Hoensbroek 3.0 werk in uitvoering, versie 10 april 2014
van MIJN verleden naar mijn TOEKOMST Businessplan Centrumgebied Hoensbroek 1
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Verantwoording In haar vergadering van 17 februari 2014 heeft het bestuur van de ondernemersvereniging “Stichting BIZ Winkelcentrum Hartje Hoensbroek” opdracht gegeven om t.b.v. het centrumgebied een ontwikkelingsperspectief te ontwikkelen. Deze opdracht is, in samenwerking met Harry Hertog, de centrummanager Hoensbroek, en met ondersteuning van de gemeente Heerlen, uitgevoerd door bedrijfskundig ir. Henk Vos van Consolve consultancy bv. In Hoensbroek 3.0 wordt het perspectief voor het Winkelcentrum Hoensbroek in samenhang en vanuit een integrale visie op de toekomstige ontwikkeling van Hoensbroek geschetst . Het plan is opgesteld t.b.v. de discussie en positie bepaling in de ondernemersvereniging “Stichting BIZ Winkelcentrum Hartje Hoensbroek”. De initiatiefnemers willen daarmee draagvlak verwerven voor de noodzakelijke herontwikkeling van het centrumgebied ter bestrijding van leegstand en verlies van bedrijvigheid. Het plan Hoensbroek 3.0 heeft het karakter van “werk in uitvoering”, daardoor lopen niet alle teksten synchroon (voortschrijdende inzichten).
Stichting Bedrijven Investerings Zone Winkelcentrum Hartje Hoensbroek
In de vergadering van 31 maart 2014 heeft het bestuur van de ondernemersvereniging “Stichting BIZ Winkelcentrum Hartje Hoensbroek” het plan Hoensbroek 3.0 (versie 25 maart 2014) besproken en met aanvullende reacties en opmerkingen vastgesteld. De resultaten hiervan zijn verwerkt in deze versie die de basis vormt voor het verdere traject richting achterban BIZ gebied, de Stichting Centrum Management Hoensbroek, de gemeente Heerlen en uiteindelijk alle betrokkenen in Hoensbroek.
Het onderzoek en de planontwikkeling is gebaseerd op desk-research, gesprekken met stakeholders, ondernemers in Hoensbroek en beleidsmakers van de gemeente Heerlen. Reacties, vragen, opmerkingen, ideeën en voorstellen m.b.t. Hoensbroek 3.0 kunnen gestuurd worden naar het email adres
[email protected]. Voor het snel lezen van dit plan volstaat de samenvatting op pagina 4 t/m 8. Heerlen, 2 april 2014.
2
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Inhoudsopgave Samenvatting Hoensbroek 3.0
4
1.
Uitgangssituatie
9
2. 3.
Vragen en opgaven Winkelcentrum Hoensbroek 3.1 Centrumplan 3.2 Kerngebied 3.3 Profiel 3.4 Evenementen 3.5 Gebiedsrelaties Hoensbroek 3.0 4.1 Bedrijvigheid en Winkelcentrum 4.2 Recreatie en Natuur 4.3 Geschiedenis en Cultuur Maatregelen, Evenementen en Projecten 5.1 Exploitatiemaatregelen Winkelcentrum 5.2 Ontwikkeling evenementenbeleid 5.3 Coöperatieve projectontwikkeling Perspectief en effecten Verdere aanpak
10 11
4.
5.
6. 7.
Bijlagen 1. Branchemix Winkelcentrum Hoensbroek 2. Casus Coöperatief Vastgoedfonds Hoensbroek 3. Beschrijving Projecten Hoensbroek 3.0 4. Schatting kosten Hoensbroek 3.0 5. Proeve van nieuw Evenementenbeleid 6. Gebruik BIZ budget 7. Gebiedsrelaties en Kasteel- en Landschapspark 3
19
22
26 27 29 31 32 34 35 36 37
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Samenvatting Hoensbroek 3.0 Samenvatting In de vergadering van 31 maart 2014 heeft het bestuur van de Stichting “BIZ Winkelcentrum Hartje Hoensbroek” ingestemd met het plan Hoensbroek 3.0; van MIJN verleden naar mijn Toekomst”. Het bestuur zal het plan voorleggen aan alle ondernemers en vastgoed eigenaren uit het BIZ-gebied en een breed draagvlak zoeken voor de realisatie van het plan. Indien Hoensbroek 3.0 de noodzakelijke brede ondersteuning krijgt zal het bestuur zich inspannen om samen met de Stichting Centrum Management Hoensbroek de noodzakelijke middelen te verwerven die nodig zijn voor realisatie van het plan in de periode 2015-2020.
