere externe projecten (andere universiteiten, SURF, SLO, Onderwijsraad, e.d.). Het grootste deel van het werk wordt verricht voor de Universiteit Leiden, ruim 89 % of te wel ruim 12.500 uren. De afdeling Hoger Onderwijs krijgt voor het verzorgen van onderwijskundige ondersteuning aan de Universiteit een universitaire bijdrage. Hieruit wordt 2.900 uren dienstverlening verzorgd aan de faculteiten en het College van Bestuur. In tabel 2 wordt een overzicht gegeven van de uren uit de universitaire bijdrage. Daarnaast wordt nog eens een aanzienlijk aantal uren -bijna 10.000-, uitgevoerd op verzoek van de faculteiten en het College van Bestuur. Deze worden door de faculteiten en het College van Bestuur zelf gefinancierd. In de tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de projecten die in 2012 door de afdeling HO zijn uitgevoerd. De projecten zijn geordend naar de opdrachtgevers en daarbinnen op alfabet. Per project is aangegeven bij welk van de thema’s uit de vorige paragraaf dit project behoort. Per project zijn maximaal twee thema’s aangegeven. Niet in de tabel genoemd zijn de contactpersonen per faculteit. Het ICLON onderhoudt de contacten met faculteiten via contactpersonen. Zij hebben een aantal taken, zoals het opbouwen en onderhouden van een netwerk van contacten in de faculteit. Daarnaast creëren zij een atmosfeer om constructief en effectief te kunnen spreken over onderwijskundige onderwerpen. Verder adviseren de contactpersonen docenten, bestuurders en ambtelijk medewerkers over onderwijszaken. Als externe deskundigen wonen ze (na overleg ) vergaderingen van de onderwijscommissie en in een aantal gevallen de opleidingscommissies bij. Ook formuleren ze projectvoorstellen in nauwe samenwerking met de faculteit en ondersteunen ze het kwaliteitszorgprogramma. Tot slot voeren ze (een deel van) de projecten uit en zijn ze eindverantwoordelijk voor alle projecten. Op deze wijze dragen zij bij aan de genoemde thema’s . Ook niet genoemd is de Toets- en Evaluatieservice van de afdeling HO. De afdeling HO verzorgt voor een aantal faculteiten en opleidingen de verwerking van tentamens met gesloten antwoorden en de verwerking van onderwijsevaluaties op vak niveau of op niveau van een ICLON Jaarverslag 2012

6

curriculum of een onderdeel van een curriculum. Van de uitkomsten van iedere verwerking wordt een korte rapportage gemaakt. In de volgende paragraaf staat vermeld hoeveel formulieren er in 2012 door de Toets- en Evaluatieservice zijn verwerkt.

Universiteit Leiden College van Bestuur algemeen College van Bestuur algemeen College van Bestuur algemeen College van Bestuur algemeen College van Bestuur algemeen College van Bestuur algemeen College van Bestuur algemeen College van Bestuur algemeen College van Bestuur algemeen

Evaluatie pilots Studieplan

x x

Monitoring Sirius-indicatoren en implementatie kwaliteitszorg Leiden Leadership Programme Monitoring Sirius (Matching) Bachelor Lidmaatschap schriftelijke selectiecommissie Leiden Leadership Programme Online Taaltoets Nederlands

x

x

x

x

Organiseren intakegesprekken 'Sterker aan de start' Startcursussen promovendi en studentassistenten Digitaal Toetsen: PionierMainstream E-Merge E-coach

x x

x

x

x x

x x

x x

x

x

E-merge Programma Onderwijskundige Projecten Epigeum 3

x

x

Video2Learn

x

x

College van Bestuur ICT&O College van Bestuur ICT&O College van Bestuur ICT&O College van Bestuur ICT&O

Blended learning ter verhoging van de effectiviteit van zelfstudie Open Courseware Universiteit Leiden 2012 Programmamanager ICT&Onderwijs

x

x

x

x

Faculteit der Archeologie Faculteit der Archeologie Faculteit der Archeologie

Advisering toetsdeskundige Ondersteuning kwaliteitszorg Ondersteuning Zelfstudie, visitatie

Stemkastjes verhoging interactie in grote colleges

x

x

x x

x x x

7

internationalisering

curriculumontwikkeling

talentontwikkeling

onderzoek x

Evaluatie vrije keuzeruimte in de bachelorprogramma’s Flankerend onderzoek Sirius

College van Bestuur Emerge College van Bestuur Emerge College van Bestuur Emerge College van Bestuur Emerge College van Bestuur Emerge


toetsen

ICT&O

professionalisering

studiesucces

2012

kwaliteitszorg/evaluatie

Tabel 1: overzicht van de projecten die in 2012 door de afdeling HO op verschillende thema’s zijn uitgevoerd

2013 Faculteit Campus Den Haag Faculteit Campus Den Haag Faculteit Campus Den Haag Faculteit Campus Den Haag

Implementatie vakevaluatie

Faculteiten docentprofessionalisering Faculteiten docentprofessionalisering

BKO module Het begeleiden van studenten BKO module Toetsen en beoordelen

x

Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Geesteswetenschappen

Basisididactiek voor AIO's

x

Coaching en professionalisering Middenoostenstudies Mentortraining

x

Ondersteuning Eindtermen en toelatingseisen Training studentleden OpLeidingsCommissies Workshops Kwaliteitsborging toetsing voor examencommissies

x

Faculteit der Geneeskunde (LUMC) Faculteit der Geneeskunde (LUMC) Faculteit der Geneeskunde (LUMC) Faculteit der Geneeskunde (LUMC) Faculteit der Geneeskunde (LUMC)

Aanpassen software voor psychometrische analyses Alternatieve toetsvormen

Faculteit der Geneeskunde (LUMC) Faculteit der Geneeskunde (LUMC) Faculteit der Geneeskunde (LUMC) Faculteit der Geneeskunde (LUMC) Faculteit der Geneeskunde (LUMC)


x

Living Lab – programmalijn onderwijs Living Lab – programmalijn onderwijs II Voortzetting ondersteuning kwaliteitszorg, LUC

x x x

x

x

x x

x x

Cursus Hoorcolleges geven

x

Ondersteuning Curriculumherziening Onderwijskundige activiteiten Toetsbeoordeling Onderwijskundige dienstverlening Promotie-onderzoek 'Het gebruik van geschematiseerde kennisstructuren in medisch

x

x

Blended learning activiteiten

Diversiteitsproject LUMC 20112012, Verbetering studiesucces niet-westerse allochtone studenten bij Studenten en onderwijszaken (SOZ) Huisartsgeneeskunde

x

x

x

x

x

x x

x

x x x

x

8



talentontwikkeling

onderzoek


toetsen

ICT&O

professionalisering

studiesucces

2012

onderwijs' Faculteiten Gezamenlijk Faculteiten Gezamenlijk

Faculteit der Rechtsgeleerdheid Faculteit der Rechtsgeleerdheid Faculteit der Rechtsgeleerdheid Faculteit der Rechtsgeleerdheid Faculteit der Rechtsgeleerdheid

ICTO advies ten behoeve van Studiesucces Themabijeenkomsten studiesucces:Onderwijsintensivering en Toetskwaliteit BKO traject Rechtsgeleerdheid Evaluatie Staats- en bestuursrecht bachelorjaar 2 Professionalisering examencommissies op het gebied van toetsing Taaltoets juridische vaardigheden Training studenttutoren LLS

Faculteit Sociale Wetenschappen Faculteit Sociale Wetenschappen Faculteit Sociale Wetenschappen Faculteit Sociale Wetenschappen Faculteit Sociale Wetenschappen (CWTS)

Evaluatie van de bachelorprogramma’s Evaluatie van de doorstroommaster

x x

x x

x x x

x

x x

x x

Het begeleiden van werkgroepen voor Politicologie Studiebijeenkomsten toetsing

x

Training activerende didactiek, train the trainer 1

x

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen

Cursus practicumassistentie

x

Cursus werkcollegeleiders

x

Ondersteuning docententeams

x

Ondersteuning toetsbeleid

x

ICLON, VWO-WO Aansluitingsproject ICLON, VWO-WO Aansluitingsproject ICLON, VWO-WO Aansluitingsproject

Aansluitingsmodule Chinastudies

x

x

Aansluitingsmodule Japanstudies

x

x


x

Projectdeelname Vak Voor Vak

Begeleiden PRE-studenten

x

x

x

9



talentontwikkeling

onderzoek


toetsen

ICT&O

professionalisering

studiesucces

2012

ICLON, VWO-WO Aansluitingsproject

Universiteit voor Humanistiek

Vakevaluaties Universiteit Humanistiek

Universiteit Leuven

Teaching the Chinese Learner

x

Vrije Universiteit, Onderwijscentrum

Beoordelen aanvraag nieuwe hbo masteropleiding ‘Docent HGZO’ (Hoger Gezondheidszorg Onderwijs) Gastdocent bij de hbomasteropleiding Docent Onderwijs Master Teaching and Learning in Higher Education

x

x

TU Delft

Beoordelen proof of competence (UTQ) BKO module Toetsing TU Delft Individuele scholingstrajecten docenten Ondersteunen van docenten bij ontwikkelen van leerlijnen Toetstrainingen Bouwkunde

Centrum voor Innovatie van Opleidingen (CINOP)

Professionalisering van onderwijsmanagement Uganda

ICAB (Innovatiecentra Academisch Bètaonderwijs)

Inventarisatie bacheloropleidingen Natuurkunde in Nederland

x

Nederlands Commercieel Opleidings Instituut (NCOI)

Trainingen Toetsen en beoordelen Opleidingsmanagement

x

Onderwijsraad

Onderzoek werkplek en moderne professionaliteit

Stichting Leerplan Ontwikkeling Enschede

Stichting Leerplan Ontwikkeling project

x

HBO Christelijke Hogeschool Ede

Toetsprofessionalisering voor examencommissies

x

Workshop International Classroom voor onderwijsadviseurs

x

TU Delft TU Delft TU Delft

De Haagse Hogeschool




talentontwikkeling

onderzoek


x

Workshop Research Intensief Onderwijs

TU Delft

toetsen

Het begint bij de bron

Extern Universiteit van Amsterdam

Vrije Universiteit, Onderwijscentrum Vrije Universiteit, Onderwijscentrum

ICT&O

professionalisering

studiesucces

2012

x

x

x

x x

x

x

x x

x x x

x

x

x

x

x

x

10

De Haagse Hogeschool

Workshops Toetsing

Fontys Internationale Hogeschool voor Economie

Ontwikkelen van de Minor Logopedie

Hogeschool van Amsterdam

Lezingen Researchintensief onderwijs

Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN)

Ondersteuning ontwikkelen criterialijsten HAN Workshop blended learning

Hanzehogeschool Groningen

Werkbijeenkomsten toetsing Hanzehogeschool

x

x

Hogeschool Leiden

Begeleiden ToetsCommissie ee ExamenCommissie Vakevaluaties Workshop Docentkwaliteit en Studiesucces

x

x

Hogeschool Leiden Hogeschool Leiden

x

x

x

x x

x

x

x x

x

Ondersteuning Check-IT Watercentrum

x

x

Hogeschool Zeeland

Professionalisering onderwijsstaf m.b.t. toetsing

x

x

In Holland

Promotiecommissie In Holland

x

11



talentontwikkeling

onderzoek

x

Hogeschool Rotterdam



toetsen

ICT&O

professionalisering

studiesucces

2012

C. GETALSMATIGE OVERZICHTEN AFDELING HOGER ONDERWIJS Tabel 2 : Aantal uren dienstverlening in 2012 ten behoeve van de Universiteit Leiden uit de Universitaire bijdrage (de zogeheten ‘reguliere uren’) Faculteit Contact Projecten Totaal College van Bestuur 44 160 204 Professionalisering docenten 360 Faculteit Rechtsgeleerdheid 136 320 456 Faculteit Geneeskunde/LUMC 51 220 271 Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen 117 223 340 Faculteit Geesteswetenschappen 136 320 456 Faculteit Sociale Wetenschappen 136 320 456 ICLON 21 50 71 Faculteit Archeologie 21 50 71 Faculteit Campus Den Haag 21 50 71 Gezamenlijk thema 144 144 Totaal 683 1857 2900


12

Tabel 3: Urenverdeling over de verschillende klantengroepen in 2010, 2011 en 2012 Universiteit Leiden HBO Extern anders Totaal aantal uren Jaar 2010 2011 2012 2010 2011 2012 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Uren 9952 11046 12642 187 810 745 3344 1818 815 11226 12566 14202

Figuur 1. De verdeling van de omvang van de activiteiten van de afdeling HO over haar opdrachtgevers.

Aantal dagdelen

Studiebelasting per deelnemer in uren

0

3 1 4

Totaal

0

1 2 3

Diversen

1 1

Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Campus Den Haag

1 1 2

Faculteit Sociale Wetenschappen

Faculteit Geneeskunde/LUMC

2 2

Faculteit Rechtsgeleerdheid

Faculteit Geesteswetenschappen

BKO BKO: Toetsen en beoordelen BKO: Begeleiden en ontwerpen van onderwijs Totaal BKO

Faculteit der Archeologie

Tabel 4: Aantal deelnemers van de Universiteit Leiden aan de onderwijskundige trainingen. Dit betreft trainingen met een open inschrijving en trainingen op aanvraag- uitgesplitst naar type training en klant.

3 3

24 25

0

5 7 12

2 45

3 sessies 1

25 15

37 6 30 5 6 12

1 3 1 2 1 1

6 25 10

Op aanvraag (maatwerk): aantal deelnemers Coaching Professionalisering promovendi/studentassistenten Training studenttutoren LLP Werkcolleges Mathematical Institute Studentmentoren Hoorcolleges LUMC Workshop meerkeuzevragen Bijeenkomst kwaliteitsborging toetsing examencommissies


1 20

1 1

1

14

8

1

37 6 30 5 6 12

13

5 4

Totaal Open inschrijving, BKO en aanvraagcursussen


25 32 20 20 9 18 10

10 7 5 34 13

29 20

21

105

15

10 8 101

23

107

16

101

Studiebelasting per deelnemer in uren

15

Aantal dagdelen

14

Totaal

Diversen

Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Campus Den Haag

Faculteit Sociale Wetenschappen

Faculteit Rechtsgeleerdheid

Faculteit Geneeskunde/LUMC

Faculteit Geesteswetenschappen

Faculteit der Archeologie Workshop versterken keten eindkwalificaties - leerdoelen - toetsing Jeugdrecht Visieontwikkeling MiddenOostenstudies Gastcolleges Studievaardigheden LIACS Goed vergaderen Uraad Workshop Blackboard bij UB Cursus gehele dag leerdoelen - toetsing Alternatieve toetsvormen Toetsing en rendement Workshop vergaderen voor studentleden Opleidingscommissies Werkcolleges begeleiden Politicologie Cursus werkgroepen begeleiden Essentialia van Toetsen Themabijeenkomsten studiesucces: intensivering van onderwijs Workshops kwaliteitsborging toetsing examencommissies Themabijeenkomsten studiesucces: toetsing Workshop MC vragen BKO ontwerpen van onderwijs Totaal aanvraagcursussen

14

1

5

15 25 32 20 20 9 18 20

1 2 1 1 2 2 1 1

5 8 4

7 5 34 13

3 3 1 1

16 4 4

29

1

4

1 1 2

4 2 10

82

47

1

70

20 10 8 442

82

50

5

70

454

14

12 16 4 4

Aantal dagdelen

Studiebelasting per deelnemer

Aantal deelnemers

Tabel 5: Aantal externe deelnemers aan cursussen/trainingen op aanvraag (maatwerk).

Opleiding

Maatwerk cursussen extern

CINOP

20

9

40

29

2

15

24

2

15

TUDelft TUDelft TUDelft TUDelft

Train the Trainers workshop CINOP NUFFIC project Uganda Training toetsen en beoordelen Opleidingsmanagement Vervolgtraining toetsen en beoordelen Opleidingsmanagement Training toetsing en beoordelen- Bouwkunde I Training toetsing en beoordelen- Bouwkunde II Training toetsing en beoordelen- Bouwkunde III BKO module Toetsen

5 6 5 12

3 3 3 3

20 20 20 20

TUDelft

Workshop kwaliteitszorg voor Examencommissie

10

1

3

TUDelft

BSc Technische Natuurkunde: Coaching van docenten Teaching the Chinese Learner I Teaching the Chinese Learner II

12

2

10

15 15

2 2

4 4

De verwevenheid van onderzoek en onderwijs voor bestuurders Exposz: Onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk in Higher Education Werkbijeenkomsten examencommissie Journalistiek & Communicatie Workshop construeren meerkeuze- en open vragen Workshop peer review en schrijfopdrachten

24

1

4

10

6

50

5

2

6

14

1

4

14

1

4

120

1

2

30

1

2

Hogeschool Leiden

Lezing ter introductie van training leerdoelen tentamenvragen I Lezing ter introductie van training leerdoelen tentamenvragen II M&B: begeleiding toetsen examencommissies

20

2

8

Hogeschool Leiden

Workshop Studiesucces Managementconferentie

50

1

4

Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Zeeland

Onderzoeksleerlijnen in het curriculum Training blended learning

12 15

2 1

8 4

Workshops toetsing voor Examencommissies, onderwijsmanagement, docenten en examinatoren

122

1

5

NCOI NCOI

Universiteit Leuven Universiteit Leuven Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Christelijke Hogeschool Ede Haagse Hogeschool Haagse Hogeschool Hogeschool InHolland Hogeschool InHolland

589


15

Tabel 6: Toets- en evaluatieservice. Getalsmatig overzicht 2012 Type Opleiding

Opleiding

Universiteit Leiden

Faculteit Archeologie Faculteit Campus Den Haag Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Rechtsgeleerdheid Faculteit Sociale Wetenschappen Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit Geneeskunde LUMC Boerhaave Nascholing LUMC CvB: Strategische Communicatie en Marketing ICLON Universiteitsbibliotheek Hogeschool Leiden Nederlandse Vereniging voor Neurologie TNO Universiteit voor Humanistiek Diversen

Universiteit Leiden Universiteit Leiden Universiteit Leiden Universiteit Leiden Universiteit Leiden Universiteit Leiden Universiteit Leiden

Universiteit Leiden Universiteit Leiden Universiteit Leiden HBO Extern Extern Extern Extern Totaal


Evaluaties Tentamens 2012 2012 1061 302 7580

1553

15518

2839

8293

12258

28367

26996

11804

1142

15079

21825

6035

574

615 2471 2467 10730

188 11914

507 2980 1338 1458 116303

2496 82087

16


17

III

ACTIVITEITENOVERZICHT AFDELING VOORTGEZET ONDERWIJS

A. INLEIDING In dit hoofdstuk worden de activiteiten van de afdeling Voortgezet Onderwijs in het jaar 2012 beschreven. Het hoofdstuk is als volgt opgebouwd. In deel B wordt een cijfermatig overzicht gegeven van de studenten die in 2012 aan de lerarenopleiding deelnamen. De gegevens voor zowel de masteropleidingen als de educatieve minor hebben allemaal betrekking op het kalenderjaar 2012(gemeten op 1 december 2012). Bij B.1 worden de inschrijvingsgegevens en bij B.2 de afstudeer- en rendementsgegevens vermeld. Onderdelen B.3 en B.4 geven een opsomming van respectievelijk de samenstelling van de Raad van Rectoren in 2012 en de scholen waar de lerarenopleiding mee samenwerkt. In deel C worden de onderzoeksprojecten die op dit moment binnen de Afdeling Voortgezet Onderwijs worden uitgevoerd kort toegelicht. Deel D heeft als titel Derde geldstroomactiviteiten. Bij D.1 staat een getalsmatig overzicht van de activiteiten van de sectie Nascholing, bij D.2 worden de werkzaamheden van de Expertisecentra Moderne Vreemde Talen en Leren van Docenten nader toegelicht. In deel E geeft de sectie VWO-WO cijfermatige informatie over het Aansluitingsprogramma (E.1) en Pre-University College (E.2), als ook een overzicht van de bij beide programma’s aangesloten scholen (E.3). Hieronder wordt een aantal thema’s per onderdeel nader toegelicht of aanvullende informatie verstrekt. Deel B – Gegevens lerarenopleiding In augustus 2012 zijn 1861 nieuwe masterstudenten met de lerarenopleiding begonnen, inclusief 22 zij-instromers-in–het-beroep en 21 studenten in het Word Teachers Training Programme. De grote toename van het aantal zij-instromers-in-het-beroep is vooral het gevolg van een andere inschaling van de studenten van Eerst de Klas (zie hieronder voor meer informatie over dit traject). In februari 2012 zijn 99 studenten gestart inclusief 4 zijinstromers-in-het-beroep.2 In de tabellen wordt een overzicht gegeven van het totaal aantal studenten in de lerarenopleiding. Bij de diploma-uitreikingen in maart en september 2012 is in totaal aan 219 studenten in het mastertraject een diploma uitgereikt. Hieronder waren 12 zij-instromers en 17 studenten die het World Teacher Training Programme hadden doorlopen. Voor het eerst is ook aan 9 studenten van de lerarenopleiding Chinese taal en cultuur een diploma uitgereikt en aan 8 studenten van Eerst de Klas. Speciale trajecten Educatieve minor Sinds 2009 voert het ICLON de Educatieve minor uit. In combinatie met het bachelordiploma van de vakstudie levert de educatieve minor een beperkte tweedegraads lesbevoegdheid op (voor de onderbouw havo/vwo en vmbo-t). In augustus 2012 zijn 78 bachelorstudenten met de educatieve minor gestart3 en is aan 41 studenten van de vorige cohorten een certificaat uitgereikt. 18 studenten die eerder de educatieve minor hadden afgerond en daarna hun vakmaster hebben gehaald, zijn in augustus 2012 met het tweede deel van de lerarenopleiding begonnen voor de eerstegraads bevoegdheid - in februari 2012 waren dit er 4.

1

in 2011: 185 masterstudenten waarvan 9 zij-instromers in het beroep. in februari 2011: 69 incl. 2 zij-instromers 3 in augustus 2011 waren dit er 67. 2


18

Eerst de Klas In augustus 2012 zijn 13 studenten met dit traject gestart. Het ICLON is vanaf het begin (2011) bij het project Eerst de Klas betrokken geweest. Eerst de Klas is een initiatief van het onderwijs, het bedrijfsleven en de overheid en biedt excellente academici de kans om aan het begin van hun carrière les te geven op een school voor voortgezet onderwijs. Ze werken daar drie à vier dagen per week, halen een eerstegraads lesbevoegdheid aan de universiteit en participeren één dag per week in een leiderschapsprogramma. In 2012 heeft het ministerie van OCW besloten deelnemers aan het Eerst de Klastraject volgens de regeling zij-instromersin-het-beroep te bekostigen. In augustus 2011 zijn 10 studenten als een aparte groep bij het ICLON begonnen. Waar mogelijk krijgen zij een programma op maat. Bij de invulling van de specialisatie wordt gezocht naar een inhoudelijke koppeling met het leiderschapsprogramma. De combinatie van lerarenopleiding en leiderschapsprogramma vullen elkaar goed aan en 8 studenten hebben de opleiding in 2012 met succes afgerond VADD1 programma (Van Assistent tot Docent Duits 1) Ook voor dit programma, dat in samenwerking met het Europees Platform en de opleiding Duits van de Faculteit Geesteswetenschappen wordt uitgevoerd, is in augustus 2012 weer een nieuwe groep (van 10) gestart. Deelnemers aan dit programma hebben in Duitsland of Oostenrijk een universitaire opleiding op master niveau afgerond. Na een selectieprocedure gaan zij eerst als taalassistent aan de slag op een aantal geselecteerde scholen en krijgen een intensieve taalcursus Nederlands. Na zes maanden stromen zij in de lerarenopleiding Duits in en worden opgeleid tot eerstegraads docent Duits. Van de eerste groep van 10 studenten (begonnen in de zomer van 2011) zijn er 8 in februari 2012 begonnen aan de lerarenopleiding Duits. Zij zullen naar verwachting in het voorjaar van 2013 afstuderen. World Teachers Training Programme In augustus zijn 21 nieuwe studenten met het WTTP gestart. Naast de erkenning van dit programma door Europees Platform, ECIS (European Council for International Schools) en Cambridge (Cambridge International Certificate for Teaching in Bilingual Education) worden nu verkennende gesprekken gevoerd met de International Baccalaureate Organization over de accreditatie van het World Teacher Training Programme door de IBO.

Overige projecten Krachtig Meesterschap In het kader van de Stimuleringsregeling Krachtig Meesterschap wordt in samenwerking met de Wolfert van Borselen Scholengroep en het Stedelijk Gymnasium Leiden het project Excellentie voor de klas uitgevoerd. Er zijn 4 deelprojecten : 1. Jong gepromoveerden voor de klas In augustus 2011 hebben 4 promovendi zich aangemeld voor het traject waarbij promovendi werken aan hun promotie én tijdens het voor onderwijs beschikbare deel van het promotietraject, een traject doorlopen op een school. Een assessment stelt vast hoe ver zij al zijn en op welke manier zij de beschikbare tijd (1 dag/week) het beste kunnen invullen. 2 promovendi hebben dit traject daadwerkelijk ingezet. Het bleek lastig te zijn promovendi voor dit traject te interesseren, omdat het promotietraject zich moeilijk laat combineren met de lerarenopleiding. Daarom is het accent verschoven naar reeds gepromoveerden. In februari en augustus 2012 hebben 5 kandidaten zich aangemeld. 2. Omgaan met excellentie in de klas Dit deelproject is inmiddels afgerond; op basis van interviews op de scholen (Wolfert en Stedelijk Gymnasium) met een selectie van docenten die wel en minder goed met excellente leerlingen kunnen omgaan en op basis van literatuuronderzoek is geïnventariseerd op welke wijze docenten effectief met excellente leerlingen kunnen omgaan. De rapportage is inmiddels verschenen.


19

3. De docent als ontwikkelaar De projectgroep heeft het afgelopen jaar, mede op basis van de bevindingen uit deelproject 2, een nieuwe didactische aanpak ontwikkeld en beproefd voor het lesgeven aan excellerende leerlingen in reguliere klassen. In het studiejaar 2012-2013 zullen met een aantal docenten van de betrokken scholen (Wolfert van Borselen, Stedelijk Gymnasium, en daarnaast ook het Penta College) zogenaamde docentontwerpteams worden gevormd die onderwijs volgens deze aanpak gaan ontwerpen en uitvoeren in hun lessen. 4. Flankerend onderzoek In het laatste deelproject zal flankerend onderzoek worden gedaan dat zich richt op de uitvoering van de deelprojecten 1 en 3. Samen Opleiden en Alliantie Om de samenwerking van ICLON en scholen bij het opleiden van leraren te versterken, werkt het ICLON nauw samen met een aantal opleidingsscholen. Deze scholen en het ICLON hebben een alliantie gesloten waarin concrete afspraken zijn gemaakt over aantal stagiaires, de kwaliteit van de begeleiding van de stagiaires, en de assistentie van ICLON bij de voortgezette professionalisering van beginnende en ervaren docenten op de betreffende scholen. Studenten die op deze alliantie scholen stage lopen (of een betaalde baan hebben), worden bij elkaar in een opleidingsgroep geplaatst. Deel D – Derde geldstroomactiviteiten Nascholing De activiteiten van de sectie Nascholing zijn meer en meer gericht op de vakdidactische ondersteuning van docenten door middel van landelijke (Good Practice) dagen en in-service training op de scholen zelf. Daarnaast verzorgt het ICLON de training van begeleiders op school, de zgn. BOS-cursussen. Summerschool in Shanghai In augustus 2012 hebben drie docenten van het WTTP een week lang een nascholingscursus over CLIL (Content and Language Integrated Learning) vaardigheden gegeven op een VOschool in Shanghai. Deze cursus is gericht op docenten die in tweetalig en international onderwijs lesgeven en leidt op tot het Cambridge International Certificate in Teaching for Bilingual Education. De cursus in Shanghai is zeer succesvol geweest en er zijn gesprekken gaande over uitbreiding van het aantal cursussen en vervolgcursussen. Samenwerking met APS (Algemeen Pedagogisch Studiecentrum) Het ICLON werkt samen met het APS aan een nieuw nascholingsaanbod, gebaseerd op een vakdidactisch model dat de afgelopen jaren ontwikkeld is door Fred Janssen, UHD en vakdidacticus biologie bij het ICLON. Kern van het model is docenten te leren uitdagend vakdidactisch onderwijs aan alle leerlingen aan te bieden. In het najaar van 2012 volgden ICLON en APS nascholers een aantal train-the-trainer bijeenkomsten, in 2013 zal het nascholingsaanbod verder vorm krijgen. Deel E – Sectie VWO-WO: Aansluitingsprogramma en Pre-University College Aansluitingsprogramma In het Aansluitingsprogramma VWO-WO participeren 82 scholen. Het is daarmee het grootste programma van Nederland op dit gebied. Met de aangesloten scholen is twee maal per jaar overleg. Belangrijke onderwerpen van aandacht waren in 2012 de Leidse pilot intakegesprekken, het digitale Studiekeuzeplein en ontwikkelingen binnen opleidingen van de universiteit. Daarnaast is gediscussieerd over het thema kwaliteit van profielwerkstukken en het bronnengebruik bij werkstukken door leerlingen.


20

De universiteit in de klas. Gastlessen verzorgd door de Universiteit Leiden. In het cursusjaar 2011-12 hebben vele universitaire docenten zich beschikbaar gesteld om gastlessen op scholen te verzorgen. In totaal zijn er 121 gastlessen gegeven. Proefstuderen Proefstuderen is bestemd voor 5- en 6 vwo-leerlingen die overwegen bij een bepaalde opleiding aan de universiteit te gaan studeren, maar die (beter) willen weten of hun voorlopige keuze wel de juiste is. In 2012 mocht de universiteit zich verheugen op 1.335 aanmeldingen van scholieren. Het programma van de opleiding Geneeskunde is wegens de grote belangstelling twee maal aangeboden. In 2012 is in een pilot Digitaal Huiswerk Proefstuderen (DHP) ervaring opgedaan met een extra digitale huiswerkopdracht. Deze opdracht maakten de deelnemers voorafgaand aan de Proefstudeerdag zodat zij algemene informatie over de opleiding vooraf al goed doorgenomen hadden. Inmiddels is dit materiaal als Leidse Studiecheck opgenomen in het digitale Studiekeuzeplein dat de Universiteit Leiden heeft ontwikkeld in het kader van het Emergeproject Content Rich Recruitment Tool. In dit project participeerden het Aansluitingsprogramma VWO-WO, de afdeling Strategische Communicatie en Marketing en de afdeling Studenten- en Onderwijszaken van de Universiteit Leiden samen om kennis te bundelen en een zeer toegankelijke website te ontwikkelen voor VO-scholen, die leerlingen nog beter ondersteunt in het studiekeuzeproces. Aansluitingsmodulen Aansluitingsmodulen zijn bedoeld voor vwo-5 en -6 leerlingen die heel gericht kennis willen maken met het onderwijs van hun toekomstige opleiding, of die zich verder in een bepaalde materie willen verdiepen. Daarnaast wordt ook een aansluitingsmodule studievaardigheden aangeboden. Het aanbod is in 2012 uitgebreid met de aansluitingsmodule van de opleiding Chinastudies. De modulen worden twee maal per jaar aangeboden. In de voorjaarscursus hebben 354 leerlingen zich aangemeld voor een aansluitingsmodule, in de najaarscursus waren dat er 436. Wetenschapscongres Op 1 juni 2012 werd voor de zesde keer het Wetenschapscongres voor leerlingen georganiseerd. Tijdens het congres staat het onderzoek centraal dat leerlingen op school verrichten voor hun profielwerkstuk. De beste onderzoekspresentaties worden beloond met een prijs. Een wetenschappelijke jury beoordeelt alle presentaties. De beste onderzoekspresentaties worden gingen naar Suze Bloks van het Visser 't Hooft Lyceum (Leiden) en naar Martine Wauben van het Porta Mosana College (Maastricht). Suze won bij de de Maatschappijprofielen met haar presentatie Who is a snob? - In English literature since the nineteenth century’. Martine won bij de Natuurprofielen met haar presentatie Is the Global Consciousness Project valid evidence for a theory of Global Consciousness? De presentaties waren overigens in het Nederlands. Bronnenwijzer Dankzij een financiële bijdrage van Mediawijzer(het expertisecentrum voor mediawijsheid dat in mei 2008 op initiatief van het ministerie van OCW en het ministerie van Jeugd en Gezin is opgericht) heeft het Aansluitingsprogramma VWO-WO in samenwerking met de Universitaire Bibliotheken Leiden een korte online cursus over open acces ontwikkeld voor leerlingen en scholen: Bronnenwijzer.nl. Leerlingen leren in deze cursus hoe zij wetenschappelijke bronnen kunnen gebruiken voor hun (profiel)werkstuk. Pre-University College (PRE)

Het PRE kent twee activiteiten: Leiden Advanced Pre-university Programme for Top-students (LAPP-Top) Dit betreft cursussen met (maximaal) acht bijeenkomsten waarbij een vwo-leerling ervoor kiest zich te verdiepen in één onderwerp. Het aantal na selectie geaccepteerde leerlingen is met 295 hoog gebleven. Het aantal participerende scholen blijft groot en bestond vooral uit gymnasia en lycea in de provincies Noord- en Zuid-Holland, Noord-Brabant en Utrecht. De belangstelling binnen de universiteit om programma’s te ontwikkelen groeit: in 2012 hebben


21

bijvoorbeeld opleidingen als Godsdienstwetenschappen en Molecular Science & Technology nieuwe programma’s ontwikkeld. Tweejarig onderwijsprogramma PRE In 2012 zijn er 95 eerstejaars gestart bij het Pre-University College, een tweejarig programma voor getalenteerde 5- en 6-vwo’ers. Zij kunnen na een strenge selectieprocedure de opleiding volgen met een omvang van 15 EC, verdeeld over vijf blokken. Op de diploma uitreiking van 12 april 2012 werd voor de derde maal de Jan Kijne Onderzoeksprijs uitgereikt. Deze prijs wordt uitgereikt aan de studenten die het beste onderzoeksverslag van Blok IV hebben ingeleverd. Dat waren in 2012 Tamara Broughton van het Wolfert van Borsselen in Rotterdam en Eline Struik van het Vlietland College in Leiden met hun onderzoek naar de transferverschijnselen van kinderen bij taalverwerving. Per 1 januari 2013 zijn deze activiteiten ondergebracht bij de Honours Academy.


