Huisartsen Utrecht
Opgesteld door: J.C.E. Gijsen, KAM-functionaris pathologie Datum, 13-08-2015
Inhoud BEREIKBAARHEID VAN DE PATHOLOGIE ......................................................................... 3 OPENINGSTIJDEN ................................................................................................................... 3 AANWEZIGHEID VAN DE VERSCHILLENDE MEDEWERKERS EN PATHOLOGEN .............................. 3 BEREIKBAARHEID BUITEN OPENINGSTIJDEN............................................................................. 3 TELEFOONNUMMERS EN EMAIL ADRESSEN .............................................................................. 3 FAXNUMMERS ........................................................................................................................ 3 CONTACT EN AANVRAGEN VAN PA-ONDERZOEK BUITEN OPENINGSTIJDEN ........... 4 BEREIKBAARHEID BUITEN OPENINGSTIJDEN............................................................................. 4 CITO AANVRAGEN (SPOED) BUITEN OPENINGSTIJDEN............................................................... 4 WIJ BIEDEN DE VOLGENDE TECHNIEKEN AAN VOOR ONZE AANVRAGERS .............. 4 GEMIDDELDE DOORLOOPTIJDEN VAN PA-ONDERZOEKEN .......................................... 5 CITO AANVRAGEN .................................................................................................................. 5 OVERIGE AANVRAGEN ............................................................................................................ 5 AANVRAGEN VAN ONDERZOEK BIJ DE PATHOLOGIE .................................................... 6 CYTOLOGIE EN HISTOLOGIE .................................................................................................... 6 DE VOLGENDE GEGEVENS MOGEN NIET ONTBREKEN OP HET FORMULIER.................................. 6 AANVRAGEN VAN OBDUCTIES ........................................................................................... 6 AANVRAGEN VAN EEN OBDUCTIE BIJ HET DIAKONESSENHUIS. .................................................. 6 Te ondernemen stappen .................................................................................................. 6 TRANSPORT VAN HET PATIËNTMATERIAAL NAAR DE PATHOLOGIE .......................... 7 VERPAKKEN VAN HET PATIËNTMATERIAAL ............................................................................... 7 VERVOER IN INDIVIDUELE VERPAKKINGEN ............................................................................... 7 KLACHTENREGELING .............................................................................................................. 7 WORKSHOPS EN INFORMATIEVOORZIENING .................................................................. 8 RONDLEIDINGEN................................................................................................................... 8 ACCREDITATIE ...................................................................................................................... 8 MANIER VAN INSTUREN EN CONSERVEREN .................................................................... 9 DERMATOPATHOLOGIE ........................................................................................................... 9 Huidbiopt .......................................................................................................................... 9 Huid excisie ...................................................................................................................... 9 GYNAECOLOGIE ..................................................................................................................... 9 Cervixuitstrijk voor ThinPrep (dunnelaag diagnostiek) ..................................................... 9 Cervixuitstrijk (conventioneel)........................................................................................... 9 MAMMAPATHOLOGIE ............................................................................................................ 10 Tepelvocht ...................................................................................................................... 10 AANVRAAGFORMULIER VOOR PA-ONDERZOEK ........................................................... 11 WEEFSELS EN ALGEMENE CYTOLOGIE .................................................................................. 11 CERVIXCYTOLOGIE. .............................................................................................................. 11 VERPAKKINGSINSTRUCTIE VOOR INDIVIDUELE VERPAKKINGEN ............................. 12 WERKWIJZE ......................................................................................................................... 12 AFNAME EN INSTUREN CERVIXUITSTRIJKJE VOOR THINPREP .................................. 14 WERKWIJZE ......................................................................................................................... 14
Formulier invullen ........................................................................................................... 14 Afname van het uitstrijkje ............................................................................................... 14 Uitspoelen van de borstel ............................................................................................... 14 Sluiten van het potje ....................................................................................................... 14 Veiligheidsinformatie ...................................................................................................... 14 UITSTRIJKEN VAN PUNCTIEMATERIAAL VOOR CYTOLOGIE ....................................... 15 WERKWIJZE ......................................................................................................................... 15 Opmerkingen .................................................................................................................. 15 Methode van uitstrijken (Afb 1 t/m 3) .............................................................................. 15 AFNAME MATERIAAL AAN TE VRAGEN BIJ PATHOLOGIE ........................................... 17
Bereikbaarheid van de pathologie Openingstijden Het laboratorium is geopend op werkdagen van 7.30 tot 17.00 uur. Het secretariaat is bereikbaar op werkdagen van 8.00 tot 17.00 uur.
