Hoofdlijnen van ons beleid

Hoofdlijnen van ons beleid

2012 – 2015 [ 1 ]

Inhoud Pagina Het Oranje Fonds..........................................................................................................................................3 Inleiding........................................................................................................................................................... 4 1. Vergezicht: het Oranje Fonds in 2015............................................................................................5 2. Koers nader toegelicht........................................................................................................................ 6 3. De drie pijlers:..........................................................................................................................................7 4. Voor wie zijn we er?.............................................................................................................................. 9 5. Werkwijze................................................................................................................................................ 12 6. Gevolgen beleidskeuzes....................................................................................................................14 7. Evaluatie.................................................................................................................................................. 17 8. Organisatie.............................................................................................................................................19 9. Financieel beleid................................................................................................................................... 21 10. Onze doelstellingen op een rij.......................................................................................................24

[ 2 ]

Het Oranje Fonds We delen met elkaar een land waarin iedereen zich thuis moet kunnen voelen. Dat is niet vanzelfsprekend. Mensen kunnen alleen zijn, of het lastig vinden contact te zoeken met anderen. Ze kunnen een achterstand hebben of hier nieuw zijn en nog niet gewend. Iedereen is druk met zijn eigen leven, dat is begrijpelijk. Maar voor je het weet verlie­ zen we elkaar uit het oog. Gelukkig zijn er ook heel veel mensen die dat niet willen. Die het belangrijk vinden zich actief in te zetten voor anderen. Voor de buurt en voor mensen die wat hulp van anderen goed kunnen gebruiken. Wie zich in wil zetten voor anderen: voor hen is er het Oranje Fonds. Het Oranje Fonds stelt geld en kennis beschikbaar voor organisaties en initiatiefnemers die zich inzet­ ten voor de samenleving. Er zijn al veel van zulke initiatieven die door het Oranje Fonds worden gesteund of gecoördineerd, zoals Burendag, NL DOET en Beste Maatjes. Als het aan ons ligt kunnen er niet genoeg van dat soort initiatieven zijn. Want we vinden het belangrijk dat we allemaal het idee hebben dat we bij elkaar horen, omdat we met zijn allen in één land leven. Niet voor niets zijn Prins van Oranje en Prinses Máxima ons actieve beschermpaar. Zij zetten zich graag in voor de landgenoten die ervoor zorgen dat we bij elkaar horen en dat we kunnen leven in een land waarin iedereen zich thuis voelt.

Het Oranje Fonds - Brengt ons bij elkaar [ 3 ]

Inleiding In 2012 viert het Oranje Fonds zijn tienjarig bestaan. Tien jaar waarin het Fonds een eigen plek in de Nederlandse samenleving heeft verworven. Het Oranje Fonds bouwt daarmee voort op het werk van het Koningin Juliana Fonds, dat meer dan zestig jaar geleden ontstaan is in een tijd waarin letterlijk het weder opbouwen van Nederland centraal stond. Opbouwen doet het Fonds nog steeds, letterlijk en figuurlijk. Het Oranje Fonds bevordert de sociale cohesie in het Koninkrijk der Nederlanden. Het staat voor het verbinden van mensen en organisaties met elkaar. De plaats die het Oranje Fonds in onze samenleving inneemt, is uniek. In de eerste plaats door de bijzondere betrokkenheid van ons beschermpaar, de Prins van Oranje en Prinses Máxima. Verder door het brede netwerk dat het Fonds de afgelopen jaren heeft opgebouwd. Door de grote kennis opgebouwd door meer dan zeventig jaar mid­ den in de maatschappij te staan. En vooral uniek doordat het Fonds mensen helpt, die vragen en problemen in onze samenleving signaleren, en er met hulp van het Fonds zelf wat aan gaan doen. Daarmee staat het Oranje Fonds voor optimisme, voor het creëren van kansen en voor een visie op onze samenleving waaraan iedereen naar vermogen en wens deel kan nemen. In deze notitie schetsen we de kaders voor het beleid voor de komende vier jaar. Op een aantal punten betreft dit een koerswijziging ten opzichte van vorige beleidsperi­ oden. De belangrijkste wijzigingen zijn: 1 Actief burgerschap zien we als het fundament van het beleid waarop de twee andere pijlers (diversiteit en samen in de buurt) rusten. 2 ‘De Buurt’ zien we niet alleen als geografisch/fysieke plaats, maar ook virtueel. 3 ‘Verbinden’ is een sleutelwoord. Dat bedoelen we letterlijk maar in toenemende mate ook figuurlijk door het delen van kennis, expertise en ervaring centraal te stellen. Het Oranje Fonds blijft een fonds voor iedereen. Samenleven in ons land gaat juist daarover, dat we, hoe verschillend we ook zijn, blijven zoeken naar de verbinding. Activiteiten binnen de pijler Diversiteit zullen daarom ook in de komende jaren een belangrijke rol innemen. In dit document lichten we onze koers en de koerswijzigingen verder toe en schetsen we de voorwaarden en de benodigde stappen hiertoe. We wensen u veel leesplezier en nodigen u graag uit te reageren!

