Gemeente Roermond
Huishoudelijk afvalstoffenplan 2012 – 2017
HAP 2012-2017 31-10-2011 Opgesteld door: T. van Kuijck en K. Groenendijk Rewaste BV
Inhoudsopgave Samenvatting.....................................................................................................................................3 Hoofdstuk 1.
Inleiding ...................................................................................................................6
1.1
Aanleiding...........................................................................................................................6
1.2
Raamwerk waarbinnen te opereren ..................................................................................6
1.2.1
Beleidskader .......................................................................................................................6
1.2.2
Bestaande overeenkomsten...............................................................................................7
1.2.3
Regionale samenwerking ...................................................................................................8
1.2.4.
Bestaande inzamelstructuur en voorzieningen..................................................................8
1.2.5
Relevante landelijke ontwikkelingen en trends .................................................................8
Hoofdstuk 2.
Huidige situatie.....................................................................................................10
2.1
Evaluatie van de huidige inzamelstructuur ......................................................................10
2.2
Bestaande afvalinzamelstructuur: haal- en brengvoorzieningen ....................................10
2.3
Resultaten.........................................................................................................................12
2.4
Inhoudelijke onderbouwing per deelfractie.....................................................................13
2.5
Handhaving / zwerfvuilbestrijding ...................................................................................14
2.6
Communicatie ..................................................................................................................14
2.7
Bedrijfsafval......................................................................................................................14
2.8
Benchmark........................................................................................................................15
2.9
Aandachtspunten voor het HAP 2012-2017.....................................................................15
Hoofdstuk 3.
Beleid en inzamelstructuur 2012-2017 ................................................................17
3.1
Beleid................................................................................................................................17
3.2
Doelstellingen...................................................................................................................17
3.3
Overzicht mogelijke wijzigingen in de inzamelstructuur..................................................18
3.4
Randvoorwaarden en scenario’s ......................................................................................19
3.5
Keuze scenario..................................................................................................................22
3.6
Voorkeursmodel en voorwaarden voor implementatie ..................................................23
3.7
Secundaire maatregelen: acties ter versterking...............................................................26
3.8
Conclusie ..........................................................................................................................29
Hoofdstuk 4.
Maatregelen per deelfractie.................................................................................31
Hoofdstuk 5.
Uitvoering .............................................................................................................33
1 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Bijlagen Bijlage 1
Benchmark deelfracties en benchmark afvalstoffenheffing..........................................34
Bijlage 2
Mogelijke maatregelen per onderwerp .........................................................................35
Bijlage 3.I
Scenario’s 1 t/m 5 ..........................................................................................................38
Bijlage 3.II
Scenario’s 6 t/m 8..........................................................................................................39
Bijlage 4
Onderbouwing berekening capaciteitsprobleem ..........................................................40
Bijlage 5
Kosten per deelstroom...................................................................................................41
Bijlage 6
Gevolgen nieuw systeem voor inwoner.........................................................................42
2 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Samenvatting Het Huishoudelijk afvalstoffenplan (HAP) 2012-2017 is een vervolg op het HAP 2003-2008. Onderstaande conclusies en aanbevelingen uit de evaluatie van het vorige HAP 2003-2008 vormen de basis voor het nieuwe afvalstoffenplan. Conclusies: - Milieu-preventie: er is meer afval aangeboden per hoofd van de bevolking dan de periode daarvoor; het gevoerde gemeentelijke afvalpreventiebeleid heeft geen omslag teweeg kunnen brengen. - Milieu-bronscheiding: de destijds geformuleerde doelstelling voor bronscheiding wordt grotendeels gehaald (60% scheiding aan de bron). De helft van de doelstellingen per component wordt behaald (voor textiel, grofvuil, kca, glas); wel kunnen bepaalde deelstromen efficiënter worden ingezameld. - Kosten: de kosten zijn relatief laag, ook de afvalstoffenheffing is laag in vergelijking met gemeenten met een soortgelijk systeem. - Dienstverlening: uit het onderzoek “staat van de gemeente, voorjaar 2008” blijkt dat de inwoners tevreden zijn over de afval-dienstverlening. De aanbevelingen zijn kort samengevat: * afvalpreventie niet als hoofddoelstelling opnemen * effectiviteit van gescheiden inzameling en de uitvoering onderzoeken * kostenreductie * dienstverlening optimaliseren Doelstellingen De belangrijkste doelstellingen en voorwaarden voor het afval inzamelsysteem zijn: a. serviceniveau voor burger op goed niveau houden: minimaal een 7 scoren bij het onderzoek ‘de staat van de gemeente’ op het gebied van afvalinzameling. b. intensievere afvalscheiding om de taakstellingen op het gebied van hergebruik volgens Landelijk afvalbeheerplan 1 (LAP1) en gemeentelijke doelstellingen te behalen: Te scheiden afvalstoffen GFT afval Papier Glas Textiel Wit- en bruingoed KCA Plastic verpakkingen Restafval Drankenkartons Norm hergebruikpercentage overall
Taakstelling 105 kg per inwoner per jaar 85 kg per inwoner per jaar 23 kg per inwoner per jaar 5 kg per inwoner per jaar 2 kg per inwoner per jaar 2 kg per inwoner per jaar 10 kg per inwoner per jaar < 195 kg per inwoner per jaar 3 kg per inwoner per jaar 65%
c. d.
terugdringen hoeveelheid afval, met 5%. ingezameld afval beschikbaar stellen voor duurzame verwerking- en energieopwekking: bij alle afvalstromen waar dat mogelijk is. e. optimalisering van de inzamelstructuur en het nemen van kosten-efficiency maatregelen. In het kort samengevat richt het gemeentelijk afvalbeleid zich de komende jaren op: een nog intensievere afvalscheiding, tegen zo laag mogelijke kosten en een goede service voor de inwoner. Randvoorwaarden, maatregelen en scenario’s Er is een aantal randvoorwaarden waarmee rekening dient te worden gehouden: - de gemeentelijke verplichting tot het inzamelen van (grof) huishoudelijk restafval, GFT, glas, oud papier, textiel, kca, plastic verpakkingen en EEA (elektrische en elektronische apparatuur). - Het college heeft op 12 januari 2010 besloten verder te gaan met de inzameling van GFT en restafval via de duobak, per 1 januari 2012 is de opdracht gegund. - In het kerntakenboek (vastgesteld op 25 juni 2011 door de Raad) is besloten dat bij de 3 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
afvalinzameling in 2013 en 2014 €475.000 bezuinigd dient te worden. - dat het Ministerie van VROM ook na 2012 een vergoeding voor de inzameling van plastic verpakkingen uitkeert. In het plan zijn maatregelen opgenomen m.b.t. de inzamelstructuur, deze is uitgewerkt in de volgende vijf scenario’s: Scenario 1: handhaven huidig inzamelsysteem met de duobak, met enkele aanvullende maatregelen. Scenario 2: inzameling duobak verminderen naar 1 maal per 2 weken, met enkele aanvullende maatregelen. Scenario 3: vervangen duobak van 240 liter door duobak 280 liter, inzameling 1 maal per 2 weken, plastic inzameling huis aan huis en enkele aanvullende maatregelen. Scenario 4: vervangen duobak van 240 liter door duobak 280 liter, inzameling 1 maal per 2 weken, plastic inzameling via perscontainers en enkele aanvullende maatregelen. Scenario 5: vervangen duobak van 240 liter door duobak 280 liter, plastic inzameling via de vrijkomende 240 liter duobak. Als de scenario’s worden gewogen op de onderdelen afvalscheiding, terugdringen hoeveelheid afval, kosten en service blijkt dat scenario 3 het hoogste scoort. Ook wordt voldaan aan de randvoorwaarde om in totaal €475.000 te bezuinigen in de periode 2013 en 2014. Scenario 3 bestaat uit twee deelscenario’s: * 3A: - duobak: 280 liter container en lediging 1x per 2 weken, invoeren containermanagement systeem (de 280 liter duobak is per afvalfractie 20 liter groter, dit is te vergelijken met iets minder dan een halve vuilniszak, de duobakken zijn iets hoger en breder) - plastic verpakkingen inzamelen aan huis - beëindiging luierinzameling, blikinzameling beëindigen en containers inzetten voor inzameling drankenkartons, beperking inzameling kca chemocar - aanpassing tarieven milieupark, eerste drie gratis bezoeken vervangen door €5,- per bezoek , daarna een staffeling in tarieven, tarief huishoudelijk restafval verlagen - communicatie * 3B: de maatregelen van 3A met de wijziging dat het milieupark de eerste drie keer gratis blijft indien een aanbestedingsvoordeel van minimaal €300.000 wordt behaald bij de aanbesteding verwerking GFT en restafval (gunning per 1 januari 2014). Dit wordt medio 2013 bekend. Voor een goede werking van het scenario zijn onderstaande zaken van belang: • Uitvoeren van een gecombineerde aanbesteding voor de verwerking van GFT/luierafval; • Uitvoeren van uitgebreide proeven in 2013 om het systeem te testen (in een woonwijk met ca. 1500 aansluitingen); • Ontwikkelen van een meetsysteem om de resultaten van de proeven te kunnen analyseren. Na implementatie van het scenario, wordt dit ingezet als volgsysteem; • Uitgebreide communicatie en voorlichting voor betrokkenheid en acceptatie van de burger, • Dat de landelijke vergoeding voor plastic verpakkingen na 2012 blijft bestaan, zodat de inzameling van plastic verpakkingen hieruit kan worden gefinancierd. In het voorliggende Huishoudelijk afvalstoffenplan 2012-2017, wordt het kader geschetst van huishoudelijke afvalinzameling om aan de doelstellingen te voldoen (o.a. bezuiniging in het kader van het Kerntakenboek).
4 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Voorgesteld wordt om scenario 3B te implementeren met bijbehorende maatregelen (o.a. beleid ondergrondse containers, de vergoeding voor de inzameling van oud papier aan verenigingen handhaven). Het milieupark blijft de eerste drie bezoeken gratis, indien een aanbestedingsvoordeel van minimaal €300.000 wordt behaald bij de aanbesteding verwerking GFT en restafval (gunning per 1 januari 2014). Indien dit aanbestedingsvoordeel niet wordt behaald wordt scenario 3A gevolgd. Scenario 3B levert een besparing op van €545.000,-. Wel is het van belang om een intensieve communicatiecampagne aan het project te koppelen. In het uitvoeringsplan (deel 2) worden de kaders, de financiële gevolgen, het communicatieplan e.d., verder uitgewerkt. Het uitvoeringsplan wordt na vaststelling van het Huishoudelijk afvalstoffenplan 2012-2017 opgesteld.
5 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Hoofdstuk 1. Inleiding De afgelopen jaren hebben nieuwe thema’ s hun intrede gedaan op milieugebied. Concepten als “cradle to cradle”, “grondstoffenrotonde” en “ketenbenadering” komen voort uit het besef dat we zuiniger moeten omgaan met grondstoffen en energie, onze ruimte en ons leefklimaat. Deze concepten sporen beleidsmakers aan meer verantwoording te nemen. De landelijke overheid zet in op een meer ketengerichte benadering met als doel de verschillende schakels in de keten zo in te richten dat producten in de afvalfase weer tot grondstof kunnen worden ingezet. Dat is een andere benadering dan de “vervuiler-betaalt-benadering” uit de periode die juist achter ons ligt. Het Huishoudelijk Afvalstoffen Plan (HAP) 2012-2017 is een vervolg op het HAP 2003-2008 en geeft invulling aan de gewenste afvalinzameling- en verwerkingsstructuur, passend binnen de randvoorwaarden die de gemeente, de burgers en maatschappelijk gedragen concepten stellen. In dit plan is rekening gehouden met de bestaande inzamelstructuur, de bewonersenquête, de in gang gezette initiatieven en de bestaande overeenkomsten. Aspecten als kerntaken van de gemeente, financiële aspecten en flankerende maatregelen maken onderdeel uit van dit plan.
Leeswijzer In hoofdstuk 1, de inleiding, wordt de aanleiding en het raamwerk beschreven (o.a. beleidskader, bestaande overeenkomsten, regionale samenwerking, landelijke ontwikkelingen trends). Hoofdstuk 2 geeft de huidige situatie weer (zoals de evaluatie van het HAP 2003-2008 en de bestaande afvalinfrastructuur. Hoofdstuk 3 beschrijft het beleid en de inzamelstructuur, waaronder de doelstellingenmogelijke wijzigingen, randvoorwaarden en scenario’s, keuze scenario en de acties ter versterking. In paragraaf 3.6 wordt het voorkeursscenario uitgewerkt.
1.1
Aanleiding
Het onderzoeksrapport ‘Evaluatie HAP 2003-2008’ is de aanleiding om een nieuw afvalstoffenplan op te stellen. Er wordt nog niet in alle gevallen voldaan aan de landelijke norm voor bepaalde afvalstromen. Scheiding aan de bron kan dus beter. Een aantal punten komt naar voren in het nieuwe afvalstoffenplan: - Service aan de burgers: gebruiksgemak inzamelmiddelen, sortering, toegang tot het milieupark en inzamelfrequentie moeten zoveel mogelijk aansluiten bij de wensen van de burger. - Kostenreductie realiseren door efficiëntere inzameling, optimale sortering en betere afzetcontracten. - Het concreet vertalen van landelijke doelstellingen naar een vernieuwd inzamelmodel. - Controle op realisatie: monitoring, sorteeranalyses en registratie. - Het hanteren van een kostendekkend reinigingstarief.