Aanwezigheid van de verschillende medewerkers en pathologen Patholoog
:
8.00-17.00 uur
Analist cytologie
:
8.00-16.30 uur
Analist histologie
:
7.30-17.00 uur
Secretaresse
:
8.30-17.00 uur
Obductieassistent
:
7.30-16.30 uur
Bereikbaarheid buiten openingstijden Via het algemene telefoonnummer van het Diakonessenhuis is de dienstdoende patholoog altijd bereikbaar. Algemeen telefoonnummer Diakonessenhuis: 088-2505000. De telefoniste verbindt u door met de patholoog.
Telefoonnummers en email adressen Secretariaat
:
088-250 6089 / 6525 / 6526
[email protected]
Cytologie
:
088-250 6148 / 6692
Histologie
:
088-250 6268 / 6555
Dr. J.M.H.H. van Gorp
:
088-250 6521
[email protected]
Dr. A.N. Milne
:
088-250 6520
[email protected]
Dr. J.J. Oudejans
:
088-250 5371
[email protected]
Dr. L.C.D. Wijnaendts
:
088-250 6654
[email protected]
Medewerkers Manager bedrijfsvoering pathologie Obductieassistent
:
088-250 6691
[email protected]
:
088-250 6035
Pathologen
Faxnummers Secretariaat
:
088-2506694
Mortuarium
:
088-2506153
Contact en aanvragen van PA-onderzoek buiten openingstijden Bereikbaarheid buiten openingstijden Via het algemene telefoonnummer van het Diakonessenhuis is de dienstdoende patholoog altijd bereikbaar. Algemeen telefoonnummer Diakonessenhuis: 088-2505000. De telefoniste verbindt u door met de patholoog.
Cito aanvragen (spoed) buiten openingstijden Bij uitzondering is het mogelijk om buiten de reguliere openingstijden patiëntmateriaal voor cito onderzoek aan te bieden bij de pathologie. (bv liquor) Over de planning moet vooraf overlegd worden met de (dienstdoende) patholoog. Neem contact op met de dienstdoende patholoog via het algemene telefoonnummer van het Diakonessenhuis: 088-2505000. De telefoniste verbindt u door met de patholoog.
Wij bieden de volgende technieken aan voor onze aanvragers Histologisch onderzoek Histotechniek
Standaard histologisch onderzoek op patiëntenmateriaal.
Vriescoupetechniek
Spoedonderzoek d.m.v. vriescoupe-onderzoek Spoedonderzoek histologisch biopt bij vermoeden borstkanker. Immunohistochemisch onderzoek d.m.v. peroxidase of fluorescentie op zowel cytologisch als histologisch materiaal. Kwantitatieve analyse van het aantal mitosen bij mammacarcinomen en op indicatie bij weke delen tumoren.
Sneldiagnostiek Immunotechniek Morfometrie Cytologisch onderzoek Cervixcytologie Algemene cytologie Moleculaire pathologie HPV met het Hybride Capture System In situ hybridisatie PCR en Pyrosequencing
Het gynaecopathologisch onderzoek betreft de analyse van baarmoederhals uitstrijkjes. Punctie-, urine-, vochten- en longcytologie. Het gaat hier om het aantonen van oncogene varianten van het Humaan Papilloma Virus bij baarmoederhalsafwijkingen. Het aantonen van EBV, HPV, Her2Neu, translocaties en triploïdie bepaling. Mutatieanalyses van KRAS, NRAS, EGFR en BRAF genmutaties.