Centrumgebied Hoensbroek als een “Hybride” Winkelcentrum met verschillende elkaar versterkende functies
4
In Hoensbroek 3.0 wordt een streefbeeld geschetst voor het gebruik van het centrumgebied als “Hybride Winkelcentrum Hoensbroek”. Een winkelcentrum dat “dichtbij, dienstbaar en duurzaam” wil zijn en ruimte wil bieden aan detailhandel en andere gerelateerde bedrijvigheid. Het centrumgebied bedient een verzorgingsgebied met circa 20.000–25.000 inwoners en wil een branchemix aanbieden voor dagelijkse en niet-dagelijkse levensbehoeften. Aangezien het bestaande winkeloppervlakte in het centrumgebied boven de voor deze functie noodzakelijke ruimtebehoefte ligt, wordt een perspectief geschetst waarbij ook andere passende functies het centrumgebied gaan gebruiken. Deze invulling is aangeduid met de term “Hybride”. Daarmee wil Hoensbroek invulling geven aan een voor deze eeuw kenmerkende ontwikkeling waarin allerlei mengvormen naast elkaar functioneren. Voor auto’s en energiesystemen is dit reeds ingeburgerd. Voor centrumgebieden biedt dit kansen om naast de traditionele detailhandel ook ruimte te bieden aan woning-winkel-werkplaats gebruik, leerwerkbedrijven, clustering of nesting van thema’s (Gezondheid en Hergebruik) en het faciliteren van afhaalpunten voor webshops. Dit nieuwe streefbeeld voor het winkelcentrum Hoensbroek is zeker nog niet “af” en behoeft verdere invulling via clustering, nesting, verplaatsing en het werven van nieuwe ondernemers en starters. Daarbij streeft het BIZ-gebied naar een passende en versterkende branchemix. De voorwaarden om dit Winkelcentrum Hoensbroek nieuwe stijl te kunnen realiseren is in Hoensbroek 3.0 beschreven en vormt de leidraad voor het bestuur van dit “BIZ Gebied” in de periode 2015-2020. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Samenvatting Hoensbroek is na de mijnindustrie (Hoensbroek 1.0) en de daaropvolgende herstructurering (Hoensbroek 2.0) in een negatieve spiraal terecht gekomen. Het wegvallen van de industriële werkgelegenheid kon niet volledig gecompenseerd worden en daarmee is het draagvlak voor het centrumgebied verzwakt. Door verschillende oorzaken is de identiteit en het imago van Hoensbroek ernstig aangetast. Toch is er anno 2014 met een Kasteel- en Landschapspark van formaat, een “Campus” Adelante met academische status en de Braderie als groot Volkscultuurfestival ook “Morgenlucht” in Hoensbroek. Het verhaal van Hoensbroek “Moerasland-Middeleeuwen-Mijnindustrie-Morgenlucht” is het waard om te vertellen en biedt inspiratie voor Hoensbroek 3.0; “van MIJN verleden naar mijn TOEKOMST”.
“de ridder Hoen stamboom”
WH
samen de formule exploiteren
5
In het plan Hoensbroek 3.0 worden 5 verschillende maatregelen geschetst waarmee het gebruik en de bedrijvigheid van het centrumgebied Hoensbroek verbeterd kan worden. Deze maatregelen betreffen: 1. Exploitatie Winkelcentrum Hoensbroek 2. Ondersteunend evenementenbeleid 3. Coöperatieve projecten centrumgebied 4. Samenwerking en synergie gebiedsrelaties 5. IBA Parkstad projectperspectieven Exploitatie Winkelcentrum Hoensbroek Voor de exploitatie van het centrumgebied willen de ondernemers een exploitatieconcept ontwikkelen als ware het gebied één groot “Hybride Winkelcentrum Hoensbroek”. Een winkelcentrum met meer dan 1 miljoen bezoekers per jaar, een omzet van bijna 100 miljoen en zo’n 80 shops met 400 parttime medewerkers/sters. Het streefbeeld en de ambitie van Hoensbroek 3.0 vraagt een samenwerkingsvorm waarmee het mogelijk is het merk “Winkelcentrum Hoensbroek” te ontwikkelen, formulemanagement toe te passen en regie te voeren over het vastgoed gebruik. Dit vereist uitvoeringscapaciteit om deze ambitie in de periode 2015-2020 te realiseren. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Samenvatting Ondersteunend evenementenbeleid Naast de succesvolle Braderie worden er door de “BIZ” in het centrumgebied een groot aantal verkoopbevorderende evenementen georganiseerd. Hoensbroek 3.0 stelt voor om het evenementenbeleid meer ondersteunend en communicatief voor de identiteit en het imago van Hoensbroek te gebruiken en daarmee een meer duurzame bijdrage aan de belangstelling voor het centrumgebied te realiseren. In het kader van het “Jaar van de Mijnen” 2015 willen de ondernemers van het “BIZ gebied” deze nieuwe koers oppakken. In bijlage 5 is een proeve van dit nieuwe evenementenbeleid geschetst. Coöperatieve projecten centrumgebied Om het “Winkelcentrum Hoensbroek” nieuwe stijl te realiseren dient er geïnvesteerd te worden in de “looks & feels” van de winkels in het centrumgebied en in de gebruiksmogelijkheden van het vastgoed. In het huidige klimaat zullen voor deze opgave geen eigenaren of ondernemers gevonden worden die bereid c.q. in staat zijn hierin te investeren. Naast de reeds lopende investering in de fysieke omgeving van het centrumgebied (Centrumplan Hoensbroek) is het noodzakelijk deze impasse in de ontwikkelingskansen voor het centrumgebied te doorbreken. Daarvoor worden in Hoensbroek 3.0 vijf projecten geschetst (zie ook de bijlagen 2 en 3) die voor de doorbraak kunnen zorgen: 1. Realiseer een “Winkelcentrum” gevoel. 2. Los het “Locatie Wijshoff” probleem op. 3. Een Coöperatief Vastgoedfonds Hoensbroek. 4. Een Coöperatief Energiebedrijf Emma. 5. Het project “Particulier Occasionpark Hoensbroek” Deze projecten kunnen gerealiseerd worden als alle stakeholders rond het centrumgebied de handen ineen slaan. De marktconsultatie van MKB/REVA (2012) komt tot de conclusie dat het centrumplan alleen onvoldoende is. De maatschappelijke kosten van niets doen zijn hoog door verlies van werkgelegenheid, waardevermindering van vastgoed, meer overlast en verder imagoverlies voor geheel Hoensbroek. 6
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Samenvatting Samenwerking gebiedsrelaties De verschillende gebiedsrelaties van het centrumgebied kunnen een substantiële bijdrage leveren aan de belangstelling voor en het gebruik van het “Winkelcentrum Hoensbroek”. Uit het vooronderzoek komen verschillende concrete mogelijkheden naar voren die reeds op korte termijn effect kunnen hebben. Dit betreft onder andere: • een ontwikkelingskans voor de locatie “Wijshoff” • een aanbod van “Historisch Goud” voor leegstandsgebruik in 2015 • het nieuwe Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek (project Corio Glana) • het verhaal van de Staatsmijn Emma, het Mijnspoor en de Mijnboulevard
Met name het op een attractieve wijze verbinden van het centrumgebied met het nieuwe Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek biedt nieuwe kansen. Wellicht ook in combinatie met het versterken van de wandel- en jogging infrastructuur rond het centrumgebied (thema Gezondheid).
een Kasteel- en Landschapspark van formaat
IBA Parkstad Projectperspectieven Uit het vooronderzoek komen een aantal ideeën en perspectieven naar voren die het waard zijn om, in het kader van de IBA Parkstad, nader te onderzoeken. De projecten worden in Hoensbroek 3.0 kort geschetst en betreffen: • het project “Emma en Mijnboulevard” • het project “Adelante Campus” • het project “Kasteeltuinen, historische groenten en bronwater” Deze projectperspectieven kunnen een bijdrage leveren aan de verdere economische versterking van Hoensbroek en het centrumgebied. De IBA Parkstad biedt kansen deze projecten als bijzondere impuls voor Hoensbroek 3.0 te ontwikkelen. Het creëren van samenhang en betekenis in de “aanbodstructuur” in Hoensbroek biedt in potentie de kans om het draagvlakverlies van het winkelcentrum door krimp te compenseren! Zie ook bijlage 3 en 7.
7
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Samenvatting Verdere aanpak en kosten De beleidsvisies (Stadsdeelvisie, Masterplan en Centrumplan) en onderzoeken (o.a. Distributieplanologisch onderzoek BRO en Marktconsultatie MKB/REVA) m.b.t. Hoensbroek bieden een meer dan goede basis om nu knopen door te hakken en de plannen te realiseren. Het bestuur van de Stichting BIZ Winkelcentrum Hartje Hoensbroek” is van mening dat in Hoensbroek 3.0 een goede geïntegreerde basis geschetst wordt om de doelstelling voor het centrumgebied te realiseren. Met de huidige uitvoeringscapaciteit voor het Centrummanagement Hoensbroek (12 uur per week) is deze opgave niet te realiseren. De ondernemers van het centrumgebied pleiten dan ook voor het instellen van een Projectbureau Hoensbroek 3.0 waarmee in de periode 2015-2020 de beschreven maatregelen en projecten gerealiseerd kunnen worden.