22

B. Lerarenopleiding B.1

Inschrijvingsgegevens

B.1.1 Totaal aantal studenten* master Lerarenopleiding 2007-2012 * aantal studenten per 1 december van het jaar 2012 - inclusief zij-instromers en opfrissers die hun opleiding als contractant volgen.

400 300 200 100

302

279

395

334

299

totalen

0 08 20

09 20

10 20

11 20

12 20

Verdeling over de trajecten

Master incl. Educatieve Track 30 ECTS EM2 (mastergedeelte na educatieve minor) 16 ECTS 30 ECTS Zij-instroom Opfris Totaal

2011 270 10

2012 286 24

7 19 24 4 334

18 16 20 30 1 395

Verdeling voltijd/deeltijd in 2011 en 2012 Voltijd 253 316

2011 2012

Deeltijd 81 79

Verdeling man/vrouw 2012

180

2011

215

164

170

2010

140

159

2009

137

165

2008

130 0


100

Man Vrouw

149 200

300

400

500

23

Verdeling over de vakken Vak Algemene economie Biologie Chinees Duits Engels Filosofie Frans Geschiedenis en staatsinrichting Grieks en Latijn Kennis van godsdienst en levensbeschouwing Kunstgeschiedenis Maatschappijleer Management & Organisatie Natuurkunde Nederlands Scheikunde Spaans Wiskunde Totalen


Totaal 20 20 11 5 33 6 16

2011 2012 Man Vrouw Totaal Man Vrouw 15 5 27 19 8 9 11 42 8 34 3 8 6 1 5 2 3 9 5 4 12 21 46 17 29 5 1 4 2 2 3 13 14 6 8

51 31

30 10

21 21

55 24

29 9

26 15

6 10 36 11 11 22 18 5 22 334

4 2 19 6 10 4 14 0 16 164

2 8 17 5 1 18 4 5 6 170

7 8 29 15 16 37 26 5 25 395

4 3 17 10 11 12 14 2 11 180

3 5 12 5 5 25 12 3 14 215

24

B.1.2 Totaal aantal ingeschrevenen Educatieve minor* * aantal studenten per 1 december van het studiejaar.

80 60 40

Totalen

20 0 2009

2010

2011

2012

Verdeling man/vrouw 2012

31

2011

31

2010

47 36

22

2009

Vrouw

29

9 0

Man

47 10

20

30

40

50

60

70

80

90

Verdeling over de vakken

Biologie Duits Engels Frans Geschiedenis en staatsinrichting Grieks en Latijn Kennis van godsdienst en levensbeschouwing Kunstgeschiedenis Maatschappijleer Natuurkunde Nederlands Scheikunde Spaans Wiskunde Totalen

Totaal 11 2 6 1 15 4 1 2 3 0 3 13 0 6 67

2012 2011 Man Vrouw Totaal Man Vrouw 6 5 11 4 7 0 2 2 20 0 2 4 9 2 7 0 1 3 0 3 5 10 15 4 11 1 3 3 1 2 1 1 1 0 0 11 0 3 31

0 1 2 0 3 2 0 3 36

3 1 6 2 11 8 0 4 78

2 0 4 1 2 6 0 3 31

1 1 2 1 9 2 0 1 47

B.1.3 Deelnemers Oriëntatiecursus LPC 1 2010-2012

LPC1 (Biologie) ICLON Jaarverslag 2012

2010 2011 2012 67 106 83

25

B.2

Afstudeer- en rendementsgegevens

B.2.1 Afstudeergegevens 2011 en 2012 Master Lerarenopleiding* (per 1 december van het collegejaar)

Vak Algemene economie Biologie Chinees Duits Engels Filosofie Frans Geschiedenis en staatsinrichting Grieks en Latijn Kennis van godsdienst en levensbeschouwing Kunstgeschiedenis Maatschappijleer Management & Organisatie Natuurkunde Nederlands Scheikunde Spaans Turks Wiskunde Totaal

Totaal 9 12 2 18 2 2 23 6

2011 Man Vrouw 7 2 5 7 0 2 3 15 1 1 0 2 8 15 2 4

1 7 16 10 5 16 6 2 1 9 147

1 0 8 5 5 2 2 0 1 4 54

Totaal 13 11 9 3 23 3 13 28 19

0 7 8 5 0 14 4 2 0 5 93

5 8 30 8 8 12 12 5 9 219

2012 Man Vrouw 8 5 5 6 0 9 1 2 5 18 2 1 1 12 19 9 6 13 2 1 14 2 7 1 7 0 5 86

3 7 16 6 1 11 5 5 4 133

* inclusief in 2011: 4 afgestudeerden educatieve track en 17 zij-instromers in 2012: 5 afgestudeerden educatieve track en 12 zij-instromers

B.2.2 Afstudeergegevens Educatieve minor 2011 en 2012 (per december van het collegejaar)

Vak Biologie Duits Engels Filosofie Frans Geschiedenis en staatsinrichting Grieks en Latijn Kennis van godsdienst en levensbeschouwing Kunstgeschiedenis Maatschappijleer Natuurkunde Nederlands Scheikunde Spaans Wiskunde Totalen


Totaal 9 4 4 0 0 9 3 4 1 3 2 7 5 2 2 55

2011 Man 5 2 2 0 0 8 0 2 0 0 0 2 1 0 1 23

Vrouw 4 2 2 0 0 1 3 2 1 3 2 5 4 2 1 32

Totaal 8 0 2 0 1 10 4 0 2 1 0 2 7 0 4 41

2012 Man 4 0 1 0 0 2 1 0 1 1 0 0 5 0 1 16

26

Vrouw 4 0 1 0 1 8 3 0 1 0 0 2 2 0 3 25

B.2.3 Rendementsgegevens masterstudenten 2011 en 2012

Start sept 2010 Totaal afgestudeerd / afgerond (tijdelijk) gestopt ingeschreven / gestart*

status op 23-52013 159 117 74% 31 11

19% 7%

status na 1 jr studie (sept. 2011)


69

43%

114

72%

27 63

17% 40%

28 17

18% 11%

Start feb 2011 Totaal afgestudeerd / afgerond (tijdelijk) gestopt ingeschreven / gestart*

status op 23-52013 61

status na 1 jr studie (feb. 2012)


41 12

65% 19%

7 11

11% 17%

40 11

63% 17%

8

13%

45

71%

12

19%

Start sept 2011 Totaal afgestudeerd / afgerond (tijdelijk) gestopt ingeschreven / gestart*

status op 23-52013 191



117 36

61% 19%

105 32

55% 17%

NNB NNB

0% 0%

38

20%

54

28%

NNB

0%

Start feb 2012 Totaal afgestudeerd / afgerond (tijdelijk) gestopt ingeschreven / gestart*

status op 23-52013 100



39 19

39% 19%

22 15

22% 15%

NNB NNB

0% 0%

40

40%

63

63%

NNB

0%

* deze studenten staan nog steeds ingeschreven als student van de lerarenopleiding


27

B.2.4 Rendementsgegevens educatieve minorstudenten 2011 en 2012

Start sept 2011 Totaal afgerond gestopt gestart

status op 23-5-2013 62 40 65% 16 26% 6 10%

blok minor (W&N, FSW) 31 20 65% 8 26% 3 10%

lintminor (Geesteswetenschappen) 31 20 65% 8 26% 3 10%

blok minor (W&N, FSW) 24 8 33% 2 8% 14 58%

lintminor (Geesteswetenschappen)* 38 1 3% 8 21% 29 76%

Start sept 2012 Totaal afgerond gestopt gestart

status op 23-5-2013 62 9 15% 10 16% 43 69%

* De studenten van Geesteswetenschappen ronden de educatieve minor pas in de zomer van 2013 af.


28

B.3

Raad van Rectoren

Leden van de Raad van Rectoren per december 2012: R. Fens H. Luyendijk H. Ordelman A. Thomassen T. Roelofs K. Booij J. Swildens A. Verkade I. Veldman J. van Driel W. van der Wolk


OSG Wolfert van Borselen, Rotterdam Dalton SG, Den Haag De Populier, Den Haag Stedelijk Gymnasium, Leiden Penta College CSG, Spijkenisse Veurs Lyceum/Rode Loper (tot halverwege 2012) International College Edith Stein Rijnlands Lyceum Sassenheim ICLON ICLON ICLON

29

B.4

Opleidingsscholen

Het ICLON werkt samen met een vijftigtal opleidingscholen als het gaat om het opleiden en de begeleiding van docenten, en dan met name bij het opleidingsdeel binnen de school. De opleidingsscholen hebben een speciaal aangestelde en door het ICLON opgeleide opleidingsfunctionaris (de begeleider-op-school of BOS) die zich hiermee bezig houdt. Adelbert College, Wassenaar Alfrink College, Zoetermeer Aloysius College, Den Haag Amsterdam International Community School, Amsterdam Ashram College, Alphen a/d Rijn Bonaventuracollege, Leiden R.K. Carmelcollege, Gouda Christelijk Lyceum Delft College Het Loo, Voorburg Comenius College, Capelle a/d IJssel Dalton SG, Den Haag Da Vinci College, Leiden Erasmiaans Gymnasium, Rotterdam Erasmuscollege, Zoetermeer Fioretticollege, Lisse CSG Groene Hart Lyceum, Alphen a/d Rijn Gymnasium Haganum, Den Haag Haags Montessori Lyceum, Den Haag Hofstad Lyceum, Den Haag ISH (International School Of The Hague) ISW (Interconfessionele Scholengemeenschap het Westland), Naaldwijk Lentiz Onderwijsgroep (Groen van Prinstererlyceum) Vlaardingen Libanon Lyceum, Rotterdam Lyceum Ypenburg, Den Haag Markland College, Oudenbosch Melanchton, Rotterdam Mendelcollege, Haarlem Montaigne Lyceum, Nootdorp Montessori Lyceum, Rotterdam Northgo College, Noordwijk Oranje Nassau College, Zoetermeer Penta College CSG, Spijkenisse Picasso Lyceum (Stedelijk College Zoetermeer) CSG De Populier, Den Haag Rijnlands Lyceum, Oegstgeest Rijnlands Lyceum, Sassenheim Rijnlands Lyceum,Wassenaar Rijswijks Lyceum, Rijswijk Scala College, Alphen a/d Rijn Segbroek College, Den Haag Christelijk Gymnasium Sorghvliet, Den Haag Stanislascollege, Delft Stedelijk Gymnasium, Leiden Thorbecke V.O., Rotterdam Veurs Lyceum, Leidschendam Visser´t Hooft Lyceum, Leiden Vlietland College, Leiden Vrijzinnig-Christelijk Lyceum, Den Haag Wateringseveld College, Den Haag Wolfert van Borselen scholengroep, Rotterdam Zandvlietcollege, Den Haag


30

C. Research projects

The ICLON research program encompasses two related research themes which align with the educational programs and advisory work of ICLON: teaching in secondary and in higher education and teacher learning in teacher education programs, schools and universities. Research projects in the ICLON research program contribute to the forming of a theory of expertise (teaching) and expertise development (teacher learning) either in specific subject domains or in the general domain of educational sciences. Projects of the ICLON research program are characterized by connecting teaching practice and scientific knowledge in teaching and teacher learning. In Table 1, the projects are positioned within the two research themes. All PhD-projects are at Leiden University; at the last page PhD-projects at other universities are summarized Table with ICLON staff and Leiden University PhD’s Teaching Standard PhD (1) Belo De Jong Louws Verberg Standard PhD (2) Den Ouden Kop Veldman Vink Wieringa Contract PhD De Boer Chen Dam De Hei Hu Van Kan Keijzer Van Winkel Wu Tenured staff Admiraal Berry Van Driel Janssen Meirink Van der Rijst Smit Tigelaar Van Veen Verloop Non-tenured staff Sins

Teacher learning

1 2 15 16 3 4 5 17 18 19 20 21 22 23 6 7 8 9 10 11 11 12 13,14

24, 25 26 30 27, 28 29 30 25 31 29

31

Standard PhD(1) = PhD-students with a ICLON-position Standard PhD(2) = teacher-researchers with a ICLON position combining dissertation research and teaching Contract PhD = PhD-students and teacher-researchers not holding a position at ICLON


31

Research Theme 1: Teaching Project 1.

Secondary physics teachers' beliefs and practice about teaching and learning physics: Investigating belief systems and the relations with teaching physics Duration: 2007-2012 Researcher: N.A.H. Belo, MSc (PhD candidate, defense March 2013) Supervisors: Professor dr. J.H. van Driel & Professor dr. N. Verloop The project is guided by the following questions: (1) What is the Content and the Structure of Secondary Physics Teachers’ Beliefs about Teaching and Learning Physics? (2) What relations can be identified between Secondary Physics Teachers’ Beliefs about Teaching and Learning Physics and their Teaching Practice? Project 2.

Teachers’ practical knowledge of teacher-students communication processes in the classroom Duration: 2007-2012 Researcher: R.J. de Jong, MA (PhD candidate, defence April 2013) Supervisor: Professor dr. N. Verloop & Professor dr. T. Wubbels Co-supervisor: Professor dr. J. van Tartwijk The aim of this study is to identify the aspects of teachers’ practical knowledge that guide teachers’ interpersonal behavior that consequently determines the classroom climate. Moreover, we hope to pinpoint aspects of practical knowledge that change during the education program and help foster change on interpersonal behavior. Project 3.

Religieuze betekenisgeving aan concepten in de didactische praktijk van docenten Godsdienst/Levensbeschouwing in bovenbouw havo Duration: 2011-2015 Researcher: J.A.J. den Ouden, MA (PhD candidate) Supervisors: Professor dr. J.H. van Driel, Professor dr. W. Drees & Professor dr. C. Bakker (Utrecht University) Co-supervisor: Dr. ir. F.J.J.M. Janssen In deze studie wordt onderzocht welke concepten docenten GD/Levo doceren en hoe en op basis van welke argumenten en overtuigingen zij aan deze concepten religieuze/levensbeschouwelijke betekenis verlenen. Vervolgens wordt onderzocht hoe zij deze concepten doceren en hoe zij hun didactische praktijk verantwoorden. Project 4. Duration: Researcher: Supervisors:

Algebraïsche cognitieve schema’s van docenten en leerlingen 2011-2017 P.M.G.M. Kop, MSc (PhD candidate) Professor dr. J.H. van Driel, Professor dr. P. Drijvers (with restriction) (Utrecht University) Co-supervisor: Dr. ir. F.J.J.M. Janssen In dit onderzoek beschrijven we de algebraïsche cognitieve schema’s van docenten en de kennis die docenten hebben van de algebraïsche cognitieve schema’s van leerlingen. In het bijzonder beschrijven we de verschillen tussen beginnende en ervaren docenten op deze gebieden. Project 5:

Classroom communication processes and job satisfaction in the last phase of the teaching career Duration: 2011-2015 Researcher: I.M.J. Veldman, MSc (PhD candidate) Supervisors: Professor dr. W.F. Admiraal & Professor dr. J. W.F. van Tartwijk (Utrecht University) The aim of this project is to describe changes in the teacher-student relationship in the last phase of the teacher career and to better understand the causes of these changes and differences between teachers. Project 6.

Teachers’ pedagogical beliefs: Understanding the way teachers interpret their classroom interactions


32

Duration: 2006-2013 Researcher: C.A. van Kan, MA (PhD candidate; defence October 2013) Supervisors: Professor dr. N. Verloop & Professor dr. P. Ponte (University of Sydney) The questions addressed in this study are: 1) How can one gain insight in these personal values and beliefs which are ‘hidden’ in teachers’ daily interactions? and 2) How do teachers interpret the inherent moral meaning of their daily teacher-student interactions? and 3) What kind of patters can be distinguished in these interpretations? Project 7. Social programs in vocational education Duration: 2012-2016 Researcher: R. Keijzer-Groot, MSc (PhD candidate) Supervisors: Professor dr. W.F. Admiraal Co-supervisor: Dr. E. van Schooten (Hogeschool Rotterdam) The aim of this project is to design, implement and evaluate social programs for students in vocational education in Rotterdam area. Two program varieties will be examined: Startschool (a curriculum-based vocational-education program for students without a qualification) and De Wijkschool (an individual work-based coaching trajectory for students without a qualification). Project 8.

Lecturers’ conceptions of teaching and research at new universities in transition Duration: 2012 - 2015 Researcher: Drs. M.A. van Winkel (PhD candidate, Leiden University) Supervisors: Professor dr. J.H. van Driel & Professor dr. R. Poell (Tilburg University) Co-supervisor: Dr. R.M. van der Rijst & Dr. J. Juriens (Hogeschool Arhem en Nijmegen). This project aims at enhancing insights into beliefs of teaching and research of lecturers in higher education (Universities of Applied Sciences). Project 9.

Comparing the educational beliefs of academics in Chinese and Dutch higher education Duration: 2008-2012 Researcher: Wu Wei, MA (PhD candidate) Supervisors: Professor dr. N. Verloop & Professor dr. Xie Zuoxu (Xiamen University, China) Co-supervisor: Dr. E.H. Tigelaar The problem definition of this project is: “What are differences and similarities between Dutch and Chinese research university teachers' beliefs regarding the nature of knowledge, teaching, learning and teacher-student relations?” Project 10. Duration: Researcher:

Technology in teaching 2012-2015 Professor dr. W.F. Admiraal, in collaboration with researchers outside Leiden University (University of Amsterdam, Utrecht University, Delft University of Technology). The problem of this project is to examine how innovative technology such as social media, simulations and games can be used in teaching in secondary schools. Research activities can be financed by national organization as well as carried out by teachers and student teachers as part of their professional development. Project 11. Science teacher educators’ knowledge about learning to teach science Duration: 2012-2015 Researcher: Professor dr. J.H. van Driel en Dr. A.K. Berry The following question is central in the present study: What do science teacher educators emphasize in their approach to teaching about teaching science, and why, and how are their approaches related to their professional background? Project 12. Towards a theory of teacher bounded rational decision making Duration: 2011-2015 Researcher: Dr. ir. F.J.J.M. Janssen Teacher decision making provides the missing link between teacher’s thoughts and action. ICLON Jaarverslag 2012

33

Based on practicality theory and recent theories on bounded rational decision making we try to build a practically useful theory for understanding and influencing teacher’s decision making in pre-, inter- and post-active phases of teaching. Project 13 Teaching gifted and talented students in higher education Duration: 2012-2014 Researcher: Dr. R.M. van der Rijst The aim of this study is to review the existing body of knowledge about teaching strategies for gifted and talented students in higher education and to study the practical knowledge of teachers of talented students in higher education. This project is supported by Sirius/ platform betatechniek. Project 14. Duration: Researchers:

Improving the supervisor-doctoral student relationship 2008-2012 Dr. R.M. van der Rijst (in collaboration with Dr. T. Mainhard, Professor dr. J.W.F. van Tartwijk & Professor dr. T. Wubbels from Utrecht University) In this project an interpersonal perspective on teacher-student communication processes is applied to supervisor-PhD student interaction. Research Theme 2: Teacher learning Project 15.

Teachers’ professional development related to their professional work phases and workplace Duration: 2011-2016 Researcher: M.L. Louws, MSc (PhD candidate) Supervisor: Professor dr. J.H. van Driel Co-supervisor: Dr. K. van Veen This project explores the relationships between teachers’ learning goals and learning preferences and their professional work phases, assuming that teachers will differ due to years of experiences. Also the school organizational conditions and personal circumstances are assumed to play a role. The project exists out of 2 intensive rounds of qualitative data collection (each concerns a stay of 3 months in one school) and a large-scale survey. Main research questions are: 1. What are teachers’ learning goals? 2. What are teachers’ learning preferences? 3. How are these goals and preferences related to their professional work phase? 4. How are their goals and preferences influenced by their school workplace? 5. How do teachers formulate learning goals and learning preferences? Project 16.

The impact of a negotiated assessment procedure on teachers’ professional development Duration: 2007-2012 Researcher: C.P.M. Verberg, MSc (PhD candidate, financed by NWO-PROO, defence April 2013) Supervisor: Professor dr. N. Verloop Co-supervisor: Dr. E.H. Tigelaar The issue to be addressed in this project is: "What is the impact of a negotiated assessment procedure on the development of senior secondary vocational education teachers’ competences for promoting nursing students’ reflection skills?" The following research questions will be answered in order to deal with the issue outlined above. 1. Which teachers’ competences are necessary, according to different kind of stakeholders, to develop senior secondary vocational education nursing students’ reflection skills? 2. What is the quality, the usefulness and the practicability of the different elements in the developed negotiated assessment procedure? 3. Which learning activities and learning benefits do teachers report as a result of being engaged in a negotiated assessment procedure? 4. Which competences do teachers develop as a result of being engaged in a negotiated assessment procedure?


34

5. What is the relation between the teachers’ competence development and a) the quality, the usefulness and the practicability of the different elements in the negotiated assessment procedure and b) the learning activities that teachers have undertaken while being engaged in the negotiated assessment procedure? Project 17.

The use of visualized knowledge structures in pre-clinical medical education Duration: 2007-2013 Researcher: S. Vink, MA (PhD candidate) Supervisors: Professor dr. J. Bolk & Professor dr. N. Verloop Co-supervisor: Professor dr. J.W.F. van Tartwijk (Utrecht University) The first part of the research project aims to answer the following three research questions: 1. How are design rules that are distilled from the literature about knowledge development in the medical domain applied by teacher-physicians? 2. What are the characteristics of the schemes when these design rules are provided to medical teachers? 3. Do differences exist in the complexity of the schemes employed by teacher-physicians with different levels of expertise? In addition, one study aims at the effects of the use of the design rules on the visualization of integration in schemes. Subsequently, the effects of using knowledge schemes will be explored in terms of the effects on the knowledge acquisition and knowledge use of students. Project 18. The design of context-based education by biology teachers Duration: 2007-2013 Researcher: N. Wieringa, MSc (PhD candidate, financed by Dudoc programme) Supervisor: Professor dr. J.H. van Driel Co-supervisor: Dr. F.J.J.M. Janssen The focus of this study is on biology teachers designing context-based lessons for their own classroom practice. Core questions are: how do biology teachers, both experienced and inexperienced designers of context-based instruction, actually design context-based lessons when asked to do so? What are characteristics of the resulting lessons? What difficulties do biology teachers encounter when designing context-based lessons? What reasons do these teachers have for the design decisions they make? And what might be successful strategies for designing context-based lessons? This project also aims at enlarging our general understanding of the relationship between teacher knowledge and lesson design. Project 19. Naar praktische ontwerpondersteuning voor biologie docenten-in-opleiding Duration: 2011-2015 Researcher: E. de Boer (PhD candidate) Supervisor: Professor dr. J.H. van Driel Co-supervisor: Dr. ir. F.J.J.M. Janssen Docenten in opleiding hebben ondersteuning nodig voor het ontwerpen van uitdagend vakonderwijs. De bestaande ontwerpmodellen worden door docenten als onpraktisch en nauwelijks richtinggevend ervaren. In het onderhavige onderzoek wordt een nieuw ontwerpmodel beproefd waarin keuzemogelijkheden (bouwstenen) voor aspecten van de onderwijssituatie (doelen, onderwijsleerproces, inhouden etc.) worden aangereikt. In hoeverre en onder welke condities is het didactisch bouwstenen model praktisch bruikbaar en effectief voor biologiedocenten-in-opleiding? Project 20.

Cultural identities of non-native English teachers in China and the Netherlands: A comparative study Duration: 2009-2013 Researcher: D. Chen, MA (PhD candidate) Supervisor: Professor dr. N. Verloop Co-supervisor: Dr. E.H. Tigelaar The following research questions will be answered in order to deal with the issue outlined above. 1. What are the characteristics of the Chinese and Dutch English teachers’ cultural identities as observed in class and assumed by the teachers?


35

2. Are the cultural identities of Chinese English teachers similar or different from those of their Dutch counterparts? 3. What are the factors that result in these similarities and differences? Project 21. Implementation of concept-context biology education Duration: 2008-2013 Researcher: M. Dam, MSc (PhD candidate, financed by DUDOC programme) Supervisor: Professor dr. J.H. van Driel Co-supervisor: Dr. ir. F.J.J.M. Janssen This research project thus aims to answer the following three research questions: 1. In what way can we map teacher’ beliefs about their current biology education in relationship to context-based education? 2. Which of these beliefs are good bases for concept-context based biology education? 3.In what way can be built upon teacher’ beliefs to guide the teachers’ professional development Project 22. Duration: Researcher: Supervisors: Co-supervisor:

Collaborative learning in teacher education 2012-2015 M. de Hei, MSc (PhD candidate) Professor dr. W.F. Admiraal Professor dr. J-W. Strijbos (Ludwig Maximilian Universität München) & Dr. E. Sjoer (Haagse Hogeschool). The aim of this project is to get insight into the teaching practices with collaborative learning in higher education and teacher education in particular, teacher beliefs about collaborative learning and the consequences of their beliefs for the design and implementation of collaborative learning. Project 23.

Preservice teachers’ conceptions of the relevance and use of educational research in their teaching practice Duration: 2010-2014 Researcher: Y. Hu (PhD candidate) Supervisor: Professor dr. N. Verloop Co-supervisor: Dr. K. van Veen & Dr. R.M. van der Rijst This project is a PhD study into the role of research in the teaching of university teachers. The study compares Chinese and Dutch university teachers, and takes both research and professional universities into account. The methods concern a large-scale survey, and interviews with a selected group of teachers. Project 24. Duration: Researchers:

Technology in teacher education 2012-2015 Professor dr. W.F. Admiraal, in collaboration with researchers from outside Leiden University (University of Amsterdam and Oberon Utrecht). This project includes research activities into the use of technology in teacher education programs and the consequences for technology use in secondary schools. These activities are financed by national parties (Kennisnet, SURF) or part of program evaluation initiated by ICLON and Leiden University. Project 25. Teacher research Duration: 2012-2013 Researchers: Dr. R.C. Zwart, Drs. B.H.J. Smit & Professor dr. W.F. Admiraal. Deze reviewstudie is gericht op het beantwoorden van de volgende vragen: 1. Op welke wijze wordt onderzoek door docenten in het basis- en voortgezet onderwijs gekarakteriseerd? 2. Welke opbrengsten van onderzoek door docenten in termen van Academisch docentschap worden onderscheiden? 3. Hoe wordt de professionalisering van docenten in onderzoek vorm gegeven? 4. Welke effecten van de professionalisering van docenten in onderzoek worden onderscheiden?


36

Project 26. Duration: Researcher:

Teacher educators’ practices and learning. 2012-2015 Dr. A.K. Berry in collaboration with researchers outside Leiden University (Monash University) The aim of this project is get enhance the cross cultural understandings of the role and practices of teacher educators, including teacher educators’ understanding, practice and learning of Pedagogical Content Knowledge (PCK). Project 27.

Using a domain-specific model to improve science teachers’ reflection on problematic and positive teaching experiences Duration: 2009-2012 Researcher: Dr. ir. F.J.J.M. Janssen Main research questions are: 1. To what extent does the model improve reflection on problematic experiences while using relevant positive experiences? 2. To what extent does the model alter science teachers causal attributions for failure and success? 3. To what extent does the model help science teachers in finding a balance between innovation and efficiency (building routines)? Project 28.

Practical support for designing and enacting differentiating teaching strategies in exact sciences Duration: 2012-2014 Researcher: Dr. ir. F.J.J.M. Janssen Science teachers rarely develop differentiating teaching. Existing methods for differentiation are effective but not practical. Our aim is to make differentiation methods practical for beginning (partproject1) and experienced teachers (partproject2). How to make adaptive teaching practical for 1) beginning and 2) experienced, regular teachers in exact sciences and which factors are critical for success? Project 29. Organising and locating effective teacher learning Duration: 2009-2014 Researchers: Dr. K. van Veen & Dr. J. A. Meirink This project explores issues related to teacher learning and professional development. Theoretically, the project draws upon cognitive, social-psychological, and organizational perspectives. More specifically, the project concentrates on: - the intervention features that makes professional development effective. - learning projects that are potentially effective. - the impact of teacher trainers and educators on (student) teacher learning. - the school organizational conditions for teacher learning to be successful. Project 30. Duration: Researchers:

The nexus between teaching and research in undergraduate courses 2012-2015 Dr. R.M. van der Rijst & Professor dr. J.H. van Driel (in collaboration with Dr. G.J. Visser-Wijnveen) The current study focuses on student perception of the nexus between research and teaching as a way to assess teaching practice. This questionnaire will be improved and validated for interdisciplinary use and will be administered to students of different disciplines. Project 31.

Characteristics of an effective approach for the formative assessment of teachers’ competence development Duration: 2007-2012 Researchers: Dr. E.H. Tigelaar (postdoc) & Dr. P.H.M. Sins (postdoc), financed by NWOPROO Supervisor: Professor dr. N. Verloop The question to be answered is: “What are the effects of different formative teacher assessment approaches on the development of teachers’ competences for promoting students’ reflection skills, and which combination of assessment design characteristics promotes optimally the teachers’ competence development?’


37

The following research questions will be answered in order to find an answer to the more general question. 1. How do teachers develop their competences as a result of being engaged in one of the formative assessment approaches, i.e., the (1) expertise-based approach, (2) self-assessment approach, and (3) negotiated assessment approach. 2. To what extent can the teachers’ competence development be related to a) design characteristics in the formative assessment approaches b) perceptions of usefulness of elements in the assessment approaches c) conditions for learning in the schools d) participant characteristics and e) the learning activities that were undertaken by the teachers? 3. Which combination of assessment design characteristics promotes optimally the teachers’ competence development? External PhDs Project 32. Duration: Researcher: Supervisors: Co-supervisors:

Social stereotyping in teaching in lower vocational education 2009-2014 Drs. H. Brouwer (PhD candidate, University of Amsterdam) Professor dr. G.T.M. ten Dam (University of Amsterdam) Professor dr. W.F. Admiraal & Professor dr. R. Oostdam (University of Amsterdam).

Project 33.

Development of teachers' knowledge throughout the professional career: an interpersonal perspective 2009-2013 Drs. L.C.A. Claessens (PhD candidate, Utrecht University) Professor dr. J.W.F. van Tartwijk (Utrecht University), Professor dr. N. Verloop & Professor dr. P. den Brok (Eindhoven University of Technology).

Duration: Researcher: Supervisors: Project 34. Duration: Researcher: Supervisors: Co-advisor: Project 35. Duration: Researcher: Supervisors:

Citizenship compentences in secondary vocational education 2008 – 2013 Drs. E. Geboers (PhD candidate, University of Amsterdam) Professor dr. G.T.M. ten Dam (University of Amsterdam) & Professor dr. W.F. Admiraal Dr. F.P. Geijsel (University of Amsterdam). Game-based learning in secondary education 2007 – 2014 Drs. J. Huizenga (PhD candidate, University of Amsterdam) Professor dr. W.F. Admiraal & Professor dr. G.T.M. ten Dam (University of Amsterdam).

Project 36. Duration: Researcher: Supervisors:

Divergent thinking in the domain of visual arts 2011-2015 M.T. van de Kamp (PhD candidate, University of Amsterdam) Professor dr. G.C.W. Rijlaarsdam (University of Amsterdam) & Professor dr. W.F. Admiraal. Co-supervisor: Dr. J. van Drie (University of Amsterdam). Project 37. Duration: Researcher: Supervisors:

Denken in regionale samenhangen, een mysterie? 2012 – 2017 Drs. J. Karkdijk (PhD candidate, NWO, VU University Amsterdam) Professor dr. J.A. van der Schee (VU University Amsterdam) & Professor dr. W.F. Admiraal.

Project 38.

Competence development of residents concerning their doctor-patient communication 2012 – 2017 T.M.P.A. van Kempen, MSc (PhD candidate, Leiden University Medical Centre) Professor dr. J. Dörr (Leiden University Medical Centre) & Professor dr. J.H.

Duration: Researcher: Supervisors:


38

van Driel Co-supervisor: Dr. E.H. Tigelaar. Project 39. Duration: Researcher:

Improving university lectures with feedback and consultation 2007 - 2012 Drs. M.H. Knol (PhD candidate, University of Amsterdam; defence April 2013) Supervisors: Professor dr. H.L.J. van der Maas (University of Amsterdam) & Professor dr. J.H. van Driel Co-supervisor: Em. Professor dr. D. Mellenbergh (University of Amsterdam). Project 40. Duration: Researcher: Supervisors: Project 41. Duration: Researcher: Supervisors:

Diagrammatic literacy: Improving the interpretation of diagrams in Biology education 2012 - 2016 Drs. M. Kragten (PhD candidate, NWO, University of Amsterdam) Professor dr. G.C.W. Rijlaarsdam (University of Amsterdam) & Professor dr. W.F. Admiraal. Second language writing and literary reading in university: Three empirical studies. 2008 – 2012 P.N. Nguyen Thi, MA (PhD-candidate, University of Amsterdam; defence November 2012) Professor dr. G.C.W. Rijlaarsdam (University of Amsterdam) & Professor dr. W.F. Admiraal.

Project 42.

Promoting professional development of teachers within secondary vocational education and training. Duration: 2009 – 2013 Researcher: Arnoud Oude Groote Beverborg (PhD-candidate, Universiteit Twente) Supervisor: Professor dr. P.J.c. Sleegers (University Twente) Co-supervisor: Dr. K. van Veen Project 43.