Voor vragen betreffende details over de onderzoeken en technische specificaties dient contact opgenomen te worden met het laboratorium.
Gemiddelde doorlooptijden van PA-onderzoeken Cito aanvragen Soort onderzoek Cytologie punctie met cito (tenzij wordt vermeldt dat dit op een later tijdstip kan) Histologie vriescoupe Histologie (biopt max 4 mm) met cito (Géén huidbiopten!) Sneldiagnostiek bij borstkanker
Tijdsduur Binnen 30 minuten voorlopige uitslag. Binnen 30 minuten Na 1 werkdag een voorlopige uitslag. Binnen 6 uur voorlopige uitslag.
Overige aanvragen Soort onderzoek Histologie (met uitzondering van beenmergbiopten) Beenmergbiopten
80%
98%
4 dagen
5 dagen
7 dagen
9 dagen
Algemene cytologie
2 dagen
4 dagen
Cervix cytologie Moleculaire diagnostiek longcarcinoom Moleculaire diagnostiek coloncarcinoom
5 dagen
8 dagen
5 dagen
7 dagen
5 dagen
9 dagen
Voorlopig verslag: 2 dagen Definitief: 30 dagen
Voorlopig 3 dagen Definitief: 60 dagen
Obducties
NB: De doorlooptijd gaat in bij ontvangst op de pathologie. De doorlooptijd van de moleculaire diagnostiek gaat in bij aanvraag van het onderzoek.
Aanvragen van onderzoek bij de pathologie Cytologie en histologie Materiaal voor PA-onderzoek moet altijd worden aangeboden met een volledig ingevuld aanvraagformulier. Er zijn twee verschillende lay-outs van PA-formulieren: Gynaecologische cytologie en alle andere aanvragen. Deze formulieren zijn verkrijgbaar bij de pathologie.
De volgende gegevens mogen niet ontbreken op het formulier geboortenaam en familienaam van de patiënt(e) geboortedatum patiënt(e) geslacht volledig adres van de patiënt verzekering met polisnummer BSN nummer huisarts datum van de aanvraag aanvragend arts klinische gegevens vraagstelling Vermeld duidelijk op het formulier als het een cito aanvraag betreft. Voor informatie over de wijze van conservering van het patiëntmateriaal na afname en tijdens het transport, zie: Insturen patiëntmateriaal.
Aanvragen van obducties Aanvragen van een obductie bij het Diakonessenhuis. (voor huisartsen uit de regio rond het Diakonessenhuis, alle locaties.) Te ondernemen stappen Neem telefonisch contact op met het Diakonessenhuis.Tel: 088-2505000. De telefonist(e) zal u doorschakelen naar de medewerker van het mortuarium. Deze is 24 uur per dag bereikbaar. Geef de persoonsgegevens van de overledene door aan de mortuariummedewerker en overleg evt. de technische zaken zoals tijdstip van aankomst van de overledene bij het ziekenhuis, naam van de begrafenisondernemer en wanneer de obductie (bij benadering) zal plaatsvinden. Het aanvraagformulier voor obductie kan de medewerker van het mortuarium u verstrekken via email. o Vul dit formulier helemaal in en fax het naar: 088-2506153. De mortuariummedewerker verwijst u door naar de dienstdoende patholoog. (Naam en telefoonnummer) Neem contact op met de dienstdoende patholoog om de inhoudelijke details voor de obductie te bespreken. (tussen 08.00 en 21.00 uur, 7 dagen per week)
Transport van het patiëntmateriaal naar de pathologie Verpakken van het patiëntmateriaal Alle monsters moeten in daarvoor geschikte verpakking vervoerd worden. Deze verpakking moet voor een ieder, die het materiaal tijdens het transport in handen krijgt, de anonimiteit van het monster en de patiëntengegevens waarborgen en lekkage voorkomen.