Positieve balans voor Hoensbroek 3.0
De kosten voor het realiseren van Hoensbroek 3.0 worden op 4.8 miljoen euro geschat. De berekeningsgrondslag hiervoor is opgenomen in bijlage 4. De effecten in termen van vastgoed gebruik centrumgebied, werkgelegenheid en uitstraling naar Hoensbroek als geheel worden alleen al op basis van het aanpakken van de leegstand geschat op 50 nieuwe arbeidsplaatsen en een opwaardering van de waarde van het vastgoed in het centrumgebied met circa 20% oftewel 6 miljoen euro. Het project Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek heeft de potentie van een dagrecreatieve bestemming van formaat (meer dan 100.000 bezoekers per jaar) en een “Campusontwikkeling” op de locatie Adelante kan de economisch zo noodzakelijke “Morgenlucht” voor Hoensbroek opleveren. Kortom de imago effecten en de economische betekenis genereren in het geschetste perspectief van Hoensbroek 3.0 een enorme impuls. Deze effecten zijn een investering van 4.8 miljoen euro meer dan waard. De grootste winst zal het herstel van vertrouwen in de ontwikkeling van Hoensbroek zijn en daarvan profiteren alle inwoners en ondernemers. De negatieve spiraal van de laatste 15 jaar en het omzetverlies tijdens “de verbouwing” (Centrumplan) hebben een grote wissel getrokken op de energie en het weerstandsvermogen van de ondernemers. Met Hoensbroek 3.0 willen zij dit achter zich laten en hopen op brede maatschappelijk steun voor dit toekomstperspectief.
8
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Uitgangssituatie 1.
Uitgangssituatie In opdracht van de ondernemersvereniging “Stichting BIZ Winkelcentrum Hartje Hoensbroek” en in samenwerking met de Stichting Centrummanagement Hoensbroek heeft bedrijfskundig adviesbureau Consolve consultancy bv in het eerste kwartaal van 2014 een onderzoek uitgevoerd naar het ontwikkelingsperspectief voor het Centrumgebied Hoensbroek. Het Centrumgebied kampt met een verlies aan draagvlak, hoge leegstand en overlast. Een ontwikkeling die samenhangt met het mijnverleden en de daarop volgende herstructureringsperiode.
Dit project heeft daarom de werktitel Hoensbroek 3.0 “van MIJN verleden naar mijn TOEKOMST” gekregen. Daarmee willen de initiatiefnemers een plan voor het Winkelcentrum Hoensbroek presenteren met een samenhangend toekomstperspectief voor Hoensbroek. De initiatiefnemers willen dit plan in de periode 2015-2020 realiseren en roepen alle inwoners, ondernemers en instellingen in Hoensbroek op hun inbreng daarbij te leveren. Samen is veel mogelijk!
Hoensbroek 3.0: van mijngeschiedenis naar toekomstperspectief
9
Achtereenvolgens worden in dit plan de vragen en opgaven aangegeven (hoofdstuk 2), de resultaten van het vooronderzoek “Winkelcentrum Hoensbroek” (hoofdstuk 3) gepresenteerd, de uitwerking van het motto “van MIJN verleden naar mijn TOEKOMST” (hoofdstuk 4), de concrete maatregelen, evenementen en projecten (hoofdstuk 5), het perspectief voor de periode 2015-2020 (hoofdstuk 6) en de verdere aanpak (hoofdstuk 7).
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Vragen en opgaven 2.
Vragen en opgaven Met het project Hoensbroek 3.0 willen de initiatiefnemers de leegstand in het Centrumgebied aanpakken en een platform creëren voor een sterkere locale economische focus. Met het Masterplan 2009 en het daaruit ontwikkelde Centrumplan 2012 heeft de gemeente Heerlen het voortouw genomen in het verbeteren van de omgevingskwaliteit van het winkelcentrum Hoensbroek. Diverse projecten zijn in uitvoering (o.a. het Aldenhovenpark met de nieuwe Brede Maatschappelijke Voorziening) en uitdagende plannen zijn ontwikkeld (o.a. projecten in het kader van het beekdalenplan Corio Glana). Uit gesprekken met ondernemers blijkt een sterke behoefte om tot realisatie van plannen en projecten te komen. Dat vereist realisme en het doorhakken van enkele moeilijke knopen: • Welke functie heeft het Winkelcentrum Hoensbroek? • Hoe verhoudt zich dit tot het gebied Akerstraat-Noord? • Hoe kan de locatie “Pand Wijshoff” aangepakt worden? • Zijn er profileringkansen voor het Winkelcentrum Hoensbroek ? Het Winkelcentrum Hoensbroek dient zich allereerst op zijn verzorgingsgebied te richten. Dit omvat een gebied met circa 20.000 tot 25.000 inwoners. Hier hoort een profiel bij van dagelijkse levensbehoeften en een branchemix voor de niet-dagelijkse behoeften van deze locale markt. Het huidige winkeloppervlakte per inwoner ligt in Hoensbroek boven het landelijke gemiddelde (BRO, 2009) en de branchemix is niet optimaal voor de marktsituatie van het verzorgingsgebied (Markconsultatie MKB/REVA, 2012). Het oplossen van deze mismatch wordt in dit plan met een set van maatregelen aangepakt die van “voor de hand liggend” tot “bijzonder en innovatief” reiken. Veel oplossingen vergen samenwerking tussen de betrokken ondernemers in het winkelgebied en andere partijen. In hoofdstuk 3 worden deze maatregelen en mogelijk effecten beschreven. In hoofdstuk 4 wordt een breder (economische) perspectief voor Hoensbroek geschetst waarna in de hoofdstukken 5 - 7 de verdere aanpak en concrete realisatie uitgewerkt is.
