hulp aan vluchtelingen op i-psy specifiek? Elseline Scherpenisse Fakhria Taher Sita Somers Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
1
Belangenverstrengeling: geen who
business
Product
Scientific research
Sita Somers
none
none
none
none
Elseline Scherpenisse
none
none
none
none
Fakhria Taher
none
none
none
none
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
else, :
2
Doel van de workshop is geworden: gezamenlijk nadenken over de vraag of behandeling van vluchtelingen anders is dan van andere migranten, en wat dit dan voor het team betekent. Evidence onbreekt… dus (Best) practice onderzoeken…. Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
3
werkwijze • Een vluchtelingencasus & een migranten casus en een beetje theorie • Focus op – I.Motivatie – II. Veerkracht (< -- >identiteit ) – consequenties voor de aanpak – specifieke valkuilen Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
4
In beide casus speelt trauma…. Reflectie • Bij hoeveel van de laatste 5 “gewone migranten-”intakes die u deed speelt vroegere traumatisering een rol? • Voorbeelden???
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
5
Stelling I • Individueel trauma is niet het belangrijkste verschil tussen vluchtelingen en “gewone” migranten
toelichting:
Elsine Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
6
the practice, (no evidence) • Bij veel geïmmigreerde cliënten van i-psy speelt veerkracht verlies door oude traumatische ervaringen een rol, • De oude peri-traumatische kerncognities zijn verhaakt met de chronische stress van de migratie tot een kluwen van (kern-)cognitieve inkleuring van de dagelijkse gebeurtenissen • Een ‘minor event” die raakt aan deze inkleuring is de “fatale” klap ”zie je wel” type van decompensatie Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
7
Migranten :kerncognities rond migratie gebonden thema’s: verlies context, ontworteling
Verliesangst, angst voor vervreemding, verloren raken
Angst voor de onbekende, ongewone apsecten van “ hier”
(zelf-)identiteit verwarring, Verlies van vertrouwen in “ zelf” De ander, De cultuur
Gekrenkte trots en niet geslaagd zijn’
Achterdocht, Wantrouwen Splitsing in all bad hier All good daar Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
8
Kerncognities van oud zeer x met rond migratie gebonden thema’s: Ik ging toch rijk worden? (bronverlies)
toekomst
verlies context, ontworteling
(zelf-)identiteit verwarring,
Angst voor de onbekende, ongewone apsecten van “ hier”
heden
Gekrenkte trots en niet geslaagd zijn’
verleden
Verliesangst, angst voor vervreemding, verloren raken
Verlies van vertrouwen in “ zelf” De ander, De cultuur Achterdocht,
Wantrouwen Splitsing in all bad hier All good daar Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
minor event is bewijs
9
Stelling Ia • Bij migranten-patienten is nogal eens sprake van trauma’s in het verleden, • die de betekenis van de migratiestress kleuren • waardoor de veerkracht chronisch wordt ondermijnd. • De life events hier en nu zijn als het ware “bewijs” van die “betekenis” Eens /oneens Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
10
Consequenties voor de behandeling Gevolg bij start behandeling: • -verregaande ontmoediging • -rigide en ingeperkte coping • -geleidelijk ontstane, procedureel opgeslagen, kerncognities: “as II” • - besmettelijkheid van bij de “kerncognities” passende narratieven op systeemniveau: ( o.a. weerstand) Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
11
6.Gezinsleden houden elkaar gevangen stre ss
Begrip Voor elkaar stabiliteit
Coping wijzen
verhalen
• een vastgelopen gezin is • Een gezin waarin de leden de emotie dys-regulatie van een gezinslid niet meer kunnen neutraliseren(Saxe e.a.2007) • EN • De (betekenisgevings-) verhalen de negatieve emoties versterken
• minder& rigide coping Gezins- patronen; ingeperkte, Kracht• onflexibele narrativen
bronnen
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
12
Een vluchteling heeft nog meer op te vangen Rouw en recent trauma
Doorgaande narigheid
statusverlies
armoede
Migratie effecten
Onzekere toekomst
• Hier zou het toch • Goed &veilig zijn?? (bronverlies)
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
13
Stelling Ib trauma anders van kwaliteit • bij vluchtelingen is de traumatisering vaak – Meer familieleden omvattend, waardoor het leed van de een de ander her-traumatiseert – Traumatische ervaringen meer gericht op uitroeien – Langduriger periode bestrijkend, sequentieel – Nog doorgaand voor familie…. – Veelal buiten “de ingroup”, waardoor de hechting aan die groep relatief onbeschadigd kan zijn Eens/oneens Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
14
Stelling II • Bij veel gevluchte immigranten speelt een veelvoud aan traumata in heden en verleden, waarvoor vaak verbazend veel veerkracht, • Tot • De verwarring van het heden de coping ondermijnt, of de schok dat het heden evenmin veilig is - feitelijk of zo beleefd• de resources, bronnen van veerkracht- bijna acuut- opdrogen Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
15
Een vluchteling heeft nog meer op te vangen toekomstt Rouw en recent trauma
Migratie effecten
Doorgaande narigheid
• Hier zou het toch • Goed &veilig heden zijn??
