HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER TECHNICIDE M

HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER

TECHNICIDE M

Alle raadgevingen verspreid via dit dossier zijn enkele ter informatieve titel, zonder juridische waarde of aansprakelijkheid, noch garanties anders dan het verder vloeien van de verkoop van ons productengamma, binnen de algemene verkoopsvoorwaarden.

2 HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 DE HUISZWAM (DROOGROT)

HOOFDSTUK 2 VOORWAARDEN VOOR DE ONTWIKKELING VAN DE HUISZWAM

HOOFDSTUK 3 GROEI VAN DE HUISZWAM

HOOFDSTUK 4 OPSPORING VAN DE HUISZWAM: DE ZICHTBARE SYMPTOMEN

HOOFDSTUK 5 DE BELANGRIJKSTE OORZAKEN VOOR ONTWIKKELING VAN DE HUISZWAM

HOOFDSTUK 6 DE INVLOED VAN DE HUISZWAM OP DE MATERIALEN

HOOFDSTUK 7 CURATIEVE BEHANDELING VAN DE HUISZWAM

HOOFDSTUK 8

5. Detail van het oppervlak van vruchtlichamen met de typische gerimpelde, gevouwen structuur

TECHNICHEM-PRODUCTEN

HOOFDSTUK 9 TECHNISCHE FICHES

1. Vorming van sporen aan het oppervlak van de vruchtlichamen 2. Detail van de sporen

3. Het mycelium (de zwamvlok) bestaat uit talrijke filamenten langs de vruchtlichamen 6. Ontwikkeling van het mycelium

4. Vruchtlichamen


3 HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER HOOFDSTUK 1 DE HUISZWAM Het begrip HUISZWAM omvat verschillende soorten en types macromycede zwammen die verantwoordelijk zijn voor heel wat schade in gebouwen. Deze zwammen, die diep kunnen doordringen in beschadigd metselwerk, vereisen altijd het gebruik van een specifieke behandeling. Over het algemeen wordt met huiszwam (droogrot) de best gekende en hevigst woekerende parasiet aangeduid: de Serpula Lacrymans (Wulf.:Fr-Schroet), vroeger MERULIUS genoemd. Alhoewel deze zwam praktisch nooit wordt aangetroffen in een natuurlijke omgeving, komen HUISZWAMMEN voor in gebouwen in de gematigde klimaatzones, waar ze zich verspreiden via sporen of myceliumfragmenten. Lucht, water, insecten, houtvreters, huisdieren, en zelfs de mens en de voorwerpen die hij vervoert, zorgen voor de verspreiding van deze zwam. Op een geschikte voedingsbodem en onder gunstige omgevingsvoorwaarden, kunnen de sporen ontkiemen. In een eerste stadium ontstaan dunne filamenten, met een diameter van enkele micrometer, de zwamdraden. Deze zwamdraden vormen de vegetatieve structuur van de zwammen. Ze dienen voor het transport van water en voedingsstoffen en ze zullen het mycelium vormen, dat er op diverse plaatsen anders kan uitzien: een bijna vlezige massa onder een houten vloer, bladvormige slierten achter lambrisering, wattenvormige massa’s in kelders enz. Beschrijving van de zwam Beschrijving van het aangetaste hout Serpula lacrymans Mérule pleureuse (F) Huiszwam (NL) Hausschwamm (D) Dry rot (E) Mycelium - Witachtig - Donkerbruin en kubisch gesegmen- Wattig of viltachtig teerd - Vormt rhyzomorfen en/of - Op naald- en loofbomen carpoforen Vruchtlichamen - Roestkleurig oker of geelachtig met witte randen - Alveolair oppervlak - Resupinaten, zwarte kraag Sporen - Roestbruin - Zetten zich af in grote hoeveelheden (stoflaag)