[ 4 ]

1. Vergezicht: het Oranje Fonds in 2015 Het Oranje Fonds is in 2015 een belangrijke plek waar mensen en organisaties die wil­ len bijdragen aan samenhang in onze samenleving elkaar vinden. Van ons krijgen ze ondersteuning in de vorm van geld, kennis en contacten. Zo functioneert het Fonds als knooppunt dat het verbinden van mensen centraal stelt; enerzijds door financiële en inhoudelijke ondersteuning van initiatieven, die tot doel hebben deze verbinding tussen verschillende groepen in de samenleving tot stand te brengen. Anderzijds brengen we deze initiatieven met elkaar en anderen in contact om kennis en exper­ tise te delen. Tot slot verwerven we steeds meer middelen om de initiatieven meer en beter te ondersteunen en versterken. We roepen bedrijven en particulieren op om via het Oranje Fonds bij te dragen aan samenhang in Nederland. Het Oranje Fonds: waar kennis, mensen, bedrijven en geld samenkomen om goed te doen voor buurt en medemens.

[ 5 ]

2. Koers nader toegelicht De mate waarin mensen actief kunnen en willen zijn varieert. Niet iedereen kan mee­ doen. Niet iedereen voelt zich verbonden met anderen en niet iedereen verkeert in de omstandigheden dat hij of zij een bijdrage kan leveren. Terwijl dat belangrijk en nodig is. Een overheid die zich terugtrekt, leidt tot een groter beroep op de eigen kracht en zelfredzaamheid van burgers. Dit leidt tot een ander samenlevingsmodel waarin veel plaats wordt ingeruimd voor de ‘civil society’. Uit diverse onderzoeken blijkt dat mensen zich graag willen inzetten, maar niet te dwingend, want dat past niet binnen andere wensen en verplichtingen rond werk en recreatie. We zoeken dus naar nieuwe werkwijzen waarin we het saamhorigheids­ gevoel dat veel mensen hebben, kunnen koppelen aan de individuele wensen en eisen waarop dat potentieel kan worden benut. Het Oranje Fonds wil een fonds zijn voor iedereen. We kiezen nadrukkelijk niet voor een bepaalde religie of politieke kleur, maar streven juist na dat mensen elkaar onge­ acht hun levensovertuiging ontmoeten, leren kennen en respecteren. Kort en goed: Het Oranje Fonds ondersteunt meedoen in en voor de samenleving.

[ 6 ]

3. De drie pijlers: ctief burgerschap, samen in de buurt a en diversiteit Van de drie pijlers staat actief burgerschap centraal. Het is dé bron van zorg voor de buurt, voor kwetsbare anderen, voor mensen die (nog) niet mee kunnen doen. Iedereen kan op zijn of haar eigen manier een waardevolle bijdrage leveren. Mensen helpen elkaar en anderen. Het loopt als een rode draad door vrijwel alle toekenningen die het Oranje Fonds doet.

Actief burgerschap: meedoen in de samenleving. Actief burgerschap betekent dat mensen zelfstandig kunnen functioneren in de samenleving en dat ze er actief aan deel kunnen nemen. Dat vereist dat ze voldoende kennis en vaardigheden hebben, maar ook dat zij een sociaal netwerk hebben en bereid zijn om zich in te zetten voor een ander. Achter dit thema gaat een hele wereld schuil. We noemen een paar aspecten waar het Oranje Fonds de komende jaren aan bijdraagt: • Onderwijs en opleiding zijn van groot belang voor het slagen in het latere leven. Vroegtijdige schoolverlaters staan dus al op achterstand. Het voorkomen van schooluitval of jongeren weer naar een opleiding helpen, vergroot de kansen van jongeren in achterstandssituaties. • Eenzaamheid betekent niet mee (kunnen) doen in de samenleving. Een verbor­ gen, maar groot maatschappelijk probleem. Grote en kleine initiatieven in het hele land zoeken mensen op, nodigen hen uit voor een eettafel in het buurthuis, zorgen voor ‘fietsmaatjes’ of gaan andere gezellige dingen doen.

[ 7 ]

• Mantelzorg en vrijwilligerswerk: na jaren waarin de overheid voor ons zorgde, zullen we in toenemende mate voor onszelf en voor elkaar moeten zorgen (burenhulp, mantelzorg). De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) is er op gebouwd. Hoe zorgen we voor voldoende mantelzorg en andere vormen van informele zorg en hoe stimuleren we de bereidheid daartoe?

Samen in de buurt. De oude en vanzelfsprekende verbanden en gemeenschappen zijn uit elkaar gevallen, een ontwikkeling die al jarenlang gaande is. De mobiliteit is veel groter geworden. Wonen, werken, school en ontspanning vinden niet meer vanzelfsprekend binnen één leefgebied plaats. De goede buur is dus verhuisd en een verre vriend geworden en onze wereld is geëxpandeerd van dorp en wijk naar global village. Voor die oude structuren hebben we nog niet echt iets in de plaats. Het RMO rapport ‘Niet met de ruggen naar elkaar toe’ geeft een handreiking om meer sociale cohesie te ontwik­ kelen op buurtniveau: de ‘verbindingsladder’. Vanaf de laagste trede (de toevallige ontmoeting) tot de hoogste trede (samenwerking; wederzijdse hulp) is er op micro­ niveau een ontwikkeling mogelijk, waardoor buurten een positieve en betekenisvolle rol kunnen spelen. ‘Samen in de buurt’ wil de vanzelfsprekende netwerken van mensen stimuleren, niet alleen de echte buurt, maar ook de virtuele buurt. De jonge moeders ontmoeten elkaar bij het zelf aangelegde speelplaatsje, maar kunnen ’s avonds ook via internet ervaringen uitwisselen over bijvoorbeeld opvoeding. En het contact met de verre vriend is steeds gemakkelijker geworden; er zijn virtuele gemeenschappen, die het in intensiteit van de contacten moeiteloos kunnen opne­ men tegen de fysieke buurt.