Cross-professional collaboration between teachers, school leaders and educational researchers/advisors in research and development projects at secondary schools Duration: 2011 – 2015 Researcher: W. Schenke, MSc (University of Amsterdam) Supervisors: Professor dr. M.L.L. Volman (University of Amsterdam) & Professor dr. J.H. van Driel Co-supervisor: Dr. F.P. Geijsel (University of Amsterdam)


39

D. DERDE GELDSTROOMACTIVITEITEN D.1

Nascholingsoverzicht

VAKCOACHTRAJECT Deeln. aantal Algemene begeleidingsvaardigheden/didaktiek 25 Onderdeel

Onderdeel BOS-cursus Voortgezette BOS-cursus BOS in company

Aantal betrokken scholen/instituten 4

BOS-CURSUS (Begeleider Op School) Deeln. Aantal betrokken scholen/instituten aantal 32 Open inschrijving 6 Open inschrijving 3 1

(Europees Referentie Kader) ERK/TTO (Twee Talig Onderwijs) Deeln. Aantal betrokken Onderdeel aantal Scholen/instituten 79 7 Studieochtend/-middag ERK 17 Open inschrijving Putting CLIL into practice (in company) 6 1 CLIL coach 12 Open inschrijving CLIL Skills and Classroom English 19 1 TTO coachingstraject 23 1 TTT coaching on the job 6 1 NASCHOLINGSDAGEN Deeln. aantal 70

Studiedag Economie, Management & Organisatie Nascholingsdag Filosofie Good Practice Day t.b.v. Talen-docenten Nascholingsdag Geschiedenis Studiedag Maatschappijleer

Aantal betrokken scholen/instituten Open inschrijving

82 218 230 29

Open inschrijving Open inschrijving Open inschrijving Open inschrijving

OVERIG Activiteit Begeleidingstraject deel I docent Economie 2 Studiemiddagen Workshop ‘Puberbrein’ Studiemiddag ‘Taalportfolio’ Validatiecongres Frans Workshop ‘Leerdoelen formuleren’ Coachingstraject teamleiders Vervolgtraject trainersopleiding ND Werkzaamheden t.b.v. syllabus pilot Scheikunde Coördinatie blok II en IV Pre-University Professionaliseringstraject HAVO-docenten Individuele coaching Onderwijs ABC Collegiale hervisitatie


Deeln. aantal 1 36 21 10 15 25 5 1 n.v.t. 92 19 1 60 n.v.t.

Aantal betrokken scholen/instituten 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

40

D.2

Expertisecentra

Expertisecentra Op 1 september 2012 liep zowel voor het expertisecentrum Moderne Vreemde Talen als het expertisecentrum Leren van Docenten de tweede projectperiode af. Tussen september 2010 en september 2012, hebben beide centra gewerkt met een Stuurgroep waarin de voorzitters van de koepelorganisaties van lerarenopleidingen (ADEF, ICL, LOBO), de directeur Onderwijscoöperatie (voorheen SBL) en het hoofd van de lerarenopleiding van het ICLON zitting hadden. Deze constructie heeft gezorgd voor een effectieve samenwerking met korte lijnen. Expertisecentrum Moderne Vreemde Talen Naast de algemene doelstellingen van het Expertisecentrum MVT (de inventarisatie, ontsluiting en ontwikkeling van expertise in het MVT-onderwijs en de overdracht van die expertise aan lerarenopleiders, taaldocenten en scholen) was ook een aantal speerpunten gedefinieerd: 1. De professionalisering van lerarenopleiders op vakdidactisch gebied met bijzondere aandacht voor het ERK en de ontwikkeling van scholing op TTO-gebied. 2. Versterking van de positie van de kleine vakken (Frans en Duits) en de implementatie van de Kennisbasis bij tweedegraads lerarenopleidingen. 3. Ondersteuning bij de implementatie van de Kennisbasis Engels op de pabo. 4. Ontwikkeling van didactiek voor het nieuwe schoolvak Chinees. Alle gestelde resultaten zijn behaald en op sommige gebieden is meer opgeleverd dan gepland. Zo zijn er bijv. meer bronnen zijn toegevoegd aan documentatiecentrum, meer workshops gegeven op conferenties en een extra project uitgevoerd: de video Doeltaal-voertaal Duits maar er zijn ook resultaten geboekt en activiteiten uitgevoerd op gebieden buiten de bovenstaande speerpunten. Een aantal activiteiten van het Expertisecentrum MVT zullen door het ICLON uit eigen middelen worden voortgezet: onderhoud website, organisatie scriptieprijs i.s.m. Levende Talen, onderhoud platform lerarenopleiders en, i.s.m. Levende Talen, de organisatie van werkconferenties voor lerarenopleiders MVT en participatie in onderzoeksprojecten op het gebied van MVT-didactiek. Expertisecentrum Leren van Docenten Het Expertisecentrum had als algemeen doel het structureel verzamelen en ontwikkelen van kennis en expertise over leren, opleiden en professionaliseren van docenten en deze toegankelijk te maken voor scholen en lerarenopleidingen, Tijdens de projectperiode is aan vier speerpunten gewerkt: 1. Wetenschappelijke ondersteuning Onderwijscoöperatie. 2. Opstellen van overzichten en handreikingen voor opleidingsdidactieken rond het thema de docent als onderzoeker en recente ontwikkelingen in de ontwikkelings- en leerpsychologie. 3. Toegankelijk maken van recent onderzoek en expertise en eventueel eigen onderzoek naar leren van docenten. Alle doelstellingen binnen deze speerpunten zijn behaald en daarnaast zijn er ook andere resultaten te vermelden zoals een review voor OC&W over de relatie tussen masterniveau van leraren en de onderwijskwaliteit. Voorts wordt het Expertisecentrum vaak benaderd voor advies en/of lezingen en workshops. Een aantal activiteiten van het Expertisecentrum zullen door het ICLON uit eigen middelen worden voortgezet, zoals onderzoek naar het Leren van docenten, onderzoek naar de kwaliteit van nieuwe docenten, de wetenschappelijke ondersteuning van de Onderwijscoöperatie, het schrijven van reviews en onderhoud van de website van het Expertisecentrum. Daarnaast zal het Expertisecentrum zijn adviserende functie behouden. Op 20 november heeft in Leiden de slotconferentie van alle landelijke expertisecentra plaatsvinden waarvoor ook vertegenwoordigers van ADEF, LOBO, ICL, de Onderwijscoöperatie en OCW/DUO uitgenodigd waren.


41

E. VWO-WO: AANSLUITINGSPROGRAMMA EN PRE-UNIVERSITY E.1

Aansluitingsprogramma a.

Oriënteringsprogramma

Overzicht van het aantal deelnemende scholen en aantal leerlingen die in de klas werken met het leerlingenwerkboek ‘Oriënteren op een studie aan de universiteit’: 2002- 2003- 2004- 2005- 2006- 2007- 2008- 2009- 2010- 20112003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 41 46 61 51 54 53 35 34 29 28

aantal scholen aantal 3860 werkboeken

4021

4197

4860

4537

5294

4398

4258

3055

2954

Overzicht belangstelling en realisatie aantal gastlessen: 2002- 2003- 2004- 2005- 2006- 2007- 2008- 2009- 2010- 20112003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal 104 127 152 195 141 158 113 96 111 169 aantal scholen met aanvraag gastlessen 123 178 160 190 195 171 207 215 138 121* Realisatie aantal gastlessen * het aantal gerealiseerde gastlessen ligt lager dan het aantal aanvragen. Op een aantal scholen konden geen gastlessen gegeven worden wegens een mismatch tussen vraag en aanbod. Overzicht van het aantal deelnemende leerlingen aan het programma Proefstuderen en het aantal scholen waar deze ‘Proefstudeerders’ van afkomstig zijn: 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 scholenherkomst 129 160 133 132 188 224 260 194 209 214 272 aantal leerlingen 895 948 1034 1023 1028 1171 1234 1117 1214 1259 1354 b.

Verdiepingsprogramma

Overzicht van het aantal leerlingen dat een aansluitingsmodule (on-line proefstuderen) heeft gemaakt: 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Voorjaar 188 147 213 177 377 328 272 335 314 354 Najaar 301 283 351 413 467 501 404 464 620 436


42

E.2

Pre-University College

LAPP-Top Overzicht van het aantal aanmeldingen voor het LAPP-Top, het aantal deelnemers en het aantal scholen waar deze ‘LAPP-Toppers’ van afkomstig zijn:

aantal aanmeldingen scholenherkomst aantal toegelaten leerlingen

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 24 76 258 266 338 393 377

2009 2010 2011 2012 320 356 385 386

17

24

50

61

71

82

77

60

83

73

24

73

232

243

286

339

252

292

294

295

ca. 90 289

Gegevens over de 2-jarige PRE opleiding Overzicht van het aantal aanmeldingen voor het Pre-University College, het aantal deelnemers en het aantal scholen waar deze kandidaat ‘PRE-studenten’ van afkomstig zijn:

aantal aanmeldingen scholenherkomst aantal toegelaten leerlingen


200 4 66 17 53

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

201 2

116 22 51

162 30 93

145 29 95

160 28 95

160 32 90

168 32 93

172 37 97

189 37 95

43

E.3

Aangesloten scholen

Overzicht van scholen aangesloten bij het Aansluitingsprogramma vwo-wo Adelbert College,Wassenaar Alfrink College, Zoetermeer Aloysius College, Den Haag Andreas College, Katwijk locatie Pieter Groen Ashram College, Alphen a/d Rijn Bonaventura College, Leiden – vestiging Burggravenlaan Bonaventura College, Leiden - Vestiging Mariënpoelstraat C.S.G. Prins Maurits, Middelharnis Carmelcollege, locatie Antoniuscollege, Gouda Chr Gymnasium Beyers Naudé, Leeuwarden Chr Gymnasium Sorghvliet, Den Haag Chr Lyceum Delft, Delft Citycollege St. Franciscus, Rotterdam Coenecoop College, Waddinxveen Coornhert Gymnasium, Gouda Cosmicus College, Rotterdam CSG Willem De Zwijger, Schoonhoven Da Vinci College, CP Leiden Dalton Den Haag, Den Haag Damstede, Amsterdam De Goudse Sgm Leo Vroman, Gouda Driestar College, Gouda Eerste Chr. Lyceum, Haarlem Erasmiaans Gymnasium, Rotterdam Erasmus College Dalton SG, Zoetermeer Fioretticollege, Lisse Geref. Sgm Randstad, Rotterdam Graaf Huyn College, Geleen Groene Hart Lyceum, Alphen a/d Rijn Grotius College, Delft Gymnasium Haganum, Den Haag Gymnasium Novum Haags Montessori Lyceum, Den Haag Het College Vos, Vlaardingen Hofstad Lyceum, Den Haag Insula College, Dordrecht- locatie Thuredrecht Internationaal College Edith Stein, Den Haag International School The Hague, Den Haag ISG Het Vlietland College, Leiden ISW (Interconfessionele SG Het Westland), Naaldwijk ISW Opleiding voor HAVO/VWO, ’s-Gravenzande Kennemer College, Beverwijk Krimpenerwaard College, Krimpen a/d Ijssel Lentiz/Reviuslyceum, Maassluis Libanon Lyceum, Rotterdam Maaswaal College, Wijchen Maerlant Lyceum, Den Haag Melanchton College Afd. Bergschenhoek,Bergschenhoek Minkema College, Woerden Northgo College, Noordwijk Oranje Nassau College, Zoetermeer PENTA Coll. CSG, Jacob Van Liesveldt, Hellevoetsluis Picasso Lyceum, Zoetermeer Reynaertcollege, Hulst, Locatie Zoutestraat Rijnlands Lyceum–Oegstgeest, Oegstgeest


44

Rijnlands Lyceum-Sassenheim, Sassenheim Rijnlands Lyceum–Wassenaar, Wassenaar Rijswijks Lyceum, Rijswijk Roncalli SG, Bergen op Zoom Rotterdams Montessori Lyceum, Rotterdam Scala College, Alphen a/d Rijn Segbroekcollege, Den Haag SG Bisschoppelijk College, Weert SG Dalton Vatel, Voorburg Sgm De Goudse Waarden, Gouda Sgm Schoter, Haarlem Sint-Oelbertgymnasium, Oosterhout St. Gregorius College, Utrecht St. Ignatius Gymnasium, Amsterdam St. Laurenscollege, Rotterdam Stanislascollege, Delft Staring College, Lochem Stedelijk Gymnasium Leiden, locatie Athena, Leiden Stedeiljk Gymnasium Leiden, locatie Socrates, Leiden Stedelijk Gymnasium Nijmegen, Nijmegen Teylingen College, Noordwijkerhout - locatie Leeuwenhorst Veurs College, Leidschendam Visser 't Hooft Lyceum, Leiden Vrijzinnig-Christelijk Lyceum, Den Haag Wateringseveld College, Den Haag Wolfert van Borselen SG, Rotterdam Zandvliet College, Den Haag


45

Overzicht van scholen aangesloten bij het Pre-University College Alfrink College, Zoetermeer Alkwin College, Uithoorn Ashram College, Alphen a/d Rijn Atheneum College Hageveld, Heemstede Barlaeus Gymnasium, Amsterdam Bonaventura College Vestiging Burggravenlaan, Leiden Bonaventura College Vestiging Mariënpoelstraat, Leiden Christelijk Gymnasium Sorghvliet, Den Haag Christelijk Lyceum Delft, Delft Comenius College, Capelle a/d Yssel Coornhert Gymnasium, Gouda Dalton Den Haag, Den Haag Da Vinci College, Leiden Driestar College, Gouda Fioretticollege , Lisse Groene Hart Lyceum, Alphen a/d Rijn Gymnasium Haganum, Den Haag Hofstad Lyceum, Den Haag International School The Hague, Den Haag Isg Het Vlietland College, Leiden Marnix Gymnasium, Rotterdam Penta College CSG locatie Blaise Pascal, Spijkenisse Penta College CSG locatie Jacob van Liesveldt, Hellevoetsluis Picasso Lyceum, Zoetermeer Rijnlands Lyceum – Oegstgeest, Oegstgeest Rijnlands Lyceum – Sassenheim, Sassenheim Rijnlands Lyceum – Wassenaar, Wassenaar Rotterdams Montessori Lyceum, Rotterdam Scala College, Alphen a/d Rijn Segbroekcollege, Den Haag School voor Jong Talent, Den Haag Sint Ignatiusgymnasium, Amsterdam Sint Stanislascollege, Delft Stedelijk Gymnasium – Haarlem, Haarlem Stedelijk Gymnasium – Leiden, afdeling Athena Stedelijk Gymnasium – Leiden, afdeling Socrates Visser ‘t Hooft Lyceum, Leiden Vossius Gymnasium, Amsterdam Vrijzinnig-Christelijk Lyceum, Den Haag Wolfert van Borselen Scholengroep, Rotterdam Zandvliet College, Den Haag


-

46

IV

PERSONEEL EN FINANCIËN

Formatiegegevens* Functie Hoogleraar directeur Hoogleraar Universitair Hoofddocent Universitair Docent Docent Onderzoeker Aio’s (incl. onderw. ontv. deel) OBP OBP O&O Totaal

Totaal fte’s 2011 1,0 1,0 1,9

Totaal fte’s 2012 1,0 1,1 2,8

2,5 15.2 5,1

2,0 17,8 4,0

3,0 23,5 9,5 62,6

2,7 26,0** 9,6 67,0

* gemiddeld over het kalenderjaar ** de stijging van het OBP wordt veroorzaakt doordat personeel binnen het Aansluitinsprogramma dat in 2011 nog op uitzendbasis voor het programma werkte (en in de telling van 2011 niet is opgenomen) in 2012 een aanstelling heeft gekregen. Financiële gegevens

Begrote baten 2012 Gerealiseerde baten 2012 Begrote lasten 2012 Gerealiseerde lasten 2012


1e Geldstroom 5139 5558 5390 5645

2e Geldstroom 72 103 70 103

3e Geldstroom 1876 1276 1627 1101

Totaal 7087 6937 7087 6849

47

Gerealiseerde baten 2012

3e Geldstroom 18%

2e Geldstroom 1%

1e Geldstroom 81%


48

V

PUBLICATIES EN LEZINGEN

A. WETENSCHAPPELIJKE PUBLIKATIES Admiraal, W., & Lockhorst , D. (2012). The Sense of Community in School Scale (SCSS). Journal of Workplace Learning, 24, 245 - 255. Admiraal, W., Akkerman, S. F., & Graaf, R. de (2012). How to foster collaborative learning in communities of teachers and student teachers? Introduction of a special issue. Learning Environments Research, 15, 273-276. Admiraal, W., Lockhorst, D., & Pol, J. van der (2012). An expert study on a descriptive model of teacher communities. Learning Environments Research, 15, 345-361. Akkerman, S., Admiraal, W., & Simons, P. R. J. (2012). Unity and diversity in a collaborative research project. Culture & Psychology, 18, 227 - 252. Berry, A., & Russell, T. (2012). Collaboration and community building in teacher educators’ work. Studying Teacher Education. 8(3), 205-207. Berry, A., & Russell, T. (2012). Examining Connections Between Teacher Educators' Values, Beliefs, and Actions Through Self-Study. Studying Teacher Education, 8(1), 1-2. Berry, A., & Russell, T. (2012). Self-study and the Development of New Perspectives on Preservice Teacher Education. Studying Teacher Education. 8(3), 105-107. Berry, A., & Van Driel, J.H. (2012). Teaching about teaching science: Aims, strategies and backgrounds of science teacher educators. Journal of Teacher Education. DOI: 10.1177/0022487112466266. Clemans, A., Berry, A., & Loughran, J. (2012). Public Anticipation Yet Private Realisation: The Effects Of Using Cases as an approach to developing teacher leaders. Australian Journal of Education, 56(3), 287-302. De Jong, R.J., Van Tartwijk, J., Verloop, N., Veldman, I., & Wubbels, T. (2012). Teachers’ expectations of teacher-student interaction: Complimentary and distinctive expectancy patterns. Teaching and Teacher Education, 28(7), 948-956. De Putter-Smits, L., Taconis, R., Jochems, W.M.G. & Van Driel, J. H. (2012). An analysis of teaching competence in science teachers involved in the design of context-based curriculum materials. International Journal of Science Education, 34(5), 701-721. Dobber, M., Akkerman, S. F., Verloop, N., & Vermunt, J. D. (2012). Student teachers’ collaborative research: Small-scale research projects during teacher education. Teaching and Teacher Education, 28(4), 609-617. doi: 10.1016/j.tate.2012.01.009 Dobber, M., Akkerman, S.F., Verloop, N., Admiraal, W., & Vermunt, J. (2012). Developing designs for community development in four types of student teacher groups. Learning Environments Research, 15(3), 279-297. Dobber, M., Akkerman, S. F., Verloop, N., & Vermunt, J. D. (2012). Regulating collaboration in teacher education. Research Papers in Education, 1-24. doi: 10.1080/02671522.2012.749506 Dobber, M., Vandyck, I., Akkerman, S., Graaff, R. de, Beishuizen, J., Pilot, A., Verloop, N., & Vermunt, J. (2012). The development of community competence in the teacher education curriculum. European Journal of Teacher Education, 1-18. doi: 10.1080/02619768.2012.718326 Dolmans, D.H.J.M. & Tigelaar, D.E.H. (2012). Building bridges between theory and practice in medical education by using a design-based research approach: AMEE Guide no. 60. Medical Teacher, 34, 1-10. Endedijk, M.D., Vermunt, J.D., Verloop, N., & Brekelmans, M. (2012). The nature of student teachers’ regulation of learning in teacher education. British Journal of Educational Psychology, 83(3), 469-491. Heemskerk, I., Volman, M., Admiraal, W., & Dam, G. ten (2012). Inclusiveness of ICT in secondary education: Students’ appreciation of ICT tools. International Journal of Inclusive Education, 16, 155-170. Honing, T., Claessens, W., & Admiraal, W. (2012). Effects of the use of concept maps on historical overview knowledge. International Journal of Historical Learning, Teaching and Research, 11(1), 93-104. Karakhanyan, S., van Veen, K., & Bergen, T. (2012) Perceptions of Higher Education Teachers in Armenia. European Education, 44(2), 65-89.


49

Karakhanyan, S., van Veen, K., & Bergen, T. (2012). What do leaders think? Reflections on the implementation of higher education reforms in Armenia, Educational Management, Administration and Leadership, 40, 752-771. Loughran, J., Berry, A., Cooper, R., Keast, S., & Hoban, G. (2012). Preservice teachers learning about teaching for conceptual change through slowmation. Asia-Pacific Forum on Science Teaching and Learning [online ], 13(1). June, 2012. Meijer, P. C., Oolbekkink, H.W., Meirink, J.A., & Lockhorst, D. (2012). Teacher research in secondary education: Effects on teachers’ professional and school development, and issues of quality. International Journal of Educational Research, http:// dx.doi.org/10.1016/j.ijer.2012.10.005 Padilla, K., & Van Driel, J.H. (2012). Relationships among cognitive and emotional knowledge of teaching quantum chemistry at university level. Educación Química, 23(2), 311-226. Schenke, W., Volman, M.L.L., van Driel, J.H., Geijsel, F.P., &. Sligte, H.W. (2012). De aard van cross-professionele samenwerking in de context van R&D projecten in het voortgezet onderwijs. Pedagogische Studiën, 89(6), 350-363. Smith, K, V., Loughran, J., Berry, A., & Dimitrakopoulos, C. (2012). Developing Scientific Literacy in a Primary School. International Journal of Science Education, 34(1), 127-152. Tigelaar, D., & Janssen, F.J.J.M. (2012). Dilemmas in Designing Rubrics for the Assessment of Student teachers in Teacher Education. Stories of a design and evaluation process in the context of Biology Teaching. Educacion Quimica, 2, 1-9. Van der Vleuten, C.P.M., Schuwirth, L.W., Driessen, E.W., Dijkstra, J., Tigelaar, D., & Baartman, L.K.J. (2012). A model for programmatic assessment fit for purpose. Medical Teacher, 34, 205-214. Van Driel, J.H., & Berry, A. (2012). Teacher Professional Development Focusing on Pedagogical Content Knowledge. Educational Researcher, 41(1), 26-28. Van Driel, J.H., Meirink, J.A., Van Veen, K., & Zwart, R.C. (2012). Current trends and missing links in studies on teacher professional development in science education: A review of design features and quality of research. Studies in Science Education, 48(2), 129-160. Verberg, C. P. M., Tigelaar, E. H. & Verloop, N. (2012). Teacher learning through participation in a negotiated assessment procedure. Teachers and Teaching: Theory and Practice. DOI: 10.1080/13540602.2013.741842. (To be published in print: Volume 19, issue 2; April 2013). Visser-Wijnveen, G. J., van Driel, J. H., van der Rijst, R. M., Visser, A., & Verloop, N. (2012). Relating academics' ways of integrating research and teaching to their students' perceptions. Studies in Higher Education, 37(2), 219-234. doi: 10.1080/03075079.2010.536913 B. VAKPUBLIKATIES Beeker, A., Corda, A. (Eds.) (2012). Vaardigheidstoetsen Chinees A1. Toetsen ontwikkeld door Baardman, E., Beeker, A., Corda, A., Fasoglio, D., Liu-Chau, X.H. & C. Smulders. Enschede/Leiden: SLO/ICLON. Beishuizen, J., Dolmans, D., van Driel, J.H., Wopereis, I,. & van Merriënboer, J. (2012). Het Interuniversitair Centrum voor Onderwijswetenschappen: terugblik en vooruitblik. Pedagogische Studiën, 89, 6, 417-424. Corda, A., Koenraad, T., & Visser, M. (2012). Spreekvaardigheidsdidactiek en ICT. Levende Talen Tijdschrift 13 (1), 36-44. den Ouden, J. (2012). Echt begrijpen waar het om gaat: Het vakdidactisch model van Clive Erricker. Narthex, Tijdschrift voor levensbeschouwing en educatie, 12(2), 23-29. den Ouden, J. (2012). Wij geloven, help het ons hopen. In gesprek met Johan ter Beek. Narthex,Tijdschrift voor levensbeschouwing en educatie, 12(3). 12-15. Janssen, F.J.J.M. (2012). Uitdagend vakonderwijs voor alle leerlingen. In. ICLON (red.). Leren en Instructie (pp. 119-133). Leiden ICLON: Universiteit Leiden. Kok, E., Corda, A. (2012). Najaarsconferentie voor eerste- en tweedegraads lerarenopleiders mvt. Levende Talen Magazine, 99(2), 49-50. Kop, P. (2012). Kleine didactieken. Euclides, 87(5), 1211-1212. Mulder, J., Van der Rijst, R. M, De Jong, R., Hoeijmakers, I., & Lesage, E. (2012). Across the globe higher education teaching and learning: Where east meets west. Conferentieverslag van de tweejaarlijkse bijeenkomst van het International Consortium


50

for Educational Development (ICED), 23-25 juli 2012, Bangkok, Thailand. Onderzoek van Onderwijs, 41(3), 48-52. Nouta, J., Nessar, A., & Van der Rijst, R. M. (2012). Een analyse van de studiekeuze van aspirant-studenten van allochtone afkomst: status, familie en utiliteit als kernthema’s. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 30(1), 45-59. Tigelaar, D., Corbalan., & Folmer, E. (2012). Chinees als nieuw schoolvak? De eerste resultaten van een pilot, Levende talen Tijdschrift, 3(2), 3-13. Van Barneveld, E., & Kop, P. (2012). VWO – wiskunde A pilot. Euclides, 88(1), 33-35. van de Kamp, M. T., Admiraal, W., Rijlaarsdam, G. (2012). Creativiteit bevorderen bij de kunstvakken: Waarom is creativiteit belangrijk? Kunstzone, 8(februari/maart), 6-9. van de Kamp, M. T., Drie, J. van, Rijlaarsdam, G., & Admiraal, W. (2012). Beoordelen van praktijkwerk bij de kunstvakken: Voorwaarden voor een betrouwbare en valide beoordeling. Kunstzone, 11(december), 6-8. Westenberg, M. & Van Driel, J.H. (2012). Gemiddeld een zeven halen om over te gaan. NRC, 29 mei 2012. C. BOEKEN EN BOEKHOOFDSTUKKEN Admiraal, W. (2012). Academisch docentschap. In R. Zwart, K. van Veen & J. Meirink (red.), Onderzoek in de school ter discussie: doelen, criteria en dilemma’s (pp. 37-45). Leiden, Nederland: Expertisecentrum Leren van docenten, Universiteit Leiden. Berry, A. & Hamilton, M.L. (2012). Self-study of Teacher Education Practices. In Luanna Meyer (Ed.), Oxford Bibliographies in Education. New York: Oxford University Press. (Electronic chapter: http://www.oxfordbibliographies.com/obo/page/education) Berry, A., & Loughran, J.J. (2012). Developing science teacher educators’ pedagogy of teacher education. In B. Fraser, K. Tobin and C. McRobbie (Eds.), Second International Handbook of Science Education. Dordrecht: Springer. Hoban, G., McLean, P, Nielsen, W., Berry, A., et al (2012). Developing a model for a self-study professional learning community. In Bullock, S. M.; Russell, T. (Eds.) Self-Studies of Science Teacher Education Practices (pp. 175-192). Dordrecht: Springer. Kooy, M., & van Veen, K. (Eds.) (2012). Teacher learning that matters: International perspectives. New York: Routledge. Smit, B. H. J. (2012). Leerlingenparticipatie is geen gunst aan leerlingen, het is hun recht. In G. Verbeek & B. H. J. Smit (Eds.), Rechtvaardig onderwijs: Slotakkoord lectoraat Petra Ponte 'Gedrag en onderzoek in de educatieve praxis' (pp. 45-48). Den Haag: Boom Lemma uitgevers. Smit, B. H. J. (2012). Voorwoord. In G. Verbeek & B. H. J. Smit (Eds.), Rechtvaardig onderwijs: Slotakkoord lectoraat Petra Ponte 'Gedrag en onderzoek in de educatieve praxis' (pp. v-vii). Den Haag: Boom Lemma uitgevers. Van Driel, J.H. (2012). Onderwijsonderzoek: Voor wie en waartoe? In R. Zwart, K. van Veen & J. Meirink (Red.), Onderzoek in de school ter discussie: doelen, criteria en dilemma’s. Leiden: ICLON/Expertisecentrum Leren van Docenten, Universiteit Leiden. van Veen, K. & Kooy, M. (2012). Stepping back and stepping in: concluding thoughts on the landscapes of teacher learning that matters. In: M. Kooy & K. van Veen, Teacher learning that matters: International perspectives (pp. 255-260). New York: Routledge. van Veen, K., & Louws, M.L. (2012). Wat zou juf Lotte nog moeten leren? Lopend onderzoek naar leerdoelen gerelateerd aan professionele werkfases. Bijdrage aan bundel ter gelegenheid van het afscheid van Ruud Gorter als lector Educatieve Dienstverlening. Inholland: Den Haag. van Veen, K., Zwart, R. & Meirink, J. (2012). What makes teacher professional development effective? A literature review. In M. Kooy & K. van Veen, Teacher learning that matters: International perspectives (pp. 3-21). New York: Routledge. Veenman, M. V. J. (2012). Metacognition in science education: Definitions, constituents, and their intricate relationship with cognition. In A. Zohar, & Y. J. Dori (Eds.), Metacognition in science education: Trends in current research (pp. 21-36). New York/Berlin: Springer. Verbeek, G., & Smit, B. H. J. (Eds.). (2012). Rechtvaardig onderwijs: Slotakkoord lectoraat Petra Ponte 'Gedrag en onderzoek in de educatieve praxis'. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.


51

Verloop, N. (2012). Kennis van historie in het debat over onderwijs. In G. Verbeek & B. H. J. Smit (Red.), Rechtvaardig onderwijs: Slotakkoord lectoraat Petra Ponte 'Gedrag en onderzoek in de educatieve praxis' (pp. 69-70). Den Haag: Boom Lemma uitgevers. Wijdeveld, P. (2012). Vertaling van, annotatie en nawoord bij Ludwig Wittgenstein, Opmerkingen over de kleuren. Amsterdam: Boom Kleine Klassieken (herziene heruitgave). Zwart, R., van Veen, K., & Meirink, J. (Eds). (2012). Onderzoek in de school ter discussie: doelen, criteria en dilemma’s. Met bijdragen van Wilfried Admiraal, Sanneke Bolhuis, Jan van Driel, Rob Martens, Kim Schildkamp & Marco Snoek. Expertisecentrum Leren van Docenten: Leiden. D. LEZINGEN Admiraal, W., Brouwer, P., Dobber, M. Vandyck, I., & Lockhorst, D. (2012). Online workspaces to support teacher communities in secondary schools. In I. Roceanu (Ed.), Leveraging technology for learning (Vol. 1). Online conference proceedings of the 8th International Scientific Conference eLearning and Software for Education (eLSE) (pp. 408–413). Bucharest, Romania: Editura Universitara. Admiraal, W., Janssen, T., Beishuizen, J., Bulterman-Bos, J., Jongejan, W., & Zwart, R. (2012). The future of HRD in secondary schools: teachers’ workplace learning to merge teaching and research. In the online conference archives of University Forum for Human Resource Development (UFHRD). Admiraal, W., Brouwer, P., Dobber, M., Vandyck, I., & Lockhorst, D. (2012, April 26-27). Online Workspaces to Support Teacher Communities in Secondary Schools. Paper presented at the 8th International Scientific Conference on eLearning and Software for Education, Bucharest, Romania. Admiraal, W. (2012, juni). Leren en ontwikkelen van competenties van aanstaande, beginnende en ervaren docenten. Inleiding op symposium op de jaarlijkse Onderwijsresearchdagen, Wageningen, Nederland. Admiraal, W., Janssen, T., & Zwart, R. (2012). Teacher research in secondary schools: Programs, projects, networks, communities and partnerships. In online programme of the annual European Conference on Educational Research (ECER), Cadiz, Spain. Belo, N.A.H., Van Driel, J.H., & Verloop, N. (2012, 20-22 juni). Exploratie van docentopvattingen over de aard van natuurwetenschap: Een vragenlijsten interviewstudie. Paper gepresenteerd tijdens de ORD, Wageningen. Berry, A. (2012). The tightness of tensions as a conceptual frame and analytic tool for the selfstudy of practice. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, [AERA], April 13-17, 20112, Vancouver, Canada. Berry, A., & Clemans, A. (2012). Confidence matters: Developing leadership capacity among teacher leaders. Paper presented at the ProPEL: Professional Practice, Education and Learning Conference, May 9-11th, University of Stirling, Stirling, United Kingdom. Berry, A., Loughran, J., Cooper, R. (2012). Conceptions of PCK and possible linking elements. Overview paper, Expanded paper, conference presentation. Pedagogical Content Knowledge Summit: Colorado Springs, Colorado, USA. 20-26 October, 2012. Corbalan, G., Folmer, E. & Tigelaar, D. (September, 20, 2013). Chinese as a new subject in Dutch Secondary Education: First results of a longitudinal evaluation study. Paper presented at the European Conference on Educational Research (ECER), Cadiz, Spain. Dam, M., Janssen F.J.J.M., & van Driel, J.H. (2012). Professionalisering van docenten op terrein van curriculumontwikkeling. Symposium met Akker, J. van den (SLO), Nieveen, N. (SLO), Hoeven, M. van der (SLO) en Hannah Westbroek (VU). Gepresenteerd op de ORD 2012, 20-22 Juni 2012 te Wageningen, Nederland. Forgasz, R. & Berry, A. (2012). Exploring the potential of Boal’s “The rainbow of desire” as an enacted reflective practice: An emerging self-study. In Young, J., Erickson, L., & Pinnegar, S. (Eds.). Extending Inquiry Communities: Illuminating Teacher Education through Self-Study. The ninth International conference on self-study of teacher education practices, East Sussex, England. (p. 106-109).August 15-19, 2012. Hu, Y., Van der Rijst, R. M., Van Veen, K., & Verloop, N. (2012, December). What is the benefit of research for learning? Chinese and Dutch university teachers’ beliefs. Paper presented at the annual meeting of the Postgraduate and Newer Researchers Conference of the Society for Research into Higher Education, Newport, UK. ICLON Jaarverslag 2012

52

Huizenga, J., Admiraal, W., & Dam, G. ten. (2012). Learning by creating and playing locationbased games. In A learning Odyssey: Exploring new horizons in learning and instruction (pp. 69–70). Programme book of JURE Conference. Regensburg, Germany. Janssen, F.J.J.M. & H. Westbroek (2012, 13-17 April). Teachers’ Bounded Rationality and the Task of Enactment. Paper presented at the AERA, 13-17 april. Vancouver. Canada. Janssen, F.J.J.M. (2012, 20-22 juni) Professionalisering van docenten op het terrein van curriculum ontwikkeling. Paper gepresenteerd voor ORD, Wageningen, 22 juni. Janssen, F.J.J.M. (2012, 27 november). Hoe maak je innovatieve onderwijsvoorstellen praktisch voor docenten?. Lezing gehouden voor ESoE colloquim, Eindhoven, 27 november. Louws, M.L., van Veen, K., & van Driel, J.H. (2012, juni). Het leren van docenten in relatie tot professionele werkfases en de werkplek. Roundtable sessie georganiseerd tijdens de Onderwijs Research Dagen, 20-22 juni, Wageningen. Maas, I., Vereijken, M., Van der Rijst, R. M., & Dekker, F. W. (2012, November). Studentperceptie van onderzoeksactiviteiten in het curriculum en behaalde cijfers van eerstejaars Geneeskunde. Paper presentation during the annual meeting of the Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs, Egmond aan Zee, The Netherlands. Meirink, J. A. & Louws, M. L. (2012). Teacher expertise: What does professional development has to do with it? Presentatie tijdens symposium Teacher Expertise, Utrecht. Meirink, J.A., Van Veen, K., & Zwart, R.C. (2012). A missing link? The role of teacher trainers’ knowledge and beliefs in a PD project aimed at fostering teachers’ research attitude and a sustainable research culture in schools. Paper presented at the SIG Teaching and Teacher Education meeting, Bergen, Norway. Ngyuen, P. N., Rijlaarsdam, G. C. W., & Admiraal, W. F. (2012). Improving L2 literature reading self-perception quality– An intervention study. In A learning Odyssey: Exploring new horizons in learning and instruction (pp. 30). Programme book of JURE Conference. Regensburg, Germany. Ngyuen, P. N., Rijlaarsdam, G. C. W., & Admiraal, W. F. (2012). Improving L2 writing quality – A series of two intervention studies. In Program and abstracts of SIG Writing Porto, (p. 178). Porto, Portugal. Ottenhoff- de Jonge, M. W., Gesundheit, N., Assendelft, W. J. J., Dekker, F. W., Scherpbier, A., & Van der Rijst, R. M. (2012, July). What makes an MD an excellent teacher? Experts' conceptions. Paper presented at the annual meeting of the World Organization of National Colleges, Academies and Academic Associations of General Practitioners/ Family Physicians, Vienna, Switzerland. Thomas, L., & Berry, A. (2012). Studying Ourselves Studying Relationships: Challenges encountered in a collaborative self-study about teaching relational practices. Poster presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, [AERA], April 13-17, 20112, Vancouver, Canada. Tigelaar, D., Folmer, E., & Corbalan, G, (20 juni 2012). Evaluatie van het nieuwe vak Chinese taal en cultuur. Tijd voor Ecologisch leren; Onderwijsresearchdagen 2012 , te Wageningen. Van der Rijst, R. M., Visser-Wijnveen, G. J., & Van Driel, J. H. (2012, June). Validering van een vragenlijst naar studentbeleving van onderzoek in het onderwijs. Paper presented at the annual national meeting of the Onderwijs Research Dagen, Wageningen, The Netherlands. Van der Rijst, R. M., & Van de Gevel, C. A. M. (2012, July). Faculty sense of teacher efficacy in relation with their approaches to teaching. Paper presented at the annual meeting of the International Consortium of Educational Development, Bangkok, Thailand. Van Driel, J.H & Henze, F.A. (2012, October 12). Conceptualizations of Pedagogical Content Knowledge. PCK Summit. Colorado Springs Van Driel, J.H. (2012, July 10). Science teachers’ Pedagogical Content Knowledge. Hong Kong University. Hong Kong. Van Driel, J.H. (2012, July 5). Promoting teachers’ professional learning. Hong Kong University. Hong Kong. Van Driel, J.H. (2012, May 9). Ich bin ein DUDOC-er. Lezing tijdens afsluitend seminar van DUDOC project; Amsterdam. Van Haaren, M., & Van der Rijst, R. M. (2012, October). Teaching talented students at a research-intensive university: Towards professional development for honours teachers. In R.M. van der Rijst (chair). Professional development for teachers in honours programs.