1.2
Raamwerk waarbinnen te opereren
1.2.1 Beleidskader Europees afvalbeleid: De Kaderrichtlijn Afvalstoffen biedt het Europees raamwerk voor afvalbeheer voor de lidstaten met een aantal verplichtingen: - bevorderen van afvalpreventie, - vermindering van productie en schadelijkheid van afvalstoffen, - bevorderen van hergebruik en nuttige toepassing. Nationaal afvalbeleid: In het Landelijk Afvalbeheer Plan (LAP2) 2009-2021 wordt het algemene afvalbeheerbeleid aangegeven, met een uitwerking van dat beleid voor specifieke (categorieën van) afvalstoffen. De titel 6 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
“Naar een ketengericht afvalbeleid” weerspiegelt de ambitie om materialen en grondstoffen te besparen en terug te winnen (LAP2 volgt op LAP1 2002-2012). In sectorplannen is het beleidskader nader ingevuld naar deelstromen. Een van de sectorplannen heeft betrekking op afval van huishoudens voor een aantal categorieën: afgedankte elektronische en elektrische apparatuur, GFT, papier en karton, textiel, restafval (inclusief grof), plastic verpakkingen, metalen, KCA, batterijen en accu’s. Voor deze stromen wordt in het LAP2 de verwerkingswijze (minimumstandaard) voorgeschreven. Onlangs is landelijk de recycling norm voor huishoudelijk afval op 65% gesteld (was 60%) (Brief staatssecretaris Atsma, 26-08-2011). Beleid gemeente Roermond (juni 2011): Het Kerntakenboek van de gemeente Roermond geeft een beeld van de, door de gemeenteraad gedragen, gewenste beleidsrichtingen. De gemeente wil zich nadrukkelijk manifesteren als regisseur te midden van zelfredzame burgers en bedrijven. Daarnaast is een financiële taakstelling geformuleerd: financiële voordelen realiseren waar mogelijk, zodanig dat per jaar ca. € 475.000 kan worden bezuinigd ten opzichte van het bestaande systeem (in 2013 een bezuiniging van €175.000 en in 2014 €300.000, Kerntakenboek 2011), gebaseerd op de onderdelen: minder frequente inzameling, betere afvalscheiding en grotere mate van bewustwording.
bewust wording betere afvalscheiding
minder frequente inzameling
De aanbevelingen uit de ‘Evaluatie Huishoudelijk bezuiniging afvalsysteem afvalstoffenplan 2003-2008 Roermond’ zijn: - In het nieuwe afvalbeleid preventie niet opnemen als hoofddoelstelling: bestaande projecten evalueren, wel ruimte maken voor bewustwordingscampagnes. - Effectiviteit van gescheiden inzameling van bepaalde deelstromen onderzoeken. Speciale aandachtsgebieden: Gescheiden inzameling luier- en incontinentiemateriaal, blik, drankenkartons. Optimalisatie van de afvalinzameling (huishoudelijk afval en bedrijfsafval via mono-containers). Gebruik milieupark. - Kostenvermindering bereiken door: Aanbestedingen waar mogelijk uitvoeren in samenwerking met andere gemeenten. Relatief hoge reserve egalisatie afvalstoffenheffing afvalverwijdering in de komen de jaren afbouwen. - Dienstverlening: Structureel inzetten op meer en betere voorlichting (vb. herinvoering milieukrant). Verruiming openingstijden milieupark. 1.2.2 Bestaande overeenkomsten Voor de inzameling en verwerking van het afval loopt een aantal overeenkomsten met verschillende partijen voor verschillende activiteiten, weergegeven in tabel 1. Tabel 1: overzicht lopende overeenkomsten afval inzamelsysteem Roermond
Onderwerp
Activiteit
Contractpartner
Opzegdatum
Einddatum overeenkomst
Inzameling Inzameling Inzameling en verwerking Inzameling en verwerking
GFT en restafval Grof huisvuil op afroep
VGW Kringloop Centrum
-
31-12-2019 01-01-2012
Papier en karton
Smurfit-Kappa
-
31-12-2013
KCA huis aan huis
Sita
-
31-12-2012
7 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Onderwerp I nz ameling en verwerking I nz ameling en verwerking I nz ameling en verwerking I nz ameling Verwerking M ilieupark M ilieupark M ilieupark M ilieupark Ondergronds Versnipperen
Activiteit
Contractpartner
Opzegdatum
Einddatum overeenkomst
L uiers
VGW
30-11-2011
31-12-2011
Blik, plastic en drankenkartons
VGW
-
31-12-2012
Glas en tex tiel
VGW
30-06 -2016
31-12-2016
Grof tuinaf val GF T en restaf val Beh eer milieupark en af valtransport Verwerking gh a en gta Verwerking overige deelstromen Beh eer passen Beh eer passen Tuinaf val
VGW Attero
31-12-2013
31-12-2012 31-12-2014
VGW
30-6 -2012
30-6 -2013
M S Z
30-6 -2012
30-6 -2013
Bowie
30-6 -2012
30-6 -2013
Attero Attero BTL BV
30-09 -2011
31-12-2012 31-12-2012 31-12-2012
1.2.3 Regionale samenwerking Op af valgeb ied b estaat een samenwerking b innen Af valsamenwerking L imb urg ( AS L ) voor h et gez amenlijk aanb esteden van af z etcontracten voor restaf val en GF T. Het E valuatieplan 2003-2008 b eveelt aan om ook voor andere z aken in samenwerking met andere gemeenten aan te b esteden. D aarnaast wordt samengewerkt met regiogemeenten b ij b epaalde aanb estedingen en onderz oeken op h et geb ied van af valinz ameling en – verwerking. 1.2.4. Bestaande inzamelstructuur en voorzieningen Roermond z et voor de inz ameling van h uish oudelijk af val een h aal- en een b rengsy steem in. Haalsy steem: duo-containers ( woonh uiz en) en emmers ( h oogb ouw) voor GF T en restaf val. W ekelijks lediging, h uis aan h uis. Bedrijven met vergelijkb aar af val kunnen, tegen b etaling van vastrech t, geb ruik maken van een monocontainer, die wekelijks tijdens de reguliere inz amelroute wordt geledigd. D e b edrijven worden apart geregistreerd en geadministreerd. Brengsy steem: verz ameling van voorz ieningen waar de b urger z elf h et gesch eiden eigen af val h eenb rengt, h ieronder valt ook h et milieupark. 1.2.5 Relevante landelijke ontwikkelingen en trends O nder gr ondse c ontainer s. Ondergrondse containers vormen steeds meer een vast onderdeel van de inz amelstructuur, gesitueerd b ij b ewonerscomplex en, h oogb ouw en winkelcentra. Het geb ruik van ondergrondse containers b iedt een aantal voordelen: - Geb ruikersgemak: de container is altijd b ereikb aar, - S traatb eeld: minder rommelig, - Ruimte: b espaart ruimte in f lats voor voorz ieningen, dit is interessant voor woningb ouwverenigingen en projectontwikkelaars, - f inancieel: groter volume b etekent ef f icië nter inz amelen op é é n plaats in plaats van op meerdere adressen. Huis- aan- huis inz am eling plastic ver pakkingen. I nmiddels wordt door 9 7% van de gemeenten plastic-verpakkingen ingez ameld. 6 6 % maakt geb ruik van een h aalsy steem ( h uis-aan-h uis) , 33% van een b rengsy steem. I n h et laatste geval wordt geb ruik gemaakt van de ' Plastic-Heroes' container ( norm 1 per 1.000 h uish oudens) . M et 8 HA P 2012- 2017 opgesteld door R ew aste B V
een h aalsy steem wordt ech ter voor gemeenten in stedelijkh eidsklasse 3 ( waartoe ook Roermond b eh oort) gemiddeld per aansluiting 13, 8 kg ingez ameld tegenover 9 , 9 kg per aansluiting in geval van een b rengsy steem. D it wordt in dez elf de stedelijkh eidsklasse sub stantieel verh oogd in geval van een h aalsy steem in comb inatie met een b epaalde vorm van tarief dif f erentiatie ( 24 , 7kg per aansluiting) . G r ondstoffenr otonde en K etenb enader ing. I n de cy clus van grondstof -product-af val-grondstof spelen gemeenten een b elangrijke rol. Z ij z etten de b eleidslijnen uit, kunnen prikkels en stimulansen aanb rengen waar nodig en kunnen h un inz amelstructuur h ierop uitleggen. D it moet resulteren in h et realiseren van h et politiek en maatsch appelijke gewenste doel z oveel mogelijk grondstof f en te b esparen. Binnen de E U en op milieu-f ora is de discussie h ierover gestart. Social R etur n. D it is h et streven sociale doelstellingen te koppelen aan h et b esteden van middelen voor diensten, werken en producten, met als doel opleidingsmogelijkh eden, werk- en stageplekken te creë ren voor mensen die “ langs de kant staan” . Het doel is winst voor samenleving en inwoners. D it principe kan als randvoorwaarde worden opgenomen in aanb estedingen. W ijkger ichte aanpak en b enader ing. Het gerich t inz etten van communicatiemiddelen, h et aanb rengen van voorz ieningen op wijkniveau, h et uitvoeren van h andh avingsacties en h et b etrekken van organisaties en verenigingen b ij de af valinz ameling op wijkniveau verh oogt de b etrokkenh eid van de b ewoners. I n Roermond is b ijv. de papierinz ameling, maar z ijn ook de b rengvoorz ieningen wijkgerich t georganiseerd. R eductie milieudr uk voedsel ( pr eventiepr oject) . D it streven rich t z ich naar kennis, h ouding en gedrag van de b urger als consument. Per persoon wordt ruim 4 0 kg aan voedsel vermijdb aar verspild. Buiten h et b eslag op grondstof f en b etekent dit f inancieel € 300 dat per jaar per h uish ouden teveel wordt uitgegeven en € 4 5 per h uish ouden aan inz amel- en verwerkingskosten. D iverse interventiestrategieë n worden h iervoor uitgewerkt, onder meer een “ f ood-b attle” tussen versch illende wijken. C r adle- to- cr adle. Het ontwerp van een product rich ten naar h et terugwinnen van grondstof f en in de af dankf ase van dat product is de uitdaging waarmee ontwerpers en productieb edrijven z ich meer en meer ondersch eiden. D it streven impliceert ook een gemeentelijke inz amelstructuur van gesch eiden inz ameling van deelf racties ten b eh oeve van h ergeb ruik. A fval loont/ A fval punt. Af val L oont: dit proef concept ( Rijck, proef Pijnacker N ootdorp, septemb er 2011) is geb aseerd op h et aan de b urger vergoeden van af valstromen. Het ingeleverde af val levert geld op dat op een digitale pas wordt gez et; b ij h et b ereiken van een vastgesteld b udget kan dit naar de privé rekening worden overgez et. Af val punt: Proef in gemeente Venray om met b eh ulp van een z ogenaamde “ reverse vending mach ine” deelf ractie in te nemen met een vergoeding per f ractie ( plastic f lessen, f lacons, f olie, glas) ; eerste resultaten laten z ien dat dit een duur concept is. Beper king r estafvalinz ameling/ gespiegelde inz ameling. D oor de gesch eiden inz ameling van de volumineuz e af valstroom plastic verpakkingen b lijf t er weinig h uish oudelijk restaf val over b ij h uish oudens. D it b etekent dat gemeenten starten met minder f req uente inz ameling van h uish oudelijk restaf val ( b ijvoorb eeld gemeente Almere inz ameling eens inde twee weken, gemeente C ranendonck inz ameling eens in de vier weken) . E en ander mogelijkh eid is ‘ gespiegeld inz amelen’ : gesch eiden deelstromen aan h uis inz amelen en h et h uish oudelijk restaf val kan door de inwoner z elf worden weggeb rach t.
9 HA P 2012- 2017 opgesteld door R ew aste BV
Hoofdstuk 2. Huidige situatie Hoofdstuk 1 heeft het r aam w er k gegeven w aar b innen het afval inz am elsy steem m oet w or den ingevuld. D it hoofdstuk b esc hr ijft de w er king van het b estaande sy steem en de knelpunten die hier b ij w or den er var en in aansluiting op de evaluatie van de inz am elstr uc tuur over de afgelopen per iode. D ez e evaluatie ( sept. 2010) heeft b eoogd na te gaan in hoever r e de doelstellingen uit het HA P 2003 2008 op het geb ied van m ilieu , kosten en dienstver lening z ijn ger ealiseer d.
2.1
Evaluatie van de huidige inzamelstructuur
Het onder z oeksteam dat de evaluatie heeft uitgevoer d for m uleer t de volgende c onc lusies per destijds gefor m uleer de doelstelling1: A . M ilieu- pr eventie In de per iode 2003 - 2008 is m eer afval aangeb oden per hoofd van de b evolking; het gevoer de gem eentelijke afvalpr eventieb eleid heeft geen om slag tew eeg kunnen b r engen. B. M ilieu- b r onsc heiding D e destijds gefor m uleer de doelstelling voor b r onsc heiding w or dt gr otendeels gehaald: er w or dt 6 0% aan de b r on gesc heiden en 5 0% van de doelstellingen per c om ponent w or dt b ehaald voor tex tiel, gr ofvuil, kc a, glas ( in per c entage van de vr ijkom ende hoeveelheid) ; w el kunnen b epaalde deelstr om en effic ië nter w or den ingez am eld. C . K osten D e kosten z ijn r elatief laag, ook de afvalstoffenheffing is laag in ver gelijking m et gem eenten m et een soor tgelijk sy steem . D . D ienstver lening U it het onder z oek “ staat van de gem eente, voor jaar 2008 ” b lijkt dat de inw oner s tevr eden z ijn over de afval- dienstver lening.
2.2
Bestaande afvalinzamelstructuur: haal- en brengvoorzieningen
R oer m ond z am elt een aantal fr ac ties huis- aan- huis in volgens het sc hem a, w eer gegeven in tab el 2. T ab el 3 geeft een over z ic ht van de b r engsy stem en voor ver sc hillende deelfr ac ties. Tab el 2: uitw er king haalsy steem R oer mond per deelfr actie
F ractie
Haalsysteem
G F T en R estafval
D uob ak m et tw ee c om par tim enten van 120 liter voor r estafval en G F T , gesc heiden door m iddel van een ver tic aal sc hot. Het voor ste deel van de duob ak is b estem d voor het G F T afval, het ac hter ste deel voor de r estfr ac tie. D e duob ak w or dt w ekelijks ingez am eld. D e duob akken z ijn in 2006 volledig afgesc hr even; b esloten is dez e te ver vangen op b asis van m eldingen ( c a. 10% per jaar ) . 25 - liter em m er s voor G F T afval en 4 0- liter em m er s voor r estafval in de gestapelde b ouw . D e em m er s w or den w ekelijks ingez am eld. 4 8 onder gr ondse c ontainer s voor r estafval b ij hoogb ouw . T oegang tot de c ontainer s op elektr onisc he w ijz e m et een sleutelhanger , gekoppeld aan de w oning. ± 118 c ontainer s van 6 6 0- 1100 liter b ij hoogb ouw . V er z am elc ontainer s van 24 0 liter voor hoogb ouw . M aandelijks door daar toe aangew ez en ver enigingen per deelgeb ied. ( S om m ige ver enigingen b esc hikken over een c ontainer w aar ook tussendoor oud papier en kar ton kan w or den geb r ac ht. ) Bew oner s kunnen tw eem aal per jaar , tegen b etaling, gr of tuin afval aanb ieden. D e b ew oner s m aken hier van 100 tot 200 keer per jaar geb r uik. T evens kan m en tw eem aal per jaar gr of tuinafval gr atis laten ver snipper en. Z es keer per jaar w or dt door c har itatieve instellingen en het kr ingloopc entr um geb r uikt tex tiel huis- aan- huis opgehaald.
P apier en kar ton
G r of tuinafval
T ex tiel
1
“ onder z oeksr appor t evaluatie HA P 2003 - 2008 ” , septem b er 2010
10 HA P 2012- 2017 opgesteld door R ew aste BV
Tabel 3: uitwerking brengsysteem Roermond per deelfractie
F rac ti e
Bren gsy steem
Tuinafval P lastic verpakkingen
Tuinafval, waarvoor de duobak te weinig capaciteit biedt, kan naar het milieupark. 28 bovengrondse en 7 ondergrondse containers. D e containerdichtheid is 1 op 1.6 00 inwoners. 74 containers verspreid door de gemeente. D e containerdichtheid is 1 op 74 0 inwoners, de landelijke norm is 1 op 6 5 0 inwoners. 20 containers verspreid over de gemeente. 2 bovengrondse en 5 ondergrondse containers, enkel in Swalmen. 10 containers, geplaatst bij kinderdagverblijven en op het milieupark, waar bewoners de luiers in speciale kunststof zakken aanbieden. 20 containers verspreid over de gemeente. Aanbieden op het milieupark en tweemaal per jaar aan chemokar op diverse standplaatsen in de wijk. Aanbieden op het milieupark of bij detailhandel.
