Hongkong. koken op wereldniveau in. topchef richard Ekkebus. wat kunnen emigranten en expats verwachten van kabinet-rutte ii

3 e j a a r g a n g n u m m e r 11

|

www.vertreknl.nl

het magazine voor wonen, werken en leven in het buitenland

koken op wereldniveau in

Hongkong

topchef richard Ekkebus wat kunnen emigranten en expats verwachten van kabinet-rutte ii DE dilemma’s van columniste ebru umar toen en nu: van pillen in het westland naar paella in valencia deel 2 van Heer Bommel en de Pas-kaart

E 6,50 ISSN 977-221128700-6

BP

i in t e r v i e ws i r e p o r tag e s i o n ro e r e n d g o e d i

voorwoord

Emigratiekriebel

R

ond het jaar 2000 wilde ik niets liever dan in New York zijn. Het lukte in vier jaar drie keer om de overtocht te maken, met bij elkaar geschraapt geld. Manhattan bereiken was één ding. Er leven als een kosmopolitische citygirl een tweede. Mijn reisbudget was genoeg om elke dag een grote, gewone koffie, een bagel en een goedkope avondmaaltijd te kopen. Niks hippe restaurants of shoppen in Nolita. Blut of niet, ik voelde me helemaal thuis. Bij de derde trip had ik mijn cv mee, dat ik onder andere achterliet bij de CBS-toren, voor de toenmalige Amerikacorrespondent van RTL: Max Westerman. Hij reageerde met een vriendelijk mailtje, waarin hij vertelde dat hij alleen stagiaires aan kon nemen. En ik was net afgestudeerd met aspiraties om binnen afzienbare tijd wél een avondje cocktails te kunnen financieren. Terug in Nederland was er een leuke baan bij een televisieproducent. En daarna nog één. En toen stond er ineens een hele leuke man voor mijn neus. En er kwam een kindje. En daarna nog één. Snapt u waar dit naartoe gaat? Voor deze VertrekNL interviewde ik topchef Richard Ekkebus, die zijn internationale dromen wél heeft waargemaakt. Zijn restaurant in Hongkong heeft twee Michelinsterren en behoort volgens kenners tot de beste vijf van Azië. Hij kookte onder andere voor Beyoncé en Tiger Woods. Wat ik nog indrukwekkender vind: zijn mooie verhalen over zijn Zeeuwse, culinaire roots. En Ekkebus' enorme liefde voor zijn vak. Zelfs zijn zeer zeldzame vakanties staan in het teken van eten. Dan vliegt hij bijvoorbeeld met zijn vrouw naar New York voor een foodmarathon: 14 toprestaurants in 7 dagen.

“Met dromen over emigreren steek je geen oceaan over, maar man, wat is het soms even fijn om te doen” Ondertussen sluit ik me in Haarlem vrijwel elke zaterdag even af van de gezinsdrukte om de restaurantrecensie in The New Yorker te lezen. Die stukjes zijn zo goed geschreven dat ik de excentrieke chefs voor me zie en de gerechten ruik en proef. Ik hoor geroezemoes en gelach van Woody Allen-achtige types en bekijk mysterieuze, bijzondere vrouwen. Met dromen over emigreren steek je geen oceaan over, maar man, wat is het soms even fijn om te doen. Dat is ook precies de reden waarom ik houd van schrijven voor VertrekNL. Ik reis een beetje mee met de mensen die ik interview en zie hun brede horizon. Zij zijn de doeners, waardoor ik door kan gaan met dromen. n

Heleen Ronner

j o u r n a l i s t V er t re k NL

foto: peter beemsterboer

MEI 2013 VERTREK NL

| 5

69

Pagina 6

|

Als lezer van VertrekNL ontvangt u exclusief deze eerste uitgave van WereldMagazine eenmalig in gedrukte vorm

Speciale bijlage

18

VERTREK NL MEI 2013

14 Column Boris Dittrich: Een Nederlander in het buitenland 16 Bed & Breakfast Marijke Mol runt een low budget B&B in Gambia 18 Coverstory Frisse wind of koude kermis? 27 Interview Topkok Richard Ekkebus: “Dit is geen baan, maar een levenswijze” 32 Nieuwe serie: Parttime emigreren Monique en Herman verdelen hun tijd tussen Nederland en Bulgarije

inhoud

27

48

40 34 Partners Henk Driessen en Rieky Jansen genieten van de rust en ruimte in Italië 38 Toen Drogist in Naaldwijk Nu Makelaar in Valencia 40 Onroerend goed Paardenparadijs in de Oostenrijkse Alpen 44 De immigrant Van Bulgarije naar Nederland 46 VertrekNL Ondernemersprijs Hoe staat het met de plannen van Larissa Dauben? 48 Dilemma’s Ebru Umar

14 En verder... voorwoord kortom advies vertrekhal boeken strip emigratiewijzer puzzel lezersservice volgende keer

5 9 25 37 52 55 58 63 65 67

MEI 2013 VERTREK NL

| 7

VertrekNL Ondernemersprijs 2014

Wie volgt Tim en Kim Otte op met het beste idee voor ondernemen in het buitenland? 16 volledige inzendingen telde de VertrekNL Ondernemersprijs 2012, de ene nog inspirerender en creatiever dan de andere. De deskundige jury hoopt voor 2014 op nog meer plannen en ideeën die meedingen naar de hoofdprijs ter waarde van € 10.000,–. Wacht dus niet langer en vertrouw uw droomidee over ondernemen in het buitenland toe aan het papier.

Meldt u aan via www.vertreknl.nl/ondernemersprijs

kortom

Meer emigratie leidt tot meer spookburgers

D

e Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) telt volgens de laatste cijfers van eind 2012 maar liefst 427.304 ‘spookburgers’. Een spookburger is iemand die in de GBA geregistreerd staat onder VOW: ‘vertrokken, onbekend waarheen’. Het aantal spookburgers is de laatste jaren enorm toegenomen; volgens het CBS komt dit door de toegenomen emigratie. Het aantal spookburgers is in 2012 flink toegenomen, met bijna 10 procent ten opzichte van 2011, en met ruim 40 procent ten opzichte van 2007. Verklaringen voor de enorme stijging? Volgens het CBS ligt de stijging aan het feit dat 2012 een verkiezingsjaar was, in een dergelijk jaar wordt de GBA flink opgeschoond, bijvoorbeeld door het terugsturen van oproepkaarten. Hierdoor neemt het aantal ‘spookburgers’ toe: mensen van wie onbekend is waarheen ze vertrokken zijn. Een andere verklaring voor de stijging is volgens het CBS het feit dat ook het aantal emigranten de afgelopen jaren flink is toegenomen. Los van de stijging is het aantal Nederlandse spookburgers ook op zichzelf vrij groot. Een

verklaring daarvoor vormen wederom de emigranten. Een aantal van hen heeft hun vertrek naar het buitenland nooit officieel gemeld. Iets overigens waar geen sanctie op staat. Een andere verklaring voor het grote aantal Nederlandse spookburgers zijn personen die zonder melding om malafide re-

denen verhuizen naar een andere plek, vaak in Nederland zelf. Om deze laatste, wellicht frauderende groep in beeld te krijgen, werkt het ministerie van Binnenlandse Zaken inmiddels samen met tal van instanties (zoals verzekeraars, Belastingdienst en uitkeringsinstanties). Bron: Binnenlands Bestuur n

Portugezen emigreren massaal naar Mozambique

D

at Portugal bovengemiddeld te kampen heeft met de economische crisis is bekend. Dat de emigratiecijfers van Portugal daardoor toenemen, is ook al even bekend. Dat Mozambique vaak hoog op het lijstje van Portugezen staat, is nieuws. In hun bijna wanhopige zoektocht naar werk, richten veel Portugezen zich op het Mozambique, een land in Zuidoost-Afrika. Nog niet zo lang geleden was Angola de favoriet van de Portugese emigranten, maar

aangezien de veiligheid in dat land in het geding is, kiezen meer en meer Portugezen voor Mozambique. Naar schatting verblijven er inmiddels circa 25.000 Portugezen. Harde cijfers die een goede indicatie bieden zijn de vluchten van de Portugese maatschappij TAP op de Mozambikaanse hoofdstad Maputo: in 2012 vervoerde TAP 70.563 passagiers naar Maputo, 26 procent meer dan in 2011. De bezettingsgraad op de vluchten nam ook toe van 79,2% naar 84,5%. De vraag naar visa was

zo enorm dat de Mozambikaanse immigratiedienst de uitgifte van visa aan de grenzen opschortte: er waren te veel Portugezen die daar bij hun aankomst in Maputo om vroegen met het voorwendsel van een toeristisch bezoek. Sinds de wetgeving rond de toegang van buitenlanders tot Mozambikaans grondgebied strikt wordt toegepast, werd een aantal Portugezen hierdoor bij aankomst verrast, of zelfs verplicht terug te keren. Bron: Jornal de Negócios n

MEI 2013 VERTREK NL

| 9

kortom

Nederlanders streekvast

V

eel Nederlanders blijven het liefst wonen in de streek waar ze geboren zijn. Vooral in de regio's met een eigen dialect en cultuur blijven de bewoners vaak wonen, denk daarbij aan Zeeland, Friesland en delen van Zuid-Limburg. In Noord-Holland woont ruim 40 procent van de bevolking nog steeds in dezelfde provincie als zijn overgrootouders. In plattelandsgemeenten en vissersdorpen blijft men vaak generatie op generatie wonen. Ook in de streng protestante gemeenten zoals Urk en Staphorst blijven veel mensen wonen. In rijke gemeenten zoals Bloemendaal en Blaricum komen juist wel vele nieuwkomers. Dit alles blijkt uit een onderzoek van het Meertens Instituut dat alle gegevens in een

databank heeft gezet. Het instituut bestudeert de Nederlandse taal en cultuur. Behalve over migratie binnen Nederland, geeft de databank ook informatie over migratie uit het buitenland. Onderzoeker Gerrit Bloothooft: “In Amsterdam bijvoorbeeld, zie je dat 30 procent van de inwoners tussen de 30-50 jaar in het buitenland is geboren. Rotterdam en Den Haag hebben vergelijkbare cijfers. In die laatste stad zie je bovendien dat van de vorige generatie 4 procent afkomstig is uit Nederlands-Indië. Van deze groep mensen kennen we overigens de (over)grootouders niet. Dus voor eerdere generaties raken de cijfers wat dat betreft vertekend.” Bron: Meertens Instituut n

Bladendokter keurt VertrekNL

B

ladendokter Rob van Vuure (twitter. com/BLDNDKTR) heeft onlangs in zijn wekelijkse rubriek “Bldndktr” van de Volkskrant de bladenmarkt ontleed. Hij merkte op dat in nog geen week tijd ruim tien tijdschriftentitels het loodje legden: Jacky, JFK, Wine&Life, Big Black Book, LXRY, Carros, Nautique, Residence, Tableau, Elegance en de Gaykrant. Maar er is volgens Van Vuure ook een lichtpuntje: het blad VertrekNL. “Wie in Nederland blijft, heeft Elsevier en Linda. Wie uit Nederland vertrekt, heeft glossy magazine VertrekNL, met alles over emigreren.” Van Vuure vergelijkt Elsevier en Linda respectievelijk met de voetbalverenigingen Ajax en Feyenoord. “Kies de slimme voetbalclub maar uit waarmee je VertrekNL kunt vergelijken. Afgekaderd speelveld, geen concurrentie, betaalbare seizoenkaart, onderhoudend gemaakt, scorend vermogen. En als je eenmaal in het buitenland aangekomen bent? Dan zeg je adviseur VertrekNL gewoon weer op. Vervolgens krijg je van dezelfde uitgever natuurlijk wel een aanbieding voor het onlineblad WereldMagazine, met alle info voor ná de emigratie. Een blijvertje, dat VertrekNL.” n

10

|

VERTREK NL MEI 2013

kortom kort Meer Spanjaarden emigreren Meer dan 110.000 Spanjaarden zijn vorig jaar naar het buitenland geëmigreerd, volgens de Spaanse krant El Mundo. Het aantal in het buitenland woonachtige Spanjaarden is volgens het Nationaal Instituut voor de Statistiek in 2012 met 6,3 procent toegenomen tot 1,9 miljoen. Dat is een half miljoen meer dan in 2009. De landen waar de meeste Spanjaarden naartoe gaan, zijn Argentinië, Brazilië, Cuba, Frankrijk en de Verenigde Staten. Spanje heeft met een enorme werkloosheid te kampen als gevolg van de economische crisis die in 2008 losbarstte. Nederlanders worden Europeser Meer Nederlanders zijn zich vorig jaar Europeaan gaan voelen. In het begin van 2012 zei 60 procent van de Nederlanders zich nog Europees te voelen, aan het einde van het jaar steeg dit naar 67 procent. Het valt op dat het percentage ouderen dat zich Europees voelt, groter is dan het aantal jongeren met hetzelfde gevoel. Op de vraag ‘voelt u zich burger van de Europese Unie?’ antwoordde 72 procent van de 55-plussers bevestigend, tegenover 63 procent van de jongeren. De euro verliest daarentegen wel aan vertrouwen onder de EU-inwoners. Slechts 26 procent van de mensen in Nederland ziet de euro als positief resultaat van de EU tegen 31 procent het jaar ervoor. In heel Europa daalde het aanzien van de euro van 21 naar 18 procent. Immigranten massaal weg uit arm Italië Niet-westerse immigranten verlaten Italië in groten getale. Zo’n 800.000 immigranten hebben in 2010 en 2011 het land verlaten. Dat blijkt uit cijfers van het Italiaanse Centraal Bureau voor de Statistiek. In 2010 waren er meer dan 4,5 miljoen buitenlanders van buiten de Europese Unie geregistreerd. Een jaar later was dat getal teruggelopen tot ruim 3,7 miljoen, dat is een teruggang van een kleine 20 procent. Oorzaak zou de aanhoudende en diepe economische malaise in Italië zijn, waarbij de werkgelegenheid sterk is afgenomen. n

kortom Studeren in het buitenland, stage lopen over de grens en buiten Nederland gaan werken: deze activiteiten hebben gemeen dat ze grondige voorbereiding vragen. Maar ook dat ze vergemakkelijkt worden door de organisatie Europass. Manager Dik van der Wal vertelt in dit artikel hoe Europass emigranten faciliteert: “Ons Europass CV is al zo’n 30 miljoen keer gebruikt.”

S

Europass helpt Nederlanders die studeren en werken in Europa:

“Van land tot land zijn er enorme verschillen in hoe je moet solliciteren”

tel je wilt gaan studeren aan de Universiteit van Perugia, of je grote wens is het werken bij een internationaal bedrijf in Stockholm. In zo’n geval is het handig, of liever gezegd onmisbaar om Europass in te schakelen als startpunt van je sollicitatie. Europass is door de Europese Commissie in het leven geroepen, speciaal voor mensen die in het buitenland willen studeren of werken. Elk Europees land heeft een Nationaal Europass Centrum, en in Nederland is dit ondergebracht bij DUO, de uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid voor het onderwijs. Dik van der Wal is

manager internationale diensten bij DUO; hij licht het werk van Europass graag nader toe: “De Europese Commissie wil Europa graag versterken als kenniscontinent. Ook vindt ze het belangrijk dat inwoners door in andere Europese landen te gaan werken of studeren, andere Europese culturen leren kennen, zodat de onderlinge verstandhouding verbetert. Met die gedachte is Europass opgericht. In Nederland richten wij ons op studenten, stagiairs en – in nauwe samenwerking met EURES – op mensen die een baan in het buitenland zoeken.”

Voorlichting Europass helpt op twee verschillende manieren. Van der Wal: “Aan de ene kant door voorlichting, met name via onze website en via beurzen. Wij informeren wat je zoal moet doen als je wilt werken of studeren in het buitenland. Je kunt ons hiervoor trouwens ook vinden op Facebook. Aan de andere kant helpen wij door gratis documenten die wij uitgeven. Het belangrijkste daarvan is het Europass CV. Dat is een gestandaardiseerd, digitaal CV, dat in Europees verband is vastgesteld en waarmee je in elk Europees land terecht kunt. Inmiddels is ons Europass

MEI 2013 VERTREK NL

| 11

kortom CV al ongeveer 30 miljoen keer gebruikt. Bijzonder is dat dit CV is 31 verschillende talen te downloaden is op onze website, www.europass.nl. Je logt in het systeem in, en kiest dan bijvoorbeeld een Zweeds CV, dat volledig specifiek is gemaakt voor dat land. Om een voorbeeld te geven: in sommige Europese landen is het niet gebruikelijk om het geslacht te vermelden op een CV, in verband met discriminatiewetgeving. Als dat zo is, zal het invoerveld ‘geslacht’ ook niet worden getoond op het CV van het betreffende land.”

Taalbeheersing Behalve het Europass CV heeft Europass vier andere documenten die van pas kunnen komen. Van der Wal: “We hebben nog een Europass taalpaspoort, waar het Europees taalniveau van iemand in staat. Op Europees niveau kennen we zes taalniveaus, van A1 tot C2. Deze geven een indicatie van iemands beheersing van een bepaalde taal. Daarnaast is er een mobiliteitsdocument, handig voor wie stage in het buitenland heeft gelopen. Er staat in wat iemand heeft geleerd en gedaan. Tot slot hebben we het zogeheten certificaatssupplement en het diplomasupplement, dit zijn hulpdocumenten bij een sollicitatie die inhoud en niveau van een bepaalde opleiding beschrijven. Stel iemand heeft een mboopleiding en diegene wil in Duitsland gaan werken. Duitsland kent geen mbo-niveau, dus in zo’n document staat dan precies wat de opleiding behelst.”

Do’s en don’ts Onlangs heeft Europass op een rij gezet wat nu handige tips zijn bij een sollicitatie in een ander land. Van der Wal: “Bij alle Europass centra in Europa hebben we geïnformeerd wat nu de do’s en don’ts zijn bij een sollicitatie in dat land. Van alle landen hebben we reactie ontvangen, waardoor we nu op onze website van alle 27 landen specifieke tips

hebben. Van land tot land zijn er enorme verschillen in hoe je moet solliciteren. Mooi om te zien: in het ene land moet je een uitgebreide sollicitatiebrief schrijven, terwijl in een ander land juist korte brieven gewenst zijn. Ook heeft men in sommige landen liever handgeschreven brieven, en in andere landen weer liever getypte brieven. Maar ook over hoe je op een eventueel sollicitatiegesprek verschijnt – in pak, of juist casual gekleed? – hebben we informatie. Al deze basistips kun je nalezen op onze website. Het valt op dat je in algemene zin kunt zeggen dat bedrijven in elk land de combinatie van een brief en een CV op prijs stellen, en dat die er uiteraard netjes en strak uit moeten zien. Ze moeten geschreven zijn in de taal van het land waarin je wilt werken of studeren, of in het Engels, wanneer je bij een internationaal georiënteerd bedrijf wilt werken.”