Diversiteit. Onder diversiteit verstaan wij het erkennen, waarderen en benutten van verschillen tussen mensen. In de samenleving lijkt er vooral aandacht te zijn voor de verschillen en niet voor de overeenkomsten. In de media wordt gefocused op incidenten. Daarbij gaat het vooral om allochtoon versus autochtoon. Maar er zijn meer verschillen dan tussen autochtoon en allochtoon binnen de Nederlandse bevolking: jong en oud, gezond en ziek, zelfstandig en hulpbehoevend, werkend en werkeloos, kansarm en kansrijk. De pijler Diversiteit speelt een bijzondere rol, omdat wij er willen zijn voor alle ­mensen, juist ook voor die mensen die niet zonder meer mee kunnen doen. Vaak is het krijgen en houden van contact in de eigen groep (soort-/lotgenoten) al heel belangrijk, maar dat moet ook een springplank zijn om contact te komen met mensen die behoren tot andere groepen in de samenleving.

[ 8 ]

4. Voor wie zijn we er? We zijn er voor individuen en groepen, die zich inzetten voor de samenleving. Maar ook de professionele organisaties die hen daarbij helpen, willen we ondersteunen. Daarbij vinden we samenwerking met anderen van belang. Overheden, bedrijven, onderzoeksinstellingen kunnen ieder belangrijke partners voor ons zijn of worden. Vanzelfsprekend kijken we dan wel goed naar het gezamenlijke doel, naar ieders belang en naar de wijze, waarop we de samenwerking vorm kunnen geven. Voor het Caribische deel van het Koninkrijk is in 2010 een apart meerjarenbeleidsplan vastgesteld dat recht doet aan de lokale omstandigheden. De algemene koers die wij in deze notitie uiteenzetten, geldt echter voor alle delen van het Koninkrijk.

[ 9 ]

A. Individuen en groepen Het vergroten van sociale participatie, het creëren van goede uitgangsposities hiertoe en het wegnemen van barrières zijn de leidende principes in het (bestedings-)beleid van ons Fonds. We zien deze principes terug in onze programma’s, die uiteenlopende doelgroepen hebben, zoals Taalontmoetingen, Man 2.0 en het inmiddels afgeronde programma Actief Ouder. Waar actieve burgers zich inzetten voor de samenleving wil het Oranje Fonds een rol spelen. Bijvoorbeeld: het Oranje Fonds ondersteunt bijzon­ dere projecten voor re-integratie van ex-gedetineerden waarin actieve burgers zich buiten de formele structuur om inzetten voor deze mensen, bijvoorbeeld als maatje. Nog een voorbeeld: buurtbewoners die zich inzetten om elkaar te ontmoeten in een buurthuis, een gezamenlijke groenvoorziening te maken en te onderhouden, kunnen bij het Oranje Fonds terecht voor middelen en advies. Jong en oud: bijzondere aandacht In de komende periode vragen zowel jongeren als ouderen onze bijzondere aandacht. De overheid bezuinigt flink op de ondersteuning van jongeren die moeite hebben om zich een eigen plaats in de samenleving te verwerven en buiten de boot dreigen te vallen. Er zijn ook jongeren die zich vrijwillig in willen zetten om anderen een steuntje in de rug te geven. Voor ouderen geldt deze tweeslag ook. Onze samenleving vergrijst in snel tempo. Onder ouderen komt veel sociaal isolement voor. Tegelijkertijd worden we steeds gezonder oud en willen we dat op een zinvolle manier doen. Dat betekent dat er een groot reservoir is aan potentieel vrijwillige inzet, mits op de juiste manier aangesproken en uitgenodigd. Aan beide groepen willen we extra aandacht geven.

B. Professionele organisaties Met professionele organisaties bedoelen we organisaties die formeel zijn vormgege­ ven (stichting of vereniging) en waar beroepskrachten in dienst zijn. Zij maken vaak gebruik van de inzet van vrijwilligers. Soms zijn vrijwilligers zelfs de voornaamste werkkracht. Deze organisaties maken grote veranderingen door. Financiering door de overheid staat onder druk, de maatschappij kijkt kritisch naar het rendement van deze organisaties en vrijwilligers hebben in toenemende mate een eigen wensenpakket. Het Oranje Fonds kan op een aantal gebieden iets betekenen. We voorzien hierin een verschuiving van het accent van financiële naar meer inhoudelijke en communica­ tieve ondersteuning. In de beoordeling van aanvragen uit deze groep wordt actief burgerschap het leidende principe. Voor vernieuwende methodieken blijft het Oranje Fonds open staan als deze overtuigend een bijdrage leveren aan onze doelstellingen. Echter, projecten uitsluitend van, voor en door betaalde krachten zullen in principe geen beroep meer kunnen doen op onze financiële ondersteuning. De ondersteuning, die we wel willen geven, vindt in toenemende mate plaats via onze communicatie­ strategie en via het bieden van een kennis- en expertiseplatform waarin we verster­ king en verdere ontwikkeling van de organisaties zelf beogen. Verder biedt de nieuw op te zetten Oranje Fonds Academie deze doelgroep inspirerende bijeenkomsten, ­trainingen en masterclasses.