In het laatste stadium vormt het mycelium een roesttot oranjekleurig vruchtlichaam dat een massa nieuwe sporen zal doen ontstaan. DE SPOREN De sporen, die met het blote oog onzichtbaar zijn, kunnen in een besmet lokaal in zo grote hoeveelheden aanwezig zijn, dat ze op horizontale oppervlakken zichtbaar worden als een roodbruin “stoftapijt”. HET MYCELIUM Het uitzicht en de kleur van het mycelium kunnen variëren tussen een harige witte massa tot een wit of parelgrijs vlies. DE VRUCHTLICHAMEN OF CARPOFOREN De vruchtlichamen zijn meestal rond of ovaal en ze kunnen een diameter van meer dan een meter bereiken. Ze zijn meestal bruin en hebben een typische geelachtig witte vegetatieve rand. Het oppervlak is vaak bedekt met druppeltjes water, wat de Latijnse naam “Lacrymans” (m.a.w. “tranend”) van deze zwam verklaart. Op de vruchtlichamen vormen zich sporen, die zich op hun beurt kunnen verspreiden en het volledige voortplantings- en ontwikkelingsproces van de huiszwam opnieuw in gang zetten. De huiszwam is een zwam, het vegetatieve deel is het mycelium; de carpoforen zijn de vruchtlichamen; de sporen zijn het zaad. Ontwikkeling

Opmerkingen

Inplantingsvoorwaarden: - Houtvochtigheid: 30 tot 40% - Luchttemperatuur: 3 tot 25 °C

Verspreidt zich op om het even welk materiaal Dringt door in metselwerk, plaastervoegen, mortel

Ontwikkelingsvoorwaarden: - Houtvochtigheid: minimum 20% - Luchttemperatuur: 3 tot 25 °C


4 HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER HOOFDSTUK 2 VOORWAARDEN VOOR ONTWIKKELING VAN DE HUISZWAM Om te overleven heeft de huiszwam bepaalde stoffen nodig, zoals cellulose en lignine, beide overvloedig aanwezig in hout. Dit verklaart waarom in gebouwen de houten elementen het eerst aangetast worden. De huiszwam verteert de cellulose uit het hout en de hierbij gebruikte enzymatische omzettingen zorgen voor een stijging van het vochtgehalte, wat de groei en de vegetatieve ontwikkeling van de zwam bevordert.

Enkele bijzondere kenmerken onderscheiden de huiszwam van haar opportunistische collega-zwammen: I Dit organisme is bijzonder resistent, en algemene veranderingen van de omgevingsomstandigheden, zoals vochtgehalte of temperatuur, doden de zwam niet, maar veroorzaken een vertraging van de groei, een rustperiode of omgekeerd, bij gunstige omstandigheden, een sterke versnelling van de ontwikkeling; I Deze zwam is in staat door te dringen in het metselwerk, waarin alle microscopische barstjes zullen gevuld worden met filamenten, de vegetatieve zwamdraden, die de echte biomassa van het organisme vormen. I Deze ontwikkeling verloopt vaak onopgemerkt, aangezien het organisme licht schuwt en een besloten omgeving opzoekt. De ontwikkeling van de huiszwam is afhankelijk van enkele voorwaarden:

De optimale groei van de huiszwam vindt plaats bij een vochtgehalte van het hout van ± 30%. Toch kan het hout reeds aangetast worden vanaf een vochtgehalte van 20%. Bij een lager vochtgehalte zal de ontwikkeling niet beginnen. • De luchttemperatuur in de lokalen moet vallen binnen bepaalde grenzen. De ideale luchttemperatuur voor de ontwikkeling van de zwam ligt tussen 18 en 20 °C. Toch blijft de huiszwam actief tussen 3 en 25 °C. Voor zijn ontwikkeling heeft de huiszwam ook een bepaalde hoeveelheid zuurstof nodig. Dankzij zijn myceliumdraden kan de huiszwam de voedingsstoffen en het water die nodig zijn voor zijn groei vervoeren over een afstand van meerdere meters.

HOOFDSTUK 3 GROEI VAN DE HUISZWAM

I

Er is een geschikt substraat nodig.

De sporen van de huiszwam ontkiemen pas wanneer ze op voldoende vochtig hout terechtkomen. In de eerste ontwikkelingsfase is ook een hoge vochtigheidsgraad nodig. In een verder gevorderd stadium zal echter ook droog hout aangetast worden, aangezien de zwam via zijn draden zelf het vocht kan aanvoeren dat vereist is voor zijn groei. I

De zwam moet kunnen beschikken over voldoende vocht en zuurstof.