53

Symposium at the International Conference on Evoking Excellence in Higher Education and Beyond, Groningen, The Netherlands. Van Haaren, M.G.P. & Veenman, M.V.J., & (2012). Development of metacognitive skillfulness in moderately gifted students. VNOP Conference 2012. van Veen, K., Kessels, C., Beijaard, B., & Verloop, N. (2012). The Influence of Induction Programs on Beginning Teachers’ Well-Being and Professional Development: A MixedMethod Study. Poster presented at the AERA, Vancouver. Van Winkel, M. A., Van der Rijst, R. M., Poell, R. F., & Jurriëns, J. A. (2012, September). Lecturers’ conceptions of the expansion of their portfolio of teacher roles with researcher roles at new universities: The permanent dialectic between the self and social structure. Paper presented at the annual meeting of the European Conference on Educational Research, Cadiz, Spain. Van Winkel, M. A., Van der Rijst, R. M., Poell, R. F., & Jurriëns, J. A. (2012, June). Opvattingen van hogeschooldocenten over verbreding van hun werkportfolio: doceren in combinatie met onderzoeken. In M. van der Klink (Chair), Onderzoeks- en onderwijsrollen van hogeschooldocenten: leren en werken in verbinding. Symposium at the annual national meeting of the Onderwijs Research Dagen, Wageningen, The Netherlands. Van Winkel, M., Van der Rijst, R. M., Poell, R., & Van Driel, J. H. (2012, December). Understanding lecturers’ development in novel researcher roles in the context of new universities in transition. A longitudinal, qualitative analysis of weekly written stories. In J. Malcolm (chair). Methodologies in researching academic work. Symposium at the annual meeting of the Society for Research into Higher Education, Newport, UK. Veenman, M.V.J., & Van Haaren, M. (2012). De rol van metacognitieve vaardigheden in hoogbegaafd presteren. In M. Mulder, F. de Jong, & R. Wesselink (Eds.), ORD 2012 Programma (p. 24). Wageningen: Wageningen UR/Stoas. Veenman, M.V.J., & Van Haaren, M. (2012). Development of metacognitive skillfulness in moderately gifted students. In M. Cantoia, B. Colombo, A. Gaggioli, & B. Girani de Marco (Eds.), Metacognition 2012. Proceedings of the 5th biennial meeting of the EARLI Special Interest Group 16 Metacognition (pp. 125-126). Milan (It.): EDUCatt. Verberg, C. P. M., Tigelaar, E. H., & Verloop, N. (2012, April). Stimulating reflection in students: how teachers develop their role by negotiated assessment. Paper presented at the American Educational Research Association (AERA), Vancouver, Canada. Visser-Wijnveen, G. J., Van der Rijst, R. M., & Van Driel, J. H. (2012, December). The research-teaching nexus: Does discipline matter? Paper presented at the annual meeting of the Society for Research into Higher Education, Newport, UK. Vogelzang, H., Zwart, R., & Admiraal, W. (2012a). Effects of the use of concept maps in context-based Chemistry education on students’ performance, attitude and on forming of cognitive mental maps. In A learning Odyssey: Exploring new horizons in learning and instruction (pp. 58–59). Programme book of JURE Conference. Regensburg, Germany. Vogelzang, H., Zwart, R., & Admiraal, W. (2012b). Effect of formative assessments on achievement and motivation in a context-based Chemistry course. In A learning Odyssey: Exploring new horizons in learning and instruction (pp. 43–44). Programme book of JURE Conference. Regensburg, Germany. Vriens, A., Zwart, R., & Admiraal, W. (2012). International projects as a means of citizenship education in secondary schools. In A learning Odyssey: Exploring new horizons in learning and instruction (pp. 76). Programme book of JURE Conference. Regensburg, Germany. Wieringa, N., Janssen, F.J.J.M., De Hullu, E., Van Driel, J.H., (2012, 20 september). The practical knowledge of biology teachers who learn to design context-based lessons. Presentatie tijdens de ERIDOB, Berlijn. Wieringa, N., Janssen, F.J.J.M., Van Driel, J.H. (2012, 20 juni). Opbrengsten van een professionaliseringstraject voor ontwerpende biologiedocenten. Presentatie tijdens de ORD, Wageningen. Wieringa, N., Janssen, F.J.J.M., Van Driel, J.H. (2012, 7 december). Hoe kunnen we praten over de praktijkkennis van biologiedocenten? En wat gebeurt er als zij innovatief onderwijs willen leren ontwerpen? Presentatie tijdens het symposium “Amsterdams Onderzoek van Bètaonderwijs”, Amsterdam. Wolfensberger, M. V. C., & Van der Rijst, R. M. (2012, April). Teaching strategies to foster academic talent and giftedness among students in higher education. Poster presented at


54

the annual meeting of the American Educational Research Association, Vancouver (BC), Canada. Zwart, R., Smit, B., & Admiraal, W. (2012). Teacher research in schools: Programs, projects, networks, communities and partnerships. In the offline book of abstracts of the EAPRIL Conference. Jyväskylä, Finland: University of Applied Sciences. Zwart, R.C., Van Veen, K., & Meirink, J. A. (2012). “De onderzoekende houding en onderzoeksgerelateerde activiteiten van leraren – ontwikkeling van een meetinstrument”. Roundtable sessie tijdens Onderwijs Research Dagen, Wageningen. E. RAPPORTEN Corbalan, G, Tigelaar, D. & Folmer, E. (2012). Curriculumevaluatie Chinese taal en cultuur – interimrapportage 5vwo. Oktober 2012. SLO, Enschede / ICLON, Universiteit Leiden. Corda, A., Graaff, de, R. (2012). Het ERK in het voortgezet onderwijs: Een onderzoek naar de invoering van het Europees Referentiekader voor de moderne vreemde talen (ERK) in Nederland. Leiden: Universiteit Utrecht/Universiteit Leiden. Corda, A., Phielix, C., Krijnen, E. (2012). Wat weten we over vroeg Engels op de basisschool? Effecten van vroeg vreemde talenonderwijs op de moedertaal en de leerprestaties in de vreemde taal: review van de onderzoeksliteratuur. Leiden: Expertisecentrum mvt. Corda, A., Kraay, de, T., & Feuerstake, M. (2012). And yet all different: Handreiking voor een curriculum Engels op de pabo. Leiden: Expertisecentrum mvt.


55

VI

MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING

A. ADVISERING Prof. dr. W.F. Admiraal - Lid adviescommissie van de community of master van het Nederlands instituut voor masters in educatie (NiME) - Lid examencommissie van de Master of Science Teaching and Learning in Higher Education (TLHE) - Juryvoorzitter van het Wetenschapscongres 2012, Leiden, Nederland. Y. Baggen, MSc - Lid Expertisenetwerk Hoger Onderwijs (EHON), i.c.c. Studiegroep Onderwijsprofessionalisering (SOP). Drs. C. Bertona - Voorzitter Syllabuscommissie scheikunde (CvE). - Lid van de Werkgroep Chemie-Didactici Nederland (WCDN). Dott.ssa A. Corda - Voorzitter vakcommissie digitale kennistoetsen Engels (tweedegraads opleidingen). Drs. W.G.M. van der Es - Lid van Adviesraad Community Engels (Kennisnet / Stichting De Digitale School). - Lid Graz werkgroep (Europees Platform) - Lid team voorselectie KNAW Onderwijsprijs 2012. Drs. M.D. de Ferrante - Lid van de focusgroep die advies uitbracht aan de Commissie Beperkte Vakvernieuwing Klassieke Talen over de eindtermen van de schoolvakken Griekse Taal en Cultuur (GTC) en Latijnse Taal en Cultuur (LTC). Drs. H. Frencken - Adviseur CHECK-IT programma, Xiamen, China - Adviseur ‘Consortium for Higher Vocational Education’, Qingdao, China. Drs. K. van de Gevel (C.A.M.) - Lid Expertisenetwerk Hoger Onderwijs (EHON), i.c.c. Studiegroep Onderwijsprofessionalisering (SOP) - Lid van de Werkgroep Docentprofessionalisering Universiteit Leiden. Drs. T.J. Gijsman - Projectleider Het begint bij de bron (Mediawijzer/Kennisnet). - Deelprojectleider Content Rich Recruitment Tool (E-Merge). Drs. M.G.P. van Haaren - Honours Council Universiteit Leiden. Drs. A.E. de Hullu - Lid van de visitatiecommissie TTO scholen van het Europees Platform. - Lid van het legitimatiepanel van de HBO raad, vakinhoud HBO master opleiding biologie. Dr. S.R.E. Klein - Lid van de expertgroep bij het onderzoeksprogramma van het Center for Historical Culture (Erasmus Universiteit Rotterdam) - Vakdidactisch adviseur en lid eindredactie van Memo, geschiedenis voor de Tweede Fase (uitgeverij Malmberg).


56

Drs. P.M.G.M. Kop - Vaksectielid CVE wiskunde A&C - Lid syllabuscommissie VWO/HAVO wiskunde C. - Lid van de Vernieuwingscommissie wiskunde Ctwo. Drs. J. Nedermeijer - Lid Expertisenetwerk Hoger Onderwijs (EHON) - Voorzitter EHON werkgroep Universitaire Onderwijscentra. Drs. D.H. Oosthoek - Ambtelijk secretaris / penningmeester Begeleidingscommissie Filosofie in het voortgezet onderwijs (Bcfvo / CEVO). - Lid constructiegroep centrale examens filosofie (CITO). Drs. A.A. Pormes - Voorzitter Syllabuscommissie maatschappijwetenschappen (CEVO/CITO/SLO) - Lid subcommissie maatschappijleer en maatschappijwetenschappen van het Lerarenregister (Onderwijs coöperatie). Dr. R.M. van der Rijst - Lid van de commissie ter bevordering van de kwaliteit van promoties, Hogeschool Inholland. - Regelmatig advieswerk aan professionals in het hoger onderwijs, o.a. op het gebied van de verwevenheid van onderzoek en onderwijs. Drs. E.G.M. Storck - Voorzitter vaksectie College van Examens (CvE) geschiedenis havo/vwo (regulier en pilot) - Lid Tussencommissie Geschiedenis OCW tbv verkenning syllabus geschiedenis havo/vwo - Coach CvE syllabuscommissie geschiedenis havo/vwo. Dr. E.H. Tigelaar - Advieswerk op het gebied van begeleiding en beoordeling van docenten aan onderzoekers en mensen uit het veld - Lid expertpanel ‘Doeloriëntaties van docenten in het mbo’, onder voorzitterschap van Elly de Bruijn (Lector Beroepsonderwijs Hogeschool Utrecht en bijzonder Hoogleraar aan de Universiteit Utrecht). Dit onderzoek werd uitgevoerd door onderzoekers van het landelijk Expertisecentrum Beroepsonderwijs (ecbo): Carlos van Kan (projectleider), Ilya Zitter en José van den Berg. Dr. K. van Veen - Senator Onderwijscoöperatie (http://www.onderwijscooperatie.nl) - Advies APS-Project over Bevorderen onderzoekscultuur in de school. Dr.M.J.J.M. van de Ven - Lid Expertisenetwerk Hoger Onderwijs (EHON) - Bestuurslid Expertisenetwerk Hoger Onderwijs (EHON) (tot 1 oktober 2012) Drs. M. Verstelle - Lid Expertisenetwerk Hoger Onderwijs (EHON). - Namens universiteit Leiden 'Contactpersoon SURF Platform Onderwijs' - Lid netwerk Women@Education. Drs. C.C. Vink - Opleidingscommissie Geneeskunde, LUMC - Taskforce Curriculumvernieuwingscommissie LUMC.


57

B. PARTICIPATIE IN EXTERNE PROJECTEN EN ACTIVITEITEN Prof. dr. W.F. Admiraal - Onderzoeker in project Didactische vorming rond ICT in de universitaire lerarenopleiding, samen met Oberon Utrecht, gefinancierd door Kennisnet. - Onderzoeker in het international onderzoeksnetwerk Students' International Social Competence Assessment (SISA) - Adviserend onderzoek in het project Talentontwikkeling in bovenbouw vwo, samen met RSG Slingebros/Levant, Harderwijk, gefinancierd door SLOA - Adviserend onderzoek in het project Passend Onderwijs Hoogbegaafden (HOPOH), samen met Huizermaat Huizen, gefinancierd door SLOA - Lid conferentiecommissie 11th European Conference on eLearning (ECEL), 26-27 Oktober 2012, Groningen, Nederland - Lid conferentiecommissie 6th European Conference on Game Based Learning (ECGBL), 45 Oktober 2012, Cork, Ierland - Lid conferentiecommissie 4th IEEE International Conference on Digital Games and Intelligent Toys Enhanced Learning (DIGITEL 2012), 27-30 Maart 2012, Takamatsu, Japan. Drs. C. Bertona - Projectleider LAPP-Top for Teachers. Dott.ssa A. Corda - Projecteleider Expertisecentrum mvt - Co-projectleider Non satis scire (gebruik van ict op universitaire lerarenopleidingen) - Co-projectleider project ERK-onderzoek (ism IVLOS, Universiteit Utrecht; onderzoek naar implementatie en gebruik Europees Referentiekader op vo-scholen) - Coördinator namens ICLON activiteiten project Chinees op school (pilot rond vak Chinees op tien vo-scholen). Prof. dr. J.H. van Driel - Visiting professor at Hong Kong University, Hong Kong (July 2012) - Lid BKO (Basis Kwalificatie Onderwijs) Toetsingscommissie Faculteit W&N – Universiteit Leiden. Drs. W.G.M. van der Es - Medewerker Expertisecentrum mvt (zie www.expertisecentrum-mvt.leidenuniv.nl) - Medecoördinator van de Good Practice Day Talen - Mede-organisator CLIL 2012 From Practice to Visions, 19-21 april 2012. Drs. M.D. de Ferrante - Lid van de commissie ter voorbereiding van de NaZomerConferentie 2012 (NaZoCo) van de Vereniging Classici Nederland (VCN) - Organisator van de Landelijke LIO-dag Klassieke Talen (26 maart 2012) in Leiden. Drs. H. Frencken - Programmaleider E-Merge Consortium, ICT&O samenwerking tussen Leiden, Delft, de Hogeschool Leiden en de Haagse Hogeschool. Drs. M.G.P. van Haaren - Projectleider onderzoeksproject ' Hoogbegaafdheid en metacognitie' in het kader van subsidieprogramma OnderwijsBewijs, samen met Dr. Marcel Veenman van het Instituut Psychologie, Sectie Ontwikkelings- & Onderwijspsychologie, Universiteit Leiden. Dr. S.R.E. Klein - Onderzoeker binnen het NWO-project Heritage Education, Plurality of Narratives and Shared Historical Knowledge (Center for Historical Culture, Erasmus Universiteit Rotterdam) ICLON Jaarverslag 2012

58

-

Organisator van De Leidse Nascholing / Geschiedenisdag.

Dr. A.P.A.M. van der Logt - Medecoördinator van de Good Practice Day Talen. Drs. A. Logtenberg - Projectmedewerker bij het Instituut voor Geschiedenisdidactiek (IVGD), geschiedenisafdeling van het Landelijk Expertisecentrum Mens- en Maatschappijvakken. Project: Methis, denken met historische kennis. Dr. J.A. Meirink - Werkgroepbegeleider Dieptepilot Academische school Rijnmond - Projectmedewerker Landelijk Expertisecentrum Leren van Docenten - Evaluatie R&D project ‘De onderzoekende leraar’ van APS. Dr. P.H.M. Sins - Participatie in project “Effecten van beoordeling op de professionele ontwikkeling van docenten”, aandachtsgebied NWO - Lid Kenniscentrum Onderwijsinnovatie aan Saxion Hogescholen, Academie Pedagogiek en Onderwijs, Deventer. - Projectleider lectoraat daltononderwijs en onderwijsvernieuwing aan Saxion Hogescholen, Academie Pedagogiek en Onderwijs, Deventer. Drs. B.H.J. Smit - Lid begeleidingscommissie promotie-onderzoek Leon Plomp (University of Gothenburg; Universiteit Utrecht / Hogeschool Utrecht). - Participant en International Coordinator in het internationale onderzoeksproject Pedagogy, Education and Praxis (thema’s ‘Education for All’, ‘Partnership and Recognition’), geïnitieerd door Professor S. Kemmis, Charles Sturt University, Wagga Wagga, Australië, in samenwerking met collega’s van universiteiten in Zweden, GrootBrittannië en Canada. Drs M.C. Smulders - Coördinator van de Pilotbijeenkomsten van de SLO-ICLON Pilot Chinees op School. Drs. E.G.M. Storck - Onderzoeker project MetHis (denken met historische kennis) van het Landelijk Expertisecentrum Mens- en Maatschappijvakken (LEMM). Drs. E.T. Stoutjesdijk - Werkgroepbegeleider Dieptepilot Academische school Rijnmond - Participatie project Alle Hands Aan Dek (Surf). Dr. E.H. Tigelaar - Participatie in project “Effecten van beoordeling op de professionele ontwikkeling van docenten”, aandachtsgebied NWO. Dr. K. van Veen - Projectleider Landelijk Expertisecentrum Leren van Docenten - SLOA-project: ROS-Rijnland Scholengroep & ICLON. Het versterken van de onderzoeksvaardigheden van leerlingen door het uitvoeren van onderzoek door docenten. Drs. I.M.J. Veldman - Voorzitter Stuurgroep Expertisecentrum Leren van Docenten - Voorzitter Stuurgroep Expertisecentrum Moderne Vreemde Talen - Voorzitter Stuurgroep Excellentie voor de klas - Lid stuurgroep Opleidingschool Rotterdam - Lid Raad van Rectoren Universiteit Leiden.


59

Drs. M. Verstelle - Lid van Special Interest Group Open Educational Resources - Lid van Special Interest Group Digitaal Toetsen - Lid van Platform Informatiemanagers Universiteit Leiden. Drs. E. de Vrind - Projectleider Commissie Samen Opleiden met vertegenwoordigers van het Alfrink College, het Ashram College, de Wolfert van Borselen, het Rijnlands Lyceum, Penta College en opleiders van het ICLON. Drs. N. Wieringa - Mede-organisator van de NIBI-onderwijsconferentie. Drs. W.F.M. van der Wolk - Lid (DB) Landelijk Overleg Stagecoördinatoren (LOS) - Lid Stuurgroep Regionale Opleidingsschool Rijnland - Lid Stuurgroep Opleidingsschool Haaglanden - Lid Regiegroep Risicoregio Rijnmond - Lid Regiegroep Risicoregio Rijnstreek - Secretaris Raad van Rectoren van de Universiteit Leiden.

C. LIDMAATSCHAP VAN VERENIGINGEN EN BESTUURSFUNCTIES Prof. dr. W.F. Admiraal - Lid bestuursraad van de Nederlandse School voor Onderwijsmanagement (NSO) - Lid van het bestuur van de VOR-divisie Leren en instructie - Coördinator van ICO-themagroep Teaching and Teacher Education - Lid van de stuurgroep Non satis scire (SURF-project). Staflid van: - ICO onderzoeksschool. Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR); divisie Leren en Instructie - American Educational Research Association (AERA). N.A.H. Belo MSc Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR); divisie Lerarenopleiding en Leraarsgedrag; divisie Leren en Instructie - VOR Promovendi Overleg (VPO) – Contactpersoon promovendi Universiteit Leiden - Onderzoeksschool ICO (Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek) – Teaching and Teacher Education (thema II) en Domain-Specific Instruction (thema III) - European Association for Research on Learning and Instruction (JURE/EARLI). Lid van Special Interest Group (SIG) ‘Teaching and Teacher Education’, ‘Metacognition’ en ‘Qualitative and Quantitative Approaches to Learning and Instruction’. - Junior Researchers of EARLI (JURE) - European Science Education Research Association (ESERA) - Kohnstamm-netwerk (Theory and research in education, onderdeel van ISED, Institute for the Study of Education and Human development). Dr. H.J.M. van Bemmel - Lid van Nederlandse Vereniging voor Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON). Dr. A.K. Berry Staflid van: - ICO onderzoeksschool. Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR) - American Educational Research Association (AERA) ICLON Jaarverslag 2012

60

-

International Study Association of Teachers and Teaching (ISATT) National Association for Research in Science Teaching (NARST) European Science Education Research Association (ESERA) Australasian Science Education Research Association (ASERA).

Drs. C. Bertona - Lid bestuur stichting Haanstra Identiteit te Leiden (vanaf juli 2009). Lid van: - Nederlandse Vereniging voor Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON) - Vereniging van Lerarenopleiders Nederland (VELON). Dott.ssa A. Corda Lid van: - Vereniging van Leraren in Levende Talen (VLLT), tevens lid geschillencommissie van de VLLT - Nederlandse Vereniging voor Toegepaste Taalwetenschap (Anéla). Drs. M. Dam Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR); divisie Lerarenopleiding en Leraarsgedrag - VOR Promovendi Overleg (VPO). - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON) - European Science Education Research Association (ESERA) - Nederlands instituut voor Biologie (NIBI) - DUDOC programma voor promoverende docenten (DUDOC). Prof. dr. J.H. van Driel - Voorzitter bestuur Landelijke KNAW erkende Onderzoeksschool Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek (ICO) - Vice-voorzitter Interuniversitaire Commissie Lerarenopleidingen (ICL) van de VSNU - Lid van de Board of Directors van de National Association for Research in Science Teaching (NARST) - Chair van de Publications Advisory Committee van de National Association for Research in Science Teaching (NARST) - Lid van het bestuur van de stichting Technasium - Lid Bestuursraad Opleidingsschool Rotterdam (OSR) - Member of the leadership team of the NSF sponsored PCK Summit, Colorado Springs, October 2012. Staflid van: - ICO onderzoeksschool. Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR) - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON) - American Educational Research Association (AERA) - National Association for Research in Science Teaching (NARST) - European Science Education Research Association (ESERA) - Nederlandse Vereniging voor Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON). Drs. G. van Duijn Lid van: - Vereniging voor Statistiek en Operationele Research (VVS) Sociaal-Wetenschappelijke Sectie. Drs. W.G.M. van der Es Lid van: - Platform Levende Talen Opleiders - Vereniging van Leraren in Levende Talen (VLLT) - International Association of Teachers of English as a Foreign Language (IATEFL). Drs. M.D. de Ferrante


61

Lid van: - Vereniging Classici Nederland (VCN) - Landelijk Overleg Vakdidactici Klassieke Talen. Drs. H. Frencken Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), divisie ICT. Drs. B.K. de Graaf Lid van: - Vereniging voor Lerarenopleiders Nederland (VELON). Dr. C.G. Groot Lid van: - Landelijke Vereniging voor Supervisie en andere Begeleidingsvormen (LVSB) - Studiegroep Onderwijskundige Professionalisering (SOP). Drs. C.H. Harmzen Lid van: - Vereniging van Lerarenopleiders Nederland (VELON). Drs. J.J.M. Hoornweg - voorzitter VSNU platform Aansluiting Vwo-Wo. Y. Hu, MA Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), divisie Lerarenopleiding en Leraarsgedrag - Onderzoeksschool ICO (Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek) - Leraar en Lerarenopleiding. Drs. A.E. de Hullu Lid van: - Nederlandse Vereniging voor Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON) - Vereniging lerarenopleiders Nederland (VELON) - Nederlands Instituut voor de Biologie (NIBI). Dr. ir. F.J.J.M Janssen Lid van: - Nederlands instituut voor Biologie (NIBI) - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR). Staflid van: - ICO onderzoeksschool. Drs. R.J. de Jong Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), divisie Lerarenopleiding en Leraarsgedrag - VOR Promovendi Overleg (VPO) - Onderzoeksschool ICO (Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek) - Leraar en Lerarenopleiding (thema III) - Kohnstamm-netwerk (Theory and research in education, onderdeel van ISED, Institute for the Study of Education and Human development). Drs. R. Kalisvaart Lid van: - Vereniging van Leraren in Levende Talen ( VLLT) - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON). Dr. S.R.E. Klein Lid van: - Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap (KNHG)


62

-

Werkgroep Achttiende Eeuw Landelijk Overleg Universitaire Vakdidactici Geschiedenis (UVGS) Vereniging van Docenten in Geschiedenis en Staatsinrichting in Nederland (VGN)

Drs. P.M.G.M. Kop Lid van: - Nederlandse Vereniging van wiskundeleraren (NVVW); tevens lid van de havo/vwo werkgroep van de NVVW. Drs. W.M. Kruithof Lid van: - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON). Drs. R.M. van der Lans Lid van: - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON). Dr. A.P.A.M. van der Logt Lid van: - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON) - Vereniging van Leraren in Levende Talen (VLLT). - Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. M.L. Louws, MSc Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), divisie Lerarenopleiding en Leraarsgedrag - VOR Promovendi Overleg (VPO) - Onderzoeksschool ICO (Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek) - Leraar en Lerarenopleiding Bestuursfunctie: - Commissielid Onderwijscommissie ICO (Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek) (Educational Committee) – Vertegenwoordiger promovendi Universiteit Leiden - Secretaris divisiebestuur Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), divisie Lerarenopleiding en Leraarsgedrag. Dr. J.A. Meirink Bestuurslid van: - Vereniging voor Onderwijs Research (VOR) / penningmeester Lid van: - Vereniging voor Onderwijs Research (VOR), divisies Lerarenopleiding en Leraarsgedrag en Leren en Instructie - European Association for Research on Learning and Instruction (EARLI) Staflid van: - Onderzoeksschool ICO (Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek) - Leraar en Lerarenopleiding (thema III). Drs. D.H. Oosthoek Secretaris / penningmeester van: - Vereniging voor Filosofiedocenten in het voortgezet onderwijs (VFVO) - Nationale Filosofie Olympiade (NFO) Delegatieleider Nederland: - International Philosophy Olympiad (IPO), Oslo 2012 Voorzitter van: - MR Melanchthon. Voorzitter van: - GMR / CVO Rotterdam e.o. Drs. J. Nedermeijer Lid van: ICLON Jaarverslag 2012

63

-

Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR) divisie Hoger Onderwijs.

Drs. J.A.J. den Ouden Lid van: - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON) - Vereniging voor Docenten Levensbeschouwing en Godsdienst (VDLG). Drs. C. Phielix - Lid van Vereniging van Lerarenopleiders Nederland (VELON). Dr. T.L. Platteel Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), divisie Lerarenopleiding en Leraarsgedrag - Vereniging van Lerarenopleiders Nederland (VELON) - Onderzoeksschool ICO (Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek) - Leraar en Lerarenopleiding (thema III) en Onderwijskundig ontwerpen en onderwijsontwikkeling (thema IV) - International Association for the Improvement of Mother Tongue Education (IAIMTE) - International Collaborative Action Research Network (CARN). Drs. A.A. Pormes Bestuurslid van: - Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM). Dr. R.M. van der Rijst Bestuurslid van: - Divisie Hoger Onderwijs Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR) Staflid van: - ICO onderzoeksschool. Coördinator van: - Thema Hoger Onderwijs, ICO Onderzoeksschool Lid van: - American Educational Research Association (AERA) - European Association of Research in Learning and Instruction (EARLI) - Expertisenetwerk Hoger Onderwijs (EHON) - Nederlandse Natuurkundige Vereniging (NNV) - Society for Research into Higher Education (SRHE) - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), divisie Hoger onderwijs en divisie Lerarenopleiding en Leraarsgedrag. Drs. K.L. Schaap Lid van: - Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM). Dr. P.H.M. Sins Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), divisies: Lerarenopleiding en Leraarsgedrag, Methodologie en Evaluatie - European Association for Research on Learning and Instruction (EARLI). Coordinator van Special Interest Group (SIG) 17 Qualitative and Quantitative Approaches to Learning and Instruction en lid van SIG 11: Teaching and Teacher Education. - International Society of the Learning Sciences (ISLS). Staflid van: - Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek (ICO) - Teaching and Teacher Education (thema II). Drs. B.H.J. Smit Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), divisies: Lerarenopleiding en Leraarsgedrag, Methodologie en Evaluatie


64

-

Vereniging van Lerarenopleiders Nederland (VELON) Collaborative Action Research Network (CARN).

Drs M.C. Smulders Lid van: - Vereniging van Leraren in Levende Talen (VLLT) / Sectie Chinees. Drs. E.G.M. Storck Lid van: - Vereniging voor Lerarenopleiders Nederland (VELON). - Landelijk Overleg Universitaire Vakdidactici Geschiedenis (UVGS) - Vereniging van Docenten in Geschiedenis en Staatsinrichting in Nederland (VGN). Drs. E.T. Stoutjesdijk Lid van: Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON) Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR). Dr. E.H. Tigelaar Staflid van: - onderzoeksschool ICO [Interuniversity Center for Educational Research] ICO Thema II: Leraar en lerarenopleiding en thema VI: Beoordelen, evalueren en examineren. Lid van: - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR) (divisie: Lerarenopleiding en Leraarsgedrag) - European Association for Research on Learning and Instruction (EARLI) - International Study Association on Teachers and Teaching (ISATT). Dr. K. van Veen Vice-voorzitter van: - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON). Staflid van: - Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek (ICO). Lid van: - American Educational Researach Association (AERA) - European Association for Research on Learning and Instruction (EARLI) - International Study Association on Teachers and Teaching (ISATT) - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR) - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON). Drs. I.M.J. Veldman Lid van: - Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON) - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR) - American Educational Researach Association (AERA). Drs. C.P.M. Verberg - PhD student coördinator ICO Themagroep Teaching and Teacher Education (until Summer 2012) Lid van: - Onderzoeksschool ICO (Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek) Thema 2 (Teaching and Teacher Education) en Thema 6 (Assessment, Evaluation and Examination) - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR) - VOR Promovendi Overleg (VPO) - American Educational Research Association (AERA), divisie Teaching and Teacher Education. Prof. dr. N. Verloop - International Member van de National Society for the Study of Education (NSSE), USA ICLON Jaarverslag 2012

65

- Life Member van de International Council on Education for Teaching (ICET). Lid van: - European Association for Research on Learning and Instruction (EARLI) - American Educational Research Association (AERA). Tevens lid van het “Invisible College” van de AERA. - International Study Association for Teachers and Teaching (ISATT) - Association for Teacher Education in Europe (ATEE) - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), erelid - Vereniging voor Lerarenopleiders Nederland (VELON). Staflid van: - ICO onderzoeksschool. Drs. C.C.Vink Lid van: - Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs (NVMO). Drs. A.D.A.F. Visser Lid van: - Belgisch-Nederlandse Vereniging voor de Geschiedenis van Opvoeding en Onderwijs (BNVGOO) - Vereniging Geschiedenisleraren in Nederland (VGN) - Vereniging Filosofiedocenten in het Voortgezet Onderwijs (VFVO) - Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR) - Vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte. Drs. E. de Vrind Lid van: - Vereniging voor Lerarenopleiders Nederland (VELON). - Vereniging van Leraren in Levende Talen (VLLT) - Platform VLLT 1e graads opleidingen Frans - Platform Levende Talen Opleiders - Ronde Tafel Frans. Drs. N. Wieringa Lid van: - Nederlands Instituut voor Biologie (NIBI) - Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON) - European Science Education Research Association (ESERA). Drs. W.F.M. van der Wolk Lid van: - Vereniging voor Lerarenopleiders Nederland (VELON). Drs. J.G.R. Wurth Lid van: - Vereniging voor Lerarenopleiders Nederland (VELON).

