Hoofdpijn Hoofdpijn Hoofdpijn is een van de meest voorkomende pijnklachten. Het overgrote deel van de Nederlandse bevolking (naar schatting 90 procent) heeft af en toe hoofdpijn. Hoofdpijn is in de meeste gevallen een onschuldige en kortdurende klacht die meestal vanzelf weer verdwijnt. Soms is hoofdpijn echter zo erg dat normaal functioneren bijna onmogelijk is. Soorten hoofdpijn Er zijn vele soorten hoofdpijn, zoals migraine, (spier) spanningshoofdpijn, medicatieafhankelijke hoofdpijn en clusterhoofdpijn. Daarnaast kennen we hoofdpijn door bijholteontstekingen, hoofdpijn bij koorts of bij een kater, soms wordt hoofdpijn veroorzaakt door een te hoge bloeddruk of een kwaadaardige aandoening van de hersenen. MIGRAINE Migraine is een hoofdpijn die in aanvallen komt, soms midden in de nacht zodat u er wakker van wordt, de pijn zit aan een of aan beide zijden van uw hoofd. De pijn is hevig of bonzend en wordt erger bij inspanning. Meestal bent u ook misselijk; soms moet u overgeven. Fel licht en hard geluid worden slecht verdragen. Het liefst wilt u alleen nog maar op bed liggen. Soms ziet u een halfuur tot een uur voor het begin van de migraineaanval schitteringen, flitsen of golvende beelden. Een migraineaanval kan 4 tot 72 uur duren, maar is meestal binnen een dag over. Sommigen hebben slechts af en toe een migraineaanval, anderen hebben er regelmatig last van. Helaas is er, ondanks het vele onderzoek, nog veel onduidelijk over de oorzaken van migraine. Wel is bekend dat het te maken heeft met de verwijding van bloedvaten in het hoofd. Ook is inmiddels vast komen te staan dat bepaalde stoffen of factoren deze bloedvatverwijding kunnen veroorzaken en zo een migraineaanval kunnen uitlokken. Voorbeelden: • Sommige voedingsstoffen zoals kaas, chocolade, alcohol of citrusfruit. • Hormoonwisselingen, bijvoorbeeld de menstruatie of de eisprong. • Spanning, meestal vooral vlak na de spanning. • Weersveranderingen. • Onregelmatig leven, te weinig nachtrust (of juist te veel), maaltijden overslaan etc. Behandeling: Meestal wordt migraine behandeld met medicijnen. Wij noemen hier de geneesmiddelen die tijdens een aanval kunnen worden gebruikt: • Pijnstillers. • Middelen tegen misselijkheid. • Specifieke migraine medicijnen, zoals triptanen (in de vorm van sneloplossende, smelt- of gewone tabletten, zetpil, neusspray of injectie) of ergotamines in de vorm van tablet of zetpil.
TIGRA Fysiotherapie 0513 627165 of www.tigraheerenveen.nl
Hoofdpijn Verder kunt u proberen te achterhalen waardoor de migraine wordt uitgelokt. De beste manier is het bijhouden van een hoofdpijndagboek. Door dagelijks op te schrijven wanneer de hoofdpijn optreedt, wordt misschien duidelijk waardoor de pijn wordt uitgelokt en wat u er aan kunt doen. Als u denkt dat bepaalde voedingsmiddelen de aanval uitlokken, kunt u die vermijden. Vaak blijft de oorzaak echter onduidelijk. SPANNINGSHOOFDPIJN De hoofdpijn zit vaak aan beide kanten van uw hoofd, of als een strakke band om het hoofd. Het is een drukkende, knellende pijn. Hierbij zijn de spieren van de schouders, nek en schedel vaak extra gevoelig. De pijn wordt bij inspanning zoals traplopen niet erger. Door afleiding, sporten of ontspanning kan de pijn verminderen. Spanningshoofdpijn kan direct veroorzaakt worden door bijvoorbeeld: • Psychologische/ emotionele problemen. • Slaapgebrek. • Stress. • Verkeerde houding. • Koud en/ of vochtig weer. Behandeling: Spanningshoofdpijn kan worden behandeld met of juist zonder medicijnen. Als pijnstiller kunt u paracetamol gebruiken. Gebruik deze als de hoofdpijn erg is, niet om te voorkomen dat de hoofdpijn