Start: gedicht uit Tante Til. Het begrip hulpmiddel is een verzamelnaam. We verstaan eronder: Producten, instrumenten, uitrustingen of technische systemen die problemen met een activiteit voorkomen, gedeeltelijk compenseren of opheffen. In de praktijk wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. Hulpmiddelen Hulpmiddelen zijn voorwerpen die speciaal voor mensen met een handicap zijn ontworpen bijv. glijplank.papegaai, tillift en easy-slide. 2. Consumentenartikelen Deze zijn gemaakt voor een breed publiek, ook mensen met een handicap kunnen hiermee geholpen zijn. Voorbeelden zijn een seniorenstoel op goede hoogte een opstapbankje om een afstap (bijv. uit bed ) te verkleinen ed. 3. Woningaanpassingen. Hieronder vallen de verschillende aanpassingen aan de woning waarbij het nodig is om het huis te verbouwen of een hulpmiddel te monteren. Een voorbeeld van een woningaanpassing is een beugel in het toilet of het verwijderen van drempels, het monteren van een vaste traplift ed.
Verschillende manieren om een hulpmiddel ter beschikking te krijgen. •
Kopen
Mensen kunnen zelf consumentenartikelen en hulpmiddelen kopen in thuiszorgwinkel of andere detailhandel. Als klanten een hulpmiddel zelf moeten aanschaffen zijn er nog een paar mogelijkheden om een tegemoetkoming in de kosten te krijgen. Bijzondere bijstand. Deze kan worden aangevraagd bij de gemeente. Om in aanmerking te komen wordt gekeken naar de financiële draagkracht van de aanvrager en vervolgens wordt bepaald of er een bijdrage gegeven wordt en hoe groot deze zal zijn. Dit gegeven kan voor sommige klanten een hoge drempel zijn, niettemin is het van belang minder draagkrachtige klanten op deze mogelijkheid te wijzen. Aftrekmogelijkheden via de belasting. Ons belastingstelsel biedt aftrekmogelijkheden voor zgn. “bijzondere uitgaven” van een klant of mantelzorger. Criteria voor deze regel kunnen bij de belastingdienst worden opgevraagd . Thuiszorgwinkel heeft hulpmiddelencatalogus. Je kunt deze aanvragen.
•
Lenen
Uitleen vindt plaats vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten(AWBZ). Je kunt een hulpmiddel uitproberen voor je ze aanschaft. Uitleen 3 maanden met een verlenging van 3 maanden Blijkt dat een hulpmiddel permanent nodig is dan is het de bedoeling dat zo snel mogelijk de procedure tot aanschaf wordt gestart. Via de zorgverzekeraars worden de vergoedingen gerealiseerd, soms in de vorm een tegemoetkoming in de kosten, soms in de vorm van directe materiele voorziening. Er kan verschil zijn in de tegemoetkoming van verschillende zorgverzekeraars. Klanten die particulier verzekerd zijn adviseren de polisvoorwaarden te raadplegen. Zo vergoed C.Z. de easyslide bijv. Nodig een machtiging van huisarts of specialist. •
Huren.
Klanten die een hulpmiddel tijdelijk nodig hebben en het artikel wordt niet uitgeleend of de uitleentermijn is verstreken, kunnen ook een hulpmiddel huren. Soms wordt dit gedaan als de aanschafprijs van een bep. hulpmiddel erg hoog is en er weinig of geen vergoedingsmogelijkheden zijn. Huren kan soms via thuiszorgwinkel, uitleen of andere leveranciers. Belangrijk dat de klant goed geïnformeerd wordt over de kosten die het met zich mee brengt. •
Verstrekking.
Het sociale verzekeringsstelsel in Nederland heeft regelgeving ontworpen om uit collectieve middelen, hulpmiddelen en woningaanpassingen te vergoeden.\De WVG verstrekkingen (wet voorziening gehandicapten) wordt uitgevoerd door de gemeente. Iedere gemeente bepaald individueel hoe ze de wet uitvoeren, dus kan het per gemeente verschillen hoe het beleid hierin is. Aanvraagprocedure is bekend ( formulieren op kantoor aanwezig voor aanvragen bij gemeente) 9 Bij opnemen van wat er moet komen bij de klant thuis er altijd proberen er bij te zijn. 9 Bij monteren van beugels, douchestoel ed. opletten waar en hoe. Opnieuw verhangen komt voor kosten klant. •
Financiering door een fonds.