Legalisatie diploma’s Van der Wal is manager internationale diensten bij DUO, en onder ‘internationale diensten’ valt niet alleen Europass, maar ook de afdeling diploma-erkenning en -legalisatie. Van der Wal: “Dat is een belangrijke afdeling, omdat nog wel eens vergeten wordt dat als je gaat werken in het buitenland, je een diploma nodig hebt dat moet zijn gelegaliseerd door de overheid. Met andere woorden: er moet een stempel op komen waarmee duidelijk wordt dat de Nederlandse overheid je diploma erkent. Stel iemand komt uit China hier studeren, rondt zijn of haar studie af en wil daarna weer terug naar China. Dan moet hij niet vergeten bij ons langs te komen voor deze legalisatie. Anders kan hij of zij in China in de problemen komen. Voor de legalisatie kunnen mensen bij ons langskomen aan de balie, maar diploma’s kunnen ook via de post worden opgestuurd. Iedereen met een diploma die in het buitenland gaat werken, moet dit doen!” n

kortom kort Vijf Nederlandse universiteiten in wereldtop 100 Net als vorig jaar wist geen enkele Nederlandse universiteit de top 50 te halen op de jaarlijkse World Reputation Rankings, die werd gepresenteerd door Times Higher Education Magazine. Binnen de top 100 wist alleen de Universiteit van Leiden een stapje hoger te komen. De Universiteiten van Amsterdam, Delft, Wageningen en Utrecht hielden zich staande in de top 100, zo blijkt uit de steekproef onder 16.639 academici wereldwijd. Die werden om hun mening gevraagd over universiteiten in de wereld. De lijst wordt aangevoerd door de Amerikaanse Harvard University, gevolgd door vijf andere Amerikaanse en Britse universiteiten die ”met kop en schouders boven de rest uitsteken”, aldus het magazine. De VS zijn met 43 universiteiten vertegenwoordigd in de lijst, gevolgd door Groot-Brittannië (9), Australië (6), Japan (5), Duitsland (5) en Nederland (5). Ruim 133.000 NL’ers wonen op Curaçao Volgens recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek van Curaçao had Curaçao in 2011 150.563 inwoners. Zo’n 75 procent (ongeveer 115.000 inwoners) is op het eiland zelf geboren. De drie belangrijkste geboortelanden zijn: Nederland: 8.988 personen (6 procent), Dominicaanse Republiek: 5.405 personen (3,6 procent), Colombia: 4.537 personen (3 procent).Van alle inwoners heeft 88,7 procent (133.556 mensen) de Nederlandse nationaliteit. De drie buitenlandse nationaliteiten die het meest voorkomen zijn die van Colombia (2,2 procent), Dominicaanse Republiek (1,9 procent) en Haïti (1,2 procent). n

4 op de 10 Estlanders willen emigreren

B

ijna vier op de tien Estlanders willen hun geboorteland verlaten. Dat blijkt uit een enquête van het Estse dagblad Eesti Päevaleht. 37 procent van de 1000 ondervraagden zegt in het afgelopen jaar nagedacht te hebben over emigratie. De Baltische staten, waar

12

|

VERTREK NL MEI 2013

EU-land Estland deel van uitmaakt, hebben al jaren te kampen met massale emigratie. In 2003 vertrok 0,7 procent van de Esten naar een ander land, in 2004 was dat al 3,16 procent. Sinds dat jaar verdwijnt elk jaar 3 procent van de bevolking. Estland telt (nog) ongeveer 1,2 miljoen inwoners. Het land

probeert sinds 2010 geëmigreerde Esten te overtuigen dat een terugkeer succesvol kan zijn. Via een website kunnen Estse werkgevers vacatures plaatsen en expats zoeken. Geen van de 800 expats die in de database staat, is echter teruggekeerd naar Estland. Bron: ANP n

column Mijn fiets staat tegen de boom voor de ruit van de coffeeshop. Ik heb het hangslot door de lus van mijn helm bevestigd. Die fietshelm is een van de compromissen die ik gesloten heb in New York. Als Nederlander vond ik het onnodig met een helm op te fietsen, maar ik ben overstag gegaan. Op plekken in New York waar een ongeluk met fatale afloop is gebeurd, wordt een witgeschilderde fiets neergezet met een fotootje van de overledene. En er staan veel witte fietsen. Vandaar die helm.

D foto: peter beemsterboer

14

|

VERTREK NL MEI 2013

eze column schrijf ik in Williamsburg, Brooklyn in de coffeeshop waar zich een hoofdstuk van mijn laatste roman De Waarheid Liegen afspeelt. Eind februari, begin maart was ik in Nederland om interviews over mijn boek te geven. Het lag voor de hand dat journalisten me vroegen hoe het is om als Nederlander in New York te wonen. Ik hoor mezelf enthousiast vertellen over de spannende momenten in mijn leven als expat. Ook al spreek ik de waarheid, mijn antwoorden zijn toch ook gelogen. Want waar praat je niet over? Over welke aspecten van het leven in het buitenland hoor je me niet? Het is net als bij de berichten die je op Facebook plaatst. Je laat de leuke, vermeldenswaardige dingen zien. De goed gelukte foto, net toen de zon even doorbrak en het

column

Een Nederlander in het buitenland park mooi verlicht was. Maar dat er kort daarna een regenbui losbarstte en je geen paraplu bij je had, komt niemand te weten. Je vertelt niet hoe je de rest van de dag op zompige schoenen rondliep, waardoor je keel- en oorpijn kreeg. Het is tijd voor een bekentenis. In al die interviews over De Waarheid Liegen rep ik met geen woord over de vlagen van heimwee die me soms overvallen. Dan wil ik helemaal niet in New York zijn, maar verlang ik ernaar om mijn ouders te bezoeken, bij mijn vrienden langs te gaan, met klasgenoten van vroeger af te spreken en jeugdherinneringen op te halen, Indonesisch te gaan eten of op zondagavond naar het voetbal op tv te kijken. En al die dingen kan ik niet doen wanneer ik er zin in heb, want ik woon zeven uur vliegen van Nederland vandaan.

BORIS DITTRICH direc t e u r bi j h u m a n ri g h t s wat c h i n n e w y o r k

Terwijl ik dit schrijf, is het zondagmiddag. Vanwege het tijdsverschil is het al avond in Nederland. In een paar minuten tijd word ik er op verschillende manieren mee geconfronteerd dat ik Nederlander ben en blijf, hoe lang ik ook in het buitenland woon. Allereerst gaat er bij mij op zondagmiddag een ingebouwde wekker af. Even op mijn BlackBerry kijken wat de voetbaluitslagen zijn. Gelukkig, mijn favoriete clubs FC Utrecht en Ajax hebben allebei gewonnen. Het geeft deze zonnige zondagmiddag in New York

“Alsof het echte leven zich in Nederland afspeelt en ik mezelf hier zes jaar lang getrakteerd heb op een geweldige pauze” Zondagmiddag voetbalmiddag Het is een bekend fenomeen dat emigranten als ik het thuisfront vaak de positieve aspecten van hun nieuwe leven voorschotelen. Waarom? Met sprankelende verhalen bieden we een legitimatie voor onze keuze het vaderland te verlaten. We willen niet gezien worden als mislukkeling, ons nieuwe leven is anders en beter! En we willen de achterblijvers een hart onder de riem steken: ook al mis je ons, dat gemis is ergens goed voor, want het gaat ons meer dan uitstekend in het nieuwe land.

extra glans. Zondagmiddag blijft voetbalmiddag, ook al is de sport in Amerika niet bijster populair. Vervolgens komt Gerrit binnenlopen. Hij woont en werkt net als ik in New York en we zijn hier met elkaar bevriend geraakt. We spreken regelmatig in het weekend in deze coffeeshop af om bij te praten. Ik realiseer me dat ik net als migranten die in Nederland zijn komen wonen, hier in New York min of meer automatisch naar mijn landgenoten trek. De meeste van mijn vrienden hier zijn Nederlander. Het is iets wat ongepland is en voor mezelf een verrassing.

Whatever Nadat Gerrit vertrokken is, blijf ik nog even hangen en schrijf verder aan deze column. Hoe hard ik hier ook werk, het leven in het buitenland blijft mij het gevoel geven dat ik permanent op vakantie ben. Alsof het echte leven zich in Nederland afspeelt en ik mezelf hier zes jaar lang getrakteerd heb op een geweldige pauze. Dan klinkt door de luidsprekers van de coffeeshop opeens Venus van Shocking Blue, de Haagse band die met zangeres Mariska Veres in de jaren ’70 van de vorige eeuw furore maakte. Ik zit meteen recht overeind. Bij het weggaan zeg ik tegen de man achter de toonbank die het espressoapparaat schoonmaakt: “Beautiful song!” “Yes, it is a group from Denmark, called Shocking Blue,” antwoordt hij. Ik bevries. “Denmark?” Mijn stem klinkt schel. “Ze komen uit Nederland. De zangeres heet Mariska Veres. Een paar jaar geleden is ze gestorven.” De man achter het espressoapparaat haalt zijn schouders op. “Whatever”, zegt hij. Beledigd verlaat ik het etablissement. Ik haal mijn fiets van het slot en bries: “Whatever? Het Nederlanderschap van Shocking Blue laat ik me niet zomaar afpakken!” n

MEI 2013 VERTREK NL

| 15

bed & breakfast | leven

16

|

VERTREK NL MEI 2013

In deze nieuwe rubriek vertellen eigenaren van een B&B over de passie voor het vak, de voor- en nadelen van het runnen van een B&B, de diversiteit aan gasten, maar natuurlijk ook wat hun eigen locatie zo bijzonder maakt. tekst

jorine de bruin

In deze uitgave maakt u kennis met Marijke Mol. Marijke runt een lowbudget Bed & Breakfast in Gambia.

D

e Bed and Breakfast van Marijke Mol wordt gekenmerkt door de naam Healthy Home. “Gasten kiezen voor mijn B&B door de rust en stilte die hier heerst. Tevens ben ik spiritueel healer, reikimaster en daarnaast geef ik voetreflex- en hoofdmassages. Heerlijk ontspannend.” Het idee voor de B&B is in 1997 ontstaan. “Ik verbleef een tijdlang op deze plek in Gambia en voelde me helemaal thuis. Maar na tweeënhalf jaar als vrijwilliger te hebben gewerkt, moest ik terug naar Nederland omdat mijn geld op was. Maar mijn droom over een eigen B&B op deze bijzondere plek werd juist alleen maar groter.”

Paradise Beach Gelukkig vond Marijke in Nederland snel weer een goede baan en kocht ze zeven jaar geleden vanuit Nederland een stuk grond op ‘haar’ plek. Vervolgens liet ze op die plek ieder jaar iets bouwen. “Eerst een kamer, toen een muur, beplanting, etc. Toen ik met vervroegd pensioen kon, greep ik deze kans met beide handen aan en verkocht mijn appartement in Nederland. Ik heb hard gewerkt

en veel problemen overwonnen. Maar ik heb mijn droom waargemaakt: Healthy Home is prachtig geworden en mijn (t)rots in de branding.” Doordat Healthy Home (maar) vier tweepersoonskamers verhuurt, heerst er volgens Marijke een persoonlijke en bijzonder spirituele sfeer. “De gasten kunnen zich onder andere terugtrekken op het dak waar het heerlijk zonnen is met een adembenemend uitzicht. Ook ligt mijn B&B aan de rand van het dorp Sanyang en op maar 5 kilometer afstand van zee en een bountywit strand: Paradise Beach. Bovendien is alles goed met de taxi te bereiken en kost het openbaar vervoer niet veel. Het openbaar vervoer is al een belevenis op zich.” Naast Marijke kent Healthy Home nog drie medewerkers. “Een kleine, maar zeer vriendelijke staf.”

(max. 8 personen) vormt Healthy Home een uitstekende uitvalsbasis voor meditatie, kunstzinnige vorming, spirituele lessen, yoga, tekenen/schilderen, et cetera.

“Healthy Home is mijn (t)rots in de branding” Marijke benadrukt de heerlijk rustige ligging van haar B&B. “Het toeristencentrum Senegambia ligt op ongeveer een half uur rijden. Iedere rustzoeker is bij Healthy Home van harte welkom. Ik verwelkom je met open armen.” n

Batterij “Een nadeel van het runnen van een lowbudget B&B is dat er geen extra luxe zoals bijvoorbeeld warm water is (behalve ’s middags). Ook heb ik geen airco, wel een ventilator. Maar ach, je komt hier ook niet voor de luxe. Hier kom je voor de stilte en de prachtige omgeving. De gasten- en badkamers zijn ruim en mooi. Zowel fysiek als geestelijk laad je hier weer helemaal je batterij op. Ik vind het zelf altijd heerlijk om met mijn honden (er lopen er drie bij de compound) langs het strand te wandelen om tot rust te komen. Dan geniet ik intens van het stille strand en de prachtige oceaan.” Voor kleine groepen

Wilt u ook een verblijf boeken bij Healthy Home of meer informatie? Marijke Mol Postadres: Postbus 5394 Brikama The Gambia (West Africa) Woonplaats: Sanyang, The Gambia Telefoon: 002203837606 E-mail: [email protected] Website: www.123website.nl/HealthyhomeBenB

MEI 2013 VERTREK NL

| 17

coverstor y

18

|

VERTREK NL MEI 2013

coverstory

Wat kunnen emigranten en expats verwachten van kabinet-Rutte II?

Frisse wind of koude kermis? Komt het ooit nog goed tussen Nederlanders in het buitenland en de Haagse politiek? Nadat in 2010 het eerste kabinet-Rutte was aangetreden, bereikten de toch al stroeve verhoudingen een dieptepunt. Maar sinds de verkiezingen van vorig jaar september lijkt er een frisse wind te waaien door Den Haag. VertrekNL sprak onder anderen met de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, Frans Timmermans. tekst

perro de jong | illustratie andrea kruis

MEI 2013 VERTREK NL

| 19

coverstor y

L

ange reistijden voor een nieuw paspoort. Stemformulieren die te laat worden ontvangen. Een verplichte Nederlandse zorgpremie waar je in het buitenland weinig aan hebt: de lijst grieven van expats en emigranten over Den Haag is lang en gaat al heel wat jaren terug. Toch vinden veel Nederlanders in het buitenland dat er de afgelopen regeerperiode iets anders aan de hand was. Dat kwam voor een deel door de crisismaatregelen van het kabinet-Rutte I, waardoor expats en emigranten hard werden getroffen. Zo kregen maar liefst negen Nederlandse ambassades de opdracht hun deuren te sluiten, werd de consulaire dienstverlening steeds verder uitgekleed en werden toeslagen zoals de AOW-tegemoetkoming geschrapt voor wie in het buitenland woonde. Maar veel meer nog dan om het geld, ging het om de houding van het kabinet. “Een aantal zaken had het ministerie van Buitenlandse zaken heel gemakkelijk goedkoper kunnen doen”, zegt expat Judith Siemers, die woont in de Amerikaanse staat Wisconsin. “Bijvoorbeeld de geldigheid van het paspoort verlengen naar tien jaar.” Dat was beloofd, maar het kabinet leek weinig haast te maken. Een verklaring is volgens Judith eenvoudig te vinden. “Hoewel er meer dan 700.000 Nederlanders in het buitenland wonen en er 500.000 stemgerechtigd zijn, brachten slechts 35.000 mensen hun stem uit tijdens de verkiezingen van 2010. Met zo’n laag aantal stemmen maakt geen politieke partij zich dus druk over de Nederlanders in het buitenland.”

Dubbele nationaliteit Andere belangen gingen voor. Dat was ook zo toen de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Piet Hein Donner begin 2011 met plannen kwam om de Rijkswet op het Nederlanderschap aan te scherpen. De plannen vloeiden voort uit het gedoogakkoord dat de regeringspartijen VVD en CDA gesloten hadden met de PVV, die immigratie nog verder wilde ontmoedigen. Vooral het mogen hebben van twee paspoorten was de PVV een doorn in het oog. En dus werd dat in het wetsvoorstel van Donner

20

|

VERTREK NL MEI 2013

nog lastiger gemaakt voor immigranten. Maar tot verbazing van Nederlanders in het buitenland stond in de kleine lettertjes dat ook zij de uitzonderingen zouden kwijtraken waardoor ze in bepaalde gevallen twee nationaliteiten mochten hebben. Voor veel expats en emigranten was de dreiging dat hun Nederlanderschap misschien zou worden afgepakt de druppel die de emmer deed overlopen. Ze begonnen een campagne om gezamenlijk hun stem te laten horen. Een zeer succesvolle campagne, die ook in Den Haag werd gehoord. Toch bleef het omstreden voorstel op tafel, totdat in april 2012 het kabinet-Rutte I viel. Op 29 november 2012, een paar weken nadat een nieuw kabinet was beëdigd van VVD en PvdA, werd het wetsvoorstel alsnog officieel naar de prullenbak verwezen. Opvallend, zegt een van de initiatiefnemers van de expatcampagne tegen de wet, Eelco Keij. Want “ze hadden het ook rustig kunnen laten doodbloeden in het parlement. Dat hebben ze niet gedaan en dat siert ze.”

dubbele nationaliteit is ingetrokken. Zeker weet ik in elk geval dat hij onze belangen persoonlijk goed begrijpt.” “Het is waar dat Nederland zich wat veel met zichzelf heeft beziggehouden”, reageert minister Timmermans op het verloren vertrouwen tijdens de vorige kabinetsperiode. “Maar daar is nu verandering in gekomen. We gaan echt internationaal de boer op. Omdat we buitenlandse markten en partners nodig hebben om er economisch weer bovenop te komen.” Nederlanders in het buitenland spelen daar een belangrijke rol bij, benadrukt de minister tegenover WereldMagazine. “Ze vertegenwoordigen ons land en laten zien waar we sterk in zijn. Ik verbaas me er iedere keer weer over: overal waar je in de wereld komt, zijn landgenoten actief. Ik vind het belangrijk om de band met deze mensen warm te houden.”

Meer bezuinigen De grote vraag is natuurlijk: is Den Haag in deze crisistijd ook bereid en in staat om in die

“Timmermans: Nederland heeft zich teveel met zichzelf beziggehouden, maar daar komt nu verandering in” Andere koers Volgens Keij is het formeel intrekken van het wetsvoorstel een “grote overwinning” en een signaal dat het nieuwe kabinet-Rutte II op dit punt wel degelijk “een heel andere koers voorstaat” dan zijn voorganger. “Het lijkt erop dat ze in ieder geval een bepaalde waarde van de Nederlanders in het buitenland erkennen. Maar in hoeverre, dat is nog onduidelijk.” Een van de krachten achter de nieuwe koers is volgens Keij minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans. “Ik kan het niet bewijzen, maar ik vermoed dat we in ieder geval deels aan minister Timmermans te danken hebben dat het wetsvoorstel rondom

band te investeren? Minister Timmermans moet nog meer bezuinigen dan zijn voorganger Uri Rosenthal, en volgens het regeerakkoord zal een fors deel van die bezuinigingen afkomstig zijn van het toch al zo hard getroffen postennetwerk: 20 miljoen euro in 2014 en daarna zelfs 40 miljoen per jaar. Onder het vorige kabinet was een belangrijke tendens om van allerlei overheidsdiensten de reële kosten door te berekenen aan Nederlanders in het buitenland. Het aanvragen van een nieuw paspoort via de ambassade, bijvoorbeeld, werd daardoor met ingang van 1 januari 2013 veel duurder dan in Nederland zelf: € 84,80, tegenover € 50,35 via de gemeente.

coverstory

Touwtrekken om dubbel paspoort

Het draaide allemaal om de plannen van minister Donner en later minister Spies van Binnenlandse Zaken om Artikel 15, Lid 2 van de Rijkswet op het Nederlanderschap te schrappen. Daarin staan de uitzonderingen die het voor expats en emigranten mogelijk maken om twee paspoorten te hebben. Wie vrijwillig een andere nationaliteit aanvraagt, raakt in principe zijn Nederlandse nationaliteit kwijt. Maar dat geldt niet voor personen die geboren zijn in het land waarvan ze de nationaliteit aanvragen, of die er voor hun 18e minstens vijf jaar onafgebroken hebben gewoond. Ook voor personen die trouwen met iemand die de nationaliteit heeft die ze willen aanvragen, wordt een uitzondering gemaakt. Die uitzonderingen staan overigens pas sinds 2003 in de Rijkswet, omdat de oude regels door de toenemende globalisering steeds verder achterhaald waren. Voor internationale ondernemers bijvoorbeeld, kan het een concurrentievoordeel opleveren om de nationaliteit van hun

foto’s: perro de jong

Meer dan 25.000 handtekeningen trok uiteindelijk de petitie ‘Nederlanders overzee mogen niet van hun staatsburgerschap worden beroofd’. De petitie werd in oktober 2011 gelanceerd door vier Nederlanders in de VS: Eelco Keij, Olav Haazen, Joan Bischof van Heemskerck en Gerald van Wilgen.

woonland aan te nemen, omdat er voor ‘buitenlanders’ vaak extra regels gelden. Maar daarvoor willen ze niet eerst hun Nederlanderschap hoeven opgeven. Ministers Donner en Spies verdedigden hun wetsvoorstel tegen kritiek van o.a. de Raad van State, door te zeggen dat het oneerlijk zou zijn om wel van immigranten te vragen dat ze hun tweede paspoort opgeven maar niet van Nederlanders die in het buitenland willen wonen. Maar volgens bronnen in Den Haag was de

werkelijke reden toch vooral dat de regeringspartijen VVD en CDA hun gedoogpartner, de PVV, gunstig wilden stemmen aan de vooravond van gesprekken over pijnlijke nieuwe bezuinigingsmaatregelen. Uiteindelijk haalde het niets uit: op 21 april 2012 liepen de gesprekken stuk en viel het kabinet-Rutte I. Daarmee kwam ook een einde aan de controverse rond de Rijkswet op het Nederlanderschap, hoewel het nog tot 29 november 2012 zou duren voordat het wetsvoorstel definitief werd ingetrokken.

“Keij: Het is tijd om de economische, culturele en emotionele meerwaarde van Nederlanders in het buitenland in kaart te brengen” “We gaan wel verder met het kostendekkend werken”, benadrukt minister Timmermans. “Dat is een vast principe van de overheid. We doen er alles aan om de kostprijs van het paspoort naar beneden te brengen, maar verdere prijsverhoging is helaas onvermijdelijk. We maken nu fors verlies op de paspoortafgifte, omdat we de paspoorten

beneden de kostprijs verkopen.” Ook het versmallen van het aanbod aan consulaire dienstverlening tot voornamelijk noodhulp gaat door. “Je hebt als Nederlander natuurlijk ook een eigen verantwoordelijkheid. Daarom concentreren we ons op noodgevallen. Als mensen nergens anders terecht kunnen. En sommige dingen kunnen we gewoonweg

niet. Bijvoorbeeld ingrijpen in gerechtelijke procedures.”