G las Tex tiel D rankenkartons Luiers/ hy gië nisch papier Blik K C A W it- en Bruingoed
T oeli c h ti n g on dergron dse c on tai n ers O ndergrondse containers bieden een aantal voordelen voor de plaatsing bij hoogbouwcomplex en ( meer dan 3 woonlagen) : groter volume, minder inzamelkosten dankzij het grotere volume en slechts 1 man die de lediging verzorgt, geen huismeester nodig voor aan de weg zetten en weghalen rolcontainers, minder transportbewegingen door inzameling van afval in grotere volumes, geen stank en ongedierte, minder ruimtebeslag, brandveiliger, esthetisch meer verantwoord, toegangsregulatie middels pasjes/ toegangsy steem mogelijk ( containermanagement) , lediging op basis van vullingsgraad ( geen onnodige km, efficië nt) . Inmiddels zijn op 3 5 locaties ondergrondse containers geplaatst. M et toevoeging van ondergrondse voorzieningen voor bepaalde deelfracties, verbetert het scheidingsgedrag van de bewoners en zal het rendement toenemen. T oeli c h ti n g m i li eu park D e toegang tot het milieupark aan de M ijnheerkensweg 3 1, Roermond is voorbehouden aan inwoners van de gemeente Roermond die in het bezit zijn van een adresgebonden milieupas en legitimatiebewijs. Afval van bedrijven wordt niet geaccepteerd. Tabel 4 geeft een overzicht van de kosten voor de bewoners per deelfractie. Beheer en toegangscontrole zijn uitbesteed aan V an G ansewinkel, de registratie van het milieupas sy steem is ondergebracht bij Attero en de afvoer van de aangeboden deelfracties is gecontracteerd per stroom ( zie tabel 1) . Tabel 4: kosten milieustraat voor bewoners per deelfractie
G rati s
G rati s ( v erv olg)
K C A Bruikbare goederen/ kringloopspullen M etalen/ ijzer G rof tuinvuil P apier/ karton Asbest ( verpakt in plastic) D rankenkartons
F lessenglas P lastic verpakkingen Tex tiel E E A Luierzakken V lakglas
b etali n g per aan b i edi n g ( 3 x grati s) Schoon puin V uil puin ( gips, gasbeton, dakleer) Z and/ grond Schoon hout G eï mpregneerd hout G rof huish. afval Autobanden
T egen b etali n g per m
3
huishoudelijk restafval ongesorteerd grof huishoudelijk afval afval in ondoorzichtige zakken
11 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
O m illegale afvaldumping te voorkomen heeft de gemeente besloten om de bewoners vanaf 1 januari 2006 drie keer per jaar de gelegenheid te bieden om een aantal fracties gratis naar het milieupark te brengen. Tabel 5 geeft de voorspelde en gerealiseerde meerkosten van deze maatregel weer. Tabel 5: voorspelde en gerealiseerde meerkosten maatregel 3 gratis bezoeken milieupark
P er aansluiting K osten milieupark per aansluiting in 2003 C alculatie meerkosten gewijzigd acceptatiebeleid G ecalculeerd tarief: kosten milieupark per aansluiting K osten milieupark per aansluiting in 2008 Toename kosten milieupark boven budget per aansluiting Toename kosten milieupark boven budget totaal
€ 9 , 10 € 10, 74 € 19 , 8 4 € 25 , 8 7 € 6 , 03 € 13 8 .8 05 , 00
D e stijging van de toeloop dankzij deze maatregel is vele malen groter gebleken dan voorspeld. U it periodieke metingen blijkt dat een deel van deze stijging komt uit oneigenlijk gebruik van de service door bedrijven en bewoners van andere gemeenten. Het oneigenlijk gebruik bedraagt gemiddeld 22, 6 7% van de bezoeken, dit komt neer op € 13 9 .276 per jaar. G ezien de gestegen toeloop in de afgelopen jaren en het geconstateerde misbruik, is een kritische acceptatie en toegangsbeleid noodzakelijk. O ok de hoeveelheid per inwoner is in de afgelopen jaren behoorlijk toegenomen. Z o is de hoeveelheid grof vuil gestegen van 11 kg per inwoner in 2005 naar 27 kg in 2008 .
2.3
Resultaten
Tabel 6 geeft de resultaten van de deelfracties weer, voor de kalenderjaren 2005 , 2008 en 2009 .2 V ervolgens geeft tabel 7 een overzicht van de deelfracties nog aanwezig in het restafval3 . Tabel 6: resultaten per deelfractie
F racties kg/ inw.\ J aar
2008
2009
2010
Huishoudelijk restafval G F T P apier G las Tex tiel D rankenkartons Luiers/ hy gië nisch papier P lastic verpakkingen Blik E E A ( elektrische apparaten) K C A
200 6 8 73 23 5 ,2 0, 5 1, 7 2, 4 1, 19
19 9 6 4 78 22 5 ,3 0, 5 1, 7 2, 2
19 3 6 5 6 5 24 7 0, 4 1, 6 5 ,7 1, 1
7, 7 1, 8
1, 7
1, 5
N ORM LAP 1
Aantal containers
19 5 105 8 5 23 5
3
h.a.h. h.a.h. h.a.h. 74 19 7 8 25 20
2
n.v.t.
2, 0
n.v.t.
-
Tabel 7: uitsplitsing restafval naar deelfracties
F ractie G F T P apier G las Tex tiel D rankenkartons
4
3
2
% nog aanwezig in restfractie4 4 2, 7 % 11, 7 % 2, 2 % 3 ,5 % 2, 4 %
F ractie Luiers/ hy gië nisch papier P lastic verpakkingen Blik E E A ( elektrische apparaten) K C A
% nog aanwezig in restfractie 7, 4 % 18 , 9 % 3 ,5 % 0, 1 %
Bron: evaluatie HAP , september 2009 Bron: Sorteeranaly se uitgevoerd door M ilieu en W erk, 2009 G emiddelde 2009 , Laagbouw gesloten bebouwing
12 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
2.4
Inhoudelijke onderbouwing per deelfractie
In par agr aaf 2. 4 w or dt infor m atie gegeven over hoeveelheden en de m ening van b ew oner s over de w ijz e van inz am elen. Restafval Het m er endeel van de b ur ger s, 74 % , geeft aan tevr eden te z ijn m et de duob ak, 12% geeft voor keur aan ver z am elc ontainer s, 8 % aan m inic ontainer s, 5 % aan em m er s5 . In de afgelopen jar en is de hoeveelheid r estafval per inw oner r edelijk stab iel geb leven op 200 kg. Q ua sam enstelling van het r estafval tonen de laatste sor teer analy ses een hoog per c entage G F T in het r estafval: 4 2, 7% tegen een gem iddeld landelijk per c entage van 3 7% . E en b eter e sor ter ing van de G F T fr ac tie en m eer aandac ht voor gesc heiden inz am eling van plastic ver pakkingen z ou het r estafval in de kom ende jar en kunnen r educ er en m et 15 tot 25 % . Z ow el financ ieel als m ilieu- hy gië nisc h heeft een der gelijke daling een positief r esultaat. GF T M et 6 4 kg per inw oner b ehaalt R oer m ond de L A P nor m van 105 kg per inw oner niet. 8 2 kg G F T per inw oner , w aar van 74 kg etensr esten, kom t in het ver keer de vak van de duob ak ter ec ht. D it is een algem een b eeld b ij afvalinz am eling m et b ehulp van duob akken. B ij hoogb ouw w or dt w einig G F T separ aat aangeb oden, het is niet altijd goed gesc heiden en er is spr ake van stankover last om dat de G F T c ontainer niet altijd tijdig w or dt aangeb oden. Intensieve voor lic hting kan b ijdr agen aan het r ealiser en van de taakstelling G F T en inter ventiem aatr egelen ter r educ tie van voedselver spilling kan leiden tot een lager aanb od voedsel in de duob ak. Papier 8 2% van de b ur ger s is tevr eden m et de huidige w ijz e van inz am elen, 11% w enst een m eer fr eq uente inz am eling. D e sc heiding van papier toont gr ote ver sc hillen in inz am elr esultaten per huishouden: w ijken m et hoog- en gestapelde b ouw tonen een slec hter sc heidingsgedr ag. M et 78 kg per inw oner b ehaalt R oer m ond niet de L A P nor m van 8 5 kg per inw oner . Tex tiel M et 6 , 2 kg per inw oner b ehaalt R oer m ond de L A P nor m van 5 kg per inw oner , 75 % van het vr ijgekom en tex tiel w or dt gesc heiden ingez am eld, voor al via het b r engsy steem . Het haalsy steem lever t slec hts 0, 3 kg per inw oner op. Het HA P evaluatier appor t geeft aan dat de dic htheid van de c ontainer s en het “ illegale” inz am elen ( z onder ver gunning) aandac ht b ehoeft. Glas In het r estafval b evindt z ic h nog slec hts 2% glas. In de m eeste gevallen w or dt glas niet op kleur gesc heiden: het nut hier van z al in hoofdstuk 3 ver der w or den b espr oken. M et 22 kg per inw oner b ehaalt R oer m ond b ijna de L A P nor m van 23 kg per inw oner . R esultaatver b eter ing is m ogelijk door het plaatsen van ex tr a c ontainer s in de w ijken w aar nog geen c ontainer staat.
5
Drankenkartons In de r estfr ac tie b evindt z ic h nog 4 , 2 kg/ inw oner aan dr ankenkar tons. E nkel in S w alm en w or dt apar t ingez am eld ( 3 - tot 3 , 8 kg per inw oner ) , w at een b ijz onder goed r esultaat geeft. HE D R A ( b r anc heor ganisatie voor dr ankenkar ton- pr oduc enten) z or gt voor tr anspor t en r ec y c ling. D e ver w er kingskosten z ijn lager dan die van r estafval, daar staan voor dr ankenkar tons iets hoger e inz am elkosten tegenover . P er saldo is het iets voor deliger dan r estafval. HE D R A z iet S w alm en als een voor b eeldpr ojec t. A c tieve m etingen en pub lic atie van r esultaten door HE D R A z ijn w enselijk. B r on: E valuatie HA P , septem b er 2010
13 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
L uier- ( incontinentiemateriaal) inzameling In de r estfr ac tie b evindt z ic h 9 , 4 kg per inw oner . P er inw oner w or dt jaar lijks 1, 7 kg apar t ingez am eld en afgevoer d naar een ver gistinginstallatie: voor de gem eente R oer m ond 9 3 ton per jaar . D e kosten z ijn het dub b ele van de afvoer van r estafval. Blik/metalen E r b evindt z ic h nog 5 , 4 kg per inw oner in het r estafval. D it is 2, 7% , het landelijk gem iddelde is 4 % . D e kosten z ijn dr ie keer z o hoog als het tar ief voor ver w ijder ing r estafval. M etalen kunnen ook na ver b r anding w or den gesc heiden en ger ec y c led. Plastic verpakkingsafval D ankz ij het plaatsen van c ontainer s voor de inz am eling van plastic ver pakkingen in heel R oer m ond is in 2010 5 , 9 kg per inw oner ingez am eld6 . In 2009 w as dit 2, 2 kg per inw oner . P er inw oner kom t gem iddeld z o’ n 16 - 18 kg plastic vr ij. A ls de gegevens van 2010 w or den b ekeken z ou dit b etekenen dat een op de dr ie per sonen het plastic ver pakkingsafval apar t inz am elt. EEA ( Elektrische en Elektronische Apparatuur) M ede dankz ij de inspanningen van het K r ingloopc entr um ligt de inz am eling van E E A m et 7, 7 kg per inw oner hoger dan de L A P nor m van 2kg per inw oner per jaar . KCA V oor b ew oner s is niet altijd duidelijk w at onder K C A w or dt b egr epen, het r esultaat ligt m et 1, 7 kg per inw oner onder de L A P nor m van 2 kg per inw oner per jaar . E en deel van het m ater iaal dat als K C A w or dt aangeb oden, valt hier niet onder . O m dat de kosten van de ver w er king het z esvoudige b edr agen van de kosten voor r estafval, is het b elangr ijk om dez e deelfr ac tie effic ië nter in te z am elen.
2.5
Handhaving / zwerfvuilbestrijding
In 2009 is het “ P lan van aanpak z w er fafval gem eente R oer m ond 2010 t/ m 2012 gepr esenteer d. A fdeling S tadstoez ic ht is b elast m et het toez ic ht op illegaal dum pen en c or r ec t aanb ieden van het afval. Het gr atis toegang b ieden tot het m ilieupar k 3 x per jaar om gesor teer d gr of afval gr atis aan te b ieden is m ede in het leven ger oepen ter voor kom ing van dum ping van illegaal afval in de openb ar e r uim te. D it r einigingsdienstenafval ( ook afkom stig van afvalb akken in de openb ar e r uim te) b edr oeg in 2009 12, 5 kg per inw oner ( 2005 : 13 , 8 kg) . In 2010 w ar en dr ie fte’ s b elast m et toez ic ht en handhaving. D e jaar lijkse kosten voor handhaving en z w er fvuilb estr ijding b edr agen € 275 . 5 20.
2.6
Communicatie
V oor klac hten e. d. is een ser vic elijn door de gem eente ingesteld. V oor het stim uler en van sc heidingsgedr ag w or den geen sensib iliser ingsc am pagnes gevoer d, er b estaat geen ac tueel c om m unic atieplan en/ of str ategie ter ver ster king van gew enst gedr ag van b epaalde doelgr oepen. D e stadsgids, de gem eentepagina in de T r om petter en de w eb site z ijn de voor naam ste c om m unic atiem iddelen.
2.7
Bedrijfsafval
6
B edr ijven die afval aanb ieden, dat naar sam enstelling en hoeveelheid ver gelijkb aar is m et huishoudelijk afval, kunnen geb r uik m aken van de voor huishoudens b estaande inz am elstr uc tuur . Z ij kr ijgen de b esc hikking over een m onoc ontainer , die als r estafvalc ontainer w or dt geb r uikt ( tussensc hot w or dt ver w ijder d) . D ez e b edr ijven w or den apar t geadm inistr eer d en gefac tur eer d naar geb r uik van het aantal c ontainer s. O ok vanw ege het aantal adr esw ijz igingen en apar te w ijz e van adm inistr atie geeft het opnem en van b edr ijven inde huishoudelijke inz am elstr uc tuur een ex tr a b elasting.
B r on: N edvang, telefonisc h d. d. 16 - 9 - 2011
14 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
2.8
Benchmark
G r afiek 1 geeft een b enc hm ar k van de afvalstoffenheffing van R oer m ond en dr ie ver gelijkb ar e gem eenten: E tten- L eur , V lissingen en W eer t, voor kalender jar en 2005 , 2008 en 2009 . Benchmark afvalstoffenheffing 3 5 0
3 00
€ per hh per jaar
25 0
R oer m ond
200
E tten- L eur V lissingen
15 0
W eer t 100
5 0
0 A fvalstoffenheffing 2005
A fvalstoffenheffing 2008
A fvalstoffenheffing 2009
Grafiek 1
E en ver gelijking van de sc heidingsr esultaten van b ovengenoem de gem eenten is opgenom en in b ijlage 1. E nkele opvallende r esultaten z ijn: Het G F T r esultaat van R oer m ond ligt lager dan in de ver gelijkb ar e gem eenten en laat een dalende tr end z ien. Het O P K r esultaat van R oer m ond kent een aanz ienlijke daling en ligt lager dan in E tten- L eur en W eer t. In V lissingen z ijn de r esultaten lager dan in R oer m ond. O ndanks de apar te b likinz am eling ligt het r esultaat voor m etalen lager dan in de gem eenten V lissingen en W eer t. D e totale hoeveelheid huishoudelijk afval is in R oer m ond aanz ienlijk lager dan in V lissingen en W eer t.
