HWR-uitstap naar Turnhout Op zaterdag, 18 september 2010

HWR-uitstap naar Turnhout Op zaterdag, 18 september 2010

Vertrek in Reusel Het HWR-uitstapje ging dit jaar naar Turnhout. Om 9.00 uur vertrokken we met 20 personen met een ‘dubbele’ Belgische lijnbus naar onze Zuiderburen. De temperatuur was weliswaar wat aan de frisse kant met zo’n 15ºC maar aangenaam genoeg voor een leuk uitstapje. Bij het instappen vroegen we ons af waarom er op de lijn Reusel-Turnhout zo’n grote bus reed waarin plaats was voor maar liefst 106 passagiers. Bij het asielzoekerscentrum in Arendonk werd dat meteen duidelijk toen de bus daar voor meer dan de helft vol kwam met wereldburgers uit zuidelijke landen. Onze eerste bestemming was lunchcafé Bristol aan de markt van Turnhout. Daar werd voor ons een kop koffie geserveerd met een smakelijk gebakje naar Belgische gewoonte. Om 10.30 uur kwam Marie Claire Latinne, de gids voor de stadswandeling, ons daar ophalen.

Luguber vonnis Stadsgids Marie Claire Latinne begeleidde ons door het historische stadscentrum van Turnhout en vertelde daarbij een aantal volksverhalen doorspekt met plaatselijke geschiedenis. Bij de start van de wandeling vertelde ze dat Turnhout bekend is om de papierindustrie en bijbehorende Penningmeester en reisleidster Lies van de Put grafische industrie. Met de productie van speelkaarten is had alles onder controle. Turnhout zelfs wereldleider en dankt daaraan de aanwezigheid van het speelkaartenmuseum. Verder is Turnhout bekend om z’n door geestelijke geleide pensionaten en het prachtig behouden gebleven begijnhof dat op de lijst van werelderfgoed van de UNESCO staat. De oorsprong van de stad is het Kasteel. Daar is nu de rechtbank in gevestigd maar in de 12de eeuw al eigendom van de Hertogen van Brabant die bij het kasteel ook nog een grote lusthof hadden. Op die plaats stond eerder een houten toren waaraan de stad haar naam dankt; De ‘Toren van hout’ werd omgedoopt in ‘Tuerenhout’ en later ‘Turnhout’.

Hier voor de St. Pieterkerk waar nu de HWR-leden staan vonden vroeger lugubere terechtstellingen plaats.

Op de markt, voor de imposante St. Pieterkerk werden tot in de 19de eeuw misdadigers terechtgesteld. Dat gebeurde vaak door ophanging of onthoofding maar ook wel eens op een andere manier. Voor de kerk was een put waarin het afval van de markt waaronder visafval terecht kwam. Hierin werden de gestraften langzaam naar beneden geduwd waarna ze in de drek omkwamen. Een lugubere dood die door een mensenmassa werd gade geslagen, vertelde Marie Claire.

St. Pieterkerk Het interieur van de St. Pieterkerk maakte een geweldig indruk. Vooral de prachtige in eikenhout uitgesneden preekstoel was een lust voor het oog. Ook de brandgeschilderde glas-in-loodramen, het Thijs van der Zanden; e-mail [email protected]

1


priesterkoor uit de 15de eeuw en de diverse kapellen mochten er ook zijn. De vloer van de kerk herbergt vele grafstenen waaronder tot aan het einde van de 18de eeuw rijke burgers en voorname katholieken gezagsdragers werden begraven. Vroeger had de kerk zelfs een functionaris in dienst om de honden uit de kerk te jagen die op de lijklucht afkwamen die onder de grafstenen uitkwam. Daaraan hebben die overledenen de naam ‘rijke stinkers’ te danken. Aan een voorval die met de kerktoren te maken heeft hebben de inwoners van Turnhout de bijnaam ‘Muggenblussers’ te De HWR-leden bewonderen de eikenhouten preekstoel met prachtig houtsnijwerk. danken. In de late Middeleeuwen zagen de bewoners rook uit de toren komen. De geestelijke orde van de Minderbroeders, tevens de brandweerlieden van de stad, waren snel met mobiele waterpomp en emmers ter plaatse. Boven in de toren aangekomen bleek dat het geen brand was maar een gigantische zwerm muggen die door windvlagen in beweging was gekomen en in vliegende vaart rond de toren draaide. Bij de kerk stonden we ook nog even stil bij het beeld van ‘de Patriot’ waarmee herdacht wordt dat in 1789 de ‘Slag om Turnhout’ door de plaatselijke Milities werd gewonnen van de Oostenrijkers, vertelde Marie Claire.