Slimmer werken Daartegenover staat dat de kwaliteit van de consulaire dienstverlening wat betreft de minister wel degelijk omhoog kan en moet. “Ik heb duidelijk aangegeven dat steun aan

MEI 2013 VERTREK NL

| 21

coverstor y Nederlanders in het buitenland een prioriteit voor mij is”, zegt Timmermans hierover. “Buitenlandse Zaken moet een excellente dienstverlener zijn voor deze mensen.”

omdat het formulier met een blauw of groen potlood is ingevuld – in plaats van rood zoals in het stemhokje – wil hij een einde maken. Minister Plasterk heeft intussen al zijn steun uitgesproken voor de voorstellen. Volgens Joost Taverne ligt hier ook de sleutel tot grotere politieke mondigheid van expats en emigranten. “De beste en meest effectieve manier waarop dat kan is immers door te stemmen. Op die manier worden de stemmen van Nederlanders in het buitenland het beste in Den Haag gehoord, en is de kans dat er met hun belangen rekening wordt gehouden dus het grootst.”

Bij de nieuwe bezuinigingen wil Timmermans de dienstverlening dan ook zo veel mogelijk ontzien. “De consulaire dienstverlening is voor mij een absolute prioriteit. Ik noem het ook consulaire diplomatie, om het belang ervan aan te geven. We gaan ruimte zoeken om erin te investeren. Maar dat kan alleen als we kostendekkend en slimmer gaan werken.”

Geen wisselgeld Toch is campagnevoerder Eelco Keij, die bij de laatste verkiezingen zelf op de lijst stond voor D66, nog lang niet tevreden met de huidige stand van zaken in Den Haag. Ook op het gebied van dubbele nationaliteit is de strijd wat hem betreft allesbehalve gestreden. “We hebben verslechtering weliswaar kunnen voorkomen, maar meer ook niet”, zegt hij.

Een voorbeeld van slimmer werken is dat het aanvragen van een nieuw paspoort misschien niet goedkoper maar wel gemakkelijker zal worden gemaakt. Nu moet er vaak lang worden gereisd naar een ambassade. “Maar er komen ook mogelijkheden voor Nederlanders in het buitenland om een paspoort op Schiphol aan te vragen. Dat kan nu al in verschillende grensgemeenten.” Ook de verlenging van de geldigheidsduur van vijf tot tien jaar komt hopelijk snel rond. Daarmee heeft Rutte II de troeven in handen om niet alleen de imagoschade van het vorige kabinet te herstellen, maar ook problemen op te lossen waar Nederlandse expats en emigranten al veel langer tegenaan lopen. Problemen die tot nu toe op z’n zachtst gezegd niet veel prioriteit kregen.

Nieuwe kieswet Een ander voorbeeld daarvan is de ellende waar veel Nederlanders in het buitenland mee te maken krijgen als er verkiezingen zijn. Van stemformulieren die te laat worden ontvangen – ‘de tragiek van de posterijen’ noemt Eelco Keij het – tot formulieren die ongeldig worden verklaard omdat ze niet met de juiste kleur zijn ingevuld. Veel expats stemmen daarom maar helemaal niet. De klachten over stemmen vanuit het buitenland waren vorig jaar zelfs onderwerp van Kamervragen. Een van de indieners

22

|

VERTREK NL MEI 2013

“Judith Siemers: Geen politieke partij maakt zich druk over Nederlanders in het buitenland” daarvan was Frans Timmermans. De stemproblemen vallen nu onder zijn PvdA-collega Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken. Die heeft inmiddels een initiatiefwet op zijn bureau liggen, opgesteld door VVD-Tweede Kamerlid Joost Taverne. Taverne was zelf jarenlang expat, en hij wil dat het mogelijk wordt om vanuit het buitenland via internet te stemmen. Ook aan het ongeldig verklaren van expatstemmen

Plannen voor een “permanente campagne” zijn dan ook in de maak, met als inzet het schrappen van alle beperkingen die de Nederlandse wet nu nog oplegt aan dubbele nationaliteit. Daarnaast wil Keij voorkomen dat de belangen van expats en emigranten ooit nog worden gebruikt als wisselgeld, zoals schijnbaar gebeurde in de onderhandelingen tussen Rutte I en de PVV. “Wat me is opgevallen, is dat Nederlanders in het buitenland eerst onder Binnenlandse Zaken vielen, en sinds het nieuwe kabinet onder Justitie. Zo ontstaat opnieuw het idee dat we een last-minute kopzorg en uitruilpost zijn.” Keij wil nu eerst de “economische, culturele en emotionele meerwaarde” van Nederlanders in het buitenland voor Nederland zelf in kaart brengen. Ook expat Judith Siemers is nog niet overtuigd van de frisse wind uit Den Haag. “Eerlijk gezegd kan ik zo snel niet verwoorden wat ik van Rutte II denk. En dat is precies het probleem: het is niet duidelijk welke richting het kabinet volgt, het lijkt of Rutte met alle winden meewaait.” Er wacht minister Timmermans en de rest van het kabinet dus nog een behoorlijke uitdaging. n

werken | advies mr a.d.g. heering

werkzaam bij heering associates, fiscaal-juridisch adviseurs

gespecialiseerd in grensoverschrijdende

(onroerend-goed)transacties, internationaal familierecht en estate planning

Het juridische buitenland:

Onbekend en soms herkenbaar

Gaat men de grens over, dan komt men in een andere rechtssfeer. Wat moet je respecteren en wat neem je mee? Mag de Nederlander die zich in Saoedi-Arabië bevindt ineens een tweede vrouw huwen? Waar moet het nu in Spanje wonende Nederlandse echtpaar de echtscheiding aanvragen? Welk erfrecht geldt als een Nederlander overlijdt die over de grens in Duitsland woont?

D

agelijkse problemen die, als je er in de praktijk mee te maken krijgt, niet altijd even makkelijk te beantwoorden zijn en waarop het antwoord soms verbazingwekkend is: soms logisch en vaak daartussenin. Een aantal van die zogenaamde internationale juridische conflicten zijn in internationale Verdragen opgevangen. Ik zal mij hier tot het civiele recht beperken. Overeenkomsten over koop, familierecht, vennootschapsrecht enzovoorts. Verdragen op deze terreinen komen meestal uiterst moeizaam tot stand. Zo is er de Haagse Conferentie waar uiterst nuttige Verdragen worden ontworpen, alleen volgt daarna de goedkeuring en acceptatieprocedure waarbij landen zich al dan niet bij zo'n Verdrag aansluiten. In die laatste fase vallen meestal veel landen af. Binnen de Europese Unie kunnen zaken efficiënter worden geregeld middels Verordeningen, Verdragen of Richtlijnen. De grote juridische integratie in Europa is te danken aan wat op dit punt in Brussel allemaal is opgetuigd in de loop der jaren. In de zeventiger jaren werd al de harmonisatie van het vennootschapsrecht aangepakt met richtlijnen die in wetgeving van de lidstaten is omgezet en die tot

herkenbare vennootschapsstructuren in de verschillende Europese rechtsstelsels hebben geleid. Denk alleen maar aan de vertegenwoordigingsregels voor een BV of NV. Daarentegen hebben fondsen als het Europees Economisch Samenwerkingsverband en de Europese Vennootschap geen succesvolle carrière gemaakt. Wel is er in de behoefte om buitenlandse investeringen aan te trekken een ware concurrentieslag tussen EU-lidstaten zichtbaar in het vereenvoudigen van het eigen vennootschapsrecht.

Erfrecht Het terrein waar na overleg van tientallen jaren op veel niveaus en binnen vele gremia resultaat is geboekt is het erfrecht. Wanneer

vandaag de dag een in Frankrijk wonende Nederlander overlijdt is op zijn nalatenschap naar Nederlands recht, Nederlands recht van toepassing. Naar Frans recht is Frans recht van toepassing. Een situatie waar veel emigranten zich het hoofd over breken, waarmee veel ruzies extra gecompliceerd worden en waar de rechtspraak bij floreert. Daarom heeft al sinds tientallen jaren eerst de Haagse Conferentie, daarna Brussel de kwestie van toepasselijk erfrecht bij grensoverschrijdende situaties op de agenda gehad. Geen eenvoudige klus, want het familierecht zit geworteld in de nationale genen van juristen die maar moeilijk afstand kunnen nemen van hun nationale systeem. Het resultaat is dat per augustus 2015 een Europese Verordening in werking treedt die bepaalt dat een emigrant binnen de EU zijn nationale erfrecht kan meenemen. Zowel de Nederlander die in Frankrijk woont als de Nederlandse bezitter van Frans onroerend goed kan vanaf die datum rustig de ogen sluiten op dit punt: alles kan vererven naar Nederlands recht. Maar nu komt de teleurstelling: Frankrijk en Nederland zijn het nog niet eens hoe de erfbelasting moet worden geregeld en de EU heeft ook nog niets geregeld op dit punt. Nederland kent een systeem van terugtreden voor zover het andere land heft maar dat betekent dat bij iedere planning van vermogensoverheveling in bijvoorbeeld een Frans-Nederlandse situatie met het belastingrecht van beide landen rekening moet worden gehouden.

Mag een Nederlander in Saoedi-Arabië een tweede vrouw huwen?

Wanneer zou dit probleem opgelost zijn? Voorlopig helaas nog niet terwijl het tijd wordt: inmiddels wonen 12 miljoen Europeanen wel in Europa, maar niet in hun geboorteland! n

MEI 2013 VERTREK NL

| 25

werken | interview

Topchef Richard Ekkebus:

“Dit is geen baan, maar een levenswijze” tekst

heleen ronner

MEI 2013 VERTREK NL

| 27

interview | werken Richard Ekkebus (46) is een van de beste chefs ter wereld. Zijn restaurant Amber in Hongkong heeft twee Michelinsterren. In februari werd het verkozen tot het op drie na beste restaurant van Azië. Alleen al in zijn thuishaven Hongkong, laat Ekkebus daarmee 30.000 collega’s achter zich.

A

ls kleine Zeeuwse jongen struinde Richard Ekkebus eindeloos over het strand. Soms gewapend met een klein pannetje en een speld. Hij prikte dan kleine kreukels, ofwel zeeslakjes, van de palen in zee. Die bakte hij op een vuurtje, om vervolgens te genieten van de zoet-zilte smaak. Of hij viste naar krab met een oud fietswiel, waar hij een vissenkop aan had gebonden. Vaak was zijn opa erbij. “Dan vingen we bijvoorbeeld paling, zeebaars, tarbot en tong. Vaak waren het vissen die nu alleen nog in dure restaurants te krijgen zijn. Ik herinner me de allereerste keer dat ik een zeeduivel ving. Ik schrok me echt rot toen ik dat monster uit het water haalde, maar ’s avonds aan tafel was dit het mooiste en lekkerste visje dat ik ooit gegeten had. Mijn opa leerde me de vis te doden en leeg te halen. Dat vond ik in het begin even eng, maar later helemaal niet meer. Toen ik ouder werd, ging ik ook heel vaak naar de vismijn en hielp dan mee om de vis binnen te halen en bij het sjouwen van de kratten.”

baar dat er flessen wijn besteld worden van meer dan duizend euro. Culinair directeur Ekkebus is zelf al sinds zeven uur aanwezig en zal ver na middernacht in bed liggen. Vrijwel iedere dag maakt hij uitgebreid tijd om in de keuken rond te lopen. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor alles wat in het restaurantgedeelte van het hotel gebeurt, dus ook de organisatie van grote evenementen. In zijn kantoor ontsnapt hij af en toe aan de hectiek, door even te Skypen met zijn zoon. Dan kletsen ze even over de dingen van de dag, zoals schoolwerk. En nu zit Ekkebus ontspannen voor de webcam voor het interview

Zee-egel met kaviaar

Ekkebus kookte onder andere voor Beyoncé, Michael Jordan en Tiger Woods. Zijn restaurant Amber staat sinds 2011 in de top 50 van beste restaurants ter wereld. Ook werd het verkozen tot 4e restaurant van Azië. Ekkebus is voorlopig niet klaar op dit continent: “Het klinkt vrij apart: een Nederlander die de Franse eetcultuur aan het stimuleren is in China, maar dat is hoe het is. Voor mij is het ongelooflijk interessant en spannend om hier te pionieren. Dit is natuurlijk economisch gezien een verschrikkelijk gezonde omgeving. Er is veel weelde en mensen staan open voor nieuwe dingen.” Het geheim van zijn succes ligt volgens Ekkebus maar voor een klein deel aan hem: “Dat Amber zo succesvol is, komt naar mijn idee vooral door mijn capaciteit om goede mensen te kunnen vinden en behouden. Ik probeer een plek te creëren die interessant blijft. Werknemers moeten het gevoel hebben: hier wil ik deel van uitmaken. Natuurlijk ben ik wel heel veeleisend. Als je niet gepassioneerd bent, dan is er geen plaats voor je in dit bedrijf. Als je hier slawasser wilt worden, dan moet je de beste slawasser van de stad willen zijn.” Een Gordon Ramsey-achtige baas is Ekkebus echter allerminst. “Een groot deel van het team, van afwassers tot chefs, werkt hier

Het strand en de zee zijn nog steeds vaste waarden in het leven van Ekkebus, maar de omstandigheden zijn radicaal anders. Het is het eind van de middag in Hongkong. In de keuken van tweesterrenrestaurant Amber bereidt het keukenteam van 55 mensen het menu voor. De gasten kunnen straks aanschuiven voor exquise gerechten, zoals de befaamde zee-egel met kreeftengelei, kaviaar en bloemkoolmousse. Het is niet ondenk-

 Amadai, een Japanse baarssoort.  Ekkebus’ stijl: Franse gerechten, bereid met de precisie van de Aziatische keuken.  Voor de zeeegel komen mensen van heinde en verre.

28

|

VERTREK NL MEI 2013

“Ik leef op de aardbol, niet zozeer in een landje” met VertrekNL: “Het is leuk, aandacht uit Nederland voor wat we hier doen.”

De beste slawasser van Hongkong

werken | interview Richard Ekkebus (Vlissingen, 1967) werk nu Culinair directeur van restaurant Amber, directeur Food & Beverage van hotel The Landmark Mandarin Oriental, Hongkong, Consultant chef bij restaurant The Fifty 8˚Grill,in Mandarin Oriental Pudong Shanghai. e erder Royal Palm Hotel, Mauritius Sandy Lane, Barbados opleiding Op zijn 18de vertrok Ekkebus naar Parijs om daar te werken voor sterrenkoks als Pierre Gagnaire, Alain Passard en Guy Savoy. In Nederland waren zijn leermeesters Robert Kranenborg en Hans Snijders.

Ekkebus woont in Hongkong, is getrouwd en heeft twee kinderen.

MEI 2013 VERTREK NL

| 29

interview | werken al de volle acht jaar die ik hier zit. Mijn relatie met hen is minstens zo belangrijk als die met de gast. Ik heb ongelooflijk veel respect voor wat iedereen doet en laat mijn waardering ook graag zien. We betalen mensen ook goed, omdat we de beste mensen willen. Dat geldt ook voor de mensen die de toiletten schoonmaken.”

Foodmarathon in New York Voor het interview had Ekkebus gewaarschuwd dat zijn Nederlands na 25 jaar buitenland niet meer zo goed is. Daar is tijdens het gesprek weinig van te merken. Dat hij al zo lang weg is, blijkt eerder uit de on-Nederlandse werkethiek. Hij reageert welhaast verveeld op de vraag hoe hij de 18-urige werkdagen combineert met een gezinsleven: “Ik heb het eigenlijk nooit over ‘mijn werk’. Als dit zou voelen als werken, dan zou ik nu de meest ongelukkige man op aarde zijn. Dit vak is een levenswijze en je moet er echt plezier in hebben.” Volgens Ekkebus is de steun van zijn vrouw en kinderen essentieel. “Mijn vrouw en ik zijn soulmates en delen dezelfde waarden en interesses. Ze is ook ondernemer en weet wat mijn werk met zich meebrengt. En als wij op vakantie gaan, dan gaat het ook om eten en drinken. Dat zijn foodmarathons. Dan gaan we bijvoorbeeld zeven dagen naar New York en dan doen we

Foodievlucht In 2013 komt Ekkebus’ kookkunst een klein beetje naar Nederland. Hij ontwikkelde het menu voor vluchten van en naar Azië in de businessclass van KLM. Op de vraag of de geprivilegieerde reiziger nu ook zijn signature dish met zee-egel kan verwachten, moet hij lachen: “Nee, dat is echt onmogelijk. Ten eerste kun je in de maaltijden nooit rauwe zeevruchten verwerken, vanwege de voedselveiligheid. Bovendien vliegen er niet alleen foodies naar Azië, dus je kijkt ook naar gerechten en smaken die lekker en bijzonder zijn, maar die ook een groot publiek aanspreken. Bovendien moet het ook lekker blijven als het door turbulentie later dan gepland geserveerd kan worden.” Zo kwam Ekkebus bijvoorbeeld op kabeljauw met kerrie in een kokos-limoensaus en garnalen met watermeloen, tomaat en zwarte peper.

30

|

VERTREK NL MEI 2013

veertien restaurants. Ook vliegen we gemakkelijk even naar Tokio om ons daar te laten inspireren.” Dochter en zoon Ekkebus zijn ook besmet met het reisvirus. Zij gingen van jongs af aan vaak mee. De dochter woont inmiddels op Mauritius. Het gezin is verknocht aan dit eiland, waar Ekkebus jarenlang chef was in een vijfsterrenhotel. Daar spendeert het gezin dus ook schaarse en dus kostbare vakanties samen. “Je hebt gezinnen die heel veel tijd met elkaar doorbrengen, maar niets delen. Bij ons is het andersom. Juist doordat we niet veel samenzijn, maken we onze tijd samen speciaal. Dan geef ik ook undivided attention.”

“Als dit als een baan zou voelen, was ik de ongelukkigste man op aarde” Van afwasser tot Hollywoodster Ekkebus geniet van de tripjes terug naar Mauritius, maar hij voelt zich na acht jaar ook helemaal thuis in Hongkong. Je weg vinden in een ver oord, dat is voor hem net zo vanzelfsprekend als keihard werken. “Ik leef op de aardbol, en niet zozeer in een landje. Met dingen als cultuurverschillen ben ik ook totaal niet bewust bezig, want dat gaat bij mij intuïtief, als een soort automatische piloot in mijn hersenpan. Dat hoort ook bij mijn vak. De gasten zijn soms hele rijke of bekende mensen, maar nadat ik met hen aan de tafel heb staan praten loop ik door naar de keuken om iets te overleggen met de mensen in de spoelkeuken. Ik moet me kunnen verhouden tot alle soorten mensen.” Zijn aanpassingsvermogen is bovendien gegroeid met elke reiservaring. “Al vanaf mijn vijftiende ging ik alleen op pad. Ook naar landen waarvan andere ouders misschien zouden zeggen: ‘doe dat nog maar even niet’, zoals Egypte, Israël en India. Gelukkig hadden mijn ouders heel veel vertrouwen in mij, waardoor ik een toekomst kon zien buiten de grenzen.” Ekkebus vertrok op zijn 18e naar Parijs om in sterrenrestaurants te werken. Een harde, maar zeer gedegen leerschool.

“Ook daardoor leerde ik al jong hoe je je snel kunt aanpassen.”

Signature-dish Ekkebus is dus een wereldburger, maar dat vertaalt zich niet naar het menu. Hij is geen fan van vergezochte fusiongerechten. “Ik heb de drang niet meer om op een bordje alles te laten zien wat ik kan. Wat mij inspireert is de Aziatische wijsheid over koken. Daarbij gaat het erom dat je de dingen met heel veel zorg maakt, en dat het resultaat vaak heel simpel en perfect is. Ik vertaal die Aziatische manier van koken naar meer Franse gerechten. Amber is heel bekend om een aantal gerechten met zeevruchten en dan vooral ook om de bijzondere, complexe manier waarop zij bewerkt zijn.” Een van die gerechten is de eerdergenoemde zee-egel, waar ook vanavond weer gasten speciaal voor naar Amber komen. Het is door culinair recensenten met superlatieven besproken. “Vroeger was ik bang voor dit soort signature dishes, omdat je die dan als een soort Heintje Davids altijd weer op de kaart moet zetten. Ook als je zelf iets nieuws wilt doen. Nu heb ik dat niet meer, want ik begrijp dat mensen het fijn vinden om terug te komen voor iets wat zij kennen en waarderen.”