2.9
Aandachtspunten voor het HAP 2012-2017
In de evaluatie van het HA P 2003 - 2008 w or den de volgende aanb evelingen gedaan: 1. afvalpr eventie niet als hoofddoelstelling opnem en, het is niet m eetb aar : w el aansluiten b ij landelijke c am pagnes, 2. effec tiviteit van gesc heiden inz am eling en de uitvoer ing onder z oeken, z oals: - van de deelstr om en luier - / inc ontinentiem ater iaal, b lik en dr ankenkar tons, - van de inz am eling van b edr ijfsafval en de loc atie van c ontainer c luster s, - van het ( onr ec htm atig) geb r uik van het m ilieupar k 3 . in het str even naar kostenr educ tie: - aanb estedingen w aar m ogelijk uitvoer en in sam enw er king m et ander e gem eenten, - de r elatief hoge r eser ve egalisatie afvalstoffenheffing afb ouw en, 4 . ten b ehoeve van de dienstver lening: - str uc tur eel inz etten op een b eter e voor lic hting ( onder z oeken her invoer ing van de m ilieukr ant) , - ver r uim ing openingstijden m ilieupar k onder z oeken.
15 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
D e aanb evelingen z ijn nader te ver talen in de volgende c onc r ete punten die aandac ht ver dienen in het nieuw e HA P 2012- 2017: Inz am eling a. D e b r onsc heiding van G F T ver toont de laatste jar en een dalende lijn; voor z ow el G F T als papier b lijven de sc heidingsr esultaten b eduidend ac hter b ij de landelijke nor m . Hier door ver dw ijnen nog te veel her b r uikb ar e afvalstr om en in het r estafval. b . M eer aandac ht gaat uit naar de voor z ieningen in en nab ij de hoogb ouw : de sc heidingsr esultaten voor G F T en papier z ijn m inder door het ontb r eken van gesc heiden inz am eling van G F - en papier afval op de hoogb ouw loc aties w aar onder gr ondse c ontainer s z ijn geplaatst. c . In de duob ak kom t nog veel or ganisc h afval ( voor al voedselr esten) in het ver keer de c om par tim ent van de duob ak ter ec ht b ij het r estafval. d. In de inz am elstr uc tuur z al de duob ak als inz am elm iddel w or den gehandhaafd. B eheer e. A dm inistr atieve b elasting door het gedeelte b edr ijven dat geb r uik m aakt van m ono- c ontainer s ( m utaties, fac tur atie, lediging fr eq uentie) . f. C ontr oles op r ealisatie: m onitor ing, sor teer analy ses en r egistr atie dienen een vast onder deel te vor m en van het afvalsy steem . g. R egistr atie door m iddel van een c ontainer m anagem entsy steem ( C M S ) . h. A m b telijke b elasting ver m inder en b ij: - het adm inistr er en en b egeleiden van papier inz am eling door de ver enigingen, - de b egeleiding en inz am eling van gr of huishoudelijk afval door het kr ingloopc entr um . C om m unic atie i. E en ver b eter ing van de voor lic hting is dr ingend gew enst voor al w at b etr eft sc heidingsr egels voor K C A , G F T ( veel voedselr esten ver dw ijnen in de r estfr ac tie) en plastic ver pakkingen. S oc ial r etur n j. Inz et van soc ial r etur n b ij afvalinz am eling
16 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Hoofdstuk 3. Beleid en inzamelstructuur 2012-2017 Hoofdstuk 3 geeft het b eleidskader en de doelstellingen w eer . In b ijlage 2 is een over z ic ht opgenom en m et m ogelijke w ijz igingen in de afvalstr uc tuur , die z ijn ver taald in een aantal sc enar io’ s ( b ijlage 3 ) . In par agr aaf 3 . 4 staan de voor - en nadelen per sc enar io w eer gegeven en in par agr aaf 3 . 5 w or dt de voor keur voor het sc enar io b epaald. D it sc enar io w or dt in par agr aaf 3 . 6 ver der uitgew er kt. In par agr aaf 3 . 7 w or den een aantal ac ties ter ver ster king uitgew er kt.
3.1
Beleid
D e aanb evelingen en c onc lusies uit de evaluatie van het vor ige HA P 2003 - 2008 z ijn eer der genoem d in par agr aaf 2. 1. D ez e vor m en tez am en m et landelijke doelstellingen en de in par agr aaf 2. 9 opgesom de c onc r ete aandac htspunten het ver tr ekpunt voor de nieuw e inz am elstr uc tuur 2012- 2017.
3.2
Doelstellingen
B ij het vaststellen voor de doelstelling voor afvalinz am eling- en ver w er king z ijn de volgende dr ie c om ponenten van b elang: • dienstver lening • m ilieu • kosten D e b elangr ijkste doelstellingen en voor w aar den voor het afval inz am elsy steem z ijn: a. ser vic eniveau voor b ur ger op goed niveau houden, b . intensiever e afvalsc heiding om de taakstellingen op het geb ied van her geb r uik volgens L A P 1 te b ehalen, c . ter ugdr ingen hoeveelheid afval, d. ingez am eld afval b esc hikb aar stellen voor duur z am e ver w er king- en ener gieopw ekking, e. optim aliser ing van de inz am elstr uc tuur en het nem en van kosten- effic ienc y m aatr egelen. In het kor t sam engevat r ic ht het gem eentelijk afvalb eleid z ic h de kom ende jar en op: een nog intensiever e afvalsc heiding, tegen z o laag m ogelijke kosten en een goede ser vic e voor de inw oner . S er vic eniveau op goed niveau D e am b itie om afvalstoffen nog m eer te sc heiden en kosten ter ug te b r engen, ver gt niet alleen een inspanning van de gem eente ( in het aanr eiken van de fac iliteiten daar toe) , m aar voor al ook van haar b ur ger s ( die het uiteindelijk ook m oeten doen) . S am en optr ekken w or dt dan ook de leidr aad. D it b etekent dat de b ur ger kan b lijven r ekenen op afdoende inz am elvoor z ieningen, een c or r ec te inz am eling en duidelijkheid van de z ijde van de gem eente. A anpassingen in het sy steem dienen dan ook ver gez eld te gaan van een passende voor lic hting. Het b ehalen van een b eoor delingsc ijfer van m inim aal een 7 als r esultaat van het onder z oek ‘ D e staat van de gem eente’ is uitgangspunt. Intensiever e afvalsc heiding en taakstellingen per deelfr ac tie T ab el 8 geeft per deelfr ac tie de te b ehalen doelstelling voor gesc heiden inz am eling w eer . D ez e na te str even hoeveelheden per fr ac tie gelden als landelijke nor m en r ic htlijn voor gem eenten b innen stedelijkheidsklasse 3 .
17 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Tabel 8: overzicht LAP-normen
Te scheiden afvalstoffen G F T afval P apier G las T ex tiel W it- en b r uingoed K C A N or m her geb r uikper c entage over all
Taakstelling L AP stedelijkheidsklasse 3, 105 kg per inw oner 8 5 kg per inw oner 23 kg per inw oner 5 kg per inw oner 2 kg per inw oner 2 kg per inw oner
per per per per per per
jaar jaar jaar jaar jaar jaar 6 5 %
O ver ige afvalstr om en ( nagestr eefd spec ifiek door de gem eente R oer m ond) Te scheiden afvalstoffen Taakstelling P lastic ver pakkingen 10 kg per inw oner per jaar R estafval < 19 5 kg per inw oner per jaar D r ankenkar tons 3 kg per inw oner per jaar D oor per fr ac tie ger ic ht voor z ieningen voor sc heiding aan te b ieden, voor lic hting hier op af te stem m en en r egelm atig te m onitor en dient uiteindelijk van het totaal gepr oduc eer de huishoudelijk afval m inim aal 6 5 % te w or den gesc heiden en her geb r uikt T er ugdr ingen hoeveelheid afval D it onder w er p heeft b etr ekking op pr eventie: uit de evaluatie van het HA P 2003 - 2008 is r eeds geb leken dat de ar m slag van de gem eente b eper kt is w aar het m aatr egelen b etr eft die m oeten leiden tot het voor kom en van afval. P r eventiem aatr egelen z ijn er op ger ic ht b ew oner s b ew ust te m aken van hun koopgedr ag en het afvaleffec t ( of b r eder m ilieueffec t) van aangekoc hte goeder en. D oelstelling is om de totale hoeveelheid afval per inw oner m et 5 % ter ug te dr ingen. Ingez am elde afval b esc hikb aar stellen voor duur z am e ver w er king- en ener gieopw ekking D e ver w er king van deelfr ac ties w or dt over eenkom stig de uitgangspunten van de “ L adder van L ansink” aanb esteed en b eoor deeld. D ez e uitgangspunten z ijn geb aseer d op her geb r uik en nuttige toepassing van deelfr ac ties. In die z in dient 100 % van de hoeveelheid afval volgens dit “ ladder pr inc ipe” duur z aam te w or den ver w er kt; ook w aar het r estafval b etr eft dient dez e fr ac tie te w or den ver w er kt m et een z o hoog m ogelijk niveau van ener gieter ugw inning. O ptim aliser ing van de inz am elstr uc tuur en het nem en van kosten- effic ienc y m aatr egelen. Het vier de doel is de inz am elstr uc tuur optim aliser en en het nem en van kosten- effic ienc y m aatr egelen. O ptim alisatie van de inz am elstr uc tuur kan als effec t heb b en dat de kosten dalen. Intensiever e afvalsc heiding m aakt de kosten lager , hoe b eter de inw oner z ijn/ haar afval sc heidt, hoe lager de kosten.
3.3
Overzicht mogelijke wijzigingen in de inzamelstructuur
B ijlage 2 geeft een opsom m ing van m ogelijke m aatr egelen per onder w er p, w aar uit een keuz e kan w or den gem aakt. P er m aatr egel is de haalb aar heid en het effec t w eer gegeven ( op dienstver lening) . D e m aatr egelen z ijn ingedeeld naar de volgende c ategor ieë n: 1. K ostenb espar ende m aatr egelen op het geb ied van inz am eling ( z ie voor ac tuele tar ieven b ijlage 5 ) . 2. K ostenb espar ende m aatr egelen door het gesc heiden inz am elen van b epaalde deelfr ac ties te sc hr appen of te ver vangen ( z ie voor ac tuele tar ieven b ijlage 5 ) . 3 . M aatr egelen op het geb ied van het gesc heiden inz am elen van deelfr ac ties, ten b ehoeve van het intensiver en van het sc heidingsgedr ag. 4 . M ogelijke b espar ingen in de ex ploitatie van de m ilieustr aat. 5 . M ogelijke voor delen te b ehalen uit aanb estedingen van deelstr om en. 18 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
6 . S ec undair e m aatr egelen. D e m aatr egelen uit b ijlage 2 vor m en de b asis voor het sam enstellen van ver sc hillende sc enar io’ s, nader uitgew er kt in par agr aaf 3 . 4 en in over z ic ht sam engevat in b ijlage 3.I.
3 .4
R andvoor w aar den en sc enar io’ s
E r is een aantal r andvoor w aar den w aar aan de sc enar io’ s dienen te voldoen. In dez e par agr aaf staan r andvoor w aar den w elke voor tkom en uit w et- en r egelgeving en gem eentelijke b esluiten. D aar na w or den de sc enar io’ s voor de afvalstr uc tuur uitgew er kt m et de voor - en nadelen. R andvoor w aar den - G em eentelijke ver plic hting tot het inz am elen van ( gr of) huishoudelijk r estafval, G F T , glas, oud papier , tex tiel, kc a, plastic ver pakkingen en E E A ( elektr isc he en elektr onisc he appar atuur ) . - Het c ollege heeft op 12 januar i 2010 b esloten ver der te gaan m et de inz am eling van G F T en r estafval via de duob ak, per 1 januar i 2012 is de opdr ac ht gegund. In het b estek is opgenom en dat per 1 januar i 2014 gesw itc ht kan w or den van de w ekelijkse inz am eling naar inz am eling eens in de tw ee w eken. D aar naast b estaat de m ogelijkheid om ander e afvalstr om en m et de duob ak in te z am elen. Hier m ee is ener z ijds w elisw aar het inz am elm iddel vastgelegd voor de kom ende jar en; ander z ijds b estaat toc h nog voldoende flex ib iliteit om te var ië r en m et inz am elfr eq uentie en deelfr ac ties. N iet eer der genoem d, m aar ook m ogelijk is het ver vangen van de duob ak van 24 0 liter door een duob ak van 28 0 liter . D ez e var iab elen b ieden de nodige b ouw stenen voor een m aatw er k- inz am elstr uc tuur . - In het ker ntakenb oek ( vastgesteld op 25 juni 2011 door de r aad) is b esloten dat b ij de afvalinz am eling in 2013 € 175 . 000 b ez uinigd w or dt op de inz am eling van b epaalde deelstr om en en het m ilieupar k en in 2014 € 3 00. 000 b ez uinigd w or dt door de duob ak eens in de tw ee w eken te gaan ledigen. - D e gem eente R oer m ond ontvangt tot en m et 2012 een ver goeding voor de inz am eling van plastic ver pakkingen. Het M inister ie van V R O M b eslist in 2012 of en hoe de plastic inz am eling ver der w or dt ver goed aan gem eenten. V ijf sc enar io’ s D e vijf sc enar io’ s die z ijn uitgew er kt en voldoen aan de in par agr aaf 3 . 4 . 1. genoem de r andvoor w aar den z ijn: - S c enar io 1: handhaven huidig inz am elsy steem , m et enkele aanvullende m aatr egelen, - S c enar io 2: inz am eling duob ak ver m inder en naar 1 m aal per 2 w eken, m et enkele aanvullende m aatr egelen, - S c enar io 3 : ver vangen duob ak van 24 0 liter door duob ak 28 0 liter , inz am eling 1 m aal per 2 w eken, plastic inz am eling huis aan huis en enkele aanvullende m aatr egelen, - S c enar io 4 : ver vangen duob ak van 24 0 liter door duob ak 28 0 liter , inz am eling 1 m aal per 2 w eken, plastic inz am eling via per sc ontainer s en enkele aanvullende m aatr egelen, - S c enar io 5 : ver vangen duob ak van 24 0 liter door duob ak 28 0 liter , plastic inz am eling via 24 0 liter c ontainer s en enkele aanvullende m aatr egelen. D e voor - en nadelen van de vijf sc enar io’ s z ijn op de volgende pagina’ s b esc hr even. N iet alle m aatr egelen genoem d in b ijlage 2 kom en ter ug in de b ovengenoem de sc enar io’ s. V oor b eelden z ijn de m aatr egel m . b . t. de papier inz am eling ( stoppen m et ver enigingen) en het kr ingloopc entr um ( loslaten als gem eentelijke taak) . B ij de papier inz am eling heeft de w ijz e van inz am elen een b ehoor lijke positieve invloed op de ver b ondenheid in de w ijken. Het kr ingloopc entr um is z eer gesc hikt voor de inz et van soc ial r etur n. D e voor keur gaat er naar uit om dit in stand te houden. Indien de duob ak als inz am elm iddel w or dt losgelaten is er nog een ander sc enar io. In b ijlage 3 . II staan dez e sc enar io’ s w eer gegeven, m aar w or den ver der niet m eegenom en in dit stuk. 19 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
S c enar io 1: handhaven b estaande situatie m et enkele aanvullende m aatr egelen V oor delen van sc enar io 1 z ijn: - voor de b ew oner s ver ander t er nauw elijks iets w at b etr eft inz am elm iddel, fr eq uentie van inz am elen, te sc heiden fr ac ties ( b likc ontainer s ver vangen door c ontainer s dr ankver pakkingen, luier inz am eling stopt, K C A - inz am elstr uc tuur w ijz igt) - geen ex tr a invester ingen nodig, - ser vic eniveau b lijft hetz elfde, - het ver vangen van de duob akken, in c om b inatie m et een c ontainer m anagem entsy steem ( C M S ) , leidt tot m oder niser ing van het inz am elsy steem , - het inz etten van een C M S leidt tot m anagem ent- en b eheer voor delen. N adelen van sc enar io 1 z ijn: - taakstelling voor ver sc hillende deelfr ac ties w or dt niet gehaald, - b estaande pr ob lem en ( z ie hoofdstuk 2 b lijven b estaan) , - er vindt geen/ nauw elijks kostenb espar ing plaats. C onc lusie: financ ië le taakstelling w or dt niet b ehaald. S c enar io 2: duob ak inz am elen eenm aal per 2 w eken; enkele aanvullende m aatr egelen V oor delen van sc enar io 2 z ijn: - de b ew oner s b ehouden hun b estaande inz am elm iddel: slec hts de fr eq uentie van inz am elen w or dt gehalveer d, - het inz am elsy steem w or dt enigsz ins gew ijz igd ( b likc ontainer s ver vangen door c ontainer s dr ankver pakkingen, luier inz am eling stopt, K C A - inz am elstr uc tuur w ijz igt) , - geen ex tr a invester ingen nodig, - aanz ienlijke kostenb espar ing, - het ver vangen van de duob akken, in c om b inatie m et een C M S , leidt tot m oder niser ing van het inz am elsy steem , - het inz etten van een C M S leidt tot m anagem ent- en b eheer voor delen. N adelen van sc enar io 2 z ijn: - er ontstaat voor een gem iddeld huishouden van 2, 3 per sonen een c apac iteitspr ob leem van gem iddeld 7, 6 5 kg per 2 w eken ( z ie b ijlage 4 ) , b er ekend op het b ehalen van de taakstellingen voor gesc heiden inz am eling van de ver sc hillende deelfr ac ties, - taakstelling voor ver sc hillende deelfr ac ties w or dt niet gehaald, - m ogelijke toenam e door z w er fafval, - m eer ver vuiling in G F T fr ac tie, - er vindt ex tr a toeloop plaats naar het m ilieupar k, - kostenb espar ing voldoet nog niet aan taakstelling. - indien er landelijk geen ver goeding m eer voor plastic ver pakkingen na 2012 w or dt ver str ekt aan gem eenten z al een nieuw afz etkanaal voor plastic ver pakkingen dienen te w or den gez oc ht. Het plastic w or dt nu om niet afgez et b ij N edvang en de gem eente ontvangt voor het inz am elen aan ver goeding van € 4 75 , - per ton. C onc lusie: financ ië le taakstelling w or dt niet b ehaald. S c enar io 3 : ver vangen duob ak 24 0 liter door duob ak 28 0 liter ; inz am elen plastic ver pakkingen huisaan- huis en enkele aanvullende m aatr egelen V oor delen van sc enar io 3 z ijn: - het sc enar io sluit aan b ij de inz am elvoor z ieningen w aar m ee de b ur ger s ver tr ouw d z ijn, - de kosten voor lediging duob akken w or den lager , 20 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
-
-
het inzetten van grotere duobakken compenseert 20 van de 120 liter volumeafname per fractie, veroorzaakt door halvering van de ledigingen, dit is te vergelijken met iets minder dan een halve vuilniszak ex tra per fractie. De duobakken zijn iets hoger en breder. het vervangen van de duobakken, in combinatie met een C M S , leidt tot modernisering van het inzamelsysteem, het inzetten van een C M S leidt tot management- en beheervoordelen, de grotere duobakken bieden een groter gebruikersgemak, zonder ex tra ruimtebeslag, grote gezinnen, ≥ 5 personen, kunnen kosteloos gebruik maken van een ex tra duobak, het inzamelsysteem wordt enigszins gewijzigd (blikcontainers vervangen door containers drankverpakkingen, luierinzameling stopt, K C A-inzamelstructuur wijzigt), tarieven milieupark wijzigen: wellicht hierdoor minder misbruik van milieupark, plastic verpakkingen worden huis-aan-huis ingezameld met zakken, hierdoor worden hogere inzamelresultaten behaald. taakstellingen hergebruik worden gehaald.