Kasteel van Turnhout Zoals eerder vermeld is op de plaats waar het kasteel staat, Turnhout ontstaan. Dat kasteel was het oorspronkelijk jachtslot van de Hertogen van Brabant die vanaf het kasteel op jacht gingen op de uitgestrekte wildrijke woeste Kempische gronden. Al in de 12de eeuw kreeg Turnhout van de hertogen stadsrechten en groeide uit tot een stad met een rijke historie. Talrijke hooggeplaatste personen hebben in het kasteel gewoond beginnende met hertog Jan I van Brabant en later Maria van Brabant, Maria van Oostenrijk en Amalia van Solms. In de slotgracht van het kasteel ligt al bijna 20 jaar de metalen sculptuur Najade. Rik Poot ontwierp het beeld dat ons moet doen geloven hoe de waternimfen uit de Griekse mythologie hebben geleefd.

Begijnhof Het begijnhof van Turnhout stamt uit de 13de eeuw. We kwamen er terecht in een unieke oase van rust en dat te midden van de stad. Samen met twaalf andere Vlaamse begijnhoven staat het sinds 1998 op de lijst van het Cultureel Werelderfgoed van de UNESCO. De authentieke huizen, de barokke kerk en de groene omgeving maakten op ons een geweldige indruk. Thijs van der Zanden; e-mail [email protected]

Marie Claire vertelt over de ‘Patriot’ en de ‘Slag om Turnhout’.

2


Terug bij lunchcafé Bristol namen we afscheid van onze stadsgids Marie Claire Latinne die vertelde dat ze ons een interessante groep vond die veel belangstelling had getoond. Ze kreeg van ons een hartelijk applaus en van Lies van de Put het HWR-boekje ‘Reusel aon de Meet’.

Huis metten Thoren Het Taxandria museum is gevestigd in het ‘Huis metten Thoren’, na het kasteel het oudste burgerlijk gebouw van Turnhout. Bij de ingang werden we opgewacht door Gids Johan van Gorp geeft uitleg over de vroegere schuttersgilden Johan van Gorp een krasse oude heer die van Turnhout. met een aanstekelijk enthousiasme vertelde over de wetenswaardigheden van het museum. We bezochten alle kamers en bouwlagen en maakten er kennis met vele aspecten van de Turnhoutse cultuurgeschiedenis. Zo zagen we schilderwerken van vroegere Kempische landschappen, een collectie sloten, sleutels en weegtoestellen, een straatje van Turnhoutse straatbeelden met kleurrijke uithangborden. Ook waren we in een soort jachtkamer geïmiteerd met wapens, jachthorens, valkenjacht en landschappen. Een kamer was ingericht over de archeologie in de streek met vondsten samengebracht uit de Steentijd, Bronstijd, IJzertijd Romeinse tijd, Merovingerse tijd en de Middeleeuwen. In de kelder lagen voorwerpen over justitie en straf, zoals boeien, wapens, kogels, de zogenaamde ‘keien van justitie van Turnhout’ en het blok aan het been waarin gevangenen werden vastgeketend. Een kamer was helemaal ingericht met het thema kant. Het kantwerken was vroeger het meest bekende vrouwelijk ambacht dat in Turnhout werd beoefend. We konden alle aspecten die met kant te maken hebben bewonderen zoals spelden, garens, kussens en mutsen van kant. Er stond een indrukwekkende driedimensionale maquette van het Turnhout rond 1665 waarmee we het Turnhout van de zeventiende eeuw binnenstapten. Op de kleine zolder waren alle elementen van de religieuze kunst bij elkaar gebracht zoals beelden, koper en kerkelijke gebruiksvoorwerpen. De materiële volkskunde werd uitgebeeld met o.a. haardinrichting, wafelijzers en haardplaten. De religie kwam aan bod met relikwiehouders, heiligenprenten, wijwatervaatjes en kapelletjes. Over volksklederdracht waren er katoenen kapmantels, halsdoeken, spaanderhoeden, rieten manden, en vrouwensieraden. Ook de klompen van ‘Klein Peerke’, de reus van Turnhout die een lengte had van 2,27 meter, stonden er en waren megagroot! Onze enthousiaste gids Johan van Gorp kreeg van Lies van de Put ook het HWRboekje ‘Reusel aon de Meet’ waarna we van hem afscheid namen met een warm De valkenjacht in de Kempen wordt in deze kamer uitgebeeld. applaus