[ 10 ]

C. Samenwerking met bedrijven en overheid Het Oranje Fonds wil een knooppunt zijn waar geld, goederen, kennis en menskracht elkaar vinden. Dat doen we niet alleen, maar in samenwerking met vele partners. Zo willen we meer samenwerken met kenniscentra en onderzoeksinstellingen om kennis en inzicht te verwerven, toegankelijk te maken en te verspreiden. Ook overheid en bedrijfsleven kunnen goede samenwerkingspartners zijn. In iedere samenwerking staan de onafhankelijkheid en eigen identiteit van het Oranje Fonds voorop. Met de (gemeentelijke) overheid werken we al stelselmatig samen in de campagnes NL DOET en Burendag. Bovendien hebben we geregeld contact met elkaar over bij­ voorbeeld bepaalde programma’s of aanvragen. Kennen zij een instelling, gaan ze een project ondersteunen, of juist niet? Die wederzijds informerende relatie is voor beide partijen waardevol en houden we graag in stand. Het Oranje Fonds subsidieert geen overheidsinstellingen en ontvangt in principe ook geen subsidies van de overheid. Soms echter kan subsidie daadwerkelijk iets ­toevoegen, bijvoorbeeld als uitbreiding van de middelen die wij verstrekken aan pro­ grammadeelnemers. Het Oranje Fonds zal per keer bekijken of ondersteuning nodig en wenselijk is. Overmatige bureaucratie in aanvragen of verantwoorden vermijden we. In geen geval zullen subsidies worden benut om het Oranje Fonds zelf te financie­ ren. Zo waken we over onze onafhankelijkheid. Veel bedrijven willen naast een economische ook een maatschappelijke bijdrage leve­ ren aan onze samenleving. Het Fonds wordt geregeld benaderd voor heel ­verschillende manieren van samenwerking. Het stichten van een Fonds op Naam, een eenmalige schenking, een aanbod in natura door menskracht, goederen of diensten ter beschik­ king te stellen, samenwerking in campagnes: maatschappelijk verantwoord onder­ nemen biedt ons kansen, maar vooral ook de organisaties en individuen die we ondersteunen. Kansen op het toegankelijk maken van deskundigheid ten bate van (de deelnemers aan) onze programma’s. Kansen om grote groepen mensen op een niettraditionele manier te bereiken. We hebben een open houding naar partijen die ons kunnen helpen onze doelstellingen te realiseren. Daarbij bewaakt het Oranje Fonds de eigen reputatie en positionering, ook met oog op ons beschermpaar, zeker als we actief naar buiten treden samen met een andere partner. Binnen het kader dat het bestuur heeft geschetst, wil het Oranje Fonds de komende periode het bedrijfsleven gericht en actief benaderen.

[ 11 ]

5. Werkwijze Het Oranje Fonds werkt vanuit twee hoofdbenaderingen: het algemene bestedings­ beleid om initiatieven van onderop te steunen en het programmatisch stimuleren van vernieuwing van bovenaf. Zo hebben we de afgelopen jaren diverse succesvolle formules ontwikkeld waarmee burgers naar actief burgerschap worden geleid. Laagdrempelig en kleinschalig beginnen, helpen, uitdagen en uitnodigen om de eerste stap te zetten. Als Fonds voor iedereen willen we makkelijk te benaderen zijn, met kleinschalige en kortdurende initiatieven die kunnen uitmonden in meer. De komende periode versterken we deze inzet, met als doel om ook andere organisa­ ties te helpen om meer en betere vrijwilligers te vinden. Hierbij maken we optimaal gebruik van de kansen die sociale en andere media bieden.

[ 12 ]

Het Fonds geeft graag antwoord op vragen die vanuit de samenleving worden gesteld. Dat doen we in grote mate via ons algemene bestedingsbeleid. Het gaat vaak om kleinschalige en kortdurende initiatieven die kunnen uitmonden in meer. Daarmee roepen we ook vervolgvragen op rond de verdere ontwikkeling van actief burgerschap waarop juist vanwege de positie van het Fonds antwoord kan worden gegeven. Naast deze vraaggestuurde aanpak werkt het Fonds ook aanbodgericht, met name om vernieuwing in de sector tot stand te brengen. Daarbij hoort ondersteuning van en samenwerking met de professionals, die hun doelgroepen kennen en hun expertise inzetten om deze te bereiken. Het Oranje Fonds heeft daarvoor een suc­ cesvolle formule ontwikkeld in de campagne- en programmalijn. Deze bieden ver­ dieping, en, essentieel: ruimte aan ons en anderen voor innovatie. Deze innovatieve kracht van het Fonds wordt in de sector (h)erkend: deelname aan bijvoorbeeld het Groeiprogramma werkt als een soort keurmerk dat de deelnemende organisaties daadwerkelijk helpt in hun positionering en fondsenwerving. Het Oranje Fonds richt zich dus op zowel individuen (1) als organisaties (2-7) en wel op de volgende zeven manieren: Bestaand

