HOOFDSTUK 3. Voorwoord

HOOFDSTUK 3

Voorwoord

BESTUURSVERSLAG I 2015

HOOFDSTUK 3

Inhoudsopgave Voorwoord

Leeswijzer

Inhoudsopgave

Leeswijzer

Inhoudsopgave

1

Quadraam geeft één bestuursverslag uit en maakt geen aparte publieksversie. Het bestuursverslag is te vinden op www.quadraam.nl

Leeswijzer

1

Voorwoord

2

De belanghebbenden zijn via een mail geattendeerd op het feit dat het bestuursverslag online gepubliceerd is. Quadraam wil met dit bestuursverslag alle belanghebbenden op eerlijke en heldere wijze informeren over de geleverde prestaties en de daarbij behorende acties en soms onvermijdelijke dilemma’s.

HOOFDSTUK 1

Organisatieprofiel

4

HOOFDSTUK 2

Strategie & beleid

7

HOOFDSTUK 3

Resultaten

22

HOOFDSTUK 4

Belanghebbenden

47

HOOFDSTUK 5

Corporate Governance

48

HOOFDSTUK 6

Verslag Raad van Toezicht

49

Het bestuursverslag bestaat uit twee delen: het jaarverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag wordt de opbouw van het stuk geduid in inhoudsopgave, leeswijzer en voorwoord. Vervolgens wordt in hoofdstuk 1 een profiel van de organisatie geschetst, waarna in hoofdstuk 2 ingegaan wordt op de gevolgde strategie en het daaruit voortvloeiende beleid. In hoofdstuk 3 worden de gerealiseerde en nog te realiseren resultaten geduid. De belanghebbenden van Quadraam vinden een plek in hoofdstuk 4, waarna in hoofdstuk 5 ingegaan wordt op de corporate governance, verbijzonderd in een verslag van de Raad van Toezicht in hoofdstuk 6 en een verslag van de GMR in hoofdstuk 7. In hoofdstuk 8 wordt vooruitgekeken middels de continuïteitsparagraaf en in hoofdstuk 9 zijn alle relevante gegevens van de scholen opgenomen. In de jaarrekening worden de balans, resultatenrekening en toelichtingen daarop weergegeven. Net als de jaarverslagen over 2012 en 2013 is het jaarverslag over 2014 voorgelegd aan de jury van de Dyade bestuursbokaal, met als resultaat dat dit tot de titel “beste jaarverslag in de sector Voortgezet Onderwijs” leidde. Voorwaar iets om trots op te zijn!

HOOFDSTUK 7

GMR

53

HOOFDSTUK 8

Continuïteitsparagraaf

Uw opmerkingen over en ideeën voor verbetering van dit bestuursverslag zijn van harte welkom. U kunt uw reactie sturen naar [email protected]

54

HOOFDSTUK 9

De schoolgegevens

59

COLOFON Realisatie: De Reus’ Communicatie & Publiciteit. Eindredactie: Claudia Glöckner, Paul Kanters en Angélique Sanders. Fotografie: Voermans van Bree, Guus Madern en anderen. QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 1

Voorwoord

“Om zich optimaal te kunnen ontwikkelen, heeft elk talent ruimte nodig” Dit citaat komt uit het strategisch beleidsplan ‘Ruimte voor talent’, dat Quadraam in 2015 heeft vastgesteld en dat de komende vijf jaar leidraad is bij alles wat wij doen. Het cruciale verschil met het vorige plan (‘Elk talent telt’) is het woord ‘ruimte’: ruimte geven en nemen, ruimte maken en ontdekken, ruimte zien en benutten... Voor een strategisch beleidsplan kan het belang van draagvlak - in de breedste zin van het woord - nauwelijks overschat worden. Iedereen krijgt er immers mee te maken; iedere leerling, iedere ouder en iedere medewerker (en ook iedereen die op een andere manier bij ons onderwijs betrokken is). Het spreekt dan ook voor zich dat alle geledingen intensief betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van het nieuwe strategisch beleidsplan en dat we daarin ontzettend veel tijd en energie hebben gestoken (en ons bijvoorbeeld lieten inspireren door spraakmakende sprekers en dwarse denkers). Het heeft geleid tot een enthousiasmerend proces en een resultaat waarop we alleen maar trots kunnen zijn. In dat proces zijn we helemaal teruggegaan naar de basis, namelijk de kernopdracht van onderwijs: zorgen dat leerlingen zo optimaal mogelijk kunnen functioneren in de toekomstige maatschappij. Daarbij stuitten we meteen ook op misschien wel de grootste uitdaging van dit strategisch beleidsplan, want hoe kun je leerlingen - oneerbiedig gezegd - ‘klaarstomen’ voor een samenleving, die door technologische innovaties sneller verandert dan ooit en waarin steeds weer nieuwe diensten en producten worden ontwikkeld? We weten niet hoe de samenleving er over vijf jaar uitziet. Dat wil zeggen: niet precies en ook niet ongeveer. Wat we wel weten, is dat die samenleving zal worden gekenmerkt door diversiteit. Daarop kunnen we onze leerlingen wél voorbereiden; door ze de ruimte te geven om hun eigen specifieke talenten te ontwikkelen en door de inmiddels bekende ‘21st Century Skills’ een prominente plaats te geven in ons onderwijs. Zo zorgen we ervoor dat onze leerlin-

QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 2

gen beschikken over de kennis en vaardigheden die ze nodig hebben in een samenleving die continu in beweging is. Een uiterst belangrijk uitgangspunt daarbij is de keuze voor ‘gepersonaliseerd leren’. Deze onderwijsbenadering geeft leerlingen bij uitstek de ruimte om op hun eigen manier en in hun eigen tempo aan hun eigen leerdoelen te werken. Zo wordt, tot op het niveau van de klas, maximaal rekening gehouden met verschillen tussen leerlingen (en dus met diversiteit). Bovendien is er door de schaalgrootte van Quadraam altijd wel een school die beantwoordt aan het gewenste niveau of profiel. Bij deze transitie naar onderwijs dat zoveel mogelijk aansluit op de talenten en ambities van de individuele leerling vormen docenten een cruciale succesfactor. Want gepersonaliseerd leren betekent beslist niet dat leerlingen worden losgelaten. Integendeel, de docent bewaakt de balans en houdt nauwlettend in de gaten of de leerlingen hun persoonlijke leerdoelen halen. Waar nodig stuurt de docent bij en geeft meer of minder ruimte. De leerling staat centraal, maar de docent staat er meteen naast. Deze aanpak vraagt veel van docenten, maar maakt het ook ontzettend spannend om op een Quadraamschool les te geven. Net zoals de leerling ruimte krijgt, krijgt ook de docent volop de ruimte om lessen meer op eigen wijze in te vullen. Bijvoorbeeld door het curriculum te verrijken met andere invalshoeken, door vernieuwende didactische methodes te introduceren of door optimaal gebruik te maken van ICT en andere technologische innovaties. Een mooi voorbeeld is de digitale methode die is ontwikkeld voor het vak filosofie. De relatie tussen leerling en docent is daardoor veranderd, maar filosofie is nu wel op bijna al onze scholen beschikbaar. Wij hopen uiteraard dat docenten deze ruimte pakken en zich niet meteen laten afschrikken door allerlei praktische bezwaren. In het onderwijs zijn we

Voorwoord

sterk in het ‘stapelen’ van taken, maar we vergeten er af en toe weer een paar af te halen. En het kan ook geen kwaad om kritisch te kijken naar wat echt nodig is om aan de exameneisen te voldoen. Of om eens te proberen wat meer los te komen van de methode. Dat is ruimte creëren voor een rijkere invulling van het onderwijs en dat is dus leerlingen beter voorbereiden op een veranderende samenleving. Docenten doen het niet alleen. Zij functioneren in een team en ze moeten kunnen rekenen op de steun van hun leidinggevenden. Ruimte om het anders te doen, is er alleen als collega’s en leidinggevenden die ruimte geven. Maar dat is niet de enige randvoorwaarde. Zeker zo belangrijk is dat de leidinggevende scherp is op kwaliteit door kritische vragen te stellen en hoge verwachtingen uit te spreken. Een docent moet een goed verhaal hebben, want het gaat wel om onderwijs, en de leidinggevende moet lef hebben; lef om vernieuwingen de ruimte te geven, maar ook lef om af en toe nee te zeggen. En lef om minder te vinden en meer te vragen. Een andere belangrijke taak van het management, zowel op school- als op stichtingsniveau, is ‘het onderwijs om de leerling heen organiseren’ (zoals we dat tegenwoordig noemen in onderwijsland). Waar het om gaat, is dat we ervoor zorgen dat leerlingen en docenten de geboden ruimte ook daadwerkelijk kunnen benutten. Dat betekent dat aan alle randvoorwaarden wordt voldaan. Een onderdeel daarvan is zeker ook dat we investeren in professionalisering, zodat docenten maximaal zijn toegerust voor de uitdagende rol die dit strategisch beleidsplan van hen vraagt. Daarbij hoort ook een intensievere samenwerking met de maatschappelijke omgeving. We kijken naar buiten en we willen dat anderen naar binnen kijken. We betrekken bedrijven, overheden en instellingen steeds nadrukkelijker bij ons onderwijs en we werken samen met het vervolgonderwijs en lerarenopleidingen. Ook op deze manier houden we voeling met de samenleving, waardoor we nieuwe ontwikkelingen zo snel mogelijk in ons onderwijsprogramma kunnen integreren. Een goed voorbeeld van de invloed van de samenleving op ons beleid is het huidige vluchtelingenvraagstuk. Jonge asielzoekers moeten natuurlijk naar school. Wij zien het als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om snel voor adequate voorzieningen te zorgen. Dat hebben we gedaan via de opening van nieuwe internationale schakelklassen in Velp (oktober 2015) en Arnhem-Presikhaaf (januari 2016) als onderdeel van Vmbo ‘t Venster. Naast deze leerlingengroei hebben we te maken met krimp, met name in de Liemers. Besluitvorming over de wijze waarop wij daarmee omgaan, is in voorbereiding. Ook ons onderwijsaanbod in Elst en Arnhem-Zuid is onderwerp van gesprek. De nieuwe campus voor de Arnhem International School (AIS) wordt in 2016 in gebruik genomen. Is het strategisch beleidsplan dat we in 2015 hebben vastgesteld ambitieus? Zeker, maar dat is geen keuze maar een kwestie van moeten. Scholen mogen de aansluiting op de samenleving niet verliezen. Onze ambitie gaat echter verder: wij willen de maatschappelijke ontwikkelingen op de voet volgen. Dat is ook wat leerlingen en ouders van ons verwachten. Zij vragen goed én actueel onderwijs. Hoewel we ambitieus zijn, zullen de doelstellingen uit het strategisch beleidsplan niet in één jaar gerealiseerd worden. Het plan heeft niet voor niets QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 3

een looptijd van vijf jaar. We gaan ieder jaar stappen zetten, maar we nemen ook de ruimte om te reflecteren: wat hebben we gedaan, wat gaat goed en wat kan beter? Dit past bij wat Quadraam wil zijn: een lerende organisatie, waarin professionals beter worden door van elkaar te leren en door successen met elkaar te delen. Het strategisch beleidsplan is in 2015 vastgesteld. 2016 wordt dus het eerste jaar dat we er voluit mee aan de slag gaan. Daarbij bevinden we ons in de bijzondere uitgangspositie dat alle scholen vallen onder het basistoezicht van de onderwijsinspectie. Dat is de verdienste van alle medewerkers, die daarvoor dan ook een groot compliment verdienen. We koesteren deze prestatie, maar zijn ons er ook van bewust dat de eisen van morgen andere eisen zijn dan die van vandaag. We zullen dus alert moeten blijven. In het onderwijs wordt vaak gezegd dat de leerling centraal staat. Daar is doorgaans weinig op af te dingen - zonder leerlingen geen onderwijs - maar wij denken dat leerlingen daarmee tekort worden gedaan. Ze hebben vaak verrassende ideeën over wat goed en actueel onderwijs is. Door met hen in gesprek te gaan, bijvoorbeeld via de ideeënwedstrijd PITCH@Quadraam, proberen we daarvan te profiteren. Hetzelfde geldt voor de rondetafelgesprekken die we houden met medewerkers. Het zijn juist deze contacten die ons doen beseffen hoe mooi is het is om bestuurders te mogen zijn van zo’n dynamische club! Ten slotte: wij hopen dat dit bestuursverslag een goed beeld geeft van wat Quadraam in 2015 heeft bereikt. Reacties zijn uiteraard van harte welkom. College van Bestuur Quadraam, Marc Mittelmeijer, voorzitter Erika Diender-van Dijk, lid

PS: We kunnen ons voorstellen dat u na lezing van dit voorwoord geïnteresseerd bent in het volledige strategisch beleidsplan. Dit staat op www.quadraam.nl, evenals een video waarin de essentie van het plan wordt toegelicht.

HOOFDSTUK 1

Organisatieprofiel

De Gelderse Onderwijs Groep Quadraam staat voor een compleet en kleurrijk aanbod van kwalitatief hoogwaardig voortgezet onderwijs in een kleinschalige setting. Quadraam biedt alle vormen van voortgezet onderwijs: vmbo, havo, vwo, gymnasium en praktijkonderwijs. Iedere school van Quadraam heeft haar eigen kleur en profiel. Van alpha tot bèta, van (top)sport, kunst, cultuur en dans tot wetenschap (science), techniek, business, internationaal en tweetalig. Van Montessori onderwijs tot technasium en onderwijs voor hoogbegaafden. Leerlingen en hun ouders kunnen daardoor kiezen voor een school die het beste bij hen past. Daarmee wil Quadraam leerlingen alle kansen bieden voor de wereld van morgen en ruimte bieden voor ieders talent.

Kernactiviteiten De kernactiviteit van de Stichting Quadraam is het behartigen en bevorderen van het voortgezet onderwijs (VO) aansluitend aan het basisonderwijs in Arnhem, de Liemers en Overbetuwe. Het onderwijs wordt verzorgd vanuit 13 scholen. De Stichting heeft sedert 25 augustus 2005 een eigen BV, Quadraam BV genaamd. De Stichting is enig aandeelhouder van de BV. Quadraam BV heeft als doel het verkrijgen, beheren en exploiteren van arbeidservaringsplaatsen en/of een arbeidstrainingscentrum.

IB World School Flashmob In het kader van het Beekweek Project X (tien jaar Beekdal Lyceum) delen de ruim tweehonderd brugklassers van de havo/vwo-school op 21 oktober een sympathiek cadeautje uit: ze trakteren de kinderen van basisschool De Boomhut (aan de overkant van de straat) in hun speelpauze op een swingende flashmob.

Juridische structuur Stichting Quadraam is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer: 41053607. De stichting draagt de statutaire naam Samenwerkingsstichting Voortgezet Onderwijs Overbetuwe, Arnhem en Liemers. De stichting is statutair gevestigd te Duiven.

Organisatiestructuur Quadraam kent een tweehoofdig professioneel College van Bestuur en een Raad van Toezicht. De scholen worden geleid door directeuren die een bestuurlijk mandaat hebben dat is uitgewerkt in het managementstatuut. Binnen de scholen wordt gewerkt vanuit een twee lagen managementstructuur. Ter ondersteuning van de scholen zijn er functionele diensten ingericht op het gebied van HRM, Financiën & Vastgoed, Informatiemanagement en Kwaliteitsmanagement. Tot de staf van het College van Bestuur behoren het bestuurssecretariaat, de secretaris CvB/juridisch adviseur en de stafafdeling Communicatie & Marketing.

Personeelsreis

IT-coaches

Nieuw jasje

De medewerkers van het Candea College in Duiven maken om de vier à vijf jaar een personeelsreis. In juli 2015 wordt een bezoek gebracht aan Den Haag. Er is een zeer gevarieerd programma: de stad verkennen per fiets of solex, portretschilderen, Staten-Generaaltour, boottochten, museumbezoek, bierproeverij, bezoek aan het stadion van ADO Den Haag, Sealife, workshop cocktails maken en stranduitdagingen zowel powerkiten en brandingraften.

Het Liemers College heeft ITcoaches. Dit zijn leerlingen die andere leerlingen (en docenten) helpen bij vragen en problemen op het gebied van ICT, zoals het gebruik van devices (laptop, tablet etc.), apps en mediawijsheid. Het doel is dat in iedere klas twee IT-coaches zitten. De IT-coaches hebben ook een eigen website: www.itcoaches.nl.

Na een gedegen onderwijsvernieuwing investeert het Lorentz Lyceum in Arnhem flink in een nieuw huisstijl, website en allerlei andere communicatiemiddelen. Hiermee wordt goed duidelijk wat het internationale profiel betekent voor (potentiële) leerlingen.


Organisatieprofiel

Raad van Toezicht

College van Bestuur

GMR

Centraal Bureau Bestuur & Diensten Secretaris/Juridische zaken

Bestuurssecretariaat

Communicatie & Marketing

Informatiemanagement

Quadraamscholen

Financiën & Vastgoed

Quadraam Krachtwerk B.V.

Candea College

Liemers College

Montessori College Arnhem

Stedelijk Gymnasium Arnhem

Vmbo ‘t Venster

Beekdal Lyceum

Olympus College

Lorentz Lyceum/ Arnhem International School

Maarten van Rossem

Centrale Directie

Centrale Directie

Directeur

Rector

Directeur

Rector

Rector

Rector

Directeur

HRM

Lyceum Elst

Het Westeraam

Praktijkonderwijs

Kwaliteitsmanagement

Figuur 1: Organogram Quadraam

Directeur

Produs Praktijkonderwijs

Personele bezetting De personele bezetting bij Quadraam bedroeg gemiddeld in 2015 1.277 fte.

Profiel bestuurders Quadraam heeft een College van Bestuur bestaande uit twee professionele bestuurders:

Drs.ir. M.A. Mittelmeijer RI, voorzitter, heeft het grootste deel van zijn loopbaan gewerkt in het voortgezet en hoger onderwijs. Sinds 2003 is hij bestuurder in het voortgezet onderwijs. E. Diender-van Dijk MCM, lid, is een groot deel van haar carrière werkzaam geweest in het hoger onderwijs. Tussen 2009 en 2014 maakte zij deel uit van de korpsleiding van de politie IJsselland. Vanaf 2014 is zij bestuurder in het voortgezet onderwijs.


Directeur

Symbion

EeCee

Organisatieprofiel

Functionele managers Quadraam

Hans de Reus

Herman Soepenberg

Virginie Donker

Eric den Oudsten

(HRM)

(Financiën en vastgoed)

(Kwaliteitsmanagement)

(Informatiemanagement)

Paul Kanters

Angélique Sanders

(Secretaris College van Bestuur)

(Communicatie & marketing)

Raad van Toezicht Quadraam (2016) V.l.n.r.: Han van Wijk, Janneke Hoekstra, Robert Jan Simons, Frans Mutsaers en Jan Langerhuizen (Sacha Ausems ontbreekt op de foto).


HOOFDSTUK 2

Strategie en beleid

De samenleving is essentieel veranderd de afgelopen jaren. Van een industriële samenleving die in de vorige eeuw nog dominant was naar een kennisof informatiemaatschappij waarin het belangrijk is dat iedereen actief participeert in diverse netwerken, ofwel een netwerksamenleving. De continue ontwikkelingen op technologisch vlak zorgen er bovendien voor dat de leerlingen nu en in de nabije toekomst op een andere manier werken, leven en leren. Wat en hoe moeten jongeren leren om optimaal voorbereid te zijn op de samenleving in de 21ste eeuw? Dat is de vraag waar Quadraam zich in 2015 intensief mee bezig heeft gehouden. Een kant en klare oplossing hierop heeft Quadraam niet. Eén ding is zeker: we staan aan de vooravond van enorme veranderingen. Daar gaat Quadraam zich op richten, ook al weten we in deze snel veranderende wereld niet precies waar we in 2020 voor komen te staan. Voortdurende herijking van de geformuleerde richting blijft dan ook noodzakelijk. In juli 2015 eindigde het strategisch beleidsplan met de titel ‘Elk talent telt’. Augustus 2015 begon het nieuwe strategisch beleidsplan 2015-2020: ‘Ruimte voor talent’. Het gaat bij deze titel in vergelijking met de vorige nog steeds om talent in de ruimste zin van het woord: ieder mens heeft talenten. Om zich optimaal te kunnen ontwikkelen heeft elk talent ruimte nodig, zeker in de jaren die voor ons liggen. De 13 scholen zullen deze ruimte in de komende 5 jaar gaan invullen. Voordat Quadraam is begonnen met het formuleren van het nieuwe strategische beleidsplan 2015-2020 heeft een evaluatie plaatsgevonden van het vorige plan.

Evaluatie Strategisch Beleid 2010-2015

Kookschool

Kunstproject Vrijheid

Anti-pesttoneel

Talentlessen

De leerlingen van Produs lopen al een aantal jaren stage bij zorgorganisatie Pleyade. Op de locaties Eilandstaete en Malburgstaete is de Arnhemse school voor praktijkonderwijs een ‘kookschool’ begonnen. Het werken met oudere mensen is voor veel leerlingen nieuw, maar het is mooi om te zien hoe vriendelijk, geduldig en behulpzaam ze zijn en hoe de bewoners genieten van het contact met de jongeren.

Alle tweedeklassers van het Olympus College in Arnhem doen mee aan het grootschalige kunstproject ‘Vrijheid’ met muziek, dans, spel en multimedia. Het is een voorstelling over oorlog en vrede, over terugkeren na een evacuatie en over hoe het voelt om te moeten vluchten. Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met Studio26.

De onderbouwleerlingen van Het Westeraam in Elst hebben dinsdag 17 november geen gewone lessen. In plaats daarvan staat de dag helemaal in het teken van pesten, meelopen en gepest worden. De antipestdag wordt geopend met het toneelstuk ‘Gewoon een grapje, snap je!’

Lyceum Elst voert in 2015 talenturen in. De leerlingen werken gedurende acht weken twee lesuren per week met een docent aan een zelfgekozen talent. Bijvoorbeeld sport, kunst, scheikundeproefjes, schaken, fotografie, fashion of sterrenkunde. Voor de volgende periode kiezen de leerlingen een ander talent om mee aan de slag te gaan.


In 2014 zijn gesprekken gevoerd met groepen deelnemers, welke in 2015 hebben geleid tot het afronden van de evaluatie van het voorgaande strategische beleid (2010-2015). Gevraagd werd naar de realisatie van de strategische doelstellingen en wat Quadraam vooral zou moeten behouden in het licht van het nieuwe strategische beleidsvormingsproces 2015-2020. Gesproken werd met: - Oudergeleding van de GMR - GMR - Groep 25 (schooldirecteuren, functioneel managers) - Externe stakeholders - Raad van Toezicht De leden van het College van Bestuur zijn daarbij aanwezig geweest. De gesprekken werden voorbereid en begeleid door de regiegroep, die tevens het proces voor de totstandkoming van het nieuwe strategische beleid begeleid heeft. In de jaarverslagen 2010-2014 werd steeds teruggeblikt op de realisatie van de strategische doelstellingen.

Strategie en beleid

Resultaten Strategisch Beleidsplan 2010-2015 Hierna wordt per doelstelling kort benoemd of deze behaald werd met een korte toelichting daarbij. Er wordt meteen een link gemaakt met het nieuwe strategische beleidsplan 2015-2020. De totstandkoming en de inhoud van het nieuwe strategische beleidsplan wordt in de volgende paragraaf toegelicht.

1e doelstelling: Elk talent telt Resultaat: Gerealiseerd De aandacht voor de onderwijskwaliteit is sterk toegenomen en de onderwijsrendementen daardoor ook. Er zijn initiatieven ontwikkeld om leerlingen te laten ontdekken waar hun talenten liggen. Diverse onderwijsprogramma’s zijn door de scholen aangeboden om leerlingen de kans te geven uitdrukking te geven aan hun talenten. In het nieuwe strategische beleid blijft de aandacht voor talent centraal staan, met name het maken van ruimte in de onderwijsprogramma’s om dit nog beter tot zijn recht te laten komen.

aansluitingspartners in de gehele onderwijsketen. Met lerarenopleidingen is met name het laatste jaar de samenwerkingsrelatie aangescherpt. Er zijn in samenwerking met andere VO scholen bijzondere voorzieningen gestart (zoals TimeOut en SOS rebound) en de Samenwerkingsverbanden in het kader van Passend onderwijs zijn verder vormgegeven. Het betrekken van ouders in het leerproces van hun kinderen, is minder goed dan gewenst uit de verf gekomen. Ouderbetrokkenheid krijgt in het nieuwe strategische beleid ook weer een nieuwe lading. In de toekomst wil Quadraam nog meer ruimte maken voor samenwerking met andere partners in het primaire onderwijsproces.

Plan 2015-2020 Omgeving betrekken, is één van de vijf kijkrichtingen geworden. Concreet in het programma Aansluiting Onderwijsketen.

3e doelstelling: Excellent werkgeverschap Resultaat: Gerealiseerd

Plan 2015-2020 Ruimte voor Talent: de titel van het nieuwe beleidsplan. Onderwijs en Leerling centraal, zijn twee van de vijf kijkrichtingen geworden. Concreet in het programma Ruimte! en in het programma Gepersonaliseerd leren.

2e doelstelling: Relatie met de omgeving Resultaat: Gerealiseerd Quadraam heeft sterke en goede relaties met belanghebbenden weten op te bouwen. De scholen staan midden in de samenleving en spelen een rol van betekenis in de regio en in de wijken. Er is een overlegstructuur ontstaan met


Medewerkers hebben in de afgelopen strategische periode tot drie maal toe via een medewerkerstevredenheidsonderzoek aangegeven hoe zij Quadraam als werkgever ervaren hebben. Deze uitslagen zijn steeds voldoende geweest. De werkdrukbeleving blijft een punt van aandacht en zorg. Anderzijds werden de ontwikkelmogelijkheden en professionaliseringsmogelijkheden steeds beter gewaardeerd. Via het VOC-AOQ werd dit mede steeds beter gefaciliteerd. Enkele beleidsonderwerpen zijn in gang gezet om de rechtsgelijkheid tussen de scholen van Quadraam te verbeteren. Bijna alle scholen hebben hun Investors in People certificaat behaald, inclusief het onderdeel Centraal Bureau. Het is niet gelukt om het Taakbeleid op Quadraam niveau

Strategie en beleid

afgestemd te krijgen. Hieraan wordt in 2015 en 2016 decentraal per school aan doorgewerkt. Het Leiderschapsprogramma is van start gegaan en is in het nieuwe strategische beleid een belangrijke thema.

Plan 2015-2020 Leiderschap ontwikkelen is één van de vijf kijkrichtingen geworden. Concreet komt dit terug in het programma Q-Academy.

4e doelstelling: Technologische ontwikkeling Resultaat: Nog te realiseren Quadraam heeft moeten constateren dat het afgestemd blijven van het onderwijs op technologische ontwikkelingen beter kan. Het zelf toepassen van technologische ontwikkelingen in het onderwijs is zelfs enigszins achtergebleven. Het gebruik maken van informatietechnologie om bijvoorbeeld gepersonaliseerd leren mogelijk te maken is onvoldoende breed onderzocht en toegepast. De ontwikkelingen gaan snel en er is nog geen goede vorm gevonden om medewerkers en leerlingen te leren om te gaan met de snelheid en mogelijkheden van ontwikkelingen. Toepassing van mogelijkheden en omgaan met veranderingen vraagt om ruimte maken in het onderwijs.