Nadelen van scenario 3 zijn: - er ontstaat voor de huishoudens een capaciteitsprobleem voor restafval van gemiddeld 6 , 05 kg (100 liter) per twee weken), berekend op het behalen van de gescheiden inzameling van taakstellingen voor de verschillende deelfracties. Z ie voor de berekening bijlage 4 . - het systeem leidt waarschijnlijk niet tot het behalen van de L AP-normen voor scheiding van deelfracties. - mogelijke toename van zwerfafval. - er vindt ex tra toeloop plaats naar het milieupark. - indien er landelijk geen vergoeding meer voor plastic verpakkingen na 2012 wordt verstrekt aan gemeenten zal een nieuw afzetkanaal voor plastic verpakkingen dienen te worden gezocht. Het plastic wordt nu omniet afgezet bij Nedvang en de gemeente ontvangt voor het inzamelen een vergoeding van € 4 75 , - per ton. C onclusie: financië le taakstelling wordt behaald met inzet van een aantal maatregelen voor overige componenten. S cenario 4 : vervangen duobak 24 0 liter door duobak 280 liter; inzamelen plastic verpakkingen middels perscontainer en enkele aanvullende maatregelen Voordelen van scenario 4 zijn: - de bewoners ontvangen weliswaar een nieuwe duobak, maar behouden een hen bekend inzamelmiddel: slechts de freq uentie van inzamelen wordt gehalveerd, - de bewoners krijgen de beschikking over meer containercapaciteit, - het inzamelsysteem wordt enigszins gewijzigd (blikcontainers vervangen door containers drankverpakkingen, luierinzameling stopt, K C A-inzamelstructuur wijzigt), - tarieven milieupark wijzigen: wellicht hierdoor minder misbruik van het milieupark, - het vervangen van de duobakken, in combinatie met een C M S , leidt tot modernisering van het inzamelsysteem, - het inzetten van een C M S leidt tot management- en beheervoordelen. Nadelen van scenario 4 zijn: - investering in perscontainers, wel minder inzamelkosten, - taakstelling voor verschillende deelfracties wordt niet gehaald, - mogelijke toename door zwerfafval, - geen huis-aan-huis inzameling van plastic verpakkingen, maar uitsluitend brengsysteem, - er ontstaat voor de huishoudens een groter capaciteitsprobleem voor restafval per twee weken vergeleken met de scenario’s 3 en 5 , ook als wordt gerekend met het behalen van de gescheiden 21 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
inzameling van taakstellingen voor de verschillende deelfracties. Z ie voor de berekening bijlage 4, - er vindt extra toeloop plaats naar het milieupark. Conclusie: financiële taakstelling wordt niet behaald. Scenario 5: vervangen duobak 240 liter door duobak 280 liter, plastic inzameling via 240 liter containers en enkele aanvullende maatregelen Voordelen van scenario 5 zijn: - de bewoners ontvangen weliswaar een nieuwe duobak, maar behouden een hen bekend inzamelmiddel: slechts de freq uentie van inzamelen wordt gehalveerd, - de bewoners krijgen de beschikking over meer containercapaciteit, - het inzamelsysteem wordt enigszins gewijzigd (blikcontainers vervangen door containers drankverpakkingen, luierinzameling stopt, KCA-inzamelstructuur wijzigt), - tarieven milieupark wijzigen: wellicht hierdoor minder misbruik van het milieupark, - plastic verpakkingen worden huis-aan-huis ingezameld in een aparte container (meer gebruikersgemak), - kostenbesparing, - het vervangen van de duobakken, in combinatie met een CMS, leidt tot modernisering van het inzamelsysteem, - het inzetten van een CMS leidt tot management- en beheervoordelen. - taakstelling voor verschillende deelfracties wordt gehaald. Nadelen van scenario 5 zijn: - mogelijke toename door zwerfafval, - kosten voor uitzetten containers, - aanzienlijk hogere inzamelkosten ten gevolge van plastic-inzameling met aparte container - er vindt extra toeloop plaats naar het milieupark. - extra ruimtebeslag van twee containers. Conclusie: financiële taakstelling wordt niet behaald.
3 .5
K euz e sc enar io
In tabel 9 worden de verschillende scenario’s gemeten naar de beoogde doelstellingen. De mogelijke kostenbesparingen van bovenstaande scenario’s zijn uitgewerkt in een vergelijkingsoverzicht in bijlage 3.I. Na de tabel volgt een toelichting op de scores. Tabel 9: vergelijking scenario’s op behalen doelstellingen
S er vic eniveau
intensiever e afvalsc heiding
Scenario 1
0
Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Scenario 5 Legenda:
Bez uiniging
T otaal
-
T er ugdr ingen hoeveelheid afval -
-
0---
-
-
-
+
+
+
+
+ +
0
0
+
+
+
+
+
+
---+ + + + + + 00+ + + + + +
0 geen wijziging ten opzichte van de huidige situatie - achteruitgang ten opzichte van de huidige situatie + beperkte vooruitgang ten opzichte van de huidige situatie + + goede vooruitgang ten opzichte van de huidige situatie
22 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Serviceniveau Scenario 1 vormt het huidige systeem met enkele aanvullende opmerkingen en hiertegen over worden scenario 2 tot en met 5 getoetst aan de doelstellingen. Scenario 2, de inzameling van de duobak eens in de twee weken, scoort minder goed op serviceniveau. Bij inzameling eens in de twee weken is er te weinig capaciteit voor een gezin van vier personen. Bij scenario 3 en 5 gaat de service vooruit, het plastic verpakkingsafval wordt huis aan huis ingezameld. Het nadeel dat een gemiddeld huishouden een capaciteitsprobleem heeft van 6,05 kg per twee weken volgt uit diverse berekeningen. Ervaringsgegevens (bijvoorbeeld in de gemeente Almere) lijken het bestaan van dit probleem te weerspreken. Via een proef in 2013 in een wijk in Roermond kan worden vastgesteld in hoeverre dit nadeel juist is. Bij scenario 4 blijft de service gelijk, het plastic wordt in dit scenario ook naar containers gebracht. Intensievere afvalscheiding Verwacht wordt dat bij scenario 3 en 5 een intensievere afvalscheiding bij met name plastic zal plaatsvinden. Landelijk blijken gemeenten waar plastic verpakkingen aan huis worden opgehaald betere inzamelresultaten te behalen. Terugdringen hoeveelheid afval Bij de scenario’s 3 en 5 wordt de hoeveelheid afval verminderd doordat en de duobak eens in de twee weken wordt geledigd en de plastic inzameling aan huis plaatsvindt, doordat de capaciteit minder is dient de inwoner beter te scheiden. Bezuiniging Bij scenario’s 2 tot en met 5 vindt een bezuiniging van meer dan € 100.000 plaats. De bezuiniging zit in alle gevallen in het feit dat de duobak eens in de twee weken wordt geledigd. Scenario 3 en 5 scoren echter nog beter doordat de plastic inzameling toeneemt doordat deze aan huis wordt opgehaald. Scenario 3 en 5 hebben op afvalscheiding maar ook per saldo een positieve score. Het verschil is dat bij scenario 3 de inzameling van plastic aan huis met een zake plaatsvindt en in scenario 5 met een container. Vanwege het feit dat een extra container ruimte in beslag neemt wordt de voorkeur gegeven aan scenario 3. Z akken zijn licht, makkelijk verplaatsbaar en inwoners kunnen ze altijd naar het milieupark brengen.
3 .6
V oor keur sm odel en voor w aar den voor im plem entatie
V oor keur sm odel Vanwege service, intensievere afvalscheiding, terugdringen van de hoeveelheid afval en kosten wordt de voorkeur gegeven aan de verdere uitwerking van scenario 3. Dit scenario omvat de volgende te nemen maatregelen: - Vervangen van de 240 liter duobakken door 280 liter duobakken. - Huis aan huis inzameling van plastic verpakkingen. - Vervangen van gescheiden blikinzameling door het gescheiden inzamelen van drankenkartons. - Beëindiging luierinzameling, inzameling en verwerking samen met het GFT afval. - Beperking van de inzameling van KCA middels de chemokar. - Beëindigen versnipperen grof tuinafval, deze kosten gebruiken voor extra service inzameling grof tuinafval aan huis. - Aanpassing tarieven milieupark, de eerste drie bezoeken kosten € 5,-per bezoek, daarna is er een staffeling in de tarieven. Het tarief voor het huishoudelijk restafval wordt verlaagd van € 25,- naar € 10,- per m3. - Invoeren containermanagementsysteem. - Inzet extra communicatie. 23 HAP 2012- 2017 opgesteld door Rewaste BV
De redenen waarom de voorkeur wordt gegeven aan dit model zijn: • Service De bewoner krijgt wekelijks minder inzamelcapaciteit per inzamelronde. De plaatsing van een 280 liter container bij een woning zorgt ervoor dat huishoudens met maximaal vier personen voldoende capaciteit hebben voor het huishoudelijk restafval (ervaring gemeente Almere). Een klein deel van de huishoudens met vijf of meer personen kan op verzoek gratis een extra duobak ontvangen. De inzameling van plastic verpakkingen huis aan huis is dienstverlenend: de inwoner kan de zakken maandelijks voor het perceel aanbieden. Daarnaast kan de inwoner de plastic verpakkingen ook zelf wegbrengen naar een beperkt aantal containers en het milieupark. • Intensievere afvalscheiding De duobak eens in de twee weken ledigen zorgt voor afvalbeperking van het restafval. De inwoner wordt gestimuleerd beter te scheiden om zodoende voldoende capaciteit te hebben voor het huishoudelijk restafval. Verwacht wordt dat de inzamelresultaten van deelfracties zoals plastic verpakkingen, papier en glas zullen toenemen. • Kosten Door eens in de twee weken in te zamelen worden de inzamelkosten lager. Door een grotere scheiding van deelcomponenten (plastic verpakkingen, oud papier, glas etc.) nemen de verwerkingskosten van huishoudelijk restafval af. Doordat een containermanagement systeem wordt geï ntegreerd leidt dit tot management- en beheervoordelen (en meer inkomsten doordat de locatie van de containers bekend is). Door de containers voor inzameling van blik te vervangen door containers voor de inzameling van drankenkartons wordt de inzameling en verwerking goedkoper (inzamelen en verwerken van blik is duurder dan van drankenkartons). Door een poorttarief te vragen bij ieder bezoek aan het milieupark (€ 5,- per bezoek i.p.v. eerste drie bezoeken gratis) worden de kosten lager. Scenario 3B Op dit moment loopt een onderzoek bij Afvalsamenwerking Limburg (ASL) om de verwerking van GFT en restafval opnieuw aan te besteden per 1 januari 2014. De huidige markttarieven liggen namelijk lager dan de huidige tarieven die de Limburgse gemeenten hebben met Attero. Indien de aanbesteding wordt uitgevoerd kan dit een voordeel opleveren van € 330.000,- (zie ook bijlage 2). In 2013 zal duidelijk worden in hoeverre dit voordeel wordt behaald. Indien dit van toepassing is wordt scenario 3B voorgesteld (en blijft het milieupark de eerste drie keer gratis). Deze maatregel staat overigens los van scenario 3, maar zou ook bij scenario 1,2, 4 en 5 kunnen worden toegepast. Nadelen van scenario 3 zijn: - Er bestaat de mogelijkheid dat inwoners onvoldoende capaciteit hebben voor de inzameling van huishoudelijk restafval in de duobak. Ervaringen in de gemeente Almere spreken dit tegen. - Het systeem leidt waarschijnlijk niet tot het behalen van de LAP-normen voor scheiding van deelfracties. - Mogelijke toename van zwerfafval. - Er vindt extra toeloop plaats naar het milieupark. - Indien er landelijk geen vergoeding meer voor plastic verpakkingen na 2012 wordt verstrekt aan gemeenten zal een nieuw afzetkanaal voor plastic verpakkingen dienen te worden gezocht. Het plastic wordt nu om niet afgezet bij Nedvang en de gemeente ontvangt voor het inzamelen aan vergoeding van € 475,- per ton. Indien de afzet in stand blijft, maar geen vergoeding meer wordt uitgekeerd ontvangt de gemeente € 150.000 minder baten (tenzij een nieuw afzetkanaal dit opvangt).