Er is een aantal fondsen die hulpmiddelen in bruikleen geven of financieren aan mensen met een bepaalde handicap of ziekte. De fondsen komen op voor belangen van mensen met een handicap. Ieder fonds heeft zijn eigen criteria op basis waarvan de steun gegeven word. Voorbeeld Betty: Deze geeft betere kwaliteit aan leven aan C.O.P D. klant die uren moe blijft alleen al van liggend op bed naar staan te komen. Vraag advies aan het betreffende fonds. Nog even benoemen we de AAW (algemene arbeidsongeschiktheids wet) Deze wordt uitgevoerd door GAK of bedrijfsvereniging. Via deze instanties dienen voorzieningen
aangevraagd te worden die voornamelijk te maken hebben voor aanpassingen van de werkplek van de klant. In handboek thuiszorg vindt men de procedure uitleen en in rode map zit een AWBZ uitleenartikelenlijst. Achter elk hulpmiddel het doel, indicatie en de verwijzing bij structureel gebruik naar de instantie die het vergoed en of het product opgehaald moet worden of word thuisgebracht. Lijsten zijn niet meer helemaal up to date, In september worden ze vernieuwd zo ook het handboek.
Introductie van een hulpmiddel of aanpassing. Voordat je een hulpmiddel kunt introduceren moet de klant/mantelzorger op de hoogte zijn van jouw wens om een hulpmiddel in te zetten en hiermee instemmen. Belangrijk dat je weloverwogen te werk gaat! Bij twijfel overleg je met de klant maar ook met collega’s, behandelend arts, eventueel fysiotherapeut, ergotherapeut, revalidatie en/of dagbehandeling want zeker in complexere situaties is het van belang dat de hulpverleners op een lijn zitten en het voorgestelde hulpmiddel ook zien “zitten”. Algemene aandachtspunten bij de introductie van een voorziening. Stel jezelf vragen: • • • •
Ga na of je zelf bekwaam bent om een advies te geven, zo niet vraag dan ondersteuning van een collega of een andere deskundige. Heb ik voldoende theoretische/inhoudelijke kennis m.b.t. anamnesegegevens. Heb ik voldoende inhoudelijke kennis m.b.t. beschikbare hulpmiddelen (functie, contra-indicaties, wijze van gebruik ed.) en de mogelijkheden tot consultatie en verstrekking. Heb ik voldoende methodische kennis om een goede analyse m.b.t. het probleem waarvoor een hulpmiddel nodig is. (welke transfers, in welke ruimte, alternatieven ed.)
Is de klantsituatie duidelijk? • •
Is de zorgvraag helder uitgaande van de geformuleerde diagnoses? Is het dossier volledig en actueel bijgewerkt?
Kan je in specifieke klantsituaties adviseren? •
Zij er complicerende factoren?
Bepaal of het hulpmiddel gewenst is of dat er een directe noodzaak toe bestaat. Introduceer deze wens of noodzaak niet tussen allerlei werkzaamheden door. Kies het juiste moment. Ook een goed moment is de evaluatie. Bespreek met de klant alles in begrijpelijke taal en zorg dat je zo volledig mogelijk bent. (Bereid je voor) De klant heeft recht op goede informatie alvorens hem/haar gevraagd kan worden een beslissing te nemen. Motiveer de voorgestelde verandering vanuit de belevingswereld van de klant. Dit vergroot de kans op participatie van de klant en zijn omgeving. Als de transfer veel moeite kost kun je zeggen: U bent te zwaar ik ga bij U door mijn rug en we hebben nog meer klanten. Maar je kunt ook zeggen De transfers kosten u veel pijn en energie, met een hulpmiddel is dat niet nodig, ik wil voor U kijken of er hulpmiddelen zijn die de transfers gemakkelijker maken. Betrek de mantelzorger nadrukkelijk. Verplaats je ook in zijn/haar belevingswereld. Toon begrip voor evt. weerstand tegen veranderingen. Denk actief mee in het zoeken naar oplossingen. Geef de klant de tijd om aan het idee te wennen. Spreek een duidelijke termijn af wanneer je het onderwerp opnieuw bespreekt. Adviseer er ook met andere betrokkenen (huisarts, familie) erover te praten. Houd rekening met de verwerking van het ziekteproces van de klant en de mantelzorger. Laat het hele proces van introduceren over aan de zorgcoördinator. Hiermee voorkom je dat elke collega het bespreekt en misschien tegenstrijdige informatie geeft. Rapporteer vorderingen en afspraken. Overleg met collega’s, ook avondteam niet vergeten, tijdens klantbespreking. Stel je als team unaniem op als het besluit genomen is dat een voorziening noodzakelijk is. Blijft een klant weigeren, overleg dan met team en teamleider over hoe verder te gaan. Eventueel kan in overleg besloten worden dat de zorgweigeringsprocedure gestart moet worden. Handig hulpmiddel is procedureschema en schema als de klant niet akkoord gaat, je weet dan dat je de juiste stappen hebt ondernomen. Waarom hebben mensen moeite met een hulpmiddel? In de praktijk blijkt er een aantal knelpunten te zijn bij de aanschaf en het gebruik van een hulpmiddel. 1. 2. 3. 4. 5.
