Hoofdstuk

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Hoofdstuk 6 1993 - 2002 Het beleidsplan ‘Versterking Brandweer’ is in 1993 klaar en omschrijft de taken van de brandweer, de vereiste organisatie en toetst de huidige organisatie daaraan. Ook wordt geprobeerd inzicht te geven in de toekomst van de brandweer. Het beleidsplan leidt tot een aantal aanbevelingen aan het gemeentebestuur: nieuwe huisvesting voor de brandweer volgens de geldende eisen, het aantrekken van een beroepskracht voor het onderhoud van het materieel en aanschaf van hulpverleningsmaterieel voor de rayons Marknesse, Ens, Nagele, Creil en Rutten. In 1994 zijn er 175 meldingen. Dit aantal loopt op tot 246 in 1996. De stijging wordt veroorzaakt door loze meldingen en kleine branden (bermbranden, containerbranden en autobranden). Om het toenemende aantal buitenbranden een halt toe te roepen, is er in 1996 een speciale actie richting ondernemers. De brandweer geeft het advies alleen afsluitbare containers te

Boek Brandweer Noordoostpolder 50 jaar

gebruiken en/of de container buiten werktijd binnen te zetten. Het tegengaan van bermbranden is volgens commandant Woets alleen mogelijk door intensieve patrouillering door politie en met meer sociale controle. De oorzaak van andere kleine branden is niet exact weer te geven. Loze meldingen komen hoofd-

Werven

zakelijk binnen via de automatische brandmeldinstallaties. Er

Het wordt steeds moeilijker vrijwilligers te vinden. In 1996 is

komt een landelijk onderzoek naar de mogelijkheden om loze

er voor het eerst in de geschiedenis van Brandweer Noordoost-

meldingen terug te dringen.

polder een wervingsactie. Er komt een aantal reacties binnen, en drie mensen kunnen voorlopig worden aangesteld. Maar er blijven vacatures openstaan. De oplossing? Het aantal hogerkaderleden verkleinen en het aantal middenkaderleden vergroten. Hiermee kan op langere termijn de brandweerorganisatie beter in stand worden gehouden. De opkomsttijden worden langer, onder andere door verkeersdrempels, wegversmallingen, eenrichtingsverkeer en 30-kilometer zones. Een oplossing is om alleen maar vrijwilligers aan te nemen die in de directe omgeving van de brandweerkazerne of -garage wonen. Helaas blijkt ook hier dat het potentieel aan

Sinds 23 juni 1993 wordt het nieuwe vaartuig gebruikt, waarmee nog beter kan worden opgetreden bij calamiteiten op het water

44

vrijwilligers niet groot genoeg is.

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Leden van de Vereniging ‘De Nablussers’ laten op 11 juni 1993 zien hoe in de beginjaren een brand in een houten keet wordt bestreden

Kazernes Er komt een nieuwe kazerne aan de Nijverheidstraat in Emmeloord, op de locatie ‘Beemsterboer’. In november van 1996 gaat de gemeenteraad akkoord met de plannen, inclusief financiële middelen. De groep Marknesse krijgt in 1996 een nieuw voertuig, een Dennis Rapier. Op 2 november wordt ook de gerenoveerde garage geopend. In het jaarverslag van 1995 staat dat de blusvoertuigen in de dorpen eigenlijk niet geschikt zijn. De voertuigen zijn te licht, te klein en de ombouw tot brandweervoertuig is ten koste gegaan van de technische kwaliteit. De Dennis Rapier daarentegen heeft

In de Flevoschool in Emmeloord vindt op 22 augustus 1996 een enorme gasexplosie plaats

zijn kwaliteiten al ruimschoots bewezen. De bouw voor de nieuwe kazerne in Emmeloord start in oktober 1997, een hoogtepunt voor het brandweerkorps. In 1997 zijn er 240 meldingen, het aantal loze meldingen neemt steeds verder toe. Na iedere loze melding neemt de brandweer contact op met het betreffende bedrijf. Als de melding te wijten is aan organisatorische fouten, worden de kosten van een uitruk bij het bedrijf in rekening gebracht. Dit leidt in de tweede helft van 1997 tot positief resultaat: 34 tegen 65 meldingen in het eerste half jaar. Daarom wordt het geven van voorlichting en begeleiding bij het plaatsen van brandmeldinstallaties verder uitgebreid.

Brandweer Noordoostpolder 1943 -2008

Bij deze ontploffing komt een vrouw uit Tollebeek om het leven en raken twee mensen ernstig gewond. Achttien scholieren lopen lichte verwondingen op

45

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Huis-aan-huis In Marknesse, Nagele en Emmeloord zijn nieuwe mensen nodig. Huis-aan-huis wordt een uitnodiging verspreid voor een voor-

In de jaren negentig ging men over op een andere

lichtingsavond. De oproep luidt: ‘HELP DE BRANDWEER UIT

blusmethode. Afhankelijk van de aangetroffen situ-

DE BRAND. De brandweer is op zoek naar meer vrijwilligers.

atie werd er een besluit genomen blussen of uit laten

Zowel mannelijke als vrouwelijke kandidaten, minimaal

branden en afscherming van de belendende percelen.

18 jaar en maximaal 40 jaar en minimaal LBO-opleiding

Het niet in de vuurhaard mogen spuiten was een hele

worden gezocht. Ook moet men bereid zijn om de opleiding

omschakeling voor de brandweermensen. Ook voor de

brandwacht en brandwacht 1e klas te volgen; de oefenavond is

omstanders was dit zo, en om negatieve reacties van

eenmaal in de veertien dagen’. Negentien mensen melden zich

de omstanders te voorkomen werd een zogenaamde

aan.

publieksstraal ingezet.

De achterstand in vergunningverlening is ingelopen. Ook

Jan Woets, oud-commandant, jaren negentig

andere terreinen worden steeds professioneler aangepakt: controles, een geautomatiseerd kaartsysteem, beschrijven van oefeningen enzovoorts.

Op 20 juni 1998 wordt in Emmeloord een themadag georganiseerd in het centrum

46

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

In 1997 legt de provincie als proef vier verkeersdrempels aan, ter hoogte van inritten naar boerderijen. De brandweer wordt gevraagd aan te geven wat de gevolgen van de drempels zijn voor haar taak. De brandweer vraagt het aanleggen van meer drempels in de provinciale wegen te heroverwegen. De opkomsttijden blijken er namelijk langer van te worden. Brandweergroep Ens krijgt in 1997 een Dennis Rapier. De brandweergarage in Ens wordt verbouwd, zodat het blusvoertuig goed onderdak krijgt. Scholen, verenigingen en organisaties in de gezondheidszorg vragen steeds vaker om voorlichting. Dit kost te veel tijd. Alleen bepaalde doelgroepen, zoals leerlingen die voor een beroepskeuze staan, krijgen nog voorlichting. Wel wordt vaker informatie gegeven over het opzetten en houden van ontruimingsoefeningen bij grotere bedrijven en organisaties.

Eind oktober 1998 wordt Nederland geteisterd door een hevig noodweer. In Tollebeek, het laagste punt van de polder, lopen enkele woningen en veel kelders onder; in Marknesse overstroomt de sluis; de Zwolse Vaart treedt buiten zijn oevers en de sluis verandert in een soort badkuip

Hoog water In 1998 heeft de brandweer een bijzondere inzet; hulp bij de bestrijding van wateroverlast in de Noordoostpolder. Eind oktober en begin november worden hiervoor 26 zogenaamde dompelpompen ingezet. De pompen worden door de Brandweer Noordoostpolder een aantal dagen in bedrijf gehouden. Gemiddeld zijn 35 mensen in touw, 24 uur per dag. In de gloednieuwe kazerne is het actiecentrum non-stop bezet. Het gebouw doorstaat deze vuurdoop met glans. Totaal kost de bestrijding van de wateroverlast 2811 mensuren. De mensen uit de groepen Rutten, Emmeloord I en II en Ens zitten in de zogenaamde ‘reddings- en verkennersgroep’. In het kader van het optreden bij grootschalige incidenten en bij ongevallen waarbij zwaar materiaal nodig is, hebben zij een verkennende taak. De brandweer krijgt in dit jaar een Onderdeelscommissie van de

Het vele overtollige water uit het hoger gelegen gedeelte wordt naar het Vollenhovermeer gepompt. De werkzaamheden worden dag en nacht voortgezet. Op 3 november worden de laatste pompen stilgezet

Ondernemingsraad, van vijf leden. De OC spreekt over onderwerpen als het oefenprogramma nieuwe stijl, nieuwbouw, materieel en het project Versterking Brandweer. Ook de nieuwe kazerne in Emmeloord is onderwerp van gesprek.


47

1940

1945

1950

1955

Op 1 april 1998 wordt het hoogste punt van de bouw van de kazerne bereikt door het plaatsen van het dak op het torentje

1960

1965

1970

De nieuwe brandweerkazerne

Opening kazerne Emmeloord De kazerne wordt op 19 september 1998 officieel geopend door loco-burgemeester A. van Valburg. Het gebouw heeft een garage met zes opstelstroken, een kantoorgedeelte, onderhoudswerkplaatsen, magazijnen, leslokaal, kantine en een oefenterrein. Tijdens de opening is er een open huis voor belangstellenden. Er zijn demonstraties, onder andere over werken met hefkussens, blussen met kleine blusmiddelen, verhitting van spuitbussen, blussen van een vlam in de pan. Verder zijn er spuitspelletjes en stands van de Brandwondenstichting, de Lotusgroep, politie en het brandweermuseum uit Hellevoetsluis. De open dag trekt duizenden enthousiaste bezoekers. Burgemeester ridder Van Rappard opent 11 september 1999 de verbouwde brandweerpost Creil. Het nieuwe blusvoertuig voor de groep, een Dennis Rapier met een John Dennis opbouw, wordt verpakt en wel aangevoerd op een dieplader. Alle bevelvoerders en instructeurs worden twee zaterdagen getraind in het bevrijden van personen met beknelling vanuit een vrachtwagencabine. Er wordt gewerkt met het oefenprogramma nieuwe stijl, op oefencentrum Zuidbroek. De bevelvoerenden oefenen daarnaast in Deldenerbroek de bevelvoeringsprocedure, onder realistische omstandigheden.