Zeeland De gasten die vanavond aanschuiven, komen over een paar uur. De Chinese weelde betekent ook dat een gast straks spontaan een bijzondere fles wijn kan bestellen van meer dan duizend euro. Ekkebus raakt niet snel onder de indruk. Het onbevangen Zeeuwse jongetje uit zijn geheugen blijft zijn ultieme inspiratiebron. Hij grijpt er nog even op terug, voor hij moet afsluiten. Zeeuwen zijn volgens hem niet voor niets zo goed vertegenwoordigd in de eredivisie van de kookkunst. Ook collega’s als Sergio Herman en Jannis Brevet scoren internationaal. “Zeeuwen zijn nuchter en werken heel erg hard. Daar kom je ver mee in dit vak. Bovendien groei je in die regio op met een enorme verbondenheid met het land en de zee. Al jong ontdekte ik zo veel soorten vis en zeevruchten. Eigenlijk heb ik toen al de kwaliteitsnorm in mijn hoofd vastgesteld. Ik weet precies hoe een vis moet smaken, hoe die eruit moet zien, hoe die moet ruiken, wat de textuur moet zijn. Dat moet zo goed zijn als toen. Als ik eerlijk ben, voel ik me eerder Zeeuw dan Nederlander.” n

serie | leven

Parttime

32

|

VERTREK NL MEI 2013

leven | serie

emigreren Waarom definitief je spullen pakken als dat niet hoeft? Geen moeilijk afscheid van familie en vrienden en toch het hele jaar door zon… In de komende vier uitgaven van VertrekNL laten verschillende parttime emigranten het beste van twee werelden zien, te beginnen met Bulgarije. Herman Baalman (64) en Monique Uytdehaage (56) wonen straks deels in Bulgarije, deels in Nederland: “Voor visite wordt alles uit de kast gehaald.”

tekst

kirsten dorrestijn

Bulgarije

H

erman: “Bulgarije kwam via een omweg in ons leven. We hebben veel over de wereld gereisd. In 2007 zijn we ons gaan bezinnen. Monique en ik verschillen acht jaar in leeftijd. Als ik met pensioen zou gaan, zou Monique ook willen stoppen met werken. Anders kun je toch minder doen met z’n tweeën. Toen is het idee geboren om te kijken naar een huis in het buitenland. We houden allebei van de zon en we waren het er snel over eens dat het een Zuid-Europees land moest worden. We zijn naar huizen op Kreta wezen kijken en in Andalusië. Het tweede huis moest zo gebouwd zijn dat we er in de toekomst ook definitief zouden kunnen wonen – dus geen klein vakantiehuisje. In Spanje en Griekenland vonden we de huizenprijzen niet in verhouding staan tot de kwaliteit. In 2008 kwamen we bij een Second Home beurs in Utrecht langs een kraampje met Bulgarije. Het land sprak ons gelijk aan. Een bouwval kost daar tussen de 16.000 en 40.000 euro. Een Nederlandse makelaar heeft ons meegenomen op een vijfdaagse bezoekersreis waarop we weet ik hoeveel huizen en bouwvallen hebben bekeken. We hebben direct iets gekocht. Een bouwval, maar die plek… dat was het! Bovendien voelden we ons in Bulgarije welkom. We legden gemakkelijk contact met de bevolking.”

Strenge winters “Uiteindelijk bleek die Nederlandse makelaar ons gigantisch te hebben opgelicht. Geld dat wij overmaakten voor de verbouwing bleek in zijn zak te zijn verdwenen. Maar we wilden niet opgeven. Het huis was half afgebouwd en we waren veel te enthousiast over de plek. Met horten en stoten is het huis

in 2010 voltooid. Het is een prachtig onderkomen geworden. Een paar maanden geleden verkochten we eindelijk ons huis in Nederland en over een paar maanden vertrekken we naar Bulgarije. Maar niet definitief, het blijft parttime. Vooral in de winter zitten we liever niet daar. De winters kunnen er heel streng zijn, met temperaturen van min twintig en meters hoge sneeuw. Dan kun je nauwelijks de weg op en ligt alles stil. Dat lijkt ons niks. We kunnen hier in Nederland gelukkig altijd terecht in het huis van Moniques broer.”

Abrikozencompote “Ons Bulgaarse huis staat in het dorpje Mirovets in het noordoosten van het land en ligt op een uur rijden van de Zwarte Zee. We zijn gecharmeerd van de idyllische omgeving, de ruimte en het uitzicht op een groene vallei. Het landschap is lieflijk met weiden en bos, meren en beekjes. Je ziet er veel ezelkarren en paard-en-wagens. Daarnaast zijn we verrast door de oprechte gastvrijheid van de Bulgaren. Als je ergens op bezoek bent, wordt alles uit de kast gehaald – van abrikozencompote tot zelfgestookte rakia – en dan is het bijna een belediging om weer te gaan. Monique en ik hebben allebei een achtergrond in de geestelijke gezondheidszorg, in Bulgarije willen we met onze kennis een bijdrage leveren. Daarnaast willen we de taal leren, we moeten ons huis en de tuin onderhouden. Ook gaan we rondtrekken in Bulgarije en de omliggende landen: Turkije, Griekenland, Kroatië, Macedonië, Albanië. Er valt nog zo veel te beleven!”

In de volgende uitgave van VertrekNL het verhaal van Revinh Ramnandanlall (38). Hij woont half in Nederland, half in Suriname: “In Suriname moet je bijna alles laten importeren”

MEI 2013 VERTREK NL

| 33

partners | werken In de rubriek Partners kijken twee mensen terug op hun gezamenlijke emigratie. Wat was hun grootste droom, hun grootste vrees, en is daar iets van uitgekomen? En hebben ze handige tips voor Nederlanders die naar hun streek willen verhuizen? In deze editie Henk Driessen en Rieky Jansen, die ooit van plan waren naar Nieuw-Zeeland te emigreren, maar uiteindelijk in Italië belandden.

Wat was jullie grootste droom voordat jullie naar Italië emigreerden? “Mijn grootste droom was het samen met Rieky bouwen aan een nieuwe toekomst en uiteraard het avontuur van iets opbouwen in een nieuw land.” r i e k y “De hang naar avontuur, het ‘wat kunnen we verwachten?’ was er eigenlijk altijd al. Toen we trouwden wilden we eigenlijk naar Nieuw-Zeeland emigreren, maar dat is er om diverse redenen niet van gekomen. Avontuur speelde bij ons vertrek naar Italië een grote rol.” henk

Waar zagen jullie het meest tegenop voordat jullie naar Italië vertrokken, en is dat een beetje uitgekomen? “Het achterlaten van familie en vrienden leek me moeilijk. Maar die vrees was niet terecht, want tegenwoordig sta je vanuit Italië in tweeënhalf uur in Nederland met low cost airlines.” r i e k y “Ik had hetzelfde: het alles en iedereen achterlaten vond ik vooraf lastig, maar dit is uiteindelijk ook voor mij niet zo zwaar gebleken. Door een emigratie worden wel je echte vrienden uit je ‘kennissen’ geselecteerd.” henk

Waarin verschilden jullie van elkaar in hoe de emigratie werd beleefd? “Ik denk dat ik meer voor het avontuur en de zekerheid van het inkomen ging, mijn vrouw was wat conservatiever.” r i e k y “Henk had zijn werk en ik zat dagenlang thuis, dat zijn wel twee heel verschillende ervaringen. Ook de Italiaanse taal was in het begin een probleem, want mijn man had een spoedcursus Italiaans gedaan in Vught, bij de nonnen, en ik had alleen summiere kennis van het Italiaans.” henk

Wat zijn de grote voordelen van leven, wonen en werken in Italië? “In Italië is het leven veel rustiger en minder gehaast. Nederland en Italië zijn echt twee heel verschillende culturen.”

rieky

Partners 34

|

VERTREK NL MEI 2013

“Men leeft hier meer gelaten, Italianen bekijken het leven per dag. In Italië is alles minder georganiseerd. Het wonen hier is geweldig, met een fijn klimaat en heerlijk eten. Werken daarentegen is moeilijk, Italianen zijn polemisch en de bureaucratie is verstikkend. Ook de laatste belastingmaatregelen maken de vreugde in het leven zeker minder.”

henk

Missen jullie Nederland wel eens? “We missen in zijn algemeenheid de stabiele politiek in Nederland en de serieuze houding van de instanties. Zeker mis ik ook dat er minder corruptie in Nederland is.” r i e k y “Als er iets gebeurt in je familie waardoor je aanwezigheid wordt verlangd, dan voelt Nederland toch ver weg. Ik mis de verjaardagen en sommige feestdagen, bijvoorbeeld Koninginnedag.” henk

Wat moet iemand per se weten die gaat emigreren naar Italië? “Wees je bewust van de grote belastingdruk, zorg dat je een zeker inkomen of beginkapitaal hebt, en wapen je tegen de enorme bureaucratie. De algemene situatie in Italië is op dit moment niet de meest florissante. Zo zijn we behoorlijk teleurgesteld in hoe vooral de politici in Italië zich opstellen tegenover de economische crisis in Europa. Het lijkt soms of de interne politieke strijd om macht en de onderlinge verdeling van het overheidsgeld, belangrijker zijn dan de interne marktsituatie. Zelf ben ik hier in 2007 met een eigen bedrijf begonnen in renewable energy, en dan vooral zonnepanelen voor de opwekking van elektriciteit. Dit zou een sector moeten zijn die op dit moment de economische kar zou moeten kunnen trekken. Niets is minder waar in Italië, waar de hele energiesector vanaf het begin is tegengewerkt door een lobby van de gebruikelijke ‘machthebbers’ achter de schermen. Ik bedoel hier overigens niet de gewone maffia mee, maar de witteboordenmaffia, de politici dus, met al hun nevenbaantjes en vriendjes in bepaalde takken van industrie, zoals de ENI. Vanaf 2007 hebben ze echt ieder jaar de regeltjes veranderd en zodanige obstakels opgeworpen dat de moed van de burger, die eigenlijk nu zou moeten investeren in schone energie, in de schoenen is gezakt. Hoe dan ook, ik ben wel een realist. We hebben met allerlei mensen gesproken uit Nederland die hier in Italië

henk

werken | partners

zijn komen wonen, hetzij getrouwd zijn met een Italiaanse, hetzij gewoon geëmigreerd. Zij allen delen de mening dat er op dit moment een hele negatieve sfeer hangt in Italië. Om een voorbeeld te geven: 70 procent van alle tv-uitzendingen gaat over de politiek, de andere 30 procent over voetbal. Dit is wat Italië op dit moment is, het is niet anders. We kijken dan ook bijna alleen maar naar de

Henk Driessen (links op de foto) Geboren in Beers Woonplaats San Casciano in Val di Pesa Vorige baan Gedelegeerd bestuurder van een Nederlandse multinational in Italië Huidig werk Ondernemer met een eigen bedrijf in Renewable Energy Italië is... een interessant land in Europa Mijn tip voor wie wil emigreren naar Italië Beheers je taal, zorg voor kapitaal of voor andere zekerheid

“De praktijk in Italië wordt nog steeds volgens de oude Romeinse gewoontes beleefd, brood en spelen voor het gepeupel” Nederlandse televisie via de schotelantenne. Vaak zien we hoe men in Nederland aankijkt tegen Italië, en dan valt vaak de naam van Berlusconi, met de nodige ironie. Nou, ik kan je zeggen dat de praktijk in Italië nog steeds volgens de oude Romeinse gewoontes wordt beleefd. Brood en spelen voor het gepeupel. Vroeger was het de arena, nu is het voetbal. Het is ook een typisch Italiaanse gewoonte dat alle lastige belastingwetten zo rond augustus doorgedrukt worden, want dan zijn de meeste Italianen op vakantie aan de zee. De gemiddelde Italiaan maakt zich op dat soort momenten dan ook drukker over de voetbaltransfers dan over de algemene economische situatie van het land en over wie eventueel een oplossing zou kunnen brengen. Ik ben me ervan bewust dat dit alles stellig klinkt, maar ik kan je verzekeren dat ik zeker geen negatief karakter heb en dat we ook zullen doorvechten hier.”

“Iemand moet inderdaad weten dat niet alles in Italië rozengeur en maneschijn is en dat niet alles door een roze bril bekeken moet worden. Er is erg veel bureaucratie in Italië, te veel als je het mij vraagt…” n

rieky

Rieky Jansen (tweede van rechts) Geboren in Nistelrode Woonplaats San Casciano in Val di Pesa Vorige baan Voedingsassistente Huidig werk Winkelbediende Italië is... cultureel erfgoed Mijn tip voor wie wil emigreren naar Italië Bereid je terdege en goed voor

MEI 2013 VERTREK NL

| 35

M

ijn vorige reis in NieuwZeeland was van januari tot en met maart 2012. Ik sliep meestal in een tent op de camping om geld te besparen. Destijds had ik Keith ontmoet, die mij onderdak aanbood op mijn zoektocht naar een baan in Wellington, de hoofdstad van Nieuw-Zeeland. Keith is 71 jaar en is nog steeds werkzaam voor Department Of Conversation (DOC). Hij zorgt, samen met anderen, voor de instandhouding van de prachtige natuur van Nieuw-Zeeland. Keith heeft een groot huis, gelegen aan het strand, waar hij regelmatig mensen uitnodigt voor een maaltijd. Hij deelt zijn huis met anderen. Ze noemen dat hier ‘flatmates’. Kortom, ik eindigde bij Keith in Wellington om mijn zoektocht naar een baan voort te zetten. De vorige keer dat ik bij hem was, had ik geluk met het vinden van een baan, dacht ik, maar helaas ging dat achteraf niet door omdat de toekomstige werkgever, Matt, bezig was met het reorganiseren van zijn bedrijf. Nu ik toch in Wellington was, ging ik maar weer eens langs bij Matt. Na kort met elkaar te hebben gesproken, ging ik vrolijk tekst

peter wiezoreck

weg, omdat hij nog steeds met mij ‘in zee’ wilde gaan. Eind januari hebben we elkaar uitgebreid gesproken. Matt was positiever dan de laatste keer dat ik hem sprak. Dit behoeft enige uitleg. In de tussenliggende periode van begin december 2012 tot eind januari 2013 is er namelijk veel gebeurd.

De vonk Keith en zijn collega’s hadden begin december een barbecue georganiseerd in zijn huis voor een eindejaarsfeest. Daar ontmoette ik Julie en er was gelijk een klik tussen ons. Na de kerstdagen kregen we intensiever contact en sloeg de vonk definitief over. Omdat mijn toeristenvisum begin mei afloopt, moeten we wat sneller handelen. Voor de Nieuw-Zeelandse immigratiedienst moeten Julie en ik aantonen dat wij een duurzame relatie hebben. Pas dan kan ik voor een jaar een werkvisum krijgen. Met een werkvisum mag je overal aan de slag, omdat je het visum hebt verkregen via een partner. Volgt u het nog? De vorige keer schreef ik dat ik op mijn vakgebied een baan moest vinden, anders zou ik een baan van een Nieuw-Zeelander inpikken, maar als je een visum verkrijgt via een partner maakt het niet meer uit.

Mijn aanstaande vrouw, Julie, maakt mijn zoektocht naar een baan als fotograaf een stuk gemakkelijker. Nadat ik Matt had verteld van mijn relatie met Julie, was hij meteen een stuk enthousiaster. Matt wil mij voor zijn bedrijf inzetten als hoofdfotograaf. Het betekent dat ik fulltime aan de slag kan gaan. Hij stelde dat de kans dat ik bij zijn bedrijf ‘wegloop’, een stuk kleiner wordt nu er met Julie een duurzame relatie is ontstaan. Julie wil er uiteraard ook een succes van maken en is samen met mij op zoek naar een huis. Ja, het kan soms snel gaan in het leven. Je leeft maar één keer en dan moet je er wel wat van maken als je de kans hebt. Ondertussen heb ik allerlei documenten laten vertalen en ingevuld en eind februari heb ik al het benodigde papierwerk ingeleverd, om uiteindelijk het noodzakelijke werkvisum te mogen ontvangen. Je kunt na een jaar een partnervisa aanvragen, maar je moet wel kunnen bewijzen dat je een duurzame relatie hebt. Dat wil zeggen: gezamenlijke rekeningen, verzekeringen, een gezamenlijk adres, liefdesbrieven, foto’s en vrienden/kennissen die een brief voor je willen schrijven om te bevestigen dat je een relatie hebt. Kortom, een hele papierwinkel om in te vullen. Inmiddels ben ik aan het proefdraaien bij mijn toekomstige werkgever, om zo de werkprocedures te leren kennen. Zoals gezegd moet ik wachten op mijn werkvisum, maar als onbetaald vrijwilliger kan ik alvast het nodige doen. Als Engels je moedertaal niet is, dan bestaat de kans dat je iets niet goed begrijpt. Gelukkig heb ik Julie, die beheerst de Engelse taal als geen ander en ze helpt mij met het invullen van de benodigde papieren, zoals werkvisum, btw-nummer en andere documenten, die soms verwarrend kunnen zijn. Een baan en een vrouw, wat kan een mens nog meer wensen? n

MEI 2013 VERTREK NL

| 37

toen&nu | leven Toen...

1975, Douwe (rechts) in de drogisterij in Naaldwijk.

1976, een uitzending van Teleac met tv-dokter Aart Gisolf (links).

In deze rubriek staan mensen centraal die het roer in hun leven hebben omgegooid. Die rigoureus hun oude werkzaamheden of woonplaatsen hebben verruild voor nieuwe. In deze elfde editie aandacht voor Douwe de Jong. Van pillen in het Westland naar paella in Valencia.

tekst paul poley

Wat voor werk deed je in Nederland precies, voordat je naar Spanje emigreerde?

Nu...

Douwe de Jong: “Na mijn jeugd- en schooljaren in Leeuwarden ben ik op 17-jarige leeftijd vertrokken naar het Westland. Na het overlijden van mijn vader in 1965 deed zich de mogelijkheid voor om een familiedrogisterij in Naaldwijk over te nemen. Aangezien ik altijd al een witte jas heb willen dragen, besloot ik om de stap te wagen. Omdat mijn drogisterij-parfumerie in de jaren ‘70 toonaangevend was en ik mijn mondje altijd wel kon roeren, werd ik regelmatig gevraagd voor Ster-reclame spotjes, posters en ook voor een tv-programma met de destijds bekende televisiedokter Aart Gisolf, van het programma Artsenij. Omdat ik erg op zoek was naar nieuwe kansen besloot ik om zelf cosmetische producten te gaan importeren en een eigen huidverzorgingsmerk, Patrice Marnal, te laten ontwikkelen.”

Waarom vertrok je uit Nederland? “De landelijke bekendheid van Patrice Marnal ging niet onopgemerkt voorbij aan de geneesmiddelenfabrikant Sanofi, die destijds ook een decoratieve cosmeticalijn (‘Will’s’) in haar assortiment had. Sanofi vond dat mijn Patrice Marnal-huidverzorging mooi aansloot bij hun Will’s en omdat het ontwikkelen van een nieuw merk veel tijd en geld kost werd er een bod gedaan op mijn bedrijf. Ik besloot hierop in te gaan en verkocht mijn bedrijf en mijn merkenrechten, maar met de clausule dat ik deze rechten zou behouden voor Spanje en Portugal. Toen ik ook mijn drogisterij-parfumerie in Naaldwijk had verkocht, was de weg vrij om een nieuwe toekomst op te bouwen en vertrok ik, met een truck vol Patrice Marnal-producten, naar het zonnige zuiden. Samen met een Spaanse partner en aandeelhouder richtte ik in de stad Valencia Ducofarma España S.L op. En daar verging het mij zoals met vele anderen die ik heb gezien in het tv-programma ‘Ik Vertrek’. Het werd één grote fiasco omdat op de eerste plaats de cosmetica

38

|

VERTREK NL MEI 2013

leven | toen&nu

TOEN

Drogist in Naaldwijk

verkeerd werden opgeslagen en binnen vijf maanden alles moest worden vernietigd, daar ging mijn startkapitaal, en op de tweede plaats omdat ik aanvankelijk de Spaanse taal niet beheerste en dus volledig afhankelijk was van mijn Spaanse partner. In 1990 werd ik voor de keus gesteld om terug te gaan naar Nederland, óf in Valencia te blijven om een nieuwe uitdaging aan te gaan, maar zonder geld. Je bent een Fries of je bent het niet, dus besloot ik om te blijven en al snel was ik werkzaam als exportmedewerker bij een levensmiddelenbedrijf en begon ik met de verkoop van onder meer rijst, koffie, wijnen in NoordEuropese landen en tevens importeerde ik voor een Spaans bedrijf uit Valladolid Batavus-fietsen.”