Weerstanden tegen het gebruik van hulpmiddelen. Gebrek aan instructie Het hulpmiddel is eerder lastig dan handig. Niet iedereen kan leren omgaan met een hulpmiddel. onvoldoende financiële middelen.
Toch zal het soms niet voor iedereen mogelijk zijn een hulpmiddel of woningaanpassing te gebruiken. Er zijn contra-indicaties. Dit kunnen psycho sociale, medische of cognitieve contra-indicaties zijn.
Psycho sociale. Mensen die volop met de emotionele verwerking van hun handicap bezig zijn, kunnen weerstand hebben/krijgen tegen het gebruik van hulpmiddelen of woningaanpassingen als zij hiermee ineen te vroeg stadium geconfronteerd worden. Medische contra-indicatie. Het uitvoeren van de activiteit met een hulpmiddel, heeft een ongewenste belasting voor het lichaam tot gevolg of belemmert het herstel van de eigen lichaamsfuncties. Bijv. reumapatient die zich aan papegaai optrekt dit kan funest (pijnlijk) zijn voor schoudergewricht. Ook kan Tijdens een revalidatieproces het niet verstandig zijn om activiteiten met een hulpmiddel uit te voeren als bijv. eigen fysieke mogelijkheden geactiveerd moeten worden. Cognitieve contra-indicatie. Hiermee wordt de omstandigheid bedoeld waarbij klanten of mantelzorger met bijv. leer of geheugenstoornissen (na CVA of bij dementie) niet goed begrijpen hoe een hulpmiddel adequaat en verantwoord dient te worden gebruikt. Dit kan gevaarlijke situaties tot gevolg hebben. Naast de persoonsgebonden beperkingen kunnen er ook beperkingen zijn t.a.v. de bouw of inrichting van de woning. Deze eventuele contra-indicaties moeten ook betrokken worden omtrent de advisering. Vaak wordt er in probleemsituaties te lang gewacht met het inzetten van een tilhulpmiddel. Als de zorg eenmaal op een bepaalde manier uitgevoerd wordt, willen hulpverlener en de klant dit vaak zo houden.Er treed gewenning op. Iets veranderen kost energie. Je eigen bekendheid met de mogelijkheden tot hulpmiddelen speelt hierbij een rol. Toch blijft het vaak moeilijk om in te schatten wanneer een hulpmiddel moet worden ingezet. Er rijzen vele vragen zoals: Kan het bij deze klant? Wat is er mogelijk? Wat kost dat?Enz. enz. Algemene criteria voor het inzetten van een hulpmiddel. 9 9 9 9
Het hulpmiddel kan de zelfstandigheid van de klant vergroten. Het hulpmiddel maakt een comfortabelere transfer van de klant mogelijk. De til-transferhandeling is te zwaar volgend de tilschijf (dynamische belasting) De houding waarin je langer dan 1 minuut werkt levert gevaar op voor je rug (statische belasting). 9 De houding van waaruit je tilt levert gevaar op. (statische en dynamische belasting) 9 Een hulpmiddel kan het werk zo verlichten dat het op de langere duur beter vol te houden is voor hulpverlener, mantelzorger en klant. Demonstreer wat nieuwe of onbekende hulpmiddelen.