48

De vlag van de nieuwe kazerne werd door de loco-burgemeester en commandant J.Woets in de vlaggenmast gehesen

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Nieuw millennium 1 januari 2000 exact om 00.00 uur zal het computertijdperk stilvallen, met alle gevolgen van dien. Bij de hulpverleningsdiensten staat alles op scherp. Ook in de kazerne in Emmeloord. Maar gelukkig draait de wereld gewoon door, alle apparatuur en computers blijven het doen. Op 14 mei 2000 worden twee eenheden en een pelotonscommandant vanuit de Noordoostpolder opgeroepen om assistentie te verlenen bij de Vuurwerkramp, die zich de dag daarvoor voltrekt in Enschede. Na enkele uren wachten in Oldenzaal wordt bekend dat het peloton toch niet wordt ingezet. Het merendeel van de 334 meldingen in 2000 bestaat uit kleine brandmeldingen: containerbrandjes, bermbrandjes en automatische meldingen. Helaas ook een zeer ernstig incident. Op

13 oktober 2001 is de heer John Dennis (2e van rechts) uit Engeland aanwezig bij de overhandiging van het nieuwe voertuig voor de groep Nagele.Verder zijn commandant S. Oostinga, burgemeester W.L.F.C. ridder van Rappard en de heer J. van Putten van Dennis Benelux hierbij aanwezig

11 februari is er brand in een woning aan de Noorderkroon in Emmeloord. Twee kinderen komen hierbij om het leven. Goede nazorg bij de familie, omwonenden en bij de hulpverleningsdiensten moet zorgen voor de verwerking van deze traumatische ervaring. Op 28 mei 2000 worden tijdens een zware storm 86 meldingen verwerkt. Het hele korps is in touw. Woensdag 21 juni is er een bijzondere oefening: de oefening ‘Krokodillentranen’. Deze oefening staat in het teken van het afscheid van commandant Woets. Aan de Transportweg in Emmeloord is een aanrijding in scène gezet. Een touringcar vol met brandweerlieden is gebotst op een bestelwagen, geladen met een vreemde groene stof. De officier gevaarlijke stoffen, natuurlijk Woets, wordt gealarmeerd. Hij begeleidt de oefening tot alles veilig is. Dit onder toeziend oog van zijn familie.

De groepen Marknesse, Ens, Creil, Rutten en Nagele hebben nu allemaal een Dennis Rapier in hun bezit

Plaatsvervangend commandant W. Boonstra neemt tijdelijk de honneurs waar als commandant. Nadat het brandweerkorps iets meer dan een jaar geen commandant heeft gehad, wordt op 1 juli 2001 de heer S.P. Oostinga benoemd. De groep Rutten mag op 17 maart 2001 ook een Dennis Rapier in ontvangst nemen. De stalling- en

Het aantal meldingen in 2001 is 335 en in 2002 333, nage-

instructieruimte worden grondig verbouwd. 13 oktober volgt

noeg gelijk. In 2003 zijn er 391 meldingen. Een flinke stijging,

de groep Nagele. De groepen Marknesse en Rutten worden in

omdat bij ongelukken de brandweer steeds vaker gelijktijdig

regionaal peletonsverband ingezet voor nablussingswerkzaam-

gealarmeerd wordt met ambulance en politie. De geestelijke

heden tijdens de brand in De Bonte Wever te Slagharen.

belasting van de korpsleden wordt steeds groter.


49

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Hoofdstuk 7 2003 - 2008 Op 12 oktober 2003 krijgt de brandweer uitbreiding: een fulltime medewerker operationele voorbereiding. Dit geeft extra ondersteuning voor de uitrukken tijdens kantooruren in Emmeloord. Het korps bestaat op 31 december 2003 uit 93 vrijwilligers en 5 formatieplaatsen beroepsondersteuning. Het werven van vrijwilligers door het houden van een speciale voorlichtingsavond gaat onverminderd door. In 2003 komen acht mensen op de wervingsavond, één persoon meldt zich uiteindelijk aan. De uitruk in kantoortijd blijft zorgen baren. Het materieel voor ademlucht is aan vervanging toe. Een projectteam met daarin vrijwilligers en beroepskrachten zet een aanbestedingsprogramma op. Ze worden hierbij ondersteund door het landelijk verwervingsteam brandweer. Eén van de

Bij het fruitteeltbedrijf van de familie Verhage aan de Oosterringweg branden twee grote loodsen volledig uit; op 11 maart 2002 moest er nog enige tijd worden nageblust

voorwaarden is dat het totale pakket door één leverancier moet worden geleverd. Namens de honderd brandweervrijwilligers test één vertegenwoordiger uit elke brandweergroep de apparatuur op verschillende onderdelen. In juni 2003 kan de opdracht uiteindelijk worden gegund.

De meest indrukwekkende uitruk was naar een woning aan de Noorderkroon in Emmeloord. Twee kinderen lagen nog in bed. Ik was achterbuurman van het gezin en had de brand ontdekt. Ik ben met één van de kinderen naar het ziekenhuis gegaan, ik heb het beademd tot in de operatiekamer. Helaas zijn de twee kinderen om

De asbest die tijdens deze brand vrijkomt, moet door een gespecialiseerd bedrijf worden opgeruimd

het leven gekomen. Paul Wiersema, oud-brandweerman groep Emmeloord I, 2000

50

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

60 jaar Brandweer Op zaterdag 14 juni 2003 wordt het 60-jarig bestaan van de

professionele manier opgevangen en behandeld door de GGD in

Brandweer Noordoostpolder groots gevierd. Op De Deel opent

samenwerking met het Sigma-team. Het omgaan en het gebruik

burgemeester Van Rappard de festiviteiten met het blussen

van handblusmiddelen bij een kleine brand wordt getoond

van heet vet in de pan. Diverse demonstraties worden

en jongeren kunnen met een hogedrukstraal een emmer

gegeven. De hulpverlening staat deze dag hoog op de agenda.

volspuiten. De internationale wedstrijdgroep demonstreert haar

De redding en verzorging van slachtoffers die als gevolg van een

kunnen met het internationale aflegsysteem.

ongeval bekneld zitten of gewond raken, worden op

Verder is er een speciaal huis geconstrueerd, dat eerst volgens het oude aflegsysteem wordt geblust door leden van de vereniging ‘De Nablussers’. Hierna komen alle huidige groepen in actie. In de kazerne aan de Nijverheidstraat kan het publiek de fototentoonstelling ‘60 jaar Brandweer Noordoostpolder 1943-2003’ bezichtigen. De burgemeester, zijn vrouw en Harry van Boven, directielid van de gemeente, krijgen een rondleiding. De feestelijke dag wordt besloten met een grandioos slotfeest.


51

1940

52

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

Op 20 november 2003 overhandigt Piet Ruis commandant Siemon Oostinga het fotoboek 60 jaar Brandweer Noordoostpolder. Hierin zijn alle foto’s en krantenknipsels van de activiteiten rondom het 60-jarig jubileumfeest opgenomen

1995

2000

2005

2010

Staatsbosbeheer organiseert op 13 maart 2004 een grote oefening om op de Kijk- en Doedag voorbereid te zijn

Veiligheidsregio In 2004 verschijnt het Kabinetsstandpunt over de veiligheids-

Het aantal meldingen in 2004 is 337: 112 brandmeldingen, 62

regio’s. Aanleiding hiervoor zijn ondermeer de Vuurwerkramp

hulpverleningen, twee waterongevallen, drie bommeldingen

in Enschede en de Nieuwjaarsbrand in Volendam. Het Rijk wil

en vijf gasmeldingen. De automatische brandmeldingen lopen

dat de gemeentelijke brandweerkorpsen opgaan in de regionale

weer op naar 162 stuks. Gelukkig wordt in 97 gevallen de mel-

brandweerkorpsen.

ding op tijd ingetrokken door de Alarmcentrale.

In de jaren hierna onstaat landelijk veel discussie over de vooren nadelen hiervan. Het grootste deel van die discussie gaat over

In april 2004 krijgen alle brandweerlieden een nieuw uitrukpak

de positie van de brandweervrijwilligers.

en nieuw schoeisel dat aan de nieuwste ARBO-eisen voldoet.

In 2007, als er zicht komt op de Wet Veiligheidsregio’s, ontstaat er meer en meer discussie binnen de brandweerkorpsen zelf.

Communicatie 2000 oftewel C2000 is het nieuwe radionet-

Zo ook in de Noordoostpolder. Burgemeester en de brandweer-

werk voor politie, brandweer en ambulance. Vanaf de introduc-

commandant informeren de politiek, maar ook alle brandweer-

tie op 20 december 2004 werkt het goed, vooral het werken

groepen, over de voornemens van het Rijk. Eind 2007 besluit

met gespreksgroepen. Operationeel zijn er nog wel wijzigingen

de gemeenteraad akkoord te gaan met de oprichting van de

nodig. In alle voertuigen zijn portofoons aanwezig, de mobilo-

nieuwe Veiligheidsregio, waarvan Brandweer Flevoland deel gaat

foons volgen halverwege 2005.

uitmaken. In 2008 wordt bezien in welke mate, welk tempo en op welke wijze de Brandweer Noordoostpolder op zal gaan in

In 2005 werft de brandweer vrijwilligers onder het motto

de Brandweer Flevoland.

‘Brandweervrouw zoek brandweerman’. De brandweer promoot zichzelf tijdens de Nacht van Oranje en de Kerstmarkt.

Vrijwillig commandant

Werving is belangrijker dan ooit, omdat door de vergrijzing de

Voor de Noordoostpolder is 2004 het jaar van het vertrek van

komende jaren veel vrijwilligers het korps zullen verlaten, ook

commandant Oostinga op 1 april. Zijn opvolger is de heer

in de specialistische en leidinggevende functies.