opkomt of erger wordt. Gebruik niet meer dan nodig is en niet dagenlang achter elkaar. Veelvuldig gebruik van pijnstillers kan ook weer hoofdpijn veroorzaken! Probeer te achterhalen wat bij u de hoofdpijn uitlokt. De beste manier om daarachter te komen is het bijhouden van een hoofdpijndagboek. Door op te schrijven wanneer de hoofdpijn optreedt, wordt misschien duidelijk waardoor de pijn wordt uitgelokt en wat u er aan kunt doen. Als bijvoorbeeld een verkeerde houding de hoofdpijn veroorzaakt, is dat het beste te behandelen door een goede houding aan te leren. Hierbij kan de fysiotherapeut helpen. Stress is een van de belangrijkste oorzaken van spanningshoofdpijn. Emotionele problemen verhogen de spierspanning is het lichaam. Het hoeven niet eens altijd grote problemen te zijn, ook de gewone dagelijkse beslommeringen kunnen de spierspanning verhogen. Deze overmatige spierbelasting leidt dan vaak tot spanningshoofdpijn. Een goede conditie en voldoende ontspanning, zowel geestelijk als lichamelijk kan deze hoofdpijn helpen verminderen of zelfs voorkomen.
TIGRA Fysiotherapie 0513 627165 of www.tigraheerenveen.nl
Hoofdpijn MEDICIJNAFHANKELIJKE HOOFDPIJN Medicijnafhankelijke hoofdpijn komt (vreemd genoeg) door dagelijks gebruik van pijnstillers tegen hoofdpijn, zoals ergotamines en ook gewone pijnstillers, zoals aspirine, ibuprofen, paracetamol en combinatiemiddelen, al dan niet met coffeïne of codeïne. Als u vaak ernstige hoofdpijn heeft, ligt het voor de hand om daartegen pijnstillers te slikken. Sommige mensen nemen zelfs een pijnstiller als ze nog geen hoofdpijn hebben om te voorkomen dat de hoofdpijn terugkomt. Het kan ook dat u, min of meer uit gewoonte, pijnstillers slikt en daar steeds meer van gaat gebruiken. Het vele gebruik van pijnstillers kan medicijnafhankelijke hoofdpijn geven. De hoofdpijn komt als het ware bovenop de ‘eigen hoofdpijn’ die u al had. Door gebruik van veel pijnstillers kan ook gewenning ontstaan. Dat betekent dat meer pijnstillers nodig zijn om dezelfde werking te bereiken. Patiënten kunnen hierdoor in een vicieuze cirkel komen: hij of zij neemt steeds vaker of steeds meer van het middel in. Waardoor de hoofdpijn steeds vaker terugkeert of steeds heftiger wordt. Symptomen: Hoe kun je zeker weten dat de hoofdpijn veroorzaakt wordt door medicijngebruik? In ieder geval doet de hoofdpijn zich op minstens 15 dagen in de maand voor en de pijn heeft in ieder geval één van de volgende kenmerken: • Dubbelzijdige hoofdpijn. • Mild tot matige pijnklachten. • Misselijkheid. Behandeling: Stoppen met de medicijnen! Dit is de enige manier waarop de behandeling kan slagen. Het wordt even door de zure appel heen bijten, want de eerste tijd na het volledig stoppen met medicijnen, doen zich flinke hoofdpijnaanvallen voor het misselijkheid en braken. De klachten komen tussen de tweede en de vijfde dag nadat met de medicijnen gestopt is op hun hoogtepunt. Het is van groot belang de patiënt tijdens die eerste moeilijke periode goed te begeleiden. Wie volhoudt, heeft na een aantal weken al veel minder last van hoofdpijn of soms zelfs helemaal geen last meer. CLUSTERHOOFDPIJN? Clusterhoofdpijn is een soort hoofdpijn die optreedt in clusters, of tijdsperioden. Men heeft bijvoorbeeld last gedurende een periode van 3 tot 16 weken aaneengesloten, met soms wel meerdere aanvallen per dag. Typerend is dat de patiënt tijdens een aanval van clusterhoofdpijn geen rust wil. IJsberen, of zelfs met het hoofd tegen de muur bonken zijn verschijnselen die kunnen optreden tijdens een aanval. Een aanval duur meestal 15 tot 180 minuten, soms wel tot 8 keer per dag.