Werkwijze

Nieuw te ontwikkelen

1

Activeren door uit te nodigen en door te geleiden

NL DOET, Burendag, Beste Maatjes

Sociale media, virtueel vrijwilligersnetwerk, Oranje Fonds Kerstactie

2

Ondersteunen

Taalontmoetingen, Kinderen Maken Muziek

Sportprogramma, ouderprogramma

3

Verder toerusten

Zomerscholen, Mentoring

Kansen Voor Jongeren

4

Competentie- en organisatie ontwikkeling

Groeiprogramma II, diverse clinics

Groeiprogramma III

5

Het bieden van een fysiek en virtueel platform waar betrokkenen van elkaar kunnen leren, kennis en expertise samen komen en worden verspreid

Onderzoek, lectoraten/leerstoelen, samenwerking met bedrijfsleven en anderen

Virtueel platform, Versterken samenwerking bedrijfsleven en overige partners, Oranje Fonds Academie

6

Verspreiden van succesvolle methodieken

Met name via Groeiprogramma II

Groeiprogramma III, virtueel platform

7

Belonen

Appeltjes van Oranje, diverse prijzen

Het Oranje Fonds vervult de functies van aanjager, ondersteuner, financier, medeont­ wikkelaar en platform. Financiële toekenningen, het primaire proces van het Fonds, kunnen onderdeel uitmaken uit van alle verschillende werkwijzen.

[ 13 ]

6. Gevolgen beleidskeuzes Actief burgerschap centraal De keus actief burgerschap centraal te stellen in ons nieuwe beleidsplan betekent het volgende: • In het bestedingsbeleid wordt actief burgerschap een belangrijk criterium voor toetsing (uiteraard naast de overige bestaande voorwaarden). • Professionele organisaties komen uitsluitend in aanmerking voor ondersteuning als zij een vernieuwende werkwijze aan gaan bieden aan een bepaalde doelgroep. Ook kunnen zij een beroep doen op de platformfunctie van het Oranje Fonds. • Voor het accommodatiebeleid geldt dat in de activiteiten die in de verschillende accommodaties worden uitgevoerd sprake moet zijn van vrijwillige inzet. Die vrijwillige inzet is gericht op het bevorderen van sociale cohesie.

[ 14 ]

Anders in de buurt Verbreding van de definitie van buurt van fysieke buurt naar ook virtuele buurt leidt ertoe dat dat: • het Oranje Fonds een virtuele vrijwilligers community gaat ontwikkelen; • projecten die een virtuele gemeenschap in het leven roepen ook voor ondersteu­ ning in aanmerking kunnen komen.

Knooppunt van kennis en ervaring Het letterlijk en figuurlijk verbinden en het delen van kennis, expertise en ervaring vraagt van ons dat wij: • hiervoor een virtueel en fysiek platform ontwikkelen waarin we de juiste part­ ners samenbrengen; • eigen kennis toegankelijk maken (zie ook evaluatie); • wetenschappelijk onderzoek laten doen naar methodiekontwikkeling, grotere projecten en onze eigen programma‘s; • een hierbij passend lectoraten- en leerstoelenbeleid ontwikkelen waarin het ont­ sluiten van relevante wetenschappelijke kennis en het verspreiden van resultaten centraal staat. Het Oranje Fonds positioneert zichzelf hiermee niet als instituut waar kennis ontwik­ keld wordt, maar als platform waar ‘het uitgevonden wiel’ te vinden is, en als knoop­ punt van kennis en contacten die ons en onze doelgroepen meerwaarde bieden.

Fondsenwerving Reeds in 2009 besloten we om onze geldstromen te diversifiëren. Dit had meerdere doelstellingen. Het ‘verhuizen’ van de BankGiro Loterij naar de Nationale Postcode Loterij betekende dat een breed draagvlak onder de bevolking óók tot uiting gebracht moet worden door eigen fondsenwerving. Daarnaast gelden het belang van risico­ spreiding en uiteraard de wens én vooral de behoefte en noodzaak om meer geld voor sociale initiatieven te genereren. Deze laatste twee doelstellingen zijn vanwege alle ambities in dit meerjarenbeleidsplan en het veranderde maatschappelijke klimaat urgenter dan voorheen. In de komende jaren willen we dan ook meer dan in de afgelopen drie jaar aandacht besteden aan fondsenwerving. Dit betekent dat we hier meer geld in willen investe­ ren, uiteraard zonder daarbij de CBF-norm te overschrijden. We zullen onze wervings­ acties laten aansluiten bij reeds succesvolle campagne zoals De Beste Maatjes, NL DOET en uiteraard ons jubileumjaar om zo van de natuurlijke momenten gebruik te maken. Ook denken we aan een nieuw te ontwikkelen Kerstactie. We hebben gemerkt dat onze bescheiden wervingsacties, gecombineerd met de genoemde campagnes, een gestage groei in individuele Vrienden bracht. We merkten ook dat de stijgende zichtbaarheid en naamsbekendheid een toename bracht in legaten en losse giften (vaak de opbrengst van speciale acties als een jubileum, collecte of feest). We ver­ wachten dat door een relatief bescheiden toename in fondsenwervingsacties en