H.L. van Boven. Hij wordt benoemd per 1 oktober 2004, als

In 2005 melden zich 11 nieuwe vrijwilligers, waaronder een

vrijwillig brandweercommandant. Het benoemen van een

aantal vrouwen. Zij beginnen in september met de opleiding

vrijwillig commandant in plaats van een ‘beroeps’ is voor de

Manschap.

polderbrandweer een verandering.


53

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

De oude pakken moeten worden ingeleverd en krijgen een bestemming in één van de Oostbloklanden, april 2004

Manschap De basisopleiding verandert in 2005. Niet alleen de naam

didaten, maar ook van de eigen instructeurs. Twee officieren

(van opleiding Brandwacht naar opleiding Manschap), maar

(OVD en RCVD) starten met deelname aan het regionaal piket.

ook in de benadering van de oefenstof. Landelijk leidt dit tot

Noordoostpolder levert, met totaal vier officieren, een belang-

veel afgewezen kandidaten. Gelukkig halen alle kandidaten uit

rijke bijdrage aan de operationele leiding bij incidenten in heel

Noordoostpolder het eerste examen, een verdienste van de kan-

Flevoland.

Het passen van de nieuwe pakken en de nieuwe laarzen door de groepen, 5 april 2004

54

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

Op zaterdag 8 oktober 2005 organiseert de politie een open dag op het Harmen Visserplein in Emmeloord

1995

2000

2005

2010

De Vrijwillige Brandweer Noordoostpolder verleent hieraan haar medewerking; commandant Harry van Boven in gesprek met enkele bezoekers, oktober 2005

Tijdens deze open dag wordt de brandweergroep opgeroepen voor een bestrijding van chemicaliën in de Staalstraat. Na afloop worden de pakken weer gereinigd


55

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Website De website www.brandweernoordoostpolder.nl is vanaf 2005 in de lucht. Nieuwe vrijwilligers kunnen hier een inschrijfformulier vinden, er is informatie over recente uitrukken en over brandveiligheid, materieel, enzovoorts. Op de Kerstmarkt delen brandweerlieden honderden stickers uit met het adres van de site. De nieuwe pakken en ademluchtapparatuur leveren persaandacht op. Eén journaliste is zo geïnteresseerd dat zij een ademluchtoefening bijwoont. Een geweldige ervaring, aldus het artikel in de krant.

De brandweer is op 10 december 2005 aanwezig tijdens de Kerstmarkt op De Deel in Emmeloord. De bezoekers van de stand krijgen een sticker (van de nieuwe website) en een cd rom ‘Hoe brandveilig is mijn huis?’ aangeboden

Een bijzondere activiteit van de brandweergroep Ens is het jaarlijks collecteren voor de Brandwondenstichting. De collectanten, de hele groep en de partners, worden dan begeleid door het brandweervoertuig. Hierdoor staan de mensen vaak al in de gang te wachten tot de collectant er aan komt. Het collecteren loopt op deze wijze geweldig vlot en men haalt bovendien ieder jaar een behoorlijk bedrag op. Stef Wink, oud-brandweerman groep Ens

56

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Jongeren Brandweer Noordoostpolder krijgt in 2006 haar eigen jeugdbrandweer, bij wijze van proef. Een paar mensen van het korps hebben het opgezet. Ze starten met een groep van elf jongeren, van 15, 16 en 17 jaar. In 2007 komt er nog een groep van 12,13 en 14-jarigen. Hiermee zijn er 24 leden van de jeugdbrandweer. In 2007 stroomt het eerste lid door tot de vrijwillige brandweer. Het is een enthousiaste groep die onder andere demonstraties verzorgt tijdens de Kerstmarkt. De Koning en Koningin van Jordanië brengen in 2007 een staatsiebezoek aan Nederland. Zij zijn ook in Noordoostpolder, bij het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) in Marknesse. Brandweer Noordoostpolder staat hierbij paraat.

De jeugdbrandweer start op 23 juni 2006 voor het eerst met een bezichtiging en uitleg over het werk van de brandweer; het is voor de meeste aanwezigen het eerste contact met de brandweer

De hele groep in de nieuwe outfit met commandant H.L. van Boven, achter de kazerne van de Brandweer Noordoostpolder in Emmeloord


57

J. Jaspers 1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

De opperbevelhebbers en commandanten 65 jaar Brandweer Noordoostpolder. Gedurende deze tijd staan zes oppperbevelhebbers en acht commandanten aan het roer. Begin jaren zestig waren er drie broers Loosman bij de opperbevelhebbers

vrijwillige brandweer in Creil. Daarnaast was er ook

Landdrost dr. ir. S. Smeding

1943

nog een medewerker van onze aannemerij vrijwillig

Landdrost ir. A.P. Minderhoud

1954

brandweerman. Als dan de sirene ging waren er in één

Burgemeester F.M. van Panthaleon baron van Eck

1962

keer vier mensen van in totaal zeven werknemers weg

Burgemeester mr. G. Loopstra

1973

van het werk. Zo ook een keer bij het betonstorten. Het

Burgemeester R.S. Hofstee Holtrop

1979

was maar een kleine brand, dus één van de Loosman-

Burgemeester drs. M.A.J. Knip

1989

nen wil weer vlot aan het werk. De anderen zijn daar

Burgemeester mr. W.L.F.C. ridder Van Rappard

1998

niet zo blij mee, vooral tijdens een uitruk is het brandweerhart wel heel groot.

commandanten J. Jaspers

1943 - 1962

Riekelt en Jelle Loosman,

R. Tolsma

1962 - 1967

oud-brandweermannen groep Creil,

J.A.C. Zeilstra

1967 – 1978

jaren zestig

L. Visser

1978 - 1983

H.J. Elbrink

1983 - 1992

J. Woets

1992 – 2000

Ing. S.P. Oostinga

2001 – 2004

Mr. H.L. van Boven MBA MCDm

2004 - heden

De vier laatste commandanten hebben voor dit boek zelf hun herinneringen aan het korps opgehaald. Van de eerste vier commandanten is aan de hand van andere bronnen een overzicht gemaakt van de belangrijkste gebeurtenissen in hun periode als brandweercommandant.

58

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Opstelling van alle blusgroepen en voertuigen voor de inspectie, 1954

J. Jaspers 1943 - 1962 De eerste commandant van de Brandweer Noordoostpolder is de heer J. Jaspers; hij wordt op 1 april 1943 benoemd. In augustus 1943 woont Jaspers nog in Vollenhove. Hij ontvangt van de landdorst van het Openbaar Lichaam ‘de Noordoostelijke Polder’ het bericht dat zijn benoeming tot hoofdbrandmeester door de Hoofdinspecteur van het Brandweerwezen is goedgekeurd. Hij heeft ervaring als hoofdbrandmeester in de Wieringermeer en van 1937 tot eind 1941 als commandant van de brandweer. Daar heeft hij al eerder vanuit het niets een korps van brandweerlieden geformeerd. De start in Noordoostpolder is ondanks deze ervaring niet bepaald makkelijk. Het krijgen van voldoende en goed personeel was tijdens de oorlog uiteraard niet zo eenvoudig. Gelukkig is de houding van de Duitse bezetter mild. Zij hebben groot respect voor de waterstaatkundige prestaties van de Nederlandse ingenieurs. De uitbreiding van de landbouw in dit nieuwe gebied is ook belangrijk voor hun eigen voedselvoorziening. De brandweer profiteert hiervan en bemachtigt het broodnodige materieel.


Commandant J. Jaspers in gezelschap van landdrost ir. A.P. Minderhoud tijdens de inspectie op De Deel in Emmeloord, hier bij de blusgroep Bant

59

J. Jaspers 1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Het personeel bestaat veelal uit mensen die een kampfunctie

met twee van oorlogsmateriaal gebouwde motorspuiten. In de

hebben of kampwerk uitvoeren. Verder worden mensen gezocht

jaren vijftig is de brandweer voorzien van vijf moderne wagens

uit de particuliere sector. Ook zij hebben vaak op één of andere

voor manschappen en materieel, inclusief vijf motorspuiten.

manier connectie met de Directie van de Wieringermeer (later

Na de bevrijding begint commandant Jaspers vanuit Vollenhove

de Noordoostpolder Werken).

met de werving van meer personeelsleden. Het aantal mensen

Jaspers krijgt in zijn loopbaan diverse benoemingen. In 1953

loopt zelfs op tot 120! Het dagelijks college bestaat dan uit de

woont hij in Emmeloord. Hij ontvangt een brief waarin hij

commandant, de plaatsvervangend commandant en een secre-

wordt aangewezen als kringcommandant brandweer van de

taris, de heer J. Breukel. De commandant is ook voorzitter van

Kring Noordoostpolder – Urk en Bescherming Bevolking.

de Brandraad.

Op 1 januari 1956 wordt hij, in onbezoldigde dienst, benoemd

Op 30 juni 1962 neemt Jaspers afscheid in de foyer van

tot hoofdbrandmeester 1e klasse met de aanspreektitel van com-

’t Voorhuys. Alle groepen en voertuigen staan opgesteld op De

mandant voor het gebied van het openbaar lichaam “Zuidelijke

Deel. Landdrost Minderhoud, plaatsvervangend commandant

IJsselmeerpolders”, het huidige Flevoland.

J.W. Brouwer en commandant Jaspers inspecteren het gezelschap. Commandant Jaspers wordt onderscheiden door de

In de periode 1943-1944 zijn er tien mensen op fietsen met

Nederlandse Vereniging van Brandweercommandanten met een

antiplofbanden. Zij vervoeren het beschikbare materieel.

draagmedaille en een bijbehorende oorkonde voor 30-jarige

In 1944 komen er twee oude verbouwde personenauto’s bij,

brandweerdienst.