5e doelstelling: Duurzaamheid & Globalisering Resultaat: blijvend en vanzelfsprekend punt van aandacht Hoewel er veel voorbeelden te noemen van manieren waarop vorm is gegeven aan de ambitie om duurzaamheid in te bedden in de scholen, is dat nog niet over de volle breedte gebeurd. Quadraam wil dat het begrip duurzaamheid vanuit de drie P’s: Planet, People, Profit richting geeft aan ons handelen. Er zijn energiebesparende maatregelen genomen op het Montessori College Arnhem en in nieuwbouw- of renovatietrajecten zijn duurzame maatregelen genomen. Op de verschillende scholen zijn er projecten in het kader van ‘People’ en globalisering uitgevoerd. Duurzaamheid & globalisering is niet als aparte kijkrichting opgenomen in het nieuwe strategisch beleidsplan, maar vindt haar betekenis in feitelijk alle strategische programma’s de komende jaren.

Plan 2015-2020 Onderwijs, Leiderschap en Organisatieontwikkeling, drie van de vijf kijkrichtingen. Concreet zal het programma Lean als vliegwiel fungeren om duurzaam te handelen: klantgerichtheid, kosten-efficiënt en waarde creatie staan in dat programma centraal. In het programma Gepersonaliseerd Leren is aandacht voor de 21se eeuwse vaardigheden.

Plan 2015-2020 Onderwijs is één van de kijkrichtingen geworden. Concreet maken we ruimte door te investeren in innovatieve programma’s. De Quadraam-Highschool speelt daarin een rol.

London Eye

Glazen Huis

99,2 procent geslaagd

NLdoet

Lyceum Elst heeft sinds 2013 een mavo-afdeling. De eerste groep derdeklassers van deze afdeling heeft in maart 2015 een primeur: ze gaan net als 4-havo op reisweek naar Londen. In de London Eye wordt een groepsfoto gemaakt.

Het team van MCA Serious Request 2015 (MCA = Montessori College Arnhem) brengt op woensdag 23 december de opbrengst van de actie naar het Glazen Huis in Heerlen. Het eindbedrag is maar liefst 16.341,85 euro. “Iedereen die heeft meegewerkt aan dit prachtige bedrag, op welke manier dan ook: heel veel dank!”, aldus organisator Laurens.

Bij Het Westeraam in Elst, school voor vmbo, kan de vlag uit na het bekend worden van de eindexamenresultaten. Maar liefst 99,2 procent van de leerlingen is geslaagd. Lyceum Elst (mavo/havo/vwo) scoort bijna even hoog. Samen komen beide scholen uit op 99 procent.

Leerlingen van de afdeling ‘business’ van Vmbo ‘t Venster doen in maart mee aan NLdoet, de grootste vrijwilligersactie van Nederland. De leerlingen van ‘t Venster maken een begin met het in de beits zetten van een aantal klimtoestellen van speeltuin De Leuke Linde. NLdoet zet vrijwillige inzet in de spotlights en stimuleert iedereen om de handen uit de mouwen te steken.


Strategie en beleid

Directeuren van de Quadraamscholen over het strategisch beleidsplan ‘Ruimte voor talent’.

MAARTEN DELEN (Beekdal Lyceum) Ruimte voor talent op het Beekdal betekent voor mij ‘de essentie van leren ervaren’.

LÉON LUCAS (Candea College) Ruimte voor talent betekent dat de school je de kans geeft te ontdekken wie je kunt zijn.

HARALD WIGGERS (Liemers College) Schrappen in het bestaande curriculum en leerlingen verantwoordelijk maken voor hun eigen leerproces.

JOS VAN DEURSEN (Lorentz Lyceum/AIS) Ruimte voor talent is in driehoeksgesprekken goed kijken wanneer de ogen van de leerling gaan stralen.

GERT MUNTERS (Het Westeraam/Lyceum Elst) ‘Ruimte voor talent’ betekent voor mij een cultuur waarin medewerkers en leerlingen zich vrij voelen om te experimenteren, fouten te maken en daarvan te leren

FREDDY SIKKES (Maarten van Rossem) ‘Ruimte voor talent’ betekent voor mij als directeur dat ik in staat moet zijn ieders individueel innovatief vermogen in mijn organisatie te ontwikkelen.

BERNI DROP (Montessori College Arnhem) Er ontstaat ruimte voor talent als leerlingen leren het zelf te doen en ontdekken wie ze zijn (de twee motto’s van onze aartsmoeder Maria Montessori en aartsvader Kees Boeke).

HANS WITT (Vmbo ‘t Venster) ‘Ruimte voor talent’ betekent voor mij dat ik de medewerkers van school optimale mogelijkheden wil bieden om leerlingen te laten worden wie ze zijn met respect en aandacht voor verschillen. Op die manier zal er ook meer ruimte zijn voor hun talenten.

ANNETTE VAN ‘T SANT (Produs/Symbion) ‘Ruimte voor talent’ betekent dat we de focus leggen op wat leerlingen wél kunnen.

MIRJAM STUIVER (Stedelijk Gymnasium Arnhem) ‘Ruimte voor talent’ betekent voor mij samen ontwikkelen vanuit vertrouwen in elkaar.

MAARTEN VAN DE LOUW (Olympus College) ‘Ruimte voor talent’ betekent voor mij leerlingen en personeel in hun kracht zetten door minder regels en meer creativiteit. Dat geeft energie.


Strategie en beleid

Over het realisatieproces geven betrokkenen aan dat: • De destijds opgestelde doelen niet concreet, meetbaar en specifiek genoeg werden uitgewerkt in meetbare doelstellingen, de strategie “roadmap” ontbrak als leidend sturingsprincipe. Dit heeft scholen vooral eigen invulruimte gegeven. Soms gewenst, maar soms ook niet. Om deze reden is het nieuwe strategische beleidsplan uitgewerkt in programmalijnen en projecten zodat monitoring beter kan. Maar wel met behoud van ruimte voor de eigen inkleuring. Tevens wordt de monitoring van de uitvoering vanaf 2016 beter bewaakt door verbeteringen in het besturingsproces te realiseren. • Met name GMR-leden en de oudergeleding hebben lange tijd gevonden niet goed geïnformeerd te zijn geweest over m.n. kwaliteit van het onderwijs. “Elk talent telt” stond daardoor niet altijd centraal in deze overlegvormen. Ook de Raad van Toezicht gaf aan een commissie Onderwijs & Kwaliteit te missen (parallel aan principe van Auditcommissie). Beide verbindingen en verschuiving van aandacht in thema’s worden inmiddels gerealiseerd.

moet worden op ontwikkelingen? Of wil je juist heel gericht vasthoudend durven werken aan het realiseren van één belangrijk doel en je juist niet laten afleiden door (de door “Den Haag”) opgelegde opdrachten? Er is bewust gekozen om aan de scholen de ruimte te laten om de eigen kleur te behouden. Schoolplannen zullen uiteraard moeten aansluiten op het strategisch beleid, maar de vaststelling van ambities, doelen en projecten zou een proces moeten zijn dat docenten zelf in gang wordt gezet. Dit is terug te vinden in de titel: Ruimte voor talent! • De koppeling tussen Quadraam strategisch beleid en de schoolplannen moet duidelijk zijn en parallel in tijd verlopen. De Directieraad heeft afgesproken om de realisatie van schoolplannen en strategisch beleid beter te bewaken.

Risicomanagement

• Ontwikkelingen zetten doelen in de loop van de tijd in een ander daglicht; de vraag dient zich aan of beleidsplannen (en voor 4-5 jaar) in deze tijd nog wel opgesteld moeten worden. Volstaat het om een Quadraam profiel of motto als stip op de horizon te benoemen, zodat flexibel ingespeeld kan en

De risicomanagementsessie die, net als de evaluatie van het voorgaande strategische beleid 2010-2015, in het najaar van 2014 plaatsvond, leverde enkele nieuwe, gedefinieerde risicoprofielen op. De programma’s van de strategische agenda behorend bij het strategisch beleidsplan 2015-2020 spelen in op deze risico’s. In 2015 zijn in elk geval de volgende preventieve maatregelen genomen, om de kans op het zich voordoen van deze risico’s te minimaliseren.

Verkeerssimulatie

Q-night

OPUS Junior Masterclass

Theaterspektakel

Brugklassers en verkeer vormen niet altijd een even gelukkige combinatie. Daarom besteedt Het Westeraam extra aandacht aan verkeersveiligheid. Een ‘verlichtingsbrigade’ controleert de verlichting. Vervolgens gaan de leerlingen zelf aan de slag. Ze ervaren de gevolgen van appen tijdens het fietsen en ze merken hoe moeilijk het is om als automobilist op tijd te remmen voor fietsers zonder verlichting. Gelukkig is het een simulatie, anders was het aantal slachtoffers niet op één hand te tellen geweest.

Vmbo ‘t Venster is enorm trots op Bas Kolfschoten uit klas 3TL. Hij is één van de drie winnaars op de Qnight, die Quadraam voor de vijfde keer houdt. Op deze avond presenteren de podiumtalenten van acht scholen zich in het Posttheater in Arnhem. Een vakjury kiest de winnaars. Zij krijgen een masterclass aangeboden. Het resultaat is op 11 juli te zien op AMZAF Young Talent Festival in het Nederlands Openluchtmuseum.

Op het Olympus College begint in oktober een nieuwe reeks van de uitdagende OPUS Junior Masterclasses voor (hoog)begaafde leerlingen uit groep 8 van het basisonderwijs. Dit schooljaar zijn er ook speciale modules voor groep 7. De excellentieprogramma’s bieden stof aan op allerlei gebieden. De ruim 150 aanmeldingen tonen aan dat de behoefte groot is.

Verdriet, ruzie, verraad en vooral passie. Dat zijn de ingrediënten van het theaterspektakel Romeo & Julia dat het Beekdal Lyceum in januari op de planken brengt. In slechts vier dagen tijd geven 225 brugklassers het beroemde en klassieke liefdesdrama een geheel eigen vorm. Alle theaterfacetten, zoals drama, muziek, dans en beeldende vormgeving, worden in de voorstelling geïntegreerd en door de leerlingen zelf uitgevoerd.


Strategie en beleid

Nr. 1

Risicoprofiel 2014-2015 Het niet kunnen aantrekken van hoger gekwalificeerd onderwijspersoneel.

2

Risico van gevolgen doordecentralisatie.

3

Onvoldoende innovatief vermogen.

4

Beveiliging en beschikbaarheid data-architectuur is onvoldoende.

5

Onvoldoende meebewegen met het onderwijsaanbod ten opzichte van de onderwijsvraag.

6

Onvoldoende verandervermogen van de organisatie.

7

Onvoldoende zowel kwantitatief als kwalitatief leiderschap.

8

Onvoldoende rolvastheid kabinet.

9

Gevolgen ten aanzien van te lijden imagoschade.

Genomen preventieve maatregelen in 2015 • vernieuwen van het taakbeleid; • impuls gegeven aan Opleiden in de School – begeleiden van lio’s en van de in dienst getreden net afgestudeerde docenten; • stimuleren van het doen van een ‘vlootschouw’ door scholen en stimuleren van mobiliteit tussen scholen. • de huisvesting wat betreft nieuwbouw en renovatie is nu nog een verantwoordelijkheid van de gemeenten, maar komt in de toekomst mogelijk voor rekening van Quadraam met bijbehorende risico’s. • besluit genomen om een Onderwijs Innovatiefonds open te stellen. Een Programmaraad, bestaande uit o.a. ouder/leerling/docent/directeur beheert dit fonds. Docenten kunnen innovatieve onderwijs ideeën aandragen; • het VOC biedt XPerium, een simulatie omgeving om met elkaar samen te experimenteren en te leren; • besluit genomen om in navolging van TEDxQ ‘PITCH@Quadraam’ te organiseren; • besluit om programma Lean te starten, bedoeld om elke dag een beetje beter, slimmer (innovatiever) te werken. • besluit genomen om een ruim budget te voorzien in de begroting voor 2016; • de schoolleiders zijn geïnformeerd over de nieuwe wet Datalekken. Besloten is om in 2016 hier gericht voorschriften over op te stellen. • in het strategisch beleidsplan is concreet benoemd dat er in het onderwijs ruimte gemaakt moet worden om 21se eeuwse vaardigheden te ontwikkelen (onderwijsvraag); • de scholen is in 2015 opdracht gegeven om een transitieplan onderwijstijd op te stellen. De onderwijstijd anders invullen biedt mogelijkheden om het aanbod beter af te stemmen op de vraag; • het programma ‘Ruimte’ zal de komende jaren met dit thema bezig zijn. • het leiderschapstraject voor de groep van 25 in 2015 omvatte een reeks van stappen en momenten om bij de leidinggevenden van Quadraam het bewustzijn over dit risico te verhogen; • de adviseurs van Centraal Bureau Quadraam hebben in 2015 de leergang professioneel adviseren gevolgd, met als doel veranderkracht van organisaties sterker positief te beïnvloeden. • leiderschapstraject groep van 25; • stimuleringsprogramma jong voor oud; • deelname leergang voor schoolleiders. • om beter in te kunnen spelen op eventuele wijzigingen in het overheidsbeleid zijn procesverbeteringen aangebracht in de Planning & Control cyclus, om betere forecast en meerjarenbegroting op te kunnen stellen; • advies aan schoolleiders verstrekt over wijze totstandkoming van formatieplan en meerjaren formatieplanning; • in 2015 is in beeld gebracht wat de financiële consequenties zijn van de wet Passend onderwijs voor de regio Arnhem. Het College van Bestuur beoogt de VO-Raad, de Minister en Staatssecretaris te beïnvloeden. • in 2015 is m.b.v. de methode Netto Promoter Score berekend en in beeld gebracht welk imago elke school heeft. Dit helpt om scholen bewust te worden van het risico van een negatief imago; • bij calamiteiten en crisissituaties is de in en externe communicatie een vanzelfsprekend aandachtspunt.


Strategie en beleid

Strategisch beleidsplan 2015-2020

De missie van Quadraam:

In 2015 is het strategisch beleidsplan van Quadraam, na een intensief voorbereidingstraject dat reeds in 2014 startte, gereed gekomen en vastgesteld. Het strategisch beleidsplan is gevat in een document en een filmpje. Het beleidsplan geeft richting en ruimte. Bij de totstandkoming zijn leerlingen, ouders, docenten, medewerkers, externe belanghebbenden en leden van de Raad van Toezicht integraal betrokken geweest. Daarnaast was er een ‘Vergezichtengroep’, bestaande uit medewerkers en ouders. Met deze groep is nog verder dan 2020 vooruit gekeken en vervolgens bepaald wat dat voor Quadraam betekent. Gestart vanuit de evaluatie van het vorig strategisch beleidsplan en de bijgestelde risicoanalyse (zie voorgaande paragrafen), is onderzoek gedaan naar de te verwachten trends, maatschappelijke ontwikkelingen, behoeften van de leerlingen en de veranderkracht van docenten.

Quadraam draagt er aan bij dat iedere leerling zich optimaal ontwikkelt tot een zelfbewuste, zelfredzame, ondernemende en maatschappelijk betrokken jongere, die nu en in de toekomst een duurzame bijdrage levert aan de samenleving.

Het strategisch beleidsplan is opgesteld vanuit vijf kijkrichtingen: 1) Onderwijs 2) Leerling 3) Leiderschap 4) Organisatieontwikkeling 5) Omgeving Na een grondig schrijfproces door de voorbereidingsgroep en in samenspraak met de groep van 25 is gekozen voor de titel: ‘Ruimte voor talent. Daardoor wordt recht gedaan aan ‘Elk talent telt’ en er een logisch vervolg aan gegeven. Ook de visie en kernwaarden van Quadraam zijn geherformuleerd:


De visie van Quadraam: In 2020 is bij Quadraam leren georganiseerd als een open proces, waarin leerlingen en medewerkers samen leerkracht ontwikkelen.

De kernwaarden van Quadraam: • Wij geloven in het vermogen van ieder mens om zich te ontwikkelen. • Wij vinden dat iedereen verantwoordelijkheid kan en moet nemen. • Wij vinden dat leren gaat over de combinatie van uitdagen en ruimte bieden. Vanuit de ambities en de richting die geformuleerd zijn in het strategisch beleidsplan, zijn de scholen in 2015 gestart met het ontwikkelen van het eigen schoolplan. De Quadraam-doelen zijn in 2015 vertaald naar een strategische agenda en worden gerealiseerd via de methode van programmamanagement. Het gaat er daarbij om, om mensen te inspireren, motiveren en sturen om zo veranderingen te implementeren en doelen te bereiken. Er wordt daarbij een sterk beroep gedaan op het persoonlijk leiderschap van iedereen. In het bijzonder wordt daarbij de samenwerking met partners buiten de scholen opgezocht.

Strategie en beleid

De programma’s en de doelen zijn: 1. Ruimte maken in het onderwijs voor leerling en docent Om onderwijsvernieuwing mogelijk te maken moeten we ruimte maken voor leerling en docent in het huidige systeem, zowel op inhoud als op proces. De onderwijsagenda is overladen: er meer op agenderen is onmogelijk. Er zal eerst een vermindering van activiteiten moeten plaatsvinden om de onderwijsvernieuwing ruimte te kunnen geven. Dit vraagt stringente keuzes van schoolleiding en docenten.

2. Gepersonaliseerd leren In o.a. de ruimte die wordt gemaakt voor leerlingen en docenten is het doel het leren zo in te richten dat er leerprocessen ontstaan waarbij leerlingen op hun eigen wijze en in hun eigen tempo werken aan de leerdoelen. De individuele leerling staat centraal en de docent organiseert een uitdagend leerproces rondom de leerling.

3. Drie concrete onderwijsvernieuwingsprojecten per jaar, die concrete onderwijsvernieuwings-producten opleveren. Jaarlijks worden er minimaal 3 onderwijsvernieuwingsprojecten Quadraambreed opgestart. Hiervoor is een Innovatie Stimuleringsfonds in het leven geroepen waaruit nieuwe initiatieven kunnen worden bekostigd. Een Programmaraad bestaande uit een schoolleider, docenten en leerlingen beoordeelt de aanvragen en adviseert het CvB welke initiatieven te starten.

4. Lean principes in het onderwijs Middels programma’s die al in verschillende scholen draaien vanuit stichting Leerkracht worden de principes vanuit het lean gedachtengoed toegepast in de onderwijsprocessen. Op dit moment zijn deze initiatieven zeer succesvol.


De implementatie van lean principes leiden tot ruimte in verantwoordelijkheid bij docenten en hebben effecten op de efficiëntie en effectiviteit van de onderwijsprocessen. Een verdere verkenning van de mogelijke toepassing van deze principes is noodzakelijk met als doel meer ruimte te creëren door het vergroten van de effectiviteit en efficiency en het gezamenlijk werken aan onderwijskwaliteit.

5. Aansluiting VO-HO en aansluiting PO-VO Door het vormgeven van onderwijsvernieuwing worden de aansluitingsvraagstukken nog meer zichtbaar. Het is van belang de ruimte in doorstroom naar vervolgonderwijs of arbeidsmarkt zo goed mogelijk te borgen.

6. Haalbaarheid Q-High School Om ruimte te kunnen geven aan talent is het noodzakelijk de grenzen tussen scholen weg te halen en school overstijgende mogelijkheden voor leerlingen te creëren. Het aanbod kan op basis van de vraag vormgegeven worden in de Quadraamacademie: een virtueel platform voor onderwijsinitiatieven dat ruimte en maatwerk biedt aan wensen op het gebied van talentontwikkeling van leerlingen.

7. Ontwikkeling Q-Academie, doorontwikkeling VOC/AOQ Ook voor docenten is doorlopende professionalisering en het delen van informatie en kennis van belang voor de verdere ontwikkeling van onderwijsinnovatie en onderwijskwaliteit binnen Quadraam. De (loopbaan)ontwikkeling van docenten (LB, LC, LD), het doen van onderzoek (academische opleidingsschool) en het delen van kennis op het gebied van onderwijsvernieuwing (halen, brengen, delen bij het VOC) dient Quadraambreed op een samenhangende manier bij elkaar te worden gebracht.

Strategie en beleid

Realisatie strategische doelen in 2015 In 2015 is in het bijzonder gewerkt aan de volgende strategische ambities en doelstellingen, die in de kaderbrief van het College van bestuur en de managementcontracten van de eindverantwoordelijke directeuren en de functionele managers zijn vastgelegd. De realisatie van de doelen wordt in dit hoofdstuk toegelicht. Deels komen deze voort uit het vorige strategisch beleidsplan (doelstelling 1 t/m 4), een herformulering van de ambitie voor onderwijs en kwaliteit (ambitie 5) en deels al uit het nieuwe strategische beleidsplan (ambitie 6). In 2016 zal voor de eerste maal over alle ambities en programmalijnen gerapporteerd kunnen worden, omdat de programmalijnen zich in 2015 nog in de verkennings- en vaststellingsfase bevonden. De 7e doelstelling betreft het geplande accreditatiemoment dat in 2015 plaatsvond rondom de Academische Opleidingsschool.

Doelstelling 1: Kwalitatief goed onderwijs. Doelstelling 2: Implementatie van de wet op Passend onderwijs is gereed. Doelstelling 3: Leiderschapsontwikkeling en implementatie methode Investors in People. Doelstelling 4: Meerjarige sluitende exploitatie. Ambitie 5: Onderwijs & Kwaliteit, het lerend vermogen van de scholen. Ambitie 6: Vaststelling en verkenning programmalijnen strategische agenda 2015-2020. Doelstelling 7: NVAO (Nederlands Vlaams Accreditatie Orgaan) geaccrediteerde partnerschappen “Opleiden in de school”:

Ad 1. Doelstelling 1: Kwalitatief goed onderwijs Doel: Resultaat:

Op alle onderwijs-afdelingen van Quadraam wordt door de Inspectie van het onderwijs vanuit het basisarrangement toezicht gehouden. Gerealiseerd*.

* Na onderzoek en beoordeling van analyses heeft de Inspectie het vertrouwen in Quadraam uitgesproken en in alle afdelingen. Formeel kan het Lorentz Lyceum afdeling vwo pas na publicatie van de opbrengstenkaart in maart 2016 uit het aangepaste toezicht komen en kan dan de statuswijziging pas doorgevoerd worden.

Liefdesboom

Wansink-prijs

Prinsjesdebat

Techniekdag

Leerlingen van de Internationale Schakelklas van Vmbo ‘t Venster planten op donderdag 12 februari, kort voor Valentijnsdag, een liefdesboom. Tijdens de lessen leefstijl hebben zij wensen opgeschreven. Een aantal weken wordt aan het begin van deze lessen stilgestaan bij deze liefdeswensen voor bijvoorbeeld familieleden en landen die in oorlog zijn. Alle wensen worden onder de boom begraven en nu is het wachten tot de boom in bloei komt.

Montessori College Arnhem ontvangt de Dr. Joh. H. Wansink-prijs. Deze prijs van het Bigot-fonds wordt jaarlijks uitgereikt aan een onderwijsinstelling of student die op inspirerende wijze bijdraagt aan de (voortgezette) beroepsvorming en nascholing in het Arnhemse onderwijs. “Jullie verdienen complimenten voor de wijze waarop jullie leerlingen, ouders en docenten in hun kracht laten komen”, zegt voorzitter Freddy Sikkes van het Bigotfonds.

Tien leerlingen van het Stedelijk Gymnasium Arnhem doen maandag 14 september - de dag voor Prinsjesdag - mee aan het Prinsjesdebat. In perscentrum Nieuwpoort discussiëren ze met leerlingen van andere scholen over drie actuele en controversiële vragen die behandeld worden in de Troonrede. Elk onderwerp wordt ingeleid door een bekende Nederlander. De scholieren worden ondersteund door politici.

De jaarlijkse Techniekdag Arnhem is op zaterdag 10 oktober. De dag is bedoeld om jongeren te stimuleren om techniek- of bèta-opleidingen te kiezen. Het Maarten van Rossem (vmbo) is met diverse leerlingen en docenten aanwezig. Ze kunnen terugkijken op een geslaagde en drukbezochte dag.


Strategie en beleid

In 2015 is het Quadraam gelukt om de afdelingen die nog onder toezicht van de Inspectie stonden, aantoonbaar positief te laten beoordelen. Voor het eerst sinds de oprichting van Quadraam in 2008 staat geen enkele afdeling onder verscherpt toezicht*. Met name de situatie bij Het Westeraam in Elst is goed hersteld.

De onderwijsprestaties in het schooljaar 2014-2015 laten opnieuw een licht positievere ontwikkeling zien dan de voorgaande schooljaren, maar het doel om alle afdelingen van alle scholen op of boven het Nederlandse gemiddelde te laten presteren is nog niet bereikt. De scholen die in 2015 werden bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ontvingen wel over de volle breedte complimenten over de kwaliteit van het onderwijsproces. Dit betrof de praktijkscholen Symbion en Produs, Maarten van Rossem (vmbo-gt) en Het Westeraam (vmbo).

Ad 2. Doelstelling 2: Implementatie van de wet op Passend onderwijs is gereed Doel:

Resultaat: Doel:

Resultaat:

De implementatie van de wet op Passend onderwijs binnen de Quadraam scholen is gereed. Dit betekent dat procedures en richtlijnen ontwikkeld, vastgesteld en in werking zijn getreden: - ondersteuningsprofiel per school gereed; - aanmeldingen plaatsingsprocedure gereed; - groepshandelingsplannen en ontwikkelperspectiefplannen gereed; - ondersteuning wordt feitelijk aangeboden; - instroom, doorstroom en uitstroomregistraties worden gedaan en gebruikt om effecten te monitoren. Gerealiseerd. - aantal leerlingen dat instroomt uit het speciaal onderwijs in het regulier onderwijs stijgt; - aantal leerlingen dat uitstroomt naar het speciaal onderwijs neemt af; - aantal leerlingen dat thuisonderwijs krijgt, neemt af. Nog niet gerealiseerd: de beweging is goed, maar de in de Samenwerkingsverbanden afgesproken aantallen worden in zijn totaliteit nog niet gerealiseerd.


Strategie en beleid

In 2014 werd Passend onderwijs wettelijk van kracht. Het doel daarvan is om voor iedere leerling een passende plaatsing in het reguliere onderwijs te kunnen bieden. Daarnaast is het de bedoeling om het aantal plaatsingen in of doorstroom naar het speciaal voortgezet onderwijs terug te dringen en om kinderen uit het speciaal onderwijs terug te laten stromen naar het VO. Het aantal leerlingen dat thuis blijft moet teruggedrongen worden. Leerlingen die al in het speciaal voortgezet onderwijs geplaatst zijn worden gestimuleerd alsnog in te stromen in het regulier onderwijs. Quadraam heeft in 2015 intensieve afspraken gemaakt met de twee Samenwerkingsverbanden waarin zij met haar scholen participeert (SWV Arnhem en SWV de Liemers). Het toezichtkader voor Passend onderwijs is door beide Samenwerkingsverbanden vertaald en genormeerd om zodoende richting te geven aan werkafspraken en verwachtingen over de kwaliteit van de basisondersteuning. Ondanks deze verbeterde werkafspraken in 2015 en verbeterde resultaten, zijn de afgesproken kwantitatieve doelstellingen niet behaald. Quadraam bemerkt dat zij van oudsher in een regio participeert, waar de deelnamegraad aan het speciaal onderwijs relatief hoog is. Besloten

is om in 2016 gericht via het ‘Doorbraakproject’ met het Samenwerkingsverband Arnhem te werken aan een inhaalslag. Het behalen van de doelstellingen is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de in het samenwerkingsverband participerende onderwijsinstellingen. Een onderdeel van Quadraam, het expertisecentrum EeCee, voorziet behalve in de afname van diagnostische toetsen en ambulante begeleiding in de scholen, tevens in de coördinatie van regionale bovenschoolse voorzieningen (Time Out en SOS/Rebound). Met ingang van 2016 wordt deze bovenschoolse voorziening afgebouwd. Inmiddels is een deel van de begeleiding die daarin plaats vond in de scholen zelf georganiseerd door de realisatie van trajectklas-voorzieningen. In het schooljaar 2015-2016 (peildatum 31-12-2015): Aantal leerlingen teruggekeerd naar het VO en VSO vanuit de bovenschoolse voorziening: 8 leerlingen. Gemiddelde verblijfsduur van een Quadraam leerling in een bovenschoolse voorziening: 14,5 dag.