10
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Winkelcentrum Hoensbroek 3.
Winkelcentrum Hoensbroek In de afgelopen jaren zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd: • Kwantitatieve onderbouwing uitbreiding winkelruimte centrum Hoensbroek, bureau BRO april 2009. • Retailstructuurvisie 2010-2020 Parkstad Limburg, januari 2010. • Marktconsultatie Retail Òs Gebrook, MKB/REVA, november 2012. • Onderzoeksrapport Ondernemersvereniging Hartje Hoensbroek, Stageonderzoek Zuyd Hogeschool, november 2012. Deze onderzoeken zijn met name uitgevoerd vanuit de logische vraag welke bedrijfsmatige ontwikkeling noodzakelijk is als de gemeente Heerlen investeert in het centrumplan? Fase 1 van de opwaardering van de publieke ruimte van het centrumgebied is in 2013 gerealiseerd en fase 2 start in tweede helft van 2014. Bij de ondernemers in het Winkelcentrum Hoensbroek is er voorbehoud op “plannen maken”. Het is niet verwonderlijk dat ondernemers die het moeilijk hebben om de eindjes aan elkaar te knopen niets meer en minder wensen dan een snelle verbetering van de situatie. Concreet komt dit neer op zaken als: • Het centrumgebied versterken door ondernemers vanuit andere locaties in Hoensbroek naar het centrumgebied te “lokken”. • Leegstand aanpakken en alles in het werk stellen om nieuwe ondernemers en starters naar Hoensbroek te halen. • Actief toezicht t.b.v. het bestrijden vandalisme en ongewenst gedrag en het (gevoel) van veiligheid verbeteren.
Omvang winkelgebieden in m² wvo Retailstructuurvisie 2010-2020 Parkstad Limburg, januari 2010
11
In het plan dat in dit hoofdstuk gepresenteerd wordt, ligt dan ook niet zo zeer de nadruk op “plannen maken” maar op concrete maatregelen en de uitvoering. Toch zal blijken dat het oplossen van de centrumsituatie vele (kleine) stappen vergt, consequente realisatie door het centrum management (capaciteit) en samenwerking van vele partijen. Hoensbroek 3.0 is een samenhangend concreet plan en de aanzet voor de realisatie daarvan. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Winkelcentrum Hoensbroek Er bestaat geen volledig en actueel overzicht van de leegstand situatie. Het Bedrijvencontactpunt heeft een overzicht van panden die door makelaars aangeboden worden, dit overzicht bevat echter niet het particuliere aanbod. Begin 2014 staan, volgens een inventarisatie van Mick Antkowiak, 21 (19% ) van de 112 panden in het BIZ gebied leeg (zie ook bijlage 1). Ondanks deze gevaarlijke leegstandsituatie worden er in het Winkelcentrum Hoensbroek nog steeds huurprijzen voor leegstaande panden gevraagd van € 100,- per m² per jaar. Dit kostenniveau is voor verplaatsers en starters te hoog. Ook de voortdurend stijgende energiekosten vormen een belangrijke belasting voor de ondernemers in het centrumgebied. De marktsituatie van Hoensbroek wordt gekenmerkt door een verzorgingsgebied met een koopkracht die lager is dan het Nederlandse gemiddelde en een vergrijzing die hoger is dan gemiddeld. Dit hoeft niet negatief voor de formule van het Winkelcentrum Hoensbroek te zijn, maar vergt wel een goed op deze marktsituatie afgestemd aanbod. In bijlage 1 is in algemene zin een branche mix voor een dergelijk situatie geschetst op basis van voor Nederland geldende winkelgebiedcriteria. Het realiseren van de branchemix zoals in bijlage 1 geschetst voor het Winkelcentrum Hoensbroek vergt een actieve marktbewerking en het inzetten van alle middelen en maatregelen. Alle plannen die tot nu toe gemaakt zijn voor het Centrumgebied Hoensbroek houden te weinig rekening met de uitvoeringscapaciteit die dit proces vergt. Het budget van de ondernemersvereniging “Stichting BIZ Winkelcentrum Hoensbroek” wordt voor circa 80% gebruikt voor het organiseren van evenementen. Deze evenementen dragen bij aan de beleving van het centrumgebied en het genereren van extra traffic. Het effect van dit evenementen beleid heeft echter niet bijgedragen aan het verminderen van de leegstand. De Stichting “Braderie” organiseert jaarlijks op Hemelvaartsdag één van de grootste markten in Limburg waar circa 100.000 mensen op af komen. Ook dit draagt bij aan de omzet van het Winkelgebied. De Stichting “Centrum Management Hoensbroek” biedt een samenwerkingsplatform en financiert een parttime centrummanager. Gegeven de geschetste situatie en opgaven voor het Centrumgebied Hoensbroek is een prioriteitendiscussie noodzakelijk m.b.t. de taken van de Stichting BIZ Winkelcentrum Hoensbroek en de Stichting Centrum Management Hoensbroek.