In verband met het afscheid van de landdrost en de overdracht van het commando van de heer Jaspers is er een defilé op De Deel, 30 juni 1962

60

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Plattegrond opstelling Brandweer Noordoostpolder, 30 juni 1962


61

R. Tolsma 1940

1945

1950

1955

1960

J.A.C. Zeilstra

1965

1970

R. Tolsma 1962 - 1967 Dat het schoonmaken van de garage en het voertuig nog steeds door de groepen zelf wordt uitgevoerd is te danken aan commandant Tolsma. Tijdens zijn leiding wordt gestart met de bouw van garages in de dorpen. De houten ruimtes die ook als stalling van het voertuig dienst deden, voldoen niet meer. Vooral het geven van theorielessen in de onderkomens is ondoenlijk, omdat de ruimtes niet goed verwarmd kunnen worden. In 1963 wordt de bouw van de garages in Ens en Marknesse aanbesteed en een jaar later worden beide met veel feestelijk vertoon geopend. Verder voert Tolsma het dragen van een persluchtmasker in.

Commandant R.Tolsma, de heer J.L. Nienhuis, de heer J.P. van Hasselt en ondercommandant de heer J. Zuithoff, 30 juni 1962

Iedere groep krijgt beschikking over twee maskers. In verband met zijn benoeming tot directeur bouw - en woningtoezicht bij de gemeente Leeuwarden verlaat Tolsma halverwege 1967 de gemeente Noordoostpolder. Hij neemt afscheid tijdens de onderlinge brandweerwedstrijden in Marknesse. Bij deze wedstrijd wordt natuurlijk gebruik gemaakt van de persluchtmaskers. Commandant Tolsma krijgt bij zijn afscheid een

Wat mij nog steeds bijstaat is dat ik net drie maanden

medaille en oorkonde van het gemeentebestuur en een projectie-

bij de brandweer was en dat we gealarmeerd werden

scherm van de groepen.

voor een uitruk naar de brug bij Vollenhove. Toen we aan kwamen rijden zagen we het al. Er lag een baggermolen aan de kade en bovenin hing een dode man. Het bleek dat hij tussen de raderen van de emmerladder was gekomen en door beknelling was overleden. Er waren slechts twee vrijwilligers die via de emmerladder naar boven durfden te gaan. Met een zakmes van één van hen konden ze de man lossnijden. Het zakmes werd daarna in het water gegooid omdat de vrijwilliger dit niet meer bij zich wilde houden omdat wanneer hij dat weer zou gebruiken hij aan dit ongeval herinnerd zou worden. De andere vrijwilliger kon vanwege deze emotionele ervaring een deel van de volgende dag niet meer werken. Iedere keer kwam hem dat beeld weer voor ogen. J. Benjamins, oud-brandweerman groep Emmeloord I, 1965

62

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

J.A.C. Zeilstra 1967 – 1978 Commandant Zeilstra houdt zich bezig met diverse zaken. Zo wordt in zijn periode het stil alarm ingevoerd en komt er een nieuwe vergoedingsregeling voor de brandweer. Hij schrijft een vervangingsplan voor het blusmaterieel, behandelt de kwestie rond de inzet van brandweermensen bij Bescherming Bevolking (BB). Ook voert hij de weekenddienst in. Grote gebeurtenissen in die tijd zijn onder andere de bosbrand in ’t Harde en een grote brand in het bejaardentehuis ‘De Golfslag’. Zijn laatste taak is het uitreiken van medailles en oorkondes aan brandweermensen in 12,5 en 25-jarige trouwe dienst. Dit gebeurt tijdens een feestavond in Het Wapen van Ens, op 1 september 1978. Bevelvoerder J. Kloosterman spreekt namens alle groepen. Zeilstra wordt bestempeld als een prima commandant die voor alles zorgde, maar die ook een warme belangstelling had voor zijn brandweerlieden. Zeilstra gaat met pensioen.

Commandant J.A.C. Zeilstra, 1978

Op 1 september 1978 draagt commandant Zeilstra het tijdelijke commando over aan de heer L.Visser

Het afscheid vindt plaats tijdens een bijzondere feestavond in ‘Het Wapen van Ens’. De heren W. van der Spoel, C. in ’t Veld en C. de Heij worden onderscheiden voor hun 12,5 jarig jubileum bij de brandweer


Als dank voor zijn inzet overhandigt burgemeester G. Loopstra de commandant namens de gemeente een fotocollage

63

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

L. Visser 1978 - 1983 In 1950 komt de heer L. Visser als ‘aangewezen’ vrijwilliger bij de brandweer als aspirant brandwacht. In de loop van de jaren bekleedt hij vrijwel alle functies. Door zijn lange staat van dienst ontstaat er tussen hem en zijn manschappen een bijzondere band. Commandant Visser is al vanaf 1965 plaatsvervangend commandant. In 1978 wordt hij de nieuwe eerste man. Hij is degene die voor het aanstellen van de eerste beroepskracht zorgt. Ook wordt onder zijn leiding een vervangingsschema gemaakt voor de voertuigen in de dorpen. Dit kostte f 800.000. Dit schema is in 1988 afgerond met de overdracht van het nieuwe voertuig voor de groep Nagele. In juli 1983 verschijnt een artikel in de krant over brand-

Waarnemend commandant L.Visser en de heer W. Hilbers, administrateur, 1978

weercommandant Visser. Hij was altijd zeer tevreden over zijn korps waarover hij zo’n vier jaar het commando heeft gevoerd. De inzet van de groepen is zeer groot. Regelmatig mogen de

kunnen helpen als er eens problemen waren met de bevelvoer-

groepen meedoen aan de landelijke wedstrijden. Hij is nog altijd

der of de commandant. Hij is altijd heel blij geweest met wat hij

dankbaar dat hij onderaan de ladder is begonnen; zodoende

heeft bereikt in het brandweerwezen.

heeft hij alle functies van de brandweer doorlopen en is hij

Gekscherend zei hij wel eens: ‘Wij zijn dag en nacht bezig met

jarenlang ondercommandant geweest. Deze ervaring is goed

het voorkomen van brand, maar we blussen met plezier. En dan

geweest, omdat hij op deze manier elke brandweerman heeft

zijn we in feite ook weer bezig met voorkomen, voorkomen van

De Noordoostpolder 22 maart 1979

64

Water - hout - vuur

L. Visser 1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Tijdens zijn afscheidsbijeenkomst op 2 september 1983 wordt commandant Visser Koninklijk onderscheiden. Burgemeester R.S. Hofstee Holtrop speldt hem de eremedaille in goud in de Orde van Oranje Nassau op

maart 1979

uitbreiding van het vuur’. Ook is hij niet ‘anti vrouw’, maar de brandweer ziet in de aanstelling ervan eigenlijk geen heil. Het gaat dan vooral om praktische problemen, zoals het verkleden. Dit gebeurt veelal in een open loods, vlak naast de brandweervoertuigen. Voor vrouwen zou dan eigenlijk een aparte kleedgelegenheid moeten komen. En dat stuit in deze tijd van bezuini-

Het brandweerpersoneel biedt hem een prachtige fiets aan

gingen op financiële bezwaren. In totaal is de commandant in de afgelopen dertig jaar zo’n 1500 maal uitgerukt. Commandant Visser besluit met ingang van 1 september 1983 met de VUT te gaan. Twee september is er een groot defilé in Emmeloord, gevolgd door een barbecue. Maar ook na zijn afscheid is Visser verbonden met Brandweer Noordoostpolder. Samen met enkele andere oud-brandweerlieden richt hij de ‘De Nablussers’ op, een vereniging voor oud-brandweerlieden. Deze vereniging wordt opgericht op 12 januari 1984. Visser is voorzitter. De andere bestuursleden zijn J. Kloosterman (oud bevelvoerder van de groep Ens) en S. Bakker (oud bevelvoerder van de groep Marknesse).

Tijdens een defilé passeren alle voertuigen het bordes waarop burgemeester G. Loopstra en commandant L.Visser staan


65

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

H.J. Elbrink 1983 - 1992 ‘Vanaf 1 januari 1980 tot oktober 1983 was ik plaatsvervangend

Het statusgevoel kwam ook naar voren bij het optreden van de

commandant. In 1983 volgde ik de heer Visser op als comman-

verschillende hulpverleningsdiensten. Omdat het politiebureau

dant. Dat bleef ik tot begin 1992. Wat mij het meest bijgebleven

in Emmeloord 24 uur per dag bezet was, is in de jaren tachtig

is van deze periode?

afgesproken dat alle meldingen bij de politie zouden binnen-

Status is één van de woorden die me te binnen schiet. Een

komen. De politie zou dan de betreffende groep alarmeren. In

typisch voorbeeld daarvan was het beschermen van het eigen

de praktijk bleek echter dat de politiemedewerkers eerst de situ-

verzorgingsgebied tegen indringers oftewel naburige brand-

atie ter plaatse gingen bekijken, en dan pas besloten of de brand-

weergroepen. Het is diverse keren voorgekomen dat door

weer moest komen. Dit leidde tot onverantwoorde vertraging

onduidelijkheid in de melding een naburige brandweergroep

van de inzet. Na ettelijke incidenten en herhaaldelijk overleg

werd gealarmeerd. En omdat een brandweergroep zijn verzor-

is samen met de commissaris van politie geprobeerd deze

gingsgebied als zijn eigendom beschouwt leidde dit tot behoor-

cultuur te doorbreken. Afhankelijk van de aard van de melding

lijke commotie, die ik op moest lossen.

zouden zowel brandweer als ambulancedienst direct worden

Ook bij de aanschaf van nieuw materiaal speelde status een rol.

gealarmeerd. Binnen de politie werd dit door sommige mensen

Zo was er een stroming binnen het korps die het noodzakelijk

gezien als aantasting van de status. Het kostte dan ook veel tijd

vond dat er een laddervoertuig met een ladder van 24 meter

voordat iedereen omgeschakeld was.

moest komen om een ‘optimale blussing en redding’ te kunnen waarborgen. Uit advies van de brandweerinspectie bleek dat een laddervoertuig zeker niet nodig was, maar dat men zich kon beperken tot de aanschaf van een ladderaanhanger.