TIGRA Fysiotherapie 0513 627165 of www.tigraheerenveen.nl
Hoofdpijn Clusterhoofdpijn voldoet in ieder geval aan een van de volgende kenmerken: Strikt éénzijdige, intense pijn. • •
Rood oog, afzakkend ooglid. Verstopte neus, transpiratie.
De oorzaak van clusterhoofdpijn Helaas is er ook bij clusterhoofdpijn geen sprake van een duidelijk aanwijsbare oorzaak. Het schijnt dat er soms een erfelijke factor in het spel kan zijn, hoewel dit minder vaak het geval is dan bijvoorbeeld bij migraine. Mogelijk spelen ook seizoenswisselingen, temperatuurschommelingen en andere weersomstandigheden een rol. Snijdende kou of gure wind schijnen een aanval uit te kunnen lokken, evenals gebrek aan nachtrust en een overmatig alcoholgebruik. Behandeling: Bij clusterhoofdpijn is het erg belangrijk om meteen te starten met een middel dat het aantal aanvallen kan verminderen. Daarnaast is het belangrijk een effectief geneesmiddel te kiezen dat de aanvallen kan bestrijden. Naast het gebruik van medicijnen, hebben veel mensen baat bij het inademen van zuivere zuurstof. De bekendste behandelingen bij clusterhoofdpijn zijn: • •
Inhaleren van zuivere zuurstof. Triptan, toegediend door middel van injectie.
Kun je clusterhoofdpijn voorkomen? Het is bijna onmogelijk om aanvallen van clusterhoofdpijn te voorkomen, wel kan de patiënt proberen zoveel mogelijk de factoren te vermijden die aanvallen uitlokken. Dit zijn ongeveer dezelfde factoren die ook migraineaanvallen uitlokken: middelen die de bloedvaten verwijden, stress, bepaalde voedingsmiddelen en coffeïnehoudende producten. Kan clusterhoofdpijn genezen? Nee, aangezien de oorzaken van clusterhoofdpijn niet bekend zijn, kan het ook nog niet worden genezen. Medicijnen kunnen alleen de frequentie en de ernst van de aanvallen verminderen. Wel blijkt het aantal aanvallen doorgaans met het stijgen van de leeftijd af te nemen. Boven de 60 of 65 jaar hebben de mensen bijna nooit aanvallen van clusterhoofdpijn meer.
TIGRA Fysiotherapie 0513 627165 of www.tigraheerenveen.nl
Hoofdpijn TIPS EN ADVIEZEN BIJ HOOFDPIJN Wat voor soort hoofdpijn u ook heeft, er zijn verschillende algemene tips die het uitproberen zeker waard zijn. Zoals bijvoorbeeld de volgende "leefregels": • • • • • • • • • • •
Zorg voor voldoende rust en ontspanning. Probeer regelmatig te eten, sla het ontbijt nooit over. Rook niet of probeer te minderen. Drink niet te veel alcohol, koffie of cola. Leef niet te haastig en tracht te ontstressen. Gebruik niet elke dag een pijnstiller. Gebruik nooit vaker dan eenmaal per week ergotamines bevattende geneesmiddelen. Houd een hoofdpijnkalender bij om zo een lijn in de klachten te kunnen ontdekken. Voorkom hoofdpijnuitlokkende factoren, zoals extreem harde muziek of te zware lichamelijk inspanning. Praat met anderen over uw klachten. Houd uw huisarts op de hoogte.
TIGRA Fysiotherapie 0513 627165 of www.tigraheerenveen.nl
