Hoofdzaken Beheerplan Natura 2000 Schiermonnikoog Informatiebijeenkomst juni 2014 (handout)
Informatieavond Natura 2000 Schiermonnikoog Beheerplan Natura 2000 Schiermonnikoog 3 juni 2014
Programma van de informatieavond 1. Aanloop naar het beheerplan Natura 2000 Ettienke Bakker provincie Fryslân
2. De inhoud van het plan Gabriel Vriens en Jan Meijer (Dienst Landelijk Gebied)
3. De vervolgprocedure Ettienke Bakker
4. Vragen o.l.v. Piet Dijkstra
1
De geschiedenis van dit beheerplan 13 december 2007 1e informatieavond over beheerplan N2000 want: Schiermonnikoog heeft als natuurgebied speciale bescherming: • Europese richtlijnen: Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn. • Nederlandse Natuurbeschermingswet Opstellen van een Beheerplan Natura 2000 is verplicht
Provincie Fryslân is verantwoordelijk
De geschiedenis van dit beheerplan (vervolg) Afspraak in 2007: • Uitwerken Natura 2000 Samen met het BIP BIP plus In 2011: • Bip Plus gereed. Natura 2000 onderdeel : de 90 %versie • Nog niet gereed: de effecten van Stikstof. Landelijk aanpak : Programmatische Aanpak Stikstof (PAS)
2
Schiermonnikoog en de PAS Probleem: In heel Nederland te hoge stikstofneerslag door verkeer, industrie, landbouw Gevolg 1 Slecht voor de natuur (verruiging, verrijking) Gevolg 2: Geen vergunning voor uitbreidingen van economische activiteiten met stikstof (m.n.landbouw!) Oplossing: landelijke aanpak: Programmatische Aanpak Stikstof = PAS
Schiermonnikoog en de PAS PAS: 1.Landelijke maatregelen tbv daling Stikstof neerslag 2.Voor alle gebieden herstelmaatregelen Voor Schiermonnikoog: de BIP plus maatregelen bekeken en iets aangevuld 3.Vergunningverlening weer mogelijk
3
Juni 2014 : het concept beheerplan ligt er.
Hoe ziet dit beheerplan er nu uit ? Toelichting door beheerplanschrijvers: Jan Meijer en Gabriel Vriens Dienst Landelijk Gebied
Op weg naar het N2000 beheerplan Schiermonnikoog
Gabriël Vriens, Jan Meijer – Dienst Landelijk Gebied (DLG)
4
Opzet presentatie 1. Opzet beheerplan 2. Aanwijzing Natura 2000 Schiermonnikoog / doelstellingen 3. Van doelen naar maatregelen 4. Toetsing bestaand gebruik en mitigerende maatregelen 5. Uitvoeringsprogramma 6. Overzicht: wat is extra t.o.v. BIP+? 7. Vragen
Inhoudsopgave N2000 Beheerplan 1 Inleiding 2 Instandhoudingsdoelen 3 Ecologische gebiedsbeschrijving 4 Plannen, beleid en huidige activiteiten 5 PAS gebiedsanalyse 6 Visie en uitwerking kernopgaven en instandhoudingsdoelen 7 Uitvoeringsprogramma 8 Sociaal economische aspecten 9 Kader voor vergunningverlening Literatuur Bijlagen
5
Aanwijzingsbesluit 2009 en begrenzingen
N2000 Beheerplan gaat over hele eiland binnen de vloedlijn
In aanwijzingsbesluit: instandhoudingsdoelen • Habitattypen • Habitatsoorten • Vogelrichtlijnsoorten (broedvogels en niet – broedvogels)
6
Doelen N2000
habitattypen
1
Code
Omschrijving
Natura 2000
L-SVI
Doel Opp.
Doel Kwal.
H1310A
Zilte pionierbegroeiingen (zeekraal)
W/N
-
=/=
=/= =/=
H1310B
Zilte pionierbegroeiingen (zeevetmuur)
W/N
+
=/=
H1320
Slijkgrasvelden
W
--
=
=
H1330A
Schorren en zilte graslanden (buitendijks)
W/N
-
=/=
>/=
H1330B
Schorren en zilte graslanden (binnendijks)
W
-
=
=
H2110
Embryonale duinen
W/N
+
=/=
=/=
H2120
Witte duinen
D/W
-
=/=
=/=
H2130A
*Grijze duinen (kalkrijk)
D/W
--
=/=
=/=
H2130B
*Grijze duinen (kalkarm)
D/W
--
>/=
>/>
H2130C
*Grijze duinen (heischraal)
D
--
>
>
Doelen N2000
habitattypen
2
Code
Omschrijving
Natura 2000
L-SVI
Doel Opp.