Vervoer in individuele verpakkingen Voor het vervoer van één stuks patiëntmateriaal naar de pathologie zijn individuele verpakkingen verkrijgbaar bij de pathologie. Deze zijn aan te vragen bij het secretariaat van de pathologie. Dit verpakkingsmateriaal voldoet, mits op de juiste manier gebruikt, aan de wettelijk gestelde P650-norm voor het verzenden van diagnostische monsters uit de risicoklassen 1,2 en 3: UN 3373. (ADR-regelgeving) Deze verpakkingen kunnen met PostNL naar ons verstuurd worden. Het kan ook bij de receptie bij de ingang van het Diakonessenhuis of op de afdeling pathologie zelf afgegeven worden. Zie Verpakkingsinstructie individuele verpakkingen Neemt u contact op met het secretariaat pathologie: 088-250 6089 om verpakkingen en aanvraagformulieren voor PA-onderzoek aan te vragen.
Klachtenregeling De Pathologie van het Diakonessenhuis streeft naar een optimale service voor patiënten en aanvragers. Daarom wordt veel aandacht besteed aan de kwaliteit van de dienstverlening, niet alleen op organisatorisch, bereikbaarheid en vakinhoudelijk gebied, maar ook ten aanzien van de houding van medewerkers. Indien u een klacht heeft kunt u daarmee bij de manager bedrijfsvoering of één van de pathologen terecht. Zij zullen pogen de klacht zo snel mogelijk en naar tevredenheid op te lossen. Daarnaast zal de klacht in de interne klachtenprocedure worden behandeld ter voorkoming van soortgelijke incidenten in de toekomst.
Workshops en informatievoorziening De pathologie biedt een aantal trainingen aan voor ketenpartners en hun medewerkers die betrokken zijn bij het afnemen van patiëntmateriaal: Workshops Het uitstrijken van punctiemateriaal en veilig gebruik van de CytorichRed collectionfluid. Het op de juiste wijze afnemen en insturen van een cervixuitstrijkje voor dunne-laag diagnostiek en veilig gebruik van PreservCyt. Het veilig gebruik van formaldehyde 4%
Contactpersoon Reddy Schreuder coördinator cytologie
[email protected] Reddy Schreuder coördinator cytologie
[email protected] Hanneke Gijsen KAM-functionaris pathologie
[email protected]
Rondleidingen We bieden onze ketenpartners en hun medewerkers de mogelijkheid om een kijkje te komen nemen op de pathologie. U krijgt een rondleiding door een vakinhoudelijk deskundige. Er kunnen ook rondleidingen op maat plaats vinden voor degene die belangstelling hebben voor een bepaald deel van de pathologie. Voor rondleidingen moet een aparte afspraak gemaakt worden zodat we kunnen zorgen dat de juiste vakinhoudelijk deskundige voor u klaar staat. Bent u geïnteresseerd? Neem dan contact op met Sjef van Gaalen, hoofdanalist pathologie:
[email protected]
Accreditatie Sinds juli 2013 is de pathologie van het Diakonessenhuis geaccrediteerd door CCKL/RVA. Het laboratorium moet van de CCKL/RvA aantonen dat het betrokken is bij opleiding, her- en bijscholing van de laboratoriumstaf en medewerkers. Dat het participeert in externe (landelijke en Europese) kwaliteitsbewakingprogramma s en het gebruik maakt van moderne technieken, instrumenten en reagentia die volgens omschreven criteria worden getest en geïmplementeerd. Dat er aantoonbaar aandacht is voor ARBO-zaken, milieuzaken en risicobeheersing in zowel patiëntenzorg als voor de medewerkers. Tevens moet men aantoonbaar maken dat klachten en afwijkingen geëvalueerd worden en dat men verbeteracties uitvoert waar dat nodig is. Dit alles is vastgelegd in het Kwaliteitshandboek en alle procedures die daarbij horen.