D. REDACTIELIDMAATSCHAPPEN Prof. dr. W.F. Admiraal - Lid redactie Pedagogische Studiën - Lid redactie Frontline Learning Research - Lid wetenschappelijke redactie Computers in Human Behavior - Lid wetenschappelijke redactie International Journal of Educational Technology & Society. Dr. H.J.M. van Bemmel - Eindredacteur natuurkunde van NVOX (tijdschrift van de NVON).


66

Dr. A.K. Berry - Editor van Studying Teacher Education - Associate Editor van Research in Science Education - Lid van Advisory Board van Teachers and Teaching: Theory and Practice. Prof. dr. J.H. van Driel - Associate Editor van het International Journal of Science Education - Lid van de redactie van Pedagogische Studiën - Lid van de Editorial Board van Chemistry Education: Research and Practice - Editor van eNARST News - Co-editor van het Handbook of Research on Science Education. Drs. P.M.G.M. Kop - Voorzitter van Zebrareeks (stichting die populair wetenschappelijke boekjes uitgeeft voor VWO wiskundeonderwijs). Drs. D.H. Oosthoek - Eindredacteur Spinoza, verenigingsblad van de Vereniging Filosofiedocenten in het voortgezet onderwijs (VFVO) - Columnist CVO-Open. Drs. J.A.J. den Ouden - Lid van de redactie van Narthex (vaktijdschrift voor docenten Godsdienst en levensbeschouwing). Drs. A.A. Pormes - Lid vakredactie community Maatschappijleer; http://digischool.kennisnet.nl/community_ma Dr. R.M. van der Rijst - Redactielid van Onderzoek van Onderwijs - Associate editor Research into Higher Education Abstracts.

E. SCHOOLBOEKEN EN DIDACTISCH MATERIAAL Dr. H.J.M. van Bemmel - Lid auteursteam Impact, lesmethode voor klas 2 en 3 natuur- en scheikunde, uitgeverij ThiemeMeulenhoff. - Lid auteursteam Nova, lesmethode natuurkunde bovenbouw VWO, uitgeverij Malmberg. Drs. P.M.G.M. Kop - Auteur en pilotdocent bij Ctwo van o.a. Veranderingen en Verbanden voor wiskundeA - Auteur en co-auteur in drie hoofdstukken in: Drijvers, P., Van Streun, A., & Zwaneveld, B. (2012). Handboek wiskundedidactiek. Utrecht: Epsilon Uitgaven. - Drijvers, P., & Kop, P. (2012). Variabelen en vergelijkingen. - Kop, P., & Hoekstra, W. (12012). Functies. - Van Streun, A. & Kop, P. (2012). Wiskundige denkactiviteiten.


67

F. BEOORDELINGEN Prof. dr. W.F. Admiraal - Lid van de promotiecommissie van: - Doppenberg, J. (2012). Collaborative teacher learning: settings, foci and powerful moments. Promotor: Prof. dr. P.J. den Brok. Co-promotor: Dr. A.W.E.A. Bakx. Eindhoven University of Technology. - Gennip, N. van (2012). Assessing together. Peer assessment from an interpersonal perspective. Promotores: Prof. dr. M.S.R. Segers & Prof. dr. P.W. van den Broek. Copromotor: Dr. H.H. Tillema. Leiden University. - Groenendijk, T. (2012). Observe and explore. Empirical studies about learning in creative writing and the visual arts. Promotor: Prof. dr. G.C.W. Rijlaarsdam. Copromotor: Dr. T.M. Janssen. University of Amsterdam. - Lid van de beoordelingscommissie van de tender van de Vlaamse Nationale Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. - Reviewer van manuscripten voor: - Computers & Education - Computers in Human Behavior - Instructional Science - International Journal of Educational Technology & Society - Learning Environments Research - Pedagogische Studiën - Review of Educational Research - Social Behavior and Personality - Teaching and Teacher Education - The Asia-Pacific Education Researcher. Dr. A.K. Berry - Reviewer van manuscripten voor: - Journal of Teacher Education - Research in Science Teacher Education - Teachers and Teaching: Theory and Practice. Prof. dr. J.H. van Driel - Reviewer van manuscripten voor: - Journal of Research in Science Teaching - International Journal of Science Education - Pedagogische Studiën - Teaching and Teacher Education - Chemistry Education: Research and Practice Twee promovendi verdedigden met succes hun proefschrift: - drs. D. Wongsopawiro, Leiden University, 2006-2011 (24 January ’12); - drs. L. de Putter-Smits, Technische Universiteit Eindhoven, 2007-2012 (6 March 2012) Andere promovendi: - External examiner Elizabeth Mavhunga, MSc., Wits University, South Africa, August 2012; - Oppositiecommissie drs. R. Pat-El, Universiteit Leiden, oktober 2012; - Promotiecommissie drs. R.J. de Jong, Universiteit Leiden, november 2012 Dr. ir. F.J.J.M. Janssen - Reviewer van manuscripten voor: - International Journal of Science Education - Pedagogische Studiën - Research in Science Education. Dr. J.A. Meirink - Beoordelaar van manuscripten voor: - Teaching and Teacher Education - International Journal of Science Education ICLON Jaarverslag 2012

68

-

British Journal of Educational Psychology.

Dr. R.M. van der Rijst - Beoordeling van conferentievoorstellen voor: - Onderwijs Reseach Dagen 2012 - International Conference on Excellence in Higher Education and Beyond - Annual meeting 2012 Society for Research in Higher Education - Beoordelaar van manuscripten voor: - Pedagogische Studiën - Onderzoek van Onderwijs - Educational Research International - American Educational Research Journal: section Teaching, Learning, & Human Development - Higher Education Teaching & Learning [online journal]. Dr. E.H. Tigelaar - Guest editor (with Douwe Beijaard) of a special issue on Formative Assessment and Teacher Learning in Teachers and Teaching, Theory and Practice - Beoordelaar van manuscripten voor: - Pedagogische Studiën - Higher Education - Studies in Higher Education - Teaching and Teacher Education - Assessment and Evaluation in Higher Education - Teachers and Teaching: Theory and Practice - European Journal of Psychology of Education - Learning Environments Research. Drs. C.P.M. Verberg - Beoordelaar van manuscripten voor: - Learning and Vocations. Prof. dr. N. Verloop - Lid van een aantal externe promotiecommissies - Discussiant bij diverse nationale en internationale congressymposia - Beoordelaar van manuscripten voor: - Curriculum Inquiry - Asian Journal of Eduactional Research - Studies in Educational Evaluation - Teachers and Teaching; Theory and Practice - Teaching and Teacher Education. Drs. C.C.Vink - Reviewer papervoorstellen NVMO Conferentie 2012 in Maastricht, Nederland.


69

G. PRESENTATIES Prof. dr. W.F. Admiraal Admiraal, W. (2012, april). Meten in onderwijs:Beoordeling van (aanstaande) docenten en evaluatie van onderwijs. Plenaire lezing op ICLON studiemiddag, Lisse, Nederland. N.A.H. Belo MSc. Belo, N.A.H. (2012, 15 november). Docentopvattingen over de aard van natuurwetenschap: Hoofd- of bijzaak in de verantwoording van didactische keuzes? Colloquium gehouden bij ELAN, Universiteit Twente, Enschede. Dr. H.J.M. van Bemmel Bemmel, H. van (2012, 14-15 december). Uitdaging voor excellente leerlingen in reguliere klassen: “Hele taak eerst”, WND-conferentie voor natuurkundeleraren, Noordwijkerhout. Dott.ssa A. Corda Corda, A., (2012, 20 januari, 23 maart). Wat betekent de invoering van het Europees Referentiekader op uw school? Studiedag voor vo-docenten mvt, Leiden. Corda, A. (2012, 17 januari, 17 april, 11 juni, 20 juni, 18 september, 27 november). Het ERK op school. Workshop op studiemiddagen voor docenten mvt bij Christiaan Huygens College (Eindhoven), Fioretti college (Lisse), Kaj Munk College (Hoofddorp), Ashram College, (Alphen a/d Rijn), Dr. Knippenbergcollege, (Helmond), Greijdanus (Zwolle). Corda, A. (2012, 5 april). ERK en taalportfolio. Studiemiddag voor docenten mvt bij Hogeschool Utrecht. Corda, A. (2012, 16 november). Het Expertisecentrum mvt: Resultaten en plannen voor de toekomst. Studiedag voor lerarenopleiders mvt, Utrecht. Prof. dr. J.H. van Driel Van Driel J.H. (2012, 20 januari). Research on teaching and learning in science education. Workshop tijdens ICO Masterclass Domain specific Instruction. Utrecht. Van Driel J.H. (2012, 24 januari). De verwevenheid van onderzoek en onderwijs. Lezing tijdens onderwijsmiddag IBL, Universiteit Leiden. Van Driel J.H. (2012, 26 januari). De docent en vernieuwing van bètaonderwijs. Lezing tijdens Informatiebijeenkomst vernieuwing bètavakken; Fac W&N, Universiteit Leiden. Van Driel J.H. (2012, 9 februari). De docent van nu in 2020:De docent als lerende professional. Lezing tijdens Bestuurdersdiscours 2012. Nijkerk Van Driel J.H. (2012, 10 maart). Science teachers’ Pedagogical Content Knowledge. Workshop tijdens ICO Masterclass Teaching and Teacher education. Utrecht. Van Driel J.H. (2012, 29 juni). Jan en Jan. Toespraak tijdens afscheid drs. Jan Nedermeijer. Leiden. Van Driel J.H. (2012, juni). De docent en de zesjescultuur. Lezing voor docenten Penta College. Hellevoetsluis. Westenberg, M. & Van Driel J.H. (2012, 14 november). Het Talent van de Leerling: De Norm is een 7. Ouderavond Wolfert van Borsele, Rotterdam. Drs. W.G.M. van der Es van der Es, W. (2012, 19 april). Putting CLIL Skills into Practice. Workshop tijdens CLIL 2012, Utrecht. van der Es, W. (2012, 20 april). What exactly are CLIL Skills? Workshop tijdens CLIL 2012, Utrecht. van der Es, W. (2012, 8 juni). De eisen die de lerarenopleiding stelt aan de taalvaardigheid van instromende studenten. Presentatie tijdens symposium Van Schools tot Scriptie, Leiden. Drs. M.D. de Ferrante De Ferrante, M.D (2012, 26 maart). Structureel Coöperatief Leren: niet meevaren, maar samenwerken. Workshop op de Landelijke LIO-dag Klassieke Talen. De Ferrante, M.D. (2012, 21 september). Hoe overleef ik een jaar Seneca? Presentatie op de NaZomerconferentie van de Vereniging Classici Nederland (VCN). ICLON Jaarverslag 2012

70

De Ferrante, M.D. (2012, 21 en 22 september). Seneca actueel(?). Workshops op de NaZomerconferentie van de Vereniging Classici Nederland (VCN). Drs. H.M.J. Frencken Frencken, H.M.J. (2012, 15 februari) Teaching the Chinese Learner. Faculteit Ingenieurswetenschappen en Bureau Internationalisering, Katholieke Universiteit Leuven, Belgie. Frencken, H.M.J. (2012, 19 maart). Kwaliteit van onderwijs en de kwaliteit van docenten. Keynote tijdens HGZO conferentie (Hoger Gezondheids en Zorg Onderwijs). Frencken, H.M.J., & N. Verloop. (2012, 27 maart). Teacher Professional Development in the context of the school. The 3rd Chinese-European Conference on Curriculum Development of Basic Education, Guilin, China. Frencken, H.M.J (2012, 9 april). How Universities and Secondary Schools can cooperate to promote quality education: Examples from China and the Netherlands. Presentatie voor het Xiamen University Institute of Education. Xiamen, China. Frencken, H.M.J. (2012, 8 juni). Dutch Higher Education under discussion. Visit delegation Alabama State University. Leiden. Broeren, V. & Frencken, H. (2012, 13 juni). Check-IT, Xiamen, China: Hoe onderwijs & industrie succesvol samenwerken, in China en met Nederland. Bijeenkomst Agentschap NL en de Stichting Innovatie Alliantie, ‘Internationalisering (beroeps)onderwijs en bedrijfsleven: samen werken aan een verbeterde concurrentiekracht van Nederland’. Frencken, H.M.J., & van Geloven, M. (2012, 25 juni). CHECK-IT, a Sino-Dutch Living Lab in China. Sino Dutch Higher Education Forum, Nuffic, Rotterdam. Vertesi, C., Frencken, H., Lydia, J. (2012, 14 september). Instilling intercultural enthusiasm between East and West: innovative programmes with China. Presentation at the Conference of the European Association of International Education, Dublin, Ireland. Drs. T.J. Gijsman Gijsman, T.J. (2012, 1 juni). Bronnenwijzer.nl. Workshop tijdens het Wetenschapscongres voor leerlingen Leiden. Drs. M.G.P. van Haaren Van Haaren, M.G.P., & Veenman, M.V. J. (2012, 7 juni). Hoogbegaafdheid en metacognitie. Symposium voor VO docenten. Leiden University, Leiden. Van Haaren, M.G.P. (2012). Bijdrage aan Studiedag van Rectoren van Stichting het Zelfstandig Gymnasium (SHZG) over honoursonderwijs. Drs. A.E. de Hullu Hullu de, A.E. (2012, 13-14 januari). Immunology case-studies in bilingual education (TTO). Workshop tijdens Nibi conferentie, Lunteren. Hullu de, A.E. (2012, 20 april). Contexts, Concepts and CLIL. Workshop op conferentie Europees Platform CLIL 2012 “From Practice to Visions”, Utrecht. Dr. ir. F.J.J.M. Janssen Janssen, F.J.J.M. (2012, 17 januari). Omgaan met verschillen. Studiedag De Populier in Den Haag. Janssen. F.J.J.M. (2012, 15 mei). Uitdagend vakonderwijs voor alle leerlingen. Studiedag ROC in Ede. Janssen, F.J.J.M. (2012, 4 september). Uitdagend vakonderwijs ontwerpen en geven. Studiedag ILO, Amsterdam. Dr. S.R.E. Klein Klein, S. (2012, 27 januari). Met Memo naar het nieuwe eindexamen. Eerste Nationale Docentencongres Geschiedenis (Malmberg), 's-Hertogenbosch. Klein, S. (2012, 17 februari). Imagining the Holocaust in your own environment: A history teacher and heritage educator perspective. Geschichtsdidaktik Empirisch 12, Pädagogische Hochschule Nordwestschweiz, Basel. Klein, S. (2012, 26 maart). De leerling als reiziger in tijd en ruimte. Openingslezing nationale liodag geschiedenis/kunstgeschiedenis, Radboud Universiteit Nijmegen.


71

Klein, S., Van der Steen, N., & Tadema, J. (2012, 30 maart). Herinneringsculturen en identiteit. Workshop tijdens het congres 'De klas, de wetenschap en de wereld. Het mondiale perspectief in onderwijs en onderzoek'. Congres Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap (KNHG) en de Vereniging voor docenten geschiedenis en staatsinrichting Nederland (VGN), Den Haag. Klein, S.R.E. (2012, 5 oktober, 9 november). Stomme film - slimme vragen: the Birth of a Nation (1915). Presentatie op de Geschiedenisdag van het ICLON en de Opleiding Geschiedenis (5-10-12) en op de Nascholingsdag Filmdidactiek (Rijksmuseum voor Oudheden (9-11-12). Drs. P.M.G.M. Kop Goddijn, A. & Kop, P. (2012, feb). Zebraboekje van idee naar praktijk: De ster van de dag gaat op en onder. Workshop NWD. Kop, P. & Voorhoeve, M. (2012, nov). Oefening baart kunst. Workshop op Studiedag NVvW: Wiskunde kernvak. M.L. Louws, MSc Louws, M.L. (2012, 10 oktober). Verslaglegging. Workshop gehouden bij het Pre-University College, Leiden. Dr. J.A. Meirink Meirink, J.A., & Louws, M.L. (2012, 11 oktober). Teacher expertise: What has professional development to do with it? Presentatie tijdens symposium Teacher Expertise, Utrecht. Dr. R.M. van der Rijst Van der Rijst, R. M. (2012, January). Research-intensief onderwijs: Voorwaarden voor modules, good practices en onderzoeksleerlijnen. Invited lecture for the staff of the University of Amsterdam, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam. Van der Rijst, R. M. (2012, January). Verankering van onderzoek in onderwijs. Co-referaat bij inleiding tijdens Facta studiedag over onderzoek als bouwsteen van de HBO-bachelor, Amersfoort. Van der Rijst, R. M. (2012, January). Onderwijs in Onderzoek: vormgeven en implementeren van onderzoek op moduleniveau. Invited lecture for the staff of the University of Applied Sciences Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam, Amsterdam. Wolfensberger, M. V. C., & Van der Rijst, R. M. (2012, April). Teaching strategies to foster academic talent and giftedness among students in higher education. Poster presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Vancouver, Canada. Maas, I., Vereijken, M., Van der Rijst, R. M., & Dekker, F. W. (2012, november). Studentperceptie van onderzoeksactiviteiten in het curriculum en behaalde cijfers van eerstejaars Geneeskunde. Paperpresentatie tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs, Egmond aan Zee. K.J. Roos Roos, K.J. (2012, 13 november). De effectiviteit van het leren tussen de face-to-face momenten verhogen. Rotterdam WTC, De onderwijsdagen 2012 (Surf-Kennisnet). Dr. E.H. Tigelaar Tigelaar, D. (2012, March 6). Teacher Assessment. Lecture in ICO [Interuniversity Center for Educational Research] Course ‘Teaching and Teacher Education’, Amsterdam. Dr. K. van Veen Van Veen, K. (2012, 11 september). Op papier goed bedacht. Over de realiteit van professionele leergemeenschappen. Lezing op PABO, Saxion Hogeschool, Deventer. Van Veen, K. (2012, 11 september). Bijna niet te doen. Over schoolorganisatorische randvoorwaarden van de AOS. Lezing op AOS symposium, Laren. van Veen, K. (2012, March 6). School organization: what does it matter in educational research? Workshop for ICO Masterclass Teaching and Teacher Education. Amsterdam. van Veen, K. (2012, March 6). Professional development: research overview and dilemmas. Workshop for ICO Masterclass Teaching and Teacher Education. Amsterdam.


72

Dr. M.V.J. Veenman Veenman, M. V. J. (2012, March 29). De ontwikkeling van metacognitie in VO-leerlingen: hoe kan een docent daaraan bijdragen? Workshop Hermann Wesselink College, Amstelveen. Veenman, M. V. J. (2012). “Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden.” Invited presentation ECHA network, Alphen a/d Rijn, January 28, 2012. Veenman, M. V. J. (2012). Bijdrage aan het televisieprogramma Pavlov (NTR) met de ‘ottertaak’. (http://www.wetenschap24.nl/programmas/pavlov/tv/afleveringen/seizoen4/Dolores-Leeuwin-intelligentie.html). October 11, 2012. Veenman, M. V. J., & Van Haaren, M. (2012). Symposium “Hoogbegaafdheid en metacognitie” voor VO docenten. Leiden University, Leiden, June 7, 2012. Veenman, M. V. J., & Van der Stel, M. (2012) “Het onderkennen en herkennen van metacognitieve vaardigheden en metacognitieve deficiënties.” Workshop VO docenten. Leiden University, Leiden, June 12, 2012. Drs. M. Verstelle Verstelle, M. (2012, 29 mei). Open Courseware aan de universiteit Leiden, in het kader van het OCW Europe project. K.U. Leuven. Verstelle, M. (2012, 14 november). Zes jaar OpenCourseWare in Nederland: wat zijn de ervaringen? (sprekers: Willem van Valkenburg (TU Delft), Wilfred Rubens (OU), en Marja Verstelle (Universiteit Leiden)). De Onderwijsdagen (Surf/Kennisnet), Rotterdam. Verstelle, M. (2012, 15 december). Online leren en innovatie aan de universiteit Leiden. Bestuursbureau Universiteit Leiden. Drs. C.C.Vink Vink, C.C. (2012, 11 september). Toetsvragen: de lat een beetje hoger. Rotterdam, Hogeschool Inholland. Vink, C.C. (2012, 18 september). Toetsvragen: de lat een beetje hoger. Haarlem, Hogeschool Inholland. Drs. E. de Vrind Vrind, E. de (2012, maart). Ecriture Créative dans la classe de français. Workshop op de Landelijke Liodag, Leiden. Drs. N. Wieringa Wieringa, N., Janssen, F.J.J.M., Van Driel, J.H. (2012, 7 december). Hoe kunnen we praten over de praktijkkennis van biologiedocenten? En wat gebeurt er als zij innovatief onderwijs willen leren ontwerpen? Presentatie tijdens het symposium “Amsterdams Onderzoek van Bètaonderwijs”, Amsterdam. Drs. J.G.R. Wurth Wurth, A, & Miendersma, Y. (2012, 26 maart). Beter leren debatteren door feedback te organiseren. Workshop op de Landelijke Studiedag Vakdidactiek Moderne Vreemde Talen & Nederlands, Utrecht.


73

VII MEDEWERKERS IN 2012 (per oktober 2012) Admiraal, prof. dr. W.F. Bemmel, dr. H.J.M. van Berg, mw. A. van den Bertona, mw.drs. C. Bork, mw. A.T. Bos, Drs. E. Bouwer, drs. J. Brakefield, mw. L.T Corda, mw. drs. A.

hoogleraar vakdidacticus natuurkunde administratief medewerker vakdidacticus scheikunde, lerarenopleider secretaresse hoogleraar-directeur vakdidacticus kunstgeschiedenis, lerarenopleider vakdidacticus management & organisatie administratief medewerker projectmanager Expertisecentrum moderne vreemde talen en onderwijskundig adviseur Dam, drs. M. aio Driel, prof. dr.J.H. van hoogleraar-directeur Duijn, drs. G. van onderwijskundig adviseur Es, drs. W.G.M. van der vakdidacticus Engels, lerarenopleider, nascholer Ferrante, mw. drs. M.D. de vakdidacticus Grieks en Latijn, lerarenopleider Frencken, drs. H.M.J. onderwijskundig adviseur Gijsman, mw. drs. T.J. communicatie-adviseur Gijzen, mw. mr. J.P.M.J. office manager Goossen, mw. D.S. secretariaatsmedewerker Graaf, mw. drs. B.K. de onderwijskundige, lerarenopleider Groos, mw. drs. A.M. vakdidacticus Nederlands Groot, dr. C.G. onderwijsadviseur, coördinator professionaliseringsactiviteiten Haaren, mw. drs. M.G.P. van senior adviseur communicatie Haperen, drs. A.C.J.M. van vakdidacticus algemene economie, lerarenopleider Harmzen, mw. drs. C.H. onderwijskundige, lerarenopleider Hartog, mw. drs. C.M. den mediathecaris, webmaster Hoed, mw. C.M. den baliemedewerker Hofman, mw. J. secretariaatsmedewerker Hoornweg, mw. drs. J.J.M. hoofd sectie VWO-WO Hu, MSc mw. Y aio Hullu, mw. drs. A.E. de lerarenopleider, nascholer Jansen, mw. drs. K. junior lerarenopleider Janssen, dr. ir. F.J.J.M. universitair hoofddocent, vakdidacticus biologie Klein, dr. S.R.E. vakdidacticus geschiedenis, lerarenopleider Kop, drs. P.M.G.M. vakdidacticus wiskunde, lerarenopleider Kramer, drs. M.G.F. lerarenopleider Kruithof, mw. drs. W.M. vakdidacticus Duits, lerarenopleider Lachmansingh, mw. R. administratief medewerker Lans, drs. R.M. van der projectmedewerker onderzoek Logt, dr. A.P.A.M. van der lerarenopleider, nascholer Logtenberg, dr. A. vakdidacticus geschiedenis, lerarenopleider Meirink, mw. dr.J.A. lerarenopleider Mensinga Wieringa, mw. drs. E. financieel beleidsmedewerker Michiels van Kessenich, mw D.V.M. secretariaatsmedewerker Moonen, mw. dr. M.L.I. vakdidacticus Spaans Motte, mw. L. de la communicatiemedewerker ICLON Jaarverslag 2012

74

Nedermeijer, drs. J. Neelen, mw. A.C.J. Nieuwenhuizen, mw. A. Oosten, mw. S. van Oosthoek, drs. D.H. Osinga, mw MA. H.T.L. Ouden, mw. drs. J.A.J. den Overdevest, mw. C. Platteel, mw. dr. T. Pormes, drs. A.A. Poulina, mw. M. Ran, mw. K. Reuser, mw.drs.M.E. Rijnbeek, drs. C.F. Rijst, dr. R.M. van der Roos, K.J. Schaap, drs. K. Simonsz, mw. drs. A. Smit, drs. B.H.J. Smulders, mw. drs. C.M. Stokx, mw. F.W.M. Storck, mw. drs. E.G.M. Stoutjesdijk, mw. drs. T. Streng, mw. N. Tigelaar, mw. dr. E.H. Veen, dr. K. van Veldman, mw. drs. I.M.J. Ven, dr. M.J.J.M. van de Verberg, mw. drs. C.P.M. Verkiel, mw. H. Verloop, prof. dr. N. Verstelle, mw. drs. M. Vink, mw. drs. C.C. Visser, drs. A.D.A.F. Voorkamp, mw.drs.M.P. Voskuil, mw. T.L. Vrind, mw. drs.E. de Vroegop, dr. P.J. Wagenaar, mw. drs. S.E. Wessendorp, mw. M.G.F. Wieringa, mw. drs.N. Wijdeveld, dr.P.P.H. Wijts, drs. I.M. J. Wolk, drs.W.F.M. van der Wurth , mw. drs. J.G.R. Zwart, mw. dr.R.


hoofd afd. Hoger Onderwijs baliemedewerker secretariaatsmedewerker administratief medewerker vakdidacticus filosofie, lerarenopleider secretariaatsmedewerker vakdidacticus kennis van godsdienst en levensbeschouwing, lerarenopleider, nascholer medewerker financien en nascholing lerarenopleider vakdidacticus maatschappijleer secretariaatsmedewerker coördinator tentamen- en evaluatieservice beleidsmedewerker en coördinator onderwijsorganisatie hoofd nascholing onderwijskundig onderzoeker en adviseur projectmedewerker E-learning lerarenopleider onderwijscoördinator Pre University College adviseur onderwijskundig onderzoek vakdidacticus Chinees, lerarenopleider medewerker studentenzaken vakdidacticus geschiedenis, lerarenopleider onderwijskundige, lerarenopleider administratief medewerker onderzoeker universitair hoofddocent, lerarenopleider, projectleider Expertisecentrum Leren van Docenten hoofd afd. Voortgezet Onderwijs hoofd afd. Hoger Onderwijs aio medewerker communicatie en secretariaatsmedewerker hoogleraar onderwijskunde senior onderwijskundig adviseur onderwijskundig adviseur lerarenopleider WTTP directeur bedrijfsvoering, hoofd ondersteunend bureau secretariaatsmedewerker vakdidacticus Frans, lerarenopleider onderwijskundig adviseur adviseur ICT&O coördinator cursusontwikkeling aio onderwijskundig adviseur onderwijskundig adviseur coördinator beroepspraktijk vakdidacticus Nederlands, lerarenopleider medewerker Expertisecentrum Leren van Docenten 75

BIJLAGE - BESCHRIJVING PROJECTEN AFDELING HOGER ONDERWIJS UNIVERSITEIT LEIDEN College van Bestuur Algemeen Evaluatie pilots Studieplan Uitvoerders: drs. G. van Duijn, drs. J. Nedermeijer Uren: 206 Doelen en context: In het cursusjaar 2010-2011 is bij drie bacheloropleidingen (Archeologie, Psychologie en Rechtsgeleerdheid) een pilotproject ‘studieplan’ van start gegaan. Onder studieplan wordt verstaan een planning van de student van alle curriculaire, extra-curriculaire en nevenactiviteiten die hij/zij in het kader van de studie onderneemt. Het pilotproject studieplan is bij aanvang van cursusjaar 2011-2012 uitgebreid met de bacheloropleidingen Biologie, Culturele Antropologie /Ontwikkelingssociologie, Engels, Nederlands en Informatica. De stuurgroep is uitgebreid met vertegenwoordigers vanuit deze opleidingen. Aan het ICLON is verzocht het studieplan (studiejaar 2011-2012) te evalueren in overleg met de stuurgroep en aan deze te rapporteren zodat de stuurgroep mede op grond van deze rapportage een advies aan het College van Bestuur kan uitbrengen. Werkwijze: Het ICLON heeft daartoe bij de deelnemende opleidingen kwalitatieve informatie verzameld onder studieadviseurs en studenten, door middel van semigestructureerde interviews. Daarnaast heeft ICLON kwantitatieve gegevens verzameld onder studenten van de deelnemende opleidingen. De studenten zijn benaderd met een korte vragenlijst over het studieplan. De belangrijkste conclusies: De studieadviseurs van de deelnemende instellingen staan positief tegenover het studieplan. De vertraging van de student valt eerder op en er kan dus eerder actie ondernomen worden. Wel legt het studieplan druk op de beschikbare tijd van de studieadviseurs. De waardering van de studenten voor het studieplan is over het algemeen neutraal. De waardering voor het studieplan en het aantal behaalde studiepunten lijken geen verband met elkaar te hebben. De studenten uit het pilotjaar lijken wel iets meer studiepunten behaald te hebben, dan in het jaar ervoor. De studiepunten die cohorten van jaar tot jaar bij een opleiding behalen fluctueren echter vaak aanzienlijk. Verder onderzoek naar de studieresultaten in volgende jaren kan inzicht geven in de vraag of de gevonden toename blijvend is. Evaluatie vrije keuzeruimte in de bachelor programma’s Uitvoerder: drs. G. van Duijn Uren: 115 uur Doelen en context: In het cursusjaar 2009 – 2010 is het minorstelsel aan onze universiteit ingevoerd. Onder een minor verstaan we een samenhangend onderwijspakket van 30 ec dat studenten in staat stelt zich te verbreden in hun opleiding. In 2012-2013 worden door alle faculteiten in totaal 46 minoren aangeboden, waarvan 41 disciplinair en 5 interdisciplinair. De minor is – naast keuzevakken, academische stage, buitenlandverblijf – één van de mogelijkheden waarvoor een student kan kiezen bij het invullen van de keuzeruimte. De omvang van de keuzeruimte varieert per opleiding. Het doel van de evaluatie is zicht te geven op: de waardering van de omvang van de keuzeruimte, de wijze waarop de keuzeruimte door studenten wordt benut, de waardering van de verschillende mogelijkheden waarvoor studenten kunnen kiezen, de mogelijke problemen die spelen per keuzemogelijkheid. Werkwijze: Een eerste voorlopige evaluatie van het stelsel en het functioneren van de keuzeruimte is uitgevoerd een jaar na invoering (ICLONrapport 201, 2010). In het jaar daarna - 2011 - is een beperkte evaluatie uitgevoerd naar de kwaliteit van het minoronderwijs.