Doel Kwal.
H2140B
*Duinheiden met kraaihei (droog)
D
-
=
=
H2160
Duindoornstruwelen
D/W
+
=/=
=/=
H2170
Kruipwilgstruwelen
D
+
=(<)
=
H2180A
Duinbossen (droog)
D
+
>
=
H2180B
Duinbossen (vochtig)
D
-
>
>
H2180C
Duinbossen (binnenduinrand)
D
-
>
>
H2190A
Vochtige duinvalleien (open water)
D
-
=
>
H2190B
Vochtige duinvalleien (kalkrijk)
D/W/N
-
>/=/=
>/=/=
H2190C
Vochtige duinvalleien (ontkalkt)
D
+
=
=
H2190D
Vochtige duinvalleien (moeras)
D
-
=
=
H6410
Blauwgraslanden
D
--
>
=
7
Broedvogelsoorten met een
verbeterdoelstelling
De vogels liften mee met de habitattypen
Duurzame ontwikkeling habitattypen op basis van natuurlijke processen
Wind en water Groen strand
duinvalleien
binnenduinrand
waterstroming
Hoe kunnen we de motor van het duinecosysteem beter laten draaien?
8
Motto: Het duin sterk en gezond!
Was
Wordt:
Hoofdstuk 3 Ecosysteembeschrijving
Hoe zit het gebied in elkaar? Hoe werkt het systeem? Waar zitten de knoppen?
9
habitattypenkaart
Huidig beheer en recente maatregelen
10
Visie en uitwerking maatregelen
Waar en hoe denken we de N2000 doelen te realiseren?
Afweging: •Grijze duinen meest urgent. •Trendanalyse: achteruitgang. •Teveel stikstof uit de lucht. •Diverse maatregelen getroffen in duinherstelprogramma. •N2000 doel: uitbreiding Grijze duinen (kalkarm en heischraal). •Meeste kans: herstelmaatregelen vooral op afstand van polder.
11
Afweging Duinbos (droog): •Trendanalyse: toename •Teveel stikstof uit de lucht •N2000 doel:uitbreiding voor alle typen duinbos •Bos heeft filterende werking op N •Behoud huidig areaal bos.
Afweging Vochtige duinvalleien (kalkrijk en ontkalkt) + Blauwgraslanden
• Veel maatregelen getroffen (o.a. duinherstelprogramma) • Maatregelen Watergebiedsplan in voorbereiding • Goed beheerd • Trendanalyse: positieve ontwikkelingen • N2000 doel Kalkrijke valleien– uitbreiden; Ontkalkte valleien– handhaven; Blauwgraslanden – uitbreiden
12
Voorstel maatregelen + voort te zetten beheer dynamiek begrazingsplan Verruimen duikers slenken
+ in zoekgebied: Plaggen – chopperen Stuifkuilen maken
Witte duinen; Grijze duinen (kalkrijk)
Versterken dynamiek in zeereep (west en noord) • Gezamenlijk zoeken naar mogelijkheden • Combi verstuiving, versterken kustveiligheid en natuur • Bijvoorkeur lokaal kerven maken waar het kan
13
Geboorte van een paraboolduin.
Werking van de wind bij het ontstaan van paraboolduinen in de zeereep (foto R. Slings).