Manier van insturen en conserveren Dermatopathologie Huidbiopt Fixatie
Potje met gebufferde formaldehyde
Bewaarcondities
Kamertemperatuur
Transportcondities
Kamertemperatuur
Transporturgentie
Eerstvolgende transport naar de pathologie
Formuliersoort
Voor weefsels en algemene cytologie
Bijzonderheden
Geen
Huid excisie Fixatie
Potje met gebufferde formaldehyde
Bewaarcondities
Kamertemperatuur
Transportcondities
Kamertemperatuur
Transporturgentie
Eerstvolgende transport naar de pathologie
Formuliersoort
Voor weefsels en algemene cytologie
Bijzonderheden
Geen
Gynaecologie Cervixuitstrijk voor ThinPrep (dunnelaag diagnostiek) Voor een instructie zie: Afname en insturen cervixuitstrijkje voor ThinPrep Fixatie
Borstel, volgens instructie, uitspoelen in een potje voor ThinPrep.
Bewaarcondities
Kamertemperatuur
Transportcondities
Kamertemperatuur
Transporturgentie
Eerstvolgende transport naar de pathologie
Formuliersoort
Voor cervixcytologie Duidelijk aangeven op het aanvraagformulier of er ook een HPVbepaling gedaan moet worden.
Bijzonderheden
Cervixuitstrijk (conventioneel) Na het uitstrijken van het materiaal op een objectglaasje, direct Fixatie sprayen met sprayfixatief en aan de lucht laten drogen. Verpakken in een plastic verzenddoos voor objectglaasjes Kamertemperatuur Bewaarcondities Transportcondities
Kamertemperatuur
Transporturgentie
Eerstvolgende transport naar de pathologie
Formuliersoort
Voor cervixcytologie
Bijzonderheden
Geen
Mammapathologie Tepelvocht
Bewaarcondities
Materiaal dun uitstrijken op één of meer objectglaasjes en aan de lucht laten drogen Verpakken in een plastic verzenddoos voor objectglaasjes Kamertemperatuur
Transportcondities
Kamertemperatuur
Transporturgentie
Eerstvolgende transport naar de pathologie
Formuliersoort
Voor weefsels en algemene cytologie
Bijzonderheden
Geen
Fixatie
Aanvraagformulier voor PA-onderzoek Weefsels en algemene cytologie Locatie Rivierenland Ziekenhuis Tiel
Kleur Blauw
Bestelnummer 123943/A5/helblauw
Kleur Blauw
Bestelnummer 123942/A5/helblauw
cervixcytologie. Locatie Rivierenland Ziekenhuis Tiel
Verpakkingsinstructie voor individuele verpakkingen Werkwijze Doe het patiëntmateriaal in de buis met formaline en sluit de buis goed af. Voorzie de buis met een etiket met de naam en geboortedatum van de patiënt(e) en de datum van afname. Wikkel de buis in een velletje obsorptiemateriaal en zorg daarbij dat de dop ook bedekt wordt. Doe de buis in de blister en druk deze aan alle zijden goed dicht.
Doe de blister in een safetybag en plak deze goed dicht met de plakstrip.
Vul het aanvraagformulier voor PAonderzoek volledig in. Doe het aanvraagformulier in dekleine envelop en plak deze dicht, dit i.v.m. de privacy van de patiënt(e) tijdens verzending.
Doe de safetybag met het patientmateriaal en de envelop met het aanvraagformulier in een plastic verzendmapje en rits hem goed dicht. Het pakje kan nu zo in de brievenbus gedaan worden. Op het verzendmapje staat het adres van het laboratorium met een antwoordnummer, er hoeft dus geen porto op gedaan te worden. Het mapje kan ook afgegeven worden aan de receptie van het Diakonessenhuis.