Wat voor werk doe je nu in Spanje? “Door puur toeval kwam ik in het jaar 2000 in aanraking met de onroerend-goedbranche. Ik startte Douwe de Jong Real Estate S.L., met twee kantoren in Valencia en in Burjassot en begon contacten te leggen met Valenciaanse projectontwikkelaars. Al snel lieten enkelen van hen de exclusieve verkoop van hun nieuwbouwwoningen door mij en mijn acht medewerkers verzorgen. Dat was nog nét in de goede jaren voordat de onroerendgoedmarkt in Spanje volledig instortte. Omdat ik dit debacle al tijdig zag aankomen ben ik in 2007 gaan zoeken naar ideeën om levensbestendige woningen voor 55-plussers uit NoordEuropa te ontwikkelen, samen met Spaanse projectontwikkelaars.

“Het verging mij eerst zoals de vele anderen die ik heb gezien in het tv-programma ‘Ik Vertrek’” ‘Toeval bestaat niet’, zegt men en zo kwam ik Koen van Hoeckel van het bedrijf Habidrome tegen in 2008. Habidrome deed op dat moment grootscheepse consumentenonderzoeken in Nederland onder 55-plussers en uit de resultaten van die onderzoeken heeft Habidrome een programma van eisen ontwikkeld dat door architecten kan worden toegepast bij het ontwikkelen van levensbestendige woningbouwprojecten. Dit sloot precies aan bij mijn ideeën en samen met Habidrome Nederland en Habidrome International is Habidrome España

NU

opgericht. Omdat de verkoop van bestaande woningen in Spanje haar dieptepunt doormaakt, zijn dit weer nieuwe kansen om aangepaste en levensbestendige woningen te gaan ontwikkelen die voldoen aan de normen en het programma van eisen van Habidrome, en dus geschikt zijn voor mensen die hun leven op de rit hebben en het zich financieel kunnen veroorloven om een tweede woning in Spanje te kopen of zelfs definitief daar te gaan wonen. De eerste licentiecontracten zijn vorig jaar getekend en de ontwerpen van een drietal resorts zijn inmiddels gereed: Benidorm-Costa Blanca, Jávea-Costa Blanca en Aguilás-Costa Cálida. De eerste Habidrome woningen in Spanje zullen dit voorjaar in de verkoop komen. Ieder complex krijgt haar eigen ‘clubhouse’, met zwembaden, tennisbanen, medische ruimten, et cetera, van waaruit alle door Habidrome gegarandeerde service aan de bewoners wordt verleend, zoals zorg, beveiliging, schoonmaak, onderhoud en catering. Kortom ‘zorgeloos verder leven’. Omdat ik zelf inmiddels ook tot de doelgroep behoor zal ik naar alle waarschijnlijkheid ook wel mijn laatste jaren doorbrengen in een van deze resorts.”

Maak je lange dagen? “Op dit moment werk ik nog steeds zes dagen in de week, van 8 uur ’s morgens tot 20 uur ’s avonds, en daarom geniet ik ’s zondags extra van mijn vrije dag. Maar als ik op zondag gebeld wordt door een klant die een huis wil bekijken dan is de klant koning.”

Is Spanje een gemakkelijk land voor ondernemers? “Als ik terugblik, dan valt mij op hoe veel vertrouwen Spanjaarden in Nederlandse ondernemers hebben en hoe gemakkelijk je in Spanje kan doordringen tot de top van overheidsinstanties, in tegenstelling tot Nederland, zeker als je met goede ideeën komt. Juist daarom word ik door de Valenciaanse regering volop gesteund om mijn Habidrome-projecten verder uit te bouwen en zodoende inkomsten voor de gemeenten en werkgelegenheid voor Spanjaarden te creëren. Dat is precies wat Spanje op dit moment nodig heeft.”

Tot slot, ooit spijt gehad van je vertrek uit Nederland? “Nee hoor, ik voel me hier helemaal thuis, geniet van het weer, de Spaanse keuken en van de warmte van mijn Spaanse vrienden en familie. In 1995 ben ik met een Valenciaanse getrouwd. Maar stiekem ’s avonds even naar de Nederlandse tv kijken mag toch wel?” n

Makelaar in Valencia MEI 2013 VERTREK NL

| 39

xxxxxx onroerend goed |

40

|

VERTREK NL MEI 2013

wonen

wonen | onroerend goed

Een idyllisch gelegen manege met eigenaarswoning en twee personeelswoningen

Paardenparadijs in de Alpen De provincie Karinthië ligt in Oostenrijk aan de zuidkant van de Alpen en profiteert door deze ligging van een mediterraan klimaat. Karinthië is het zonnebalkon van Oostenrijk, kent ongeveer 200 meren en heeft daarnaast een aangename watertemperatuur tot wel 28 graden. Jorien van der Horst is eigenaresse van Makelaar Karinthië en emigreerde in 2006 met haar gezin naar dit geliefde vakantieoord. “Karinthië kent een zeer gevarieerd landschap.” tekst

makelaar karinthië en jorine de bruin | foto’s makelaar karinthië

MEI 2013 VERTREK NL

| 41

onroerend goed |

wonen

M

akelaar Jorien van der Horst: “De Wörthersee, en de badplaatsen aan de Ossiacher See en de Faaker See zijn geliefde vakantieoorden in de zomer voor binnen- en buitenlandse toeristen met vele watersportmogelijkheden en leuke uitstapjes. In de winter bieden de skigebieden alle mogelijkheden voor de wintersportgasten. Met meer dan 1500 kilometer goed aangegeven paardenroutes is Karinthië tevens een waar ruiterparadijs. De ruiterpaden voeren door een zeer gevarieerd landschap. Bestaande uit bergen, meren, rivieren en groene dalen.” Idyllisch gelegen tussen de omringende bergen en de Faaker See ligt deze manege. Het grote café/Reiterstüberl heeft uitzicht op de aangrenzende rijhal (20 x 60 m). De stal is deels op de nieuwste EU-stand gebracht. Enkele investeringen zijn hier nog noodzakelijk. “De buitenbak (40 x 60 m) biedt een adembenemend uitzicht op de Faaker See”, roemt Van der Horst de manege. De Faaker See is het meest zuidelijke zwemmeer van Oostenrijk en is ca. 2,2 vierkante kilometer groot. De maximale diepte is 29,5 meter. De Faaker See is bekend vanwege haar turquoise blauwe kleur. Het lijkt wel

42

|

VERTREK NL MEI 2013

of de Adriatische kust hier al zijn schaduwen vooruitwerpt. Het is dan ook nog maar anderhalf uur rijden tot aan de Adriatische zee en slechts twee uur tot Venetië. Het meer ligt aan de voet van de ca. 2500 meter hoge Mittagskogel; de hoogste berg in de Karawanken. Dit gebergte markeert de grens met Slovenië en Italië.

Zonneplateau Liefhebbers van paardrijden kunnen aan de Faaker See dus hun hart ophalen. Hier zijn alle ingrediënten aanwezig om een onvergetelijke rit te kunnen maken door het schitterende landschap. “Naast de talrijk gemarkeerde wegen rondom de Faaker See en de omringende bergen bevindt zich deze prachtige manege. Op een zonneplateau in Oberaichwald.” In de manege bevinden zich

personeelswoningen en een grote eigenaarswoning van 1000 vierkante meter. Het grondoppervlak is ca. 14.700 vierkante meter en de mogelijkheid bestaat om meer grond erbij te prachten. “De eigenaarswoning heeft een ruime woonkamer, twee slaapkamers en een badkamer van plusminus 40 vierkante meter. De beide personeelswoningen hebben een slaapkamer, woonkamer, keuken en badkamer”, somt Van der Horst op. Rondom de manege en de Faaker See zijn vakantiedorpen en hotels die graag paardrijden in hun vakantieaanbod willen opnemen. “Mede daarom zijn goede bezetting en omzet mogelijk”, verklaart Van der Horst. n

wonen | onroerend goed

prijs € 800.000,00 exclusief 20% Mwst. (BTW), totale woonoppervlakte: 100 m2 Voor meer informatie over deze idyllische manege kan contact worden opgenomen met Makelaar Karinthië. Makelaar Karinthië Edgar & Jorien van der Horst Neubauweg 4 9552 Steindorf am Ossiacher See m +43(0)650/2729882 e [email protected] w www.makelaar-karinthie.nl

MEI 2013 VERTREK NL

| 43

de immigrant | leven

“

Wat een ongelooflijke hoeveelheid fietsers en fietspaden in Nederland! 44

|

VERTREK NL MEI 2013

”

leven | de immigrant Bulgarije heeft bij sommigen geen goede naam. Studente Nadezhda Mitova vindt dat lang niet altijd terecht en wijst op de vele voordelen van Bulgarije. Maar in deze elfde aflevering van De Immigrant is Mitova ook vol lof over haar eerste ervaringen met Nederland, waar ze sinds augustus studeert in Groningen.

Van Bulgarije naar Nederland

tekst paul poley | fotografie peter beemsterboer

Wat doe je precies in Groningen? Mitova: “Ik doe daar het masterprogramma International Economic and Business Law. Het bachelorgedeelte van deze studie deed ik in Bulgarije. Ik heb me in moeten schrijven voor deze master, dat was een vrij langdurig proces, met veel vertalen van documenten, het schrijven van motivatiebrieven en het leveren van referenties. De studie is volledig in het Engels, maar ik heb ervoor gezorgd dat ik daarnaast een cursus Nederlands aan de universiteit volg. Het eerste deel heb ik kort geleden afgerond, waardoor ik nu basiskennis van het Nederlands heb. Ooit studeerde ik Duits, dat heeft me wel geholpen. En je leert het meeste in de praktijk, door in de stad te lopen bijvoorbeeld. Ik heb in Groningen veel contact met internationale studenten, maar die komen van allerlei verschillende landen, waardoor we eigenlijk voornamelijk Engels met elkaar praten.”

Bulgarije is een Oost-Europees land, Nederland een West-Europees. Wat zie jij als de grootste verschillen? “Om te beginnen iets wat heel veel buitenlanders in Nederland opvalt: de ongelooflijke hoeveelheid fietsers en fietspaden! Daarnaast de totaal andere manier waarop het bureaucratische systeem in Nederland is opgebouwd, zoals de banken en gemeentehuizen. Als ik bijvoorbeeld iets moet regelen

bij de gemeente, wordt dat snel en efficiënt geregeld. In Bulgarije gaat dat vaak minder snel, en met minder goede resultaten.”

Wat moet iemand weten die wil wonen of werken in jouw vaderland? “Dat Bulgarije lang niet zo’n verkeerd land is als wel eens wordt gezegd. Zo irriteer ik me aan de Britse campagne die nu tegen Bulgarije wordt gevoerd: erg vergezocht en overdreven. Iedereen zal positief verrast zijn door Bulgarije. Het is bijvoorbeeld goed mogelijk om er werk te vinden waar Engels gesproken wordt. Goede werkmogelijkheden zijn er onder meer in de private sector in de hoofdstad Sofia. Daar bevinden zich grote internationale bedrijven en merken. Groot voordeel bij dit alles zijn de relatief lage belastingen in Bulgarije.”

En wat zou je iemand adviseren bij een kort of lang bezoek aan Bulgarije? “Er is heel veel moois. Denk aan de prachtige natuur van Bulgarije, met mooie berggebieden, en schitterende resorts waar je ’s zomers én ’s winters kunt verblijven. In de winter om er te skiën en te genieten van de sneeuw, in de zomer voor de zon. Verder zijn er veel interessante steden, want Bulgarije heeft een lange, rijke geschiedenis. De hoofdstad Sofia

natuurlijk, met zijn oude centrum, maar ook de voormalige hoofdstad Veliko Turnovo is een bezoek meer dan waard. Deze historische, middeleeuwse stad ligt in het noorden van Bulgarije en is erg mooi. Tot slot kun je ook nog naar de zee, de Zwarte Zee. Daar zijn veel resorts en er wordt nog altijd een hoop gebouwd, maar toch zijn er nog steeds ongerepte stukken natuur en kust te vinden.” n

Biografie Geboortedatum 17 augustus 1989 Geboorteplaats Vratsa, Bulgarije Woonplaats Groningen Studie International Economic and Business Law Mijn tip voor andere studenten die naar Nederland wilen komen Nederland is een vriendelijk land voor buitenlanders. Iedereen die overweegt hierheen te komen, zal van die keuze geen spijt krijgen. Vergeet alleen je paraplu niet!

MEI 2013 VERTREK NL

| 45

ondernemersprijs | werken

Hoe vergaat het de eervolle vermeldingen van de Ondernemersprijs 2012?

Larissa Dauben: “De welzijnsvriendelijke paardenhouderij staat nog even in de koelkast” 46

|

VERTREK NL MEI 2013

werken | ondernemersprijs De VertrekNL Ondernemersprijs 2012 kende een winnaar, uiteraard, maar ook vier eervolle vermeldingen. Wij zijn razend benieuwd of zij hun plannen inmiddels hebben verwerkelijkt. In deze editie Larissa Dauben, die het plan had om een welzijnsvriendelijke paardenhouderij op te zetten in Tsjechië.

Het ondernemersplan in het kort Larissa Dauben wilde voor 120 paarden een natuurlijke leefomgeving realiseren in Tsjechië. Waarbij de paarden het hele jaar door in de weilanden kunnen lopen en waarbij veulens pas na zeven maanden van hun moeders worden gescheiden. De keuze viel op Tsjechië vanwege de prijzen: stro en ruwvoer zijn er zo’n 70 procent goedkoper dan in Nederland. Het businessplan was gereed en de volgende stap voor Dauben was het bepalen van de geschiktste locatie.

Waarom die eervolle vermelding? De jury loofde de doordachtheid van het plan van Dauben: “Zij voelt de huidige tijdgeest, waarin dierenwelzijn een steeds belangrijkere plek opeist, goed aan. Het plan ademt de wil om deze paarden een goede levensstart te geven. De uitdaging ligt voor deze ondernemer in het continu bewaken van haar uitgangspunt: het dierenwelzijn. En dan vooral in de toekomst wanneer de paardenhouderij mogelijk een keer met financieel mindere tijden wordt geconfronteerd.”

Hoe staat het met de plannen? Dauben: “Om eerlijk te zijn staan de plannen voor de welzijnsvriendelijke paardenhouderij even in de koelkast. Na het moment van

de eervolle vermelding ben ik druk geweest met afstuderen, en daarna werd mij een unieke mogelijkheid geboden: assistent-bedrijfsleidster worden van een manege. Toen moest ik een keuze gaan maken: of verder gaan met mijn plan, of eerst geld verdienen om dat plan te kunnen realiseren. Ik heb besloten eerst te gaan werken, vooral ook omdat ik in mijn werk ook een andere kant van een hippisch bedrijf te zien krijg. Met die ervaring kan ik later mijn voordeel doen. Ik ben nu vooral verantwoordelijk voor de PR en marketing van een manage, en het management ervan. Dit alles betekent niet dat mijn plannen niet meer doorgaan.”

Hoe nu verder? Dauben: “Over een paar jaar bekijk ik de situatie opnieuw, op dit moment is het financieel gewoon niet mogelijk. Wel pin ik me minder vast op Tsjechië als land. Omringende landen, zoals Polen, Hongarije en Slowakije, zijn ook interessant. Puur omdat het goedkopere landen zijn dan Nederland. Een welzijnsvriendelijke paardenhouderij zoals ik voor ogen heb, is in Nederland onmogelijk. Je zult namelijk altijd met exploitatieverliezen te maken hebben; de vaste kosten in Nederland zijn gewoon te hoog. In oostelijker landen zijn die juist laag.”

Heb je adviezen voor andere ondernemers die in het buitenland willen werken? Dauben: “Het belangrijkste advies is dat elke ondernemer vooral goed moet kijken naar

de exploitatiemogelijkheden van zijn bedrijf in het buitenland. Een droom hebben is leuk, maar je moet er natuurlijk ook van kunnen leven. Ga eerst ter plekke kijken. Hoe is de situatie daar? Stel vooral ook heel veel vragen, verzamel alle informatie die je nodig hebt en breng alle mogelijke risico’s in kaart. Ga dan je plan zorgvuldig uitwerken.” n

Biografie Larissa Dauben geboorteplaats geboren op woonplaats

Bonn, Duitsland

22 januari 1989 Oostburg, Zeeland

Assistent-bedrijfsleidster van Manege Hippo d’Or Nieuwvliet.

beroep

ik hoop mijn plan te realiseren in

Een van de oostelijke landen en over een beperkt aantal jaren. Ik heb echter geen vaste tijdsplanning voor de komende jaren. De realisatie van mijn plan hangt natuurlijk ook nog af van de ontwikkelingen in de economie, vooral in de paardensector, en in de maatschappij. mijn tip voor iedereen die wil emigreren Schrijf een ondernemingsplan voor de emigratie. Zet je plannen precies uit en vergeet vooral de financiële kant van de emigratie niet. Maar nog belangrijker is eigenlijk: leer jouw emigratieland kennen! Het beste doe je dit door er al een tijd te hebben gewoond, voordat je echt emigreert.

MEI 2013 VERTREK NL

| 47

dilemma’s | leven

48

|

VERTREK NL MEI 2013

leven | dilemma’s Turkije. Het land van de Turkse thee, Turks fruit en bekende badplaatsen als Bodrum en Izmir. Vredig dobberende bootjes in een azuurblauwe zee. Door het prachtige weer leef je meer buiten dan binnen en dit geeft een gevoel van ruimte. Oneindig veel ruimte. Het is niet voor niks dat schrijfster Ebru Umar een huis heeft in het aan zee gelegen vakantieparadijs Kusadasi. “Ik heb twee levens. Een vol, sociaal leven in Amsterdam met daartegenover mijn rustige appartementje in Kusadasi. Om het geld hoef ik het niet te laten, want alleen een badkamer in Amsterdam is al duurder dan mijn Turkse woning.”

“Een Turks appartement is goedkoper dan een badkamer in Amsterdam”

E

tekst jorine de bruin

bru Umar is een Nederlandse columnist van Turkse afkomst. Vanaf 2003 werkte ze als columnist voor de website van wijlen Theo van Gogh, De gezonde roker, en al snel begon ze ook voor andere kranten en bladen te schrijven. In november 2005 nam Ebru de wekelijkse column van Theo van Gogh over in Metro. Verder houdt ze wekelijks interviews met bekende Nederlanders in het vrouwenweekblad Libelle. Nog elke dag geniet Ebru van het feit dat ze in Turkije een huis heeft. “In Nederland heb ik een druk leven en meng ik me veel onder de mensen. En ik ga in Amsterdam, waar ik ook een woning bezit, overal op het fietsje naartoe. Maar dat neemt niet weg dat ik in mijn Turkse woning een echte einzelgänger kan zijn. Heerlijk. Mijn appartement staat in de historische stadskern van Kusadasi en daar doe ik alles te voet. Het sociale leven daar begint pas zo’n 120 kilometer verderop, in Izmir. Mijn appartement in Kusadasi heb ik nu vijf jaar. Vroeger ging ik elke zomer met

mijn ouders hier naartoe op vakantie. Ik kom dus al 36 jaar in deze plaats en ik wilde hier gewoon een eigen huis hebben. De inrichting van mijn woning is allemaal made in Turkey. Dit was voor mij een voorwaarde als ik in Turkije een huis zou kopen. Van tegels tot hout, ik heb alles laten maken door ambachtslieden. Het is strak en modern ingericht. Absoluut geen standaard Turkse inrichting dus. Het is uiteindelijk meer Nederlands dan Turks geworden. Een Turkse woning is vaak wat soberder en ouderwets ingericht. Turken willen vaak zo min mogelijk last hebben van de zon. Iets wat wij ons bijna niet kunnen voorstellen, maar ze zijn gewend aan elke dag zon.” Kusadasi kent milde winters en hete zomers. Een echt mediterraan klimaat.