76

Het onderzoek is gestart in 2012 en loopt door in 2013. Afsluiting met een analyse en rapportage (ICLON rapport) is gepland voor het voorjaar 2013. Flankerend onderzoek Sirius Uitvoerders: dr. R.M. van der Rijst, dr. P.P.H. Wijdeveld Uren: 168 Doelen en context: In dit onderzoek staat de ontwikkeling van de praktijkkennis van docenten die talentgericht onderwijs geven of getalenteerde studenten begeleiden centraal. In de onderzoeksliteratuur zijn diverse studies verschenen over het doceren aan talentvolle studenten (Heller et al., 2002). In een uit te voeren systematische reviewstudie naar wetenschappelijke publicaties over ‘teaching gifted and talented undergraduate university students’ wordt bestudeerd welke elementen van de kennis van docenten cruciaal zijn. Werkwijze: In de hoofdstudie wordt op meerdere momenten de kennis van de docenten gemeten aan de hand van de elementen die werden gevonden in de reviewstudie. De ontwikkeling van de praktijkkennis van de docenten wordt longitudinaal gevolgd. De ontwikkelingen van de studentpercepties van de leeromgeving worden eveneens gevolgd. Dat gebeurt aan de hand van dezelfde elementen die uit de reviewstudie naar voren kwamen. De studentpercepties geven een betrouwbare indicatie van hoe de ontwikkelde praktijkkennis van docenten terugkomt in hun doceerpraktijk aan het Pre-University College, aan het University College en in de universitaire Bachelor XL. Dit project is gestart in 2010 en loopt door in 2013. Monitoring Sirius-indicatoren en implementatie kwaliteitszorg Leiden Leadership Programme Uitvoerder: dr. P.P.H. Wijdeveld Uren: 182 Doelen en context: In het kader van de toekenning van de Sirius-subsidie voor master honoursonderwijs is aan de Universiteit Leiden in de zomer van 2011 het ‘Leiden Leadership Programme’ van start gegaan. Dit programma is bedoeld voor een selectie van goede masterstudenten die leiderschapskwaliteiten bij zichzelf willen verkennen en ontwikkelen. Het programma wordt verzorgd vanuit de Faculteit Campus Den Haag en omvat vijftien ec naast het reguliere masteronderwijs. Er wordt gewerkt aan een kwaliteitssysteem en monitoringsrapportages voor de subsidiegever. De Sirius-subsidieperiode beslaat de periode 2011-2014; hierin vinden de ICLONwerkzaamheden plaats volgens het ‘Werkplan Sirius Monitoring en Kwaliteitszorg LLP 20112014’. Werkwijze: De werkzaamheden worden uitgevoerd onder leiding van het Bestuursbureau, afdeling Academische Zaken en in nauw overleg met de Bestuursbureau/ICLON-werkgroep ‘Kleine werkgroep Sirius’. In nauwe samenwerking met het LLP-management vallen hieronder: de ontwikkeling en implementatie van een set kwaliteitszorginstrumenten die ook de meting van een aantal Sirius-indicatoren omvat, te weten een studieonderdeelevaluatie en een eindevaluatie, plus een werkveldenquête en de meting van indicatoren en tenslotte een alumni-enquête. Dit project is gestart in 2011 en loopt door in 2013. Monitoring Sirius (Matching) Bachelor Uitvoerder: dr. P.P.H. Wijdeveld Uren: 143 Doelen en context: Dit project bestaat uit het monitoren van Honours Colleges en University College Universiteit Leiden. De doelen die staan beschreven in de Sirius-aanvraag worden tijdens de voortgang van het project geëvalueerd. Alle faculteiten nemen aan dit onderzoek deel. Werkwijze: Evaluatie-instrumenten ontwikkelen en de coördinatie verzorgen van het werkpakket 'Monitoring & Onderzoek'. Er worden diverse tussenrapportages en een eindrapportage geleverd. Dit project is gestart in 2009 en loopt door in 2013. Lidmaatschap schriftelijke selectiecommissie Leiden Leadership Programme Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 12 ICLON Jaarverslag 2012

77

Doelen en context: Het project betreft de deelname aan een briefselectie voor het Leiden Leadership Programme. Werkwijze: De motivatiebrieven, curriculum vitaes en studieresultaten van de studenten die zich hebben aangemeld zijn beoordeeld op een aantal selectiecriteria. De resultaten van deze selectie zijn besproken binnen de selectiecommissie van het Leiden Leadership Programme. Online Taaltoets Nederlands Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 92 Doelen en context: Doel van dit deelproject binnen het universiteitsbrede diversiteitsproject, is het implementeren van een online instrument om (vooral) aankomende studenten zich bewust te laten worden van hun schriftelijke taalvaardigheid. Zoals alle projecten binnen het diversiteitproject dient de online Taalwijzer Nederlands een breed publiek te bedienen, maar wel met specifieke aandacht voor de behoeften van de groep (aankomende) studenten van niet-westerse afkomst. Werkwijze: Om de doelstellingen te realiseren, is het beschikbare aanbod aan taaltoetsen geïnventariseerd op basis waarvan gekozen is voor het ontwikkelen van een geschikt instrument, dat online beschikbaar wordt gesteld (onder andere) via de website www.studereninleiden.nl en via het op dit moment ontwikkelde studiekeuzeportal. Dit instrument is getest in een pilot. De Taalwijzer is ontwikkeld in samenwerking met Shibboleth Assessments en een stagiaire vanuit de opleiding Nederlandse Taal en Cultuur. Dit instrument is gekoppeld aan remediëring via de ontwikkelde online taalhulp van het ATC. Product: Online Taalwijzer Nederlands (online te vinden via http://www.iclon.leidenuniv.nl/vwowo/aansluiting/nieuws/taalwijzer.html). Organiseren intakegesprekken ‘Sterker aan de start’ Uitvoerders: Y. Baggen MSc, drs. G. van Duijn, drs. C.A.M. van de Gevel, drs. T.J. Gijsman, drs. J. Hoornweg, drs. J. Nedermeijer, dr. R.M. van der Rijst, dr. M.J.J.M. van de Ven, I. M.J. Wijts MSc Uren: 450 Doelen en context: Het universitaire werkplan Studiesucces voorziet onder meer in de uitvoering van het project Sterker aan de Start. In het kader van dit project wordt bij aanmelders voor een bacheloropleiding een digitale vragenlijst afgenomen en worden met een aantal van hen intakegesprekken gehouden. Het project beoogt het voorkomen van studieuitval en het bevorderen van de studievoortgang. Het project wordt uitgevoerd bij Sterrenkunde, Rechtsgeleerdheid en Criminologie, Natuurkunde, Biologie, Pedagogie, Wijsbegeerte, Godgeleerdheid, Wereldgodsdiensten en Islamitische Theologie. Het voeren van intakegesprekken met aankomende studenten en het daaraan voorafgaand afnemen van een digitale vragenlijst leidt tot de volgende doelen: (1) Uitvoeren van een reality check door de aankomend student, (2) Inschatten van de risico’s die studiesucces van een student in de weg kunnen staan (3) Creëren van binding aan de opleiding, en (4) Vroegtijdig identificeren van excellente studenten. De belangrijkste uitkomst van het afnemen van een vragenlijst en het voeren van intakegesprekken moet zijn dat zowel de aanstaande student als de opleiding direct bij aanvang van de het nieuwe cursusjaar startklaar zijn, zodat geen kostbare tijd verloren gaat. Op basis van de ingeschatte risico's kan de aanstaande student eventueel gesignaleerde deficiënties wegwerken voor aanvang van de studie, gebruik gaan maken van de begeleiding die de universiteit biedt om te leren effectiever te studeren, of kiezen voor een andere studie. Werkwijze: Fase 1 van het project betreft het ontwikkelen en afnemen van de digitale vragenlijst en het voorbereiden van de intakegesprekken. In fase 2 volgt het voeren van de intakegesprekken. Na afronding van de intakegesprekken begint fase 3. Hierin vindt de procesevaluatie plaats en wordt een start gemaakt met het onderzoek naar de voorspellende waarde van de digitale vragenlijst. Dit onderzoek wordt in fase 4 afgerond, na het beschikbaar komen van de studieresultaten van het eerste studiejaar van de betrokken studenten. Dit project is in 2012 gestart en loopt door in 2013. Startcursussen promovendi en studentassistenten Uitvoerders: drs. C.A.M. van de Gevel, dr. C.G. Groot Uren: 75


78

Doelen en context: Het begeleiden van een compacte training om promovendi en studentassistenten voor te bereiden op hun lesgevende taak en ze te ondersteunen daar waar ze in de grillige onderwijspraktijk nog om tips & trics verlegen zitten, in de vorm van Ecoaching. Werkwijze: De cursus is opgezet als een blended learning traject; een combinatie van digitaal en face-to-face onderwijs. Er is een blackboard module ingericht waarmee de studentassistenten en/of promovendi zelfstandig en interactief aan de slag kunnen. De module bevat theorie en praktische opdrachten. Een deel van de opdrachten is ter voorbereiding van de face-to-face bijeenkomst en de rest van de opdrachten is bedoeld als zelfstudiemateriaal. Tijdens de bijeenkomst hebben de deelnemers zeer intensief met elkaar gewerkt en geoefend, in de vorm van rollenspelen, presentaties en discussie. College van Bestuur E-merge Digitaal Toetsen: Pionier-Mainstream E-merge Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 71 Doelen en context: Binnen het E-merge consortium is een vervolgproject ‘Digitaal toetsen’ opgezet. De Universiteit Leiden is één van de partners en deed mee met een deelproject. Het doel van het deelproject ‘Tussentijds toetsen LEI’ was het onderzoeken van vakken binnen twee vakgroepen waarin meetellende tussentoetsen zijn toegepast. Het project beoogde hier verdere ervaring mee op te doen. Daarbij werd gekeken naar (a) de mogelijkheden van Blackboard voor toetsen, (b) de tijd van de docent om de toetsen te maken, (c) het effect op het eindcijfer van de student als gevolg van vaker toetsen. Werkwijze: Twee vakgroepen hebben bij één of enkele vakken digitale tussentoetsen ontwikkeld en afgenomen. Op basis van de ervaringen is een evaluatierapport gemaakt. E-coach Uitvoerder: drs. C.A.M. van de Gevel Uren: 58 Doelen en context: Het doel is niet alleen een bijdrage te leveren aan studiesucces en werkdrukvermindering, maar ook om studenten een prettig studieklimaat te bieden, waarin zij zich gekend en gezien voelen. Werkwijze: In het project 'E-coach' werken Hogeschool Leiden, De Haagse Hogeschool, TU Delft en Universiteit Leiden samen om studieadviseurs en studiebegeleiders te ondersteunen bij hun werkzaamheden. De E-coach is erop gericht om bij de implementatie van de studentvolgsystemen Osiris en Campus Solutions een automatisch signaalfunctie in te zetten die voortgangsrapportages opstelt. Voor de Universiteit Leiden is daartoe een zogenoemde ‘zoekopdracht’ (query) ontwikkeld. Het ICLON heeft het project geleid en fungeerde als intermediair tussen verschillende geledingen en instellingen. E-merge Programma Onderwijskundige Projecten Uitvoerders: drs. H.M.J. Frencken, H. Verkiel Uren: 600 Doelen en context: Het ICLON voert het programmamanagement van E-merge, een consortium op het gebied van e-learning van de universiteiten Leiden en Delft en de hogescholen Leiden en Den Haag. Werkwijze: De programmaleider werkt de programma’s ‘Onderwijskundige Projecten’ en ‘Technische Projecten’ uit. Hierin besteden de E-merge partners aandacht aan het definiëren en uitvoeren van projecten op het gebied van doorgaande leerwegen en studiesucces. Daarnaast stelt E-merge de ‘matching’ ter beschikking aan een aantal ‘Nationaal Actie Plan’ (NAP)-projecten waarin de partners betrokken zijn. De programmaleider selecteert projectleiders, stelt projectteams samen en begeleidt de uitvoering van de projecten. Er vindt overleg plaats met de partners over de invulling en voortgang van het programma en er wordt draagvlak gecreëerd met inachtneming van interne en externe politieke verhoudingen. De werkzaamheden in het programma vinden plaats na afstemming met de stuurgroep en onder verantwoordelijkheid van het bestuur van het E-


79

merge consortium. Over de projectuitvoering wordt aan zowel de stuurgroep als het bestuur verantwoording afgelegd. Dit project is gestart in 2002 en loopt door in 2013. Epigeum 3 Uitvoerder: drs. S.F. Wagenaar Uren: 45 Doelen en context: Doelstelling van het project ‘Implementatie online-cursus Learning Technologies’ was deze online-cursus optimaal in te zetten in lopende professionaliseringstrajecten van de vier E-merge instellingen. Aan de bestudering van (delen van) de online-cursus is een certificaat gekoppeld. Ook beoogde het project alternatieve vormen van implementatie te exploreren. Werkwijze: Minimaal vijftig docenten per instelling hebben aantoonbaar gebruik gemaakt te hebben van de online-cursus. De online-cursus Learning Technologies heeft een duidelijke plaats gekregen binnen bestaande professionaliseringstrajecten. Er zijn evaluatierapport met aanbevelingen geschreven en op de E-merge website zijn de projectresultaten gepubliceerd. Het project is in de zomer van 2012 afgerond met een eindrapportage over de resultaten en uiteenlopende mate van gebruik bij de vier betrokken instellingen, aangevuld met lessons learned uit het project. Video2Learn Uitvoerder: K. Roos Uren: 107 Doelen en context: De technische mogelijkheden om ‘video’ (weblectures, inzet van flipcamera’s, lessen inblikken etc.) in het onderwijs in te zetten nemen snel toe. De voorzieningen worden ook steeds gebruikersvriendelijker. Video biedt het hoger onderwijs didactische mogelijkheden die verder gaan dan bijvoorbeeld het vertonen van een film ter illustratie tijdens een college. De inzet van video kan een bijdrage leveren aan uitdagend, prikkelend en efficiënt onderwijs en aan verhoging van het studiesucces. Om het effectief gebruik van video in verschillende onderwijssituaties binnen de E-merge instellingen te bevorderen, leverde het project een aantal bouwstenen. Werkwijze: Binnen dit project werd video vanuit didactisch oogpunt opgepakt in de brede zin van het woord. In de verkennende fase is een ‘Tour d’horizon’ ontwikkeld: ‘Wat gebeurt er in Nederland en omstreken, technisch en onderwijskundig op het gebied van video in het HO?’ In totaal zijn er over de vier participerende instellingen (TU Delft, De Haagse Hogeschool, Hogeschool Leiden en Universiteit Leiden) 17 pilots uitgevoerd, waarin didactische scenario’s rond inzet van video zijn uitgewerkt. De Universiteit Leiden participeerde daarin vanuit vier faculteiten met ieder één scenario. Daarbij had het ICLON zowel een coördinerende- als uitvoerende rol. Voor ieder didactisch scenario is door medewerkers van de betreffende faculteit het volgende opgeleverd: Een korte beschrijving, een pdf met doelstellingen en ervaringen (goodpractice beschrijving), één of twee video-eindproducten als voorbeeld en een video-interview met de betrokkenen. Het resultaat is een overzichtelijke website (http://www.video4learning.nl) met hierboven vermelde informatie. Een prima middel om de resultaten breed te kunnen dissemineren. College van Bestuur ICT&O Blended learning ter verhoging van de effectiviteit van zelfstudie Uitvoerders: drs. S.F. Wagenaar, I.M.J. Wijts MSc Uren: 568 Doelen en context: In het project 'Blended Learning ter verhoging effectiviteit van zelfstudie' wordt binnen zeven pilots gewerkt aan een Blended learning ontwerp binnen een bepaald vak of traject. De pilots passen binnen de kaders van de geschetste doelstellingen: effectievere zelfstudie met behulp van bestaande ICT. Het betreft onder andere vakken uit de propedeuse waarin men via Blended learning tijdig een actieve studiehouding wil stimuleren middels wekelijkse opdrachten of tussentijdse toetsen. Het verlagen van het aantal herkansingen en daarmee van de werkdruk bij docenten, is bij meerdere van deze projecten één van de meetbare doelstellingen. In 2012 zijn twee pilots afgerond en is het rapport van een tussentijdse evaluatie geschreven. ICLON Jaarverslag 2012

80

Werkwijze: Het project mondt uit in een evaluatierapport van de verzamelde evidenties en onderzoeksresultaten over Blended learning ten behoeve van effectieve zelfstudie van zeven deelprojecten binnen de faculteiten. Disseminatie binnen de Universiteit Leiden vindt plaats via een seminar, nieuwsbrieven en bijeenkomsten op beleidsniveau. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. Open Courseware Universiteit Leiden 2012 Uitvoerders: H. Verkiel, drs. M. Verstelle, dr. P.P.H. Wijdeveld en I.M.J. Wijts, MSc Uren: 336 Doelen en context: Concreet is het doel van het project ‘Open CourseWare Universiteit Leiden’ wezenlijke ervaring op te doen met de mogelijkheden en kansen van het open online zetten van leermateriaal via vier pilots van (a) aanzienlijke omvang en (b) uiteenlopende doelstellingen en opzet. In 2012 worden de pilots geëvalueerd en wordt de discussie binnen de universiteit gevoerd over het open courseware-beleid. Wereldwijd stellen instellingen voor hoger onderwijs onderwijsmateriaal steeds vaker ‘open’ beschikbaar. Zo stelt het MIT, dat als voortrekker kan worden beschouwd, 2.000 cursussen gratis beschikbaar via zijn website. In Nederland volgden bijvoorbeeld de Technische Universiteit Delft en de Open Universiteit Nederland dit voorbeeld. Gepubliceerde onderwijsmaterialen, of Open CourseWare (OCW), zijn digitale leermaterialen die via internet voor iedereen vrij toegankelijk zijn en onder duidelijke voorwaarden kunnen worden hergebruikt. De Universiteit Leiden is gestart met een eigen Open CourseWare-project. Daarmee haakt de universiteit in op deze groeiende internationale beweging. Doel van het project ‘Open CourseWare Universiteit Leiden’ is ervaring op te doen met de mogelijkheden en kansen van het open online zetten van leermateriaal via vier pilots in masteropleidingen: twee masteropleidingen vanuit W&N (Statistical Science en ICT&Business) en masteropleidingen vanuit Archeologie en FSW. Begin 2012 heeft elk van de vier pilots minimaal veertig EC van hun onderwijsmateriaal online gezet. Er is onderzoek uitgevoerd naar verdienmodellen en doelstellingen van OCW. Medio 2012 vond een redesign van de website plaats. Werkwijze: Het ICLON voert de projectleiding en ondersteunt de opleidingen bij het gebruik van het CMS. Ook heeft het ICLON in 2012 de evaluatie uitgevoerd. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. Programmamanager ICT&Onderwijs Uitvoerder: drs. M. Verstelle Uren: 15,2 uur per week (2011-2012) Doelen en context: Sinds augustus 2010 is mw. drs. M. Verstelle voor twee dagen per week werkzaam als programmamanager ICT&Onderwijs bij het Bestuursbureau van de Universiteit Leiden. Zij werkt nauw samen met de afdelingen Informatie- Management en Academische Zaken. Zij heeft een werkplek bij Academische Zaken. Het doel van deze functie is het onderwijsbeleid van de Universiteit Leiden via ICTO-projecten te versterken. Werkwijze: De werkzaamheden bestonden en bestaan uit: - het opstellen van jaarlijks en meerjarig universitair ICTO-beleid, in samenwerking met faculteiten, de vice-rector magnificus, betrokken afdelingen van het Bestuursbureau en universitaire diensten - het initiëren en monitoren van universiteitsbrede ICTO-projecten die bijdragen aan de universitaire strategische doelstellingen - vertegenwoordigen van de Universiteit Leiden in de coördinatiegroep van E-merge en het SURFplatform Onderwijs - het stimuleren van interne en externe samenwerking op het gebied van ICTO Dit project is gestart in 2010 en loopt door in 2013. Stemkastjes verhoging interactie in grote colleges Uitvoerder: I.M.J. Wijts MSc Uren: 50 Doelen en context: Het inzetten van Audience Response Systems (stemkastjes) heeft tot doel het onderwijs te intensiveren door studenten uit te dagen meer actief te participeren gedurende hoorcolleges. In het kader van de pilot stemkastjes zijn twee pilots uitgevoerd op de Faculteit der Sociale Wetenschappen. Er zijn een zestal colleges ontwikkeld met als doel


81

studenten te activeren m.b.v. het inzetten van stemkastjes. Na afloop van ieder college heeft een evaluatie plaatsgevonden om de didactische meerwaarde van het gebruik van stemkastjes tijdens grote hoorcolleges in kaart te brengen. Werkwijze: Er is een webomgeving ontwikkeld waar docenten de volgende informatie kunnen vinden: - Een handleiding voor beginnend docenten; - Een handleiding voor experts; - Good practices en lessons learned t.a.v. het gebruik van stemkastjes in grote hoorcolleges; - Wetenschappelijke artikelen over activerend onderwijs. Faculteit der Archeologie Advisering toetsdeskundige Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 14 Doelen en context: De Faculteit der Archeologie heeft binnen haar examencommissie een toetsdeskundige benoemd. Op basis van diens BKO-kwalificatie is deze toetsdeskundige individueel verder geprofessionaliseerd in toetskwaliteitsbewaking volgens de universitaire richtlijn. Werkwijze: Het ICLON bood deskundigheid op het gebied van toetsing en toetskwaliteitsbewaking, individuele professionalisering en advies. Ondersteuning kwaliteitszorg Uitvoerders: drs. G. van Duijn, dr. P.P.H. Wijdeveld Uren: 32 Doelen en context: Het ICLON is gevraagd om kwaliteitszorgactiviteiten te ondersteunen in het licht van de naderende visitatie (2013). Werkwijze: Er zijn curriculumevaluaties onder docenten en bachelorstudenten uitgevoerd. Ondersteuning Zelfstudie, visitatie 2013 Uitvoerder: dr. P.P.H. Wijdeveld Uren: 72 uur Doelen en context: Het ICLON is gevraagd om de totstandkoming van de zelfstudie 2013 te ondersteunen. Werkwijze: De werkzaamheden bestonden uit het redigeren van conceptteksten in nauwe samenwerking met de facultaire beleidsmedewerker en met een beleidsmedewerker van AZ uitgaande van de conclusies van de Midterm Review 2008 en de facultaire kwaliteitszorgbrochure ‘Zicht op kwaliteit’. Verder zijn de conceptteksten gebaseerd op actuele kwaliteitszorggegevens en de kwaliteitszorgrapportages van de afgelopen jaren. Faculteit Campus Den Haag Implementatie vakevaluatie Uitvoerders: dr. P.P.H. Wijdeveld, drs. G. van Duijn Uren: 485 Doelen en context: Per 1 januari 2012 functioneert de Campus Den Haag met diens onderdelen als de Faculteit Campus Den Haag en verzorgt als zodanig een aantal NVAO-geaccrediteerde bachelor- en masteropleidingen. In het kader van de facultaire onderwijskwaliteitszorg is er behoefte aan een breed bruikbare standaard-vakevaluatievragenlijst, een afname- en verwerkingsprocedure en een softwarematige aggegratieroutine om op basis van de ruwe evaluatiedata periodieke aggregatie-overzichten per opleiding te maken. Ervaringen met bestaande vragenlijsten en aggregatie-overzichten (i.h.b. bij de opleidingen Bestuurskunde en bij het Leiden University College The Hague) worden hierin meegenomen. Werkwijze: Het ICLON adviseert en ondersteunt - bij de samenstelling van de vragenlijst, i.h.b. het gebruik van een aantal te valideren, gevalideerde en betrouwbare vragen die tevens als kwaliteitsindicator kunnen fungeren; - aangaande de meest geschikte wijze van afname (b.v. papier of digitaal) van de vragenlijst in


82

de diverse opleidingen; - omtrent de keuze van die kengetallen in de aggregatie-overzichten die voorzien in de behoeften van bestuur en beleid van de faculteit; - bij de softwarematige implementatie van een routine om deze periodieke aggregatieoverzichten zoveel mogelijk automatisch te laten maken. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. Living Lab – programmalijn onderwijs I Uitvoerder: drs. M. Verstelle Uren: 51 Doelen en context: Het Living Lab The Hague initieert wetenschappelijke onderwijsonderzoek- en netwerkactiviteiten gericht op kennisoverdracht, kenniscreatie, -benutting en clustervorming door regionale partners in het domein van Vrede, recht en veiligheid in Den Haag. Het creëert hiertoe een fysieke infrastructuur (het Academiegebouw), een netwerkstructuur (de organisatie van uiteenlopende betrokkenen) en een ondersteunende virtuele infrastructuur (IT platform). Werkwijze: Het ICLON participeert sinds 2011 in een van de deelprojecten. Het deelproject gaat over het realiseren van innovatieve leer- , werk en onderzoekconcepten (methoden, technologische toepassingen en fysieke condities) die open innovatie en valorisatie van kennis ondersteunen en faciliteren. Binnen het deelproject levert het ICLON een bijdrage aan de realisatie van met name de e-learning component in het project. De eerste overeenkomst betrof de periode 1 november 2011 – 1 maart 2012. Het project wordt voortgezet in het project Living Lab - programmalijn onderwijs II. Living Lab – programmalijn onderwijs II Uitvoerder: drs. M. Verstelle Uren: 437 Doelen en context: Het coördineren van de lijn Learning Innovation binnen het Centre for Innovation, Campus Den Haag, voortgekomen uit het Living Lab project. Het Centre for Innovation The Hague, een living lab, werkt met onderzoekers en studenten om de grenzen van interdisciplinair onderzoek en ontwikkeling te verkennen en om real world issues aan te pakken door pubieke en private sector gezamenlijk. Het living lab concept is gebaseerd op een systematische co-creation aanpak die onderzoek en innovatie processen integreert die regionale ontwikkeling genereren. Het Centre faciliteert projecten met kennis en ondersteuning op de gebieden Learning Innovation, Entrepreneurship en Research Innovation. Werkwijze: Het ICLON coördineert de lijn Learning Innovation en voorziet daarmee in ruimte en expertise om te experimenteren met nieuwe didactische aanpakken en technologie. Belangrijke bereikte resultaten in 2012 zijn een scenariobuilding traject met ca. 20 vertegenwoordigers van de Faculteit Campus Den Haag, de gemeente en andere faculteiten; zowel docenten als studenten als stafmedewerkers. Twee projecten die uit dit traject zijn voortgekomen zijn een MOOC, een Massive Open Online Course Inleiding Europees Recht en een Flipped Classroom project met Bestuurskunde. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. Voortzetting ondersteuning kwaliteitszorg, LUC Uitvoerders: drs. G. van Duijn, dr. P.P.H. Wijdeveld Uren: 50 Doelen context: Sinds de oprichting op 1 september 2010 ondersteunt het ICLON de kwaliteitszorgactiviteiten van het Leiden University College door het leveren van diensten en het geven van adviezen. Werkwijze: De ondersteuning door het ICLON in 2012 bestond uit de volgende onderdelen: 1. cursusevaluaties (Evasys) – het uitnodigen van studenten en het sturen van herinneringen; – het verwerken van terugontvangen formulieren en het samenstellen van cursusrapportages. 2. aggregatie van cursusevaluatierapporten per blok Per blok (in dit geval vier blokken per jaar) aggregeert het ICLON de cursusevaluatieresultaten in een blokrapportage. In het studiejaar 2010-2011 is hiervoor een rapportage


83

format ontwikkeld dat voldoet aan de vereisten die het LUC stelt op het gebied van presentatie, vergelijking van resultaten per cursus en een signaleringssysteem op basis van numerieke criteria. 3. jaarlijkse evaluatie van het LUC-onderwijsconcept en -onderwijsprogramma Ieder jaar, aan het eind van het tweede semester, worden de algemene kenmerken van het programma en haar onderliggend concept geëvalueerd. De oorspronkelijke vragenlijst die voor de eerste keer in juni 2011 is gebruikt, is in 2012 vernieuwd en aangepast (in 2012 moesten 2 cohorten studenten in plaats van 1 cohort bevraagd worden). 4. advisering over kwaliteitszorgzaken Het LUC is bezig met het ontwikkelen van een kwaliteitszorgsysteem dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Een beperkt aantal uren is gereserveerd voor advisering op dit gebied. De activiteiten zijn uitgevoerd zoals gepland. Faculteiten Docentprofessionalisering BKO module Het begeleiden van studenten Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 24 Doelen en context: Of het nu gaat om individuele begeleiding, werkgroepenbegeleiding, scriptiebegeleiding of projectbegeleiding, elke docent begeleidt studenten op zijn eigen manier. Ook studenten hebben hun eigen wijze om de stof te verwerken. Soms geeft dat frictie! Hoe kunnen docenten hun begeleidingsstijl afstemmen op de verschillende leerstijlen van studenten? Werkwijze: Onder het motto Practice what you preach biedt dit trainingsprogramma veel afwisselende en activerende werkvormen die uiteraard afgestemd worden op de behoeften van de deelnemers. Deze module is in 2012 gecombineerd met de BKO module 'Ontwerpen van Onderwijs'. Deze cursus vindt bij voldoende deelnemers jaarlijks plaats. BKO module Toetsen en beoordelen Uitvoerders: drs. C.A.M. van de Gevel, drs. J. Nouta Uren: 24 Doelen en context: Alle docenten die sinds 1 januari 2008 in dienst van de Universiteit Leiden zijn getreden, moeten kunnen aantonen dat ze voldoen aan de basale onderwijsvaardigheden (BKO Universiteit Leiden). Het BKO-traject van het ICLON helpt hen daarbij op weg. Het BKO-traject is bestemd voor alle aio’s, postdocs, docenten en UD’s die hun basiskwalificatie onderwijs willen behalen. Werkwijze: Tentamens zijn de drijvende kracht achter het curriculum. Studenten willen weten wat ze voor het tentamen of de beoordeling moeten doen. Dat is niet verwonderlijk: zij worden er immers op afgerekend. Maar hoe staat het eigenlijk met het niveau van de tentamens zelf? Hoe zijn de vragen geformuleerd? Sluiten de vragen aan bij de cursusdoelen? Wat is de grens tussen een voldoende en een onvoldoende? Van toetsontwikkeling tot toetsanalyse, van multiple choice vragen tot peer assessment, van formatieve tot summatieve toetsing – al deze onderwerpen zijn aan bod gekomen in deze training aan de hand van het eigen toetsmateriaal van de deelnemers. Deze module betreft drie trainingsbijeenkomsten van een dagdeel. Deze cursus vindt bij voldoende deelnemers jaarlijks plaats. Faculteit der Geesteswetenschappen Basisdidactiek voor AIO's Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 25 Doelen en context: Voor de aio's van Geschiedenis is een traject ontwikkeld en uitgevoerd, gericht op het verkrijgen van didactische vaardigheden in een werkgroepen/of collegesetting. Werkwijze: Het eerste deel bestond uit een aantal bijeenkomsten waarin basisvaardigheden in


84

werkgroepen collegeonderwijs werden geoefend. Het tweede deel bestond uit intervisie en evaluatie van het traject. Het ICLON verzorgde de training, gaf advies en organiseerde intervisie. Een groep AIO's die ingezet wordt bij het onderwijs, heeft de training gevolgd. De evaluatie is positief en geeft aanleiding om een volgende aflevering op onderdelen te verbeteren. Coaching en professionalisering, Opleiding MiddenOosten studies Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 10 Doelen en context: Het ICLON organiseerde een onderwijsbijeenkomst voor de opleiding MiddenOosten studies. De bedoeling van de bijeenkomst was om, in aansluiting op een eerdere bijeenkomst, de medewerkers van de opleiding te laten nadenken over het bereiken van meer eenheid in de opleiding als geheel. Eenheid zowel intern, als naar buiten toe. Werkwijze: De middag begon met een inleiding over de inrichting van de opleiding. Daarna werden er ervaringen uitgewisseld. Vervolgens kwamen de deelnemers middels 'simulatie' tot inzichten wat betreft de relatie met hun toekomstige studenten. Het formuleren van een missie en visie was een heel belangrijk onderdeel van de middag. Uiteindelijk is er met de deelnemers gereflecteerd op eventuele nieuwe inzichten en zijn er mogelijke verbeterpunten geformuleerd. Mentortraining Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 30 Doelen en context: De training was er met name op gericht de studentmentoren te laten zien hoe de volgende onderwerpen tijdens mentorbijeenkomsten aan de orde gesteld kunnen worden: - 'Een goed begin', de start van de mentorbijeenkomsten; - ‘Slim studeren’ hoe doe je dat?; - Timemanagement en Studiemethoden; - Tentamenvaardigheden en tentamenproblemen. Aan deze training namen ook de studentbegeleiders van de opleiding Geschiedenis deel. Bij deze opleiding zijn twee studentbegeleiders aangesteld met als taak aankomende tweedejaars te begeleiden bij het opstellen van een studieschema. Werkwijze: Studentmentoren kregen handreikingen en adviezen om de studenten in hun mentorgroep goed te kunnen begeleiden. Het programma bestond uit de eerder genoemde onderwerpen. De workshop is uitgevoerd voor mentoren van de opleidingen Japans, Koreaans en Chinees. Ondersteuning Eindtermen en toelatingseisen Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 52 Doelen en context: Per september 2012 heeft de Faculteit der Geesteswetenschappen de zogenoemde 'brede labels' voor de masters ingevoerd. Dat vroeg voor een aantal opleidingen om de nodige aanpassingen, onder andere wat betreft de eindtermen en toelatingscriteria. De bijgestelde eindtermen en toelatingscriteria moesten voor 1 april 2012 geformuleerd zijn, zodat zij meegenomen konden worden in de voorlichtingsactiviteiten voor de masteropleidingen. Het project was bedoeld om medewerkers waar nodig ondersteuning te geven bij het adequaat formuleren van eindtermen en toelatingscriteria. Werkwijze: De ondersteuning van het ICLON heeft bestaan uit zowel schriftelijke feedback op de bestaande eindtermen of een feedbackgesprek met de betrokkene opleidingsvoorzitters. Training studentleden OpLeidingsCommissies Uitvoerders: dr. C.G. Groot, drs. J. Nouta Uren: 25 Doelen en context: Het geven van voorlichting over de structuur en werkwijze van de facultaire kwaliteitszorg, de rol van de opleidingscommissie daarin en de hulpmiddelen die haar daarbij ter beschikking staan. Werkwijze: Het ICLON verzorgde workshops rond enkele relevante thema's voor het verwerven van basale vergader-, evaluatie- en onderhandelingsvaardigheden.