Soms werden myceliumfragmenten ongewenst binnengebracht, vaak via recuperatiehout, ofwel werden sporen aangevoerd door de wind of via een andere transportweg. Wanneer deze sporen in aanraking komen met een minimum aan voedende stoffen, bijvoorbeeld toevallig vochtig hout (> 20% V.G.) en dit in het donker en bij een temperatuur tussen 3 en ± 25 °C, gaan die ontkiemen en het leven schenken aan onze HUISZWAM. Na de ontkieming begint de zwam aan een expansiefase, vaak verborgen en in besloten ruimten. In dit stadium kan hij één meter per jaar groeien (tot 4 meter per jaar in zijn “volwassen” stadium) en hij “loopt” niet meer over het hout, maar verteert het


5 HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER houtwerk, dringt door in de bepleistering, de bakstenen en het metselwerk en hij zal zelfs gebruik maken van microscopische barstjes in beton.

HOOFDSTUK 5

Het algemene uitzicht kan verschillend zijn. Als het mycelium zich ontwikkelt in een open ruimte, bijvoorbeeld een kelder, zal het eruitzien als grijsachtig, soms geelachtig wit watten, met een dikte van meerdere centimeters. Als de ontwikkelingsruimte daarentegen beperkt is, bijvoorbeeld achter een wandbekleding, lambrisering, plinten of deurposten, herinnert het uitzicht aan een groot, geplet blad dat in de kleinste spleten kan binnendringen. In zeldzamere gevallen kan het mycelium een vlezige vorm aannemen. Deze vegetatieve structuren kunnen zich uitstrekken over meerdere vierkante meter, zonder dat de aanwezigheid van de zwam wordt opgemerkt. De HUISZWAM mijdt het licht en zet zo zijn verraderlijke, verborgen ontwikkeling verder.

AANWEZIGHEID VAN SPOREN De sporen worden in de lucht geslingerd door de zwam zelf en ze worden nadien verspreid door luchtstromingen, wind, mensen en dieren, schoeisel enz.

Een wijziging van de omgevingsomstandigheden “verstoort” de HUISZWAM die zich, zoals elk bedreigd organisme, zal verdedigen. DAN GAAT DE ZWAM “VRUCHTEN” VOORTBRENGEN. Deze vruchtvorming – oranje- of bruinachtig – is zeer spectaculair en ze betekent meestal de ontdekking van de aanwezigheid van deze ongewenste gast. De geboorte verloopt onopgemerkt De ontwikkeling is zeer discreet I Zijn aanwezigheid wordt per toeval opgemerkt I Zijn groei verloopt soms zeer snel en is altijd allesoverwoekerend I I

HOOFDSTUK 4 OPSPORING VAN DE HUISZWAM: DE ZICHTBARE SYMPTOMEN Lokale aanwezigheid van vocht; I Verwringing of buiging van houtwerk (plinten, lambriseringen, raam- en deurposten enz.); I “Kubusvormige” rotting van houten elementen; I Verweking van het hout; I Bruine verkleuring van het hout; I Verzakkingen, soms met instorting van vloeren of plafonds; I Schimmelgeur; I Voorkomen van mycelium: toefjes witachtig “schuim”; I Voorkomen van fijne, vertakte filamenten, die een soort net vormen; I Voorkomen van vruchtlichamen in de vorm van kragen; I Voorkomen van zeer fijn roodachtig stof (= sporen), afgezet op de horizontale oppervlakken; I … I

DE BELANGRIJKSTE OORZAKEN VAN ONTWIKKELING VAN DE HUISZWAM

WATER De zwam kan zich niet voeden, dus niet ontkiemen of zich niet ontwikkelen, zonder water! De belangrijkste oorzaken van abnormale aanwezigheid van vocht in de materialen van gebouwen zijn de volgende: I Besloten ruimte zonder ventilatie; I Opstijgend vocht in de funderingsmuren; I Overdreven isolatie van de gebouwen; I Aanwezigheid van thermische bruggen; I Lekken in de leidingen, sanitaire installaties, afvoerleidingen van afvalwater; I Defecte reservoirs in het gebouw; I Defecte dakgoten; I Lekkende daken of platforms; I Abnormale permeabiliteit van buitenmuren; I Niet waterdicht gemaakt ondergronds metselwerk of dichting verzwakt; I Waterinfiltratie vanaf terrassen en balkons; I Muurbekleding in slechte staat; I Condensatie van waterdamp in lokalen met hoog waterverbruik; I Enz. HET VOEDENDE SUBSTRAAT Om beschadiging door de zwam mogelijk te maken, moet een substraat “gekoloniseerd”, aangevallen en vernietigd worden. Mogelijke substraten zijn van verschillende origine: I Structuur- en schrijnwerkerijhout; I Derivaten van hout en stro (houtspaanders, zaagsel, vezelplaat, karton, stro, juten doeken enz.); I Opslag van besmet hout of andere materialen; I ... MENSELIJKE FACTOREN Onwetendheid, onbevoegdheid, slordigheid, lichtzinnigheid of onvoorzichtigheid van de mens bij het onderhoud, de bouw of de renovatie van zijn gebouw. SPOREN + WATER + VOEDEND SUBSTRAAT (+ menselijke factoren) = HUISZWAM