Ad 3. Doelstelling 3: Leiderschapsontwikkeling en implementatie methode Investors in People Doel: Resultaat:

Alle scholen en Quadraam organisatieeenheden hebben het certificaat Investors in People behaald. Nog niet gerealiseerd.

In 2015 hebben het College van Bestuur, de schoolleiders en functionele managers het leiderschapsprogramma met elkaar gevolgd. De adviseurs die vanuit het Centraal Bureau Quadraam de scholen ondersteunen hebben zich ontwikkeld via een leergang adviesvaardigheden. Doel daarvan was dat zij nog beter kunnen werken aan ‘de basis op orde’: efficiënt ontwerp van, en effectieve uitvoering en beheersing van de ondersteunende processen en toekomstbestendig onderwijs door het zijn van een kritische sparringpartner en verbeterende en vernieuwende beleidsontwikkelaar. Een belangrijk aspect van het leiderschapsprogramma betreft het mede-eigenaarschap van medewerkers. Dit persoonlijk leiderschap is terug te brengen naar het nemen van ieders verantwoordelijkheid in het realiseren van goed onderwijs. Daarom is deze strategische doelstelling geborgd in het behalen van een keurmerk volgens de methode Investors in People. In 2015 is de methode Investors in People herzien, laat in het najaar van 2015 werd de


vernieuwde (van oorsprong Engelse) standaard in Nederland beschikbaar. De scholen van Quadraam zullen zich vanaf komend jaar verdiepen in de vernieuwingen. De focus van de standaard verschuift van investeren in opleidingen voor mensen en creëren van mede-eigenaarschap, naar professionalisering van de schoolorganisatie in het algemeen. De nieuwe standaard is geïnspireerd op het gedachtengoed High Performance Organisations en sluit daardoor nog beter aan op het kwaliteitsbeleid van Quadraam. In 2015 vond bij twee scholen de mid-term review succesvol plaats: Maarten van Rossem en Olympus College. Het is in 2015 helaas niet gelukt om het Stedelijk Gymnasium Arnhem, het Lorentz Lyceum en Arnhem International School te accrediteren volgens de organisatieontwikkelingsmethode Investors in People. Dit heeft te maken gehad met wisselingen in het managementteam. De verwachting is dat deze scholen in 2016 alsnog gecertificeerd kunnen worden, omdat de voorbereidingen daartoe inmiddels zijn ingezet.

Strategie en beleid

Ad 4. Doelstelling 4: Sluitende meerjarenbegroting Doel: Resultaat:

Quadraam heeft een sluitende meerjarenbegroting, een positief begroot en gerealiseerd resultaat 2015. Gerealiseerd.

In onderstaande tabel staan de resultaten van Quadraam in vergelijking met de begroting 2015 en realisatie 2014. (bedragen in € x 1.000) Totaal resultaat Herstakkoord Bestemmingsreserve Vrijval Herfstakkoord 2013 Verrekening uitkeringen individueel januari t/m okt 2015 Vrijval Samenwerking Lerarenopleiding Verkoop pand Groningensingel 1191 Teruggave Belastingsdienst Pro-rata Genormaliseerd resultaat

Realisatie 2015

Begroting 2015

Realisatie 2014

1.628 372 251 12 -579 -26 1.658

441 497

157 1.581

938

-33 1.705

Realisatie 2015

Begroting 2015

Realisatie 2014

1.658 296 1.954

938 171 1.109

1.705 372 2.077

Tabel 1: Genormaliseerd resultaat

(bedragen in € x 1.000) Genormaliseerd resultaat BAPO via bestemmingsreserve Genormaliseerd operationeel resultaat Tabel 2: Genormaliseerd operationeel resultaat

Definitie Genormaliseerd resultaat = zijn resultaten zonder baten en lasten die afkomstig zijn van een afwijkend en beïnvloedbaar handelen binnen de stichting tegenover het verleden. Tabel 3: Definitie genormaliseerd resultaat

Quadraam heeft ten aanzien van 2015 een positief genormaliseerd resultaat behaald. Daarmee is de doelstelling van een sluitend resultaat ten aanzien van 2015 wederom behaald. De ontvangen baten ten aanzien van het herfstakkoord in 2013 zijn gespreid over de jaren 2013, 2014 en 2015. Deze


spreiding komt tot uitdrukking in het genormaliseerde resultaat. Een sluitende meerjarenbegroting wordt gepresenteerd in hoofdstuk 8 Continuïteitsparagraaf.

Strategie en beleid

Ad 5. Ambitie 5: Onderwijs & Kwaliteit, het lerend vermogen van de scholen Ambitie: Resultaat:

Quadraam is een organisatie waar het lerend vermogen hoog is. De kwaliteit van de scholen en het onderwijs wordt daardoor steeds beter. Het innovatief vermogen verbetert. Deels gerealiseerd.

Alle activiteiten die door docenten, medewerkers, directeuren en adviseurs worden ontwikkeld of uitgevoerd, zijn interventies om het lerend vermogen van de scholen te helpen versterken. De methode om vast te stellen of Quadraam een hoog lerend vermogen heeft, is niet vastgesteld. Daardoor kan niet worden vastgesteld of de ambitie is gerealiseerd. Wel zijn er activiteiten uitgevoerd om het lerend vermogen in gang te zetten. Enkele voorbeelden van (bovenschoolse) activiteiten in 2015 zijn: • uitgevoerde intercollegiale visitaties; • bijeenkomsten van het netwerk kwaliteitscoördinatoren (thema’s: nieuw inspectiekader, kwaliteitsbeheersing bij onderwijsinnovaties, gepersonaliseerd leren); • deelname van docenten en medewerkers aan Leerkringen, “planeten AOQ” en werkgroepen (diverse thema’s, onder meer verbinden onderzoek en ontwikkeling of werkgroep “Rekenen”); • VOC halen, brengen delen (verschillende thematorens) en het leren van docenten daarin; • proefaudits Academische Opleidingsschool; • inzet van de Stichting LeerKRACHT op enkele scholen; • teamleren, samen onderwijs ontwikkelen en samen analyseren van opbrengsten; • ieders individuele coaching of leertraject.

In de scholen werd gewerkt vanuit schooljaarplannen, ondernemersplannen of verbeterplannen. Zelfreflectie, elkaar positieve, constructieve feedback geven en het stimuleren van eigenaarschap heeft in 2015 op veel scholen centraal gestaan. De gesprekscyclus op de scholen wordt steeds beter ontwikkelingsgericht en resultaatgericht ingezet.

Diploma-uitreiking

Profielwerkstukwedstrijd

Sportcourt

Voetbaltoernooi

De leerlingen van Lyceum Elst vieren 1 juli het behalen van hun diploma. De school is erg trots en blij, want alle leerlingen van havo en vwo zijn geslaagd. Ze vervolgen hun studieloopbaan op het hbo of de universiteit.

Montessori College Arnhem doet op 14 april mee aan de finale van de profielwerkstukwedstrijd van de faculteit techniek van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Een ontwerp voor een app voor ziekenhuispatiënten en de presentatie van het onderzoek ‘Hoe kun je aantonen dat iemand liegt?’ behalen de derde en de tweede prijs

De Arnhemse wethouder Gerrie Elfrink opent op 26 februari het nieuwe Sportcourt van het Olympus College. De school heeft twee eerder gekozen voor de profielen ‘sport’ en ‘creatief’. Eveneens in 2015 wordt het predikaat ‘gezonde school’ behaald

Produs doet woensdag 27 mei op uitnodiging van een praktijkschool uit Apeldoorn mee aan een voetbaltoernooi. Negen leerlingen van de Arnhemse praktijkschool komen in actie op de velden van Apeldoornse Boys. En ze doen het geweldig, want na zeven wedstrijden vol mooie acties mogen ze de ‘schaal’ voor de eerste plaats mee naar huis nemen.


De langlopende schoolplannen werden geëvalueerd en in alle scholen is gestart met de ontwikkeling van de nieuwe strategische keuzes, in lijn met het in 2015 vastgestelde strategische beleid Quadraam. Alle scholen evalueren met enige regelmaat de kwaliteit van hun onderwijs. Dat doen zij door de harde opbrengsten te monitoren en door feedback, meningen en signalen op te halen van leerlingen, ouders en medewerkers. De MR en de leerlingenraad spelen daarin een rol. Maar ook ronde tafel gesprekken, bijeenkomsten met ouders of open dagen worden daarvoor gebruikt. In 2015 werd daarnaast het tweejaarlijkse tevredenheidsonderzoek Quadraam breed uitgevoerd. Dit jaar werden voor het eerst alle doelgroepen gelijktijdig bevraagd over dezelfde thema’s. Medewerkers, leerlingen en ouders gaven hun mening over uiteenlopende kwaliteitsaspecten. Dit grote onderzoek heeft de scholen inzicht gegeven in de mate van tevredenheid en in de verschillen in beleving tussen de verschillende belangengroepen.

Strategie en beleid

Quadraam scholen Beekdal Lyceum Candea College Liemers College Lyceum Elst Lorentz Lyceum Maarten van Rossem Montessori College Olympus College Produs Stedelijk Gymnasium Symbion t Venster Het Westeraam Totaal Quadraam

Ouders

Leerlingen

Docenten

OOP

MT

7,1 6,9 6,9 7,1 6,8 7,0 7,0 7,1 6,4 7,7 7,4 7,1 6,3 7,0

6,9 6,6 6,7 7,1 6,2 6,2 6,8 6,8 6,1 7,9 6,8 6,9 5,9 6,7

7,0 6,9 6,9 7,0 6,5 7,1 7,3 7,1 6,2 7,8 6,8 7,2 6,8 7,0

7,8 7,2 7,0 7,3 6,3 7,2 7,7 7,2 6,9 7,1 6,7 7,7 7,7 7,1

7,8 7,8 7,3 7,7 7,3 7,5 8,0 7,8 5,7 7,5 7,2 7,7 6,0 7,4

Tabel 4: Tevredenheidscijfers belanghebbenden scholen 2014-2015

Ad 6. Ambitie 6: Vaststelling en verkenning programmalijnen strategische agenda 2015-2020 Ambitie: Resultaat:

Vaststelling strategisch beleid 2015-2020 en uitwerking in een strategische agenda. Gerealiseerd.

In 2015 werd het strategisch beleid verder ontwikkeld en vastgesteld. De scholen is gevraagd het Transitieplan Onderwijstijd op te stellen. De veranderingen in de wet Onderwijstijd maken het mogelijk om beschikbare tijd anders in te zetten. Daardoor wordt ruimte gecreëerd om innovatief onderwijs aan te bieden, meer maatwerk voor leerlingen te realiseren en gerichter aan de 21e eeuwse vaardigheden te werken. Een andere hantering van onderwijstijd biedt mogelijkheden en in diverse scholen werd graag gebruik gemaakt van de mogelijkheden. Voor elke van de programmalijnen (zie eerdere paragraaf) is een programmaleider benoemd. Deze hebben in 2015 met elkaar gewerkt aan het beschrijven van de beoogde doelen en tijdspad. Nu al zijn kleine en grote initiatieven om de kwaliteit van het huidige onderwijs te verbeteren genomen, die goed passen in de bedoeling van de programmalijnen. Een innovatief voorbeeld:


Filosofie Quadraam breed Op 2 november is het experiment van start gegaan om filosofie aan leerlingen van havo-4 en vwo-5 van Quadraamscholen aan te bieden als examenvak. Er hebben zich 31 leerlingen van 6 verschillende scholen aangemeld. Door afnemende leerlingaantallen dreigde het vak filosofie op een aantal scholen te verdwijnen. Daarom is ervoor gekozen om het filosofieprogramma aan meer leerlingen digitaal aan te bieden door middel van instructiefilms, die leerlingen op momenten die hen het beste uitkomen, kunnen bestuderen. Deze films bevatten het complete examenprogramma filosofie voor havo en vwo. Daarnaast is er tweewekelijks online contact met de docent en iedere maand een bijeenkomst waarop leerlingen en docent elkaar fysiek ontmoeten in een bijeenkomst van drie uur. Op deze wijze kan filosofie op een eigentijdse manier aangeboden blijven worden. De uiteindelijke bedoeling is dat de leerlingen in 2017 deelnemen aan het centraal examen en dat het vak filosofie op hun cijferlijst komt. Het experiment zal moeten uitwijzen of het met een dergelijke aanpak ook mogelijk is om andere kleine vakken aan te bieden aan grotere groepen leerlingen binnen Quadraam.

Strategie en beleid

Ad 7. Doelstelling 7: NVAO* geaccrediteerde partnerschappen “Opleiden in de school” Doel: Resultaat:

De twee partnerschappen voor ‘opleiden in de school’ zijn geaccrediteerd door de NVAO. Gerealiseerd.

* Nederlands Vlaams Accreditatie Orgaan

In 2015 stond de accreditatie van de twee partnerschappen die Quadraam heeft hoog op de agenda. Met uitzondering van de twee praktijkscholen (Symbion en Produs), zijn alle Quadraam-scholen Academische Opleidingsscholen. De partnerschappen die Quadraam heeft met lerarenopleidingen werden in het voorjaar van 2015 beoordeeld door de NVAO. Om die reden is in het schooljaar 2014-2015 intensieve aandacht geweest voor het opnieuw behalen van keurmerken (van de HAN en van de HU). Het kwaliteitsbeleid werd aangescherpt om het praktijkgericht onderzoek door studenten beter aan de ontwikkelingsrichting van de opleidingsschool te verbinden. De samenwerking met de partners (lerarenopleidingen, waaronder de HAN, de HU en Radboud Universiteit) is in dit jaar versterkt en zal ook in de komende periode meer nadruk leggen op de wederzijdse beïnvloeding van de kwaliteit van zowel de opleidingen als de scholen. De NVAO heeft beide partnerschappen positief beoordeeld.

Reeds in ditzelfde jaar zijn naar aanleiding van de behaalde keurmerken en de NVAO-visitatie in het voorjaar van 2015, verdere ontwikkelpunten vastgesteld ten aanzien van het opleiden van leraren-in-opleiding in onze Quadraam scholen. Er zijn verbeteractiviteiten vastgesteld die ten doel hebben om: 1. het praktijkonderzoek van de studenten te verbinden met verbetering van de huidige onderwijskwaliteit; 2. het praktijk- en academisch onderzoek te verbinden met (strategische) onderwijsinnovatie en organisatieontwikkeling; 3. het HRM-beleid verder te ontwikkelen, zodat Quadraam dankzij aankomende leraren kan voorzien in de arbeidsmarktbehoeften en de startende leraar beter kan begeleiden.

Burgemeester in de klas

Schaakmat

Serious Request

Dag van de Leraar

Burgemeester Toon van Asseldonk van de gemeente Overbetuwe bezoekt woensdag 29 april de tweede klassen van Het Westeraam. Aan de hand van zijn agenda schetst hij een dag uit het leven van een burgemeester. Verder discussieert hij met de leerlingen over enkele stellingen en vertellen de leerlingen hoe zij denken over jongerenparticipatie.

De examenkandidaten drama van Lyceum Elst spelen in theater De Kik hun eindvoorstelling ‘Schaakmat’, geïnspireerd op het klassieke theaterstuk ‘Antigone’. Ze hebben het zelf geschreven, geregisseerd en gespeeld. Schaakmat gaat over twee groepen binnen een dorpsgemeenschap, die ieder hun eigen kijk hebben op het fenomeen ‘aards’.

Emma en Dinte, die allebei leerling zijn van het Stedelijk Gymnasium Arnhem, nemen het initiatief voor het Glazen Huis in Arnhem. Na afloop brengen ze de opbrengst naar het echte Glazen Huis in Heerlen. De 3FM-actie Serious Request is bedoeld voor ‘The next generation in oorlogsgebieden’.

Het Maarten van Rossem (vmbo) doet 5 oktober mee aan de ‘Dag van de Leraar’. de leerlingen zetten hun docent letterlijk in het zonnetje, want iedere docent krijgt van de leerklingen een zonnebloem met een persoonlijke boodschap.


HOOFDSTUK 3

Resultaten

3.1 Algemeen Onze prestaties in een oogopslag Elk jaar worden door Quadraam prestatie-indicatoren benoemd waarmee we meten in hoeverre we onze doelen hebben gerealiseerd. Deze prestatie-indicatoren zijn zowel op bestuurlijk niveau als op schoolniveau benoemd. De prestatie-indicatoren zijn verdeeld in de rubrieken Onderwijs en leerlingen, Personeel en Financiën.

Uitleg Symboliek =

De trend is gelijkmatig De trend is positief De trend is negatief Tabel 5: Uitleg symboliek trend prestatie-indicatoren

Onderwijs en leerlingen Onderwerp

Onderwijs en leerlingen

Indicator

Meetmethode

Totaal aantal leerlingen 1-10 voor schooljaar T-1 Aantal scholen met basistoezicht Slagingspercentage Aantal eenheden met IIP certificering

Periode

Eenheid

2013

2014

2015

Quadraam norm

13.500

Streefwaarde 2015 13.595

cf inspectie Totaal aantal leerlingen voor schooljaar T-1 cf opgave inspectie met basistoezicht

Schooljaar

Aantal

13.303

13.470

Jaar

Aantal

11

cf opgave Vensters slaagpercentage aantal eenheden met IIP Certificering

Schooljaar

%

Jaar

Trend

13.718

11

13

13

13

89,60

91,98

91,60

92,00

92,00

=

Aantal

3

8

12

14

14

Periode

Eenheid

2013

2014

2015

Quadraam norm

Jaar

Aantal

1.268

1.269

1.277

Streefwaarde 2015 1.264

-

Jaar Jaar

% Aantal

4,26 1,32

3,52 1,26

3,67 1,33

4,00 1,20

4,00 1,20

=

Tabel 6: Prestatie-indicatoren Onderwijs en leerlingen

Personeel Onderwerp

Personeel

Indicator

Meetmethode

Gemiddelde fte aantallen

Gemiddelde fte aantallen Ziekteverzuimpercentage Ziekmeldingsfrequentie

Ziekteverzuimpercentage Ziekmeldingsfrequentie

Tabel 7: Prestatie-indicatoren Personeel

De prestatie-indicatoren voor Personeel worden in hoofdstuk 3.3 toegelicht. De toename van de gemiddelde fte aantallen in 2015 ten opzichte van 2014 wordt met name veroorzaakt door een toename van het aantal stagiair(e)s. De ontwikkeling van de gemiddelde fte aantallen wordt in tabel 12 en 13 weergegeven. QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 22

Trend

Resultaten

Financiën Onderwerp

Indicator

Meetmethode

Solvabiliteit

Eigen vermogen / Totaal vermogen Totaal resultaat / Totale baten (Balanstotaal Boekwaarde gebouwen en terreinen) / Totale baten (inclusief rentebaten) Eigen vermogen / Totale baten (inclusief rentebaten) Vlottende activa / Vlottende passiva -

Rentabiliteit Kapitalisatiefactor

Weerstandsvermogen Financiën Liquiditeit Meerjarenbegroting met positieve totaal resultaten Personele lasten / totale baten Overige lasten / totale baten Gerealiseerde investeringen / begrote investeringen

Personeelslasten / Totaal baten Overige lasten / Totaal baten Investeringen cf jaarrekening / Investeringen begroot

Periode

Eenheid

2013

2014

2015

Quadraam norm

56

Streefwaarde 2015 56

Jaar

%

51

55

Jaar

%

4,3

Jaar

%

Jaar

50

0,1

1,4

0,7

1,5

23,6

20,7

22,4

22,5

35,0

Aantal

22,1

22,8

23,4

23,8

25,5

Jaar

%

0,91

0,98

1,01

1,0

1,0

Jaar

Ja / Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Jaar

%

75

78

78

79

76

=

Jaar

%

21

13

13

11

15

Jaar

%

105

120

76

100

100

Tabel 8: Prestatie-indicatoren Financiën

De prestatie-indicatoren voor Financiën worden in hoofdstuk 3.4 en hoofdstuk 8 toegelicht.


Trend

Resultaten

3.2 Onderwijs en leerlingen Ontwikkeling leerlingaantallen & marktaandeel

Schooljaar Leerlingaantallen

2010-2011

2011-2012

2012-2013

2013-2014

2014-2015

2015-2016

1-okt 2010

1-okt 2011

1-okt 2012

1-okt 2013

1-okt 2014

1-okt 2015

410 276 1.311 1.393 463 665 569 1.116 980 2.892 2.450 147 193 23

427 293 1.255 1.517 485 644 624 1.032 1.021 2.955 2.437 152 205 30

437 307 1.241 1.446 489 687 659 1.123 1.088 2.998 2.429 170 214 15

372 423 1.177 1.384 547 748 739 1.157 1.089 3.085 2.344 196 209 -

359 531 1.115 1.293 546 822 747 1.224 1.093 3.086 2.241 218 225 -

312 629 1.062 1.323 548 933 789 1.224 1.116 3.049 2.195 226 246 -

12.888

13.077

13.303

13.470

13.500

13.652*

Het Westeraam Lyceum Elst Lorentz Lyceum Olympus College Maarten van Rossem VMBO 't Venster Montessori College Arnhem Beekdal lyceum Stedelijk Gymnasium Arnhem Liemers College Candea College Produs Symbion Expertisegroep Totaal Tabel 9: Leerlingaantallen Quadraam

* Deze aantallen zijn voorlopig en nog niet getoetst door onze accountant.

Marktaandeel Quadraam 2015.

Toelichting: Het marktaandeel is bepaald op grond van het aantal leerlingen dat de gezamenlijke scholen van het bestuur betrekt uit een bepaalde gemeente in verhouding tot het totaal aantal VO-leerlingen van de betreffende onderwijssoort/leerweg woonachtig in die gemeente. Het marktaandeel is gebaseerd op de top 5 gemeenten (voedingsgebieden) en geeft een indicatie aan. Quadraam betrekt echter ook leerlingen uit andere gemeenten, waaronder Overbetuwe en Rheden.

Top vijf voedingsgebieden (gemeenten)

Arnhem

Westervoort

Zevenaar

68,54%

Montferland

2015-2016 2014-2015 2013-2014 2012-2013 2011-2012

68,54% 68,88% 70,43% 70,24% 69,99%

Duiven

*Bron: DUO/Vensters voor Verantwoording

Figuur 2: Marktaandeel voedingsgebieden QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 24

Resultaten

13.652

1,26%

1,11% 4,95% 4,10%

13.470

13.500

4,53%

4.062

0,22% 3.886 2013

2014

2015

3.108 2.954

3.733 -2,14%

2013

2014

2015

Groeipercentage

Figuur 3: Leerlingaantallen Quadraam

Figuur 4: Groeipercentage Quadraam

(incl. Vavo)

totaal

Quadraam heeft de afgelopen drie schooljaren, 2013 t/m 2015, een groeipercentage gerealiseerd van gemiddeld 0,87%. Het marktaandeel van Quadraam als totaal, in de belangrijkste voedingsgebieden, ligt rond de 68,5% in 2015. Dit marktaandeel is gebaseerd op de top 5 voedingsgebieden (gemeenten): Arnhem, Duiven, Zevenaar, Montferland en Westervoort. Quadraam betrekt echter ook leerlingen uit andere gemeenten, waaronder Overbetuwe en Rheden.

De grootste aanwas van leerlingenaantallen zien we in 2015 bij Lyceum Elst (15,58%) en Vmbo ’t Venster (11,90%). Lyceum Elst profiteert duidelijk van de demografische groei in het voedingsgebied, maar blijft nog achter op de doelstelling. De toename van het leerlingenaantal van Vmbo ‘t Venster heeft hoofdzakelijk te maken met de enorme groei van het aantal Internationale Schakelklas leerlingen (ISK) het afgelopen jaar. Deze ISK voorziening is bedoeld om buitenlandse kinderen voor wie Nederlands een vreemde taal is, voor te bereiden op het reguliere onderwijs. De ontwikkeling van de schakelklas loopt parallel met de (asiel)migratie naar Nederland. Met de toestroom van het aantal vluchtelingen in Nederland is ook de vraag naar ISK-voorzieningen toegenomen. Ook in het Praktijkonderwijs is het aantal leerlingen de afgelopen jaren zichtbaar toegenomen. In 2015 wederom groei bij Symbion (8,54%) en Produs (3,54%).


2013

2014

2015

Figuur 5:

2013

-4,95%

2014

-0,71%

2015

Figuur 6:

Arnhem Noord scholen

Arnhem Zuid scholen

Groeipercentage

Groeipercentage

De vier scholen in Arnhem Noord hebben een groei gerealiseerd van 4,53% ten opzichte van vorig jaar. Dit is met name te wijten aan de groei van de ISK-leerlingen. Maar ook het montessori-onderwijs is populair. Net als voorgaande jaren, is er een stabiele situatie qua leerlingenaanwas voor de scholen in Arnhem Noord. Demografische analyses wijzen uit dat de basispopulatie in de belangrijkste voedingsgebieden van deze scholen stabiel blijft. Voor Arnhem Noord wordt nog een lichte stijging van de basispopulatie verwacht de komende jaren, een gemiddelde groei van 0,46% in de komende 10 jaar.

2.933

De drie scholen (excl. praktijkscholen) in Arnhem Zuid vertonen gezamenlijk een kleine procentuele daling in leerlingenaantallen (-0,71%). Hierbij moet worden opgemerkt dat er wel degelijk een kentering zichtbaar is. De ingezette positioneringsstrategie en positieve marktontwikkelingen hebben ertoe geleid dat de instroompercentages voor het Olympus College weer aan het toenemen zijn. Het Lorentz Lyceum blijft, ondanks een actief en hernieuwd positioneringsbeleid, nog achter. Het strategisch beleid ter verbetering van de positie van de scholen in Zuid blijft van kracht en zal in de toekomst tot nieuwe besluitvorming leiden. De groei van de afgelopen jaren van de basispopulatie in Arnhem Zuid zal zich de komende jaren vertalen naar de instroom in het VO. De verwachting is echter dat deze groei vanaf 2016 stagneert.