85

Workshops Kwaliteitsborging toetsing voor examencommissies Uitvoerders: dr. C.G. Groot. drs. J. Nouta Uren: 110 Doelen en context: De Faculteit der Geesteswetenschappen wilde in 2012 de kwaliteit en kwaliteitsborging van toetsing meer aandacht geven. De examencommissies (vanaf hier: EC’s) van de verschillende opleidingen binnen de faculteit hebben tegenwoordig een belangrijke rol in de borging van de kwaliteit van toetsing. Van hen wordt verwacht dat zij toezien op de kwaliteit van zowel eindwerkstukken (scripties) als tentamens en andere toetsvormen. De faculteit wil de verschillende examencommissies equiperen met de benodigde visie, kennis en handvatten om deze nieuwe rol van kwaliteitsbewaker Toetsing adequaat te vervullen. Een eerste aanzet hiertoe vormde een korte, praktische workshop waarin de examencommissies actief bezig zijn met de thema’s toetsing, toetsproces en maatregelen om de kwaliteit van toetsen en eindwerkstukken te borgen. De faculteit heeft het ICLON afdeling Hoger Onderwijs gevraagd om deze workshops te organiseren en te begeleiden. Werkwijze: In de workshops lag de nadruk op de nieuwe rol van de EC’s, het toetsproces (planning, constructie en analyse/evaluatie) en de bewaking ervan. De bedoeling was dat de EC’s zich bewuster werden van deze nieuwe taak en van concrete en haalbare verbeteracties. De workshops waren praktisch van aard: de EC's werkten met toetsmateriaal uit de eigen opleiding. De werkzaamheden van het ICLON bestonden uit het voorbereiden, organiseren en begeleiden van de workshops. Daarnaast evalueerde het ICLON het traject met FGW en deed het een aantal aanbevelingen op basis van indrukken uit de workshops. Faculteit der Geneeskunde (LUMC) Aanpassing software voor psychometrische analyses Uitvoerders: drs. G. van Duijn, drs. C.C. Vink Uren: 46 Doelen en context: De procedures rondom toetsing zijn in Curriculum 2012 complexer geworden omdat niet iedere toets automatisch tot een definitief blokcijfer leidt. Werkwijze: De software die het ICLON ontwikkeld heeft voor becijfering en normering van de tentamens van Geneeskunde is aangepast zodat deeltoetsen per blok psychometrisch kunnen worden doorgelicht en de verschillende deeltoetsen samen kunnen leiden tot een cijfer. Met urenoverschrijding was rekening gehouden omdat in januari 2012 nog onduidelijk was wat de opleiding wilde en wat de bijdrage zou zijn van de ICT-afdeling van het Onderwijs Expertise Centrum. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013 Alternatieve toetsvormen Uitvoerder: drs. C.C. Vink Uren: 35 Doelen en context: In Curriculum 2012 omvatten de leerdoelen van de blokken niet alleen theoretische kennisdoelen, maar ook doelen in het kader van competenties. Op deze wijze worden theorie en vaardigheden aan elkaar gekoppeld. De ToetsBeoordelingsCommissie moet zich de komende tijd professionaliseren in het beoordelen van toetsen die niet uitsluitend uit meerkeuze en open vragen bestaan. De commissie heeft aangegeven dat zij zich tot nog toe weinig heeft bezig gehouden met beoordelingsvormen zoals take home opdrachten en academisch vormende toetsen. Ook de blokcommissies zijn deze nieuwe vormen van toetsen aan het verkennen. Werkwijze: Er is een professionaliseringsaanbod ontwikkeld op het gebied van alternatieve toetsvormen. Naast twee cursusbijeenkomsten heeft in dit kader coaching on the job plaatsgevonden. Dit project is gestart in 2012 loopt door in 2013. Blended learning activiteiten Uitvoerders: drs. S.F. Wagenaar, drs. S. Vink, I.M.J. Wijts MSc Uren: 51 Doelen en context: De ICT-afdeling van het Onderwijs Expertise Centrum (OEC) levert ICTproducten aan de diverse opleidingen in het LUMC. Maar de onderwijskundige inbedding en ICLON Jaarverslag 2012

86

vraagstelling zijn niet altijd helder. Werkwijze: Het ICLON heeft in 2012 bij een aantal projecten samen met de ICT-medewerkers de intake gedaan van nieuwe activiteiten zodat onderwijskundige inbedding gerealiseerd kon worden. Daarnaast heeft zij een bijeenkomst georganiseerd over aspecten van blended learning voor de ICT-afdeling van het Onderwijs Expertise Centrum. Voor de nieuwe blokken van Curriculum 2012 is over geschikt COO-materiaal geadviseerd. In november en december zijn twee workshops voor docenten gegeven over Blended Learning. Cursus Hoorcolleges geven Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 28 Doelen en context: De cursus is in 2012 gegeven en er vindt overleg plaats over aanpassing van deze cursus, zodat er nog meer maatwerk kan worden geleverd. Werkwijze: De cursus 'Hoorcolleges geven' beslaat drie dagdelen. Tussen de bijeenkomsten nemen de docenten zichzelf op video op, zodat zij persoonlijke feedback kunnen krijgen. Zij oefenen tijdens de cursus niet alleen met de onderwijskundige aspecten van hoorcolleges geven (opbouw, redundantie, audiovisuele middelen), maar ook met presentatietechnieken, zoals stemgebruik en non-verbale communicatie. De cursus is in 2012 één keer aangeboden. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. Diversiteitsproject LUMC 2011-2012, Verbetering studiesucces niet-westerse allochtone studenten bij Studenten en onderwijszaken (SOZ) Uitvoerders: drs. H. Frencken, drs. J. Nouta, drs. S. Vink Uren: 155 Doelen en context: In het kader van ECHO-gelden heeft het LUMC een diversiteitsproject opgezet. Werkwijze: Het project bestond uit twee onderdelen, te weten 'diversiteit in de Geneeskunde' en 'ontwikkeling en uitvoering van taalbeleid'. Bij het eerste onderdeel zijn er studentgesprekken gevoerd en er is een workshop voor docenten ontwikkeld waar het ICLON werkzaamheden voor heeft verricht. In het tweede onderdeel is gewerkt met een pilotgroep studenten Geneeskunde met een nietNederlandstalige achtergrond. Dit heeft geresulteerd in lesopzetten en materiaal voor taalonderwijs en een voorstel tot inbedding van taalvaardigheid in Curriculum 2012. Huisartsgeneeskunde Uitvoerder: drs. J. Nedermeijer, drs. C.C. Vink Uren: 177 Doelen en context: Als gevolg van de ontwikkelingen in taken en verantwoordelijkheden van huisartsen is de opleiding Huisartsgeneeskunde in 2010 begonnen met het herinrichten van het curriculum. De grote lijnen van de tweede fase van de vernieuwde opleiding staan beschreven in de notitie ‘De daadwerkelijke inhoud van het curriculum in de tweede fase’ uit december 2010, opgesteld door de projectgroep ‘Tweede fase’. Deze grote lijnen komen ook terug in het Plan van Aanpak voor de implementatie van een tweefasenmodel binnen de huisartsenopleiding in Leiden. De projectgroep is bezig met de concrete uitwerking van de vernieuwde opleiding. Werkwijze: De werkzaamheden het ICLON zijn bedoeld om de projectgroep daarin te ondersteunen. Aandachtspunten in de onderwijskundige ondersteuning zijn: 1. Het (per taakgebied) uitwerken van een leerlijn, waarin wordt aangegeven welke leerdoelen de twee fasen van de aio-opleiding achtereenvolgens nastreven en welke leerdoelen de beginnend huisarts na zijn registratie in de praktijk moet leren (fase 3). 2. Het uitwerken van het didactisch concept achter de fasen 1 en 2: welke werkvormen wil men gebruiken in fase 1 en 2 om de geformuleerde leerdoelen te bereiken? 3. Het beschrijven en vaststellen van de vakinhoud die de aios moeten beheersen. 4. Het vaststellen van de toetsvormen die zullen worden gebruikt. Essentieel is dat de toetsvormen het leerproces van de aios ondersteunen. 5. Het maken van een concrete beschrijving van het nieuwe curriculum voor fase 1 en met name fase 2 in de vorm van een blauwdruk. De blauwdruk geeft een helder beeld van de manier waarop de aparte studieactiviteiten in het geheel van het curriculum passen. 6. Het opstellen en uitwerken van opdrachten voor de docenten om hun onderwijsactiviteiten, ICLON Jaarverslag 2012

87

zoals de opzet van de stage en studieonderdelen, concreet uit te werken. Twee studiebijeenkomsten van de projectgroep zijn voorbereid en begeleid door S. Vink. Het doel van deze bijeenkomsten is de noodzaak van veranderingen en de concrete uitwerking ervan als projectgroep te bespreken, zodat dit vervolgens in het overleg met de docenten en huisartsbegeleiders kan worden gepresenteerd en besproken. Ondersteuning Curriculumherziening Uitvoerder: drs. C.C. Vink Uren: 150 Doelen en context: De vervolgopleiding Huisartsgeneeskunde is het tweede en derde jaar van de opleiding aan het herzien. Werkwijze: Het ICLON heeft daarbij ondersteuning geboden door: bijeenkomsten van de projectgroep en de staf voor te bereiden en te leiden; projectplan en –planning op te stellen; competentieprofielen en kritische beroepsactiviteiten te helpen op te stellen; modules te helpen vorm te geven; een evaluatieplan op te stellen. Onderwijskundige activiteiten Toetsbeoordeling Uitvoerders: drs. S.F. Wagenaar, drs. C.C. Vink, dr. M.J.J.M. van de Ven Uren: 75 Doelen en context: Het ICLON heeft zitting gehad in de ToetsBeoordelingsCommissie Geneeskunde. Werkwijze: Het ICLON heeft de TBC geadviseerd op onderwijskundig terrein, themavergaderingen voorbereid, de tentamens van' jaar 4' gescreend en blokcoördinatoren van met name 'jaar 4' geadviseerd over toetsing en het onderwijs dat daaraan vooraf gaat. Omdat toetsing hét leermoment bij uitstek is, benadert de onderwijskundige ondersteuning van het ICLON het onderwijs en de toetsing altijd in samenhang en komt deze samenhang terug in het advies aan de blokcoördinatoren. Ook zijn blokcoördinatoren met vragen rond normstelling en de psychometrische analyse geholpen met te nemen acties. In het kader van het nieuwe curriculum zijn toetsen besproken. Onderwijskundige dienstverlening Uitvoerder: drs. C.C. Vink Doelen en context: Met het LUMC is afgesproken dat het ICLON in 2012 extra dienstverlening levert aan het Directoraat Onderwijs en Opleidingen (DOO). Werkwijze: De werkzaamheden hebben betrekking op voorkomende vragen op het gebied van onderwijsontwikkeling, professionalisering van docenten en kwaliteitszorg. Daarnaast besteedt het ICLON expliciet aandacht aan kennisoverdracht aan de andere medewerkers van het DOO. Met het hoofd Onderwijs Expertise Centrum wordt regelmatig de voortgang van lopende werkzaamheden besproken en worden afspraken gemaakt over de verdere invulling van de werkzaamheden van ICLON-medewerkers. Promotie-onderzoek ‘Het gebruik van geschematiseerde kennisstructuren in medisch onderwijs’ Uitvoerder: drs. C.C. Vink Doelen en context: Dit onderzoek naar kennisontwikkeling zoekt aansluiting bij cognitiefpsychologische inzichten over kennisorganisatie en -ontwikkeling. Onderzocht wordt hoe medici hun kennisorganisatie over een onderwerp kunnen schematiseren, zodat deze schema’s kunnen bijdragen aan de kennisontwikkeling van medische studenten. Werkwijze: De eerste fase van het onderzoek behelst de ontwikkeling van ontwerpregels daarvoor. Na een theoretische onderbouwing worden de ontwerpregels getest in empirisch onderzoek met docenten van verschillende medische expertiseniveaus. De schema’s die daaruit voortkomen, worden geanalyseerd op kwalitatieve verschillen. De tweede fase van het onderzoek bestudeert de vakinhoudelijke en regulatieve leeropbrengsten door het gebruik van geschematiseerde kennisstructuren. Dat gebeurt binnen drie didactische benaderingen: het aanbieden van geschematiseerde kennisstructuren gemaakt door experts, het aanbieden van geschematiseerde kennisstructuren gemaakt door medici op verschillende expertiseniveaus en het door studenten zelf laten opstellen van schema’s van hun ICLON Jaarverslag 2012

88

kennisorganisatie. Hierbij wordt een vergelijking gemaakt met een onderwijssetting die niet met geschematiseerde kennisstructuren werkt. In 2013 wordt dit onderzoeksproject afgerond, uitmondend in een promotie. Faculteiten Gezamenlijk ICTO Advies ten behoeve van Studiesucces 2012 Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 75 Doelen en context: Op verzoek van de ICLON Bestuursraad werkte het ICLON evenals in 2010 en 2011 ook in 2012 aan het gemeenschappelijke thema digitaal toetsen. Na afstemming met de betrokkenen in de faculteiten is ervoor gekozen om hierbij aan te sluiten bij lopende initiatieven en deze meerwaarde te geven via adviezen, onderzoek, evaluaties en het organiseren van kennisdeling via bijeenkomsten. Werkwijze: Er is aangesloten bij twee projecten: Digitaal toetsen bij Geschiedenis en Culturele Antropologie. Bij Geschiedenis is een databank ontwikkeld die bruikbaar is voor digitale toetsing via Blackboard. De ontwikkeling van de vragen en de vragenbank hebben ervaring opgeleverd met: - blackboard als vehikel - eisen die gesteld moeten worden aan de metadatering van de items - gebruik van diverse vraagvormen binnen Blackboard - bugs in het programma zijn geïnventariseerd - appreciatie door studenten Bij Culturele Antroplogie is (diagnostische) digitale toetsing vooral ontwikkeld als onderwijsmethode. De student weet waar hij staat. Er is een voorraad vragen geformuleerd en gebruikt in het onderwijs. De resultaten in termen van rendement (hogere scores van studenten) en studenttevredenheid waren zeer positief. De deelprojecten zijn samengevat in een rapport. Themabijeenkomsten studiesucces: Onderwijsintensivering en Toetskwaliteit Uitvoerders: dr. M.J.J.M. van de Ven, drs. C.C. Vink Uren: 150 Doelen en context: In 2012 zijn er 150 uren beschikbaar voor onderwijskundige dienstverlening aan de gezamenlijke faculteiten door het ICLON. Deze zijn bedoeld voor activiteiten die universiteitsbreed van belang zijn. Welke activiteiten dat zijn, wordt jaarlijks door de ICLON Bestuursraad vastgesteld. Op verzoek van de Bestuursraad aan het ICLON organiseerde het ICLON vorig jaar twee universiteitsbrede themabijeenkomsten over onderwerpen die direct bruikbaar zijn en die samenhangen met het werkprogramma van het Onderwijsberaad ten aanzien van studiesucces. Voor 2012 is gekozen voor de thema’s Onderwijsintensivering en Toetskwaliteit. Werkwijze: Beide bijeenkomsten vonden plaats in de periode oktober-november. Ze waren gericht op docenten van alle faculteiten. In totaal namen circa 32 docenten aan de bijeenkomsten deel. De bijeenkomsten vonden plaats op de Sterrenwacht. Faculteit der Rechtsgeleerdheid BKO traject Rechtsgeleerdheid Uitvoerders: dr. M.J.J.M. van de Ven, I.M.J. Wijts MSc Uren: 73 Doelen en context: De Faculteit der Rechtsgeleerdheid heeft de ambitie om de bko-verplichting een impuls te geven. Daarbij worden twee groepen onderscheiden: onderwijsgevenden met meer dan drie jaar onderwijservaring en onderwijsgevenden met minder dan drie jaar ervaring. Dit project richt zich op de groep onderwijsgevenden met weinig ervaring. Om die groep te ondersteunen bij het behalen van hun BKO-kwalificatie, biedt het ICLON een maatwerktraject aan dat voor de deelnemende docenten ongeveer 110 studiebelastingsuren beslaat. Het traject bevat verschillende bijeenkomsten die inhoudelijk met elkaar samenhangen, zoals scripties begeleiden, werkgroepen begeleiden, ontwerpen van onderwijs ICLON Jaarverslag 2012

89

en toetsing. Daarnaast kent het traject collegiale intervisie, college-observaties en het opbouwen van een individueel onderwijsportfolio. Werkwijze: De startcursus van het ICLON geldt als instapniveau voor dit traject en is dus de eerste stap. Daarna volgen thematische bijeenkomsten. De zes themabijeenkomsten worden binnen een half jaar gepland (één keer per zes weken). De collegiale intervisie, de collegeobservatie en de feedback op het portfolio kunnen tussen en na de thematische bijeenkomsten plaatsvinden. De beoordeling van het portfolio ligt in handen van de facultaire BKOtoetscommissie. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. Evaluatie Staats- en bestuursrecht bachelorjaar 2 Uitvoerder: dr. P.P.H. Wijdeveld Uren: 10 Doelen en context: Het vak Staats- en bestuursrecht in het tweede jaar van de bachelor Rechtsgeleerdheid heeft als pilot nieuwe werkvormen geïntroduceerd. Doel hiervan was de voorbereiding van studenten te stimuleren, gedifferentieerd naar behoefte, en zo het slagingspercentage te verhogen. Naast de klassieke hoorcolleges zijn er nu ‘Casuscolleges’ (in plaats van werkcolleges), waarin aan de hand van vragen en casusposities wordt geoefend in de toepassing van kennis (deelname veronderstelt voorbereiding). Nieuw zijn ook de wekelijkse Q&A-sessies op basis van vrije inloop, waarin studenten vragen kunnen stellen over bijvoorbeeld studiestof, oefenvragen (zelftoets, oude tentamens) en jurisprudentie. Eveneens nieuw zijn de wekelijkse thematische ‘Ateliers’, ook op basis van vrije deelname, waarin onderzoekers en professionals telkens een voordracht met discussie/debat aanbieden. De Casuscolleges en Q&A-sessies dienen ter ondersteuning van de tentamenvoorbereiding; de Ateliers strikt genomen niet, want deze zijn bedoeld voor de bijzonder voor het vak gemotiveerde studenten. Met het oog op de relevantie van deze (ver)nieuw(d)e werkvormen voor andere bachelorvakken wenst de faculteit de effectiviteit ervan (in termen van voorbereiden en slagingspercentages) meer diepgaand te evalueren dan met behulp van de standaardevaluatie mogelijk is. Werkwijze: De vragenlijst is eenmalig uitgebreid. De gegevensrapportage is geïnterpreteerd in het licht van de specifieke doelstellingen van deze evaluatie. Professionalisering examencommissies op het gebied van toetsing Uitvoerders: drs. J. Nouta, drs. C.C. Vink Uren: 84 Doelen en context: Binnen de Faculteit Rechtsgeleerdheid krijgt de kwaliteit en kwaliteitsbewaking van toetsing op dit moment veel aandacht. De faculteit heeft het ICLON gevraagd om hierbij ondersteuning te bieden. Werkwijze: Het ICLON voert adviesgesprekken bij de opleiding Criminologie t.b.v. de visitatie, organiseert en begeleidt workshops voor examencommissies van diverse opleidingen, geeft feedback op toetsplannen, denkt mee over en levert input voor een nieuwe intranetsite van de faculteit en organiseert en begeleidt bijeenkomsten voor het onderwijsbestuur. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013 Taaltoets juridische vaardigheden Uitvoerders: drs. G. van Duijn, dr. D.N.M. de Gruijter Uren: 92 Doelen en context: Gegeven het grote belang van schriftelijke vaardigheden en leesvaardigheden voor de juridische opleidingen heeft de Faculteit der Rechtsgeleerdheid besloten een taaltoets 'Juridische vaardigheden' te ontwikkelen. Deze moet meer inzicht geven in (het gebrek aan) taalvaardigheid van eerstejaarsstudenten. Vanaf het begin is het ICLON bij de taaltoets betrokken, met als opdracht psychometrisch onderzoek te verrichten op de toets. De studie had betrekking op de psychometrische kenmerken van de taaltoets welke in november 2011 is afgenomen en eind januari 2012 is herkanst. De taaltoets heeft een goede betrouwbaarheid (coëfficiënt hoger dan .80). De toets kent vier deeltoetsen: werkwoordspelling, woordenschat, leesvaardigheid en spelling overig. De laatste twee deeltoetsen hebben een lagere betrouwbaarheidscoëfficiënt, om die reden dienen ICLON Jaarverslag 2012

90

individuele scores op die subschalen met terughoudendheid geïnterpreteerd worden. Werkwijze: Om voor de toekomst een voldoende omvangrijke itempool te realiseren zijn drie paralleltoetsen afgenomen. Analyse van gemeenschappelijke items (ankertoetsen) liet zien dat niet de groepen studenten, maar de parallelversies licht van elkaar verschilden. Een correctie voor moeilijkheidsgraad is toegepast. Uit de studie blijkt dat studenten in het algemeen vinden dat in de taaltoets relevante kwesties bevraagd worden, ook vinden ze de vragen niet heel erg moeilijk. De realiteit is echter dat slechts 45% een voldoende behaalde. Training studenttutoren LLS Utvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 10 Doelen en context: Tutoren goed voorbereiden om 1e jaars studenten te begeleiden. Werkwijze: De studenttutoren krijgen handreikingen, adviezen en oefeningen om de studenten in hun tutorgroep goed te kunnen begeleiden. Het programma bevatte de volgende onderwerpen: - De start van de tutorbijeenkomsten - Begeleiden van groepen studenten - Slim studeren: time management en studiemethoden aansluitend bij 'Rechten' - Tentamenvaardigheden - Evalueren Faculteit der Sociale Wetenschappen Evaluatie van de bachelorprogramma’s Uitvoerders: drs. G. van Duijn, dr. C.G. Groot Uren: 51 Doelen en context: Inzicht krijgen in de kwaliteit en waardering door studenten van de bacheloropleidingen. Daarbij wordt onderzocht in hoeverre de uitkomsten dat jaar met de uitkomsten verschillen van eerdere jaren. Werkwijze: Gedurende inmiddels een reeks van jaren worden de bacheloropleidingen van de faculteit der Sociale Wetenschappen in opdracht van het faculteitsbestuur geëvalueerd door middel van een internetvragenlijst onder gevorderde bachelorstudenten. In het collegejaar 2011-2012 is de vragenlijst opnieuw afgenomen bij een nieuwe cohort gevorderde bachelorstudenten. Bij deze evaluatie is de bacheloropleiding van Bestuurskunde niet meer meegenomen. Per 1 januari 2012 heeft het instituut Bestuurskunde de Faculteit Sociale Wetenschappen verlaten en is onderdeel geworden van de Faculteit Campus den Haag. De opleidingen die onder dit instituut vallen zijn derhalve niet meer bevraagd. De vragenlijsten voor de verschillende opleidingen zijn op details na gelijk aan elkaar en wijken evenmin veel af van de vragenlijsten uit eerdere jaren. Op deze wijze is een waardevol meerjarig overzicht te geven over de opvattingen van studenten. Dit onderzoek zal worden gecontinueerd in het studiejaar 2012-2013. Evaluatie van de doorstroommaster Uitvoerders: drs. G. van Duijn, dr. C.G. Groot Uren: 51 Doelen en context: Inzicht krijgen in de kwaliteit van en waardering door studenten van de éénjarige masterprogramma’s. Daarbij wordt onderzocht in hoeverre de uitkomsten van dit jaar verschillen met de uitkomsten van eerdere jaren. Werkwijze: Gedurende inmiddels een reeks van jaren worden de masteropleidingen van de faculteit der Sociale Wetenschappen in opdracht van het faculteitsbestuur geëvalueerd door middel van een internetvragenlijst onder gevorderde bachelorstudenten. In het collegejaar 2011-2012 is de vragenlijst opnieuw afgenomen bij een nieuwe cohort gevorderde masterstudenten. Bij deze evaluatie is de opleiding van Bestuurskunde niet meer meegenomen. Per 1 januari 2012 heeft het instituut Bestuurskunde de Faculteit Sociale Wetenschappen verlaten en is onderdeel geworden van de Faculteit Campus den Haag. De opleidingen die onder dit instituut vallen zijn derhalve niet meer bevraagd. De vragenlijsten voor de verschillende opleidingen zijn op details na gelijk aan elkaar en wijken evenmin veel af van de vragenlijsten uit eerdere jaren. Op deze wijze is een waardevol meerjarig overzicht te ICLON Jaarverslag 2012

91

geven over de opvattingen van studenten. Dit onderzoek zal worden gecontinueerd in het studiejaar 2012-2013. Het begeleiden van werkgroepen voor Politicologie Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 25 Doelen en context: De training is bedoeld om werkgroepbegeleiders didactisch beter te onderleggen. Werkwijze: Tijdens deze training is aandacht besteed aan verscheidene aspecten van het begeleidingsproces, waaronder: - Oefening in het ontwerpen van opdrachten voor werkgroepen; - Oefening in het bespreken van opdrachten in een werkgroep; - Leidinggeven aan een groep; - Afwisseling van werkvormen; - Studenten motiveren tot voorbereiding en actieve deelname. Over de onderwerpen is praktische literatuur verstrekt, die door de deelnemers is gebruikt bij het voorbereiden van onderdelen van het eigen werkgroeponderwijs. Deze zijn besproken en deels uitgevoerd met de overige deelnemers. De uitvoeringen zijn opgenomen op video en daarna bekeken. Studiebijeenkomsten toetsing Uitvoerder: dr. M.J.J.M. van de Ven Uren: 20 Doelen en context: De faculteit wil graag jaarlijks een onderwijskundig thema aan bod laten komen in lunchpauzebijeenkomsten voor docenten van de verschillende instituten. Het uitgangspunt van ieder thema is de (latente) behoefte van docenten aan praktische hulpmiddelen bij het ontwikkelen en uitvoeren van hun onderwijs. Deze hulpmiddelen moeten de docenten ondersteunen bij hun streven naar een hoge kwaliteit van onderwijs en bij het efficiënt uitvoeren van hun onderwijsprocessen. Werkwijze: Om dat mogelijk te maken, kregen de docenten tijdens een lunchbijeenkomst in september een concreet onderwijsinstrument aangereikt, namelijk de toetsmatrijs. In de daarop volgende periode konden de docenten dit hulpmiddel in de praktijk inzetten. De bijeenkomst in januari was er op gericht om het gebruik van het hulpmiddel te evalueren en om goede ervaringen met elkaar te delen. Training activerende didactiek, train the trainer 1 Uitvoerder: drs. S.F. Wagenaar Uren: 36 Doelen en context: CWTS (Centrum voor Wetenschap en Technologische Studies) vroeg het ICLON een didactische training voor hun docenten te verzorgen. De focus lag daarbij op het activeren van studenten via de inrichting en uitvoering van het onderwijs. Dat moet zó ingericht zijn, dat studenten hierin hun motivatie vinden om spontaan mee te doen. De onderwerpen zijn ‘motivating students’, ‘activating didactics’, ‘teacher’s presentations’ en ‘intervision based on practical experiences’. Werkwijze: Deelnemers zijn tijdens de training praktisch aan de slag gegaan met hun eigen cursusonderdelen. Ze experimenteerden bovendien met nieuwe werkvormen en manieren om zich te presenteren en kregen daar uiteraard feedback op van collega’s en de trainer. De trainer plaatste de werkvormen binnen een onderwijskundig kader, schetste de achtergronden van activerend onderwijs, gaf good practices en coachte de deelnemers in hun leerproces. De training 'Activerende Didactiek' bestaat uit vier dagdelen. De eerste drie dagdelen werden ingeroosterd voor aanvang van de CWTS-cursus, het vierde dagdeel vond plaats na afloop van deze cursus. Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Cursus practicumassistentie Uitvoerder: drs. H.M.J. Frencken Uren: 20 Doelen en context: Deze training besteedde aandacht aan zaken die tijdens het practicum aan ICLON Jaarverslag 2012

92

de orde komen: - Het geven van een demonstratie; - Het motiveren van studenten; - Het voorbereiden van de begeleiding; - Het beoordelen van studenten op het practicum; - Het beoordelen van verslagen; - Het zoeken van oplossingen voor problemen op het practicum. De cursus werd aangepast aan de specifieke situatie van de practicumassistenten. De eerder door het ICLON ontwikkelde handleiding ('How to be a good assistant') diende als basismateriaal. Werkwijze: De training was in het Engels. De cursus duurde drie dagdelen en werd georganiseerd in de tweede helft van augustus, voorafgaand aan de start van het eerste semester. Cursus werkcollegeleiders Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 50 Doelen en context: Deze cursus besteedde aandacht aan de activiteiten die begeleiders van werkgroepen in de praktijk daadwerkelijk moeten uitvoeren: het voorbereiden en leiden van een werkcollege, geven van uitleg, activeren van studenten en maken van begeleidingsplannen. In overleg met de faculteit is deze cursus zowel voorafgaand aan het nieuwe semester in de tweede helft van augustus, alsook in december georganiseerd. Werkwijze: De deelnemers deden aan de hand van hun eigen onderwijspraktijk diverse oefeningen. Waar nodig werd Engels gesproken. Ondersteuning docententeams Uitvoerder: dr. C.G Groot Uren: 48 Doelen en context: Diverse docententeams zijn betrokken bij de ontwikkeling en/of wijziging van hun curriculum. Werkwijze: Het ICLON heeft deze teams ondersteuning geboden in de vorm van advies en coaching, gebaseerd op resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Ondersteuning toetsbeleid Uitvoerders: drs. J. Nouta, dr. M.J.J.M. van de Ven Uren: 38 Doelen en context: Om na te kunnen gaan op welke manier de onderwijskundige ondersteuning door het ICLON een bijdrage zou kunnen leveren aan de kwaliteit van de tentamens van deze faculteit, is een proef opgezet bij vijf bacheloropleidingen op basis van reeds afgenomen tentamens. In de proef staan de twee volgende vragen centraal: Wat is de kwaliteit van de tentamens en wat is de kwaliteit van de manier waarop de kwaliteit van tentamens geborgd wordt? Deze vragen werden beantwoord op basis van een analyse van schriftelijke informatie over een aantal tentamens. Werkwijze: Aan de proef namen drie bacheloropleidingen deel, namelijk de opleidingen Biologie, Bio-Farmaceutische Wetenschappen en Natuurkunde. De examencommissies van deze opleidingen zijn benaderd met de vraag of zij aan de proef wilden meewerken door twee eerder afgenomen tentamens plus informatie over die tentamens beschikbaar te stellen voor de proef. Per tentamen werd gevraagd naar de volgende soorten informatie: het tentamen zelf, de antwoordmodellen bij de tentamenvragen, de scoringsvoorschriften bij de tentamenvragen, de leerdoelen van het betreffende vak, de gehanteerde toetsmatrijs. De proef is uitgevoerd door twee medewerkers van ICLON, die in de tweede helft van mei ieder drie tentamens bekeken hebben. Zij hebben zich hierbij geconcentreerd op kwaliteitsaspecten van tentamens, zoals betrouwbaarheid, validiteit en transparantie, en de manier waarop deze aspecten al dan niet geborgd kunnen worden met behulp van toetsmatrijzen, beoordelingsprocedures en uitgangspunten voor cesuurbepaling. Projectdeelname Vak Voor Vak Uitvoerder: dr. P. P.H. Wijdeveld Uren: 65 Doelen en context: Met dit project beogen de deelnemende instituten een prototype te ICLON Jaarverslag 2012

93

ontwikkelen van een Learning Analyticsdashboard gericht op vakken binnen een opleiding vanuit het perspectief van door studenten behaalde cijfers en vakevaluaties door studenten. Door middel van dit dashboard is het mogelijk om op een visuele en relatief eenvoudige wijze inzicht te krijgen in een aantal belangrijke parameters betreffende de opleiding en de samenhang tussen die parameters. Bovendien is het dashboard dynamisch, zodat ook de ontwikkeling in de tijd van de gekozen parameters en verbanden kan worden weergegeven. Derhalve zal het dashboard softwarematig gevisualiseerd worden. Werkwijze: In dit project werken drie specifieke expertises nauw samen: data mining expertise van het LIACS, de expertise op het gebied van het vaststellen van en rekenen met indicatoren in universitaire settings van het CWTS en de expertise van het ICLON op onderwijskundig gebied en op het gebied van 'quality assurance' kwesties in het onderwijs. Voor (minstens) één Opleiding zal een prototype van het dashboard worden uitgevoerd en samen met die Opleiding zullen de technische uitwerking en de (mogelijke) impact op het onderwijs uitvoerig worden geëvalueerd. Werkzaamheden: Ten behoeve van het eerste ontwerp heeft het ICLON de gewenste ruwe data uit Evasys geïsoleerd en aan het LIACS geleverd. In 2013 zal een tweede set ruwe data worden geïsoleerd en geleverd. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. ICLON, afdeling VWO-WO Aansluitingsproject Aansluitingsmodule Chinastudies Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 30 Doelen en context: Het ontwikkelen van een aansluitingsmodule Chinastudies gericht op leerlingen van het Voortgezet Onderwijs. Werkwijze: De onderwijskundig adviseur bood ondersteuning door de doelstellingen en onderwijskundige kwaliteit van het project te bewaken. Hij zorgde voor waarborging van afstemming met de doelgroep en goed gebruik van de functionaliteiten van Blackboard. Hij hield in de gaten dat er een goede afstemming, finetuning en eindredactie van het werkboek en Blackboard (door de opleiding uit te voeren) was. De ICT-advisering maakt integraal onderdeel uit van de onderwijskundige ondersteuning. Het ging om het waarborgen van een goed onderwijskundig gebruik van de functionaliteiten van Blackboard. Er werd advies gegeven over het plaatsten van digitaal lesmateriaal in Blackboard (geen programmeerwerk). Bij het schrijven van de teksten voor het werkboek moest de opleiding in een vroeg stadium overleggen met de onderwijskundig adviseur over de plaats en vorm van de opdrachten, het gebruik van de functionaliteiten van Blackboard en de verwijzingen naar Blackboard-instructies die in het werkboek worden opgenomen. De onderwijskundig adviseur rapporteerde aan de coördinator van de aansluitingsmodulen. Aansluitingsmodule Japanstudies Uitvoerder: dr. C.G. Groot Uren: 30 Doelen en context: Het ontwikkelen van een aansluitingsmodule Japanstudies. Werkwijze: De onderwijskundig adviseur biedt ondersteuning door de doelstellingen en onderwijskundige kwaliteit van het project te bewaken. Hij zorgt voor waarborging van afstemming met de doelgroep en goed gebruik van de functionaliteiten van Blackboard. Hij houdt in de gaten dat er een goede afstemming, finetuning en eindredactie van het werkboek en Blackboard (door de opleiding uit te voeren) is. De ICT-advisering maakt integraal onderdeel uit van de onderwijskundige ondersteuning. Het gaat om het waarborgen van een goed onderwijskundig gebruik van de functionaliteiten van Blackboard. Er wordt advies gegeven over het plaatsten van digitaal lesmateriaal in Blackboard (geen programmeerwerk). Bij het schrijven van de teksten voor het werkboek moet de opleiding in een vroeg stadium overleggen met de onderwijskundig adviseur over de plaats en vorm van de opdrachten, het gebruik van de functionaliteiten van Blackboard en de verwijzingen naar Blackboard-instructies die in het werkboek worden opgenomen. De onderwijskundig adviseur rapporteert aan de coördinator van de aansluitingsmodulen. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. ICLON Jaarverslag 2012

94

Begeleiden PRE-studenten Uitvoerders: drs. C.A.M. van de Gevel, drs. J. Nouta, I. M.J. Wijts, MSc Uren: 75 Doelen en context: Begeleiden van Pre-University studenten bij het schrijven van een column n.a.v. wetenschappelijk onderzoek dat zij hebben uitgevoerd aan een van de faculteiten van de Universiteit Leiden. Werkwijze : De afdeling Hoger Onderwijs van het ICLON begeleidde studenten (individueel of in groepen) bij het schrijven van hun column d.m.v. het geven van feedback. Ook de eindproducten werden door het de afdeling Hoger Onderwijs van het ICLON beoordeeld. Het begint bij de bron Uitvoerders: drs. T.J. Gijsman, dr. C.G. Groot Uren: 20 Doelen en context: In dit project is een webbased-cursus gemaakt, die vwo-leerlingen leert omgaan met open access. Het doel van de cursus was dat leerlingen de bronnen voor gratis toegankelijk en kwalitatief goed wetenschappelijk materiaal leren kennen en daarmee om leren gaan. Dit is in kaart gebracht middels een tevredenheidsonderzoek en een test- en oefenopdracht. Momenteel zijn er geen vergelijkbare initiatieven bekend. Werkwijze: De afdeling Hoger Onderwijs van het ICLON heeft didactisch advies gegeven en leverde zo een bijdrage aan de doelstelling ‘Onderwijssystemen’ en richtte zich op vwoleerlingen. Vooral bij het schrijven van een profielwerkstuk is het van belang dat leerlingen kunnen omgaan met digitale bronnen. Door te leren werken met open access-systemen en de resultaten daarvan te kunnen interpreteren, krijgen leerlingen toegang tot betrouwbaar wetenschappelijk materiaal dat bruikbaar is voor profielwerkstukken. Door ook aandacht te besteden aan wetenschappelijke verslaglegging, neemt de kwaliteit van het profielwerkstuk toe. EXTERNE PROJECTEN, Andere universiteiten Universiteit van Amsterdam Workshop Research Intensief Onderwijs Uitvoerder: dr. R.M. van der Rijst Uren: 10 Doelen en context: Research Intensief Onderwijs en de verwevenheid van onderzoek en onderwijs was een aandachtspunt binnen de Universiteit van Amsterdam (UvA). Het CvB en de onderwijsdirecteuren van de UvA waren geïnteresseerd op welke manieren de verwevenheid van onderzoek en onderwijs in curricula van de opleidingen vorm kan krijgen, zodanig dat studenten inzicht krijgen in het proces en de aard van wetenschappelijk onderzoek. Ook waren de deelnemers (CvB, onderwijsdirecteuren, betrokken beleidsmakers en onderwijsondersteuners) in het bijzonder geïnteresseerd op welke manier de verwevenheid van onderzoek en onderwijs kan worden versterkt en ondersteund in de curricula van de opleidingen (bachelor en master). Werkwijze: Het ICLON werd gevraagd om een middag (2,5 uur) te verzorgen voor het CvB en de onderwijsdirecteuren van de Universiteit van Amsterdam: een middagbijeenkomst over aspecten van de implementatie van RIO op curriculumniveau. In overleg met de verantwoordelijken werd de precieze invulling van de middag besproken. Universiteit voor Humanistiek Vakevaluaties Universiteit Humanistiek Uitvoerder: drs. G. van Duijn Uren: 17 Doelen en context: Het ICLON is gevraagd om voor opleidingen van de Universiteit voor Humanistiek tijdens het studiejaar 2011-2012 vakevaluaties te verzorgen. Werkwijze: Dit project behelsde het ontwikkelen van templates, het uitzetten van surveys voor


95

de te evalueren onderwijsonderdelen, het verwerken van ingevulde surveys en het maken van een rapportage. Universiteit Leuven Teaching the Chinese Learner Uitvoerder: drs. H.M.J. Frencken Uren: 10 Doelen en context: Doel van de workshop was om de deelnemers kennis en vaardigheden bij te brengen over de Chinese cultuur en het onderwijssysteem. Daardoor kunnen de deelnemers beter anticiperen op specifieke mogelijkheden en problemen die Chinese studenten in het Belgisch onderwijs tegen kunnen komen. Werkwijze: Twee workshops over het onderwerp 'Teaching the Chinese Learner' werden verzorgd voor de Ingenieursfaculteit en voor academici die waren geworven door het International Office van de KU Leuven. Vrije Universiteit, Onderwijscentrum Beoordelen aanvraag nieuwe hbo masteropleiding ‘Docent HGZO’ (Hoger Gezondheidszorg Onderwijs) Uitvoerder: drs. J. Nedermeijer Uren: 16 Doelen en context: De Faculteit der Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit in Amsterdam was bezig met een aanvraag Toets Nieuwe Opleiding (beperkt) bij de NVAO van de masteropleiding Docent HGZO. Het betrof een accreditatie-aanvraag tot hbo-master. Deze tweejarige deeltijdopleiding wordt verzorgd door EXPOSZ*) Zij wilden dat het ICLON de aanvraag bekeek en voorzag van feedback. Werkwijze: Vanuit ervaring met zelfstudies en visitaties, met name ook in het hbo, heeft het ICLON de aanvraag bekeken en feedback gegeven. *) EXPOSZ is een universitair opleidings- en adviescentrum voor sport en zorg en een onderdeel van de Faculteit der Bewegingswetenschappen van de VU Amsterdam Gastdocent bij de hbo-masteropleiding Docent Uitvoerder: dr. R.M. van der Rijst Uren: 23 Doelen en context: De hbo-masteropleiding Docent HGZO (Hoger Gezondheidszorg Onderwijs)had een gastdocent nodig met expertise op het gebied van de verwevenheid van onderwijskundig onderzoek in de onderwijspraktijk. Van de gastdocent werd verwacht dat hij de verantwoordelijkheid droeg voor het cursusonderdeel ‘Hoe overbrug ik de kloof tussen onderwijskundig onderzoek en onderwijspraktijk?’ in trimester 3 (voorjaar 2012). De volgende onderwerpen werden behandeld: 1. Onderwijskundige literatuur zoeken en beoordelen op kwaliteit; 2. De relatie tussen onderwijskundig onderzoek en de onderwijspraktijk; 3. Posterpresentatie; 4. Inleiding op ontwerponderzoek en de rol van de docent. Werkwijze: Er is onderwijs en training gegeven. Onderwijs Master Teaching and Learning in Higher Education Uitvoerder: dr. R.M. van der Rijst Uren: 20 Doelen en context: In samenwerking met het ICLON verzorgt de VU de masteropleiding ‘Teaching and Learning in Higher Education’ (TLHE). Deze opleiding is toegesneden op docenten van universiteiten en hogescholen. Zij verwerven kennis en vaardigheden die hen in staat stellen om preciezer les te geven, toegewijder te begeleiden en gerichter te werken aan verbetering van de didactiek. Deze masteropleiding leidt docenten van universiteiten en hogescholen op tot onderzoekende docenten. Werkwijze: Medewerkers van het ICLON zijn betrokken bij het verzorgen van onderwijs in deze master. Dit project is gestart in 2010 en loopt door in 2013.