14
Grijze duinen • • • • •
Begrazing – west en noord
Inleidend op grootschalig begrazingsbeheer plan BIP+ Lokaal, periodiek (verplaatsbaar raster, seizoen bv winter) Liefst eilander vee (pony’s, paarden) Aanvullend op duinherstelprogramma (uitbreiding) Noodzakelijk voor behoud / verbetering grijze duinen
15
Duinbos (droog) • Handhaven huidig areaal. Mn. zuidelijke randzone • Uitbreiding door geleidelijke omvorming delen van het naaldbos (stormen 2013) • Mogelijk op den duur uitbreiding Duinbos (Binnenduinrand)
Vochtige duinvalleien (kalkrijk en ontkalkt) + Blauwgraslanden
• Huidig beheer is oké, dus handhaven • Beheer met vinger aan de pols • Mogelijk iets intensiever beheren (analyse Everts en de Vries) • Hydrologisch onderzoek Griënglop
16
Verruimen doorstroming slenken fietspad
Overleg / onderzoek /uitvoeren washover stuifdijk
17
Hoofdstuk 4 Plannen, beleid en huidige activiteiten
• • • •
Plannen en beleid Toetsing activiteiten Aansluiting bij BIP+ 4 Mitigerende maatregelen
Inventarisatie bestaand gebruik • • • • • • • • • • • •
Beheer en onderhoud t.b.v. de natuur Beheer en onderhoud waterstaatkundig Waterwinning Faunabeheer Onderzoek en monitoring Recreatief strandgebruik Evenementen Excursies Vissen Overig recreatief gebruik Overige activiteiten Externe werking
18
Activiteiten beoordeeld op hun effecten op de N2000doelstellingen Geen activiteit is op zichzelf strijdig met de doelstellingen Wel ca. 40 activiteiten die cumulatief mogelijk verstoring opleveren voor strandbroeders Mitigerende maatregel gewenst : Flexibele zonering strandgebruik (uit BIP+)
Mitigerende maatregelen bestaand gebruik 1. Het verplaatsen van de strandactiviteiten naar een deel van het activiteitenstrand (uit het BIP+ en is al uitgevoerd) 2. Flexibel zonering van het eilandgebruik (uit het BIP+) 3. Het afsluiten van het pad onder aan de stuifdijk voor voertuigen (uit BIP+) 4. Betere afstemming over aanlandingspunten Wadlooptochten
19
Recreatieve zonering
strand
Maatregelen voor Duinen Schiermonnikoog In BIP+ / duinherstelprogramma:
• • • • • • • • •
Begrazingsplan opstellen Integrale begrazing in de duinen Herintroductie konijnen Onderzoek / voorbereiden herstel Washovercomplex Verbeteren waterkwaliteit Westerplas Vlonderplan Reddingweg Herstel natte duinvalleien Hydrologisch onderzoek Griënglop Peilverhoging en aanpassing waterhuishouding polder (Watergebiedsplan)
20
Maatregelen voor Duinen Schiermonnikoog Nu extra in N2000 beheerplan t.o.v. BIP+: Lokale (inleidende, tijdelijke) begrazing Westerduinen. Aanvullend plaggen / chopperen. Stimuleren lokale verstuiving (stuifkuilen). Stimuleren dynamiek / verstuiving zeereep (kerven). Overleg ontwikkelen Duinbossen (binnenduinrand). Hydrologisch onderzoek binnenduinrand en polder (omgeving Griënglop). Uitbreiding onderzoek uit Watergebiedsplan. • Onderzoek en realisatie terugdringen emissie landbouw. • Verruimen duikers in de slenken Binnenkwelder. • • • • • •
Einde
21
Inspraak procedure beheerplan Informatie avonden 3 juni 5 juni
Publieke avond over het beheerplan Advies Overlegorgaan aan GS prov. Fryslân over het beheerplan N2000 September Informatieavond te leeuwarden over beheerplan Waddenzee & Noordzeekustzone Eind augustus 2014: Informatie avond over de PAS voor agrariërs / gemeente
Inspraak procedure beheerplan/PAS
Inspraak Half september – eind oktober Inspraak PAS landelijk (ook de gebiedsmaatregelen voor Schiermonnikoog) Najaar 2014 Inspraak beheerplan Natura 2000 Schiermonnikoog (Gelijktijdig met Waddenzee, Noordzeekustzone en andere eilanden) Voorjaar 2015 Pas en Beheerplan definitief vastgesteld
22
Ná de vaststelling van het beheerplan
Voorjaar 2015 Voorstel aan Overlegorgaan: Aanvullen BIP -plus 2015-2020 Uitvoering van de Maatregelen door provincie Wetterskip, Vitens ,Natuurmonumenten , gemeente Begeleiding en afstemming van de uitvoering via werkgroep beheer (overlegorgaan)
Informatie
Informatie (actuele informatie over de procedure) • Meer informatie over het Natura 2000-beheerplan Schiermonnikoog kunt u vinden op de website: http://www.fryslan.nl/n2000 en: http://www.waddenzee.nl • U kunt ook contact opnemen met: • De provincie Fryslân: Ettienke Bakker 058-2925154
[email protected] Johan Grijpstra 06-46224797
[email protected] Richard Deen 058-2925424
[email protected]
23
Instandhoudingsdoelen Natura 200 beheerplan Schiermonnikoog. Tabel 2.3 Habitattypen voor de Natura 2000-gebieden op Schiermonnikoog: Duinen Schiermonnikoog (D), Waddenzee (W) en Noordzeekustzone (N) (zie voor legenda onder de tabel). Code
Omschrijving
Natura 2000
L-SVI
Doel Opp.
Doel Kwal.