De heer H.J. Elbrink wordt benoemd tot commandant, 1 september 1983

Het Nieuwe Land 14 juli 1983

66

Water - hout - vuur

H.J. Elbrink 1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Door de regiovorming werd de politiek geconfronteerd met een gewijzigde positie van de brandweer binnen de veiligheidsketen. Van een goedwillende vrijwilligersorganisatie kwam er een ontwikkeling naar een organisatie waaraan duidelijke eisen werden gesteld in verband met het kunnen garanderen van de veiligheid van de burger. Het idee van een bestelwagen met wat blusmaterieel, en later wat hulpverleningsmaterieel, moest volledig worden aangepast. Per verzorgingsgebied werd er gedetailleerd onderzoek naar de risico’s gedaan. Op basis daarvan werd bepaald hoeveel mensen er nodig waren, met welke oplei-

Receptie voor het afscheid van commandant Elbrink in het gemeentehuis, 25 februari 1992

ding en welk materieel. De realisering van de uitkomsten van dit onderzoek vereiste de nodige investeringen. Dit gaf regelmatig behoorlijke discussie met zowel het gemeentebestuur, college als raad, en de medewerkers van de afdeling financiën.

Regiovorming is een ander woord dat bij me opkomt. Vanuit het

Alles overziende heb ik een mooie tijd gehad bij Brandweer

Ministerie van Binnenlandse Zaken werden de gemeenten ver-

Noordoostpolder. De omslag naar een professioneel korps verg-

plicht gesteld om voor de brandweerorganisatie een regionaal

de van mij veel overtuigingskracht, naar de organisatie, bestuur

samenwerkingsverband te gaan vormen. Omdat de gemeente

en andere hulpverleningsdiensten’.

Noordoostpolder toen tot de provincie Overijssel behoorde, maar er bovendien een nieuwe provincie Flevoland in wording was, was het gemeentebestuur van mening dat de Brandweer Noordoostpolder zich nog niet bij een brandweerregio moest aansluiten. Begin jaren tachtig koos het gemeentebestuur voor aansluiting bij een te vormen regionale Brandweer Flevoland. De vorming hiervan ging niet van een leien dakje, omdat er een grote controverse was tussen de gemeente Lelystad en de gemeente Almere. De vraag was waar de regionale brandweer zou gaan zetelen en welke lokale commandant dan regionaal commandant zou worden. Uiteindelijk viel de keuze op Almere. Helaas heeft deze slechte startfase jaren doorgewerkt in de verhoudingen binnen het regionaal commandantenoverleg.

Oud-commandant de heer J.A.C. Zeilstra in gesprek met de commandant; links de heer J. Benjamins en burgemeester M.A.J. Knip

Door de regionalisering werd er van de lokale korpsen een behoorlijke mentaliteitsverandering gevraagd. Organisatorische aspecten werden in een groter verband gebracht. Zo kwam er een regionale rampenbestrijdingsorganisatie, waarvoor de lokale korpsen mensen en materieel beschikbaar dienden te stellen. Diverse onderdelen van de gemeentelijke organisatie zoals sociale zaken, burgerzaken, publieke werken, het college werden bij de regionale rampenbestrijdingsorganisatie betrokken. Er moest daarbij uiteraard ook regionaal geoefend worden. Ook de brandweeropleidingen werden vanaf dat moment regionaal georganiseerd.


Oud-commandant de heer R.Tolsma bezoekt deze receptie; links de heren Groen en Hilbers

67

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

J. Woets 1992 – 2000

Uit een inventarisatie bleek dat oefencentrum Zuidbroek het

‘De geweldige inzet van de vrijwillige brandweermens heb ik

meest geschikt was voor loopoefeningen ‘ademlucht’ en voor

iedere keer weer het meest opmerkelijk gevonden. Niet alleen

een inzetoefening. Deze oefeningen zouden op een zaterdag

tijdens de inzetten, maar ook in opleiding en oefening. Bijvoor-

moeten plaatsvinden. Het voorstel werd met algemene stem-

beeld wanneer er voorstellen werden gedaan voor extra oefe-

men aangenomen. Door de cursus kregen de brandweer-

ningen of wedstrijden. Of organisatorische wijzigingen, waar-

mensen beter inzicht in het lopen met ademlucht in extreme

door weer cursussen gevolgd moesten worden. De eerste reactie

omstandigheden, waardoor ze een betere risico-inschatting

was altijd wat negatief. “We steken er al zoveel tijd in en dan

konden maken. Voor deze oefeningen was men van ’s morgens

komt dit er wéér bij” waren de algemene opmerkingen. “Ik ken

06.00 uur tot ’s avonds van huis.

mijn vrouw niet meer” was ook zo’n opmerking. Ik heb dat soort opmerkingen altijd met een glimlach aangehoord, want

De rampenbestrijdingsorganisatie is in mijn periode gewijzigd.

de ervaring leerde dat alle brandweermensen de gezonde ambi-

Een brandbestrijdingspeloton en een reddingspeloton werden

tie hadden om toch weer die kennis te vergaren die nodig was

in het leven geroepen. Natuurlijk met de nodige opleidingen en

om optimaal te kunnen functioneren. Men ging toch weer die

oefeningen, onder andere in Crailo.

oefeningen doen om zo goed mogelijk voorbereid te zijn, men

Ook kwam in deze periode een landelijk beoordelingssysteem

wilde toch weer die extra wedstrijd organiseren om de brand-

van oefeningen ter discussie. Door Brandweer Noordoostpol-

weer te profileren en het groepsgevoel te versterken. Daarbij

der is dat direct opgepakt door het houden van centrale loop-

stond de brandweermens niet alleen. Het thuisfront steunde,

oefeningen ‘ademlucht’. Ieder brandweermens moest op een

niet alleen in woord maar ook in daad.

bepaalde oefenavond twee loopoefeningen doen die aan de hand

Een paar voorbeelden die de ambitie illustreren: voor alle bevel-

van een lijst beoordeeld werden. Oefeningen zijn gehouden in

voerders en plaatsvervangend bevelvoerders werd het wense-

’t Voorhuys, het voormalige ABN-AMRO kantoor aan De Balkan,

lijk geacht om de opleiding ‘onderbrandmeester’ te doen. Een

het Arbeidsbureau, de SNS-bank, de houthandel aan de Nijver-

opleiding die drie jaren in beslag nam. In 2000 hadden alle

heidstraat, het gemeentehuis, een leegstaande huurwoning, het

bevelvoerders en plaatsvervangend bevelvoerders deze oplei-

gemaal bij Lemmer enzovoorts. Niet alleen de oefeningen zelf,

ding gevolgd. Een aantal was inmiddels zelfs ‘brandmeester’.

maar ook de voorbereiding kreeg steeds meer aandacht. Iedere

Er moest in mijn tijd meer realistisch geoefend worden.

groep maakte zelf haar oefenplannen.

Commandant Woets heft het glas vanwege het slaan van de eerste paal voor de nieuwe kazerne te Emmeloord, 13 oktober 1997

68

Hij neemt het commando over van de heer H.J. Elbrink, 29 februari 1992

Water - hout - vuur

J. Woets 1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Op 21 juni 2000 wordt afscheid genomen van commandant Woets (regionaal officier gevaarlijke stoffen) met een bijzondere inzet bij de fa.Van Staveren aan de Randweg in Emmeloord. De organisatie is in handen van plaatsvervangend commandant W. Boonstra

Commandant Woets overhandigt een mooi droogboeket aan wethouder A. van Valburg als dank voor de inzet van het gemeentebestuur bij het realiseren van de nieuwe kazerne, 19 september 1998

Voor de chauffeurs en de officieren zijn rijvaardigheidstrainingen georganiseerd. Uiteraard weer op zaterdag. Om de provinciale wedstrijdorganisatie te ondersteunen werd voorgesteld om jaarlijks een provinciale wedstrijd door Brandweer Noordoostpolder te organiseren. Dit zou een extra zaterdag voor de desbetreffende ploeg vergen. Ook dit voorstel werd direct aangenomen.

De heer W. Dieterman, voorzitter van de Vereniging ‘De Nablussers’ spreekt de commandant toe tijdens zijn afscheid, 30 juni 2000

Niet alleen de vrijwilligers waren ambitieus. De ambitie gold ook voor de mensen in loondienst. Overdag de taken die vielen onder proactie, preventie en de voorbereiding van de

door het Algemeen Dagblad als hoogste eindigden. Verder is

preparatie. Naast deze dagtaak waren deze brandweermensen

het overleg over bestemmingsplanvoorschriften in deze peri-

ook ’s avonds en/of de zaterdagen bezig met het bijwonen van

ode geconcretiseerd. Ik kan dan ook terugkijken op een bij-

de oefeningen, de cursussen en vergaderingen.

zonder plezierige periode als commandant, met name door de inzet van de vrijwilligers en de beroepsmensen van Brandweer

In mijn periode zijn alle vergunningplichtige bedrijven aan-

Noordoostpolder’ .

geschreven, gecontroleerd, gewezen op het treffen van de nodige voorzieningen en zijn de vergunningen verstrekt. Ook

Na het vertrek van J. Woets als commandant duurt het geruime

de controle op de naleving is volgens de vooraf afgesproken

tijd voordat commandant S. Oostinga wordt benoemd. De func-

planning uitgevoerd. De preventieve activiteiten waren zelfs van

tie wordt in die periode waargenomen door plaatsvervangend

een zodanig hoog niveau dat we bij een landelijk onderzoek

commandant W. Boonstra.