24 HAP 2012- 2017 opgesteld door Rewaste BV
V oor w aar den voor im plem entatie sc enar io 3 Om scenario 3 uit te voeren geldt een aantal voorwaarden. Een aantal van deze voorwaarden is reeds in het scenario verwerkt en moet in samenhang worden uitgevoerd: - Huis aan huis inzamelen van plastic verpakkingen, - Inzet van grotere duobakken, compenseert 20 van de 120 liter volumeafname per fractie, veroorzaakt door halvering van de ledigingen, dit is te vergelijken met iets minder dan een halve vuilniszak extra per fractie. De duobakken zijn iets hoger en breder. - Inzet van extra duobakken bij huishoudens met vijf of meer personen, - Bij de VROM-inspectie goedkeuring vragen voor het afwijken van het wekelijks inzamelen van huishoudelijk restafval. Daarnaast zijn aanvullende voorwaarden: - Uitvoeren van een gecombineerde aanbesteding voor de verwerking van GFT/luierafval, - Uitvoeren van uitgebreide proeven in 2013 om het systeem te testen (in een woonwijk met ca. 1500 aansluitingen), - Ontwikkelen meetsysteem om de resultaten van de proeven te kunnen analyseren. Na implementatie van het scenario, wordt dit ingezet als volgsysteem, - Uitgebreide communicatie en voorlichting voor betrokkenheid en acceptatie van de burger. - De landelijke vergoeding voor plastic verpakkingen na 2012 blijft bestaan, zodat de inzameling van plastic verpakkingen hieruit kan worden gefinancierd. Tabel 10 geeft een overzicht van het financiële rendement bij scenario 3A en 3B. De maatregelen zijn ook opgenomen in bijlage 2. Voorgesteld wordt scenario 3B uit te voeren, mits het aanbestedingsvoordeel van minimaal € 300.000,bij de verwerking GFT en restafval wordt behaald per 1 januari 2014. De gevolgen van het nieuwe systeem voor de inwoner zijn opgenomen in bijlage 6. Tabel 10: kostenbesparing scenario 3
O nder w er p
M aatr egel
Inzamelcontainer
Duobak, handhaven 1x per week
sc enar io 3 A
Duobak, inzameling 1x per 2 weken Kosten duobak 280 liter, 18.000 aansluitingen
€
Plastic verpakkingen
-319.593
Plastic inzameling huis-aan-huis
€
40.000 €
-74.155
Beëindiging luierinzameling, inzameling en verwerking via GFt afval Luiers
€
Blik
Gescheiden inzameling blik vervangen door drankenkartons
KCA
Beperking huis aan huis inzameling
Milieupark
Toename toeloop door beperking inzameling (± 8.000 bezoeken) Beperkte aanpassing tarieven milieupark (€ 5) Staffeling aanpassing tarieven boven drie bezoeken Verlagen tarief huishoudelijk restafval
GFT en restafval
Aanbesteding per 1 januari 2014
Secundaire maatregelen
Inzet extra communicatie Invoeren CMS IN D IC A T IE BE S P A R IN G :
-20.291 €
-2.151 €
-5.000 € €
128.141 -261.000
€
3.000 € €
0 50.000
€ €
-15.763 - 4 76 . 017
25 HAP 2012- 2017 opgesteld door Rewaste BV
O nder w er p
M aatr egel
Inzamelcontainer
Duobak, handhaven 1x per week
sc enar io 3 B
Duobak, inzameling 1x per 2 weken
€
Kosten duobak 280 liter, 18.000 aansluitingen Plastic verpakkingen
-319.593
Plastic inzameling huis-aan-huis
€
40.000 €
-74.155
Beëindiging luierinzameling, inzameling en verwerking via GFt afval Luiers
€
Blik
Gescheiden inzameling blik vervangen door drankenkartons
KCA
Beperking huis aan huis inzameling
Milieupark
Toename toeloop door beperking inzameling (± 8.000 bezoeken) Beperkte aanpassing tarieven milieupark (€ 5) Staffeling aanpassing tarieven boven drie bezoeken Verlagen tarief huishoudelijk restafval
GFT en restafval
Aanbesteding per 1 januari 2014
Secundaire maatregelen
Inzet extra communicatie Invoeren CMS IN D IC A T IE BE S P A R IN G :
3 .7
-20.291 €
-2.151 €
-5.000 € €
128.141 0
€
3.000 €
-330.000 €
50.000 €
-15.763 €
5 4 5 . 107
S ec undair e m aatr egelen: ac ties ter ver ster king
Acties ter versterking van de resultaten van scenario 3: - Aanpassing in de tariefstelling van het milieupark. - Intensivering gescheiden inzameling van OPK door aansturing verenigingen. - Het beëindigen van het versnipperen van grof tuinafval en als service inzetten op de inzameling van grof tuinafval aan huis; - Aansluiten bij Midwaste voor meer rendement uit de afzet van deelfracties. - Burgers tegen vergoeding de mogelijkheid bieden om een duobak bij te huren. Onderstaand worden secundaire maatregelen, die los staan van de vijf scenario’s, nader uitgewerkt per onderdeel. C ontainer m anagem entsy steem ( C M S ) Het introduceren van een containermanagementsysteem biedt de volgende voordelen: meten is weten: het registreren van het aantal ledigingen verschaft managementinformatie en er kan een match worden gemaakt met GBA en het belastingsysteem, de containers blijven duidelijk gekoppeld aan een bepaald adres: er treedt geen vervuiling op, de containers worden minder illegaal gebruikt. In iedere gemeente zonder CMS treedt na verloop van tijd vervuiling op van het containerbestand. Containers die niet duidelijk aan een adres zijn gekoppeld worden illegaal gebruikt. Bij verhuizing van bewoners en bedrijven raken nogal eens containers “zoek” en worden containers toegeëigend. Op verschillende plaatsen is gebleken dat het hier om 4-5% van het totale containerbestand gaat, voor Roermond omvat dit percentage ongeveer 1.000 containers.
26 HAP 2012- 2017 opgesteld door Rewaste BV
De mogelijke besparingen vanuit een CMS7 bedraagt € 19.360 per jaar. Onderbouwing van de berekening: + meer inkomsten uit gelegaliseerde containers: 250 containers à € 189 = € 47.250 + besparing op verwerkingskosten restafval: 750x 0, 2 ton/jr à € 119, 35 = € 17.902 + besparing op verwerkingskosten GF T: 750x 0, 2 ton/jr à € 45, 97 = € 2.551 - investering chippen en registratie containers à € 12 per aansluiting inclusief programmatuur en licentie ( afschrijven over 5 jaar) € 43.164 - kapitaalkosten € 5.179 CMS biedt naast containerbeheer ook managementinformatie, wat monitoring en bijsturing mogelijk maakt. Invoering van wijzigingen in het afvalinzamelsy steem, waarbij containers worden geplaatst en/of ingenomen, is een natuurlijk moment om deze te chippen en te registreren in een CMS. Het plaatsen van een chip kan echter ook gebeuren op de dag van aanbieding. P reventie ( terugdringen van hoeveelheid afval) In lijn met de gestegen welvaart produceert de burger als consument steeds meer afval, de hoeveelheid afval per inwoner is de laatste jaren gestegen naar gemiddeld 595 kg per inwoner. Gemeentelijke invloed is moeilijk meetbaar. Productbeleid en verpakkingenbelasting vormen voorbeelden van een nationale benadering. Activiteiten die de gemeente op dit gebied zal uitvoeren, onderscheiden naar direct en indirect, zijn: Direct: stimuleren thuiscomposteren, Indirect: draagvlakcampagne ( bijv. rond Kerst actie “ koop voedsel op maat” ) , aansluiten bij landelijke campagnes, handhaving ( bijv. aanpak folderdumpingen) , organiseren prijsvraag en uitreiking prijs, organiseren afvaldag ( bewustwording) met alle afvalcontractpartners gemeente. Herkenbaarheid van op preventie gerichte maatregelen, herhaling en verschijningsvorm van preventieve acties zijn belangrijke onderdelen van de sensibilisering. Handhaving Bijzondere Opsporings Ambtenaren ( BOA’ s) worden ingezet voor de handhaving van onder meer milieuwetgeving en milieuvoorschriften uit de Algemene Plaatselijke Verordening en de afvalstoffenverordening. In vergelijkbare gemeenten is de inzet voor deze taak bepaald op 2, 6 fte, zie tabel 11. In Roermond zijn er drie F TE, waarvan é é n BOA voor milieuwetgeving en milieuvoorschriften en twee F TE, specifiek voor het taakgebied ASV ( deze twee F TE zijn er sinds de implementatie van het HAP 2003-2008) . Tabel 11: benchmark inzet aantal fte’ s voor handhaving van milieuwetgeving en milieuvoorschriften
Aantal inwoners Aantal fte
Roermond 53.000 3
Etten- Leur 42.000 2, 5
Oosterhout 54.000 2, 5
W eert 49.000 2, 6
Het is van belang om de taken en uitvoering van het HAP 2012-2017 goed af te stemmen, zoals de volgende punten: aansturing met duidelijke opdrachten, gezamenlijk vaststellen van een handhavingprogramma en vaststelling van prioriteiten, verslaglegging, meten van resultaten, terugkoppeling van resultaten aan de afdeling BOR. 7
Uitgangspunt bij de berekening: ± 75% van de containers zal worden ingenomen en 25% gelegaliseerd.
27 HAP 2012- 2017 opgesteld door Rewaste BV
Bedrijfsafval Bedrijven met vergelijkbaar afval als het huishoudelijk afval kunnen gebruik maken van dezelfde inzamelvoorzieningen als de huishoudens. Z ij worden apart geadministreerd en gefactureerd. Elk bedrijf gaat een inzamelovereenkomst aan met de gemeente voor max imaal 2 containers per fractie. Bij grotere capaciteit dienen de bedrijven zich tot een particuliere inzamelaar te wenden. N a 1 januari 2014 kunnen de bedrijven nog maar gebruik maken van max imaal é é n duobak van 280 liter. Ondergrondse containers restafval Het volgende overzicht in tabel 11 laat een kostenvergelijking zien tussen de verschillende sy stemen voor hoogbouwbewoners. Deze vergelijking is gebaseerd op een ex ploitatie voor 30 aansluitingen en 20 aansluitingen. Tabel 12: berekening exploitatiekosten ondergrondse- en rolcontainers voor hoogbouw per aansluiting per jaar
D uobakken Rolcontainers Ondergrondse 3 0 3 0 Container 5 m3 aansluitingen aansluitingen 3 0 aansluitingen
Ondergrondse Container 5 m3 20 aansluitingen
afschrijving €
( afschrijving 10 jr en rente 3% , per hh)
Onderhoud en vervanging/huur Inzamelkosten ( per hh/jr) pasjes/GSM/datacommunicatie GF T aparte container ( per hh/jr) Pasjes Verzekering onderhoud omgeving Totaal per huish/ jr
€ € €
kosten huismeester Kosten ruimtebeslag
€
Totaal incl overige kosten €
€
6, 90 1, 30 46, 70
€ 1, 30 € 5, 90
1, 35
€ 1, 35
6, 65 € 6 2, 9 0
€ 6, 65 € 15 , 20
57, 50 pm
€ 57, 50 pm
120, 4 0
€ 72, 70
€ 23, 50 € 13, 30 € 24, 00 € 12, 50 € 1, 35 € 4, 08 € 0, 90 € 6, 65 € 8 6 , 28
€ 35, 25 € 20, 00 € 36, 15 € 18, 72 € 2, 00 € 4, 08 € 0, 90 € 9, 95 € 127, 5 0
€ 8 6 , 28
€ 127, 5 0
Per aansluiting per jaar zijn, zoals blijkt uit bovenstaande tabel, de kosten voor ondergrondse containers weliswaar hoger. Echter een juiste vergelijking is pas mogelijk indien ook verborgen kosten voor bijvoorbeeld ruimtebeslag en inzet huismeester worden meegerekend. De gemeentelijke kosten bij een ondergrondse container liggen hoger dan bij rolcontainers. Voorgesteld wordt om het beleid te handhaven: een ondergrondse container plaatsen bij minimaal 30 aansluitingen en dit in de toekomst te blijven doen. Momenteel worden ondergrondse containers enkel geplaatst bij hoogbouw ( 3 / 4 woonlagen en hoger) , voorgesteld wordt om dit uit te breiden. Dit betekent dat ook bij grondgebonden woningen met minimaal 30 aansluitingen een ondergrondse container kan worden geplaatst. Er zijn gemeenten ( bijvoorbeeld Heerlen en Z aanstad) die de kosten van ondergrondse containers deels doorrekenen aan woningverenigingen/ VVE. Onderzocht zal worden op welke grond dit kan gebeuren en of dit mogelijk is in Roermond. Aanbestedingen De inzameling en afzet van afvalstoffen is aanbestedingsplichtig. Vaak zijn de tarieven en vergoedingen gunstiger bij grotere hoeveelheden. Indien contracten aflopen kan ook worden aanbesteed via eventueel samenwerkingsverbanden, zoals bijvoorbeeld Midwaste. Daarnaast kan ook de afweging worden gemaakt samen te werken met andere ( regio) gemeenten. Per 1 januari 2014 wordt via Afvalsamenwerking L imburg het GF T en restafval opnieuw aanbesteed. Verwacht wordt dat dit een aanbestedingsvoordeel oplevert. 28 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
V ergoeding oud papier aan verenigingen De inzameling van oud papier kan efficië nter en goedkoper. Toch wordt voorgesteld de inzameling van oud papier bij de verenigingen van Roermond te laten liggen, deze activiteit zorgt namelijk voor een bepaalde samenhang in de wijken. De inzameling en verwerking van oud papier is een kostenpost in de begroting, vandaar dat wordt voorgesteld de vergoeding aan de verenigingen niet te wijzigen. Uit onderzoek blijkt dat regiogemeenten dezelfde vergoeding geven aan verenigingen die oud papier inzamelen. W el blijkt het van belang verenigingen goed te ondersteunen bij het uitvoeren van de inzameling. Er zal worden onderzocht op welke wijze de vrijwilligers beter betrokken kunnen worden bij de oud papierinzameling en hoe dit vorm kan worden gegeven. Containers glas, tex tiel en drankenkartons Om de L AP-norm volledig te behalen, kunnen ex tra containers worden geplaatst in de wijken waar nog geen container aanwezig is. Daarnaast worden in nieuw te ontwikkelen wijken containers geplaatst. Er is een toenemend prijsverschil tussen de wit- en bontfractie bij het glas. Deze bedraagt in 2011 zo’n € 10 per ton. Voorgesteld wordt onderzoek te doen naar het rendement van gescheiden glasinzameling. Communicatie Met communicatie kan worden bereikt dat de betrokkenheid van de bewoners wordt vergroot en dat zij zich medeverantwoordelijk voelen, inzamelvoorzieningen op de juiste wijze worden gebruikt en het scheidingspercentage stijgt. Om communicatiemiddelen effectief in te zetten om gedrag te beï nvloeden is het nodig dat meetbare doelen worden vastgesteld en het communicatieproces regelmatig wordt geë valueerd en bijgesteld. Een communicatieplan helpt bij het inzetten van afvalcommunicatie op een planmatige, sy stematische en doelgerichte wijze. Sociale werkvoorziening De gemeente Roermond heeft de sociale werkvoorzienig ondergebracht bij de W estrom. Gemeente Roermond streeft ernaar zoveel mogelijk bewoners aan het werk te krijgen. Om de doorstroming naar een reguliere baan te vergroten, zijn er nu al bedrijven in de afvalsector die gebruik maken van medewerkers van o.a. de W estrom. Enkele voorbeelden zijn het milieupark en het kringloopcentrum. Bij nieuwe aanbestedingen wordt kritisch gekeken of de inzet van SW medewerkers vergroot kan worden. Voorgesteld wordt het concept Afval loont ( zie paragraaf 1.2.5) verder uit te werken in 2012 om te kijken wat de winst kan zijn op afvalgebied en social return.