Resultaten

12%

9% 7%

6%

890

7%

5.429 443

5.327 5.244

795 0,04%

2013

2014

2015

Figuur 7:

472

5%

941

2013

-1,88%

2014

405

-1,56%

2015

Figuur 8:

2013

2014

Figuur 9:

Scholen Elst

Scholen De Liemers

Praktijkscholen

Groeipercentage

Groeipercentage

Groeipercentage

De gezamenlijke groei (6%) van de twee scholen in Elst is vooral te danken aan de toenemende populariteit van Lyceum Elst. Ook profiteert Lyceum Elst van de toename van de basispopulatie in Arnhem Zuid, met name vanuit groeiwijk Schuytgraaf. Het Westeraam profiteert duidelijk minder van deze groei. Dit is een punt van aandacht binnen het bestuur en hiervoor is, in samenwerking met de schoolleiding, een traject gestart. De scholen in Elst lopen een traject, parallel aan de strategische hervormingen van de scholen in Arnhem Zuid. De scholen in Elst zijn bezig met het aanscherpen van hun positionering, waarbij ook aan het imago van Het Westeraam een nieuwe impuls wordt gegeven.


De twee scholen in De Liemers zien hun leerlingenaantallen teruglopen. De krimp heeft ingezet, nu ook duidelijk bij Het Liemers College. Regio ‘De Liemers’ vergrijst. Hierdoor neemt ook het aantal basisscholieren, in de belangrijkste voedingsgebieden: Duiven, Rijnwaarden, Westervoort en Zevenaar, af. De prognose is dat in 2024 zo’n 19% minder kinderen in het basisonderwijs zitten. Ofwel; het VOpotentieel daalt. Het bestuur heeft al vroegtijdig geanticipeerd op dit gegeven. Het krimpbeleid wordt gezamenlijk intern, maar ook Quadraam overstijgend, in verschillende samenwerkingsverbanden besproken en ontwikkeld. Dit zal zeker van invloed zijn op de wijze waarop de scholen en daarbinnen het onderwijs, in de toekomst in de markt worden gezet.

2015

De groei in het Praktijkonderwijs (7%) wordt met name veroorzaakt door een toename van de zijinstroom vanuit het reguliere VO (Vmbo/ lwoo). Toekomstige ontwikkelingen: op 1 augustus 2014 is ‘Passend onderwijs’ ingevoerd. Sinds dat moment hebben scholen zorgplicht: zij moeten alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben een onderwijsplek bieden. Daarvoor werken reguliere en speciale scholen samen in regionale samenwerkingsverbanden. Op 1 januari 2016 worden ook het leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) en het Praktijkonderwijs (Pro) onderdeel van Passend onderwijs. Of dit gevolgen heeft voor de leerlingenaantallen in het Praktijkonderwijs (instroom- en zij-instroom) is nog niet duidelijk. Dat zal de toekomst moeten uitwijzen.

Resultaten

100

100

100

100 100

100

95,45

100

98,11

90,0

100

89,29

94,78

96,39

95,45 95,45

81,25 81,25

100

82,35

94,0

80,0

100

80,0

100

100

89,8

89,8

97,25 97,25 87,63 87,63 93,55 93,55 95,83 95,83

100

92,68

95,24 95,24

100

100

100

90,0

96,0 100

95,52

100

100

100

100

92,68

100

100

97,83 94,44 94,7

100

86,21 86,21 61,54 61,54 72,73 72,73

72,73

87,5 78,95 90,32

83,33

100

94,44

100

100

100

100

100

100

88,24 88,24

100

100

94,74 94,74

92,31 92,31 87,5

Landelijk gemiddelde

Quadraam 13554

96,39 92,09 94,57

95,45 92,81 92,86

100

100

100

91,3 89,02 89,52 92,7 94,57

95,08

100

100

95,1 94,74

90,0

94,83

100

100

100

80,0 84,72 84,72

66,67 66,67

100

92,86 93,37

75,0 70,83 70,83

100

96,08 95,78

100

75,0

100

96,46

100

94,44 89,02 90,68 93,38 94,32

89,53 89,53 80,0

100

70,0

93,33

93,33 95,05

100

92,86

88,41 88,41 79,75 79,75 83,05 83,05 70,0

100 100

91,67 91,67

96,97 96,97 87,63 87,63 93,75 93,75 100

100

93,48 93,15 94,75 100

88,89

98,68

98,04 96,52

90,0 97,92 98,02

100 88,89

97,46

96,39 94,44 95,2

93,48 100

100

100

100

95,45 95,45

96,97 96,97

100

100

100

91,67 91,67

100

100

94,12 96,67 97,63

100 100

96,67 96,67

100

95,45 98,19 97,57

94,12

95,65 95,65

25GL

100


95,45

100

Vmbo ‘t Venster

99,02

100

Beekdal Lyceum

100

100

20TZ

97,3

Lyceum Elst

Maarten van Rossem

98,36 98,36

Het Westeraam

Lorentz Lyceum

20RM


16SK

Liemers College

100

05FF

100

Olympus College

03RR

vmbo-b Economie Intersectoraal programma Landbouw Techniek Zorg en Welzijn vmbo-k Economie Intersectoraal programma Landbouw Techniek Zorg en Welzijn vmbo-(g)t Economie Landbouw Techniek Vmbo-t (mavo) Zorg en Welzijn havo Cultuur/Maatschappij Economie/Maatschappij Natuur/Gezondheid Natuur/Techniek Profielcombinatie (EMCM) Profielcombinatie (NGEM) Profielcombinatie (NTNG) vwo Cultuur/Maatschappij Economie/Maatschappij Natuur/Gezondheid Natuur/Techniek Profielcombinatie (EMCM) Profielcombinatie (NGEM) Profielcombinatie (NTCM) Profielcombinatie (NTNG)

Candea College

Onderwijsopbrengsten

100

100

100

100

95,59 94,64

100

100

100

100

86,0 92,31 88,34 87,39 93,75 95,24 83,96 86,09 83,33 92,65 89,66 86,9 100

91,43 80,62 85,46 97,06 90,83

100

87,5 93,33 87,23 87,65 100

96,97

100

90,7 95,28 91,03

87,5 90,22 90,22 88,81 88,81 82,61

100

100

100

100

100

100

94,74 94,74 70,0

70,0

100

100

77,42

100

80,0 81,82

81,82 83,64 89,9

85,19 85,19 80,0

80,0 85,71 85,71 75,0

75,0

77,78

100

83,33 82,35

82,35 81,48 88,67

83,33 83,33

100

100

100

100

100

100

100

80,0

80,0

83,33 83,33 83,33 83,33 85,0

100

100

100

100

100

93,33 93,33 82,76 82,76 100

100

85,0

86,05 90,79

70,0

100

100

90,79 89,35 92,3 100

89,47 91,19

100

100

95,65 94,84

100

100

89,23 92,93

100

100

100

100

100

100

100

100

89,47 89,47 96,15 96,15 98,28 98,28

Tabel 10a: Slaagpercentage 2014-2015 Vensters (in procenten)


88,0

100

88,46

100

100

96,28 94,79

37

13

13

17

17

30

5

5

51

7 23

23

7 23

Quadraam 13554 221

12

25GL 44

12

7

23

14

14

19

19

22

31

53

10

10

96

60

60

120

120

59

56

115

83

83

378

22

22

16

16

33

17

50

17

17

105

5

5

22

22

46

46

73

9

9

51

6 33 33

33

182

182

24

24

97

2

2

132

132

24

24

164

164

79

10

10

86

86

29

97

33

49

49

186

186

42

42

12

12

112

112

20

20

79

177

177

24

24

24

25

25

72

29

13

13

4

4

4

9

9

4

97

97

6 9

41

20

30

6

5

6

9 50

11

67

36

4

4

13

2

2

15

82

11

143

118

650

13

83 2

92,86 41

5

14

15

61

82

105

507

98

46

144

132

50

182

746

24

13

14

72

58

10

27

5

16

21

106

68

56

12

68

33

33

11

319

8

19

31

4

35

4

8

8

6

129

12

18

4

17

17

2

2

7

8

15

4

4

1

1

47

9

9

33

10

43

106 535

23

44

34

5

26

26

9

9

19

19

91

91

56

56

92

92

134

134

69

17

86

76

76

6

6

12

12

12

12

1

3

4

4

4

38

19

19

10

10

20

20

4

4

31

4

35

22

22

110

27

27

10

10

14

14

28

28

9

3

12

17

17

108

6

6

2

2

4

4

1

1

3

6

9

1

1

23

5

5

9

9

15

15

29

29

7

7

65

1

1

1

1

1

1

58

58

34

34

19

19

26

26

Tabel 10b: Slaagpercentage 2014-2015 Vensters (in absolute aantallen)


2 1 25

1

26

25

25

188

Landelijk gemiddelde


44

19

Vmbo ‘t Venster

102

11

Beekdal Lyceum

65

8

20TZ

Maarten van Rossem

37

6

Lyceum Elst

Het Westeraam

61

6

Lorentz Lyceum

61

20RM

16SK


Liemers College

14

05FF

14

Olympus College

03RR

vmbo-b Economie Intersectoraal programma Landbouw Techniek Zorg en Welzijn vmbo-k Economie Intersectoraal programma Landbouw Techniek Zorg en Welzijn vmbo-(g)t Economie Landbouw Techniek Vmbo-t (mavo) Zorg en Welzijn havo Cultuur/Maatschappij Economie/Maatschappij Natuur/Gezondheid Natuur/Techniek Profielcombinatie (EMCM) Profielcombinatie (NGEM) Profielcombinatie (NTNG) vwo Cultuur/Maatschappij Economie/Maatschappij Natuur/Gezondheid Natuur/Techniek Profielcombinatie (EMCM) Profielcombinatie (NGEM) Profielcombinatie (NTCM) Profielcombinatie (NTNG)

Candea College

Resultaten

Resultaten

Onderwijs ondersteuning ‘De leerling centraal’ is het uitgangspunt van het strategisch beleid van Quadraam. De leerling moet zich gezien, erkend en geaccepteerd voelen. Quadraam daagt de leerling ook graag uit en biedt ruimte voor talent. In 2015 hebben alle scholen het schoolondersteuningsprofiel aangescherpt. In de kern draait het bij onderwijsondersteuning om signaleren, analyseren en begeleiden. Scholen doen dit op verschillende manieren. Docenten, mentoren, de decaan, de vertrouwenspersoon en de anti-pest coördinator spelen daarin bijvoorbeeld een rol. Leerlingbesprekingen en het zorg advies team zijn er om te determineren, bij te sturen, maatwerk aan te bieden. Diagnoses kunnen gesteld worden door bijvoorbeeld dyslexieonderzoek. Groepshandelingsplannen en individuele ontwikkelingsperspectieven worden opgesteld. In 2015 zijn de Quadraam-scholen bezig geweest met diverse ontwikkelingen op het gebied van onderwijsondersteuning, in de vorm van onderzoek of beleidsontwikkeling. Een paar voorbeelden: • afstroomanalyses, resulterend in advies aan alle scholen om doorstroomdossiers aan te leggen; • de keuze om een mentor voor langere tijd aan een leerling te koppelen, gedurende de hele schoolperiode (niet elk jaar wisselen); • verbeteren van de “warme” overdracht van instroomleerlingen, vanuit primair (speciaal) onderwijs of speciaal voortgezet onderwijs; • driehoeksgesprekken met leerling, ouder(s) en mentor, waarbij de leerling de agenda bepaalt en eigenaar is van zijn eigen leerproces; • bewustwordingsproces onder docenten in gang zetten om leerlingen vanuit een “groei-mindset” te benaderen (hoge verwachtingen uitspreken, expliciteren van leerdoelen, gebruik maken van analyses van resultaten om leerresultaten te verbeteren, diagnostisch toetsen en daarbij de “not yet” benadering toepassen); • verzuimbeleid verbeteren; • projecten rond veiligheid op school, zoals “Projectgroep Safe” om te leren respectvol met elkaar en met elkaars spullen om te gaan; • de Gezonde School keurmerk (o.a. rookvrije school) behalen; • verschillende, vernieuwende loopbaan oriëntatie begeleidingstrajecten zijn uitgevoerd; • een eerste start maken met leerling portofolio’s aanleggen, om de doorstroom naar vervolgonderwijs te versterken;

Onderwijs Het Nederlandse onderwijssysteem schrijft de kerndoelen voor per afdeling (vmbo, havo, vwo), die een leerling aantoonbaar moet behalen om een diploma te kunnen ontvangen. Het onderwijscurriculum ligt daarmee voor een belangrijk deel vast. In 2015 werd ook duidelijk dat de vmbo profielen wijzigen en de scholen die vmbo aanbieden moesten een (licentie)plan voorbereiden (worden in 2016 vastgesteld). In het afgelopen jaar is ook geconstateerd dat de onderwijsinhoud niet alleen door de wetgeving wordt ingevuld. Er is ruimte voor andere invulling. De VOraad, de Inspectie van het Onderwijs en “politiek Den Haag” hebben daar in 2015 ruim aandacht aan besteed. De behoefte om te werken aan de 21e eeuwse vaardigheden mag en moet ruimte krijgen in het onderwijs. Quadraam besloot onder meer om een Onderwijs Innovatiefonds in te stellen om deze ruimte te kunnen creëren. De eerste vernieuwingen worden toegepast. De veranderingen in de wet rond de invulling van de onderwijstijd leidden in 2015 tevens tot de vraag aan de scholen om een transitieplan op te stellen. QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I29

De onderwijstijd kan anders en slimmer ingezet worden, er ontstaat ruimte om vormen van gepersonaliseerd leren toe te passen. Speerpunten voor de onderwijsontwikkeling bij praktisch alle scholen zijn geweest: differentiëren, activerende didactiek, talentontwikkeling individuele benadering, en inbouwen van 21e eeuwse vaardigheden in het onderwijscurriculum. Voorbeelden van ontwikkelingen in 2015: • Kameleonproject van Maarten van Rossem behaalde het nieuws en is nu ingebed tot en met het derde leerjaar; • een aantal scholen deed mee aan de zomerschool in 2015 en dit krijgt ook in 2016 een vervolg; • scholen onderzoeken samen de mogelijkheden tot afstandsleren (online cours Filosofie als voorbeeld); • onderzocht wordt de mogelijkheid om van 5 havo naar 6 vwo te kunnen doorstromen; • opnieuw ontwikkelen van het curriculum van het vak Nederlands, om de 21e eeuwse vaardigheden daarin te integreren; • beleidsontwikkeling met betrekking tot “bring your own device”(BYOD) vindt op meerdere scholen plaats; • effect van leerpleinen werd onderzocht; • de inzet van een digitale leeromgeving, zoals bijvoorbeeld It’s Learning, neemt toe; • verbeteren van de aansluiting tussen leerjaren, en onderbouw naar bovenbouw in het bijzonder; • onderzoek naar de boekenfondsen en of het leermiddelenbeleidsplan nog voldoet; • invoeren van vernieuwde onderwijsconcepten, zoals het International Mid Years Curriculum bij het Lorentz Lyceum of het Schola en Honors Programma bij het Stedelijk Gymnasium Arnhem; • de verrijking van onderwijsprofielen, zoals het Olympus College doet met de integratie van het Olympus Fit programma in het curriculum; • de start van trajectklassen of de doorontwikkeling ervan; • de praktijkscholen zetten in 2015 in op beleidsontwikkeling om leerlingen in het derde leerjaar waar mogelijk op te laten stromen naar een vmboschool. Tevens hebben zij aandacht voor vaststelling van de competenties om goed aan te sluiten op de arbeidsmarkt. Bij Produs bijvoorbeeld ligt de focus op het inrichten van leerroutes naar uitstroomprofielen gericht op het versterken van de arbeidsmarktpositie voor leerlingen. • het versterken van rekenvakken in het praktijkonderwijs was eveneens een belangrijk aandachtspunt, waarbij materiaal uit de pilot van het SLO werd benut.

Resultaten

Toetsen in het onderwijs Naast leerlingbegeleiding en het aanbod van onderwijsinhoud, vormen de toetsen de derde essentiële pijler om de kwaliteit van het onderwijs te borgen. Van elke school wordt verwacht dat deze een toetsbeleid heeft, passend bij de visie op het leren. Enkele scholen hadden in 2015 aandacht voor bijstelling van het toetsbeleid. De totale toetsdruk voor leerlingen en de balans tussen formatief (diagnostisch) toetsen en summatief toetsen wordt dan onder de loep genomen en bijgesteld. Het verbeteren en vaststellen van de Programma’s van Toetsing en Afsluiting (PTA’s) en van zogenaamde Profielwerkstukken speelt ook een belangrijke rol, omdat het van belang is dat de schoolexamens een voorspelwaarde voor de eindexamens behoren te zijn en de verschillen in de cijfers klein moeten zijn. Vakgroepen analyseren daartoe jaarlijks de resultaten. Het Candea College werkte in 2015 verder aan de invoering van de RTTI toetsmethode, door deze uit te breiden naar toepassing in meerdere schoolvakken en door de analysemogelijkheden beter te koppelen aan leerlingbesprekingen. Bij het Montessori College was dit jaar expliciet aandacht voor de inbedding van de draaiboeken voor de hantering van dyslexie- en dyscalculie protocollen in het toetsbeleid.

(in leerlingaantallen)

De landelijke overheid heeft regelgeving opgesteld met betrekking tot de examens en ziet via de inspectie toe op naleving van correcte examenafnames en diplomering. Quadraam heeft een examenreglement opgesteld op basis van de overheidsregelgeving die voor alle scholen van de stichting van toepassing is. Het reglement wordt jaarlijks geactualiseerd op basis van overleg van alle examensecretarissen van de scholen. Ouders en leerlingen kunnen bezwaar aantekenen tegen besluiten van de school inzake examens. Iedere school heeft een bezwaar- en beroepscommissie ingesteld voor dit doel. De commissie bestaat uit een onafhankelijk voorzitter, een ouder en een docent van de school. In 2015 zijn twee bezwaren ingediend en tevens ontvankelijk verklaard. Het betrof in beide gevallen leerlingen, die zonder kennisgeving een onderdeel van het schoolexamen hadden gemist. Hun bezwaar is ongegrond verklaard. In 2015 hebben de leerlingen weer Rekentoetsen gemaakt. Vanaf schooljaar 2015-2016 zullen deze een belangrijke rol gaan spelen voor de leerlingen, omdat de uitslag meetelt in de zak/slaagregeling.

2014-2015

2013-2014

2012-2013

Produs Naar sociale werkvoorziening Naar vrije bedrijfsleven Naar ROC Overige Onbekend Totaal Produs

1 14 14 5 0 34

0 8 8 11 0 27

0 6 8 12 1 27

Symbion Naar sociale werkvoorziening Naar vrije bedrijfsleven Naar ROC Dagbesteding Elders Totaal Symbion

2 12 14 3 4 35

1 16 10 4 8 39

1 15 15 3 8 42

Tabel 11: Kengetallen schoolverlaters Praktijkscholen


Resultaten

3.3 Personeel Het jaar 2015 laat op het gebied van de personele factor een vervolgaanpak en doorontwikkeling zien op de beleidsterreinen van organisatieontwikkeling en leiderschap. De uitdagingen waar het onderwijs van vandaag voor gesteld wordt, geven steeds vaker aanleiding tot het opnieuw onder de loep nemen van de schoolorganisatie en de mogelijkheden tot het bieden van hoogwaardig kwalitatief onderwijs. Dit kan leiden tot het vaststellen en inrichten van een nieuwe organisatie- en managementstructuur met bijbehorende functies om hiermee het beste uit elke medewerker én daarmee ook uit elke leerling te halen. Daarnaast is het belangrijk te bepalen welke stappen gezet moeten worden om de daarbij aansluitende en noodzakelijke leiderschapskwaliteiten op alle niveaus binnen Quadraam te behouden, te ontwikkelen of aan te trekken. Dit jaar is hiervoor een leiderschapsprogramma gestart met de top van de Quadraam organisatie. De functionele diensten hebben dit jaar nadrukkelijk geïnvesteerd in de samenwerking met de scholen door meer integrale advisering en ondersteuning vanuit de diverse functionele gebieden (HRM, Financiën, Informatiemanagement en Kwaliteitsmanagement).

(in fte) CvB DIR OP LIO OOP OBP Wajong Stag Totaal fte per functiecategorie

Resultaten Ontwikkeling personele formatie Het jaar 2015 laat een lichte stijging zien van de gemiddelde personele formatie ten opzichte van 2014. Deze stijging volgt de stijging van het aantal leerlingen (13.652 leerlingen in 2015 t.o.v. 13.500 in 2014). Hoewel 2015 een stijging van het aantal leerlingen laat zien, verwachten we op grond van demografische ontwikkelingen vanaf 2016 een meer dalende trend. Om hierop te anticiperen is in 2015 verder invulling gegeven aan plannen voor de toekomstige strategische positionering van de scholen van Quadraam. Per school of groep van scholen wordt gewerkt aan strategisch beleid met scenario’s om mee te kunnen bewegen met krimp en/of groei.

2015

2014

2013

2,00 62,56 864,85 4,99 118,63 196,79 5,46 21,78 1.277,05

1,50 65,91 861,10 5,46 112,71 199,22 5,43 17,66 1.268,99

1,83 67,47 856,78 5,83 110,80 200,66 5,76 18,60 1.267,74

2015

2014

2013

90,45 86,60 197,23 67,96 5,52 268,21 101,41 60,97 55,35 113,44 2,92 31,10 79,43 32,53 83,94 1.277,05

85,09 85,33 205,38 63,16 5,97 264,25 106,60 58,50 54,32 117,21 2,99 32,65 78,53 32,97 76,04 1.268,99

82,84 80,51 210,90 67,97 7,03 261,85 109,07 58,46 52,49 123,78 2,25 29,55 78,40 32,66 69,98 1.267,74

Tabel 12: gemiddelde fte aantallen per functiecategorie

(in fte) Beekdal Lyceum Quadraam scholen Elst Candea College Centraal Bureau Expertisecentrum Liemers College Lorentz Lyceum Maarten van Rossem Montessori College Olympus College Quadraam BV Produs Stedelijk Gymnasium Symbion t Venster Totaal Quadraam Tabel 13: gemiddelde fte aantallen per school/eenheid


Resultaten

Ziekteverzuim Quadraam ziet haar medewerkers als de belangrijkste factor voor het succes van de organisatie. Het realiseren van een goede balans tussen mens en werk is daarom een voornaam onderdeel om vooral het (werk gerelateerde) verzuim tot een minimum te beperken. Uitgangspunt is dat mensen die zich prettig voelen op het werk minder snel verzuimen. Wordt er toch verzuimd, dan voeren de leidinggevenden een actief verzuimen re-integratiebeleid in overeenstemming met de Wet Verbetering Poortwachter. In januari 2015 is het verzuimbeleidsplan Quadraam herschreven. Na een korte pilotfase is het

eigen regie model binnen alle scholen van Quadraam geïmplementeerd. Het eigen regie model wordt ingezet om de verantwoordelijkheid bij verzuim primair neer te leggen bij de medewerker, ondersteund door de leidinggevende. In het kalenderjaar 2015 is het ziekteverzuimverzuimpercentage binnen Quadraam licht gestegen van 3,52% naar 3,67%. In figuur 10 is het Quadraam streefcijfer, het ziekteverzuimpercentage binnen Nederland (landelijk), het verzuimpercentage van het Onderwijzend Personeel (OP) en Onderwijs Ondersteunend Personeel (OOP) binnen het Voortgezet Onderwijs weergegeven.

6,0% 5,0% 4,0% 3,0%

5,67%

5,64%

5,50% 4,26%

2,0%

3,52%

3,67%

2014

2015

1,0% 0,0% 2010

2011

Q-Ziekteverzuim % verzuim % VO-OP (4,9%) verzuim % VO-OOP (5,1%)

2012

2013

Q-verzuim % streefcijfer (4,0%) Verzuim % Landelijk (3,8%)

Figuur 10: Quadraam ziekteverzuimpercentage per kalenderjaar

(in %)

2015

2014

2013

CvB DIR OP LIO OOP OBP Wajong Stag Totaal ziekteverzuim % per functiecategorie

0,06 2,99 3,83 0,11 3,15 4,10 3,55 0 3,67

3,53 3,47 1,89 3,63 3,74 11,17 3,52

2,54 1,39 4,30 1,14 5,22 5,09 8,24 4,29

Tabel 14: ziekteverzuimpercentage per functiecategorie


Resultaten

In figuur 11 staan de ziekteverzuimpercentages binnen de scholen/eenheden van Quadraam vermeld.

Ziekteverzuim % in kalenderjaren

8,91 4,16

2,63

3,44

8,62 4,13

4,17

3,85

2,43

2,48

2,28

4,26

2013

2014

3,41

4,33

2015

Figuur 11: Quadraam ziekteverzuimpercentage per school/eenheid en kalenderjaar

De ziekmeldingsfrequentie binnen Quadraam is licht gestegen van 1,26 naar 1,33. In figuur 12 is het Quadraam streefcijfer, de ziekteverzuimfrequentie binnen Nederland (landelijk), de ziekteverzuimfrequentie van het Onderwijzend Personeel (OP) en Onderwijs Ondersteunend Personeel (OOP) binnen het Voortgezet Onderwijs weergegeven. 2

1,5

1 1,63

1,69 1,44

1,32

1,26

1,33

2013

2014

2015

0,5

0 2010

2011

Q-Ziekmeldingsfrequentie Ziekmeldingsfrequentie VO-OP (1,7) Ziekmeldingsfrequentie VO-OOP (1,4)

2012

Q-Ziekmeldingsfrequentie streefcijfer (1,2) Verzuimfrequentie Landelijk (1,0)

Figuur 12: Quadraam ziekmeldingsfrequentie per kalenderjaar


3,67

Sy m bi Vm on bo Qu ’t Ve ad ns ra te am r ge m id de ld

3,18

Be ek da Qu lL ad yc ra eu am m sc ho le n El Ca st nd ea Co lle Ce ge nt ra al Bu Ex re pe au rti se ce nt ru Li m em er sC ol le Lo ge re nt z M Ly aa ce rte um n va n Ro M ss on em te ss or iC ol Ol le ge ym pu sC ol le ge Qu ad ra am BV St Pr ed od el ijk us Gy m na siu m

24,00 20,00 16,00 12,00 8,00 4,00 0,00

Resultaten

Het percentage ‘niet ziek’ is gestegen van 36,02% naar 38,91%. Zie figuur 13.

50% 35,24%

33,85%

38,03%

30,34%

36,02%

38,91%

2010

2011

2012

2013

2014

2015

0%

Percentage niet zieken (% NZ) Figuur 13: Quadraam niet-ziek personeel per kalenderjaar

Ontwikkelingen 2015-2016 CAO-VO

Afspraken met UWV over inzet van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt

In 2015 is er nog geen nieuwe CAO-VO tot stand gekomen. De oude CAO-VO liep af per 1 augustus 2015. In het najaar is er tussen drie vakcentrales van overheidspersoneel (m.u.v. FNV) en de werkgevers in de publieke sector een onderhandelingsresultaat bereikt over loonruimte voor de publieke sector. In november heeft de VO-raad organisaties in het VO opgeroepen om dit loonakkoord toe te passen. Ook Quadraam heeft dit advies overgenomen en heeft het loonakkoord toegepast: • Een structurele salarisverhoging met 0,8% met terugwerkende kracht per 1-1-2015 en met 1,25% met terugwerkende kracht per 1-9-2015. • Werknemers die op 1 september 2015 in dienst waren van Quadraam, hebben een eenmalige uitkering van € 500,- bruto ontvangen op basis van de normbetrekking.