69

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

S.P. Oostinga 2001 – 2004 ”Waar ligt de Noordoostpolder?” was zo ongeveer de standaardvraag van mensen aan wie ik vertelde dat ik er brandweercommandant zou gaan worden. “Emmeloord en omgeving” zei ik, “het ligt naast Urk en hoort bij Flevoland”. Dat gaf de meeste mensen enige houvast. Ik wilde graag brandweercommandant worden en op 1 juli 2001 was het een feit. Als jong broekie van 36 jaar, in regionale dienst, gedetacheerd naar Noordoostpolder en dan ‘de baas’ van een organisatie met meer dan 100 vrijwilligers: zeven groepen en zes kazernes. En als afdelingshoofd brandweer onderdeel van de gemeentelijke organisatie. Daar sta je dan.

De heer S. Oostinga trad per 1 juli 2001 in dienst als commandant

De meer dan 100 vrijwilligers werden ondersteund door drie beroepsmensen, inclusief mezelf. Jaarlijks kregen de vrijwilligers ongeveer 300 meldingen te verwerken, met behulp van zeven tankautospuiten, één hulpverleningsvoertuig, een boot en een autospuit lage druk met extra slangen. De adminstratie en uitbetaling voor de vrijwiligers, de gemeentelijke begrotingscyclus, de preventieadviezen, oefenen, opleiden, werving vrijwilligers, onderhoud van het materiaal, aanschaf materieel, het overleg met de bevelvoerders, zorgdragen voor teambuilding en het wij-gevoel, participeren in het regionaal overleg (elke commandant in Flevoland was lid van het Regionaal Managementteam Flevoland), optreden als (hoofd)officier van Dienst waren zo een aantal aandachtsgebieden. Een groot

De leverancier overhandigde op 4 oktober 2002 de nieuwe OVD-auto aan commandant Oostinga

en mooi, maar ook dynamisch bedrijf.

Vanaf het begin heb ik willen koersen op vertrouwen in elkaar, doen wat we hebben afgesproken, het op de kaart zetten van de brandweer binnen de gemeentelijke organisatie en bouwen aan een vernieuwde brandweerorganisatie. Uitgangspunt was om van binnenuit de veranderingsstrategie stap voor stap op te pakken. In maart 2003 heeft het college van B&W het beleidsplan brandweer vastgesteld. De uitvoering kon van start gaan. In 2002 was tijdens de college-onderhandelingen al extra budget gereserveerd voor versterking van de brandweer. Een fulltime administratieve kracht en twee medewerkers operationele voorbereiding konden vrij snel daarna aan de slag.

De nieuwe ademlucht apparatuur werd op 18 december 2003 officieel in gebruik genomen. Omroep Flevoland maakte op 19 december een uitgebreide televisieopname waarin commandant Oostinga aan het woord kwam

70

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

S.P. Oostinga

2005

2010

In de organisatie zat veel kennis. Deze is goed tot zijn recht gekomen in de Europese aanbestedingsprocedure voor ademluchtapparatuur. Een projectgroep met ondersteuning van een externe projectsecretaris, heeft deze aanbesteding voorbereid en succesvol afgerond. Binnen het budget kon alle ademluchtapparatuur worden vervangen en konden nieuwe technologieën worden toegepast. Met ondersteuning van de nieuwe medewerker kon vervolgens worden voldaan aan de nieuwe richtlijnen in het kader van onderhoud en verzorging van de ademluchtapparatuur.

Siemon Oostinga,Wim Sikma, Gerard Op de Woerd, Nico van Toor, Cees Hop en Erik Ruis tijdens een vergadering van de onderdeelscommissie, 8 april 2004

Er liep een rode draad door mijn werkzaamheden als commandant, namelijk personeelszorg. Het bijeenhouden van zo’n grote en gevarieerde organisatie vraagt tact, geduld en een luisterend oor. Maar soms ook zeggen waar grenzen liggen en welke consequenties het overschrijden van grenzen heeft voor het perso-

Tijdens de feestavond reikt commandant Oostinga de diploma’s uit, 10 november 2004

neel. Als metafoor gebruikte ik vaak de kruiwagen waarachter ik liep en waarin 100 kikkers zaten. Houd die maar eens binnenboord! Sommige kikkers sprongen eruit, maar er sprongen ook altijd weer nieuwe kikkers in. Terugkerende hoogtepunten waren de jaarlijkse onderlinge wedstrijden en het jaarfeest. Zeker de grote brandweershow onder leiding van Wendy en Mandy staat mij nog altijd bij. Eén warme herinnering wil ik zeker noemen: de goede en waardevolle contacten met Klaas Ras, mijn brandweercollega van het brandweerkorps Urk. Wij gaven samenwerking gestalte door samen het Officier van dienstvoertuig te delen en elkaars officieren in te zetten in het rooster. Ik mocht een bijdrage leveren aan de vorming van het korps Noordoostpolder en het korps heeft een verdienstelijke bijdrage

Plaatsvervangend commandant W. Boonstra overhandigt commandant Oostinga bij zijn afscheid een prachtige helm van tin


geleverd aan mijn ontwikkeling als leidinggevende. Ik wens het korps al het goede toe.’

71

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

H.L. van Boven 2004 - heden ‘Toen ik in 1998 bij de gemeente Noordoostpolder in dienst

volgen binnen het eigen brandweerkorps. Op die manier leerde

kwam, eerst als directeur en later als gemeentesecretaris, kon ik

ik al veel mensen van de Brandweer Noordoostpolder kennen.

niet vermoeden dat ik ooit brandweercommandant zou wor-

Zij zullen wel gedacht hebben: “wat moet die gemeenteman

den. Het begon allemaal rond 2000 toen ik een bestuurskundi-

nu hier?”. Om aan de opleiding te mogen deelnemen werd ik

ge masteropleiding wilde gaan volgen. Een dergelijke opleiding

in 2002 benoemd als aspirant bij de Brandweer Noordoostpol-

werd aangeboden door de Nederlandse School voor Openbaar

der. Het meest indrukwekkend was toch wel de opleiding tot

Bestuur, en wel in een bijzondere variant, namelijk de opleiding

Officier van dienst in Engeland. Daarna nog het examen hoofd-

Master of Crisis and Disaster Management (MCDM). En dat leek

brandmeester en toen viel, na lang wachten, in de zomer van

me wel wat. Op één of andere manier heb ik altijd al veel affini-

2003 het Commandeursdiploma in de bus. Het wachten duurde

teit gehad met de wereld van veiligheid en crisisbeheersing. Op

zo lang omdat ook het Ministerie van Binnenlandse Zaken een

de eerste ‘schooldag’ bleek dat ik terecht was gekomen in een

dergelijk opleidingstraject nog niet eerder had meegemaakt.

klas met zo’n 20 brandweercommandanten. De vonk sloeg over. In die tijd ontstond er een nieuwe regeling waarbij het MCDM-

Ik leerde in die tijd het brandweerkorps steeds beter kennen.

diploma in combinatie met nagenoeg alle repressieopleidingen

Allereerst doordat ik nog een aantal basismodulen, samen met

van de brandweer zou leiden tot het officiële Commandeurs-

onze eigen aspiranten, ben gaan volgen. Maar bijvoorbeeld

diploma van de brandweer. Ik klopte dan ook bij het opleidings-

ook door de jaarlijkse aanwezigheid bij het brandweerfeest.

instituut NIBRA aan met de vraag hoe ik me kon inschrijven. De

Toen Oostinga in 2004 zijn vertrek als commandant aankon-

directie van het NIBRA schrok hiervan, want er was nog niets

digde lag het voor de hand om te bezien of ik commandant

geregeld. Nooit eerder had iemand deze vraag gesteld. Samen

zou kunnen worden. In het overleg daarover met burgemeester

met de toenmalig adjunct-directeur van het NIBRA heb ik toen

Van Rappard heb ik me direct enthousiast getoond maar ook

alles op een rij gezet en is een opleidingstraject tot stand geko-

gesteld het alleen te willen doen als de vrijwilligers er achter

men. Samen met vier andere deelnemers hebben we ons toen

konden staan. Ik heb toen gesolliciteerd, met als gevolg een

tot doel gesteld om binnen één jaar tijd bijna alle repressie-

flinke sprong in mijn carrière: van aspirant naar commandant.

modulen, van brandwacht tot hoofdbrandmeester te doorlo-

In vrijwillige dienst. Voor zover ik weet ben ik in Nederland de

pen. Het eerste onderdeel was de ademluchttraining die ik kon

enige brandweercommandant die ook gemeentesecretaris is.

In augustus 2004 werd H. van Boven benoemd als vrijwillig commandant; per 1 oktober 2004 treedt hij in dienst

72

Een toespraak tijdens de jaarlijkse feestavond in de kazerne te Emmeloord, 10 november 2004

Water - hout - vuur

H.L. van Boven 1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Eén van de wervingsacties: brandweervrouw zoekt brandweerman m/v

In de eerste weken als commandant was ik aanwezig bij een

Een greep uit de bijzonderheden in mijn periode als

zwaar auto-ongeval. Met veel respect en bewondering heb ik

commandant tot nu toe:

gezien hoe ‘mijn brandweermensen’ gedurende vele uren in de

- De sterke aandacht voor het vinden van nieuwe

kou en in het donker alles hebben gedaan om het slachtoffer te

vrijwilligers (hetgeen in de loop der jaren steeds

bevrijden. Hoe familieleden werden opgevangen door de brand-

lastiger is geworden);

weer, hoe achteraf werd nagepraat op de kazerne. De moeder

- de toename van het aantal vrouwen bij de brandweer;

van het slachtoffer gaf mij een paar dagen later op de kazerne

- de succesvolle start van de jeugdbrandweer;

een kaart, met woorden van dank. En weer later het bericht dat,

- de brandweerwebsite met een besloten deel voor de

mede door het optreden van de brandweer, het behoorlijk goed

ging met het slachtoffer. Daar doen we het voor, en dat is ook de

- het incident bij het polyesterverwekend bedrijf Deen in

emotie die ik zelf voel bij de brandweer: als het er op aan komt

Emmeloord met een grote rookwolk boven woonwijk

met elkaar doen wat je kan, of het nu een groot of een klein

De Zuidert (waarschuwingssirenes aan, GRIP3);

incident is. Achter dat incident zitten immers mensen die hulp

- het overlijden van een brandweerduiker van ons

nodig hebben, die blij zijn als ze die rode auto zien.

vrijwilligers;

buurkorps, de Brandweer Urk;

- de overdracht van preventietaken van de brandweer naar de Van dat laatste heb ik nog een vertederend voorbeeld. Bij een

gemeentelijke organisatie;

kleine brand in de Sterrenbuurt was een meisje van een jaar of

- de aanstaande Wet Veiligheidsregio’s waardoor de

7 zo blij dat de brandweer er was dat ze mij een soort sleutel-

regionalisering van de brandweer steeds dichterbij komt.

hanger wilde geven. Natuurlijk weigerde ik dit, maar ik kon haar niet op andere gedachten brengen. Sinds die dag ligt deze

Brandweer Noordoostpolder is voor mij een korps met een

sleutelhanger in de dienstauto, en staat deze voor mij symbool

geweldige historie, en ik weet zeker, een geweldige toekomst!’

voor de mensen die onze hulp nodig hebben.