3 .8
Conclusie
In hoofdstuk 3 zijn de doelstellingen en randvoorwaarden opgesteld waarna er mogelijke maatregelen per onderwerp zijn geï nventariseerd. Aan de hand van deze maatregelen zijn scenario’s uitgewerkt. De scenario’s zijn gewogen en de voorkeur is uitgesproken voor scenario 3B. Scenario 3B houdt de volgende wijzigingen in: - duobak: 280 liter container en lediging 1x per 2 weken, invoeren CMS - plastic verpakkingen inzamelen aan huis - beë indiging luierinzameling, blikinzameling beë indigen en containers inzetten voor inzameling drankenkartons, beperking inzameling kca chemocar - aanpassing tarieven milieupark, na de eerste drie bezoeken een staffeling in tarieven - communicatietraject
29 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Indien geen aanbestedingsvoordeel bij de aanbesteding verwerking GF T en restafval ( gunning per 1 januari 2014) wordt behaald wordt scenario 3A gevolgd. In paragraaf 3.7 wordt een aantal acties ter versterking uitgewerkt, zoals het containermanagementsy steem, handhaving, communicatie en social return.
30 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Hoofdstuk 4 . M aatregelen per deelfractie In dit hoofdstuk staan de maatregelen die per afvalstroom worden voorgesteld. Restafval 1. Vervangen van alle 240 liter duobaken door 280 liter duobakken en inzameling eenmaal per twee weken per 1 januari 2014. In 2013 starten met een groep in een wijk van ca. 1500 aansluitingen in overleg met de inzamelaar. 2. Structurele wijkgerichte sorteeranaly ses om de samenstelling van het restafval te monitoren 3. Tarief huishoudelijk restaval op het milieupark verlagen van per 25m3 naar 10 m3 8 4. Gefaseerd vervangen van rolcontainers door ondergrondse containers bij minimaal 30 aansluitingen. Onderzoeken naar de doorrekening van de kosten aan woningbouwverenigingen en de vereniging van Eigenaren. 5. Voortzetten beleid van plaatsing ondergrondse container bij hoogbouw complex en met minimaal 30 aansluitingen. 6. Uitbreiding van beleid ondergrondse containers bij grondgebonden woningen met minimaal 30 aansluitingen. 7. Optimalisatie proces bestand inzamelmiddelen ( CMS) . 8. Aanbesteding verwerking GF T en restafval per 1 januari 2014. G F T 1. Vervangen van alle 240 liter duobaken door 280 liter duobakken en inzameling eenmaal per twee weken per 1 januari 2014. In 2013 starten met een groep in een wijk van ca. 1500 aansluitingen in overleg met de inzamelaar. 2. Het stimuleren van thuis-composteren ( voorlichting) . 3. Intensieve voorlichting dat etensresten GF T afval is, evt. ter ondersteuning afvalbakjes voor GF T op verzoek verstrekken. 4. In aanbesteding verwerking GF T afval ( 2014) opnemen dat ook luierafval samen kan worden verwerkt. Oud P apier 1. Onderzoek naar de ondersteuning aan de verenigingen met als doel hogere inzamelresultaten. 2. Vergoeding aan verenigingen inzameling oud papier handhaven op gelijk niveau. 3. Onderhandeling voeren over de afzet van oud papier bij nieuwe aanbesteding met verwerker/ aansluiten bij samenwerkingsverbanden/Midwaste. G las 1. 2.
( Eventueel) uitbreiden ondergrondse brengvoorzieningen bij ( nieuwe) woonwijken. Onderzoek naar de keuze scheiding wit/bont.
Tex tiel 1. Onderhandeling voeren met verwerker/ aansluiten bij samenwerkingsverbanden/Midwaste. K CA 1. W ijzigen inzamelstructuur chemokar. 2. Publiceren bij herhaling wat onder kca wordt verstaan en welk product waar kan worden afgeleverd na gebruik. 8
Het tarief voor een eventuele ex tra vuilniszak wordt nog nader onderzocht.
31 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Plastic verpakkingsafval 1. S tarten met huis-aan-huis inzameling plastic verpakkingsafval via plastic zakken. 2. Aanbesteding inzameling plastic verpakkingsafval aan huis. 3. O verleg met Nedvang over stimulering en ondersteuning met promotiemateriaal. 4 . Volg- en monitoringsysteem per inzamelgebied introduceren. 5 . U itbreiden ondergrondse brengvoorzieningen bij hoogbouwcomplex en. 6 . I ntensieve promotiecampagne voeren. 7. Distributie afvalzakken met supermarkten/ winkeliers optuigen. Drankenkartons 1. Vervangen blikcontainers door brengvoorzieningen voor drankenkartons. 2. I ntensieve promotiecampagne voeren. Luier- en incontinentiemateriaal 1. De inzameling van luier- en incontinentiemateriaal op het milieupark en bij kinderdagverblijven beë indigen. 2. Bij aanbesteding verwerking G F T afval, verwerking van luierafval opnemen. EEA (Elektrische en elektronische apparatuur) 3. S timuleren gebruik J EC C O (inzamelmiddel voor elektronica-afval). 4 . C ommunicatie (over o. a. de oud voor nieuw regeling). Bedrijfsafval 1. Handhaven bestaande inzamelvoorzieningen tot 1-1-2014 2. Vanaf 1-1-2014 worden de bestaande restafvalcontainers vervangen door max imaal 1 duobak van 280 liter. 3. Voor nieuwe aanvragen wordt slechts de 280 liter duobak geplaatst (max . 1). 4 . O nderzoek samenstelling bedrijfsafval of dit vergelijkbaar is met huisvuil. Milieupark 1. Aanpassen tariefstelsel naar euro 5 , - per bezoek, in plaats van eerste drie bezoeken gratis per jaar9 . 2. S taffeling aanpassing tarieven boven drie bezoeken, vier en vijf bezoeken € 7, 5 0 per bezoek, meer dan vijf bezoeken € 10, - per bezoek. 3. Verlagen van het tarief huishoudelijk restafval van € 25 m3 naar € 10 m3. 4 . O nderzoek naar koppeling pas aan G BA/ verblijfsobject. 5 O nderzoek toegangscontrole: id-kaart dient aan te tonen dat men in Roermond woont. 6 . Brengvoorziening gereed maken voor eventuele toeloop. 7. Verruiming/ verschuiven openstelling onderzoeken.
9
Overig (‘Afval loont’) 1. O nderzoek uitvoeren naar het initiatief ‘Afval loont’ (Pijnacker-Nootdorp/ M idwaste/ Avalex ) en mede op basis van social return principe concept ontwikkelen voor gemeente Roermond
I ndien de aanbestding van de verwerking van G F T en restafval € 300. 000 voordeel oplevert is deze maatregel niet nodig om de financië le taakstelling te halen.
32 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
Hoofdstuk 5 . U itvoer ing De maatregelen in hoofdstuk 3 zijn afgestemd op de huidige personele capaciteit binnen BOR (vakgebied afvalinzameling) en beogen de kosten voor de inwoner te verlagen (via de afvalstoffenheffing). Na vaststelling van dit plan is de volgende stap het schrijven van een plan van aanpak of te wel een uitvoeringsplan. Hierin zullen o.a. planning, communicatie en financiering (afbouwen reserve) verder worden uitgewerkt. Op hoofdlijnen wordt hier voor scenario 3 de planning gegeven. De verdere details worden uitgewerkt in het uitvoeringsplan. 2012 2013 2014 2015 I nzameling duobak 1x per 2 weken X Beë indiging luierinzameling X Plastic inzameling huis aan huis X Blik inzameling beë indigen en containers inzetten voor X drankenkartons, Beperking KCA X Aanpassing tarieven milieupark * X Staffeling aantal bezoeken milieupark X * I ndien de aanbesteding van de verwerking van GF T en restafval per 1 januari 2014 een voordeel van minimaal € 300.000 oplevert is deze maatregel niet nodig om de financië le taakstelling te halen.
33 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
B ijlage 1
B enc hm ar k deelfr ac ties en b enc hm ar k afvalstoffenheffing
Benchmark deelfracties:
GF T OPK Glas Plastic verpakkingen M etalen KCA Tex tiel Drankenkartons Luiers Wit- en bruingoed Huishoudelijk restafval Grof huishoudelijk afval Totaal huishoudelijk afval
R oer m ond E tten- L eur V lissingen W eer t 2005 2008 2009 2005 2008 2009 2005 2008 2009 2005 2008 2009 79 68 64 96 83 84 70 66 65 89 83 75 63 74 69 76 78 74 73 69 56 69 71 70 22 23 22 19 21 19 25 24 22 23 25 23 2 2 2 0 0 3 0 0 0 5 2 2 4 5 5 1 3 2 9 8 8 5 5 7 2 2 2 1 1 1 2 2 1 1 1 1 5 6 6 4 5 4 3 2 1 0 2 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 0 1 1 0 0 0 0 0 0 5 4 0 3 4 3 7 9 9 6 5 5 209 200 200 236 246 236 305 222 230 199 211 219 10 31 28 10 15 12 43 53 77 28 31 26 528 589 564 608 555 533 711 612 624 621 643 650
Benchmark afvalstoffenheffing: R oer m ond E tten- L eur V lissingen W eer t 2005 2008 2009 2005 2008 2009 2005 2008 2009 2005 2008 Afvalstoffenheffing 1ph 219 234 238 222 212 208 195 290 297 217 258 Afvalstoffenheffing mph 219 234 238 222 212 208 195 290 297 262 313 Afvalstoffenheffing per hh 219 234 238 222 212 208 195 290 297 252 299
2009 222 269 258
34 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
B ijlage 2
M ogelijke m aatr egelen per onder w er p B espar ing
E ffec t
N oodz akelijke m aatr egelen
€ 319.593
- Huishoudens met 3 of meer personen te weinig capaciteit inzamelmiddel.
€ 319.593
- Huishoudens met 5 of meer personen te weinig capaciteit inzamelmiddel.
1. intensivering scheiding alle mogelijke deelfracties boven LAP-norm 2. bewustwordingscampagne 3. voorzieningen voor restafval 1. intensivering scheiding alle mogelijke deelfracties boven LAP-norm 2. bewustwordingscampagne 3. voorzieningen voor restafval 4. kostendekkend tarief vaststellen 5. promotie maken 6. tarief milieupark aanpassen
Inz am eling eenmaal per 2 weken inzamelen duobak 240 liter eenmaal per 2 weken inzamelen duobak 240 liter Kostendekkend tarief voor afhalen grof tuinvuil en snipperen Kringloop Centrum
€ 8.066 (netto)
€ 136.600
Papierinzame€ 130.000 (schatting obv ling professionabenchmark) liseren S c hr appen inz am eling deelfr ac ties Blik € 16.864 (netto)
Luierinzameling
€ 20.291 (netto)
Drankenkartons
€
2151
KCA
€ 9.413
- Service blijft in stand. - Verplaatsing naar zelf brengen naar milieupark - Geen afhaling bruikbare goederen en grof huisvuil en EEA. - M eer onnodig gebruik van duobak. - Verplaatsing naar zelf brengen milieupark en detailhandel - Sociaal minder binding. - U itbesteding.
- I nzameling bij restfractie: - ex tra volumedruk - negatief bewustwordingseffect - Te weinig capaciteit duobak restafval, zelfs bij groot scheidingsgedrag. - negatief bewustwordingseffect - vanaf 1 januari 2014 eventueel inzameling bij GF T afval - I nzameling bij restfractie: ex tra volumedruk. - negatief bewustwordingseffect - Verplaatsing naar zelf brengen milieupark en detailhandel. - Risico van vermenging deelstromen met restafval
1. 2. 3. 4.
Kostendekkend afhaaltarief Dienstverlening uitbesteden Bewustwordingscampagne Controle dat niet naar milieupark wordt afgevoerd 5. I ntegratie met andere diensten
1. aparte inzamelmiddel nodig 2. bewustwordingsmaatregelen 3. ex tra brengvoorzieningen plaatsen. 1. 65 ton per jaar moet voortaan als restfractie worden afgevoerd 2. blikcontainers ombouwen/verkopen/ afschrijven 1. 93 ton moet voortaan als restafval worden afgevoerd 2. meenemen in de aanbestding verwerking GF T en restafval.
1. 29 ton moet voortaan als restafval worden afgevoerd 2. containers ombouwen/ verkopen/ afschrijven 1. Bewustwordingscampagne nodig. 2. Duidelijke lijst van KCA-stoffen.
35 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
B espar ing
E ffec t
N oodz akelijke m aatr egelen
G esc heiden inz am eling b lik stoppen en intensiver en gesc heiden inz am eling dr ankenkar tons D rankenkartons in € 2.15 1 - V erlichting in volumedruk 1. V erwijderen blik- containers, plaats van blik ( positieve restafvalcontainer 2. P laatsen containers drankenkartons opbrengst) 3 . In overleg treden met HE D RA Intensiver ing Inz am eling b epaalde fr ac ties P lastic € 74 .15 5 O BV 14 kg/ inw/ jr ( 9 kg in ( obv combinatie brengvoorziening, 5 kg verpakkingen van breng- en halen) van de 4 0 kg/ inw/ jr) haalsy steem) levert ex tra capaciteit in duobak van ± 3 00 liter/ jaar. P lastic - € 122.000 O BV combinatie verpakkingen brengvoorziening/ inzameling met ex tra container P apier ( bestaand sy steem huis- aan- huis, verenigingen) P apier met aparte minicontainer 1x per maand M ilieustr aat E x ploitatie milieustraat
€ 75 .3 5 4 ( obv bestaand 10 sy steem)
€ 13 1.20110
€ 3 27.000 ( inclusief € 101.000 vanuit stromen onlangs gerealiseerd door gemeente)
A anb estedingsvoor delen Tarief restafval € 3 3 0.000 ( obv huidig tarief verwerking - / - € 3 0 per ton)
Tarief verwerking papier en tex tiel
p.m.