In het Sociaal Akkoord wordt het voortgezet onderwijs gevraagd in te zetten op bevordering van de duurzame instroom van mensen met een ‘afstand tot de arbeidsmarkt’. In het licht van de primaire opdracht richt Quadraam zich op de instroom van jongeren tot 27 jaar met een loonverdiencapaciteit van 40-80% (door fysieke en/of intellectuele beperkingen) op basis van de participatiewet. Quadraam wil als grote VO stichting en belangrijke werkgever in de regio vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid hier toonaangevend aan bijdragen. Quadraam heeft hiervoor een overeenkomst met het UWV werkbedrijf gesloten, waarin beide partijen samenwerken bij het zoeken en plaatsen van mensen in de doelgroep. Tot 2017 gaat het om ongeveer 25 arbeidsplaatsen. Eind 2015 zijn 11 arbeidsplaatsen gerealiseerd binnen Quadraam.

Wet Werk en Zekerheid (WWZ)

Taakbeleid

Op 1 juli 2015 zijn belangrijke delen van de WWZ in werking getreden. Bepalingen over tijdelijke arbeidsovereenkomsten, ontslag en WW zijn gewijzigd. De sociale partners (vakbonden en VO-raad) zijn nog in overleg over de gevolgen van de WWZ voor de CAO-VO.

In een proces met directieleden en PGMR Quadraam is een kader taakbeleid ontwikkeld voor alle scholen van Quadraam. Dit beleid is na instemming van de PGMR voorgelegd aan alle docenten. In januari 2015 heeft de meerderheid van de docenten tegen invoering van dit beleid gestemd. Daardoor bleef het vigerende taakbeleid van kracht. Aan de schooldirecteuren is vervolgens gevraagd om samen met hun PMR en docenten van de eigen school nieuw taakbeleid te ontwikkelen, dat dan aan de docenten per school ter instemming wordt aangeboden. Het te ontwikkelen taakbeleid per school vindt plaats binnen de kaders van het nieuw ontwikkelde en vastgestelde beleid met als richtdatum voor de toepassing augustus 2016.

Beleid beheersing uitkeringen na ontslag Quadraam heeft bij het beleid dat gericht is op beheersing van uitkeringen na ontslag aansluiting gezocht bij het beleid Participatiefonds. Dit betekent dat medewerkers afhankelijk van hun “startsituatie” begeleiding krijgen aangeboden bij het vinden van een andere baan. Dit varieert van sollicitatietraining die intern wordt geboden tot een outplacementtraject bij een externe partij.

eHRM ontwikkeling Werk Kosten Regeling (WKR) Met ingang van 1 januari 2015 is de WKR een feit en wordt toegepast binnen Quadraam. De toepassing van deze regeling is op basis van een beleidsarme invulling van de mogelijkheden. Het jaar 2015 is gebruikt om de registratie van en de controle op de diverse vergoedingen en verstrekkingen te optimaliseren. In 2016 zal door een projectgroep vanuit Financiën & Vastgoed en HRM verder worden gekeken naar het ontwikkelen van aanvullende (fiscale) mogelijkheden in deze regeling voor de medewerkers van Quadraam.


Quadraam kent voor alle ruim 1600 medewerkers mogelijkheden via AFAS InSite. De medewerkers hebben de mogelijkheid om in de eigen persoonlijke omgeving gegevens in te zien, wijzigingen door te voeren (bijvoorbeeld adres/ bankgegevens ed.) en salarisspecificaties en jaaropgave te downloaden. Daarnaast kunnen vragen via AFAS gesteld worden aan de dienst HRM. Omdat het belangrijk is dat de zaken die in het eHRM project bedacht zijn en vooral gebruiksvriendelijk en werkbaar zijn, wordt alles eerst voorgelegd aan, besproken en getest met een klankbordgroep en een pilotgroep. Hierin zitten vertegenwoordigers van een aantal scholen (Montessori College Arnhem, ‘t Venster en Liemers College) en alle functionele diensten van Quadraam. Inmiddels is een aantal functionaliteiten succesvol geïmplementeerd, waaronder de gesprekscyclus, de uitvraag betreffende de uitruilregeling reiskos-

Resultaten

ten en de keuze van het persoonlijk budget. Eind eerste kwartaal 2016 wordt het digitaal indienen van declaraties en het digitaal registreren van zieken herstelmeldingen geïmplementeerd binnen alle scholen van Quadraam. De mogelijkheid om meerdere verlofsoorten digitaal aan te vragen en het indiensttredingsproces staan in de ontwerpfase en staan gepland voor implementatie in het tweede kwartaal van 2016.

Accountteams / Training adviseurs functionele diensten Binnen Centraal Bureau Quadraam zijn in 2015 accountteams vanuit de functionele diensten samengesteld. Medewerkers vanuit de verschillende disciplines bundelen hierin de diverse vraagstukken en aansluitende advisering in een integrale aanpak. Dit door de activiteiten, ambities, speerpunten en risico’s met de scholen en met elkaar afgestemd, effectief en efficiënt vorm te geven. Vanaf juni 2015 zijn de adviseurs van de functionele diensten via een intensief (extern gefaciliteerd) ontwikkeltraject verder getraind in het vormgeven aan de adviesrol in complexe verandertrajecten.

Wijziging Arbo dienstverlener Omdat de looptijd van het contract met Arbo Unie afliep, heeft Quadraam de Arbo dienstverlening Europees aanbesteed. In totaal hebben vier Arbo aanbieders zich ingeschreven voor een mogelijke contractduur van 2 jaar met tweemaal een optie van 1 jaar verlenging. Vervolgens heeft het inkoopteam de vier inschrijvingen op de gewenste kwaliteit en prijs beoordeeld en zijn er gesprekken gevoerd met de inzetbaarheidscoach en de bedrijfsarts. Als resultaat hiervan is met ingang van 1 mei 2015 ArboNed de nieuwe arbodienst van Quadraam.

Uitbreiding ISK-afdeling Quadraam Vmbo ‘t Venster heeft sinds jaar en dag een regionale taak bij de verzorging van onderwijs aan anderstalige kinderen die pas in Nederland zijn. Het betreft kinderen van 12 tot 16 jaar. Zij krijgen in de Internationale Schakelklas (ISK) vooral Nederlands, zodat zij vervolgens in kunnen stromen in het reguliere voortgezet onderwijs. Door de grote toename van het aantal vluchtelingen heeft ‘t Venster sinds de zomervakantie van 2015 ook meer aanmeldingen voor de ISK. Het aantal klassen is sinds september 2015 van drie naar zes gegaan. Er zijn daarom twee dislocaties in gebruik genomen in Velp en Presikhaaf. Deze toename zorgt tevens voor vraag naar docenten voor deze specifieke doelgroep en groei van het aantal docenten en de onderwijsondersteunende afdeling op de formatie van ‘t Venster.

Leiderschap Met het nieuwe strategisch beleidsplan “Ruimte voor talent” geeft Quadraam richting aan het beleid voor de periode 2015-2020. Quadraam wil ruimte maken voor die nieuwe ontwikkelingen in het onderwijs en daar is lef voor nodig. Hier zijn onder andere sterke leidinggevenden voor noodzakelijk; leidinggevenden die het lef hebben om te leren! De leiderschapsontwikkeling is in 2015 door het College van Bestuur gestart, ondersteund door een projectgroep vanuit de afdeling HRM. Het doel van leiderschapsontwikkeling is om ervoor te zorgen dat het onderwijs en de onderwijsorganisatie zich voortdurend blijven ontwikkelen en vernieuwen, zodat leerlingen goed op hun toekomst zijn voorbereid. Persoonlijk leiderschap speelt hierin een belangrijke rol. Dat is niet voorbehouden aan alleen de formele leiders van de organisatie. Iedere medewerker zou persoonlijk leiderschap moeten tonen. Persoonlijk leiderschap vraagt inzicht in jezelf, weQUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 35

ten waar je valkuilen liggen, maar juist ook waar je kracht ligt. Zelfkennis maakt ook dat je weet waar de ander je kan versterken; een goede basis dus voor samenwerking. Duurzame onderwijsontwikkeling kan alleen tot stand worden gebracht als er wordt samengewerkt. Bovenstaande visie op leiderschap zal in 2016 verder vorm krijgen binnen Quadraam en sluit aan bij het gedachtengoed van het in 2015 gestarte leiderschapsprogramma, dat nadruk legt op het voortbouwen op sterktes in plaats van het focussen op het verbeteren van zwakheden.

Duurzame inzetbaarheid Medio 2015 is een project opgestart om beleid te ontwikkelen gericht op duurzame inzetbaarheid. Doel daarvan is om binnen de snel veranderende context van het onderwijs te werken aan weerbare en veerkrachtige medewerkers in een wendbare organisatie. De komende jaren heeft een aantal scholen mogelijk met leerling krimp te maken en daarmee met een (aanzienlijke) daling van de formatiebehoefte. Daarnaast is er sprake van natuurlijke uitstroom van medewerkers en zijn er scholen waarbij de leerlingenaantallen juist groeien. Ook het beleidsdossier bevoegdheid zal in 2016 verder worden vormgegeven. Daarnaast heeft Quadraam in kwalitatieve ambities zoals die staan omschreven in het Strategisch Beleidsplan. Deze vragen vraagt om medewerkers die in staat zijn mee te bewegen met de veranderingen in onderwijs en omgeving. Ook de arbeidsmarkt is in ontwikkeling en Quadraam heeft in steeds grotere mate te maken met moeilijk invulbare vacatures. Al deze onderwerpen komen samen in dit project duurzame inzetbaarheid dat in 2016 gaat leiden tot vernieuwend personeelsbeleid gericht op de gewenste toekomst van Quadraam.

Resultaten

3.4 Financiën Financiële kengetallen Een financieel gezonde situatie is een voorwaarde om goed onderwijs te kunnen geven. Vijf jaar geleden werd Quadraam geconfronteerd met een negatieve rentabiliteit. Inmiddels kan Quadraam een duidelijke stabiliteit in haar financiële resultaten laten zien. De hoogte van de bijdragen vanuit OCW blijken in het verleden niet altijd een constante factor te zijn, waardoor het noodzakelijk is dat het aantal onderwijsactiviteiten flexibel kan worden ingericht. Hierdoor is Quadraam in staat om haar lasten flexibel met de te ontvangen bijdragen te laten meebewegen. Eind 2015 is door de Inspectie van het onderwijs het rapport “De financiële situatie in het onderwijs 2014” opgesteld. Hierin wordt door middel van een aantal financiële kengetallen verslag gedaan over de financiële situatie in de verschillende onderwijssectoren. Doel is om financiële risico’s van onderwijsinstellingen vroeg te herkennen om continuïteit van de instellingen te waarborgen. Het geïntegreerde toezicht van de Inspectie bestaat uit het kwaliteitstoezicht en het financieel toezicht. Voor het financieel toezicht wordt gebruik gemaakt van toekomstige risico-

indicatoren zodat continuïteitsrisico’s en risico’s ten aanzien van de doelmatigheid tijdig gesignaleerd kunnen worden. De financiële continuïteit heeft betrekking op de solvabiliteit, rentabiliteit en liquiditeit. Het weerstandsvermogen geeft inzicht in zowel de financiële continuïteit als de doelmatigheid en de kapitalisatiefactor geeft inzicht in de financiële doelmatigheid. Een kengetal heeft een signaleringsfunctie, maar geeft nooit financiële zekerheid. Met name externe ontwikkelingen dienen meegenomen te worden in de beoordeling van de kengetallen. Voor Quadraam zit hierin een verbeterpunt door op een doelmatige manier informatie te ontsluiten en voldoende te delen binnen de geledingen van de organisatie, zodat gerichte acties hierop kunnen worden genomen. De kengetallen betreffende de financiële continuïteit en doelmatigheid zijn in onderstaande tabel weergegeven. De kengetallen 2013 zijn op basis van de geclassificeerde cijfers zoals in de jaarrekening 2014 weergegeven.

Kengetal

Definitie kengetal

2015

2014

2013

Genormaliseerde rentabiliteit Rentabiliteit Solvabiliteit 1 Solvabiliteit 2

Genormaliseerde totaal resultaat / Genormaliseerde totaal baten Totaal resultaat / Totaal baten Eigen vermogen / Totaal vermogen (Eigen vermogen + voorzieningen) / Totaal vermogen (Balanstotaal - Boekwaarde gebouwen en terreinen) / Totale baten (inclusief rentebaten) Eigen vermogen / Totale baten (inclusief rentebaten) Vlottende activa / Vlottende passiva Vlottende activa inclusief bankkrediet / Vlottende passiva

1,5%

1,5%

2,4%

1,4% 56% 65%

0,1% 55% 63%

4,3% 51% 58%

0% - 5% > 30% > 30%

22,4%

20,7%

23,6%

< 35%

23,4%

22,8%

22,1%

10% - 40%

1,01 1,01

0,98 0,98

0,91 0,91

1,0 1,0

Kapitalisatiefactor

Weerstandsvermogen Quick ratio Current ratio

Tabel 15: Financiële kengetallen


Referentie OCW

Resultaten

Rentabiliteit De rentabiliteit geeft inzicht in hoeverre baten en lasten elkaar in evenwicht houden. De inspectie hanteert de norm dat de rentabiliteit drie jaar achtereenvolgend tussen de 0% en 5% dient te liggen. Bij Quadraam is dit het geval. De rentabiliteit is ten aanzien van 2014 in 2015 sterk toegenomen naar 1,4%. Door de wisselende bijdragen van bijvoorbeeld extra middelen in de vorm van het herfstakkoord is Quadraam sinds 2013 in haar berekeningsmethodiek uit gegaan van een genormaliseerd resultaat. Deze genormaliseerde rentabiliteit bedraagt voor 2015 1,5%. Dit is gelijk aan 2014. Hierdoor voldoet Quadraam aan de eisen van de Inspectie, maar ook aan de door Quadraam gestelde norm (1,5%). Quadraam heeft het streven dit beeld vast te houden en laat in haar meerjarenbegroting zien dat dat streven waar gemaakt kan worden.

Solvabiliteit De solvabiliteit heeft als doel Quadraam inzicht te geven in hoeverre zij in de toekomst aan haar verplichtingen kan voldoen. De inspectie hanteert een signaleringsgrens van >30%. Quadraam voldoet hieraan doordat zij voor beide berekeningsmethodieken van de solvabiliteit ruim boven de signaleringsgrens zit. (56%, resp. 65%) De solvabiliteit ligt in lijn met de te halen streefwaarde voor 2015 van Quadraam. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door wederom een verbetering in een positief resultaat ten aanzien van vorige jaren.

Kapitalisatiefactor Quadraam dient haar risico’s zoveel mogelijk te voorkomen of tijdig af te dekken door middel van beheersingsmaatregelen of door het treffen van voorzieningen. Voor de Inspectie en het ministerie van OCW is alleen aanvaardbaar dat voor risico’s die niet beheersbaar zijn en kunnen worden voorzien, een financiële buffer wordt aangelegd. Het vormen van onnodige buffers is niet


aanvaardbaar doordat de middelen van Quadraam dan niet doelmatig aan het onderwijs zouden worden besteed. Het aanleggen van een financiële buffer zou noodzakelijk kunnen zijn door de volgende voorbeeldgevallen: - fluctuaties in leerlingaantallen; - financiële gevolgen van arbeidsconflicten; - instabiliteit in de bekostiging; - onvolledige indexatie van de bekostiging. De signaleringsgrens van de Inspectie is < 35%. Quadraam zit de afgelopen drie jaar gemiddeld op 22% en voldoet derhalve aan de eis van de inspectie en de door Quadraam opgestelde streefwaarde voor 2015 (22,5%)

Weerstandvermogen Het weerstandsvermogen geeft door middel van de benoemde signaleringsgrenzen van het ministerie OCW weer welke instellingen als financieel zwak (< 10%) en rijk > 40% kunnen worden betiteld. Quadraam zit al gedurende de afgelopen drie jaren daar tussen in met een gemiddelde van 23%. De door Quadraam gestelde norm bedraagt 25,5%. Met het uitzicht op een positieve meerjarenbegroting is deze norm haalbaar.

Liquiditeit De liquiditeitsratio’s (Quick ratio en Current ratio) geven inzicht in hoeverre Quadraam op korte termijn (< 1 jaar) aan haar verplichtingen kan voldoen. De Inspectie hanteert 1,0 als signaleringsgrens. De liquiditeit is ten aanzien van de jaren 2014 en 2013 gestegen en laat ten opzichte van 2014 een redelijk constant positief beeld zien. De positieve liquiditeit maakt het voor Quadraam mogelijk om verdere investeringen in het onderwijs te doen. Eind 2016 zal wederom een nieuw gebouw worden opgeleverd ten aanzien van de Arnhem International School. Quadraam zal uit eigen middelen € 1.000k bijdragen aan deze bouw.

Resultaten

Financiële analyse van de balans A 31-12-2015

B 31-12-2014

(A-B)

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vorderingen Effecten Liquide middelen Totaal vlottende activa

33.233 514 33.747 2.968 8.177 2.700 13.845 47.592

32.087 17 32.104 3.245 7.338 2.685 13.268 45.373

1.145 497 1.642 -277 839 14 577 2.219

Eigen Vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden

26.544 4.550 2.779 13.719 47.592

24.916 3.787 3.140 13.529 45.373

1.628 762 -361 190 2.219

(bedragen in € 1.000) Activa (1.2) (1.3) (1.5) (1.6) (1.7) Totaal activa Passiva (2.1) (2.2) (2.3) (2.4) Totaal passiva Tabel 16: Analyse balans

1.2 Materiële vaste activa

1.5 Vorderingen

In 2015 is € 892k geïnvesteerd in gebouwen en terreinen. De investeringen zijn o.a. verricht om de entree van de locatie Heerenmaten van het Liemers College te verbeteren (€134k). Tevens is er geïnvesteerd om leefklimaatverbeteringen door te voeren (Produs € 95k). De overige investeringen betreffen verbeteringen van lokalen, gymzalen en het inrichten van leerpleinen. In 2015 is het pand op de Groningensingel 1191 verkocht. Hierdoor ontstaat een desinvestering van € 1.882k. Vanuit de investeringen heeft voor € 500k aan afschrijvingen plaatsgevonden, waardoor de totale boekwaarde van gebouwen en terreinen daalt met € 440k. De daling van boekwaarde van inventaris en apparatuur (€ 183k) komt tot stand doordat de afschrijvingslasten (€ 3.206k) in 2015 hoger waren dan de verrichte investeringen (€ 3.027k). In 2015 is geïnvesteerd in active-boards en beamers (€ 237k) waarvan 120k binnen het Liemers College. Door de aanschaf van deze digiboards kunnen de digitale lesmethoden eenvoudig gebruikt worden in de lessen. In 2014 is geïnvesteerd in de verbeteringen van de draadloze internetverbindingen (€ 800k). In 2015 is hier gevolg aan gegeven en is er nog voor 382k in wifi geïnvesteerd. Quadraam heeft invulling gegeven aan de vraag naar devices door € 667k in devices te investeren. Bij het Candea is er voor € 75k aan schoolmeubelen geïnvesteerd. In 2015 is de nieuwbouw van AIS van start gegaan. Naar verwachting zal de AIS bouw december 2016 afgerond worden. Deze bouw resulteert in een stijging van € 1.768k aan activa in uitvoering.

De vorderingen zijn gedaald met € 277k. Dit wordt met name veroorzaakt door een daling van de vordering op OCW (€ 235k) over de in 2014 in rekening gebracht verrekening uitkeringen over juli t/m december 2014. Dit resulteerde in 2014 in een trendbreuk van de reguliere verrekening door OCW tot en met T-1. In 2015 heeft OCW wederom een inhaalslag in de verrekening aangebracht waardoor t/m oktober 2015 is verrekend. Omdat te verwachten valt dat OCW de verrekening gelijk wil laten lopen met de daarbij horende boekjaren heeft Quadraam in 2015 gekozen om deze verrekeningen volledig in de rijksbijdragen op te nemen.

1.6 Effecten De effecten zijn ten opzichte van 2014 met € 839k toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door de aankoop van obligaties met een waarde van € 1.175k. Daarnaast is er voor € 336k verkocht, wat uitgesplitst kan worden in verkoop (€ 72k) en aflossing i.v.m. einde termijn (€ 242k) en waardevermindering (€ 22k).

1.7 Liquide middelen De liquide middelen laten ten opzichte van 2014 een constant beeld zien. Voor een uitgebreidere analyse verwijzen we naar het kasstroomoverzicht in de jaarrekening.

2.1 Eigen vermogen 1.3 Financiële vaste activa De financiële vaste activa zijn ten opzichte van 2014 met € 497k gestegen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de verkoop van het pand Groningensingel 1191 waarmee met de kopende partij is afgesproken dat een gedeelte van de koopsom kan worden afgelost in de jaren 2017 t/m 2020 (€ 500k). Ter zekerheidsstelling is er op het pand een hypotheekrecht gevestigd. QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 38

Het eigen vermogen is toegenomen met € 1.628k. Dit is het toegevoegde behaalde resultaat over 2015. Binnen het eigen vermogen heeft zich een verschuiving voorgedaan doordat aangewende middelen vanuit de bestemmingsreserves, zoals het herfstakkoord (€ 372k) en Bapo (€ 296k) naar de algemene reserve zijn gegaan.

Resultaten

2.2 Voorzieningen De voorzieningen zijn met € 762k toegenomen. Daarvan heeft € 591k betrekking op een dotatie van een geheel kalenderjaar voor de in 2014 nieuw gevormde voorziening Sparen persoonlijk budget. Deze voorziening komt voort uit de nieuwe CAO met ingangsdatum 1-8-2014. Daarnaast is de Jubileumvoorziening gedoteerd met € 122k, door een groot aantal plaatsgevonden jubilea in 2015. De voorziening Groot onderhoud laat met een lichte stijging ten opzichte van 2014 van € 50k een constant beeld zien.

2.3 Langlopende schulden De langlopende schulden zijn met € 361k gedaald. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door hogere aflossingen van het spaarverlof dan nieuw zijn aangegaan.

2.4 Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn met € 190k toegenomen. Daarvan zijn de pensioenlasten over 2015 ten opzichte van 2014 gedaald door de daling van de te betalen pensioenpremies ABP in 2015 (€ 152k). Daarnaast heeft in 2015 een definitieve afrekening van de samenwerkingsverbanden met Quadraam over de rekening-couranten plaatsgevonden. Dit heeft gezorgd voor een daling van de overige kortlopende schulden (€454k). Daarentegen laten de crediteuren een stijging zien ten opzichte van 2014 (€ 457k). Dit heeft met name betrekking op verplichtingen ten aanzien van de voorbereiding van de bouw AIS, energie en huur extra locaties in verband met de les te geven vreemdelingen.

Beekdal Cup

Afscheid drie W’s

Nieuwe entree

Vuurwerk

Het toernooi om de Beekdal Cup, dat in juni 2015 op de velden van het Beekdal Lyceum plaatsvindt, wordt gewonnen door het team van de leerlingen. Het ‘dreamteam’ van docenten lijdt in de finale een 1-0 nederlaag. “Nu hebben de leerlingen hun docenten eens een lesje geleerd”, aldus de triomfantelijke aanvoerder van het leerlingenteam.

Het Candea College neemt in 2015 afscheid van de drie W’s: Wijnand Oosterhof, Wil Hogenstijn en Wim den Otter. Zij hebben in de loop der jaren veel voor de school betekend. Vandaar dat ter gelegenheid van hun afscheid een toneelstuk wordt opgevoerd, waarbij ze zelf een prominente rol vervullen. Wijnand is de regisseur, Wil speelt mee en Wim maakt deel uit van het muziekensemble.

De entree van de locatie Heerenmäten van het Liemers College was jarenlang somber en donker. Daarom wordt een groepje leerlingen ingeschakeld om samen met hun natuurkundedocent en een architect een nieuw en fris ontwerp te maken. De nieuwe entree wordt gekenmerkt door openheid en licht.

Het Lorentz Lyceum voert het cyclische en thematische onderwijsconcept IMYC in. Het eerste thema is ‘Celebration’. IMYC is vakoverstijgend onderwijs, dus welk proefje hoort bij het thema Celebration? Natuurlijk: zelf vuurwerk maken. ‘s Avonds wordt het uitgebreid getest met een ‘knallende’ opening van het Entrypoint.


Resultaten

Financiële analyse van het resultaat (bedragen in € 1.000)

A Realisatie 2015

B Begroting 2015

C Realisatie 2014

(A-B) Afwijking

(A-C) Afwijking

Baten (3.1) (3.2) (3.5) Totaal Baten

Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en -subsidies Overige baten

106.038 1.446 5.451 112.935

104.593 1.656 4.553 110.802

102.156 1.516 5.597 109.268

1.446 -210 898 2.134

3.883 -70 -146 3.667

Lasten (4.1) (4.2) (4.3) (4.4) Totaal Lasten

Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten

87.726 4.172 5.154 14.531 111.583

87.831 4.474 4.630 13.595 110.529

85.715 4.152 5.006 14.413 109.286

-105 -302 524 936 1.054

2.011 20 148 118 2.298

1.353 275 1.628

272 169 441

-18 174 157

1.079 107 1.187

1.369 101 1.471

Saldo Baten en Lasten (5.0) Financiële baten en lasten Totaal resultaat Tabel 17: Analyse staat van baten en lasten

3.1 Rijksbijdragen t.o.v. begroting (Afwijking A-B) De rijksbijdragen laten ten opzichte van de begroting een positieve afwijking van € 1.446k zien. Dit wordt enerzijds voornamelijk veroorzaakt door een stijging van de rijksbijdrage met +1% in verband met Loonruimte-overeenkomst. Anderzijds heeft Quadraam te maken gehad met een sterke toename van het aantal onderwijsvolgende leerlingen uit de vluchtelingenstroom naar Europa. In het najaar van 2015 is hiervoor door OCW maatwerk aangeboden aan de scholen die hiermee te kampen hebben. Dit maatwerk resulteerde in 2015 in extra subsidies voor vreemdelingen. Daarnaast zijn de verrekening uitkeringen individueel incidenteel toegenomen door een inhaalslag in verrekening door OCW over de maanden januari t/m oktober 2015 .

3.1 Rijksbijdragen t.o.v. 2014 (Afwijking A-C) De rijksbijdragen zijn ten opzichte van 2014 met € 3.883k gestegen. De oorzaken hiervan worden kort opgesomd: • stijging kabinetsbijdrage door loonruimte-overeenkomst; • toename aantal leerlingen t.o.v. 2014 en een toename met de daarmee samenhangende bijdragen- en subsidies; • extra beschikbare middelen maatwerk vreemdelingen door toestroom vluchtelingen; • stijging ondersteuningsgelden door Samenwerkingsverbanden; • toename overige subsidies, o.a. Academische Opleidingsschool (AOQ); • toename van de lasten verrekening uitkeringen individueel door de inhaalslag in verrekening door OCW over de maanden januari t/m oktober 2015. Deze lasten worden door Quadraam als incidenteel aangemerkt. Prestatiebox Deze bekostiging is een onderdeel van de reguliere lumpsum. Dit is een zogenoemde ‘niet-geoormerkte’ bijdrage. Quadraam is echter verplicht om aanvullende relevante informatie te verstrekken over de ambities en doelQUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 40

stellingen, resultaten en ook daarvoor ingezette middelen. De verantwoording over de bereikte prestatie evenals de besteding loopt via het bestuursverslag. In 2015 heeft Quadraam € 2.494.262,50 ontvangen. Deze bekostiging dient ter bevordering van professionalisering van docenten.