73

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Opleiden en oefenen Vandaag de dag is opleiden en oefenen onlosmakelijk verbonden met het brandweerwerk. De kennis en vaardigheid moet immers op peil blijven, om tijdens een uitruk goed te kunnen werken. Toch is er vanuit de eerste jaren van de Brandweer Noordoostpolder niet veel terug te vinden over opleidingen en oefeningen. Alleen bij de aflevering van de eerste motorspuiten vermelden de leveranciers dat er demonstraties komen voor het personeel. Het is natuurlijk heel begrijpelijk dat er geen tijd is

Chauffeur

voor brandweerwerk, buiten branden blussen. Er moet immers een polder ontgonnen worden.

Pompbediende

74

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

In 1946 start de brandweer met oefenen. In het verslag van de Kadervergadering van 4 november 1946 staat: ‘Er zal een nachtoefening gehouden worden’. Het begrip Opleidingen komt voor het eerst voor in een verslag van 9 oktober 1947, ook van de Kadervergadering. Daarin staat: ‘Pogingen voor een te houden brandweercursus geven moeilijkheden. Resultaten worden trouwens betrekkelijk geacht’. In dezelfde Kadervergadering besluit men wel tot een boetesysteem voor het verzuimen van een oefenavond. Per verzuimde oefenavond zal f 0,50 worden ingehouden. In 1948 zijn de plannen concreter. Er komen cursussen voor bevelvoerders en voor de manschappen. De cursus duurt 15 avonden, van ieder 2 uur. De cursus kost f 10,-. Of het echt doorgaat hangt af van de belangstelling en of men wel tijd heeft om te komen. Het is niet duidelijk of de brandweermensen zelf moeten betalen, of dat het Openbaar Lichaam dat moet doen. Dit wordt nog besproken met de Landdrost. Zes kaderleden geven zich op, ook voor de manschappencursus zijn genoeg aanmeldingen. In verband met de oogst is deze cursus in twee delen gesplitst: een deel in het voorjaar en een deel in het najaar. In 1949 is de financiering van de cursus nog niet geregeld. In het verslag van de Kadervergadering van 14 april staat verder te lezen dat de cursussen zeer ongelegen komen, en dat de praktische toepassing van de theorielessen op het platteland betrekkelijk gering is. Vanaf 1950 geven de brandmeesters zelf de lessen. Ieder krijgt een mapje met daarin 16 onderwerpen die in de cursus aan bod moeten komen. Het boetesysteem is strenger. Wie éénmaal verzuimt, zonder geldige reden, betaalt f 0,50. De tweede keer kost f 1,-, de derde keer verzuimen betekent ontslag.

Cursisten tijdens de opleiding van chauffeur pompbediener


75

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Vergoeding

pompbediener wordt gegeven. Het examen is al op 27 februari.

Twee jaar later keert het tij. Brandweermensen krijgen een ver-

Dertien kandidaten worden tot de cursus toegelaten. Waar-

goeding voor de uren die ze besteden aan aan cursussen, verga-

schijnlijk is dit de eerste officiële cursus die bovendien met een

deringen, oefeningen enzovoorts.

officieel examen wordt afgesloten.

manschappen

kader

- oefeningen

f 0,60 f 1,50

Opleidingen worden een integraal onderdeel van het brand-

- lesuren

f 0,30 f 0,75

weerwerk. Zes mensen doen in 1962 met succes de opleiding

Het boetesysteem blijft trouwens bestaan.

tot hoofdbrandwacht. In 1963 start de cursus adembescherming. Ook hier doen zes kandidaten aan mee. Het aantal deelne-

Ook voor het geven van cursussen komt een cursus. In 1955

mers voor de opleidingen brandwacht 2e klas en brandwacht 1e

is er een cursus instructietechniek, van de heer Timmer van de

klas neemt steeds verder toe. In 1964 maakt plaatsvervangend

Inspectie Brandweer.

commandant Visser richtlijnen voor een nieuwe opleiding tot

Bij een opleiding horen examens. In het archief is een lijst te

pompbediener. Een aantal groepen oefent op een vaste avond,

vinden van 27 mei 1957. Op die dag slagen 22 kandidaten voor

eens in de veertien dagen. Bij toerbeurt zetten enkele groeps-

het examen brandwacht 2e klas. Op 14 februari 1958 laat de

leden een oefening uit. In maart 1967 slagen alle 25 kandidaten

Districtinspecteur weten dat op 21 februari 1958 de cursus

voor het examen persluchtmaskerdrager.

Uit het archief van Brandweergroep Ens, 1950-1964

76

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Het oefenen voor een groep als Nagele was niet altijd eenvoudig. Men had weinig industriële gebouwen en daardoor was het moeilijk om voldoende diversiteit en voldoende kwaliteit in de oefeningen te houden. In de jaren zestig bestonden de oefeningen hoofdzakelijk uit het afleggen. Daarna was het een gezellig samenzijn met een sigaar of sigaret en een kaartje leggen. De sigaren en sigaretten konden bij de brandweer worden gedeclareerd. Chris Wesselink en Jaap Veldt, oud-brandweermannen groep Nagele Jaren 60

Rapport van een brandweeroefening in 1962, Ens Nieuwe stijl In 1968 komen er nieuwe opleidingen. In het voorjaar van

onderbrandmeester. In samenwerking met de Stichting Brand-

1969 zakken veel kandidaten van de Brandweer Noordoostpol-

weer Opleidingen Nederland (BOIN) leren ze verder, tot ze vol-

der voor het examen. De opleiding sluit blijkbaar niet aan op

doende bagage hebben om de opleidingen weer op te starten.

het examen. De kosten voor opleidingen worden steeds hoger.

Vanaf het cursusjaar 1982 hebben de opleidingen een nieuwe

De oplossing is om de cursussen alleen nog maar door eigen

structuur. De afzonderlijke cursussen persluchtmaskerdrager,

bevelvoerders te laten geven. Later geeft een staflid alle cursus-

pompbediener en hulpverlener komen te vervallen. Deze cur-

sen. Als hij vertrekt, ligt de opleiding tot brandwacht twee jaar

sussen maken onderdeel uit van de opleidingen tot brandwacht

stil. Drie brandweermensen: G. Alblas, L. Roos en W. Dieterman,

2e klas respectievelijk brandwacht 1e klas.

volgen een opleiding tot hoofdbrandwacht en vervolgens tot


77

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Spuiten tot de emmer vol is, dit is nog een precies werkje en menige spuitgast heeft moeite met de afstand en de druk van het water.

In 1985 zijn de achterstanden in de opleiding tot brandwacht ingelopen. Tijd om van start te gaan met de opleiding van de bevelvoerders tot gediplomeerd onderbrandmeester. Het is ook nodig, omdat de ARBO-wet het als verplichting oplegt. De gemeenteraad gaat akkoord met de bijbehorende verhoging van het opleidingsbudget: f 44.000,-. Vier mensen volgen de opleiding: H. Evers, J. Veldt, A. Verhoef en J. Woets. Vanaf 1987 verzorgt de afdeling Opleiding en Oefeningen van de Regionale Brandweer Flevoland de oefeningen. De instructeurs van de lokale korpsen komen ‘in dienst’ bij deze afdeling. Zij geven de daadwerkelijke opleidingen. In 1989 krijgen de groepen voor het eerst training in het werken met gevaarlijke stoffen. Twaalf mensen doen de opleiding voor de regionale Waarschuwingsen Verkenningsdienst.

78

Diploma Brandwacht, 21 maart 1978 Diploma voor het gebruik, het bedienen en het onderhoud van het persluchtmasker, 18 april 1975

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

De brandweerkorpsen van Lelystad, Almere, Dronten en Noordoostpolder hebben op 28 september 1991 een oefening op het oefenrampenterrein Legerplaats Crailo

Oefenterreinen Veel oefeningen vinden plaats op de gemeentewerf aan de Nijverheidstraat in Emmeloord. Eind jaren tachtig verkoopt de gemeente dit terrein aan een bakkerij. Een groot probleem voor de brandweer. Vooral voor de hulpverleningsoefeningen was het terrein van de gemeentewerf goed ingericht. De bouw van een nieuwe kazerne, met een ruim buitenterrein zou een oplossing zijn. Voorstel is om een kavel aan te kopen aan de Nagelerweg. Brandweer en gemeentewerken stellen een rapport op. Uitkomst is dat er in 1996 geld beschikbaar komt voor de bouw van een nieuwe brandweerkazerne. Het oefenen van persluchtapparatuur kan vanaf 1990 in een vrijgekomen boerderijwoning aan de Casteleijnsweg. De boerderij hoort bij het vuilverwerkingsbedrijf.