Thijs van der Zanden; e-mail [email protected]

3


Spiegeltent Na het Taxandria museum was het tijd om onze dorst te lessen. We streken neer bij een authentieke spiegeltent die tijdelijk bij de Waranda stond omdat het restaurant daar wegens verbouwingswerkzaamheden gesloten was. We konden er kiezen uit de talrijke Belgische bieren en dat is aan een aantal van ons wel toevertrouwd. Het smaakte zo goed dat enkele leden nog maar juist op tijd waren om de lijnbus naar Reusel te halen. Omstreeks 17.30 uur stapten we in Reusel uit de lijnbus waarin een aantal van ons, waaronder ikzelf, meer dan tien jaar niet meer in had gezeten. De authentieke spiegeltent waar we na het museumbezoek onze dorst lesten.

Barbecue op het Gildeterrein Om 19.00 uur waren we te gast op het Gildeterrein in de buurt van het Hulsels Venneke. Daar had Annie en Louis Vosters gezorgd voor een uitgebreide barbecue. Het bak- en braadwerk namen Bernard Fleerakker en Wil Savelsberg voor hun rekening. Behalve lekker eten en drinken werd er zoals het bij de HWR betaamd weer volop gediscussieerd over de meest uiteenlopende maatschappelijke onderwerpen. Met de toename van het aantal glaasjes nam daarbij ook het stemvolume toe. Het middernachtelijke uur was al gepasseerd toen de opruimers en afwassers, waaronder Diny en ik, huiswaarts keerden.

Slot De HWR-leden hebben een leuke dag voorgeschoteld gekregen met een hoog heemkundig gehalte. Onze gidsen Marie Claire Latinne en Johan van Gorp hebben daaraan een belangrijke bijdrage geleverd. De dag is voorbij gevlogen waarbij de inwendige mens niets tekort kwam. Rest mij Lies van de Put en Annie Vosters te bedanken voor de organisatie van deze prachtige dag. Bedankt!

Bernard Fleerakkers en Wil Savelsberg verzorgen het bak- en braadwerk tijdens de barbecue.

Thijs van der Zanden, fotograaf en verslaglegger.

Op de volgende bladzijden volgen meer foto’s van het HWR-bezoek aan Turnhout Thijs van der Zanden; e-mail [email protected]

4


De start in Turnhout begon met koffie en gebak.

Detail van het houtsnijwerk van de preekstoel in de St. Pieterkerk van Turnhout.

Dit opschrift hing bij de preekstoel van de St. Pieterkerk.

Gebrandschilderde glas in loodramen in de St. Pieterkerk. Het beeld van de Heilige Severus in de St. Pieterkerk. De naam zou zo bij enkele HWR-leden passen maar dan zonder ‘Heilige’ ervoor.

Een van de kapelletjes in de St. Pieterkerk..


5


Het huidige gemeentehuis van Turnhout aan de markt. Het bovenste deel van de toren lijkt op een spaarlamp.

Het kasteel van Turnhout eens een jachtslot van de hertogen van Brabant. Hier ligt ook de oorsprong van de stad.

Ingang van het begijnhof van Turnhout. Het staat op de lijst van werelderfgoed van de UNESCO.

Het begijnhof van Turnhout, een oase van rust te midden van stad.

De Lourdes grot van het begijnhof.

Een aanplakbord op het begijnhof. Vroeger hing er ook nog een offerblok onder. Ja, de begijntjes waren vindingrijk als het om geld vergaren ging!


6


Het beeld van drie belangrijke dames van het vroegere Turnhout te weten Maria van Brabant, Maria van Hongarije en Amalia van Solms.

Een van de rustieke binnenplaatsjes van het begijnhof.

Het huis metten thoren waarin het Taxandria museum is gevestigd.

De HWR-leden hebben volop belangstelling voor het tentoongestelde kantwerk.

Het Taxandria museum had veel te bieden dat maakte gids Johan van Gorp wel duidelijk.

De kelder waarin het thema justitie en straf werd uitgebeeld.

.


7


De HWR-leden lieten zich de barbecue goed smaken.


De gasten zijn naar huis en de poetsploeg is bijna klaar. Het was een geslaagde dag!

8

HWR-uitstap naar Turnhout Op zaterdag, 18 september 2010

Recommend Documents