In dit hoofdstuk wordt het plan voor de ontwikkeling van het Winkelcentrum Hoensbroek nader uitgewerkt. Daarmee wordt feitelijk de toekomstige exploitatie opgave geschetst! 12
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Winkelcentrum Hoensbroek 3.1
Centrumplan Het Centrumplan voor Hoensbroek wordt in fasen gerealiseerd. Verwacht wordt dat dit plan in 2015 afgerond kan worden. In relatie tot het Centrumplan dient dan ook met de grootste spoed de voorwaarden voor een goed functionerend winkelcentrum ingevuld te worden. Een winkelcentrum dat dichtbij, dienstbaar en duurzaam is voor 20.000-25.000 inwoners. Wat is het winkelcentrum Niet alle ondernemers beschouwen het circa 800 meter lange lint van het Postplein tot de Markt als het Winkelcentrum Hoensbroek. Dit heeft te maken met het zwaartepunt van het winkelaanbod in het Kouvenderstraat, met het ontbreken van beleving op de “looproute” voor het publiek en met een gevelbeeld dat geen winkelcentrum gevoel communiceert. Voor het creëren van samenhang, beleving en gevoel is een gemeenschappelijke uitstraling van het winkelgebied van groot belang. Hier kan een gemeenschappelijk gevelbeleid en goed onderhoud al een wereld van verschil maken. Dit moet en kan het BIZ gebied aanpakken, desnoods met dwangmaatregelen voor eigenaren die weigerachtig zijn! Afbreukrisico aflopende huurcontracten In de huidige situatie van het Winkelcentrum Hoensbroek bestaan er risico’s bij aflopende huurcontracten. Onlangs is bekend geworden dat de HEMA aan het Gebrookerplein zijn huurcontract heeft opgezegd, het is nog niet bekend wat de achtergrond is. Het mogelijk wegvallen van publiekstrekkers zoals de HEMA en ETOS zou voor het Winkelcentrum desastreus zijn. Het vroegtijdig signaleren van afbreukrisico’s en het behouden van beeldbepalende winkels is een belangrijke taak voor het centrum management.
een wereld van verschil is mogelijk
13
Het “Pand Wijshoff” Het uitgebrande “Pand Wijshoff” vormt een ernstige aantasting van het Gebrookerplein. De gemeente en de eigenaren van het pand voeren reeds lange tijd overleg inzake het perspectief van deze locatie zonder zichtbaar resultaat. Hier is sprake van een situatie waar enkele eigenaren een geheel winkelcentrum in zijn ontwikkeling blokkeren. Deze impasse dient in het belang van velen, al dan niet met bestuursdwang, opgelost te worden. In onderdeel 3.3. wordt een invulling geschetst die past bij de marktsituatie in Hoensbroek.