statusverlies
armoede
(bronvrlies) Onzekere toekomst
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
16
Definitie bronnen (naar hobfoll 2010) • De innnerlijke en uitewendige hulpbronnen waarover iemand kan beschikken om uitdagingen het hoofd te bieden. • Deze hulpbronnen worden sterker ondermijnd als je minder krijgt dan verwacht, dan door feitelijk niet hebben…….
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
17
Stelling IIa • Bij nogal wat vluchtelingen-patienten: • (zo beleefde) verwarring over het leven hier en/of de teleurstelling dat het leven nu veel minder zeker en veilig is dan verwacht • Mede afbreken van de veerkracht, waardoor de bescherming tegen de (oude) traumatisering tekort schiet • De traumatisering leeft dan op eens/oneens . Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
18
Stelling IIb • Bij andere vluchtelingen blijkt de coping die aanvankelijk de veerkracht vergrootte, thans juist contra productief (bv: hypervigilantie) Eens /oneens
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
19
Consequenties voor de behandeling Gevolg bij de start van de behandeling: - vaak chaotische coping of juist
• •
•
- rigide vasthouden aan “de ene oplossing” - coping die in de oude situatie veerkracht vergrootte wordt krampachtig vastgehouden: “as II” - sterke besmettelijkheid van de pijn op systeemniveau( oa chaos) Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
20
Toekomst
•
• • Hier
• •
ses
client Heden Heden gezin
Buren, NL bekenden discriminatie
Verwachtingen van hier, van het leven
verplichtingen aan daar verwachtingen van daar en en SES daar Zo ervaren discriminatie ingroup
Verplichtingen aan daar Verwachtingen van daar Verwachtingen FakhriaTaher, over daar
daar
Verleden
Elsline Scherpenisse, Sita Somers
21
Stelling III • Zowel bij migrantengezinnen als bij vluchtelingengezinnen speelt vaak zo een veelheid aan verhaakte factoren dat de behandelaar niet meer weet waar te beginnen Wel/niet herkenbaar
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
22
3 valkuilen door de complexiteit • 1: door elkaar heen lopende, gefragmenteerde aanpak chaos • 2: te hard gaan lopen, teveel willen doen…. (speelt vooral bij identificatie) • 3: 1 aspect kiezen, de rest negeren vastlopen…..”de patiënt is niet geschikt”… “de patiënt is niet gemotiveerd”…..
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
23
Valkuil 3 (mede) door de complexiteit • De door problemen overspoelde client herkent zich niet in de intakeprocedure. • de altijd aanwezige ambivalentie loopt op….. … “uw behandeling is niet voor ons soort mensen…..” • bekend bij vluchtelingen en andere migranten. • Maar… dezelfde bronnen van weerstand? Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
24
Start casus A • Motivatie voor behandeling…..
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
25
Start casus B de ambivalentie van…..