Henny Post-van Dijk doet op 21 juni 1991 examen brandwacht; dit is het onderdeel ‘Inzetten van Hoge Druk’


79

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Inmiddels zijn er 26 oefeningen per jaar. Er komen steeds meer taken bij de gemeentelijke brandweerkorpsen, bijvoorbeeld de rampenbestrijding. Om te zorgen dat de oefeningen zo doeltreffend mogelijk zijn, gaat de heer Evers de oefeningen voorbereiden en organiseren. Steeds vaker zijn er oefeningen in andere gebouwen die leegstaan. Of juist in gebouwen waar het voor de hand ligt dat de brandweer er heen moet voor een melding. Zo oefent men in het voormalig ABN/AMRO kantoor aan De Balkan, in de voormalige SNS-bank aan Onder de Toren, de loodsen van Agrico aan de Industrieweg, in ’t Voorhuys, in het voormalig Arbeidsbureau, in het gemeentehuis, in de gebouwen van de gemeentewerf, het voormalig kantoor van het Waterloopkundig Laboratorium, het Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, in het gebouw van de zuiveringsinstallatie in Tollebeek, in het gemaal

Tijdens een oefening zijn boven Crailo gevechtsvliegtuigen van de Koninklijke Landmacht in botsing gekomen en neergestort op een woonwijk

bij Lemmer, in de houtopslagloodsen van Eecen-Oppedijk aan de Bouwerskamp en in landbouwschuren.

Inwoners en voorbijgangers zijn getroffen door wrakstukken en instortingen. Het gehele reddingspeloton moet in actie komen om de slachtoffers te redden en in veiligheid te brengen. De zorg voor eigen veiligheid en een veilige werksituatie zijn hierbij heel belangrijk

80

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Op 30 september 1992 wordt een Regionale Multidisciplinaire Oefening in Emmeloord georganiseerd. Een bedrijfsfeest bij de Fa. Geesink verandert in korte tijd in een nachtmerrie

Vanaf 1993 gaat iedere groep eens per jaar naar het oefencentrum in Zuidbroek. Hier mag volop gestookt worden. De oefeningen bestaan uit het goed toepassen van techniek en tactiek bij het gebruik van adembescherming in ploegen van twee mensen en het doen van twee inzetoefeningen voor de volledige voertuigbezetting. De gewijzigde wetgeving in de Arbeidsomstandighedenwet, het Arbeidstijdenbesluit en milieuwetgeving leiden tot andere manieren van werken: aangelijnd werken op daken, het vrijkomen van asbest bij branden enzovoorts. De voorschriften worden natuurlijk verwerkt in de oefeningen. De heer W. Rood maakt een aanzet voor een standaard jaarplan voor de oefeningen. In 1996 start een cursus oefenleider, omdat het niveau van geoefendheid steeds hoger moet worden. Dit geldt ook voor het opleidingsniveau.


Brandbestrijding, reddingstechnieken, het Landelijk Organisatie Traumateam (LOT team), Lotusslachtoffers, verbandplaatsen van het Leger, afvoer van slachtoffers door ambulances van de GGD en de geneeskundige compagnie worden ingezet

81

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

Op uitnodiging van de Brandweer Noordoostpolder geeft de heer Kusters uit Tilburg voor instructeurs, officieren en bevelvoerders uitleg over het onderwerp ‘een andere kijk op de technische hulpverlening’

In 1992 werd er op een avond een regionale oefening

Het Kader besluit eind jaren negentig dat er per groep drie

gehouden bij Geesink op het industrieterrein Oost.

opgeleide onderbrandmeesters moeten zijn. De opleidings-

Politie, ambulance, landmacht en brandweer deden

kosten stijgen navenant. In 1997 zijn de opleidingskosten nog

daar aan mee. De slachtoffers werden gespeeld door

f 87.089,-, in 1999 is dit opgelopen tot f 114.234,-.

de mensen van de Lotusvereniging. Eén van de slacht-

Ongevallen met hulpverleningsvoertuigen, elders in het land,

offers was in een luchtkoker, bevestigd aan liggers

leiden ook in Noordoostpolder tot meer aandacht voor de

tegen het dak aan, gekropen. Toen een brandweer-

rijvaardigheid van de brandweerchauffeurs. De chauffeurs

man het slachtoffer daaruit wilde bevrijden hield de

krijgen trainingen in een simulator, op een apart circuit en op

koker het niet meer en stortten het Lotusslachtoffer en

de openbare weg. Later is er een speciaal examen voor chauf-

de brandweervrijwilliger vier meter naar beneden op

feurs. In 2006 volgen alle chauffeurs die spoedeisend moeten

de betonnen vloer. Beiden werden naar het ziekenhuis

kunnen rijden (in tankautospuiten en het OVD-voertuig) de

afgevoerd. Het Lotusslachtoffer had een gebroken boven-

wettelijk voorgeschreven module Brandweerchauffeur.

arm en kneuzingen opgelopen. De brandweerman had kneuzingen opgelopen en heeft een aantal dagen niet kunnen werken. De oefening werd direct afgeblazen. Het was wel schrikken!! Jan Woets, oud-commandant, 1992

82

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

Eén keer per jaar oefenen alle brandweergroepen in het brandweeropleidingscentrum in Zuidbroek. Twee spuitgasten benaderen hier een pand waarin slachtoffers en/of brandhaard worden opgezocht, 24 september 1994

1995

2000

2005

2010

Het oefenen in een reële situatie waarbij de brandweermannen en -vrouwen allerlei technieken die de brandweer heeft geleerd in de praktijk moet brengen. Na een boeiende dag wordt de instructeur afgevoerd in een primitieve ambulance

De chauffeurs van de Brandweer Noordoostpolder zijn op 20 februari 1995 een dag te gast bij de BOV in Lelystad. Deze afkorting staat voor Beroeps Opleidingen Verkeersveiligheid. Het aanleren van optimale voertuigenbeheersing en de bediening met name op de centrifugale kracht en remkrachten en niet te vergeten de acceleratie komen ter sprake


83

1940

1945

1950

1955

Het omgaan met de motorkettingzaag wordt tijdens het examen brandwacht 1e klas in praktijk gebracht, 12 april 1995

1960

1965

1970

Tijdens de brandwachtcursus gaan de brandweerlieden op 31 mei 1995 naar Utrecht voor een training hittegewenning

Oefenen in deze tijd

De computer doet zijn intrede bij het opleiden en examineren.

Met ingang van het cursusseizoen 2003-2004 geeft opleidings-

De meeste theorie-examens voor de rangen van manschap tot

instituut BOGO de avondopleidingen tot en met brandmeester.

brandmeester worden afgenomen via de computer. Het prak-

De opleiding tot manschap is meer aan de praktijkbehoefte aan-

tijkexamen onderbrandmeester bestaat uit een inzet ‘brand’ en

gepast. Tijdens de opleiding worden al deeltoetsen afgenomen.

een inzet ‘hulpverlening’. Ook het onderdeel ‘hulpverlening’ is

Als alle toetsmomenten zijn afgetekend, mag men meedoen aan

een computersimulatie. Het NIBRA (Nederlands Instituut voor

het praktijkexamen. Dit is een beoordeling van een praktijk-

Brand- en Rampenbestrijding) geeft al geruime tijd de offi-

inzet, waarbij gelet wordt op wat de kandidaat, gezien zijn

ciersopleiding. Zij verzorgen ook de herhalingstrainingen voor

nummer in het aflegsysteem, moet kunnen.

officieren, in Engeland of Zweden. Vanuit de Brandweer Noordoostpolder doen Boonstra, Van Drogen en Rood mee aan deze trainingen.

Het theorie-examen brandwacht 1e klas vindt op 19 december 1995 plaats op Urk

84

Het praktijkexamen ademlucht is op 27 november 1997 in het oude bankgebouw van de ABN/AMRO aan De Balkan in Emmeloord. Hier het verwisselen van een ademluchtcilinder bij een medekandidaat

Water - hout - vuur

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

Tijdens de ‘Oefening Waterklok’ vindt een aanvaring plaats tussen de binnenvaarttanker ‘Annemarie’ en het partyschip ‘Prins Claus’. Ter hoogte van het gemaal De Blocq van Kuffeler is deze oefening. Ook enkele brandweerlieden uit de Noordoostpolder doen mee, 26 september 1997

In 2000 verschijnt de nieuwe leidraad oefenen. Een feest van herkenning, want eigenlijk werkt de Brandweer Noordoostpolder al vanaf 1995 op die manier. Natuurlijk stapsgewijs, maar de manier van werken is wel degelijk vergelijkbaar. De groepen Rutten en Marknesse spelen bij de invoering van het nieuwe oefenbeleid een grote rol. Zij maken de oefenkaarten die bij de nieuwe manier van oefenen horen. De voorbereiding, beoor-

Diverse feestgangers raken gewond en er stromen gevaarlijke stoffen uit de tanker. De oefening wordt gehouden in het kader van de ‘Samenwerkingsregeling Ongevallenbestrijding IJsselmeergebied’ waarbij ook de (regionale) brandweer aanwezig is

deling en evaluatie van een oefening verlopen volgens vaste stappen, in een vooraf opgesteld draaiboek. De invoering van de Landelijke Leidraad Oefenen betekent eigenlijk meer een verlichting dan een belasting, omdat de leidraad voorziet in

lijke stoffen en een blok overige onderwerpen. Alle korpsen in

voorbereide draaiboeken en oefenbeschrijvingen, die tot dat

Flevoland moeten dit schema gaan volgen. Het geldt ook voor

moment door de groepen zelf werden ontwikkeld!

de oefeningen voor het optreden in groter verband (peloton en

De leidraad heeft wel vergaande gevolgen voor de oefenplan-

compagnie). Deze grotere oefeningen zijn steeds de afsluiting

ning. Vanaf 2000 is het jaar verdeeld in vier grote blokken:

van een serie oefeningen in één blok.

brandbestrijding, hulpverlening, ongevalsbestrijding gevaar-

Op deze manier wordt nu nog steeds geoefend.


85

Hoofdstuk

Recommend Documents