[ 15 ]

een consistenter communicatiepatroon het rendement behoorlijk zal toenemen. We verwachten dat we van 7.100 Vrienden (oktober 2011) zullen groeien naar minstens 25.000 in 2015. Ook streven we naar 10 nieuwe Fondsen op Naam in de komende peri­ ode. De aanlooptijd hiervan is lang, gemiddeld drie jaar. De start van specifieke acties hiervoor zal vooral in de beleidsperiode ná 2015 vruchten opleveren

Communicatie het Oranje Fonds brengt ons bij elkaar. We dragen daarbij uit dat wij er zijn voor alle mensen die meedoen in en voor de samenleving. En dat vertaalt zich in verschillende manieren om initiatief van mensen zelf te steunen. Dit beeld is helder en uniek; er is geen andere landelijke organisatie die dit ‘domein’ claimt. Het Oranje Fonds wordt een broedplaats van particulier initiatief. Via online mid­ delen en massamediale campagnes wordt het Oranje Fonds een plaats waar alles samenkomt, en, al dan niet inhoudelijk of organisatorisch verrijkt, verder gaat. Maar: dan moet men ons wel kennen. Om iedereen uit te nodigen mee te doen is een grotere bekendheid nodig, vooral voor wat betreft de inhoud van ons werk. In 2011 startten we de samenwerking met een reclamebureau om al onze campagnes van een duidelijker signatuur te voorzien. We verwachten dat dit bijdraagt aan de positionering van het Oranje Fonds. In oktober 2011 blijkt uit een peiling van Synovate dat 79% van alle mensen ons kent; een derde daarvan weet (ongeveer) wat we doen. Dat is onvoldoende. Vandaar dat we in de komende jaren een bescheiden corporate communicatiecampagne willen voeren, online en offline. Samen met de reeds bestaande campagnes willen we zo bereiken dat in 2015 90% van alle mensen (van 16 – 80 jaar) ons kent en dat 60% daarvan (onge­ veer) weet wat we doen en waar we voor staan. Deze bekendheid is enerzijds essen­ tieel voor het ontvangen van goede aanvragen waar we als Fonds financieel aan bij kunnen dragen en anderzijds voorwaardelijk voor een succesvolle fondsenwerving en samenwerking met (bedrijfs)partners.

[ 16 ]

7. Evaluatie Evaluatie neemt een steeds belangrijkere plaats in, zowel kwantitatief als ook ­kwalitatief. Niet alleen om zelf te weten hoe we het doen, maar ook om succesvolle aanpak­ ken (en die dat juist niet waren) te kunnen identificeren en verder te kunnen (hel­ pen) ­verspreiden. Uitgangspunt hierbij is het besef dat juist in de sociale sector lang niet alles gemeten kan worden. Maar we willen wel weten of wij onze doelstellingen realiseren en ook monitoren of door ons ondersteunde organisaties hun eigen doel­ stellingen hebben gerealiseerd. De afgelopen periode is een belangrijke stap gezet en zijn alle nieuw opgezette programma’s en campagnes voorzien van evaluatieon­ derzoek. De projecten waaraan het Oranje Fonds een bijdrage levert van meer dan € 25.000 zijn verplicht een evaluatieformulier in te vullen. We zijn nu toe aan de vol­

[ 17 ]

Het laatste weekend van september organiseert het Oranje Fonds voor de 3e keer een Landelijk Open Huis voor álle sociale organisaties in Nederland. Heeft u (de beschikking over) een eigen locatie? En bent u op zoek naar nieuwe deelnemers, bezoekers of vrijwilligers? Doe dan mee en laat mensen uit de buurt kennis maken met uw activiteiten. Het Oranje Fonds zorgt voor landelijke publiciteit en gratis promotiemateriaal voor deelnemende organisaties. Kijk voor meer informatie op www. oranjefonds.nl/ontmoetingsweekend. Aanmelden vóór 13 augustus.

Het Oranje Fonds start met een speciaal thema: Samen Sporten. We nodigen organisaties uit een beroep te doen op het gelijknamige budget. Projecten die sport inzetten om (nieuwe) groepen mensen met elkaar in contact te brengen, komen in aanmerking voor een financiële bijdrage. De gedocumenteerde plannen moeten 15 oktober in ons bezit zijn.

Kijk voor meer informatie over de voorwaarden en mogelijkheden op www.oranjefonds.nl/samensporten