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
26
Feit: motiveren is een behandeling-durend-proces •patiënten zijn mislukte zelfveranderaars…..Di Clemente •“zo is de therapeut beland bij een bepaald hoofdstuk uit het behandelprotocol. Maar is de patiënt daar ook aangeland?” . Uit G.P.J.Keijsers ea • therapie is: Ervaren, experimenteren en oefenen met/van andere ervaringen en loslaten vertrouwde ervaringen…” Uit D.B.Rosengren Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
27
3 Redenen om niet te veranderen 1. Demoralisatie 2. de machteloosheid van demoralisatie leidt tot buiten zichzelf leggen van het probleem, incl oorzaak en oplossing 3. Paradoxale belevingsaspecten: de onacceptabele irrationaliteit van lijden
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
28
Nog 4 Redenen om niet te veranderen 9.Angst het vertrouwde te verliezen, angst het nieuwe niet te kunnen, angst voor de pijnlijke realiteit van het leven Freud: als de neurose verbleekt komt de pijn van het leven 9. Automatisch verlopende cognitieve processen 10. Schematische representaties (propositionele schema interventies therapeut versus schematische cliënt Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
29
en nog 5 Redenen om niet te veranderen 4. Behandeling kost inspanning en tijd 5.Oppositie, verzet, reactance 6.Attributie en appraisal gebonden niet aansluiten van verwachtingen 7.Andere proto-professionalisering 8.Herkenning:Het is voor Nederlanders, niet voor ons Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
30
Professionele hulp zoeken: Wanneer , bij wie, waarom Hong Kong families did trust”our”mental health system, families in Vancouver regarded it as an institute for and by “them”(the Canadians) •(DANIEL FU KEUNG WONG 2007)
• patiens-delay Hong Kong 6 mnd, Vancouver 12 mnd
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
31
Inleiding casus A
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
32
Inleiding casus B
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
33
Motivatie voor behandeling… punten van ambivalentie redenen van twijfel
Gezin A
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
Gezin B
34
de behandeling kwam wel op gang hoe? Gezin A
Gezin B
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
35
Valkuilen voor behandelaar en team Gezin A
Gezin B
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
36
Stelling III • De intensiteit en veelheid van emoties vergt veel van de behandelaars van zowel migranten die niet gevlucht zijn als van vluchtelingen, die de steun van zijn team nodig heeft om de-meervoudig partijdigeprofessionele positie vast te houden (parallelproces I). • Maar wat nodig is en wat werkt verschilt voor de 2 doelgroepen. • Dit trekt een extra wissel op het interculturele team, zodat het gevar op parallelprocessen op dit niveau wordt vesterkt. • Voldoende intervisie en supervisietijd is daarom Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, noodzaak 37 Sita Somers
De behandeling uit de chaos blijven….. onze oplossing: •Herstel van veerkracht centraal. •Ook traumabehandeling en systeem-aanpak staan in dienst van herstel van de veerkracht: herstel veerkracht is leidend.
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
38
Veerkracht, definitie M. Ungar (2013) • In the context of exposure to significant adversity resilience is the capacity of individuals to navigate their way to the psychological, social, cultural, and physical resources that sustain their well being, and… their capacity individually and in groups to negotiate for these resources to be provided… in culturally meaningful ways. Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
39
Onderzoeksbevindingen (groep van vd Vijver en Ungar) • Identiteit: belangrijke bron van veerkracht • Sterke identiteit geeft meer veerkracht en omgekeerd • Identiteit-veerkracht gebruikt resources, bronnen uit veel levens-domeinen • Ethniciteit, familie , geloof zijn belangrijke bronnen…... • Vd Vijver dec 2012 Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
40
M.Verkuyten over identiteit(1-12-2012) identiteit is steeds veranderend, onder inv;oed van ervaringen en context
• Zo beleefd • • •
toegekend sociale identiteit groepsidentiteit Ik Ik persoonlijk Ik
verworven
meegekregen
Wie hoe Wie wat hoe Wie wat hoe
verworven
meegekregen
wat Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
41
Verbod Discri Op mina encultu tie ratie Contextuele Stressoren en bronnen Verbod Op SES accultu Ver ratie SES wach “daar” ting familie
Het Verband…. • •
t h c ra k r vee
•
sociale identiteit groepsidentiteit persoonlijk Ik Ik Ik
verworven
meegekregen
Wie hoe Wie wat hoe Wie wat hoe
verworven
meegekregen
wat Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
42
de veerkracht van casus A …….
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
43
de veerkracht van casus B
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
44
valkuilen Gezin A
Gezin B
• ……
• ……….
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
45
Stelling V • er zitten specifieke aspecten aan werken met vluchtelingen, • Ervaring met werken met gezinnen in de migratie is een groot voordeel • En vice versa: werken met gevluchte gezinnen levert je extra resources voor werken met anderzins gemigreerde gezinnen • Mits het team de diversiteit kan hanteren • eens/oneens Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
46
Dank u voor het meedenken Vragen Commentaar
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
47
• Ghane kolk en emmelkamp 2013
Elsline Scherpenisse, FakhriaTaher, Sita Somers
48