3.2 Overige overheidsbijdragen en -subsidies t.o.v. begroting (Afwijking A-B) De overige overheidsbijdragen en -subsidies wijken € 210k negatief af van de begroting. Dit wordt met name veroorzaakt door de daling van de bijdragen van de deelneming Quadraam BV, doordat een gedeelte van de activiteiten van de BV in 2015 is beëindigd.

3.2 Overige overheidsbijdragen en -subsidies t.o.v. 2014 (Afwijking A-C) De overige overheidsbijdrage zijn in 2015 € 70k lager dan in 2014. In 2015 zijn lagere vergoedingen voor het gebruik van sportvelden uitgekeerd door de gemeente Zevenaar en de gemeente Duiven. Hierdoor is de bijdrage in 2015 €17k lager. Tevens is in 2015, ten opzichte van 2014, door de gemeente Duiven minder uitgekeerd voor de combinatiefunctionaris en de maatschappelijke stages van het Candea College.

3.5 Overige baten t.o.v. begroting (Afwijking A-B) De positieve afwijking ten opzichte van de begroting van € 898k wordt voornamelijk veroorzaakt door het behalen van een incidentele boekwinst op de verkoop van het pand aan Groningensingel 1191 (€ 579k). Daarnaast laten de ouderbijdragen en detacheringen personeel een toename zien.

3.5 Overige baten t.o.v. 2014 (Afwijking A-C) In 2014 is over 7 maanden een vergoeding vanuit de Samenwerkingsverbanden ontvangen voor LGF en Rebound. De bijdragen zijn per wet per 1-8-

Resultaten

2014 geïntegreerd bij de rijksbijdragen. Daarnaast heeft Quadraam in 2014 een bijdrage boekenfonds van Stichting Lely gehad. Ook heeft Quadraam in 2015 een boekwinst op de verkoop van het pand Groningensingel 1191 behaald. De drie genoemde oorzaken hebben gezorgd voor een totale daling van de overige baten ten opzichte van 2014 met € 146k.

4.1 Personeelslasten t.o.v. begroting (Afwijking A-B) De personeelslasten zijn ten opzichte van de begroting met € 105k afgenomen. Deze afwijkingen worden voornamelijk veroorzaakt door de onderstaande posten : • Minder lonen en salarissenkosten € 682k, door een combinatie van hoeveelheidsverschillen en prijsverschillen. • Meer inhuur dan begroot, onder andere door tijdelijke inhuur docenten €531k; • Zowel aan de extra spaaroptie voor het personeel (PB50) als aan de jubileumvoorziening zijn extra dotaties gedaan voor een bedrag van € 416k. De extra dotaties aan de diverse spaaropties zijn het gevolg van dat meer medewerkers de optie tot sparen hebben gekozen dan begroot. • Extra kosten inzake de individuele WW ter hoogte van € 299k. • Aan scholingsgelden is minder gebruik gemaakt dan begroot voor een bedrag van € 129k. • Aan vergoeding van het UWV (bijv. zwangerschap) is €166k meer ontvangen dan begroot.

4.1 Personeelslasten t.o.v. 2014 (Afwijking A-C) De personeelslasten zijn ten opzichte van 2014 met € 2.011k toegenomen. Hiervan heeft € 1.649k te maken met een stijging in de lonen en salarissen ten opzichte van vorig jaar. Dit heeft met name de volgende oorzaken: - De loonsverhoging ten gevolge van het loonakkoord. - Er is gedoteerd aan de jubileumvoorziening en de voorziening ten behoeve van het sparen persoonlijk budget. In 2015 is een volledig jaar gedoteerd aan de voorziening voor het sparen persoonlijk budget. In 2014 betrof dit in verband met het loonakkoord slechts 5 maanden. De totale personele lasten uitgedrukt in een percentage van de personele lumpsum inclusief verrekening uitkeringen bedragen (€ 87.726/ € 82.723k) = 106% (2014: 107,6). Genormaliseerd zou dat percentage uitkomen op (€ 87.726k/€ 82.723k+372k) = 105,6% (2014: 105,5%). Als de baten inzake detacheringen meegeteld zouden worden dalen beide percentages met ongeveer 0.06%. Dat betekent dat Quadraam de personele lasten niet volledig kan financieren met de ontvangen lumpsum voor de personele component. Dit is inherent aan de compartitering van de bekostigingssystematiek en een jaarlijks terugkerend beeld.

vingslasten in 2015 234k ten opzichte van 2014. Deze stijging is groot omdat de wifi investeringen in 3 jaar tijd worden afgeschreven. De afschrijvingen in ICT en telefonie dalen met 208k ten opzichte van 2014. Dit komt doordat er minder in ICT en telefonie wordt geïnvesteerd (in 2015 ruim 400K minder dan in 2014). Door het BYOD beleid binnen veel scholen van Quadraam zal steeds meer gebruik gemaakt worden van eigen devices en meer geïnvesteerd worden in netwerken i.p.v. devices.

4.3 Huisvestingslasten t.o.v. begroting (Afwijking A-B)

De afschrijvingen zijn ten opzichte van de begroting met € 302k gedaald. Dit wordt met name veroorzaakt doordat er in 2015 maar 75% van de begrote investeringen daadwerkelijk is geïnvesteerd. De niet-bestede investeringen worden gedeeltelijk doorgeschoven naar 2016 omdat in dat jaar de investering beter aansluit bij het te voeren beleid. Daarnaast heeft de verkoop van het pand Groningensingel 1191 gedeeltelijk voor lagere afschrijvingen gezorgd.

De huisvestingslasten laten een stijging ten opzichte van de begroting van € 524k zien. Dit wordt veroorzaakt door gedurende het boekjaar ontstane contractuele indexeringen in de schoonmaakkosten van € 330k en in de overige huisvestingslasten (lockers leerlingen) van € 65k. Daarnaast zijn de huurkosten met € 110k toegenomen door aanvullende huur noodlokalen en/of sportvelden ten behoeve van o.a. de groei van de ISK door de vluchtelingenstroom naar Europa. Twee nieuwe locaties zijn ten behoeve van de ISK in 2015 in gebruik genomen. De energielasten laten een stijging van € 90k zien. Daartegenover is klein onderhoud gedaald met € 104k. In de begroting worden ten aanzien van keuringen inventaris richtbedragen opgenomen ervan uitgaande dat de keuringen elk jaar plaats dienen te vinden. In de praktijk blijkt dit echter niet noodzakelijk doordat regelmatig wordt gecontroleerd (door externe partijen) of de apparatuur aan de eisen voldoet. Op basis van advies van deze externe partijen kunnen keuringen op een andere gekozen termijn plaats vinden.

4.2 Afschrijvingen t.o.v. 2014 (Afwijking A-C)

4.3 Huisvestingslasten t.o.v. 2014 (Afwijking A-C)

Ten opzichte van 2014 heeft zich een lichte stijging van € 20k voorgedaan. Door investeringen in wifi in schooljaar 14/15 en 15/16 stijgen de afschrij-

In 2014 heeft zich een tweetal mutaties in de huisvestingslasten voorgedaan welke ten opzichte van 2015 als eenmalig kan worden beschouwd. Hierop

4.2 Afschrijvingen t.o.v. begroting (Afwijking A-B)


Resultaten

heeft betrekking de bijdrage wifi apparatuur Stichting Lely (€ 92k) en anderzijds de verhuiskosten naar het nieuwe pand Landeweer (€ 44k). Daarnaast zijn de huurkosten ten opzichte van vorig jaar toegenomen door huur aanvullende noodlokalen en/of sportvelden. Voor een groot gedeelte heeft deze toename te maken met de toestroom van vluchtelingen naar Europa. Ten behoeve van de daarvoor bestaande Internationale Schakelklas zijn in 2015 twee nieuwe locaties in gebruik genomen.

is opnieuw in een inkoopcollectief aanbesteed. Aan dit inkoopcollectief nemen stichtingen uit het Hoger, Voortgezet en Primair onderwijs deel. In nauwe samenwerking met afgevaardigden van de dienst HRM en de scholen is het Europese aanbestedingstraject voor Arbodienstverlening voltooid. De opdracht die voortkomt uit het Europese aanbestedingstraject voor ICTHardware gaat van start in maart 2016. Tot slot is de Europese aanbesteding voor mobiele communicatiediensten afgerond.

4.4 Overige lasten t.o.v. begroting (Afwijking A-B)

Meervoudig onderhandse aanbestedingen

De overige lasten zijn ten opzichte van de begroting met € 936k toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door een toename van het aantal leerlingen, waaronder o.a. het aantal vreemdelingen. Kort opgesomd de oorzaken gesplitst naar activiteit: • toename van het aantal licenties in digitale leermiddelen (€ 204k); • toename culturele - en buitenschoolse activiteiten (€ 476k); • toename kosten voor vreemdelingen door vluchtelingenstroom (€ 172k); • toename van de zorgkosten voor leerlingen (€132k). Daarnaast zijn de kopieerkosten in 2015 gehalveerd ten opzichte van de begroting. In de begroting 2015 is geen onderscheid gemaakt tussen deze eenmalige- en reguliere kosten conform contract. In 2015 is ten aanzien van het strategische doel Leiderschap een aantal trajecten opgestart ten behoeve van het management en adviseurs. De kosten van deze trainingen waren niet begroot, maar worden door de daling van de kopieerkosten ten opzichte van begroting opgeheven.

Quadraam heeft 2 meervoudig onderhandse aanbestedingen uitgevoerd. Eén voor de selectie van een nieuwe accountant en één voor de selectie van een nieuwe leverancier voor vaste telefonie en beheer.

Spendanalyse In 2014 is de kwantitatieve spendanalyse uitgevoerd die in 2015 geoptimaliseerd zou worden waarbij aan het onderdeel kwalitatieve spendanalyse verbetering zou worden aangebracht. Doel hiervan is te komen tot efficiënte leverancierselectie. Het optimaliseren van een geautomatiseerde spendanalyse zal draagkracht vinden in het nieuwe Purchase to Pay-systeem. De implementatie van dit systeem is in 2015 begonnen met als resultaat dat het systeem begin 2016 in gebruik is genomen. In eerste instantie zal het nieuwe systeem gebruikt worden als geautomatiseerde inkoopfacturensysteem (voorheen: Contempus). Vanaf 2016 zal het systeem ook gebruikt worden ter registratie van de verplichtingen gekoppeld aan de activiteiten van inkoop voor Quadraam.

4.4 Overige lasten t.o.v. 2014 (Afwijking A-C) De overige lasten laten ten opzichte van 2014 een redelijk constant beeld zien. Ten opzichte van het jaar 2014 zijn deze lasten met € 118k toegenomen. Onderstaand een korte opsomming van de relatief geringe afwijking (1%). • daling kopieerkosten door implementatie nieuwe multifunctionals en het bijbehorende “print-bewust beleid”; • toename kosten voor vreemdelingen; • toename zorgkosten leerlingen; • toename organisatie- en advieskosten voor leiderschapstrainingen management en adviseurs.

Meerjarenbegroting Sinds 2011 stelt Quadraam een meerjarenbegroting op. Sinds 2013 zijn onderwijsinstellingen verplicht deze meerjarenbegroting ook te publiceren door middel van de Continuïteitsparagraaf. Deze is opgenomen in hoofdstuk 8.

Treasurybeleid Het financieel beleid van Quadraam is afgestemd op de planning en beleidscyclus van Quadraam en is gericht op maximalisatie van het rente- en beleggingsresultaat binnen randvoorwaarden. Deze randvoorwaarden hebben betrekking op:

5. Financiële baten en lasten t.o.v. begroting (Afwijking A-B) In 2015 is er een aantal effecten verkocht tegen een hogere verkoopwaarde dan de waardering per 31 december 2014. Dit heeft geresulteerd in een opbrengst van € 126k. Daarnaast heeft er een afwaardering effecten van € 23k plaatsgevonden. Per saldo resulteren beide activiteiten in een positieve afwijking ten opzichte van de begroting van € 107k.

1. Handhaving minimale verhouding eigen vermogen / totaal vermogen. Om onder andere de toegang tot de kapitaalmarkt te waarborgen, bedraagt de verhouding eigen vermogen / totaal vermogen van Quadraam te allen tijde minimaal het in het financieel beleid geformuleerde niveau (50%). De landelijke benchmark bedraagt 45% (in 2014). In 2015 voldoet Quadraam hier aan met een verhouding van 56%.

5. Financiële baten en lasten t.o.v. 2014 (Afwijking A-C)

Europese aanbestedingen

2. Handhaving gouden balansregel. Bij de financieringsstructuur gaat Quadraam uit van de “gouden balansregel”. Dat wil zeggen dat vaste activa worden gefinancierd met lang vermogen (i.e. eigen vermogen en lang vreemd vermogen). In 2015 heeft Quadraam geen specifieke leningen afgesloten of lang vreemd vermogen aangetrokken om de vaste activa te financieren. Het Eigen Vermogen als percentage van de Materiële Vaste Activa is in 2015 80% (2014: 78%).

In 2015 heeft Quadraam 7 Europese aanbestedingen afgerond die in een meerjarencontract resulteerden of in een eenmalige uitvoering van opdracht voor ‘nieuwbouwwerk’. Het contract voor levering van energie eindigde van rechtswege in 2015 en

Quadraam heeft één hypothecaire lening (lees: kredietfaciliteit) van € 549k (per 31-12-2015) bij de ING bank. Deze lening heeft een looptijd van 30 jaar (vanaf 17 december 1996) en een rentevaste periode van 10 jaar (tot 1

In 2015 is er een aantal effecten verkocht tegen een hogere verkoopwaarde dan de waardering per 31 december 2014. Dit heeft geresulteerd in een opbrengst van € 126k. Daarnaast heeft er een afwaardering effecten van € 23k plaatsgevonden. Per saldo resulteren beide activiteiten in een positieve afwijking ten opzichte van 2014 van € 101k.


Resultaten

januari 2016). De debetrente bedraagt 6,75% per jaar.Vanaf 1 januari 2016 tot januari 2026 bedraagt het rentepercentage 2,0% per jaar.

3. Handhaving minimale liquiditeit. De liquiditeit van Quadraam dient te allen tijde voldoende te zijn om aan haar korte termijn verplichtingen te voldoen. Onder liquiditeit wordt in dit verband verstaan tegoeden in rekeningcourant. De minimale hoeveelheid liquiditeit bedraagt € 500k. Eventuele afwijkingen naar beneden van dit saldo zullen incidenteel worden toegestaan, mits er op korte termijn vooruitzichten zijn op herstel van de gewenste situatie. Het liquiditeitsrisicobeheer is gebaseerd op een korte liquiditeitsplanning (één boekjaar), alsmede een meerjarige liquiditeitsplanning. In 2015 zijn zowel de overschotten alsmede de tekorten op de ING betaalrekening lager dan in voorgaande jaren. Eind 2015 is de stand € 603k op de ING betaalrekening. Dit is conform de norm welke Quadraam hanteert.

4. Beperking financiële risico’s. Om aantasting van de verhouding eigen vermogen / vreemd vermogen van Quadraam te voorkomen, dienen financiële risico’s binnen aanvaardbare grenzen te blijven. Financiële risico’s zijn te onderscheiden in: - algemene marktrisico’s: risico’s verbonden aan wijzigingen van het sentiment op de markt voor vastrentende waarden en aandelen en de invloed daarvan op de waarde van de beleggingsportefeuille van Quadraam; - kredietrisico’s: risico’s verbonden aan de kredietwaardigheid van instellingen waarin Quadraam heeft belegd; - vermogensrisico’s zijn indien mogelijk afgedekt met een verzekering.

5. Wettelijke regelgeving beleggen en belenen van 16 september 2009, van het Ministerie van OCW. Zowel het liquiditeitenbeheer als het beleggingsbeheer wordt in eigen beheer uitgevoerd, waarbij Quadraam zich met betrekking tot het beleggingsbeheer laat ondersteunen en adviseren door Rabobank De Liemers. Algemeen uitgangspunt is dat uitzettingen en beleggingen voldoen aan de Regeling beleggen en belenen van 16 september 2009 door Ministerie OCW, nr. FEZ/CC/150185. De totale beleggingsportefeuille van Quadraam dient, voor minimaal 75% uit vastrentende waarden, maximaal 25% uit aandelengarantiestructuren en/of aandelenfondsen en/of voor maximaal 15% uit vastgoedfondsen te bestaan. Bij de belegging in aandelengarantiestructuren en/of aandelenfondsen wordt gebruik gemaakt van hoofdsomgaranties zoals aangegeven in artikel 3 tweede lid van de publicatie van 16 september 2009. Daarnaast kan het College van Bestuur besluiten maxima te stellen aan beleggingen in individuele sectoren. Ter beperking van het kredietrisico zijn maxima vastgesteld voor het totaal aan uitzettingen en beleggingen bij één bank, bedrijf of instelling. Dit betekent voor de obligatieportefeuille dat, met uitzondering van Staatsobligaties, uitgegeven door landen uit de Europese Economische Ruimte zoals omschreven in de Regeling beleggen en belenen, het belang in een instelling niet meer bedraagt dan 20% van de totale waarde van de portefeuille. De landen in de Europese Economische Ruimte dienen te voldoen aan de triple A landen rating. Met betrekking tot de aandelenportefeuille geldt dat de waarde van één aandelenfonds dan wel een aandelenstructuur met beperkt risico ook is gemaximeerd tot 20% van de totale waarde van de portefeuille. Indien dit percentage door koersontwikkeling wordt overschreden is niet onmiddellijk een herschikking noodzakelijk. De verdeling van de Quadraam effectenportefeuille wordt in onderstaand overzicht weergegeven.

Specificatie effectenportefeuille in € 1.000

Aantal

Waarde in € (o.b.v. kostprijs)

Looptijd

200

200

7 jaar

4.350 2.350 500 250 7.450

4.790 2.433 604 145 7.972

10 jaar 7 jaar 12 jaar 25 jaar

Alternatieve beleggingen**

200

6

7 jaar

Totaal effectenportefeuille

7.850

8.178

Aandelen met beperkt risico Vastrentende waarden

* Totaal vastrentende waarden

Tabel 18: effectenportefeuille Quadraam

* De beleggingen in ING bank EMTN 2008-2018 zijn gewaardeerd tegen de marktwaarde, deze ligt lager dan de kostprijs; ** Alternatieve beleggingen zijn gewaardeerd tegen de marktwaarde, deze ligt lager dan de kostprijs.


Resultaten

Planning Quadraam gebruikt de jaarlijkse financiële beleidscyclus voor het vaststellen van het treasurybeleid, voor het afleggen van verantwoording over dat beleid en voor bijstelling van het beleid door het jaar heen. De beleidscyclus kent een meerjarenbegroting, tussentijdse rapportages en een jaarrekening. Deze stukken worden opgesteld door de dienst Financiën & Vastgoed en aangeboden aan het College van Bestuur. Het College van Bestuur stelt de stukken vast en legt deze ter goedkeuring voor aan de Raad van Toezicht. In deze planning komen de volgende onderwerpen terug: • alle interne en externe ontwikkelingen die op middellange termijn van belang zijn; • de liquiditeitsprognose en de daaruit voortvloeiende verwachte financieringsbehoefte en beleggingsnoodzaak van de organisatie op middellange termijn; • de omvang van de kredietrisico’s voor het komende jaar; • de wijze waarop onderscheid wordt gemaakt tussen publieke en overige eigen middelen;

• het financierings- en beleggingsbeleid (treasurybeleid) dat de organisatie voorstaat en de financiële consequenties van dat beleid; • de voorgenomen transacties, die het financierings- en beleggingsbeleid vormgeven dan wel de uitgevoerde transacties, waarbij de uitgevoerde transacties worden getoetst aan de voorgenomen transacties; • toetsing van de realisatie ten opzichte van de liquiditeitsprognose en analyse van afwijkingen. Hiermee kan de liquiditeitsprognose in de toekomst worden verbeterd. In 2015 heeft Quadraam aandacht besteed aan zowel het liquiditeitenbeheer als het beleggingsbeheer om zodoende te zorgen voor een verdere maximalisatie van het rente- en beleggingsresultaat (uiteraard binnen de geldende randvoorwaarden). Daarin is het huidige liquiditeitenprognosemodel verder verbeterd. Verdere verbetering van het model is mogelijk door o.a. het in gebruik nemen van het Purchase-to-pay systeem, waardoor verplichtingen kunnen worden geregistreerd. Naar verwachting zal deze toepassing in 2016 plaats vinden.

Confucius Institute

NOS Journaal

Tragedie

Wintermarkt

Het Lorentz Lyceum ontvangt voor het Chinees onderwijs de eervolle onderscheiding ‘Confucius Classroom’. Deze erkenning stelt het Lorentz Lyceum in staat om het onderwijs in de Chinese taal en cultuur nog beter vorm te geven. Bovendien krijgt het Lorentz Lyceum hiermee toegang tot een netwerk van Chinese scholen en modern digitaal lesmateriaal. In Nederland hebben slechts enkele scholen deze bijzondere titel.

Het NOS Journaal maakt vrijdag 13 november een reportage op het Maarten van Rossem (vmbo). Het onderwerp is het maatwerkdiploma, dat leerlingen in staat stelt op verschillende niveaus eindexamen te doen. Staatssecretaris Sander Dekker was toen nog tegen. In het journaal komen enkele leerlingen aan het woord en afdelingsleider Godelieve Paasschens legt uit waarom het maatwerkdiploma wél een goed idee is.

Vierdeklassers van het Stedelijk Gymnasium Arnhem schrijven in groepjes een script voor een Griekse tragedie en brengen vervolgens op het toneel voor medeleerlingen, ouders en medewerkers. Een vakkundige jury bepaalt welk tragedie wint. Dit schooljaar is dat ‘Elektra’.

Een jaarlijkse hoogtepunt op Symbion, de Liemerse school voor praktijkonderwijs, is de sfeervolle wintermarkt in december. Leerlingen, (groot)ouders, buurtbewoners en andere belangstellenden zijn donderdag 10 december van harte welkom. Ze zorgen ervoor dat enkele leerlingen en docenten na afloop het mooie bedrag van 2251,33 euro naar het Glazen Huis in Arnhem kunnen brengen.


Resultaten

3.5 Huisvesting Veranderingen in het onderwijs hebben een groot effect op huisvestingsvraagstukken. Zo heeft er in 2015 een semipermanente uitbreiding plaatsgevonden voor Lyceum Elst in verband met het stijgend aantal leerlingen en in 2014 is een toekomstbestendig schoolgebouw in Zevenaar (locatie Landeweer) in gebruik genomen. Voor komend jaar staat in ieder geval een uitbreiding van het Montessori College Arnhem op het programma. Daartoe zal een pand aan de Utrechtseweg verbouwd worden, waardoor er een aantal lokalen en een docentenruimte gerealiseerd gaan worden. De ligging van dit pand is gunstig voor het Montessori College, aangezien het op slechts 250 meter van de school gesitueerd is. In 2015 is een start gemaakt met de voorbereidingen van de bouw van Arnhem International School in de wijk Schuytgraaf te Arnhem. Deze school zal bestaan uit een secondary school, een primary school en een nursery, waardoor het vestigingsklimaat in Gelderland aantrekkelijker wordt voor internationale bedrijven. Het toenemend aantal vluchtelingen naar ons land heeft ook gevolgen voor de onderwijshuisvesting. Deze groep vluchtelingen bestaat voor een deel uit leerplichtige jongeren tussen de 12 en 18 jaar. Het onderwijs voor deze groep jongeren is heel specifiek en vmbo ‘t Venster geeft invulling aan de ISK (Internationale Schakel Klas) voor leerlingen tot 16 jaar. Door de toename van deze groep leerlingen is huisvesting in het huidige schoolgebouw van Vmbo ‘t Venster niet mogelijk. Hiervoor zijn twee schoolgebouwen in gebruik genomen in Arnhem en Velp. Naast de fysieke huisvesting van de diverse scholen is veiligheid van groot belang. Nieuwe ontwikkelingen en nieuwe wetgeving rondom veiligheid hebben ertoe geleid dat het bestaande beleidsplan veiligheid niet op alle punten meer aansloot op de huidige situatie. Er is dan ook een start gemaakt met het


opstellen van een Quadraam-breed beleidsplan veiligheid, dat in 2016 volledig zal worden ingevoerd. In dit veiligheidsplan staat de veiligheid van onze leerlingen en onze medewerkers centraal en wordt er beschreven hoe we die veiligheid zo veel mogelijk kunnen garanderen. Een van de onderdelen is een aangepaste risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E). In deze inventarisatie zijn alle risico’s benoemd die binnen de scholen in meer of mindere mate voorkomen. Het is de bedoeling dat per school een RI&E ingevuld wordt met voor elk risico een specifiek aanspreekpunt en een verantwoordelijke. Door de leerlingen en medewerkers bewust te maken van deze risico’s, wordt niet alleen het gevoel van veiligheid vergroot, maar ook de daadwerkelijke veiligheid. Enkele jaren geleden is in het coalitieakkoord van de gemeente Arnhem opgenomen, dat de gemeente wil overgaan tot doordecentralisatie van de huisvestingsverplichtingen en -middelen van de gemeente naar de schoolbesturen van PO en VO. Naast een huisvestingsvraagstuk werpt dit vragen op ten aanzien van de duurzaamheid van de gebouwen en de financiering van het geheel. Mede door de hierboven genoemde doordecentralisatie is Quadraam zich nog bewuster geworden van het belang van duurzaamheid. Veel zaken binnen Quadraam worden al getoetst aan het Toetsingskader duurzame besluiten uit 2012, maar een volledig beleidsplan duurzaamheid bestond nog niet. In 2015 is een start gemaakt met het opstellen van een dergelijk beleidsplan, waarbij drie pijlers van belang zijn, te weten onderwijs, onderwijshuisvesting en bedrijfsvoering. Een samenhangend geheel van deze drie pijlers zorgt er voor dat een duidelijke (duurzame) koers voor de komende jaren kan worden uitgezet.

Resultaten

3.6 Klachtafhandeling Klachten binnen Quadraam worden ingediend op school niveau bij de schooldirectie, op bestuursniveau bij het College van Bestuur, bij de externe vertrouwenspersoon van de stichting of rechtstreeks bij de landelijke Klachten Commissie (LKC) waar Quadraam bij is aangesloten. De externe vertrouwenspersoon van Quadraam, mevrouw L. J. M. van Oosteren-Scholte, heeft in 2015 verslag uitgebracht van haar werkzaamheden. Het is een verslag op hoofdlijnen. De klachten waren zeer divers en kwamen vanuit de verschillende geledingen van de organisatie. Daarnaast is de vertrouwenspersoon een aantal keren geconsulteerd zonder dat dit uitmondde in een klacht. Ook zijn er een aantal schriftelijke meldingen ontvangen. De rapportage van mevrouw Van Oosteren is besproken in de directieraad van Quadraam. Daar waar aan de orde zullen de scholen maatregelen treffen om klachten in de toekomst te voorkomen. Zorgvuldige communicatie met ouders is daarbij van groot belang.

Activiteiten Hieronder volgt een korte beschrijving van de activiteiten die door de vertrouwenspersoon zijn verricht.