gende stap: het analyseren en benutten van de resultaten van deze evaluaties, zowel intern als extern. Bestuurlijk wordt dit belangrijke onderwerp ingebed door voor deze nieuwe peri­ ode een bestuurscommissie in het leven te roepen die het beleid bij evaluaties mede vormgeeft en volgt. Intern zal een afdelingsoverstijgende evaluatiewerkgroep het beleid uitvoeren. Daarbij onderscheiden we drie verschillende doelstellingen: 1 Ten eerste is evaluatie bedoeld om zelf te leren. Het Oranje Fonds wil een lerende organisatie zijn en evaluatie inzetten om de eigen organisatie te versterken en te verbeteren. Dat betekent dat wij structureel onze eigen processen, bijeenkom­ sten etc. evalueren. Verder zetten we in op meer leren van elkaar bijvoorbeeld door uitwisseling tussen de verschillende programma’s. 2 Ten tweede willen we de resultaten van de evaluatie van programma’s, campag­ nes en projecten ter beschikking stellen aan onze doelgroepen (kennis en ervaring delen); gericht op successen (wat werkt), maar ook op mislukkingen (wat werkt niet). Daarmee willen we onze doelgroepen laten profiteren van methodieken die succesvol zijn en hen behoeden voor valkuilen. 3 Ten derde is evaluatie bedoeld om in kaart te brengen of vooraf bepaalde doel­ stellingen zijn gerealiseerd (resultaatmeting). In eerste instantie vooral in kwan­ titatief opzicht. Daarvoor is nodig dat wij meetbare kwantitatieve doelstellingen opnemen in al onze eigen activiteiten en deelnemers en aanvragers hierop con­ sequent bevragen. Om uiteindelijk de resultaten structureel te analyseren.

[WT]adv VNG Combi.indd 1

[ 18 ]

7/12/0

8. Organisatie In 2005 zijn voor het Oranje Fonds uitgangspunten voor de organisatie vastgelegd in de notitie ‘De organisatie van het Oranje Fonds in 2010’. Deze gelden onverminderd: • eenheid van beleid • betrokkenheid van alle medewerkers • efficiënte werkprocessen Onze kernwaarden: good governance, transparantie en excellentie blijven de speer­ punten waarop we onszelf blijven toetsen. Deze komen tot uiting in al onze werk­ processen die wij blijven evalueren en verbeteren. Onze organisatie moet zo efficiënt mogelijk ingericht zijn, zowel qua bemensing als ook in onze werkprocessen.

Personeelsbeleid De medewerkers zijn van groot belang voor onze organisatie. We streven naar een open houding, vakmanschap, enthousiasme en betrokkenheid. Die houding willen we verder ontwikkelen. In 2010 en 2011 zijn de competenties voor alle functiegroepen vastgesteld. De komende periode wil het Oranje Fonds daarom in het personeelsbe­ leid zich richten op de invulling van een lerende organisatie, met structurele aan­ dacht voor collectieve en individuele ontwikkeling. Die aandacht is ook nodig met het oog op het kennisplatform dat het Oranje Fonds de komende jaren wil opzetten. In 2012 zullen we de ontwikkelingen van de afgelopen twee jaar dus borgen en verdere ontwikkeling stimuleren en vorm geven in een vernieuwd HR-beleid. Kwaliteit is ook hier het uitgangspunt. Binnen dat criterium gaat bij gelijke geschikt­ heid de voorkeur uit naar iemand die iets toevoegt aan de diversiteit van onze mede­ werkers. Kwaliteit betekent ook dat we onze medewerkers in willen zetten op het

[ 19 ]

juiste niveau, waarbij we zo efficiënt als mogelijk blijven werken. Dat betekent dat wij relatief eenvoudig werk dat vaak gepaard gaat met piekbelasting waar mogelijk zullen uitbesteden. We moedigen eigen vrijwillige inzet aan door elke medewerker in staat te stellen om een week per jaar vrijwilligerswerk te verrichten onder werktijd. Vanzelfsprekend doen wij allemaal mee aan NL DOET. En geven we intern aandacht aan onze eigen sociale cohesie door op gezette tijden samen te denken, te dromen en te ‘doen’.

[ 20 ]

9. Financieel beleid Het huidige beleid, dat gericht is op effectiviteit, betrouwbaarheid, risicobeheersing en transparantie, willen voortzetten. Het financieel beleid betreft twee processen: het vermogensbeleid en algemeen financieel beleid.

Vermogensbeleid • algemeen: Het bestuur van het Oranje Fonds is verantwoordelijk voor het vermogens- en beleggingsbeleid. Het vermogen functioneert voor het Oranje Fonds als bron van inkomsten. Instandhouding van het vermogen en verantwoord maatschappe­ lijk beleggen staan centraal. We willen uit de opbrengsten van dit vermogen zo veel mogelijk de kosten van de eigen organisatie financieren. Het huidige beleid is gebaseerd op de criteria relevantie, rust, reputatie, rendement en risico. Het Oranje Fonds kiest bewust voor een lager rendement (3,5 à 4% per jaar), waar­ door minder risico genomen hoeft te worden. Dit ondersteunt de solide reputa­ tie van het fonds. Dit beleid wordt gecontinueerd. • fiduciair beheer: Omdat niet alleen de complexiteit van beleggen en beleggingsproducten, maar ook de maatschappelijke druk op een verantwoord en transparant beleid toeneemt, werken we samen met een fiduciair beheerder. Die rapporteert maandelijks over de portefeuille en ziet toe op het nakomen van de mandaten door de vermogensbe­ heerders, de ontwikkeling van kosten, risico’s en rendement. Verder wordt gevraagd en ongevraagd advies gegeven. Deze constructieve samenwerking wordt voortge­ zet en zal eind 2012 geëvalueerd worden.