H1140A
Slik- en zandplaten (getijdengebied)
W
-
=
>
H1140B
Slik- en zandplaten (Noordzee-kustzone)
N
-
=
=
H1310A
Zilte pionierbegroeiingen (zeekraal)
W/N
-
=/=
=/=
H1310B
Zilte pionierbegroeiingen (zeevetmuur)
W/N
+
=/=
=/=
H1320
Slijkgrasvelden
W
--
=
=
H1330A
Schorren en zilte graslanden (buitendijks)
W/N
-
=/=
>/=
H2110
Embryonale duinen
W/N
+
=/=
=/=
H2120
Witte duinen
D/W
-
=/=
=/=
H2130A
*Grijze duinen (kalkrijk)
D/W
--
=/=
=/=
H2130B
*Grijze duinen (kalkarm)
D/W
--
>/=
>/>
H2130C
*Grijze duinen (heischraal)
D
--
>
>
H2140B
*Duinheiden met kraaihei (droog)
D
-
=
=
H2160
Duindoornstruwelen
D/W
+
=/=
=/=
H2170
Kruipwilgstruwelen
D
+
=(<)
=
H2180A
Duinbossen (droog)
D
+
>
=
H2180B
Duinbossen (vochtig)
D
-
>
>
H2180C
Duinbossen (binnenduinrand)
D
-
>
>
H2190A
Vochtige duinvalleien (open water)
D
-
=
>
H2190B
Vochtige duinvalleien (kalkrijk)
D/W/N
-
>/=/=
>/=/=
H2190C
Vochtige duinvalleien (ontkalkt)
D
+
=
=
H2190D
Vochtige duinvalleien (hoge moerasplanten)
D
-
=
=
H6410
Blauwgraslanden
D
--
>
=
Legenda *
Prioritaire habitattypen. Voor het instandhouden van deze typen draagt Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid.
Natura 2000
Naam Natura 2000-gebied D = Duinen Schiermonnikoog W = Waddenzee, (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Waddenzee) N = Noordzeekustzone (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Noordzeekustzone)
L-SVI
Landelijke Staat van Instandhouding -- zeer ongunstig - matig ongunstig + gunstig
Doelstelling
> Verbeter- of uitbreidingsdoelstelling = Behoudsdoelstelling =(<) Aanwijzingsbesluit heeft 'ten gunste van' formulering
Tabel 2.4 Habitatsoorten voor de Natura 2000-gebieden op Schiermonnikoog: Duinen Schiermonnikoog (D), Waddenzee (W) en Noordzeekustzone (N). De kolommen L-SVI, Doel Opp. en Doel Kwal. geven voor deze gebieden de respectievelijke waarden (zie voor legenda onder de tabel) Code
Omschrijving
Natura 2000
L-SVI
Doel Opp.
Doel Kwal.
Doel Pop.
H1364
Grijze zeehond
W/N
-
=/=
=/=
=/=
H1365
Gewone zeehond
W/N
+
=/=
=/=
>/=
H1903
Groenknolorchis
D
--
=
=
=
Tabel 2.5 Broedvogels voor de Natura 2000-gebieden op Schiermonnikoog: Duinen Schiermonnikoog (D), Waddenzee (W) en Noordzeekustzone (N). De kolommen L-SVI, Doel Opp. en Doel Kwal. geven voor deze gebieden de respectievelijke waarden (zie voor legenda onderaan de tabel) Code
Omschrijving
Natura 2000
L-SVI
Doel Opp.
Doel Kwal.
Draagkracht
A021
Roerdomp
D
--
=
=
3(↑)
A034
Lepelaar
W
+
=
=
430
A063
Eider
D/W
--
=/=
=/>
200/5000
A081
Bruine kiekendief
D/W
+
=/=
=/=
25 / 30
A082
Blauwe kiekendief
D/W
--
=/=
=/=
10(↑) /3
A132
Kluut
W
-
=
>
3800
A137
Bontbekplevier
W/N
--
=/=
=/=
60 / 20
A138
Strandplevier
W/N
--
>/>
>/>
50(↑) / 30(↑)
A183
Kleine mantelmeeuw
W
+
=/=
=/=
14000 / 19000
A191
Grote stern
W
--
=
=
16000(↑)
A193
Visdief
W
-
=
=
5300
A194
Noordse stern
W
+
=
=
1500
A195
Dwergstern
W/N
--
>/>
>/>
210(↑) / 20(↑)
A222
Velduil
D/W
--
>/=
>/=
2(↑)/5
A275
Paapje
D
--
>
>
10(↑)
A277
Tapuit
D
--
>
>
30(↑)
(aantal paren)
Legenda *
Prioritaire habitattypen. Voor het instandhouden van deze typen draagt Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid.