Trends in 2014-2015 Klachtbehandeling, consultatie en meldingen De vertrouwenspersoon bij 50 casussen op enigerlei wijze betrokken geweest. Dat is vergelijkbaar met het aantal van het voorgaande jaar. Het betrof verschillende soorten activiteiten: behandelen van klachten, consultatie (meestal telefonisch) en verwerken van schriftelijke meldingen. In 22 gevallen ging het om een klacht, 3 daarvan betroffen seksueel grensoverschrijdend gedrag van personeelsleden, 5 grensoverschrijdend gedrag van leerlingen onderling. Andere klachten hadden betrekking op onderwijsaanbod en pedagogische aanpak: 3 betroffen een besluit van de docentenvergadering m.b.t. niet bevorderd zijn of niet het gewenst advies, 3 maal waren het pesterijen en/of de wijze waarop school daarmee omging, in 2 gevallen ging het om correctheid van een gevolgde sollicitatieprocedure, de 3 overige klachten waren zeer divers. In 10 gevallen is de vertrouwenspersoon geconsulteerd door verschillende leden van de scholen. 18 gevallen betrof het alleen de melding (door veiligheidscoördinator of contactpersoon) en had school het probleem zelf opgelost.

• Het aantal meldingen van leerlingen met klachten over seksuele intimidatie door personeelsleden schommelt van jaar tot jaar. In 2014-2015 waren het er weer minder. Kijkend naar de inhoud van de klachten betreft het m.n. een onveilig cq onprettig gevoel bij bepaalde docenten. Uiteraard reden genoeg om hier aandacht aan te besteden, maar er waren geen ernstige incidenten. • In het jaar 2014-2015 waren er meerdere klachten van ouders over een besluit van de docentenvergadering inzake overgang of plaatsing naar een andere leerroute. Daarnaast waren er klachten over de aanpak van pestgedrag en begeleiding van problemen op school. Er was hierbij sprake van opmerkelijk heftige reacties van ouders. Dat leidde tot een verstoorde communicatie tussen ouders en school. De behandeling van deze klachten nam veel tijd in beslag, enerzijds door de heftige emoties en door de vasthoudendheid van ouders die niet snel bereid waren zich bij de situatie neer te leggen. Anderzijds gaven ouders aan zich niet altijd serieus genomen te voelen door school. • Er kwamen enkele klachten over de onderlinge verhoudingen binnen het personeel. In totaal waren het er 5, alle van verschillende scholen of afdelingen. Klachten variëren van onvrede over de onrechtvaardigheid bij een sollicitatieprocedure tot samenwerkingsproblemen binnen een team. • Een ontwikkeling dit jaar is de sterke betrokkenheid van ouders bij de prestaties of het welbevinden van hun kind. Zij laten het weten als ze het oneens zijn met school, en “eisen” dat er naar hun argumenten wordt geluisterd en liefst ook gehandeld. Dit vraagt van afdelingsleiders en mentoren communicatieve vaardigheden en het vermogen te de-escaleren, maar ook de bereidheid zo transparant mogelijk te zijn en er samen met de ouders uit te komen.

Klachten bij de LKC In 2015 zijn er twee klachten van ouders behandeld door de Landelijke Klachten Commissie van de stichting Onderwijsgeschillen (LKC) waar Quadraam bij aangesloten is. De eerste klacht werd gegrond verklaard, de tweede gedeeltelijk. Het bestuur heeft de adviezen van de LKC om in de toekomst dergelijke klachten te voorkomen integraal overgenomen. QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 46

HOOFDSTUK 4

Belanghebbenden

Quadraam is transparant in wat ze doet. Dit vereist zorgvuldige en toegankelijke vastlegging en communicatie. Quadraam onderschrijft de code goed bestuur van de VO-raad. Het bestuursverslag is een van de middelen waarmee een organisatie verantwoording af legt aan de belanghebbenden. Bij Quadraam gaat dat om de volgende groepen: - leerlingen - ouders - medewerkers - GMR - Raad van Toezicht - toeleverende (basis)scholen - ROC’s, hogescholen en universiteiten - samenwerkingsverbanden - gemeentes - Inspectie van het onderwijs - Ministerie van OCW - culturele en maatschappelijke instellingen Bij de totstandkoming van het strategisch beleidsplan 2015-2020 is goed geluisterd naar verschillende belanghebbenden. Daar blijft het niet bij: Quadraam ziet hen als actieve partners bij de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijs. In 2015 is de strategische agenda behorend bij het beleidsplan vastgesteld. Op deze agenda staan zeven Quadraam-brede programma’s. Bij de uitwerking daarvan krijgen vanzelfsprekend weer veel belanghebbenden een rol. De scholen werken het strategisch beleidsplan uit in hun eigen schoolplannen. Ook daar worden verschillende belanghebbenden bij betrokken. Dat is niet meer dan logisch gezien de kernwaarden van Quadraam die richtinggevend zijn voor de handelwijze van iedereen die bij Quadraam werkt: ‘wij zijn samenwerkingsgericht, omgevingsgericht en ondernemend.’


Het opleiden van nieuwe docenten vindt Quadraam belangrijk. Dit gebeurt in samenwerking met hogescholen en universiteiten. Binnen Quadraam zijn Academische Opleidingsscholen aanwezig waarbinnen studenten worden opgeleid tot docent. Binnen deze AOS-en wordt ook veel onderzoek gedaan door studenten. De resultaten van deze verschillende onderzoeken worden Quadraam breed gevolgd en gedeeld. Op deze wijze blijft de opgedane expertise behouden en is er de mogelijkheid deze op meerdere plekken in de organisatie te gebruiken. In 2015 heeft Quadraam de erkenning Academische Opleidingsschool gekregen. Dit betekent dat Quadraam ook in de komende jaren goed toegeruste, nieuwsgierige en onderzoekende docenten kan blijven opleiden samen met haar partners. Een essentiële vraag bij het ontwikkelen van toekomstbestendig onderwijs en gepersonaliseerd leren is: hoe en wat willen leerlingen leren? Er zijn geen standaard antwoorden. Om die reden is in 2015 Pitch@quadraam ontwikkeld. Quadraam laat de leerlingen in al hun onbevangenheid en creativiteit gezamenlijk aan de slag gaan met de vraag: Wat wil jij leren? De ideeën die ontstaan vanuit de intrinsieke motivatie van de leerlingen worden geborgd op www.pitchquadraam.nl en zullen tijdens een grote PITCH-battle op 3 juni 2016 gepresenteerd worden. Het College van Bestuur wil ook graag weten hoe belanghebbenden aan kijken tegen Quadraam: hun mening telt! Daarom worden tweejaarlijks bij leerlingen, ouders en medewerkers kwaliteitsonderzoeken afgenomen. Op grond van de resultaten worden op de scholen verbeteracties uitgevoerd.

HOOFDSTUK 5

Corporate Governance

Algemeen

Toelichting Commissies Raad van Toezicht

Quadraam is lid van de VO-raad. Quadraam onderschrijft de Code Goed Onderwijsbestuur VO van de VO-raad. De code Goed Onderwijsbestuur is aanvullend op de geldende weten regelgeving voor het Voortgezet Onderwijs, De code is voor een belangrijk deel gebaseerd op de Wet op het Voortgezet Onderwijs (WVO). De Raad van Toezicht van Quadraam is aangesloten bij de Vereniging van Toezichthouders van Onderwijs Instellingen (VTOI). De VTOI heeft een CAO voor bestuurders VO afgesloten met de werknemersvereniging van bestuurders in het VO. Quadraam conformeert zich aan deze CAO.

De Raad van Toezicht heeft drie commissies:

College van Bestuur

Commissie Onderwijs en Kwaliteit

Het College van Bestuur van Quadraam bestaat uit twee bestuurders. Het aantal bestuurders, maximaal drie, wordt bepaald door de Raad van Toezicht. Er is bij het tot stand komen van Quadraam in 2008 gekozen voor twee bestuurders gezien de complexiteit van de organisatie. Het College van Bestuur is gezamenlijk verantwoordelijk voor het dagelijks besturen van de stichting en van de Quadraam BV. Beide bestuurders hebben een onderlinge werkverdeling. De directeuren en functioneel managers hebben met een van beide leden van het College van Bestuur functionerings - voortgangs - en beoordelingsgesprekken. Verder werkt het College van Bestuur vanuit aandachtsgebieden die voortvloeien uit de strategie van de organisatie.

De commissie Onderwijs en Kwaliteit adviseert de Raad van Toezicht over de ontwikkeling van het onderwijs op de scholen van de stichting. De commissie komt minimaal twee keer per jaar bij elkaar. De bevindingen van de commissie worden gerapporteerd aan de Raad van Toezicht. In een reglement zijn de bevoegdheden van de commissie vastgelegd.

Raad van Toezicht

Auditcommissie De auditcommissie adviseert de Raad van Toezicht over het financiële beleid van de stichting. De commissie komt minimaal twee keer per jaar bij elkaar. De bevindingen van de commissie worden gerapporteerd aan de Raad van Toezicht. In een reglement zijn de bevoegdheden van de commissie vastgelegd.

Remuneratiecommissie De remuneratiecommissie adviseert de Raad van Toezicht over de invulling van de werkgeversrol ten aanzien van het College van Bestuur. De commissie komt minimaal twee keer per jaar bij elkaar. De bevindingen van de commissie worden gerapporteerd aan de Raad van Toezicht. De bevoegdheden van de commissie zijn vastgelegd in een reglement.

De Raad van Toezicht bestaat uit ten minste 5 en maximaal 7 leden. De Raad van Toezicht vergadert minimaal drie keer per jaar. De Raad van Toezicht houdt toezicht op het bestuur, is de werkgever van het College van Bestuur en adviseert het College van Bestuur.

EHBO-diploma

Robotica

Dyade Bestuursbokaal

Bijna alle leerlingen van de locatie Zonegge van het Liemers College behalen het EHBO-diploma. Dat doen ze tijdens een actiedag op 3 april als onderdeel van de maatschappelijke stage. Zevenaar en omgeving hebben er daardoor in één klap zo’n vijfhonderd EHBO’ers bij. Het is de bedoeling dat de samenwerking met het Rode Kruis de komende jaren wordt voortgezet.

Het Candea College mocht zich als één van de eerste scholen in Nederland technasium noemen. Begonnen in het vwo heeft deze innovatieve en populaire onderwijsvorm zich inmiddels uitgebreid naar de havo-opleiding. Op de foto laat een leerling tijdens de open dag in januari met behulp van robotica zien hoe je een drone met gedachtengolven kunt besturen.

Quadraam wint de Dyade Bestuursbokaal 2015 voor het beste onderwijsjaarverslag in de categorie VO (Voortgezet onderwijs). De jury noemt het Quadraamjaarverslag over 2014 “vernieuwend en verfrissend” qua opzet en lay-out. “Het bevat een zeer overzichtelijk resultatenhoofdstuk met duidelijke doelen en een toelichting waarom deze al dan niet gehaald zijn. Dit bestuursverslag voldoet aan alle formele vereisten, is goed leesbaar en professioneel vorm gegeven.”


HOOFDSTUK 6


Samenstelling 2015

(Neven)functies

Aandachtsgebied

De heer drs F.A.J. Veerman (voorzitter)

• Directeur/eigenaar Comenius Consult • Lid Raad van Toezicht Stichting Zorgcombinatie Marga Klompé

Organisatieontwikkeling

De heer J.H.M. Hendriks (vice-voorzitter) mld mba mhcm

• Directeur/eigenaar PARTIASCIE BV • Partner binnen de Partitude groepProgrammadirecteur HR2020

Human resource management, arbeidsvoorwaarden

De heer drs H. van Wijk

• Directeur financiën en verkoop Albert Schweitzer ziekenhuis • Lid Raad van Toezicht Zorgbelang Gelderland

Financiën

Mevrouw dr J.A. Hoekstra msc

• Directeur van de Faculteit Techniek en Life Sciences bij de • Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Onderwijs

De heer drs F.W. Mutsaers

• • • •

Financiën

Mevrouw S.C.A.M. Ausems mmo mba

• Directeur Specialistische en Intramurale zorg bij Thebe

Marketing

De heer prof dr P.R.J. Simons

• Directeur/eigenaar Visie op leren • Lid van de Raad van Toezicht van de NHTV, internationaal hoger • onderwijs te Breda

Onderwijs

Directeur/eigenaar Mutsaers Advies & Management (MA&M) Directeur/eigenaar JOB b.v. Lid Raad van Toezicht Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Tilburg

De heren Hendriks en Veerman treden met ingang van 1 januari 2016 af als lid van de Raad van Toezicht. Per die datum treedt de heer J. Langerhuizen toe tot de Raad van Toezicht. Hij is benoemd door de Raad van Toezicht op voordracht van een benoemingscommissie waarin GMR, het College van Bestuur en de Raad van Toezicht zelf vertegenwoordigd waren. De heer Langerhuizen volgt de heer Hendriks op als voorzitter van de remuneratiecommissie. De heer Mutsaers is door de Raad van Toezicht benoemd tot voorzitter per 1 januari 2016.



naam

lid RvT sinds

treedt af / herkiesbaar / jan. 2013






F.A.J. Veerman

01.01 2008

01.01.2016 treedt af

J. Langer huizen

01.01 2016

01.01.2016 benoemd

J.H.M. Hendriks

01.01 2008


H. van Wijk

01.01 2015

S.C.A.M. Ausems

01.01 2010

01.01.2014 herkozen


J.A. Hoekstra

01.01 2010

01.01.2014 herkozen


F.W. Mutsaers

01.02 2011

P.R.J. Simons

01.12 2013

01.01.2015 benoemd

01.01.2019 herkiesbaar

01.02.2015 herkozen 01.12.2013 benoemd


01.01.2019 treedt af 01.12.2017 herkiesbaar

Tabel 19: Benoemingstermijnen Raad van Toezicht

Commissies en vergaderingen 2015 Orgaan

Leden

Raad van Toezicht Commissie Onderwijs Auditcommissie Remuneratiecommissie

Alle leden Raad van Toezicht Hoekstra (voorzitter) en Simons Mutsaers (voorzitter) en Van Wijk Hendriks (voorzitter), Ausems en Veerman

Aantal bijeenkomsten 6 3 3 3

Tabel 20: Aantal vergaderingen RvT per soort commissie

Code VO-raad

Rollen toezichthouder

Quadraam is aangesloten bij de VO-raad, vereniging van schoolbesturen en scholen in het Voortgezet Onderwijs. De VO-raad heeft een code goed bestuur opgesteld, die door Quadraam wordt onderschreven en opgevolgd. In september 2015 is de code geactualiseerd en opnieuw vastgesteld door de VO-raad. Bestudering heeft opgeleverd, dat Quadraam ook voldoet aan de eisen van deze geactualiseerde code. Aandachtspunten zijn de zelfevaluatie van het College van Bestuur en de relatie van de Raad van Toezicht met in- en externe stakeholders.

De Raad van Toezicht Quadraam vervult een drietal rollen. De Raad van Toezicht houdt toezicht op het bestuursbeleid, is adviseur van het bestuur en is werkgever van het bestuur. Hieronder zal worden besproken wat er in het verslagjaar 2015 met betrekking tot deze drie rollen aan de orde is geweest.


Toezichthoudende rol Bij het houden van toezicht is eerste en belangrijkste aandachtspunt voor de Raad van Toezicht de onderwijskwaliteit van de Quadraamscholen en dan


primair de kwaliteit ‘in de klas’. Enkele afdelingen van Quadraamscholen hadden de kwalificatie ‘zwak’ van de inspectie gekregen. Tot genoegen en trots van de Raad van Toezicht zijn in 2015 alle afdelingen inmiddels ‘voldoende’. In het verslagjaar heeft de Raad van Toezicht na overleg met de accountant van de stichting de jaarrekening 2014 goedgekeurd. De jaarrekening sloot met een positief resultaat af. De raad stelde vast dat 2014 voor Quadraam een financieel goed jaar is geweest. De belangrijkste KPI’s (kritieke prestatie indicatoren) zijn verbeterd, het overheadpercentage en ook het percentage ziekteverzuim zijn gedaald. Wel achtte de Raad van Toezicht het van belang om het voorzichtige financiële beleid voort te zetten en de personeelskosten goed te blijven managen. Het College van Bestuur heeft goedkeuring van de Raad van Toezicht nodig voor de overdracht van gebouwen en grond van of door de stichting. Verder heeft Quadraam in 2015 als afronding van de huisvestingsoperatie in Arnhem van de gemeente het economisch eigendom overgedragen gekregen van het gebouw aan de Groningensingel 1191. De Raad van Toezichtheeft de overdracht goedgekeurd. Vervolgens is het gebouw verkocht aan een derde partij. De Raad van Toezicht heeft ook deze overdracht goedgekeurd. Naast het Stedelijk Gymnasium Arnhem aan de Thorbeckestraat 17 staat een woonhuis dat nog steeds juridisch eigendom was van Quadraam. In een ver verleden was dit woonhuis in gebruik als conciërge-woning voor de school. Nu het woonhuis al lang niet meer in gebruik is als conciërge woning is besloten, het huis via een verklaring buiten gebruikstelling terug te leveren aan de gemeente Arnhem. De Raad van Toezicht heeft dit besluit goedgekeurd. De Arnhem International School is een school voor kinderen van expats in de regio Arnhem-Nijmegen-Wageningen. De aanwezigheid van een internationale school met een internationaal curriculum is een belangrijk aspect bij de keuze voor de vestigingsplaats voor internationaal opererende bedrijven met internationale medewerkers. De Arnhem International School in Arnhem bestaat al 20 jaar en kent een primary afdeling gevestigd bij de Aletta Jacobs school van schoolbestuur de Basis en de secundary school als onderdeel van het Lorentz Lyceum van Quadraam. In de heroverweging van de positionering van het internationaal onderwijs in de provincie Gelderland is de ambitie uitgesproken door Provincie, Gemeente Arnhem, Gemeente Nijmegen, Stadsregio, Regio Food Valley om het internationaal onderwijs beter zichtbaar als geïntegreerd onderwijs voor de expat gemeenschap te positioneren. Een nieuwe locatie waar primary, secundary en nursery samen gehuisvest worden, is waar de regio zich voor heeft uitgesproken en heeft daar ook middelen voor beschikbaar heeft gesteld. In december 2014 heeft de raad van Toezicht het voorgenomen besluit van het College van Bestuur om tot nieuwbouw van huisvesting te komen voor de Arnhem International School goedgekeurd. Quadraam zal juridisch en op termijn van veertig jaar uiteindelijk ook economisch eigenaar worden van het gebouw van de AIS. In 2015 heeft de Raad van Toezicht de aankoop van de grond voor de nieuwbouw AIS goedgekeurd. Het nieuwe schoolgebouw zal in januari 2017 opgeleverd worden. Een belangrijk onderwerp in 2015 was het strategisch plan Quadraam 2015 - 2020. De Raad van Toezicht heeft dit plan, ‘Ruimte voor talent’ genaamd, goedgekeurd. Het plan is tot stand gekomen op basis van gesprekQUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 51

ken met ouders, docenten, de directie, en externe partijen zoals de gemeenten en het aanleverend en afnemend onderwijs. Een belangrijke bron was een groep van 40 ouders en medewerkers van de scholen. Deze groep heeft drie lezingen gevolgd van deskundigen, die een beeld schetsten van de maatschappij en het onderwijs op de langere termijn. De groep heeft die beelden vertaald naar wat dat betekent voor het onderwijs op de Quadraamscholen tot 2020. Kenmerkend voor het plan is dat het richting en ruimte geeft aan de scholen. Een vertegenwoordiging van de Raad van Toezicht heeft in 2015 twee maal met de GMR en één maal met een vertegenwoordiging van de Directieraad gesproken over de gang van zaken in de stichting. De Raad van Toezicht heeft besloten het contract met accountantskantoor KPMG te beëindigen. KPMG was sedert 2008 de accountant van Quadraam en had laten weten, dat de controle vanwege een verandering in de klantstrategie van het bedrijf niet meer geleverd kon worden tegen het oude tarief. Een adviescommissie bestaand uit een lid van de raad, de voorzitter CvB en de financieel manager van Quadraam heeft de raad geadviseerd om, na een procedure van onderhandse aanbesteding, een contract aan te gaan met accountantskantoor Flynth. De raad heeft dit advies gevolgd en heeft Flynth aangewezen als accountantskantoor voor Quadraam voor de komende vier jaar. Een (delegatie van) de raad heeft in 2015 tweemaal gesproken met (een delegatie van) de GMR. Ook is gesproken met een delegatie van de Directieraad. In de gesprekken stond het strategisch plan 2015- 2020 centraal. Ten slotte heeft de raad in december 2015 de begroting 2016 goedgekeurd. De begroting sluit met een positief resultaat.


Adviesrol In de vergaderingen van de raad zijn de ontwikkelingen op de scholen van Quadraam in Arnhem Zuid en Elst aan de orde geweest. Het College van Bestuur heeft in 2014 in samenspraak met de schooldirecteuren de strategie bepaald voor de scholen in Zuid en Elst. De raad heeft het bestuur over die strategie geadviseerd. Er is de komende tien jaar sprake van stijging van het leerlingenpotentieel in Zuid en Elst. Met name het Lorentz Lyceum en het Olympus College zien echter hun instroom voor het eerste leerjaar de afgelopen jaren dalen. Willen de Quadraamscholen voldoende leerlingen trekken is het van belang, dat de scholen goed gepositioneerd zijn in de omgeving en aantrekkelijk zijn voor ouders en leerlingen. De Raad van Toezicht hecht er aan, dat Quadraamscholen die dicht bij elkaar liggen onderscheidende en complementaire profielen hebben en elkaar niet beconcurreren. De Liemerse scholen van Quadraam zullen de komende jaren te maken krijgen met een aanzienlijke afname van het aantal leerlingen als gevolg van demografische krimp in de regio. De Raad van Toezicht heeft zich in het verslagjaar verder laten informeren over de invoering van Passend onderwijs. Doel van de invoering van Passend onderwijs is, om zoveel mogelijk leerlingen, eventueel met extra ondersteuning, hun onderwijs te laten volgen in het reguliere onderwijs. Dat stelt hoge eisen aan de scholen en met name de docenten. De Raad van Toezicht heeft besloten de implementatie van Passend onderwijs op de scholen van Quadraam te blijven volgen en zich daarover periodiek te laten informeren. Diverse malen is in de Raad van Toezicht het onderwerp ‘professioneel leiderschap’ aan de orde geweest. Dit is het leiderschap waar ieder individu zichzelf als de primaire animator en actor beschouwt om de eigen professionaliteit te blijven ontwikkelen. Het gaat hierbij niet alleen om het leiderschap van de directie van de Quadraamscholen, maar ook om de docenten en het onderwijs ondersteunend personeel. Het bestuur heeft met het oog hierop een leiderschapsprogramma binnen Quadraam ontwikkeld dat zich zowel op de schooldirecties als de docenten richt. Het programma is in 2015 met de raad besproken. De raad van Toezicht volgt de ontwikkeling van dit beleid met grote belangstelling. Ook volgt de Raad van Toezicht met belangstelling de verschillende - aanzetten tot - onderwijs vernieuwing binnen Quadraam. Een voorbeeld daarvan is het gezamenlijk aanbieden van filosofie onderwijs aan diverse scholen van Quadraam tegelijk door één docent onder andere door gebruik te maken van onderwijs op afstand.

Werkgeversrol De Raad van Toezicht heeft een remuneratiecommissie bestaande uit de voorzitter en twee leden van de raad. De commissie adviseert de Raad van Toezicht over de arbeidsvoorwaarden van de beide bestuurders en over de beoordeling van hun functioneren. In 2015 is er een CAO voor bestuurders VO voor het jaar 2015 - 2016 tot stand gekomen. De CAO is afgesloten door de vereniging van toezichthouders in het onderwijs (VTOI) en de vereniging van professionele bestuurders in het VO. De Raad van Toezicht Quadraam is aangesloten bij de VTOI. De arbeidsovereenkomst van het College van Bestuur is in 2014 aangepast naar een arbeidsovereenkomst conform de CAO voor bestuurders VO 2014. De CAO 2015 - 2016 bevat niet veel aanpassingen ten opzichte van die van 2014 (0,7% loonsverhoging en schalen naar QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 52

beneden aangepast volgens WNT). Wel is er voor bestuurders een klein vangnet gecreëerd t.a.v. de wettelijke ww. Vanaf 2015 kan er door werknemers met een bruto jaarsalaris van meer dan € 100.000,- niet meer fiscaal vriendelijk pensioen boven de genoemde inkomensgrens meer worden opgebouwd. Dat levert voor de leden van het CvB een inkomensnadeel op. De Raad van Toezicht heeft bij wijze van overgangsmaatregel besloten, om het werkgeversdeel van de pensioenpremie boven € 100.000,- gedurende drie kalenderjaren te compenseren. De betrokken bestuurders kunnen dat bedrag gebruiken om zelf een inkomensvoorziening voor na hun pensionering hiervan te regelen. Ook heeft de Raad van Toezichtbesluiten genomen over de nevenfuncties van de beide bestuurders. Mevrouw Diender wordt met instemming van de Raad van Toezicht met ingang van 2016 commissaris bij Delta wonen. De heer Mittelmeijer heeft eenmalig een cursus verzorgd aan de hogeschool voor toegepaste filosofie. Verder continueerde hij - met instemming van de Raad van Toezicht - zijn rol als CAO onderhandelaar voor de VO-raad.

Evaluatie Raad van Toezicht De raad van Toezicht heeft haar functioneren in 2015 geëvalueerd. De evaluatie heeft onder leiding van een externe deskundige, mevrouw M. Roefs van het Centrum voor Commissarissen en Toezichthouders, plaatsgevonden. Dit is gedaan om de objectiviteit van de evaluatie nog beter te waarborgen. Uit de evaluatie 2015 komt naar voren, dat de Raad van Toezicht de rol van bewaker / toetser vooral vervult door te focussen op de ‘harde’ kant van de organisatie: die kant is prima op orde. De rol van ‘sparring partner’ interfereert soms met die van ‘bewaker’. Ten aanzien van de werkgeversrol werd opgemerkt, dat de Raad van Toezicht er behoefte aan heeft, die rol als gehele raad te vervullen en niet enkel te beleggen bij de remuneratiecommissie. De verhouding is dat de remuneratiecommissie besluiten voorbereidt en dat de Raad van Toezicht vervolgens beslist. Voor de organisatie van uitvoering van de besluiten kan de remuneratiecommissie gebruik maken van de secretaris van de Raad van Toezicht. Vanwege de wisseling van de wacht in de Raad van Toezicht is besloten, om in februari 2016 een vervolgbijeenkomst te beleggen waarin uit het voorgaande conclusies worden getrokken en waar ook wordt gekeken naar de implementatie van de geactualiseerde governance code van de VO-Raad.

Aandachtspunten 2016 Aandachtspunten voor 2016 zijn het vasthouden en verder verbeteren van de onderwijskwaliteit van de Quadraam-scholen. Verder de strategische ontwikkeling van de Quadraam-scholen in Arnhem Zuid en Elst en die van de Liemerse scholen met het oog op de demografische krimp. Passend onderwijs is eveneens een aandachtspunt. Ten slotte de vertaling van het strategisch beleidsplan Quadraam naar een strategische agenda voor de komende jaren.