96

TU Delft Beoordelen proof of competence (University Teacher Qualification (UTQ), vroeger BKO) Uitvoerder: drs. C.A.M. van de Gevel Uren: 25 Doelen en context: De faculteit Bouwkunde van de TU Delft vroeg het ICLON om toetstrainingen te geven. Het ging om validering van de proofs of competence voor the University Teacher Qualification (UTQ, vroeger BKO) in de vorm van een ingevuld feedbackformulier. Werkwijze: Het ICLON verzorgde de toetstrainingen. Om BKO-certificatie te krijgen, legden deelnemers van de module Toetsen en Beoordelen een zogenoemde ‘proof of competence’ af. Het ICLON valideerde de proeven van bekwaamheid. BKO module Toetsing TU Delft Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 35 Doelen en context: Het begeleiden van de BKO-module Toetsing voor docenten van de TU Delft bestond uit drie bijeenkomsten van een dagdeel. De eindtermen van de module zijn: - Een toetsplan, inclusief beoordelingscriteria, ontwerpen en op basis daarvan toetsen (en toetsvragen) ontwikkelen om vast te stellen of de leerdoelen in voldoende mate door de studenten bereikt zijn. - Op basis van de toetsresultaten van de student beoordelen of de leerdoelen zijn bereikt. - De resultaten van de afgenomen toets analyseren met conclusies over de kwaliteit van leren, onderwijs en toets. Werkwijze: Tijdens de drie bijeenkomsten stond de praktijk van de docenten centraal. Dit uitte zich in de twee opdrachten die de deelnemers moesten maken voor hun proeve van bekwaamheid. Deze twee opdrachten vormden de basis van het programma, aangevuld met een aantal belangrijke achtergronden van toetsing. Deelnemers kregen van elkaar en van de trainers feedback op hun opdrachten (tentamenvragen, toetsmatrijs, beoordelingsmodellen en toetsanalyse). Vooraf werd een reader en aanvullende literatuur beschikbaar gesteld. Tijdens de bijeenkomsten werden de deelnemers verdeeld over twee groepen. Het ICLON verzorgde de begeleiding, gaf feedback en opdrachten. Individuele scholingstrajecten docenten Uitvoerders: drs. J. Nedermeijer, dr. R.M. van der Rijst Uren: 90 Doelen en context: De docenten van de opleiding Technische Natuurkunde stonden voor de uitdaging om de studieduur van de studenten te verkorten, terwijl het niveau van het onderwijs hoog bleef en zonder dat de docenten meer tijd besteedden aan het ontwikkelen en verzorgen van het onderwijs. Verder was het een uitdaging voor de docenten om de algemene doelen van de opleiding in te bedden in de verschillende vakken. Het ICLON werd gevraagd om individuele docenten te scholen in het aanpassen en verbeteren van het onderwijs in de bacheloropleiding Technische Natuurkunde. Het ging hierbij onder andere om het coachen van docenten die hun persoonlijke onderwijsprestaties willen verbeteren, maar ook om het begeleiden van verbetertrajecten met een specifieke vraagstelling ten aanzien van de inrichting van het onderwijs. Werkwijze: Ieder scholingstraject bestond ten minste uit drie consultatiebijeenkomsten van één uur. Tijdens het eerste gesprek werkte de docent samen met de onderwijskundig adviseur aan het inventariseren en specificeren van persoonlijke vragen en problemen. Gedurende het gehele scholingstraject kreeg de docent de mogelijkheid om advies te vragen op afstand, bijvoorbeeld via e-mail of telefonisch contact met een onderwijskundig adviseur. In totaal werden 10 docenten begeleid. Omdat de individuele docenten ook functioneerden in docententeams en daarin overleg plaatsvond over de vormgeving en uitvoering van het curriculum, werden ook intercollegiale overleggen over onderwijsaanpassingen en vernieuwingen georganiseerd. Deze intercollegiale consultaties verliepen thematisch, bijvoorbeeld over een specifieke leerlijn, een beperkte omvang hebben (drie tot vijf docenten) en gericht zijn op afstemming tussen de docenten van de opleiding. ICLON Jaarverslag 2012

97

Ondersteunen van docenten bij het ontwikkelen van leerlijnen Uitvoerders: dr. M.J.J.M. van de Ven, I. M.J. Wijts MSc Uren: 214 Doelen en context: De bacheloropleiding Technische Informatica is begonnen met de uitvoering van het plan Koersen op Studiesucces. Ze doet dit door een nieuw curriculum voor de bacheloropleiding te ontwikkelen, waarin de onderdelen van dat plan zijn opgenomen. Dit nieuwe curriculum zal per september 2013 van start gaan. Op dat moment gaan de drie studiejaren van de opleiding integraal over op het nieuwe curriculum. Per 1 april 2013 dient de studiegids van de nieuwe opleiding gereed te zijn. Om dat mogelijk te maken moeten op 1 februari alle modulen van de nieuwe opleiding in concept en op hoofdlijnen ontwikkeld zijn. De doelstelling van dit project is het aansturen van de leerlijncoördinatoren en de docenten bij het ontwikkelen van het nieuwe curriculum in de vorm van gedetailleerde beschrijvingen van de zeven leerlijnen en van alle daarbinnen vallende modulen. Op 1 februari 2013 dienen deze beschrijvingen in conceptvorm gereed te zijn en op 1 april 2013 in definitieve vorm. Op basis van de beschrijvingen zullen de docenten de modulen na 1 april 2013 concreet gaan ontwikkelen. Deze ontwikkeling valt buiten de scope van dit project. Werkwijze: Het project is gestart met een bijeenkomst van de leerlijncoördinatoren. Tijdens deze bijeenkomst hebben de deelnemers vastgesteld wat er nodig is om tot goede leerlijnen te komen. Afgesproken is dat er tenminste twee bijeenkomsten worden georganiseerd per leerlijn, waarbij alle betrokken docenten onder begeleiding van een onderwijsadviseur van het ICLON werken aan het vaststellen en implementeren van hun leerlijn. Belangrijke onderwerpen tijdens deze bijeenkomsten zijn de onderlinge voorkennisrelaties tussen de vakken en de doelstellingen per vak. Tussen de bijeenkomsten door werken de deelnemers aan een beschrijving van de leerlijn en aan beschrijvingen van de vakken die daarbinnen vallen. Hierop ontvangen zij commentaar van de andere docenten binnen hun leerlijn en van de onderwijsadviseur van het ICLON. De onderwijsadviseurs van het ICLON stemmen de voortgang van de ontwikkelingen in de leerlijnen en de kwaliteit van de gemaakte producten af met het opleidingsmanagement van de opleiding. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. Toetstrainingen Bouwkunde Uitvoerder: drs. H.M.J. Frencken Uren: 108 Doelen en context: Het ICLON is gevraagd scholing te verzorgen op het gebied van toetsing en tentamineren. Werkwijze: De scholing omvatte drie maal drie dagdelen en bood zowel theoretische achtergronden als praktische oefening. De deelnemers kregen individuele feedback op tentamenvragen. Naast het verwerven van inzicht in diverse algemene aspecten van toetsing en tentamineren, ging het ook om het vergroten van de deskundigheid in het ontwikkelen van toetsen en tentamens. Externe projecten, Andere instituten Centrum voor Innovatie van Opleidingen (CINOP) Professionalisering van onderwijsmanagement Uganda Uitvoerder: drs. H.M.J. Frencken Uren: 340 Doelen en context: Het doel van dit project is het opzetten en verzorgen van workshops op het gebied van curriculumontwikkeling en train-the-trainer, in het kader van een inservice training van hoofddocenten van onderwijsinstellingen en medewerkers van het ministerie van onderwijs. Dit NUFFIC NICHE project is opgezet ter ondersteuning van de verbetering van het management van onderwijsinstituten in het primair onderwijs, het secundair onderwijs, het beroepsonderwijs en het technisch onderwijs in Uganda. De doelgroep bestaat onder meer uit hoofddocenten, onderwijsmanagers, leden van onderwijsbesturen, schoolinspecteurs en docenten.


98

Werkwijze: In het kader van dit project is een intensieve cursus Onderwijsmanagement ontwikkeld. In 2012 werden in Uganda train-the-trainer workshops en cursusevaluaties uitgevoerd. Het project wordt uitgevoerd door CINOP en de Hogeschool Leiden, in samenwerking met het ICLON en het Uganda Management Institute. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. ICAB (Innovatiecentra Academisch Bètaonderwijs) Inventarisatie bacheloropleidingen Natuurkunde in Nederland Uitvoerders: drs. J. Nedermeijer, K. Roos, dr. R.M. van der Rijst, drs. S.F. Wagenaar Uren: 22 Doelen en context: De Innovatiecentra Academisch Bètaonderwijs zijn disciplinaire netwerken van universitair onderwijsgevenden, die ruimte krijgen en creëren voor professionalisering, verbetering en vernieuwing van het Academisch Bètaonderwijs. Activiteiten van de ICAB moeten zorgen voor instroom van studievaardige studenten die met succes een kwalitatief hoogstaand curriculum doorlopen, onderwezen door professionele universitair docenten. Het ICAB kent vijf disciplinaire netwerken: Biologie, Informatica, Natuurkunde, Scheikunde en Wiskunde. Docent-onderzoekers vormen de spil van deze netwerken. Het disciplinaire netwerk Natuurkunde vroeg het ICLON om een inventarisatie uit te voeren van de bachelorcurricula van de Natuurkunde-opleidingen in Nederland. De inventarisatie beoogde het in kaart brengen van de ‘beschreven’ curricula van de bacheloropleidingen Natuurkunde in Nederland. Werkwijze: In het project is men bezig geweest met het achterhalen en verzamelen van de digitale bronnen van de gegevens over de curricula. Alle bevindingen zijn ondergebracht in de website http://www.icab-natuurkunde-bsc.nl/overzicht-curricula/. Dit project is gestart in 2011 en afgerond in 2012. Nederlands Commercieel OpleidingsInstituut (NCOI) Trainingen Toetsen en beoordelen Opleidingsmanagement Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 45 Doelen en context: Binnen NCOI heeft een reorganisatie plaatsgevonden, waarbij de medewerkers van de afdeling Opleidingsmanagement de integrale verantwoordelijkheid hebben gekregen over het ontwerpen en bewaken van kwalitatief goede opleidingen. Binnen deze rol valt ook de verantwoordelijkheid voor de wijze waarop er binnen een opleiding wordt getoetst. Voor veel van de opleidingsmanagers is dit een nieuwe taak. Binnen NCOI zijn er al diverse stappen gezet om opleidingsmanagers onderwijskundig te ondersteunen, zoals bij het ontwerpen van goede leerdoelen en bij het zorgen voor een duidelijke koppeling tussen eindkwalificaties en leerdoelen. Nu staat toetsing op de agenda. Voorafgaand aan het nieuwe studiejaar is er behoefte aan een training toetsen en beoordelen, waarin de belangrijkste aspecten van goed toetsen aan de orde komen en waarin de opleidingsmanagers leren om de toetsconstructie effectief en efficiënt aan te sturen. Werkwijze: De training heeft plaatsgevonden in juli 2012 en heeft bestaan uit twee dagdelen voor twee groepen. De nadruk hierin lag op het beoordelen van de kwaliteit van schriftelijke kennistoetsen (tentamens), maar ook moduleopdrachten hebben aandacht gekregen. Steeds is de hele toetscyclus doorlopen. In het najaar van 2012 kreeg de training een vervolg. De volgende onderwerpen stonden in de training centraal: - Werken met toetsmatrijzen (verdieping) - Aansluiting toetsing bij leerdoelen (verdieping: vraagniveaus, onderscheid mbo en hbo) - Toetsen met behulp van module- en andere praktijkopdrachten - Feedback aan materiaalontwikkelaars - Klachtafhandeling richting studenten


99

Onderwijsraad Onderzoek werkplek en moderne professionaliteit Uitvoerders: dr. R.M. van der Rijst, dr. K. van Veen Uren: 284 Doelen en context: De Onderwijsraad had adviezen in voorbereiding over het werven en binden van leraren en over de professionaliteitsbeleving van leraren. In dit kader werd aan het ICLON gevraagd een inventarisatie uit te voeren naar deze onderwerpen in het primair onderwijs (po), voortgezet onderwijs (vo) en middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Het onderzoek bestond uit twee meervoudige gevalstudies welke afzonderlijk van elkaar zijn gerapporteerd aan de Onderwijsraad. Werkwijze: In de eerste studie werden rijke beschrijvingen gegeven van de manier waarop werkgevers leraren werven en aan de schoolorganisaties binden. Hiervoor werden scholen geselecteerd in zowel krappe als ruime arbeidsmarkten. Aan de hand van interviews met leidinggevenden en beleidsdocumenten van de school werden negen casussen beschreven. De beschrijvingen van de scholen geven aan dat de samenwerking met organisaties voor het opleiden van leraren van belang is om goed onderwijzend personeel te kunnen aantrekken. Verder wordt het bieden van een stabiele werkplek, mogelijkheden voor ontwikkeling van leraren en mogelijkheden voor doorstroming als belangrijke factoren voor het vasthouden van leraren gezien. Uit de beschrijvingen blijkt dat vaak professionaliseringsactiviteiten ingevuld worden door teams van leraren om bepaalde onderwijsinnovaties in te bedden in de onderwijspraktijk. In de tweede studie werden rijke beschrijvingen verzameld van de professionaliteitsbeleving van individuele leraren. De leraren, geïnterviewd in deze tweede studie, waren werkzaam in de scholen die centraal stonden in de eerste studie. Wat in het algemeen opvalt in de beschreven casussen is de diversiteit in de professionaliteitsbeleving en de inzet en bevlogenheid van leraren. Verder gaven de geïnterviewde leraren in de verschillende onderwijsniveaus (po, vo en mbo) aan dat ze een grote mate van autonomie ervaren ten aanzien van hun professionele handelen in de klas. Maar de leraren gaven ook in alle drie de onderwijsniveaus aan dat de hoeveelheid administratieve lasten een bron was van de ervaren complexiteit. De balans tussen ‘lesgeef’-taken en additionele taken, zoals administratie, was een zorg. Een veel gehoorde verklaring voor de ervaren werkdruk in het onderwijs was dat leraren een hoge mate van compassie hebben voor (het leren van) de leerlingen. Stichting Leerplan Ontwikkeling Enschede Stichting Leerplan Ontwikkeling project Uitvoerders: drs. H.M.J. Frencken, dr. E.H Tigelaar Uren: 150 Doelen en context: Trainingscapaciteitsopbouw ‘School based curriculum development’ bij Chinese Universiteiten. De Stichting Leerplan Ontwikkeling Enschede en het ICLON waren in dit twee jaar durende project partners met North West Normal University (NWNU) en het Ministerie van Onderwijs in China. Doel van het project was de staf van de lerarenopleiding van de Chinese Universiteit op te leiden om training te kunnen geven in ‘School based curriculum development’ aan de staf in het voortgezet onderwijs in de Chinese provincie Gansu. Werkwijze: Hiertoe gaf het ICLON samen met SLO vier workshops aan NWNU, met deelnemers van de universiteit en van drie scholen voor voortgezet onderwijs. Ook was het ICLON verantwoordelijk voor een onderzoekscomponent van dit project. Het thema daarvan sloot nauw aan bij de ICLON-onderzoeksfocus ‘The knowledge base of teaching’. Een subsidie van het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken maakte het project financieel mogelijk. Dit project is gestart in 2009 en afgerond in 2012.


100

Externe projecten, HBO Christelijke Hogeschool Ede Toetsprofessionalisering voor examencommissies Uitvoerders: dr. M.J.J.M. van de Ven Uren: 28 Doelen en context: Binnen de Christelijke Hogeschool Ede (vanaf hier: CHE) is de rol en positie van de examencommissies een belangrijk thema. CHE breed is al een aantal stappen gezet om deze positie te verstevigen en om examencommissies te ondersteunen bij het vervullen van (vooral) hun nieuwe rol als kwaliteitsbewaker toetsing en beoordeling. In het najaar van 2012 heeft het ICLON een aantal professionaliseringsbijeenkomsten verzorgd voor de examencommissie van de opleidingen Journalistiek en Communicatie. De examencommissie is nog niet zo lang in de huidige samenstelling in haar functie en heeft de ambitie om zich snel steviger te positioneren. Ook de samenwerking tussen examencommissies, toetscommissies en opleidingsmanagement kreeg daarbij de aandacht. Werkwijze: De professionalisering van deze examencommissie bestond uit drie dagdelen. Tijdens deze training werd de examencommissie ondersteund bij het definiëren van haar rol en positie en bij het ontwikkelen van een bruikbare systematiek om haar werkzaamheden, ook die van kwaliteitsbewaker toetsing en beoordeling, op een effectieve en efficiënte manier uit te voeren. Er is gewerkt aan de hand van een aantal concrete leervragen van de commissieleden. Een concrete verbeterambitie binnen de twee opleidingen was de schriftelijke verantwoording. Het ICLON begeleidde de bijeenkomsten. Twee medewerkers van de dienst O&K van de hogeschool namen deel aan de bijeenkomsten. De Haagse Hogeschool Workshop International Classroom voor onderwijsadviseurs Uitvoerder: drs. H.M.J. Frencken Uren: 24 Doelen en context: De Haagse Hogeschool kiest voor internationalisering. In het hogeschoolontwikkelingsplan is daar dan ook ruim aandacht voor. Alle dertien Academies hebben in 2012 een internationaliseringsplan geschreven. Daarin speelt het begrip international classroom een belangrijke rol. Iedere academie heeft een onderwijsadviseur die de academie ondersteunt. M.b.t. de implementatie van het bovengenoemde internationaliseringsplan zal deze adviseur nauw samenwerken met een per academie aangestelde medewerker internationalisering. Daartoe moet de onderwijsadviseur in staat zijn met kennis van zaken te adviseren. Kennis en vaardigheden hiervoor waren niet bij alle onderwijsadviseurs in voldoende mate aanwezig of actueel. Werkwijze: Om de individuele en groepscompetenties m.b.t. advisering over de international classroom op een hoger plan te tillen, werd voor de afdeling Onderwijs en Studentenzaken een eendaagse ‘train de trainer’ workshop ‘International Classroom’ georganiseerd. Workshops Toetsing Uitvoerders: drs. S. Wagenaar, drs. J. Nouta Uren: 33 Doelen en context: De Haagse Hogeschool wilde een set met vernieuwde tentamenvragen en een lijst met aanbevelingen voor de inzet van peer review bij schrijfonderwijs. Werkwijze: Het ICLON verzorgde twee workshops over toetsing op de studiedag van De Haagse Hogeschool. Deze betroffen het construeren van goede meerkeuze- en open vragen en het inzetten van peer review bij schrijfonderwijs. Fontys Internationale Hogeschool voor Economie Ontwikkelen van de Minor Logopedie Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 35 Doelen en context: De opleiding Logopedie van de Fontys Paramedische Hogeschool wilde per


101

september 2012 een nieuwe minor I-Logopedie aanbieden. In deze minor staat de toepassing van technologie in de logopedische praktijk centraal. In samenwerking met het ICLON is de minor ontwikkeld. Het ICLON heeft daarbij de rol van expert, coach en coördinator vervuld. Werkwijze: Het ICLON heeft bijgedragen aan een samenhangend en goed doordacht curriculum voor de minor I-Logopedie. Deze is beschreven in de minor beschrijving. Deze bijdrage bestond uit expertise rond curriculumontwikkeling, coaching van de verantwoordelijke docent binnen Logopedie en projectcoördinatie. Dit project is gestart in 2011 en afgerond in 2012. Hogeschool van Amsterdam Lezingen Researchintensief onderwijs Uitvoerder: dr. R.M. van der Rijst Uren: 10 Doelen en context: Onderzoek staat hoog op de agenda in het hoger beroepsonderwijs. De Hogeschool van Amsterdam zag een toename in de vraag naar ondersteuning van docenten. Om tegemoet te komen aan deze vraag en om onderzoek binnen de HvA een impuls te geven, ontstond het idee om gezamenlijk een serie workshops aan te bieden. Werkwijze: Het ICLON werd gevraagd om twee workshops van vier uur te verzorgen over 1) Onderwijs in onderzoek: hoe bouw je onderzoeksvaardigheden op in een curriculum? en 2) Onderwijs in onderzoek: vormgeven en implementeren van onderzoek op moduleniveau. Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) Ondersteuning ontwikkelen -criterialijsten HAN Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 18 Doelen en context: De opleidingen Bedrijfseconomie, Accountancy, Fiscaal Economie en Recht, Financial Services Management en HBO-Rechten van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) werken met oormerk-assessoren. Er zijn ongeveer tien oormerk-assessoren. Zij hebben als taak het beoordelen van toetsen die docenten maken. Voor het beoordelen van schriftelijke toetsen hebben zij zelf een criterialijst opgesteld. Nu willen zij een volgende stap zetten, naar het beoordelen van beroepsproducten en mondelinge toetsen. Hiervoor willen zij ook criterialijsten ontwikkelen. Aan de afdeling Hoger Onderwijs van het ICLON is gevraagd om de oormerk-assessoren te ondersteunen bij het ontwikkelen van criterialijsten voor het beoordelen van beroepsproducten en mondelinge toetsen. Werkwijze: Er zijn twee werkbijeenkomsten van een dagdeel georganiseerd, inclusief tussentijdse uitwerking van de criterialijst. Het project heeft geresulteerd in een bruikbare criterialijst. Workshop blended learning Uitvoerder: drs. H.M.J. Frencken Uren: 12 Doelen en context: Een docente management en communicatie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen had 'een workshop op maat voor de hele afdeling' gewonnen. Zij koos voor een workshop 'blended learning'. Werkwijze: Tijdens de workshop lag het accent op het verkrijgen van een up-to-date beeld over blended learning en wat er allemaal komt kijken bij het ontwikkelen van blended learning onderwijs. De deelnemers gingen aan de slag met een blended learning ontwerp voor hun onderwijs. Hanzehogeschool Groningen Werkbijeenkomsten toetsing Hanzehogeschool Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 17 Doelen en context: Toetsing is een belangrijk onderdeel binnen het curriculum van de opleiding Toegepaste Psychologie (TP) van de Hanzehogeschool. In het studiejaar 2011-2012


102

heeft de toetscommissie (TC) drie thema’s als aandachtspunt benoemd: 1. Individuele beoordeling binnen groepsopdrachten; peer assessment en alternatieve toetsmogelijkheden; 2. Beoordeling van project-, stage- en afstudeerverslagen (scripties); gemeenschappelijke werkwijze en beoordelingskader, borging eindniveau. 3. Constructie van meerkeuzetentamens. Aan het ICLON is gevraagd om begin 2012 een werkbijeenkomst van een dagdeel te begeleiden, waarin het eerste thema centraal stond. Uitgangspunt was dat de betrokken docenten tijdens de bijeenkomst actief met hun eigen onderwijs aan de slag moesten gaan. Werkwijze: Om de werkbijeenkomst zo nauw mogelijk te laten aansluiten op de praktijk van de docenten, werd het programma voorbereid samen met de toetscommissie. Voor het tweede thema is een adviesgesprek met de betrokken ICLON-adviseur georganiseerd, waarin de bestaande praktijk werd geëvalueerd en mogelijke verbeterpunten werden verkend. Hogeschool Leiden, cluster Management en Bedrijf Begeleiden ToetsCommissie en ExamenCommissie Uitvoerder: drs. J. Nouta Uren: 16 Doelen en context: De afdeling Hoger Onderwijs van het ICLON is gevraagd om de toetsen examencommissies van het cluster Management & Bedrijf binnen de Hogeschool Leiden te ondersteunen bij het verder professionaliseren en positioneren. De nadruk lag daarbij op de begeleiding van de drie bestaande toetscommissies (TC's). Dit project is een vervolg op de bijeenkomsten die in 2011 zijn georganiseerd en heeft bestaan uit een ‘toetsochtend’ voor de toetscommissie van de opleidingen hbo-Recht en Sociaal-juridische Dienstverlening en een afsluitende bijeenkomst voor alle betrokken toetsen examencommissies gezamenlijk. De laatste bijeenkomst had als doel om het gehele traject te integreren en te vertalen naar de opleidingspraktijk. Daartoe was ook een vertegenwoordiging van het opleidingsmanagement aanwezig. Het begeleidingstraject is positief geëvalueerd. Werkwijze: Het ICLON heeft training gegeven, het proces begeleid en leverde toetsexpertise. Vakevaluaties Uitvoerders: drs. G. van Duijn, dr. R.M. van der Rijst Uren: 16 Doelen en context: De afdeling Hoger Onderwijs van het ICLON voerde voor de Hogeschool Leiden voor de afdeling Management & Bedrijf, Techniek, Welzijn en Zorg diverse vakevaluaties uit. Workshop Docentkwaliteit en Studiesucces Uitvoerder: drs. H.M.J. Frencken Uren: 24 Doelen en context: De Hogeschool Leiden organiseert jaarlijks zogenoemde Managementdagen, waarin het College van Bestuur, clusterdirecteuren, opleidingsmanagers en hoofden van ondersteunende diensten met elkaar aan het werk gaan. Eén van de onderwerpen van de bijeenkomst in 2012 was 'Docentkwaliteit en studiesucces'. Het ICLON verzorgde, samen met een onderwijskundige van Hogeschool Leiden, een workshop van een dagdeel over dit onderwerp. Werkwijze: Tijdens de workshop werd eerst kort een kader neergezet met betrekking tot docentkwaliteit en studiesucces. Daarna bevroegen de verschillende clusters en eenheden elkaar in een ‘mini audit’ over hun beleid, activiteiten en plannen rond dit onderwerp. De checklist 'Studiesucces’ van het ICLON functioneerde hierbij als leidraad. Hogeschool Rotterdam Ondersteuning Check-IT Watercentrum Uitvoerder: drs. H.M.J. Frencken Uren: 32 Doelen en context: Het Agentschap Economische Zaken wilde een projectvoorstel om te komen tot een Kenniscentrum Water waarin studenten uit Nederland en uit landen in Zuid Oost Azië samen aan waterprojecten werken. Het doel was om Nederlandse studenten op ICLON Jaarverslag 2012

103

stage of in afstudeerverband in het buitenland te laten samenwerken met lokale studenten. In 2012 leek een vestiging in Vietnam daarbij het meest voor de hand te liggen. Het Kenniscentrum zal worden ingericht langs dezelfde lijnen als CHECK-IT in Xiamen, China. Werkwijze: Dit project behelsde het voorbereiden en schrijven van een subsidie-aanvraag voor het opzetten van een Kenniscentrum Water. Hogeschool Zeeland Professionalisering onderwijsstaf m.b.t. toetsing Uitvoerders: Y. Baggen MSc, dr. C.G. Groot, dr. M.J.J.M. van de Ven Uren: 264 Doelen en context: De Hogeschool Zeeland (HZ) University of Applied Sciences heeft sinds 28 augustus 2012 een nieuw toetsbeleid, vastgesteld door het CvB. Het ICLON heeft workshops ontwikkeld en gegeven over de inrichting van de toetsprocessen. De doelstelling van de workshops is dat de bij het toetsproces betrokken medewerkers hun rol in de toetsprocessen binnen de opleidingen kennen en dat zij weten hoe zij die rol moeten invullen. De doelgroepen van de workshops zijn leden van de (deel)examencommissies, leden van de (deel)toetscommissies, onderwijsondersteuners, onderwijsmanagers en docenten. Werkwijze: Aan de opzet van ieder van de workshops liggen de volgende drie inhoudelijke uitgangspunten ten grondslag: (1)het formatief toetsen van competenties, (2)het proces van toetsen en beoordelen en de daarbij behorende rollen, taken en verantwoordelijkheden, en (3)de kwaliteitscyclus van de toetsing. De workshops hebben een interactief karakter. De deelnemers werken aan concrete producten uit de eigen onderwijspraktijk, gebruikmakend van de instrumenten die in het kader van het ontwikkelen van het toetsbeleid door medewerkers van de HZ zijn ontwikkeld. Voorbeelden van deze instrumenten zijn het synopsismodel voor het beschrijven van een cursus en de protocollen voor het construeren van toetsen. Richtinggevend voor de inhoud van de workshops zijn vragen van de deelnemers over het uitvoeren van hun eigen rol in de uitvoerende en toezichthoudende toetsprocessen. Dit project is gestart in 2012 en loopt door in 2013. InHolland Promotiecommissie In Holland Uitvoerder: dr. R.M. van der Rijst Uren: 20 Doelen en context: De commissie ter bewaking van de kwaliteit van promoties van Inholland beoordeelt de promotievoorstellen van medewerkers op kwaliteit en haalbaarheid. Daarbij wordt gelet op de beschikbare faciliteiten, de maatschappelijke relevantie en de relevantie voor de instelling. In grote lijnen gaat het om het goedkeuren van en adviseren over de facilitering van nieuwe promotietrajecten en het beoordelen van de voortgang van lopende onderzoeken. De commissie komt vier tot vijf keer per collegejaar bij elkaar. Deze bijeenkomsten duren twee tot tweeënhalf uur en vereisen gemiddeld vier uur voorbereiding, afhankelijk van het aantal nieuwe voorstellen. Het aantal uren hangt af van het aantal ingediende voorstellen en voortgangsrapportages. Werkwijze: Het ICLON biedt advies en managementondersteuning. Dit project is gestart in 2011 en loopt door in 2013.


104

I ICLON ALGEMEEN 1. IV Personeel en Financiën 47

Recommend Documents