Natura 2000
Naam Natura 2000-gebied D = Duinen Schiermonnikoog W = Waddenzee, (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Waddenzee) N = Noordzeekustzone (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Noordzeekustzone)
L-SVI
Landelijke Staat van Instandhouding -- zeer ongunstig - matig ongunstig + gunstig
Doelstelling
> Verbeter- of uitbreidingsdoelstelling = Behoudsdoelstelling =(<) Aanwijzingsbesluit heeft 'ten gunste van' formulering
Draagkracht (aantal paren)
(↑)= verbetering t.o.v. de huidige aantallen De aantallen gelden per deelgebied, dus bijvoorbeeld voor de Duinen Schiermonnikoog, maar ook voor de gehele Waddenzee en Noordzeekustzone
Tabel 2.6 Niet-broedvogels voor de Natura 2000-gebieden op Schiermonnikoog: Duinen Schiermonnikoog (D), Waddenzee (W) en Noordzeekustzone (N). De kolommen L-SVI, Doel Opp. en Doel Kwal. geven voor deze gebieden de respectievelijke waarden (zie voor legenda onderaan de tabel) Code
Omschrijving
Natura
L-SVI
2000
Doel
Doel
Opp.
Kwal.
Functie
Draagkracht (aantal) (D/W/N)
A017
Aalscholver
W/N
+
=/=
=/=
s,f/s,f
4200 / 1900
A034
Lepelaar
W
+
=
=
s,f
520
A043
Grauwe gans
W
+
=
=
s,f
7000
A045
Brandgans
W
+
=
=
s,f
36800
A046
Rotgans
W
-
=
=
s,f
26400
A048
Bergeend
W/N
+
=/=
=/=
s,f/s,f
38400 / 520
A050
Smient
W
+
=
=
s,f
33100 90000-115000 (↑) /
A063
Eider
W/N
--
=/=
>/=
f/f
A130
Scholekster
W/N
--
=/=
>/=
s,f/s
3300
A132
Kluut
W/N
-
=/=
=/=
s,f/s
6700 / 120
A137
Bontbekplevier
W/N
+
=/=
=/=
s,f/s
1800 / 510
A140
Goudplevier
W
--
=
=
s,f
19200
A141
Zilverplevier
W/N
+
=/=
=/=
s,f/s
22300 / 3200
A142
Kievit
W
-
=
=
s,f
10800
A143
Kanoet
W/N
-
=/=
>/=
s,f/s
44400 (↑) / 560
A144
Drieteenstrandloper
W/N
-
=/=
=/=
s,f/s,f
3700 / 2000
A147
Krombekstrandloper
W
+
=
=
s,f
2000
A149
Bonte strandloper
W/N
+
=/=
=/=
s,f/s
206000 / 7400
A156
Grutto
W
--
=
=
s,f
1100
A157
Rosse grutto
W/N
+
=/=
=/=
s,f/s
54400 / 1800
26200 140000-160000 (↑) /
A160
Wulp
W/N
+
=/=
=/=
s,f/s
96200 / 640
A162
Tureluur
W
-
=
=
s,f
16500
A164
Groenpootruiter
W
+
=
=
s,f
1900
A169
Steenloper
W/N
--
=/=
>/=
s,f/s,f
2300-3000 (↑) / 160
Legenda *
Prioritaire habitattypen Voor het instandhouden van deze typen draagt Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid.
Natura 2000
Naam Natura 2000-gebied D = Duinen Schiermonnikoog W = Waddenzee, (geldend voor gehele Natura 2000-gebied Waddenzee) N = Noordzeekustzone (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Noordzeekustzone)
L-SVI
Landelijke Staat van Instandhouding -- zeer ongunstig - matig ongunstig + gunstig
Doelstelling
> Verbeter- of uitbreidingsdoelstelling = Behoudsdoelstelling =(<) Aanwijzingsbesluit heeft 'ten gunste van' formulering
Functie van het gebied
S= slaapplaatsfunctie
voor de vogel
F= Foerageerfunctie
Draagkracht (aantal)
(↑)= verbetering t.o.v. de huidige aantallen De aantallen gelden per deelgebied, dus bijvoorbeeld voor de Duinen Schiermonnikoog, maar ook voor de gehele Waddenzee en Noordzeekustzone
Voorstel maatregelen + voort te zetten beheer dynamiek begrazingsplan Verruimen duikers slenken
+ in zoekgebied: Plaggen – chopperen Stuifkuilen maken