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Winkelcentrum Hoensbroek Relatie met Akerstraat-Noord Volgens sommige ondernemers dient naar de relatie tussen de Akerstraat-Noord en het Winkelcentrum Hoensbroek gekeken te worden. Hier is, omdat de vraag buiten de opdracht valt, bij het opstellen van dit plan niet uitgebreid naar gekeken. De redenering is echter helder. De Akerstraat-Noord vormt, zeker in verbinding met de toekomstige Buitenring, een belangrijke verbindingsroute voor het Winkelcentrum Hoensbroek en geeft als het ware een visitekaartje af van wat je in het centrum kunt verwachten. Het is thans het bloedend restant van wat eens de “boulevard” van de modernste mijn ter wereld was, de Staatsmijn Emma. Vanuit deze overwegingen dient voor de Akerstraat-Noord een passende “rol” gevonden te worden. Dit zou nader onderzocht dienen te worden. Wellicht kan hier een perspectief voor locale ambachtelijke industrie gecreëerd worden met werken en wonen onder één dak zoals de oorspronkelijke middenstanders dat ook deden. Ook kan aan een invulling van de publieke ruimte gedacht worden die recht doet aan het verdwenen industrieel erfgoed van de Staatsmijn Emma. Gratis parkeren De goede parkeersituatie rond het Winkelcentrum Hoensbroek is een belangrijke troef. Een paar uur binnenstad kost in de meeste steden tegenwoordig een klein fortuin. Het gratis parkeren is voor ondernemers een vestigingsargument en dient dan ook voor de toekomst goed gewaarborgd te blijven. De verkeersgeleiding naar de verschillende parkeermogelijkheden in het centrumgebied is, zeker voor bezoekers die plaatselijk niet zo bekend zijn, onduidelijk. Ten behoeve van het versterken van het profiel van het Winkelcentrum Hoensbroek met een thematische focus op duurzaamheid, kan deze parkeersituatie voor een nieuw perspectief, een Particulier Occasionpark, benut worden. Zie hiervoor onderdeel 3.4 . Gebiedsrelaties Het winkelcentrum Hoensbroek kent een aantal gebiedsrelaties die de belangstelling en het gebruik van het centrumgebied kunnen versterken. Tot nu toe wordt er met deze gebiedsrelaties nog niet heel veel gedaan. Als concrete activiteit is in 2013 voor het eerst een Halloween Parade als gezamenlijk evenement van het centrumgebied en Kasteel Hoensbroek georganiseerd. In de gesprekken met gebiedsrelaties wordt de wens tot meer en betere samenwerking duidelijk uitgesproken, dit is in onderdeel 3.5 nader uitgewerkt. 14
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Winkelcentrum Hoensbroek 3.2
Kerngebied Het kerngebied van het Winkelcentrum is in het Centrumplan 2012 aangegeven en dat is voor Hoensbroek 3.0 de basis. Voor de ontwikkeling van het Winkelcentrum Hoensbroek is het noodzakelijk dat een aantal zaken gerealiseerd worden: • het helder afbakenen wat het gebied van het winkelcentrum is en hier een gemeenschappelijk kwaliteitsbeeld creëren. • Het ontwikkelen van een formule voor het winkelgebied en het verkrijgen van regie op het onroerend goed gebruik zodat de formule goed ingevuld kan worden. • Het creëren van één of enkele impulsprojecten (bijvoorbeeld in het kader van de IBA Parkstad) die toegevoegde attractiewaarde bieden voor het winkelcentrum. • Over de locatie “Wijshoff” en het Gebrookerplein bestaan nog verschillende inrichtingsopvattingen. Dat dit plein een cruciale “draaischijf” voor de beleving van een doorgaand en aansluitend winkelgebied is, staat echter buiten kijf. • Het samenwerken met zogenaamde gebiedsrelaties (Zwemparadijs Otterveurdt, Kasteelpark Hoensbroek enz.) en het creëren van synergie. Voor al deze opgaven en voorwaarden zijn eerste invullingen en maatregelen beschreven.