[ 21 ]

• asset-allocatie: Het bestuur heeft gekozen voor de volgende strategische middelenverdeling: vastrentende waarden 80%, zakelijke waarden 10% en overige beleggingen 10%. Per categorie zijn bandbreedtes vastgesteld om voldoende ruimte te creëren voor een zo optimaal mogelijk vermogens- en beleggingsbeleid. De keuze voor deze asset-allocatie wordt vooralsnog gehandhaafd, tenzij de scenario’s voor toekom­ stige rendementsontwikkelingen aanleiding geven tot bijstelling van dit beleid. • duurzaamheid: Het ingezette beleid tot verduurzaming van de portefeuille wordt in de komende jaren verder ontwikkeld. Doelstelling in het meerjarenbeleidsplan 2009-2011 was dat in 2010 minimaal 15% van de portefeuille duurzaam belegd zou zijn. Dat doel is volledig gerealiseerd. Voor 2015 is het doel dat 100% van de totale beleggingsporte­ feuille duurzaam is belegd. De precieze criteria daarvoor worden in 2012 opgesteld. • vermogensbeheerders: Naast het maandelijks volgen van de prestaties van externe vermogensbeheer­ ders, worden zij geëvalueerd en beoordeeld over een termijn van drie jaar. Basis voor deze beoordeling zijn de geleverde prestaties ten opzichte van de afgespro­ ken benchmark. Bij achterblijvende resultaten kan het bestuur besluiten het man­ daat op te zeggen en onder te brengen bij (een) andere vermogensbeheerder(s). Aan de huidige twee grootste vermogensbeheerders is in de tweede helft van 2009 een mandaat verleend. Zij zullen eind 2012 geëvalueerd worden. De man­ daten voor de overige vermogensbeheerders zijn in 2010 overeengekomen; zij worden eind 2013 beoordeeld.

Algemeen financieel beleid • Interne controle en administratieve processen: De financiële bestedingen zijn bij het Oranje Fonds te onderscheiden in orga­ nisatiekosten en bestedingen aan de doelstelling. Beide kostensoorten ken­ nen hun eigen ratio’s en processen. De interne controle is en blijft gericht op een 100%-controle op juistheid en volledigheid van de toekenningen, uitgaven, bevoegdheden en autorisaties. De beschrijving en vastlegging van de administratieve en financiële procedures vormen de basis voor beheersing en controle van deze processen. Naast de nor­ men van betrouwbaarheid, juistheid, volledigheid en tijdigheid, moeten de pro­ cessen binnen de AO/IC effectief en efficiënt zijn en moet functiescheiding vol­ ledig zijn doorgevoerd. Regelmatig worden procedures onder de loep genomen en indien nodig bijgesteld. Onze accountant toetst de administratieve processen tijdens de interim-controle en de controle van de jaarrekening. • Ratio’s: a Inkomsten uit eigen fondsenwerving worden voor 100% besteed aan de doelstelling. b Organisatiekosten zijn maximaal 17,5% van het bestedingenbudget.

[ 22 ]

c Kosten voor beheer en organisatie zijn maximaal 5% van de totale lasten. d Kosten van eigen fondsenwerving bedragen maximaal 25% van de gereali­ seerde inkomsten. • Budgetbeheer: In de afgelopen beleidsperiode is de methodiek van budgetbeheer en –bewaking geoptimaliseerd. Voor specifieke onderdelen in de begroting worden budgethou­ ders benoemd, die verantwoordelijk zijn voor de begroting van en de bestedin­ gen binnen die budgetten. Maandelijks worden zij geïnformeerd over de stand van zaken, zodat bewust gestuurd kan worden op mogelijke onder- en overbeste­ dingen. Deze systematiek blijkt effectief en wordt daarom op de huidige manier voortgezet.

[ 23 ]

10. Onze doelstellingen op een rij In 2015 wil het Oranje Fonds het volgende hebben bereikt: • Per jaar in totaal 10.500 projecten ondersteund met € 35 miljoen. Deze projecten zijn onderverdeeld in circa 1.750 reguliere projecten (€ 30 miljoen), 3.750 Burendag projecten (€ 2,5 miljoen) en 5.000 NL DOET projecten ( € 2,5 miljoen). • Met deze projecten worden jaarlijks 2 miljoen mensen bereikt. • Aan deze projecten doen jaarlijks 500.000 vrijwilligers mee. • Het Oranje Fonds heeft een naamsbekendheid van 90%; 60% van de responden­ ten weet redelijk goed aan te geven wat het doel en het werk van het Oranje Fonds inhouden. • Groei van 7.150 naar 25.000 Vrienden van het Oranje Fonds. • 10 nieuwe Fondsen op Naam. • Ten minste € 1,5 miljoen per jaar eigen fondsenwerving • Virtuele platformfunctie is uitgewerkt, getest en geëvalueerd, samen met rele­ vante stakeholders • Toename van de samenwerking met bedrijfsleven en maatschappelijke organi­ saties • Structurele inbedding van evaluatie in alle campagnes, projecten en program­ ma’s • 100% van de beleggingsportefeuille is duurzaam belegd volgens een zo duidelijk mogelijke definitie van ‘duurzaam’.

[ 24 ]

Reageren? Op de hoogte blijven? Heeft u vragen of opmerkingen naar aanleiding van ons beleid en onze plannen? Belt u ons of mail: Oranje Fonds – [email protected] – telefoon: 030 656 45 24. U kunt ons uiteraard ook volgen op Twitter of zich abonneren op de digitale nieuwsbrief via onze website: www.oranjefonds.nl

[ 25 ]