Afname en insturen cervixuitstrijkje voor ThinPrep Werkwijze I.v.m. de geautomatiseerde methode voor cytotechnische methode om het patiëntmateriaal te verwerken is het van groot belang dat onderstaand protocol precies gevolgd wordt. Zet alles klaar voordat de afnameprocedure begint. Controleer de uiterste gebruiksdatum van het ThinPrep potje. Controleer of de plastic verzegeling van het potje is verwijderd. Plak de sticker met patiëntgegevens op het aanvraagformulier en op het potje..
Let op: Op het potje loopt een horizontale matrand. Deze mag NIET bedekt worden door de sticker! De sticker moet er zodanig op geplakt worden dat deze NIET gevouwen of gekreukeld is. De sticker mag NIET deels over de dop geplakt worden. Verwijder de dop voordat het uitstrijkje afgenomen wordt. Indien bevochtiging nodig is: Een beetje warm water of een kleine hoeveelheid wateroplosbaar glijmiddel. Formulier invullen Vul de klinische gegevens volledig in. Vul de naam van de aanvrager in. Kruis het vakje: dunnelaagcytologie aan. Kruis indien gewenst het vakje HPV-onderzoek aan. Afname van het uitstrijkje Plaats de middelste borstelhaartjes zodanig diep in het baarmoederhalskanaal, dat de kortere borstelhaartjes volledig contact maken met de baarmoedermond. Zet rustig druk en draai de borstel vijf keer met de klok mee. Uitspoelen van de borstel Plaats de borstel, met de haartjes op de bodem, in het ThinPrep potje. Spoel de borstel uit door hem 10 keer op de bodem te drukken waardoor de haartjes uit elkaar komen te staan. Draai de borstel vervolgens krachtig rond zodat er meer materiaal vrijkomt. Gooi de borstel weg. Laat de kop van de borstel niet achter in het potje! Sluiten van het potje Draai de dop zodanig op het potje dat de zwarte markering op de dop gelijk staat met de zwarte markering op het potje. Niet te strak dicht draaien! Aanbieden bij pathologie: Doe het potje en het aanvraagformulier in het daarvoor bestemde verpakkingsmateriaal voor verzending naar de pathologie. Veiligheidsinformatie Voor de chemische eigenschappen en veiligheidsinformatie zie VIB PreservCyt vloeistof. Dit wordt meegeleverd bij de potjes met vloeistof.
Uitstrijken van punctiemateriaal voor cytologie Werkwijze Neem maximaal 4 Starfrost glaasjes om de uitstrijkpreparaten op te maken. Schrijf, met potlood, op de witte rand van elk Starfrost glaasje naam en geboortedatum van de patiënt(e) (is maar op één kant mogelijk). Maak de uitstrijkpreparaten. o Let op: uitstrijken op de gecoate kant, patiëntgegevens zijn dan leesbaar. o Voor de methode van uitstrijken zie: Methode van uitstrijken. Rest van het materiaal uitspuiten in CRR collection fluid door enkele malen het vocht in de spuit op te halen en weer uit te spuiten. Pathologie etiket met patiëntgegevens op het potje plakken. Materiaal en het PA-formulier afgeven op de afdeling Pathologie. Opmerkingen Voor de chemische eigenschappen en veiligheidsinformatie van CRR: zie VIB CRR. Dit wordt meegeleverd bij de potjes met vloeistof. Methode van uitstrijken (Afb 1 t/m 3) Afbeelding 1: Laat een druppel van het patiëntmateriaal zich uitspreiden tussen twee objectglaasjes.
Afbeelding 2: Schuif zonder druk uit te oefenen de glaasjes over elkaar.
Afbeelding 3: Laat de glaasjes van elkaar af glijden, het preparaat is klaar.
Afname materiaal aan te vragen bij pathologie Materiaal Objectglaasjes met matrand (normaal)
Voorbeeld
Waar verkrijgbaar Centraal magazijn Diak of via eigen inkoop
Objectglaasjes met extra coating en wit schrijfvlakje (Starfrost)
Cytologie
Doosjes om glaasjes in te vervoeren
Cytologie
Potjes voor de afname van cervixuitstrijkjes
Cytologie