Vochtigheid, verrotting, vervorming of kubusvormig barsten van het hout, aanwezigheid van mycelium of vruchtlichamen, met of zonder sporenstof, zijn de belangrijkste symptomen die de aanwezigheid verraden van deze gebouwenvernietigende zwammen, soms vóór ernstiger verderf. Alle raadgevingen verspreid via dit dossier zijn enkele ter informatieve titel, zonder juridische waarde of aansprakelijkheid, noch garanties anders dan het verder vloeien van de verkoop van ons productengamma, binnen de algemene verkoopsvoorwaarden.

6 HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER HOOFDSTUK 6 DE INVLOED VAN DE HUISZWAM OP DE MATERIALEN HOUT Na de ontkieming van de sporen, ontwikkelen de eerste filamenten zich op het oppervlak van het hout en in de cellen en hierbij doorboren ze in bepaalde gevallen de celwanden en ontbinden ze de chemische bestanddelen (cellulose, lignine...) van het hout. Door deze chemische bestanddelen van het hout af te breken, veroorzaken de zwammen een massa- en volumeverlies, een verhoging van de porositeit en een afname van de mechanische weerstand van het hout. Het hout is aangetast en verliest zijn stevigheid. Het krijgt een donkerbruine kleur. Er ontstaat een typische kubusvormige verrotting, met andere woorden, er vormen zich barsten in de lengterichting en loodrecht op de vezelrichting van het hout krimpt het hout.

1) Bepaling van de besmette zone. 2) De zwam opsporen, overal waar hij is kunnen indringen. 3) Vrijmaken van de hele besmette zone (bepleistering, cementering, kalklagen enz.). 4) Besmet hout, houtwerk, organische materialen enz. weghalen en verbranden.

MORTEL EN BAKSTEEN De uitwerking op mortel en baksteen is niet zo ingrijpend als op hout. Toch vordert de zwam in het metselwerk en hij volgt hierbij de vochtverdelingsgradiënten. Bijgevolg moet een fungicide gebruikt worden om de zwamdraden in deze materialen te vernietigen. Het gebeurt wel dat de voegen beginnen uitbrokkelen of poreuzer worden.

HOOFDSTUK 7 CURATIEVE BEHANDELNG VAN DE HUISZWAM De curatieve behandeling, evenals de bepaling van de zone die met huiszwam is besmet, is werk voor specialisten, en dit moet heel zorgvuldig gebeuren. 5) Baksteen en metselwerk moeten vrijgesteld worden, afgebrand met de lasbrander en verschillende malen afgekrabd. 6) De bron van het vocht opsporen en dit probleem definitief oplossen. 7) Het metselwerk in de massa behandelen (= injectie onder druk) met een bijzonder doeltreffend fungicide product. 8) Verstuiving over het oppervlak van dit fungicide. 9) Alleen in de massa behandeld hout hergebruiken.


7 HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER Bij het afbakenen van de besmette zone is het aangeraden rekening te houden met een veiligheidsperimeter van 1 meter in droge materialen en van 1,50 meter in vochtige materialen; I Injectie van het fungicide garandeert een optimale verdeling van het product over de te behandelen massa, evenals een duurzame bescherming. De injectie wordt uitgevoerd met lagedrukmaterieel (Techniflow Dual), uitgerust met een doorstroommeter (injectiekit Digital); I De boringen moeten een diameter van 12 tot 14 mm hebben, met een diepte van 3/4 tot 4/5 van de dikte van de te behandelen muur en tussenafstanden van 15 tot 30 cm; I De in te spuiten hoeveelheid bedraagt 1,5 tot 2,5 liter per m2 per 10 cm muurdikte of 15 tot 20 liter per m2, gelijkmatig te verdelen over alle boringen. I Voor verstuiving van het fungicide bedraagt de hoeveelheid 250 tot 500 ml per m2. I

“Box”-systeem “Cartouche”-systeem


8 HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER


9 HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER


HUISZWAM TECHNISCHE DOSSIER TECHNICIDE M

Recommend Documents