Slippers Doordat Ebru meer tijd in Turkije doorbrengt dan in Amsterdam (“In Amsterdam kijk ik tijdens het werken uit op een muur. Tikken in het Turkse zonnetje en met uitzicht op zee werkt nu eenmaal een stuk in-

MEI 2013 VERTREK NL

| 49

dilemma’s | leven spirerender”), is het voor haar vanzelfsprekend dat de Turkse woning ook beschikt over een gastenkamer en tweede badkamer. “Ik heb vaak logees en elke zomer zit het hier vol. Ik vind het zo fijn dat iedereen de moeite neemt om naar Turkije te komen voor mij. En voor de zon natuurlijk.” Ebru vindt het een groot verschil tussen Turkije en Nederland dat het leven in Nederland vaak gebaseerd is op uiterlijke vertoning. “Ik maak me in Amsterdam druk over mijn haardracht of welke schoenen en kleren ik aan wil doen. Het is allemaal gebaseerd op materiële luxe. Ik voel me veel beter in Turkije. Als mensen foto’s van mij zien die daar gemaakt zijn, zegt iedereen altijd dat ik straal en het van de foto’s afspat dat ik me goed voel. Turkije geeft ook een goed gevoel. Denk alleen maar aan de zon en het feit dat je altijd op slippers kunt lopen. Het klimaat heeft zeker invloed op je humeur.” Maar buiten een mooi klimaat, heeft Turkije nog veel meer te bieden. Wat te denken van Turkse yoghurt en de lekkernij Turks fruit? “Turken zijn dol op yoghurt, brood en Turks fruit, maar dan wel – daar gaan we weer – het echte spul. Dat gedrocht wat ze in Nederland Turks Brood noemen is echt smerig. Yoghurt eten de Turken bij het warme eten, niet als ontbijt. Ik niet, ik eet nooit yoghurt, bij het ontbijt lepel ik de hele pot leeg – dus dat is niet handig en daarom heb ik het nooit in huis – en bij het avondmaal hoort het niet, vind ik als Hollander. Verder heb ik een Turk nog nooit Turks fruit zien eten. Ik daarentegen vind het zalig! Niet die van vijf pakken voor vijf euro. Daarvan zei mijn Turkse fruitleverancier zelfs dat ik dat alleen moest geven aan mensen aan wie ik een hekel heb.”

Bloemenmeisje

“Ik vind het zo fijn dat iedereen de moeite neemt om naar Turkije te komen voor mij. En voor de zon natuurlijk” 50

|

VERTREK NL MEI 2013

De bevolking in Turkije is erg jong. Het merendeel is onder de 35 jaar. “Op zich wel logisch, als je bedenkt dat de totale bevolking uit ruim 80 miljoen mensen bestaat. Jonge mensen brengen natuurlijk ook weer een bepaalde, leuke sfeer met zich mee. Het heeft effect op de energie die een land uitstraalt.” Leuk weetje is dat de Hollandse tulpen oorspronkelijk uit Turkije komen. In 1554 werden ze door een ambassadeur geëxporteerd naar Wenen. Van daaruit zijn ze in Nederland terecht gekomen. De bloem heette in Turkije officieel Lale, maar doordat de vorm van de bloem lijkt op een tulband werd de bloem meestal Tulipan genoemd. Daar is de naam tulp dan ook van afgeleid. “Ik ben ook een enorm bloemenmeisje! Ik ben onlangs naar Australië op vakantie geweest en het eerste dat ik bij terugkomst in Nederland heb gedaan, is bloemen kopen. Ik ben dol op lelies en tulpen, van die grote bakken vol. Zalig! Ook zonnebloemen zijn favoriet en ik heb laatst prachtige paarse hyacinten gekocht.” Kiezen tussen Nederland en Turkije kan Ebru niet. “Nou ja, als ik geld genoeg had zou ik voor Turkije gaan. Dat is niet het geval, dus dan maar een mooie combinatie. Maar ik wil toch nog wel even kwijt dat ik het ontzettend stom vind dat Nederlanders altijd moeten afdingen in Turkije. Als iets maar drie kwartjes kost, waarom dan moeilijk doen? Het is intens triest. Men is bang om opgelicht te worden. Dat valt reuze mee. Al betaal je een keer een euro meer, daar ga je niet dood aan.” Half mei verschijnt het nieuwe boek van Ebru. Het zijn gebundelde interviews met Bekende Nederlanders die ze voor Libelle schrijft. Het boek geeft een kijkje achter de schermen en heet 99 gesprekken.

leven | dilemma’s

dilemma’s Turks eten of stamppot? “Turks eten, anytime of the day! Dat is echt goddelijk lekker. En dan bedoel ik niet de Nederlandse Turkse meuk, maar de echte Turkse keuken. Alles is vers en smaakvol. Ik heb in Turkije geleerd niet naar het etablissement te kijken. In Nederland beoordelen we restaurants op sfeer, maar daar absoluut niet. Ga in Turkije eten waar de Turken eten, al is de TL-verlichting vreselijk en ziet het interieur er niet uit.”

Het paard van Troje staat in Turkije en is daar een grote bezienswaardigheid. Of kies je liever voor de toeristische oer-Hollandse molens? “De Nederlandse molens. Bij het Paard van Troje ben ik nog nooit geweest en het schijnt een enorm lelijk ding te zijn. Echt zo’n toeristische trekpleister. Een ander verhaal is bijvoorbeeld het plaatsje Efeze. Dat ligt dichtbij Kusadasi. Daar ga ik wel liever naartoe dan naar een Nederlandse molen. Efeze is de drukst bezochte bezienswaardigheid in Turkije. Het is een van de meest fascinerende archeologische opgravingen ter wereld.”

Sinterklaas komt officieel uit Turkije (Demre). Ben je dol op 5 december of kies je juist voor een feestdag als de Turkse Dag van de Overwinning op 30 augustus? “Ik haat feesten. Sinterklaas is nog wel leuk voor kinderen en er hangt een gezellige sfeer in de decembermaand. Ik kies dan toch maar voor Sinterklaas, want ik ben dol op marsepein. Daar word ik echt gelukkig van. En dan heb ik het wel over de echte marsepein, van de banketbakker. Vooral de varkentjes. Die zijn ontzettend lekker.”

Een kopje Pickwick-thee of het glaasje Turkse thee? “Dan kies ik toch voor de Nederlandse thee. Turkse thee is erg bitter, doordat deze de hele dag staat te trekken. In Turkije zetten ze ’s ochtends en ’s middags thee, met van die theeblaadjes. De thee moet trekken, dus die kun je niet elk moment van de dag zetten. Die zet je minimaal een uur voordat je het serveert. Overigens vind ik de Turkse theeglaasjes wel erg fijn. Het zijn van die kleine glaasjes die je makkelijk vast kunt houden en daardoor voelen je handen lekker warm aan.” n

MEI 2013 VERTREK NL

| 51

boeken Isla de Margarita, wonen en werken op een tropisch eiland Jim en Nelleke Rustveld zijn in 2003 geëmigreerd naar Isla de Margarita en in 2007 met hun oudste dochter weer teruggekeerd naar Nederland. Al een tijd lang liepen zij rond met het idee om als afsluiting van deze prachtige tijd hierover een boek te schrijven. Samen met zes anderen is het een samenbundeling geworden van persoonlijke verhalen over het leven op een tropisch eiland. J. en N. Rustveld | ISBN 978 90 484 2791 8 | € 16,95 | Paperback | Free Musketeers

Allez allez, Overzee Joost Overzee, de adulte terrible van de Nederlandstalige motorjournalistiek, en zijn partner Cherubijn verruilden begin 2008 het comfortabele Amsterdam voor een nietig gehucht bij de Franse Pyreneeën. Nog lang niet gefortuneerd genoeg om de pensionado uit te hangen, bleef Overzee schrijven voor MOTOR Magazine. Deze rijkelijk geïllustreerde bundel Allez Allez Overzee omvat de opmerkelijkste columns in dit blad, alle herzien en deels herschreven, plus een aandeel niet-gepubliceerde ‘bonustracks’. Het vormt een melange van zowel het zoete als azijnzure Frankrijk, de onvermijdelijke ‘Ik vertrok’-perikelen, Terreuropa, het boerse leven, crisisbeheersing, financiële armoede en levenslustige rijkdom. J. Overzee | ISBN 978 90 818 6394 0 | € 15,– | Paperback | Uitgeverij Mastix Press

Stadsliefde Adriaan van Dis woonde ruim zeven jaar in Parijs en nog steeds voelt hij zich verbonden met die stad en probeert hij er de helft van zijn tijd door te brengen. Hij huurt er een chambre de bonne, waar een deel van zijn boeken staat en van waaruit hij door de stad wandelt. Hij is er onzichtbaar en verkent wijken waar gewoonlijk geen toeristen komen. Voor hem is Parijs een altijd veranderende stad: gekleurd, verscheurd en vol verborgen geschiedenissen. Hij gaat mee uit boksen met de zoon van zijn werkster uit Sri Lanka, bezoekt het variété met een verlepte danseres, dwaalt met oude getuigen langs beladen adressen en kijkt achter de luiken waar de illegalen werken. Goedkopere editie van de originele uitgave van november 2011. A. van Dis | ISBN 978 90 450 2369 4 | € 10,– | Gebonden | Uitgeverij Atlas Contact

52

|

VERTREK NL MEI 2013

boeken Lonely Planet Verboden voor ouders – Australië Alles wat je altijd al wilde weten - Lonely Planet-gids speciaal voor jonge reizigers. Een mix van leuke weetjes en spannende anekdotes met veel kleurenfoto's en illustraties. In deze reeks verschenen ook boeken voor de landen: China, Groot Brittannië en USA. Vragen die in deze verschillende boeken bijvoorbeeld respectievelijk voorkomen : Hoe ver kan een kangoeroe springen? Waarom is er in Chinese gebouwen vaak geen vierde verdieping? Wat gebeurt er als je een postzegel van de Engelse koningin ondersteboven plakt? Waarom zijn op Mount Rushmore alleen de hoofden van Washington, Jefferson, Roosevelt en Lincoln te zien? J. Scott | ISBN 978 94 014 0677 2 | € 14,99 | Paperback | Uitgeverij Lannoo

La Superba Deze roman is een monument voor een stad zoals er maar één is: Genua, La Superba (de hoogmoedige). En meer nog dan een roman over een schokkend echte en labyrintische stad, is het een liefdesverhaal dat tragisch eindigt. En meer nog dan een stadsroman en een liefdesroman is La Superba een boek dat de fantasie van een beter leven elders onderzoekt, vertelt en ontrafelt. De auteur Ilja Leonard Pfeijffer vertrok in 2008 per fiets naar Rome, maar bij aankomst in Genua voelde hij zich zo thuis dat hij met moeite uiteindelijk toch naar Rome vertrok om de reis te voltooien. Daarna is hij zo snel hij kon per trein teruggereisd naar Genua en woont hier nu nog steeds. I.L. Pfeijffer | ISBN 978 90 295 8727 3 | € 19,95 | Paperback | Arbeiderspers

Ciao Rome Saskia Balmaekers neemt je mee op een ontdekkingsreis door de stad Rome. Het boek bevat veel culturele en culinaire wetenswaardigheden die je niet tegenkomt in de traditionele gidsen. De auteur is eveneens oprichter van CiaoTutti.nl, het grootste Nederlandstalige Italiëblog. S. Balmaekers | ISBN 978 94 016 0113 9 | € 15 | Paperback | Xander Uitgevers b.v.

Ondertussen in Revsund - Amsterdammers op het Zweedse platteland Hoe overleven twee Amsterdammers op het Zweedse platteland? Ruben en Hilde verruilen hun hectische stadsleven voor rust en natuur in de noordelijke provincie Jämtland. In het dorp Revsund, waar de lucht schoon is en de winters lang, kopen zij een oude pastorie aan een meer. De twee openen een Bed & Breakfast en doen hun best om te integreren. Ze verdiepen zich in de meest uiteenlopende plattelandsgewoonten en proberen, ondanks de stress die een renovatie met zich meebrengt, hun relatie toch een beetje gezellig te houden. Verschijnt in juni. R. Heijloo en H. Talstra | ISBN 978 94 618 5044 7 | € 16,95| Paperback | Uitgeverij Grenzenloos

Ik vertrek nog niet - Emigranten in spe in de wachtkamer Jaarlijks vertrekken veel Nederlanders naar het buitenland om daar hun geluk te zoeken. TV-programma's als Ik Vertrek zijn mateloos populair. Maar hoe zit het met al die mensen die eigenlijk wel zouden willen vertrekken maar om de een of andere reden niet kunnen? Dit boek gaat over veertien emigranten in spe die wachten op vertrek naar hun droomland. Alle processen die ze tijdens het wachten doormaken zoals hoop, fantasieën, teleurstelling en vragen, komen aan bod. J. Kneepkens | ISBN 978 94 618 5049 2 | € 16,95 | Paperback | Uitgeverij Grenzenloos

Meer emigratieboeken vindt u op www.vertreknl.nl/boeken. U kunt daar de boeken eenvoudig bestellen en/of recenseren.

MEI 2013 VERTREK NL

| 53

Emigratieboek.nl C

C

NAAR

ZWEDEN

Praktische informatie over een verblijfsvergunning krijgen, werk vinden, een woning kopen en een school kiezen voor uw kinderen. Over het afhandelen van zaken met de belastingdienst, opgebouwd pensioen veilig stellen en u op de juiste manier verzekeren.

NAAR

Naast een uitgebreide lijst met adressen en websites is er ook een hoofdstuk gewijd aan de emotionele kant van emigreren. Hierin wordt beschreven welke fasen veel potentiële emigranten doormaken. Afwisseling van enthousiasme en twijfel en hoe daar mee om te gaan.

ZWEDEN

Educatief

Om het u gemakkelijk te maken vindt u in dit boek op diverse plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR applicatie een foto van de code neemt, wordt u direct naar de desbetreffende video of webpagina geleid. en et w ar t na www.emigreren-naar-caribisch-nederland.info oe n m re u re n! at ig e w m ed e w es Z ll er A ov

en et w ar t na oe n m re n! re e at ig eg w m rw e o es ll er No A ov

Al met al een onmisbaar hulpmiddel voor iedereen die zich wil oriënteren op emigatie naar Zweden.

978-94-61850-37-9

u

ISBN 978-94-61850-16-4

Dit boek is een cross-mediale uitgave. De Ditinhoud boek is een cross-mediale wordt actueel gehouden door middel vanuitgave. diverseDe inhoud wordt actueel internet mediabronnen, te weten: een website, een door middel van diverse gehouden Facebookpagina, een YouTube playlist, een iPhonemediabronnen, te weten: internet App en Twitter. een website, een Facebookpagina, een YouTube playlist, een iPhone Om het u gemakkelijk te maken vindt u in App dit boek en Twitter. op diverse plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR applicatie een foto vanOm de code het u gemakkelijk te maken neemt, wordt u direct naar de desbetreffende vindtvideo u in dit boek op diverse of webpagina geleid. plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR app een foto van de code neemt, wordt www.emigreren-naar-suriname.info u naar de video of webpagina geleid.

VANDORP EDUCATIEF VANDORP EDUCATIEF

---

k

Derde druk

Update 2012 / 2013

Voorkant - U en de Wet in Spanje - AUG 10.indd 1

9 789081 475815

Croissantje pindakaas EEn nEdErlands gEzin in Frankrijk

humoristische wijze over alle avonturen over als leven in ZUR jong geëmigreerd gezin op het platteland in E TIJD EN! Frankrijk. Afwisselend en origineel wordt de realiteit van een emigratie geschetst. Zoals de twijfels bij het afscheid, de ontlading bij aankomst, valse ‘heimweeën’ die de kop opsteken. En wat het met een ouder doet als je je kind ‘doofstom’ in een anderstalig klasje werpt. Met plaatsvervangende schaamte word je getuige van een genante taalbarrière. Of voel je de wrange climax tijdens een traditionele jacht te paard. ‘Croissantje Pindakaas’ is een inspirerend boek voor elke dromer, Francofiel of emigrant in spé. Voor iedereen een leuk kijkje achter de schermen bij een Nederlands gezin dat het lef had een druk bestaan achter zich te laten en te gaan voor zijn droom. ISBN 978-94-61850-33-1

Educatief

· verhuizen, meubilair invoeren · koop en verkoop onroerend goed · huur en verhuur onroerend goed · hypotheken & verzekeringen · autorijden in Spanje, auto invoeren · zaak beginnen in Spanje, werknemers in dienst nemen · gezondheidszorg in Spanje, ziekenhuizen · geboorte, dood, huwelijk · belastingen op bezit & inkomen, residentie · testament in Spanje / Nederland · omgang met Spaanse autoriteiten, vereniging van eigenaren, makelaars, advocaten, etc.

UITGEVERIJ VILLAGE

Met véél

David Searl & Aart van Rijn

Nederlandstalige versie door AART VAN RIJN

9 789461 850331

VanDorp

UITGEVERIJ GRENZENLOOS

in Spanje “Een beetje masochist moet je wel zijn, want je gaat geheel vrijwillig op een pijnbank met

3de druk

978 94 61850 447

Eva van Dorst-Smit

intense prikkelsOMGAAN liggen. Maar...nadien voelNUTTIGE AANGENAAM EN PRAKTISCH ADVIEZEN je dat je leeft!” zo vertelt Eva van Dorst-Smit MET WETTEN EN GEBRUIKEN IN SPANJE op een extraverte, meeslepende en vaakvoor het

Prijs: € 25,-

uitgeverij GRENZENLOOS

UITGEVERIJ GRENZENLOOS

VILLAGE

978 94 61850 478 978 94 61850 539

open zenuwen blootgelegd.” Cynthia ortega-martijn voormalig Tweede kamerlid ChristenUnie.

Derde druk! Boordevol informatie!

Nederlands onvermogen op een eiland ‘U en de Wet in Spanje’ besteedt veel aandacht aan de waar niets is wat het lijkt specifieke verschillen tussen het leven in Spanje en dat in de landen van herkomst. Een greep uit de onderwerpen:

U en de Wet

Croissantje pindakaas

“een boek om aan te bevelen. een eye-opener, waarin een

a spiegel wordt voorgehouden, Hilde Talstr Ruben Heijloo & het stilzwijgen doorbroken en

van Bonaire

‘Dé Bijbel voor Nederlandstaligen in Spanje’

Eva van Dorst-Smit

De Tragiek van Bonaire is het persoonlijke verslag van journaliste Trix van Bennekom, die sinds 2005 als antillen-correspondent voor elsevier op Bonaire woont. Gaandeweg blijkt dat ze sindsdien vooraan bij de geschiedenis zit.

De tragiek in Spanje

AART VAN RIJN

Marielle Saegaert

maar ook het verhaal van een idyllisch eiland dat in een kolkende stroomversnelling is geraakt. De invasie van Haagse ambtenaren, onder leiding van Henk kamp, die vertellen dat alles anders moet. Ja zeggen, nee doen. Geopolitiek in de achtertuin van de verenigde Staten. maar vooral ook de geschiedenis van de mensen voor wie het eiland al vele generaties de navel van de wereld is.

U en de Wet

T r i x va n B e n n e ko m

U en de Wet in Spanje

Met het voorbijgaan van de seizoenen verzamelen zij steeds meer aanstekelijke anekdotes over de eigenaardige maar beminnelijke Zweden, lokale culinaire rariteiten, klussen met twee linkerhanden en persoonlijke confrontaties. Een nieuw leven opbouwen in de middle of nowhere valt niet mee, maar overleven was nog nooit zo fijn.

Revsund

verhalen over gedichten voorlezen bij volle maan, het staatsieportret van de koningin en de begrafenis van kip. Duikersparadijs en roversnest. Speeltuin voor CDa-politici, een hoofdrol voor Hans Hillen. Het broeierige koloniale decor voor de gruwelijke moord op de jonge apothekersassistente marlies AMSTERDAMMERS OP HET ZWEEDSE PLATTELAND van der kouwe. De verlammende zwijgcultuur.

De tragiek van Bonaire

Ruben en Hilde openen een Bed & Breakfast en starten een mediabedrijf. Ze doen fanatiek hun best te integreren, verdiepen zich in de meest uiteenlopende plattelandsgewoonten en proberen, ondanks de stress die een renovatie met zich meebrengt, hun relatie een beetje gezellig te houden.

De Tragiek van Bonaire is het verhaal van een bijzonder eiland in een uithoek van het koninkrijk. Bonaire. Sinds 10 oktober 2010 een stukje tropisch nederland. Teruggekeerd in de schoot van het oude moederland, een unieke gebeurtenis. een dorps eiland waar niets is wat het op het eerste gezicht lijkt.

Ondertussen in

T r i x va n B e n n e ko m

Hoe overleven twee Amsterdammers op het Zweedse platteland? Ruben en Hilde verruilen hun hectische stadsleven voor rust en natuur in de noordelijke provincie Jämtland. In het dorp Revsund, waar de lucht schoon is en de winters lang, kopen zij een oude pastorie aan een meer. Is dat wel zo vredig en idyllisch als het lijkt?

Ondertussen in Revsund

Waar de regen kunst is

gaert is na haar studie m naar het Spaanse Compostela verhuisd uim tien jaar woont.

LEVEN IN SANTIAGO DE COMPOSTELA

Ruben Heijloo Hilde Talstra

Marielle Saegaert

van dit wondermooie landschap vol heuvels, minuscule dorpjes ligt Santiago de Compostela, e stad waar vroeger zich niet zo gemakkelijk eeft… Hier geniet Marielle Saegaert, vrolijk n de betoverende straatjes en de eeuwenoude het historische deel van de stad waar ze net als de nen haar dagelijkse leven agendaloos doorbrengt. ten die nooit helemaal leeg zijn en waar schaeigen leven leiden, laat Marielle zich elke dag wonderen door het onverwoestbare karakter van die altijd wel een mooi verhaal te vertellen heeft od een hele grote deugd weet te maken… Compostela, tijdloze stad gehuld in een niet altijd lucht. Hier is zelfs de regen mooi.