HOOFDSTUK 7

GMR

Samenstelling GMR De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) bestaat uit 26 leden; 13 leden gekozen door de personeelsgeledingen van de medezeggenschapsraden van de onderliggende scholen (op BRIN-niveau) en het centraal bureau, 13 leden gekozen door de ouder- en leerlinggeledingen van de medezeggenschapsraden van de onderliggende scholen. Bij de grotere scholen en de scholen die onder één BRIN-nummer vallen zijn er deelraden ingesteld. De GMR treedt in plaats van de afzonderlijke medezeggenschapsraden van de scholen en/ of het centraal bureau, indien het aangelegenheden betreft die van gemeenschappelijk belang zijn voor alle scholen of voor de meerderheid van de scholen en/ of het centraal bureau. Hetzelfde geldt ten aanzien van de instemming- en adviesbevoegdheid van geledingen van de raad. De GMR is een belangrijke gesprekspartner van het CvB als het gaat om beleid dat voor alle Quadraam scholen geldt. Eens in de circa zes weken vindt formeel overleg plaats tussen het CvB en de GMR. Formeel geeft de GMR advies/instemming op voorgenomen besluiten van het CvB. Er is onderling afgesproken om proactief te worden betrokken bij het beleid. Naast deze werkgroepen heeft de GMR ook een financiële commissie die met de afdeling F&C en het CvB overlegd over de begroting en het financieel bestuursverslag. De GMR is ook betrokken bij het ‘Passend onderwijs’-traject middels ouders/voorzitter.

Onderwerpen van de GMR De agenda loopt parallel met de onderwerpen op de beleidsagenda van het bestuur. De belangrijkste speerpunten van 2015 waren het strategisch plan 2015 - 2020, de gesprekscyclus, het taakbeleid, Passend onderwijs, functiemix, de vakantieregeling 2015 - 2016 en de actualisering van het GMR reglement. De GMR is betrokken geweest bij de benoeming van een nieuw lid van de Raad van Toezicht.

Resultaten in 2015 De GMR heeft eind 2014 ingestemd met het algemeen kaderstellend Taakbeleid voor Quadraam, dat in januari 2015 ter instemming voorgelegd is aan het onderwijzend personeel. Volgens de CAO diende 2/3 van het personeel


daarmee in te stemmen. Er bleek onvoldoende draagvlak onder het onderwijsgevend personeel voor het nieuwe taakbeleid. Vervolgens is afgesproken tussen CvB en GMR, dat er taakbeleid per school ontwikkeld zal worden waarbij het ontwikkelde en vastgestelde beleid het uitgangspunt is. Leden van de GMR zijn beschikbaar om daarbij de school MR te ondersteunen. In mei 2015 heeft de GMR ingestemd met het strategisch plan Quadraam 2015 - 2020. Het concept van het plan is meermalen in de GMR besproken voordat de GMR instemde. Quadraam hield op kosten van het samenwerkingsverband 25.06 (Arnhem) een SOS en rebound voorziening in stand. Het samenwerkingsverband heeft de financiering voor deze voorziening beëindigd met ingang van 1 januari 2016. De GMR heeft ingestemd met het beëindigen van deze voorziening. Personeelsleden werkzaam in de voorziening worden herplaatst binnen Quadraam op passende functies Ook heeft de GMR ingestemd met een aangepast functiebouwwerk voor de directie Quadraam. De afgelopen vijf jaar is het aantal directieleden binnen Quadraam met ongeveer een kwart afgenomen. Mede naar aanleiding daarvan is het functiebouwwerk van de directie vereenvoudigd: er resteren nu nog twee eindverantwoordelijke functies en twee middenmanagement functies. De GMR heeft ingestemd met een reglement monitoring internet. In het document wordt geregeld, in welke situaties Quadraam het internet verkeer binnen de stichting mag monitoren. De GMR heeft instemmingsrecht over de begroting van het Centraal Bureau en de geconsolideerde begroting van Quadraam. De GMR heeft ingestemd met de begroting 2015 en daaraan voorafgaand met de kadernotitie begroting 2015. Om tot een verbetering van de kwaliteit van de medezeggenschap te komen heeft het dagelijks bestuur van de GMR een aantal gemeenschappelijke vergaderingen belegt met de afzonderlijke MR’en met het doel te komen tot beleidsverheldering en onderlinge afstemming.

HOOFDSTUK 8


Het jaar 2015 was het derde jaar waarin Quadraam de continuïteitsparagraaf in het bestuursverslag heeft opgenomen. Deze continuïteitsparagraaf voldoet aan de minimale eisen op de Richtlijn Jaarverslag Onderwijs. Sinds 2011 stelt Quadraam een meerjarenbegroting voor de jaren T+5 op. In de meerjarenbegroting zijn opgenomen een prognose op de balans, staat van baten en lasten, kasstroomoverzicht, investeringsbegroting, en leerlinge-

Kengetal

Definitie kengetal

Leerlingaantal

Leerlingen ingeschreven per 1-10 van een kalenderjaar T-1 gemiddelde aantal fte gemiddelde aantal fte gemiddelde aantal fte gemiddelde aantal fte

Totaal FTE CvB / directie Onderwijzend personeel Overige medewerkers

naantallen. Daarnaast wordt elk jaar een bij de meerjarenbegroting horende risicoparagraaf opgesteld. De onderdelen van de meerjarenbegroting hebben een ontwikkeling doorgemaakt vanaf het jaar 2011. De nadruk lag tot en met het jaar 2013 op de juiste doorrekening op de staat van baten en lasten. Daarbij is Quadraam breed rekening gehouden met dezelfde vooraf geformuleerde uitgangspunten in de staat van baten en lasten.

2015

Prognose 2016

Prognose 2017

Prognose 2018

13.500

13.649

13.575

13.457

1.277 65 892 320

1.250 64 873 313

1.232 63 860 309

1.224 62 855 307

Tabel 21: prognose leerlingaantallen en fte’s

Inzicht in leerlingaantallen en fte’s Aan de basis van een goede onderwijshuishouding staan de leerlingprognoses. Daarbij maakt Quadraam gebruik van de Pronexus prognosemethoden, gemeentelijke prognoses en marktonderzoeken. Voor de Quadraam-scholen ontbreekt het aan een gezamenlijke indicator om tot een verantwoorde leerlingenprognose te komen. Dit heeft er toe geleid dat de prognose van de leer-

lingaantallen voor de komende jaren per Quadraam-school op basis van verschillende indicatoren is opgesteld. De prognose van de fte-aantallen is gekoppeld aan deze leerlingenprognoses. Een aandachtspunt voor Quadraam is te komen tot een gezamenlijke gedragen leerlingenprognose en daaraan gekoppelde fte-aantallen.

Geconsolideerde balans

31-12-2015

Prognose 31-12-2016

Prognose 31-12-2017

Prognose 31-12-2018

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vorderingen Effecten Liquide middelen Totaal vlottende activa

33.233 514 33.747 2.968 8.177 2.700 13.845 47.593

33.947 511 34.458 2.534 8.372 1.697 12.603 47.061

34.993 445 35.438 2.416 8.566 1.846 12.828 48.266

36.831 317 37.148 2.238 8.760 2.605 13.603 50.751

Eigen Vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden

26.544 4.550 2.779 13.719 47.593

27.606 4.398 2.509 12.547 47.061

29.240 4.399 2.239 12.388 48.266

31.925 4.617 1.969 12.240 50.751

(bedragen in € 1.000) Activa (1.2) (1.3) (1.5) (1.6) (1.7) Totaal activa Passiva (2.1) (2.2) (2.3) (2.4) Totaal passiva Tabel 22: Meerjarenbegroting Balans



(bedragen in € 1.000) 2.1.1 Algemene reserve 2.1.2 Bestemmingsreserve (publiek) 2.1.6 Herwaarderingsreserve Totaal 2.1 Eigen vermogen

31-12-2015 21.364 3.642 1.538 26.544

Prognose 31-12-2016 22.560 3.555 1.491 27.606

Prognose 31-12-2017 24.327 3.468 1.445 29.240

Prognose 31-12-2018 27.145 3.382 1.398 31.925

Tabel 23: Meerjarenbegroting 2.1 Eigen vermogen

De mutaties in het eigen vermogen tussen de prognosejaren worden voornamelijk veroorzaakt door de positieve geprognosticeerde resultaten, maar tevens door de mutaties in de bestemmingsreserves Bapo, Herfstakkoord en Samenwerkingsverband. Een daling van de bestemmingsreserves zorgt voor

een stijging van de algemene reserve. De mutaties in de voorzieningen worden veroorzaakt door de geleidelijke opbouw in de voorziening Groot onderhoud en voorziening Sparen persoonlijk budget. De voorziening Jubileumsgratificatie blijft naar verwachting stabiel.

Geconsolideerde staat van baten en lasten (bedragen in € 1.000)

2015

Prognose 2016

Prognose 2017

Prognose 2018


Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en - subsidies Overige baten

106.038 1.446 5.451 112.935

105.568 1.371 4.930 111.870

105.475 1.371 4.917 111.763

106.160 1.371 5.001 112.532



87.726 4.172 5.154 14.531 111.583

86.177 4.484 6.392 13.915 110.968

85.348 4.622 6.463 13.857 110.290

84.967 4.686 6.516 13.839 110.008

1.353 275 1.628

901 161 1.062

1.474 161 1.635

2.524 161 2.685

Saldo Baten en Lasten (5.0) Financiële baten en lasten Totaal resultaat Tabel 24: Meerjarenbegroting Staat van baten en lasten



Genormaliseerd komt de staat van baten en lasten meerjarig als volgt uit:

(bedragen in € 1.000)

2015

Prognose 2016

Prognose 2017

Prognose 2018


Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en -subsidies Overige baten

106.674 1.420 4.872 112.965

106.021 1.371 4.930 112.322

105.475 1.371 4.917 111.763

106.160 1.371 5.001 112.532



87.726 4.172 5.154 14.531 111.583

86.177 4.484 7.040 13.267 110.968

85.348 4.622 6.463 13.857 110.290

84.967 4.686 6.516 13.839 110.008

1.382 275 1.658

1.354 161 1.515

1.474 161 1.635

2.524 161 2.685

Saldo Baten en Lasten (5.0) Financiële baten en lasten Totaal resultaat Tabel 25: Genormaliseerde Meerjarenbegroting Staat van baten en lasten

Kengetal

Definitie kengetal

Solvabiliteitsratio Rentabiliteit Kapitalisatiefactor

Eigen vermogen / Totaal vermogen Totaal resultaat / Totaal baten (Balanstotaal - Investeringen gebouwen en terreinen) / Totale baten (inclusief rentebaten) Eigen vermogen / Totale baten Vlottende activa / Vlottende passiva

Weerstandsvermogen Quick ratio

2015

Prognose 2016

Prognose 2017

Prognose 2018

Referentie OCW

56% 1,4% 22,4%

59% 0,9% 21,2%

61% 1,5% 21,3%

63% 2,4% 24,0%

> 30% 0% - 5% < 35%

23,4% 1,01

24,7% 1,00

26,2% 1,04

28,4% 1,11

10% - 40% 1,0

Tabel 26: Meerjarenbegroting Kengetallen

Kasstroom in € 1.000 2.500

2.000

1.500 2014

2015

2016

2017

2018

Figuur 14: Meerjaren kasstroom

QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I56


Toelichting Meerjarenbegroting 2016-2018 Ontwikkeling baten Door de diverse bezuinigingen en stimuleringen vanuit de Rijksoverheid in de komende jaren en een daling van leerlingen (circa 500 leerlingen) vanaf 2016, zullen de rijksbijdragen teruglopen. Tot en met 2018 zullen de rijksbijdragen nog stijgen om vervolgens vanaf 2019 fors te gaan dalen. Deze fluctuaties worden veroorzaakt door stijgingen in de vergoeding van de prestatiebox en functiemix, vergoeding (prijscomponent) voor de periode 2016-2018 en na 2018 door de daling van leerlingaantallen. De leerlingenaantallen zijn gebaseerd op informatie van de betrokken gemeentes, DUO en marktonderzoeken. Eind 2015 zijn voor het eerst ook regionale verschillen van de regio’s waar Quadraam actief in is in beeld gebracht, omdat per regio specifieke ontwikkelingen worden verwacht zoals de krimp in de Liemers en groei in Arnhem Zuid. De stijging van de rijksbijdragen van 2015 naar 2016 komt met name door de verhoging van de prestatiebox en de groei van leerlingaantallen. Na 2018 wordt er op grond van de verstrekte begroting OCW in het najaar van 2015 een daling verwacht van de rijksbijdragen. Deze wordt enerzijds veroorzaakt door een daling van het aantal leerlingen van Quadraam en anderzijds doordat de te ontvangen overige subsidies, zowel geoormerkt als niet-geoormerkt een constant beeld laten zien. De overige baten laten in de gepresenteerde jaren tot en met 2018 een stabiele trend zien. De fluctuaties ontstaan door de daling in leerlingaantallen en de daarmee samenhangende teruglopende ouderbijdrage.

Ontwikkeling lasten In de prognose 2016-2018 ziet Quadraam de personele lasten dalen naar het niveau van € 84.967. Bij de prognose 2016-2018 van de loonkosten zijn de volgende aannames gedaan. • Loonmutatie t.a.v. periodieken is procentueel gedaan op basis van de voorgaande meerjarenprognoses, die destijds op persoonsniveau zijn geprognosticeerd. • Leerlingengroei en -daling percentage is gekoppeld aan de inzet van docenten en ook bij krimp scholen aan de overige functiegroepen. • Autonome loonkosten, waar geen vergoeding tegen overstaat vanuit het Ministerie OCW is gebaseerd op informatie uit de miljoenennota en de VO-raad. • Op basis van deze informatie is voor 2017 geen autonome verhoging opgenomen en voor • 2018 0%. Het managen van de loonkosten is van essentieel belang voor Quadraam aangezien de loonkosten de belangrijkste kostenpost vormen voor de organisatie. Het gaat dan met name om het efficiënt inzetten van mensen. Zaken zoals werkgeverslasten in de vorm van pensioenpremie en sociale lasten zijn een gegeven, maar kunnen een grote financiële impact hebben. Vanuit de CAO vormt de keuze van het persoonlijk budget een onderdeel om rekening mee te houden. De afschrijvingslasten laten een stijgende trend zien en bereiken in 2018 een niveau van € 4.686k. Quadraam heeft als insteek dat het percentage afschrijvingen t.o.v. de totale baten rond de 4% dient te liggen om te spreken van een gezonde financiële structuur van de organisatie. QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I57

De huisvestinglasten laten een stijgende trend zien de komende jaren. De lasten voor de komende jaren zijn jaarlijks geïndexeerd op basis van autonome groei van 1% (staat geen vergoeding tegenover vanuit het Rijk). Daarnaast heeft het meerjarenonderhoudsplan als basis gediend voor het meerjarenperspectief. De meerjarenbegroting groot onderhoud kent een tijdshorizon van 10 jaar met elke drie jaar een schouw moment. De volgende schouw staat gepland in 2018 met een ingangsdatum op 1-1-2019. Middels het uitgangspunt indexeringen is het risico van prijsindexatie in bepaalde mate ondervangen. In het meerjarenperspectief is als uitgangspunt gehanteerd dat de overige lasten mee stijgen met het aantal leerlingen van de school. De onder deze categorie gepresenteerde kosten betreffen met name kosten van leermiddelen en leeractiviteiten gerelateerde zaken. Om Quadraam de komende jaren op koers te houden zijn de belangrijkste risico’s voor de financiële planning benoemd tijdens de begrotingscyclus.

Bedrijfsvoeringrisico’s Effectieve en efficiënte duurzame organisatie Om een effectieve en efficiënte organisatie te bereiken, zullen de Quadraamscholen beleid moeten maken om tot een optimalisering van de inzetbare capaciteit te komen en tot een geïntegreerde IiP planning & beleidscyclus. De meeste Quadraam scholen zijn IiP gecertificeerd, enkele volgen nog. Hierin schuilen kansen, maar ook bedreigingen. De kosteneffecten worden meegenomen in de mogelijke scenario’s per school. De fte- inzet op basis van de maand november is in totaal 1245,4 fte. In de begrotingen is per 1 januari als uitgangspunt gehanteerd een inzet van 1.231,7 fte. Voor de begrotingen is het van belang dat de formatie wordt teruggebracht op de juiste uitgangspunten. De loonontwikkeling in 2016 van CAO, loonbelasting en pensioenpremies is in het najaar 2015 actueel geweest. Quadraam wil hierop anticiperen zodat een duurzame organisatie kan worden geborgd. De pensioenpremie ontwikkeling bij ABP is een bijzonder risico voor 2016.

Onderwijstijd De wetswijziging op de Onderwijstijd is ingegaan per 1-8-2015 waar de urennorm per jaar voor een aantal (VWO/HAVO/MAVO/VMBO) opleidingen wordt losgelaten. Voor het Praktijkonderwijs blijft de 1.000 urennormen gelden. De wetswijziging geeft ruimte voor een flexibele invulling van de onderwijstijd. Quadraam heeft gekozen voor een overgangsjaar 2015-2016 en een ingangsdatum vanaf 2016-2017. Vanuit het College van Bestuur is een traject gestart om dit voor te laten bereiden door de Quadraam-scholen.

Projectrisico’s Passend onderwijs De nieuwe samenwerkingsverbanden, waar Quadraam actief in is, hebben het eerste uitvoerend jaar van 2015 erop zitten. Quadraam neemt deel in de samenwerkingsverbanden (SWV) 25.04 Liemers en 25.06 Arnhem e.o.. Doel van de wet Passend onderwijs is om het aandeel VSO in VO en LWOO/PRO richting het landelijk gemiddelde te krijgen. Beide samenwerkingsverbanden zitten in 2012, 2013 en 2014 boven de landelijke % (3,44% basis verevening 2011) van het aandeel VSO in VO. De projectgroep binnen Quadraam is voortgezet voor schooljaar 2015-2016. Een daarbij komend risico is dat door de wetswijziging voor verevening landelijke gemid-


delde LWOO een lagere bekostiging voor het nieuwe schooljaar 2016-2017 kan worden verwacht.

Taakbeleid Begin 2015 heeft het onderwijzend personeel geen instemming aan het nieuwe Quadraam taakbeleid gegeven. Gekozen is vervolgens om per Quadraam-school een taakbeleid te vormen als afgeleide van het oorspronkelijke centrale taakbeleid. Doel is om in schooljaar 2016-2017 op alle Quadraam-scholen te starten met het nieuwe schoolspecifieke taakbeleid. De impact in financiële zin is nog niet bepaald en derhalve niet meegenomen in de prognose voor 2016. Op de lange termijn zorgt dit voor een financiële en organisatorische onzekerheid. Ook voor de periode 2016-2018 zijn er risico’s voor de financiële planning van Quadraam. Een van de focuspunten is organisatieontwikkeling. Om de risico’s te beheersen, zal Quadraam continu zowel de interne als externe ontwikkelingen moeten volgen.

Bedrijfsvoeringrisico’s 2016-2018 Dalende trend van investeringsomvang Over de periode 2016-2018 daalt de investeringsomvang van € 5.199k in 2016 naar € 3.725k in 2018. Met name bij het onderdeel Inventaris en apparatuur en Verbouwingen zijn fluctuaties zichtbaar. Bij Inventaris en apparatuur gaat de omvang van € 1.569k in 2016 naar € 1.000 - 900k in de jaren volgend. Bij Verbouwingen gaat de omvang van € 1.065k in 2016 en € 1.354k in 2017 naar een niveau van € 400 - 500k in de jaren 20182020. In 2017 zal bij het Beekdal een grote (€ 650k) verbouwing gaan plaatsvinden. In de 2016 en 2017 wordt extra geïnvesteerd ten opzichte van de afschrijvingsomvang om faciliteiten gereed te hebben welke innovatief onderwijs mogelijk maken.

Passend onderwijs In 2016 zal het Rijk een besluit gaan nemen of een verevening naar landelijk gemiddelde voor LWOO gaat plaatsvinden. Ook de LWOO/PRO omvang is boven het ijkpunt 1-10-2012 voor beide regio’s. Bij een besluit vóór landelijke verevening betekent dit een lagere bekostiging voor toekomstige jaren bij gelijkblijvende LWOO aantallen. De keuze voor opting out van LWOO in de regio’s kan echter kansen bieden. Samenwerking tussen collega’s in het VO en VSO is essentieel. Gaat dit risico optreden dan zal dat extra druk op de reguliere bezetting in het onderwijs geven.

Externe ontwikkelingen 2016-2018 Innovatie en onderscheidend vermogen In de komende jaren staan innovaties centraal in de ontwikkeling van het onderwijs. In het Strategisch Beleidsplan van Quadraam heeft het begrip innovatie een centrale plaats gekregen. Landelijk is deze trend ook zichtbaar door o.a. iPad klassen in het VO en PO, digitale pilots zoals Wiskunde D en nieuw gebruik van VO onderwijsvoorzieningen in krimpgebieden. Ook andere onderwijsinstellingen zitten in innovatieve pilot trajecten. De leerlingen vragen meer, willen gepersonaliseerd onderwijs en hun totaal aantal neemt af. In 2016 wordt binnen Quadraam gewerkt aan twee innovatieve trajecten voor de vakken Nederlands en Filosofie. Door minimaal drie innovatieve trajecten per jaar binnen het onderwijs van Quadraam te ondersteunen, wil Quadraam zich ook in de toekomst kunnen onderscheiden ten opzichte van andere onderwijsinstellingen én rendabel onderwijs kunnen geven voor leerlingen. QUADRAAM BESTUURSVERSLAG 2015 I 58

Bekostigingsbeleid Overheid In 2015 is een loonakkoord gesloten tussen overheid en sociale partners. Het loonakkoord is leidend voor het CAO VO overleg. In het loonakkoord zijn ook bekostigingsafspraken gemaakt. In hoeverre de gemaakte afspraken voor bijvoorbeeld de verwachte pensioenpremiestijging van het ABP in 2016 door de overheid worden nagekomen vormt een risico. Een deel van de loonstijging in 2015 zal betaald gaan worden uit de pensioenpremiedaling van het ABP in 2015. Met een lage dekkingsgraad van het ABP is de verwachting dat de pensioenpremie voor 2016 gaat stijgen.

Ontwikkeling personele lasten / CAO De personele lasten vormen de grootste component in de kostenstructuur van Quadraam. De ontwikkeling van de personele lasten is ook voor Quadraam een risico op lange termijn. Uit de prognose voor het jaar 2016 constateert Quadraam dat de personele lasten afnemen t.o.v. 2015. Dit wordt met name veroorzaakt door daling in formatie en premiedaling van werkgeverslasten. Echter, gedurende het samenstellen van de prognose 20162018 in het najaar van 2015 is het CAO overleg in de publieke sector en een Belastingherziening op o.a. loonbelasting volop actueel. De impact van de uitkomsten uit deze overleggen vormen een risico. In de samenstelling van het nieuwe Quadraam-school specifieke taakbeleid zal de kostencomponent meegenomen worden.

Ondersteuning en advisering door de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft onder andere tot taak de jaarlijkse exploitatie- en investeringsbegroting goed te keuren. Daarnaast stelt het College van Bestuur een jaarlijkse bestuursovereenkomst op waarin een groot gedeelte van de indicatoren, zoals beschreven in hoofdstuk 3.1, zijn opgenomen. Deze bestuursovereenkomst wordt door het College van Bestuur afgesloten met de Raad van Toezicht. In deze bestuursovereenkomst worden naast de Quadraam-normen de streefwaarden voor de komende twee jaren conform meerjarenprognose vastgesteld. Het College van Bestuur verantwoordt drie keer per jaar het gevoerde beleid op basis van deze bestuursovereenkomst. De Raad van Toezicht vergadert hierover meerdere malen per jaar.

HOOFDSTUK 9

De schoolgegevens

ARNHEM NOORD

Postbus 7

Beekdal Lyceum BRIN: 25GL (VO) Havo, vwo Rector: drs. M.T.J. Delen Bernhardlaan 49 6824 LE Arnhem Telefoon 026-3209820 www.beekdallyceum.nl

6920 AA Duiven www.quadraam.nl Centraal Bureau Bestuur en Diensten Bezoekadres Saturnus 5 6922 LX Duiven Telefoon [026] 320 8800 [email protected]

Montessori College Arnhem BRIN: 25GL (VO) Havo/mavo Directeur: B.J. Drop Utrechtseweg 174 6812 AL Arnhem Telefoon 026-3209830 www.montessoriarnhem.nl Stedelijk Gymnasium Arnhem BRIN: 20RM (VO) Rector: drs. M.J. Stuiver (plv. rector) Thorbeckestraat 17 6828 TS Arnhem. Telefoon 026-3209840 www.gymnasiumarnhem.nl Vmbo ‘t Venster BRIN: 25GL (VO) Directeur: J.C. Witt Thomas a Kempislaan 82 6822 LS Arnhem Telefoon 026-3209850 www.vmbo-venster.nl

ARNHEM ZUID EN ELST

College van Bestuur Drs. ir. M.A. Mittelmeijer RI (voorzitter) E. Diender-van Dijk MCM Raad van Toezicht Drs. F.A.J. Veerman (voorzitter) S.C.A.M. Ausems MMO J.H.M. Hendriks MLD MBA MHCM J.A. Hoekstra MSC Drs. F.W. Mutsaers Prof. dr. P.R.J. Simons Drs. H. van Wijk

Lorentz Lyceum BRIN: 20TZ (VO) Havo, vwo, tto, vmbo-tl en Arnhem International School Rector: drs. J.M.J.M. van Deursen (rector a.i.) Groningensingel 1245 6835 HZ Arnhem Telefoon 026-3202850 www.lorentzlyceum.nl


Maarten van Rossem BRIN: 20TZ (VO) Vmbo Directeur: drs. F.T.E. Sikkes Groningensingel 1235 6835 HZ Arnhem Telefoon 026-3202860 www.maartenvanrossem.nl Olympus College BRIN: 05FF (VO) Mavo, havo, vwo, gymnasium en Brugjaar Jan Ligthart Rector: M.G.M. van de Louw Olympus 11 6832 EL Arnhem Telefoon 026-3202870 www.olympuscollege.nl Produs Praktijkonderwijs BRIN: 12NW (PrO) Directeur: drs. A. van ‘t Sant Leidenweg 60 6843 LD Arnhem Telefoon 026-3208830 www.produsarnhem.nl Lyceum Elst BRIN: 20TZ (VO) Mavo, havo en vwo Rector: G.N. Munters Auditorium 3 6661 TZ Elst Telefoon 0481-362920 www.lyceumelst.nl Het Westeraam BRIN: 20TZ (VO) Vmbo Directeur: G.N. Munters Auditorium 6 6661 TZ Elst Telefoon 0481-362930 www.hetwesteraam.nl

DE LIEMERS Candea College BRIN: 03RR (VO) Vmbo, havo en vwo Voorzitter centrale directie: drs. L.H.M. Lucas Telefoon 0316-367800 www.candea.nl Locatie Eltensestraat Eltensestraat 8 6922 JB Duiven Locatie Saturnus I Saturnus 1 6922 LX Duiven Locatie Saturnus II Saturnus 3 6922 LX Duiven Liemers College BRIN: 16SK (VO) Vmbo, havo en vwo Voorzitter centrale directie: drs. H. Wiggers Telefoon 0316-583800 www.liemerscollege.nl Locatie Didam Dijksestraat 12 6942 GC Didam Locatie Heerenmäten Heerenmäten 6 6904 GZ Zevenaar Locatie Landeweer Stationspoort 36 6902 KG Zevenaar Locatie Zonegge Zonegge 07-09 6903 EP Zevenaar Symbion BRIN: 08PS (PrO) School voor praktijkonderwijs Directeur: drs. A. van ‘t Sant Hoge Witteveld 2 6942 RD Didam Telefoon 0316-583880 www.symbion-vo.nl

HOOFDSTUK 3. Voorwoord

Recommend Documents