Tarief verwerking overige stromen
p.m.
10
- Behalen LAP norm 8 5 kg/ inwoner ( > 7 kg t.o.v. huidige 78 kg) - E x tra ruimte in duobak - E x tra inzamelmiddel ( vraagt ex tra ruimte) - G een inspanning verenigingen
1. 2. 3 . 4 .
uitdelen inzamelzakken opdrachtverlening inzamelaar promotiecampagne ondersteuning N E D V AN G
1 plaatsen ex tra containers voor plastic verpakkingen 2 opdrachtverlening inzamelaar 3 promotiecampagne 4 ondersteuning N E D V AN G 1. V oorlichtingscampagne 2. meer aandacht hoogbouw 3 . betrokkenheid vereniging met bepaalde wijk vergroten 4 . deelnamepromotie- acties 1. aanschaf 20.000 minicont. P apier ( ca. 3 , 5 0 per jaar/ hh) 2. inzameling ca 10- 12 E uro/ jr/ hh 3 . opbrengst € 15 , 5 0 ( saldo 0, 00 E uro)
- Betere sortering - M inder afval - Betere ex ploitatiedekking
1. tariefstelling baseren op kosten/ besparingen per fractie en niet op freq uentie aanbieding 2. strenger toezicht/ acceptatie 3 . gratis: groenafval, papier, glas, metalen, kca, E E A, tex tiel. O verige fracties kostendekkend tarief per entree of per m3 met minimum van € 5 per keer
- kostenbesparing op basis van verschil contract tarieven en markttarieven
1. Aanbesteding per 1- 1- 2014 ( geen zekerheid op dit moment) . 2. N ieuw tarief > € 3 0 per ton lager.
- kostenbesparing obv verschil contract tarieven en markttarieven - kostenbesparing op basis van verschil contract tarieven en markttarieven
1. O nderhandelen met huidige en mogelijk nieuwe contractpartners 1. O nderhandelen met huidige en mogelijk nieuwe contractpartners
E x clusief vergoeding N E D V AN G voor verpakkingspapier, oud karton
3 6 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
B espar ing S ec undair e m aatr egelen Invoeren C M S
Handhaving
€ 19 .3 6 0
€ 4 5 .000 ( obv - / - 1 F TE )
communicatie
E ffec t
N oodz akelijke m aatr egelen
- E x tra inkomsten uit heffing - M inder verwerkingskosten - V ervuiler betaalt
1. besluit vervanging duobakken 2. integratie in administratief sy steem gemeente 3 . afstemming met inzamelaar
1. communicatie richten op bewustwording 2. in overleg treden met bronnen van zwerfafval
K O STE N , pm € 5 0.000
3 7 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
B ijlage 3 . I
S c enar io’ s 1 t/ m
Inz am elc ontainer
P lastic ver pakkingen
5
m aatr egel D uobak, handhaven 1x per week D uobak 1x per 2 weken investering duobakken 28 0 ltr
sc enar io 1 huidige sy steem : duob ak 24 0 liter en b ovengr ondse c ontainer s plastic € -
sc enar io 2 huidige sy steem : duob ak sc enar io 3 a sc enar io 3 b 24 0 liter , m inder duob ak 28 0 liter duob ak 28 0 liter ledigen en en plastic en plastic b ovengr ondse inz am eling via inz am eling via c ontainer s plastic z akken z akken € € - 3 19 .5 9 3 € - 3 19 .5 9 3 € - 3 19 .5 9 3 € 4 0.000 € 4 0.000
3 4 plastic containers verspreid in de gemeente K unststofinzameling huis- aan- huis K unststofinzameling via perscontainers kunststofinzameling via monocontainers €
- 74 .15 5
€
sc enar io 4 duob ak sc enar io 5 duob ak 28 0 liter en 28 0 liter en plastic plastic inz am eling inz am eling via 24 0 via per sc ontainer s liter c ontainer - 3 19 .5 9 3 € 4 0.000 € €
€
optie
- 3 19 .5 9 3 4 0.000
- 74 .15 5 €
€
122.09 6
O ver ige c om ponenten beeindiging luierinzameling, inzameling en verwerking via G F t afval Andere inzamelstructuur huis aan huis G escheiden inzameling blik vervangen door Blik/ drankenkartons drankenkartons Toename toeloop door beperking inzameling ( ± 8 000 M ilieupark bezoeken) Beperkte aanpassing tarieven milieupark ( € 5 ) Aanpassen tarieven milieupark ( € 7, 5 ) staffeling aanpassing tarieven boven drie bezoeken verlagen tarief huishoudelijk restafval naar € 10, - per m3 . Aanbesteding V erwerking gft en restafval sec undair e Inzet ex tra communicatie m aatr egelen Invoeren C M S Luiers K C A
IN D IC A T IE B E S P A R IN G N A 1 J A A R :
€ €
€
128 .14 1 €
- 20.29 1 € - 5 .000 €
- 20.29 1 € - 5 .000 €
- 20.29 1 € - 5 .000 €
- 20.29 1 - 5 .000
€ 2.15 1
€ 2.15 1
€ 2.15 1
€ 2.15 1
128 .14 1 € - 26 1.000 €
128 .14 1 - 26 1.000
€
128 .14 1 € - 26 1.000
128 .14 1 €
€
- 3 .000 €
- 3 .000
6 .000 €
20.000 €
20.000
5 0.000 € - 19 .3 6 0 €
5 0.000 - 15 .76 3
- 3 8 4 .9 5 2 €
€
€
€
€
5 0.000 € - 19 .3 6 0 €
6 .000 € - 3 3 0.000 5 0.000 € - 19 .3 6 0 €
- 19 1. 4 5 2 €
- 4 76 . 107 €
- 5 4 5 . 107 €
€
€
€
-
€
- 25 9 . 25 9
N B: D e maatregel inzake aanbesteding- verwerking G F T en restafval staat los van scenario 3 , maar kan bij alle scenario’ s worden toegepast.
HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
- 3 27.000
B ijlage 3 . II S c enar io’ s 6 t/ m
Inzamelcontainer
8
m aatr egel D uobak, handhaven 1x per week
sc enar io 6 lediging 1x w k intensiver ing opk, tar iefaanpassing m ilieupar k €
sc enar io 7 lediging 1x w k aanpassen tar ieven m p, stopz etten klc
-
€
sc enar io 8 m ono c ontainer s r est, gft en opk -
D uobak 1x per 2 weken K osten duobak 28 0 liter, 18 .000 aansluitingen Inzet ex tra duobak voor grote gezinnen D uobak voor fracties rest en kunststof, 1x 2 wkn E x tra monocontainer voor kunststof, 1x per 2 maand inzamelen ( afschrijving 10 jr) €
-
ex tra ledigingshandelingen Ledigingskosten efficienter inzamelsy steem €
kosten voor uitzetten container, afschr 10jr P apier
P apierinzameling met aparte monocontainer, saldo P apierinzameling handhaven, meer bijsturing K unststofinzameling huis- aan- huis
G las
Inzet ex tra glascontainers Handhaven sy steem voor gescheiden inzameling luiers G escheiden inzameling blik vervangen door drankenkartons
D eelfracties
€ €
M ilieupark
- 13 0.000
€
- 4 5 .270 €
€
€
- 4 5 .270 €
€
-
20.29 1 €
€
- 9 .4 13
€
Inzet ex tra communicatie Invoeren C M S IN D IC A T IE B E S P A R IN G N A 1 J A A R :
D oelstellingen
€ € € €
nieuw tarief verwerking restfractie
5 0.000 €
5 0.000 €
- 19 .3 6 0 €
- 19 .3 6 0 €
- 4 6 0. 75 2 €
- 25 5 . 6 8 4
- 3 27.000 5 0.000 - 15 .76 3 €
- 6 8 5 . 29 5 +
O O
O O
- 3 23 .3 5 8
+ -
€ €
- 9 .4 13
+
O
Taakstellingen LAP 1 / hergebruik
€
- 25 1.9 3 2
+
Serviceniveau voor de burger
verwerking
20.29 1 - 16 2.5 5 2
€ €
V ermindering afval ( preventie)
Stoppen bijdrage kringloopcentrum
- 9 .4 13
- 3 27.000
Bezuiniging
maatregel
-
20.29 1 €
€
Beperkte aanpassing tarieven milieupark ( € 5 ) secundaire maatregelen
- 4 5 .270
€
Afschaffen huis aan huis inzameling Toename toeloop door beperking inzameling ( ± 8 000 bezoeken) Aanpassen tarieven milieupark ( € 7, 5 )
- 13 1.202
-
Besparing G F Tobv LAP - norm door ex tra container K C A
26 .9 78
€
P apierinzameling aanbesteden K unststof
- 9 1.3 6 4 €
€
+
- 13 6 . 6 00 - 3 23 .3 5 8
€
- 24 5 .5 9 8
3 9 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
B ijlage 4
O nder b ouw ing b er ekening c apac iteitspr ob leem
A anb od huishoudens R oer m ond ver sus c apac iteit duob ak b ij eenm aal per tw ee w eken inz am elen R estfr ac tie C apac iteit b ij w ekelijkse inz am eling duobak 24 0 liter met vast tussenschot:
Huidige jaarcapaciteit: 5 2 x 120 liter soortelijk gewicht restafval ( gemiddelde vanuit 15 5 containerwegingen) Huidige jaarcapaciteit in kg per aansluiting Huidig kg/ volume per week per aansluiting
120 liter G F T
120 liter rest
6 24 0 Liter 0, 08 kg per liter 4 9 9 , 2 kg per aansluiting 9 ,6
B er ekening c apac iteit b ij eenm aal per tw ee w eken inz am elen Lap norm ( dit wordt gehaald indien alle normen voor de verschillende deelfracties worden gehaald: dit is in Roermond thans niet het geval) gemiddelde samenstelling huishoudens restafval per huishouden geeft een wekelijks aanbod van:
19 5 2, 3 4 4 8 ,5 8 , 6 25
Bij eenmaal per 2 weken inzamelen met duobak aangeboden inzamelcapaciteit per 2 weken aangeboden afval bij scheiding volgens LAP norm
9 ,6 17, 25
C apac iteitstekor t duob ak 24 0 liter Bij eenmaal per 2 weken inzamelen met duobak 280 liter aangeboden inzamelcapaciteit per 2 weken aangeboden afval bij scheiding volgens LAP norm
- 7, 6 5 11, 2 17, 25
C apac iteitstekor t duob ak 28 0 liter
- 6 , 05
kg/ wk/ aansluiting
kg/ inw/ jr kg/ huishouden
kg per 2 w eken
kg per 2 w eken
C onclusies: tweewekelijkse inzameling met duobak biedt onvoldoende capaciteit voor een gemiddeld huishouden voor huishoudens bestaande uit 3 personen wordt structureel te weinig inzamelcapaciteit voor restafval aangeboden in de berekeningen wordt uitgegaan van bronscheiding volgens LAP - norm: deze wordt thans niet gehaald. ook de inzamelcapaciteit voor G F T wordt gehalveerd, waardoor LAP norm nog moeilijker haalbaar wordt
4 0 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
B ijlage 5
K osten per deelstr oom
A fvalstr oom Restafval G rof huishoudelijk afval herbruikbaar G rof tuinafval - Haalroute G F T O ud papier - V erenigingen O ud papier - M ilieupark K C A - chemokar K C A - milieupark Bont glas- Brengsy steem containers W it glas Brengsy steem containers Tex tiel - Haalsy steem Tex tiel - Brengsy steem klc Tex tiel - Brengsy steem containers Blik K unststof- brengsy steem containers D rankenkartons- brengsy steem containers
T r anspor t/ inz am elkosten ver w er kingskosten per ton per ton 1) € 119 , 3 9 € 0 € 170, 00 2) 1)
€ € € € € € € € € € €
€
9 9 ,3 0 0 0 4) 0 4 2, 00 4 2, 00 0 0 15 0, 00 23 1, 70 222, 00 8 4 ,5 0
€ 3 )
€ € € € € € € € € € €
€
4 5 ,9 7 8 5 , 008 5 , 0026 0, 00 3 00, 00 0 10, 000 170, 00 4 4 5 , 005 5 , 004 5 0, 006 9 , 00
m ilieupar k Asbest € 28 , 24 € 175 , 00 Autobanden met velg € 3 6 , 74 € 110, 00 Autobanden zonder velg € 0 5) € 0 B- Hout € 8 , 71 € 4 ,5 0 C - Hout € 12, 11 € 25 , 00 G rof huishoudelijk afval € 10, 16 € 8 4 , 19 M etalen € 15 , 6 1 € 175 , 00P uin vervuild met Bouw- en sloopafval € 7, 8 7 € 8 0, 00 Schone grond € 4 , 73 € 15 , 00 grof tuinafval € 8 ,4 8 € 9 , 00 V lak glas € 0 6) € 0 Z uiver puin € 4 ,5 9 € 1, 00 Bont glas € 9 ,4 4 € 1, 00 Afgedankte elektr. apparaten ( AE E A) € 0 7) € 0 Toelichting tabel: N egatieve bedragen zijn opbrengsten 1) inzamelkosten voor restafval en gft worden afgerekend per aansluiting 2) transport- en verwerkingskosten haalroute grof tuinafval worden afgerekend per uur 3 ) inzamelkosten oud papier- verenigingen incl. vergoeding voor verenigingen en ex cl. kosten inzet container ed. 4 ) kosten inzet chemokar wordt afgerekend per uur 5 ) autobanden zonder velg worden om niet ingezameld en verwerkt, er wordt alleen huur voor een container afgerekend 6 ) vlak glas wordt om niet ingezameld en verwerkt, er wordt alleen huur voor een container afgerekend 7) AE E A wordt om niet ingezameld en verwerkt, er worden alleen kosten voor inruimen van een container afgerekend 4 1 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV
B ijlage 6
G evolgen nieuw sy steem
voor inw oner
In deze bijlage staan de conseq uenties beschreven bij het invoeren van scenario 3 B: -
11
de inwoner krijgt een grotere duobak ( in plaats van 24 0 liter 28 0 liter) de inwoner kan de bak eens in de twee weken aan de straat zetten grote gezinnen, ≥ 5 personen, ontvangen kosteloos een ex tra duobak het blik wordt niet meer gescheiden, maar via het restafval in de duobak afgevoerd drankenkartons worden in heel Roermond gescheiden, de blikcontainers worden omgebouwd naar containers voor de inzameling van drankenkartons Het luier- en incontinentiemateriaal wordt niet meer gescheiden, maar via het gft afval in de duobak afgevoerd plastic verpakkingen worden eens per maand huis aan huis ingezameld via zakken plastic zakken voor de inzameling van plastic verpakkingen zijn gratis verkrijgbaar bij de supermarkten de chemocar staat alleen nog op zaterdagen op een aantal locaties in Roermond het grof tuinafval wordt tegen een vergoeding opgehaald aan huis en niet meer versnipperd aan huis huishoudelijk restafval dat niet in de duobak past kan naar het milieupark worden gebracht, het tarief is € 10, 00 per m3 de eerste drie bezoeken aan het milieupark blijven gratis, het vierde en vijfde bezoek kost € 7, 5 0 en boven de vijf bezoeken betaalt de inwoner € 10, 00 per bezoek er worden geen bladkorven meer in de wijken geplaatst11.
Afkomstig uit kerntakenboek
4 2 HAP 2012-2017 opgesteld door Rewaste BV