Waar de regen kunst is

NEDERLANDERS OVER DE GRENS

AANGENAAM EN PRAKTISCH OMGAAN MET WETTEN EN GEBRUIKEN

NEDERLANDERS OVER DE GRENS

Dit boek is een cross-mediale uitgave. De inhoud wordt actueel gehouden door middel van diverse internet mediabronnen, te weten: een website, een Facebookpagina, een YouTube playlist, een iPhone App en Twitter. Om het u gemakkelijk te maken vindt u in dit boek op diverse plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR app een foto van de code neemt, wordt u naar de video of webpagina geleid.

VanDOrP eDUCaTieF VANDORP EDUCATIEF

VANDORP EDUCATIEF

N A A R

SURINAME

9 789461 850164 >

978-94-61850-31-7

VANDORP EDUCATIEF

Auteur Esther Zoetmulder weet als geen ander hoe het is om de stap te zetten en daadwerkelijk te emigreren naar Suriname. Zij woont nu al tien jaar met haar gezin in Paramaribo.

E M I G R E R E N

n a a r

CaribisCh NederlaNd

SURINAME

Dit boek is een cross-mediale uitgave. De inhoud wordt actueel gehouden door middel van diverse internet mediabronnen, te weten: een website, een Facebookpagina, een YouTube playlist, een iPhone App en Twitter.

Veel praktische informatie, een uitgebreide lijst met adressen en websites en een hoofdstuk gewijd aan de emotionele kant van emigreren maken dit boek compleet.

en et w ar t na Al met al een onmisbaar hulpmiddel oe voor iedereen die zich wil oriënteren m ren ! u re lië op emigatie naar Noorwegen. at ig a w m str e u es ll er A A ov

Praktische informatie over een verblijfsvergunning krijgen, de remigratieregeling, werk vinden, Auteureen Sylvia de Boer weet als woning kopen en een school kiezen geen voor ander uw hoe het is om de kinderen. Over het afhandelen van zakenstap mettede zetten en daadwerkelijk te belastingdienst, opgebouwd pensioen veilig stellen naar Caribisch Nederemigreren en u op de juiste manier verzekeren. land. Zij woont nu al 12 jaar met haar gezin op Bonaire. Naast alle praktische informatie en een uitgebreide lijst met adressen en websites, is er aandacht voor de emotionele kant van emigreren. Ook komt remigratie uitgebreid aan bod. Gericht op Surinaamse Nederlanders, meestal geboren in Suriname en al lange tijd in Nederland, die overwegen terug te keren naar Suriname.

e m i g r e r e n CaribisCh NederlaNd

Dit boek geeft u inzicht in alles wat er komt kijken bij een emigratie naar Zweden. Zaken als huisvesting, werk, onderwijs, gezondheidszorg, sociale voorzieningen, belastingen, verzekeringen, geldzaken etc. komen aan de orde. Maar ook achtergrondinformatie over de geschiedenis, politiek, cultuur, het klimaat, religie etc. krijgen de aandacht.

IA D E M VE S S GA O R U IT

20 13

Emigreren is populair. Veel mensen lopen met de gedachte rond om hun dromen elders waar te maken. Een emigratie organiseer je echter niet even snel op een zondagmiddag. Er zijn duizend en een dingen waar u aan moet denken. Dit boek geeft u een duidelijk inzicht in alles wat er om de hoek komt kijken bij een emigratie naar Suriname.

EMIGREREN NAAR

ED ITI E

Sylvia de Boer e.a.

Esther Zoetmulder

NOORWEGEN

Emigreren is populair. Veel mensen lopen met de gedachte rond om hun dromen elders waar te maken. Een emigratie organiseer je echter niet even snel op een zondagmiddag. Er zijn duizend en een dingen waar u aan moet denken. Bovendien is er de laatste tijd veel veranderd op de (voormalige) Nederlandse Antillen. Dit boek geeft u een duidelijk inzicht in alles wat er om de hoek komt kijken bij een emigratie naar Caribisch Nederland.

ia D e m Ve S S ga O r U iT

NAAR

Emigreren naar Zweden staat volop in de belangstelling. Niet vreemd, want Zweden heeft de emigrant veel te bieden. Rust, ruimte, prachtige natuur en volop mogelijkheden om dromen waar te maken.

Sylvia de Boer e.a.

Sylvia de Boer e.a.

20 13

Bart Kila e.a.

EMIGREREN

EmigrErEn naar

EMIGREREN

ED ITI E

NOORWEGEN

Dit boek geeft u inzicht in alles wat er komt kijken bij een emigratie naar Noorwegen. Zaken als huisvesting, werk, onderwijs, gezondheidszorg, sociale voorzieningen, belastingen, verzekeringen, geldzaken etc. komen aan de orde. Maar ook achtergrondinformatie over de geschiedenis, politiek, cultuur, het klimaat, religie etc. krijgen de aandacht.

VANDORP EDUCATIEF

een lading legendes, de kleur groen en één van de en van Spanje met elkaar gemeen? In het noordhet land ligt het antwoord: Galicië, waar ooit n de rug gesteund door de Atlantische Oceaan, n op afstand hielden en een onuitwisbaar spoor n hebben.

geverij RENZENLOOS

AUSTRALIË

Veel praktische informatie, een uitgebreide lijst met adressen en websites en een hoofdstuk gewijd aan de emotionele kant van emigreren maken dit boek compleet.

VanDorp

een onmisbaar hulpmiddel reen die met de gedachte te emigreren naar Australië.

NAAR

Emigreren naar Noorwegen staat volop in de belangstelling. Niet vreemd, want Noorwegen heeft de emigrant veel te bieden. Rust, ruimte, prachtige natuur en volop mogelijkheden om dromen waar te maken.

Hans den Dikken e.a.

EMIGREREN

NAAR

Australië

n uitgebreide lijst met en websites is er ook een k gewijd aan de emotionele emigreren. Hierin wordt en welke fasen veel potengranten doormaken. ng van enthousiasme en hoe daar mee om te gaan.

EMIGREREN

NAAR

geeft u een duidelijk alles wat er om de hoek en bij een emigratie naar Praktische informatie over den, een woning een school kiezen voor ren. Over het afhandelen n met de belastingdienst, wd pensioen veilig stellen en uiste manier verzekeren.

EMIGREREN

n is populair. Veel mensen t de gedachte rond om hun lders waar te maken. Een organiseer je echter niet op een zondagmiddag. izend en een dingen waar u denken.

Dorine in 't Veld e.a.

EMIGREREN

26-9-2011 17:57:29

Emigreren vraagt om een goede voorbereiding. Op emigratieboek.nl vindt u vele honderden informatieve boeken, taalcursussen en ervaringsverhalen van emigranten die u voorgingen.

VANDORP EDUCATIEF

strip Marten Toonder's Heer Bommel en Tom Poes: De pas-kaart deel 2

MEI 2013 VERTREK NL

| 55

strip

WORDT VERVOLGD! 56

|

VERTREK NL MEI 2013

Emigratiewijzer OOM Verzekeringen Voor de branche buitenlandverzekeringen neemt OOM Verzekeringen een unieke positie in door zich te positioneren als dé verzekeraar voor langer verblijf in het buitenland. Nederlanders die voor langere tijd in het buitenland verblijven kunnen bij OOM Verzekeringen terecht om goede, integere en passende verzekeringen af te sluiten. Postbus 3036, 2280 GA, Rijswijk (ZH) T: 070 353 21 00 (ma-vrij 8.30 uur – 17.00 uur) [email protected], www.oomverzekeringen.nl Rabobank Grensbanken De adviseurs van deze banken hebben specifieke kennis van zowel Belgische en Duitse als Nederlandse wetgeving op het gebied van fiscaliteit, sociale zekerheid en hypotheken. Zij kunnen u advies geven over alle keuzes die gemaakt moeten worden op financieel gebied. Wat betreft de hypotheek, maar ook voor pensioenen, verzekeringen, sparen en beleggen. Daarnaast hebben de Rabobank Grensbanken een uitgebreid lokaal netwerk van deskundigen opgebouwd. Denk hierbij aan makelaars, notarissen, fiscalisten, juristen en advocaten, maar ook verzekeringsmaatschappijen, architecten en bouwondernemingen. [email protected], T: 040 217 96 66 www.emigrerennaarbelgie.nl, www.emigrerennaarduitsland.nl

GEZONDHEIDSZORG Travel Clinic De Travel Clinic is er voor iedereen die voor korte of langere tijd naar de (sub)tropen gaat. Of u nu vakantieganger, wereldreiziger of zakenreiziger bent, voor iedereen geldt dezelfde vraag: hoe blijf ik tijdens mijn verblijf over de grens gezond? De Travel Clinic biedt u informatie en een persoonlijk reisadvies. Ook voor vaccinaties, keuringen, malariamiddelen en reisbenodigdheden kunt daar terecht. Haringvliet 72, 3011 TG Rotterdam T: 0900 503 40 90, F: 010 414 51 38 [email protected]

58

|

VERTREK NL MEI 2013

illustratie: andrea kruis

FINANCIËLE ZAKEN

HEIMWEE Heimweewinkel De Heimweewinkel is de online winkel van waaruit je overal ter wereld heel gemakkelijk Nederlandse spullen kunt kopen: van drop tot Sinterklaasartikelen. Alles wat je nodig hebt op één plek. Direct online bestellen en binnen 4 weken thuisbezorgd. Eenvoudig en vertrouwd. De Heimweewinkel is een initiatief van De Telegraaf. Bestellen kan via www.heimweewinkel.nl PostVoorLater Vertrekdatum in zicht? Maak een hoogstpersoonlijke PostVoorLater en krijg de verslaggever een dag cadeau! Samen met een professional maak je een onvergetelijke korte film of audioreportage met alles wat jij belangrijk vindt of met de mensen die je lief zijn. Een topherinnering voor jezelf of als speciaal cadeau voor de achterblijvers. www.postvoorlater.nl

ONDERWIJS Edufax Edufax heeft haar dienstverlening afgestemd op de drie fasen van een expatriëring. Consultants bepalen samen met u een onderwijsstrategie en ondersteunen u in alle fasen van de uitzending. Taalcursussen zorgen voor een soepele overstap naar anderstalig onderwijs. Het volgen van NTC-online, voor leerlingen van 3 t/m 18, waarborgt aansluiting op Nederlandstalig onderwijs. Edufax is

ook te volgen op facebook of twitter. T: 040 204 74 70 [email protected] www.edufax.nl Wereldschool Verzorgt het afstandsonderwijs voor Nederlandstalige kinderen van drie tot en met achttien jaar die in het buitenland verblijven. Zowel volledig onderwijs thuis is mogelijk als in combinatie met een lokale of internationale school. U kunt ervoor kiezen uw kind(eren) alleen Nederlands te laten volgen of voor een combinatie van vakken die in uw specifieke situatie passend is. Uiteraard is het ook mogelijk het volledige onderwijs via de Wereldschool te doen. Pascallaan 71, 8218 NJ, Lelystad T: 0320 22 99 27, [email protected] www.wereldschool.nl

ORIËNTATIE EmigratieBeurs Europa’s jaarlijkse grootste EmigratieBeurs is het trefpunt voor de complete emigratiebranche. Tijdens deze tweedaagse beurs in februari kunt u zich laten informeren over de thema’s wonen, werken, studeren en ondernemen in het buitenland. De meer dan 150 binnen- en buitenlandse standhouders zijn handig gegroepeerd per land en regio en verdeeld over maar liefst driehallen; Europa, Overzeese bestemmingen en Scandinavië. Meer informatie via www.emigratiebeurs.nl

emigratiewijzer NRC De Week De krant voor alle Nederlanders die thuis zijn in het buitenland. Waar u ook woont in de wereld, u ontvangt wekelijks de internationale editie van NRC Handelsblad, uw stukje Nederland in het buitenland. NRC De Week geeft u het belangrijkste nieuws met achtergronden en analyses. Abonneren kan via www.nrc.nl/vertreknl

VERHUIZEN Pet Travel Clinic Gespecialiseerde agent in de zorg voor het organiseren van de emigratie van uw huisdier. Dierenwelzijn is de eerste prioriteit. Hoeksteen 153, 2132 MX, Hoofddorp T: 020 316 50 93, [email protected], www.zoologistics.nl

WereldMagazine WereldMagazine is een interactief medium dat Nederlanders in het buitenland, zoals emigranten, expats, vrachtwagenchauffeurs, campinghouders, zeelui, et cetera, voorziet van actueel nieuws. Daarbij zal het magazine niet alleen het nieuws melden, maar ook de verhalen achter het nieuws door eigen onderzoeken via interviews en deelname aan debatten. U als lezer, kijker en luisteraar kunt hieraan eveneens actief deelnemen – wereldwijd. Aanmelden kan via www.wereldmagazine.nl

Mondial Waaijenberg Groep Binnen Nederland verhuizen of emigreren naar een ander land, de Mondial Waaijenberg Groep verzorgt uw complete verhuizing voor zowel particulieren als zakelijk. Wanneer u tijdelijk naar het buitenland verhuist, kunnen zij uw inboedel ook opslaan in één van hun opslagloodsen. Het verhuisbedrijf heeft vestigingen in Gelderland en Groningen. Celsiusstraat 47, 6716 BZ te Ede Postbus 299, 6710 BG, Ede T: 0318 62 45 55, [email protected] www.waaijenberg.nl

PAPIERWERK

TopMovers TopMovers is gespecialiseerd in het wereldwijd verhuizen van inboedels zowel over zee als via de lucht. TopMovers onderscheidt zich door een efficiënte aanpak. Het bedrijf is lid van enkele vooraanstaande wereldwijde erkende verhuisorganisaties, geselecteerd op basis van kwaliteit en service. TopMovers heeft 17 vestigingen in Nederland en beschikt over gecontaineriseerde inboedelopslag. Lorentzweg 25, 3208 LJ Spijkenisse T: 0181-600000, [email protected] www.entopmovers.com

Heering Associates Grensoverschrijdend juridisch en fiscaal advies. Zij begeleiden en structureren internationale vraagstukken. Dit doen zij in samenwerking met OrselNotariaat te Amsterdam, Michelez & Associés, notarissen te Parijs. Herengracht 141, 1015 BH Amsterdam T: 020 7 222 111, [email protected], www.heeringassociates.eu Visa4you Begeleidt u vanaf het eerste begin tot het moment dat u het visum in uw paspoort heeft gekregen. Uw emigratie specialist naar Australië, Canada en Nieuw Zeeland. Pieperij 11, 7924 PZ, Veeningen, T: 0528 39 11 18 [email protected], www.visa4you.nl

TAAL

Zoologistics Gespecialiseerde agent voor het organiseren van luchttransport voor uw huisdieren, exoten, pluimvee of biologische producten. Hoeksteen 153, 2132 MX Hoofddorp T: 020 3165093, [email protected]

WERKEN/ONDERNEMEN Europass Europass biedt allerlei informatie, van tips over solliciteren in het buitenland tot een set gratis documenten, waarmee je jouw vaardigheden en talenten kan laten zien. De basis van Europass is het Europass CV, dé Europese standaard voor een CV, dat in alle EU-talen aanwezig is. Het CV kun je naar wens aanvullen met documenten over je taalvaardigheid, je werkervaring en je diploma’s. Meer informatie via www.europass.nl

WONEN Uwnieuwetoekomst Organiseert samenwerking en daadkracht op het vlak van regiopromotie, arbeidsmarktbevordering, bevolkingsimmigratie en positieve beeldvorming van Zeeuws-Vlaanderen. Uwnieuwetoekomst is een initiatief van de Zeeuws-Vlaamse gemeenten (Hulst, Sluis en Terneuzen), het bedrijfsleven en instellingen in Zeeuws-Vlaanderen. Meer informatie via www.uwnieuwetoekomst.nl.

Meer weten over emigreren? Lees dan het handzame boek Emigratiewijzer. Experts en emigranten geven nuttige tips en informatie uit de praktijk. In tien hoofdstukken komen alle aspecten die horen bij een emigratie overzichtelijk aan bod. Te bestellen via www.vertreknl.nl/boeken ISBN: 978 90 79287 19 2 Winkelprijs: E 10,–

Tolk-vertaler Uta Anderson Sinds 1994 is Uta Anderson gediplomeerd tolk-vertaler Engels. Naast Engels vertaalt zij ook uit het Duits. Is zowel te contacten voor het vertalen van brieven, formulieren, websites als voor gehele boek- en tijdschriftenuitgaven. T: 0595-481690, [email protected]

MEI 2013 VERTREK NL

| 59

puzzel en win

Werelderfgoed legpuzzel 4 Bern

1

5 Rabat Cuzco Wenen 6 Krakau Verona 7 Venetie

2

8 Brasilia Aboe Mena Taj Mahal 9

Waddenzee Akropolis Jeruzalem Notre-Dame Salamanca

10 Stonehenge Donaudelta

3

11 Chinese muur Yellowstone

4

12 Robbeneiland 15 Kasba van Algiers 16 Tempel van de Hemel Sydney Opera House 20 Santiago de Compostela

5

Oplossing:

1

2

3

4

U

NESCO stelt elk jaar een Werelderfgoedlijst samen. Elk erfgoed dat op deze lijst staat wordt als onvervangbaar, uniek en als eigendom van de hele wereld beschouwd, en waarvan het van groot belang wordt geacht om te behouden. Vul de legpuzzel in met de namen van de hier genoemde culturele en natuurlijke erfgoederen die op de huidige Werelderf-

5

goedlijst staan en plaats de letters in de genummerde, gekleurde vakjes in de juiste volgorde in het oplossingenbalkje. Stuur vóór 1 juli 2013 deze oplossing met vermelding van uw naam en adres naar [email protected] o.v.v. Puzzel VertrekNL Wereldmagazine, en maak kans op het Vakantielandenspel – een leuk en informatief

vragenspel over een specifiek land. U kunt kiezen uit de landen: België, Frankrijk, Italië, Nederland of Spanje. De winnaars worden bekend gemaakt in VertrekNL nr. 13 (begin september).

Oplossing van de woordzoeker uit VertrekNL nr. 9 is: ‘Wij helpen u graag bij een goed vertrek’. De winnaars van deze puzzel zijn: Pascal van der Laan, Wijster; Frenk van der Wal, Almelo; Walter en Sylvia van Bronckhorst, Den Haag – Ypenburg. Gefeliciteerd!

MEI 2013 VERTREK NL

| 63

colofon

lezersservice

Jaargang 3, nummer 11 - mei/juni 2013

VertrekNL

Valge 3, 9965 PD, Leens (Groningen) T: 0595-577217, F: 0595-572231 E: [email protected] W: www.vertreknl.nl

EINDRedactie Paul Poley

MEDEWERKERS

Jorine de Bruin, Arend van Dam (cartoons), Boris Dittrich, Kirsten Dorrestijn, Aart Heering, Perro de Jong, Mirjam van der Kaaden, Andrea Kruis (illustraties), Dick Matena (strip), Paul Poley, Heleen Ronner en Peter Wiezoreck

FOTOGRAFIE

Peter Beemsterboer

art director

Peter Beemsterboer/www.beemsfoto.nl

website

Jan Egbert Krikken en Aldert Taanman

Uitgevers

Mirjam van der Kaaden en Seb van der Kaaden

Drukker

Ten Brink/Euradius, Meppel Productiebegeleiding: Bert Spijkerman

Adverteren

Personalia vof T: 0595-577217, M 06-34099094, F: 0595-572231 E: [email protected] W: www.vertreknl.nl/adverteren

Abonneren/losse verkoop

Personalia vof T: 0595-577217, M 06-34099094, F: 0595-572231 E: [email protected] W: www.vertreknl.nl/abonneren Abonnementen binnenland: € 39,– per jaar (6 nrs) De nummers worden u zonder extra verzendkosten opgestuurd. Alle abonnementen worden afgesloten voor minimaal een jaar (12 maanden) en worden automatisch verlengd met een jaar, tenzij anders vermeld in de actievoorwaarden. Prijswijzigingen voorbehouden. Abonnementen buitenland: tarieven op aanvraag Adreswijzigingen: Ten minste drie weken van tevoren naar Valge 3, 9965 PD Leens of via abonneren@ vertreknl.nl Losse nummers: € 6,50 Distributie losse verkoop: Betapress, Gilze Je gegevens worden door VertrekNL opgenomen in haar bestand. Deze gegevens worden gebruikt om uitvoering te geven aan de (abonnements)overeenkomst, voor analyses en om je op de hoogte te houden van interessante producten en diensten van ons en van zorgvuldig geselecteerde bedrijven. Hierbij houden we rekening met jouw persoonlijke voorkeuren. Indien je geen prijs stelt op dergelijke aanbiedingen kun je dit schriftelijk melden aan VertrekNL , ter attentie van afdeling Abonnee Service, Valge 3, 9965 PD Leens of via [email protected]

VoordeelPAS

Abonneevoordeel Voor slechts 39 euro per jaar ontvangt u als abonnee van VertrekNL magazine: l 6 x per jaar VertrekNL magazine l VertrekNL Voordeelpas, waarmee u kortingen/voordeel krijgt op onder andere: – Verzekeringen – Cursussen (taal, etc.) – Advies (visa, etc.) – Verhuizingen l Gratis toegang online archief VertrekNL magazine t.w.v. € 19,50 l Gratis toegang EmigratieBeurs t.w.v. € 17,50 l Gratis Emigratiewijzer t.w.v. € 10,–

Profiteer van bovenstaande voordelen en abonneer u via www.vertreknl.nl/magazine

Heeft u nummers gemist?

VertrekNL magazine verschijnt zesmaal per jaar met in elke uitgave een speciale bijlage rondom een specifiek thema. Het volgende nummer verschijnt juli 2013. ©2013 VertrekNL / Personalia vof Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgeverij worden overgenomen ISSN 2211-2871

Deze kunt u nabestellen via www.vertreknl.nl/magazine

MEI 2013 VERTREK NL

| 65

volgend nummer

SPECIAL

Volgende keer in VertrekNL emigratie-tv

–– Reportage ––

Tv-programma’s over emigreren zijn al zo oud als de tv zelf. Bijzondere beelden en verhalen van Emigratie-tv door de jaren heen

De dilemma’s van acteur Alfred van den Heuvel: kan hij kiezen tussen de Spaanse en de Nederlandse keuken, of tussen de Spaanse en de Nederlandse humor? Boer zoekt vrouw en vertrekt naar buitenland – In gesprek met boerinnen over kalverliefde, culturele botsingen en werken tot het snot uit je neus loopt

De nieuwe VertrekNL ligt vanaf half juli in de winkel! MEI 2013 VERTREK NL

| 67

NL’ers aan het woord

4

Hét Hét magazine magazine voor voor Nederlanders Nederlanders in in het het buitenland buitenland

5

De globetrotters van Oranje-Nassau

9

10

Mei 2013

Hét magazine voor Nederlanders in het buitenland

Taaltest Goed 00 | 1 www.wereldmagazine.nl verzekerd?!

“Ga je me nu ook nog doodschieten?”

Natalie Righton

Het expatleven

Patricia Snel

Thuis bij de emigrant

12

6

Wereld nr.

11

1|2013 ma ga zine

W WW. VERTREKN L.NL/WERELDMA GA ZI N E

Registreer u gratis via www.vertreknl.nl/wereldmagazine om op de hoogte te blijven en maak kans op een stedentrip voor 2 personen

WereldMagazine is een interactief medium dat Nederlanders in het buitenland, zoals emigranten, expats, vrachtwagenchauffeurs, campinghouders, zeelui, et cetera, voorziet van actueel nieuws. Daarbij zal het magazine niet alleen het nieuws melden, maar ook de verhalen achter het nieuws door eigen onderzoeken via interviews en deelname aan debatten. U als lezer, kijker en luisteraar kunt hieraan eveneens actief deelnemen – wereldwijd.

NIEUW ONLINE MAGAZINE VOOR NEDERLANDERS IN HET BUITENLAND

Maandelijks publiceren wij hier de meest besproken vragen van emigranten en expats.Heeftuzelfeenvraagof een opmerking, laat anderen –lotgenotenenexperts–hieropreageren. Ziewww.vertreknl.nl/forum

Even een kleine tip. Let op dat als u uitgeschreven bent in Nederland al uw verzekeringen in Nederland niet meer geldig zijn. Kwamen wij achter na emigratie naar Portugal. Het stomme is dat je je pas na drie maanden kunt verzekeren in het nieuwe land, want dan heb je pas recht op je verblijfsvergunning. Klein gaatje in Europese regelgeving. www.quintajaponesa.com Bert

Beste Klaas, Het is raadzaam om contact op te nemen met de Sociale Verzekeringsbank. Zij kunnen uw vragen omtrent de AOW beantwoorden. Voor het ziektekostengedeelte kunt u het beste navraag doen bij het College van Zorgverzekeraars. Daar weten ze precies of er afspraken zijn met Nederland over de zorgverzekering of niet. Veel succes! Chantal Deen, OOM Verzekeringen

Antwoorden

Beste, Wie weet welke verzekeringen ik minimaal moet afsluiten als ik permanent naar Canada wil emigreren? Het betreft mijzelf en mijn vrouw en we zijn beide inmiddels respectievelijk 55 en 57 jaar. De bedoeling is om in Canada onze oude dag door te brengen. En hoe zit met mijn AOW? Kan ik die gewoon meenemen? Klaas

Watteverzekerenalsjevertrekt? 

NL’ersaanhetwoord

Wereldnieuws

Nou ik voel me zeker geen Europeaan meer, dus ik/wij vertrekken!!! Ray

Ik voel me wel steeds meer uitgekleed door Europa... Menno

Reacties

Meer Nederlanders zijn zich vorig jaar Europeaan gaan voelen. In het begin van 2012 zei 60 procent van de Nederlanders zich nog Europees te voelen, aan het einde van het jaar steeg dit naar 67 procent.

MeerNederlandersvoelenzich Europeaan

Ik vraag mij af op welke specifieke gegevens dit verhaal gebaseerd is. Ik woon in Zweden en bovenstaand verhaal komt m.i. bepaald niet overeen met de werkelijkheid. De salarissen liggen gemiddeld echt lager en de kosten voor levensonderhoud zijn zeker niet hoger dan in Nederland, al kan dit wel verschillen van wonen op platteland of in de stad. Maar dat geldt ook voor Nederland. Ria

Reactie

Inwoners van Zweden verdienen binnen Europa gemiddeld het hoogste salaris. De gemiddelde Zweed verdiende vorig jaar 350 Kronen per uur, wat omgerekend ongeveer 41,90 euro is. Ondanks deze hoge lonen steeg de Zweedse productiviteit vorig jaar met 2,5 procent. De hoge salarissen betekenen overigens niet meteen dat de levensstandaard in het land ook hoger ligt. De kosten van het levensonderhoud liggen in het Scandinavische land aanzienlijk hoger dan in bijvoorbeeld Nederland.

Zwedenverdienenhetmeest

Wereld

ma ga zine

Hét magazine voor Nederlanders in het buitenland

Bekijk het video-interview via: www.wereldmagazine.nl

Kortom: een goed geïntegreerd Nederlands gezin, dat naar eigen zeggen haar plekje gevonden heeft. www.pauliat.com

Hun vakantieverblijf le Petit Pauliat bestaat uit twee gîtes (vakantiehuisjes), twee ingerichte safaritenten en daarnaast biedt het stel table d’hôtes aan (eten bij de gastvrouw- en heer aan tafel). Sjoerd en Felicia hebben plannen om hun verblijf uit te breiden, weliswaar bescheiden, want het behoud van kleinschaligheid staat voorop. “Wij vinden het prettig om persoonlijk contact te hebben met onze gasten, en dat is ook waar onze gasten voor komen”, zegt Sjoerd. De kinderen Groenendaal gaan naar het Collège en de oudste alweer bijna naar het Lycée, en het gezin is erg actief in de lokale samenleving.

e deden het bedrijf van de hand en oriënteerden zich op een nieuw bestaan in Frankrijk, het land dat hen erg trok. Hier een kleinschalig vakantieverblijf beginnen, was een droom van de Nederlanders. Zo gezegd, zo gedaan. Het stel, nu begin 40, kocht in Treignat, in het noorden van de Franse Auvergne, op de grens met de Limousin, een oude boerderij, dat reeds dertig jaar leeg stond. Ruim vijf jaar geleden verhuisden ze naar Frankrijk, samen met hun twee kinderen Anne (nu 14 jaar) en Noah (nu 12 jaar).

Z

InNederlandhaddenSjoerdenFeliciaGroenendaaleenkanobuitensportbedrijf. Met 25 instructeurs organiseerden ze kanovakanties en wildwatercursussen op verschillende rivieren in onder meer Spanje,Frankrijk,NepalenAfrika.Naruimtienjaarvondenzedat hettijdwasvooreennieuweinvullingvanhunleven.

LePetitPauliat

Thuis bij de emigrant

WereldMagazine.indd 4

4 | 5 www.wereldmagazine.nl

Mei 2013

(*) Mariska Smolders (1970) heeft in Nederland ruim vijftien jaar ervaring in de journalistiek en communicatie. In 2012 verhuisde ook zij met haar man en twee zoontjes naar het Franse platteland (Limousin). Ze houdt een blog bij over haar Franse avontuur (www.decreuseisreuze. blogspot.nl) en is actief als journalist en tekstschrijver (www.mariskasmolders.nl).

Bekijk het video-interview gemaakt door Mariska Smolders* via: www.wereldmagazine.nl

P

15-04-13 07:11

[ Tekst ] Oetse Eilander

Foto: Oetse Eilander

S

chrijfster van literaire thrillers Patricia Snel (45) zoekt haar onderwerpen en het decor waarin ze zich afspelen graag dicht bij huis. Ze woonde in Amsterdam, vervolgens in het Drentse dorp Dwingeloo en sinds twee jaar in de tropen, in de Aziatische metropool Singapore. Het laatste vanwege haar Nederlandse partner die als expat zijn brood verdient in

Een overbuurman dacht onbespied een vrouw in zijn appartement te kunnen slaan, maar het tafereel werd gezien door Patri-

de it-wereld. Het onderwerp voor haar inmiddels derde roman diende zich ook deze keer spontaan aan in haar nieuwe woonomgeving.

roman‘Deexpat’zichafindedonkerewereldvandevrouwenhandelinSingapore.

stondendeintrigesvanhetplattelandcentraalin‘Deintrigant’enspeelthaarjongste

teontrafelen.Daaromdookzevoorhaarroman‘Verblind’indewereldvandewietteelt,

toenzeouderwerd,debehoefteomdewaarheiddiemethetbloteoognietzichtbaaris

zitnueenmaalinhaarnatuur.Hetisvooraldenieuwsgierigheidnaarhetonbekendeen,

kattenkwaaduit,moeiteomophetrechtepadteblijvenheeftzenooitgehad;eerlijkheid

ze op de basisschool wel genoemd. Maar ook al haalde de jonge Patricia Snel heel wat

Zewasalskindalgefascineerddoor‘dedingendienietmogen’.‘Eenstoutmeisje’werd

“Hetexpatlevenistoch vaakeenbubblewaarin jeverkeert”

Patricia Snel, expat en schrijfster in Singapore

Wereld

ma ga zine

Zo krijgen we een intiem kijkje in het dagelijkse leven van veel expats in de tropen. Het zijn de stereotiepe beelden. De man, altijd druk, vaak van huis, die meent zijn vrouw wel aan haar lot te kunnen overlaten. Met zo veel luxe om je heen en de creditcard van manlief in je tas ‘heb je toch niets te klagen’? Veel vrouwen op hun beurt zijn nog altijd te herkennen als de verwende, verveelde en verwaarloosde echtgenotes, door Patricia Snel

GooischeVrouweninhetkwadraat

oogje dichtgeknepen. Voor Patricia Snel reden genoeg haar laatste roman in de wereld van vrouwenhandel en prostitutie te plaatsen. En ook al blijft het fictie, de levens van hoofdpersoon Julia en schrijfster Patricia Snel vertonen zeker overeenkomsten.

Hét magazine voor Nederlanders in het buitenland

Toch sluit ze haar ogen niet voor de duistere kant van haar nieuwe woonomgeving. Op papier een democratie, in de praktijk een overheid die alles en iedereen scherp in de gaten houdt. Behalve als het om mensenrechten gaat, dan wordt graag een

Net zoals het strak georganiseerde, aan strenge regels gebonden leven in Singapore voor een groot deel haar goedkeuring kan wegdragen. “De duizenden taxi’s, hoe het openbaar vervoer geregeld is, de werklust van de mensen, hoe op zo’n dichtbevolkt stuk land mensen vredig naast elkaar leven. Als je bedenkt dat het land veertig jaar geleden nog vooral moerasgebied was en inmiddels een van de economische centra in de wereld, dan heb ik daar veel respect voor”.

In haar eigen leven had Patricia Snel ook te maken met fysiek geweld. Als achttienjarige bleek haar eerste serieuze partner losse handjes te hebben en moest ze menige geestelijke en fysieke vernedering ondergaan. De behoefte erover te schrijven had ze in die periode nog niet. Dat schrijven kwam pas toen ze rust vond op het Drentse platteland. Een groter contrast is nauwelijks denkbaar: het snelle, hippe leven in een land dat 24 uur per dag op volle toeren draait tegenover het kabbelende ritme van het Drentse platteland. Patricia Snel voelt zich in beide werelden thuis. Vijf jaar woonde ze aan de rand van bos en hei, een periode waarin haar schrijftalent tot volle bloei kwam. Ze komt nog altijd graag in Dwingeloo, zoals voor ons gesprek, nu ze toch een paar weken in Nederland is om haar boek te promoten. “Hier is niet alleen rust en ruimte, de mensen gaan ook op een andere manier met elkaar om dan bijvoorbeeld in Amsterdam. Daar zie je kinderen van twaalf hun middelvinger opsteken tegen hun moeder. Hier is nog sprake van een gezonde hiërarchie, respect van jong voor oud. Ja, dat spreekt me aan”.

Gezondehiërarchie

cia. “Ik pakte meteen mijn verrekijker om van dichtbij te kunnen kijken wat hij aan het uitspoken was. Ik ben hem vervolgens blijven begluren, totdat hij mij betrapte en de rollen werden omgedraaid. Het begin van ‘De expat’ was geboren, mijn kapstok om de wereld van de vrouwenhandel en prostitutie bloot te leggen was een feit”.

WereldMagazine.indd 6

6 | 7 www.wereldmagazine.nl

Mei 2013

omgedoopt tot ‘Gooische Vrouwen in het kwadraat’: ”Die zie je in Singapore vooral in, zoals ik het noem, ‘het reservaat’, een buitenwijk waar de expats uit alle windstreken bij elkaar klitten. Daar kom je de klassieke expatvrouw tegen die zich overgeeft aan het leven aan de rand van het zwembad, de recepties en misschien wat vrijwilligerswerk. Als ik bij de Hollandse club kom, bijvoorbeeld om een lezing te geven, hoor ik vaak: ‘het lukt me maar niet een baan te vinden’. Maar de waarheid is: ze willen helemaal niet werken. Ze hebben maids (dienstmeisjes), veel vrije tijd en nog meer excuses om het vooral niet te doen. Dergelijke types, en dat zijn echt niet alleen de Nederlanders, daar erger ik me wel aan, ook al heb ik het idee dat dit soort expat zijn langste tijd gehad heeft ”.

Beluister het radio-interview via: www.wereldmagazine.nl

P

15-04-13 07:12

A

Collega’s vonden het stoer van haar dat ze de oorlog in Afghanistan ging verslaan. Anderen verklaarden haar voor gek. “Maar ik ging er niet heen als een kip zonder kop, ik had mijn veiligheids-

an haar keukentafel in Amsterdam checkt Righton de Twitterberichten van zowel de Taliban als de ISAF, de internationale troepenmacht. De Taliban eisen deze ochtend een aanval op een Amerikaanse legerbasis op, leest ze. De journaliste is net een maand terug in Nederland. Op tafel ligt haar boek Duizend dagen extreem leven, over haar werk en haar leven in een land dat niet verder af zou kunnen staan van Nederland, wat betreft veiligheid en vrijheid.

Afghanen keken vreemd op als ze een westerse vrouw zagen

Hetderdegeslacht

plan klaar.” Voordat ze de hoofdstad uitreed, bijvoorbeeld, belde ze dagenlang met betrouwbare informanten om uit te vissen welke wegen en dorpjes veilig waren. Ze bracht de Volkskrant op de hoogte waar ze was. Ze zorgde ervoor dat haar chauffeur veiligheidsgordels in de auto installeerde, en dat ze zelf zedig gekleed was. En dan nog, met hoofddoek op of boerka aan, zagen Afghanen dat ze een westerling was door de zelfverzekerde manier waarop ze liep. “Veilig blijven in dat land is iets waar je constant mee bezig bleef, 24 uur per dag keek ik over mijn schouder”.

voordeVolkskrant,werddehaattegenwesterlingenjuistgroter.

wasminderwaar;indedriejaardatNatalieRightoncorrespondentinAfghanistanwas

ergensdatdiestadbevrijdwasdoorwesterlingen,endatzeheelblijzoudenzijn”.Niets

mannen met machinegeweren – een vesting was het.“Noem het naïef, maar ik dacht

overdehoeveelheidwapensomhaarheen,dehogebomwerendemurenmetprikkeldraad,

DeallereerstedagdatzerondreeddoordeAfghaansehoofdstadKabulwaszestomverbaasd

“Ikschreeuwde:gajemenu ooknogdoodschieten?”

Natalie Righton woonde en werkte drie jaar in Afghanistan

[ Tekst ] Marjolein Stoop

Op het vliegveld werd ze tegengehouden door een Afghaanse politieagent, ze mocht in tegenstelling tot de andere reizigers niet doorlopen. “Omdat ik een westerling was. Deze meneer probeert mij te treiteren, dacht ik, zodanig dat ik mijn vliegtuig mis. En daar had ik op dat moment geen geduld voor omdat ik mijn deadline wilde halen.” Righton werd boos op de man en liep door. “Ik hoorde hoe hij op dat moment zijn wapen pakte. Een soort klikgeluid. En ik stond natuurlijk aan de grond genageld. Hij kon mij op dat moment doodschieten omdat ik hem niet gehoorzaamde, en daar zou hij mee wegkomen omdat ik hem

Ze deed het uit veiligheidsoverwegingen. “Als ze mij in de Afghaanse cultuur behandelen als een man, hoor ik respect te krijgen, kunnen mannen mij te woord staan, me in de ogen aankijken als ik ze interview en ben ik dus iemand met wie je niet solt. Een vrouw die in haar eentje in de mannelijke gastenkamer zit, is een prostituee in hun ogen.”

Wereld

ma ga zine

Hét magazine voor Nederlanders in het buitenland

Het ging ook wel eens mis. “Ik ben ook een mens en ik maak fouten”, verontschuldigt ze zich. Het was op de dag dat Osama Bin

Onderschot

Laden was gedood in Pakistan. Ze wilde naar Islamabad vliegen, de hoofdstad van Pakistan, om een stuk te schrijven voor de krant en ze had haast. Maar in Kabul was inmiddels ook duidelijk dat Bin Laden dood was en de sfeer was gespannen. “Velen waren teleurgesteld over zijn dood. Ze zagen in Bin Laden een held die opstond tegen de Amerikanen. Dus er was op dat moment spanning tussen de Afghanen en mij, omdat ik een westerling ben en op dat moment in hun ogen Amerika representeerde.”

rondlopen die vragen stelde. “Ik was een soort buitenaards wezen”, vertelt ze. “Ze zagen wel aan mijn uiterlijk dat ik een vrouw ben, maar ik deed het werk van een man. En dat snapten ze niet helemaal. Dus voor de zekerheid behandelden ze me maar als een man.” Ze noemt het de truc van het derde geslacht en daar maakte ze ook een beetje misbruik van. “In een Afghaans restaurant betaalde ik altijd de rekening. Daarmee suggereerde ik dat ik de baas ben, dan steeg ik in aanzien.”

WereldMagazine.indd 12

12 | 13 www.wereldmagazine.nl

Mei 2013

Het is niet gemakkelijk om je als vrouw zo anders te moeten gedragen dan je gewend bent. In Afghanistan leven de seksen

Seksueelgefrustreerd

Righton ziet het vaker bij buitenlanders die in een ander land wonen. Het zijn vaak niet de nieuwelingen die iets overkomt, maar zij die er al een tijdje wonen. “Ze denken: ik ken de cultuur, ik weet hoever ik kan gaan en daardoor ga je over een grens heen. En dat ging ik ook.”

als vrouw terechtwees in het openbaar.” In plaats van haar mond te houden, schreeuwde Righton in het Nederlands: “Ga je me nu ook nog doodschieten?” Ton Koene, fotograaf en de vriend van de journaliste zag het mis gaan. Hij ging vlak voor Righton staan en bood op zijn allernederigst zijn excuses aan voor het schandalige gedrag van zijn echtgenote. “Het was de enige manier waarop die man kalmeerde, waarna hij Ton recht in de ogen aankeek en zei: dat klopt. Jouw vrouw heeft zich verkeerd gedragen. Maar ik vergeef jou”.

Bekijk het video-interview via: www.wereldmagazine.nl

P

15-04-13 07:12