3.3
Trendonderzoek Retail 2020
15
Profiel Het basisprofiel voor het Winkelcentrum Hoensbroek is reeds geschetst. Een winkelcentrum voor de dagelijkse behoeften van een verzorgingsgebied met zo’n 20.000-25.000 inwoners die een wat lagere koopkracht en een wat hogere leeftijd dan gemiddeld hebben. Daarmee is er draagvlak voor een goed functionerend winkelcentrum maar verwerft het Winkelcentrum Hoensbroek nog geen extra aantrekkingskracht. Vanuit de trends die in het “Onderzoek Retail 2020” geschetst worden, komt één thema naar voren dat goed zou kunnen passen bij zowel de onroerend goed situatie van het Winkelcentrum Hoensbroek als ook de behoefte van de markt. Het thema recycling, re-use en hergebruik van grondstoffen wordt, volgens dit onderzoek, een belangrijke retail trend. Dit biedt voor het Winkelcentrum Hoensbroek een kans om, naast de opgave “verzorgingswinkelcentrum” een wervend, eigentijds en aanvullend profiel te creëren. De “markt” voor gebruikte goederen is sterk in beweging en voor een dergelijke ambitie kan het centrumgebied samenwerking zoeken met partners zoals RD4. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Winkelcentrum Hoensbroek Voortbouwend op het thema duurzaamheid heeft een ondernemer het idee geopperd om een coöperatieve energie onderneming voor het Winkelgebied Hoensbroek te overwegen. Er is voldoende (platdak) oppervlakte voor zonne-energie en ruimte voor groene verkoopconcepten (zoals meer permanente en moderne marktfaciliteiten). Ook een dergelijk project heeft, mits er een aantrekkelijk concept gerealiseerd kan worden, IBA Parkstad kwaliteit en wat nog belangrijker is, kan een duurzame bijdrage leveren in het verlagen van de vaste bedrijfskosten van ondernemers. Onderzoek of de huidige locatie van de HEMA en ETOS geschikt is voor een “brand-new-used” factory met aanbod van gebruikte goederen en gerelateerde diensten zoals een naaiatelier, een restauratiebedrijf, een stoffeerder en een electro reparatiebedrijf. Op de locatie Wijshoff zou dan een representatief nieuwbouwproject voor grote publiekstrekkers gepland kunnen worden. Een dergelijke invulling van deze probleemzone in het Centrumplan kan als project in het kader van de IBA Parkstad een bijzondere kwaliteit krijgen. Hier kan met behulp van een idee- en ontwerpwedstrijd in het kader van de IBA een belangrijke stap gezet worden, mits de HEMA, ETOS of andere ketens het Winkelcentrum Hoensbroek als vestigingsplaats zien en er projectontwikkelaars gevonden worden die aan een kwalitatieve invulling willen meewerken. Een invulling met verdere thematische profilering en het goed faciliteren van publiekstrekkers past beter bij het Gebrookerplein dan een verdere verbreding van het aanbod levensmiddelen en dagelijkse levensbehoeften, zie ook de uitkomst van het MKB/REVA onderzoek!
passende en kwalitatieve ontwikkeling locatie Wijshoff
De beelden op deze pagina geven een indruk van “kwalitatieve invulling”. Uiteraard dient iedere invulling te passen bij de schaal van het Winkelcentrum Hoensbroek, t.o.v. de huidige kwaliteit aan het Gebrookerplein is er nog een wereld te winnen. 3.4
meer permanente en moderne marktfaciliteiten
16
Evenementen Hoensbroek hecht zeer aan zijn evenementenbeleid en met de jaarlijkse Braderie heeft men een enorme publiekstrekker. Interessant is de positionering van de Braderie als een Volkscultuur evenement. Dit past bij het imago van de voormalige mijnstreek waar, net als bijvoorbeeld in Rotterdam, een sterke arbeiderscultuur bestond naar het motto “niet …, maar poetsen”. Ook de multiculturele achtergrond van de bevolking, ook vanuit de voormalige mijnindustrie, past hierbij. Indien het lukt om de evenementen in Hoensbroek meer thematisch te verbinden en als imago campagne voor Hoensbroek te gebruiken, dan kan het evenementenbeleid een meer duurzame rol vervullen. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Winkelcentrum Hoensbroek 3.5
Gebiedsrelaties Voor het Centrumgebied zijn een aantal gebiedsrelaties onderzocht vanuit de vraag kan hier wederzijdse versterking gerealiseerd worden. Met name is gekeken naar: • Kasteel Hoensbroek • Zwemparadijs Otterveurdt • Revalidatie Centrum Adelante • Mijnspoor en Staatsmijn Emma In het kader van Hoensbroek 3.0 is met een aantal vertegenwoordigers van deze “gebiedsrelaties” gesproken en deze eerste gesprekken bieden perspectief om de samenwerking met het centrumgebied concreet gestalte te geven. Kasteel Hoensbroek Kasteel Hoensbroek is een dagrecreatieve cultuurhistorische bestemming in Zuid-Limburg en trekt jaarlijks circa 65.000 bezoekers. Samen met de Droomvijver, het “Gebrooker” bos, het Dierenparkje en het Caumerbeekdal ligt hier een historisch landschapspark van formaat. Dit landschapspark vertelt de ontstaansgeschiedenis van Gebrook, het moerasland met een kasteel. In het kader van het project Corio Glana (beekdalenproject van het Waterschap) worden hier de projecten “ontwikkeling stadsmoeras Hoensbroek” en “herinrichting omgeving Kasteel Hoensbroek” gerealiseerd. Dit Kasteelpark Hoensbroek ligt op 10 loopminuten van het Winkelcentrum Hoensbroek. Het creëren van een aantrekkelijke wandelroute (informatie en beleving) tussen het park en het centrum kan helpen om bezoekersstromen te versterken. In het kader van het “Jaar van de Mijnen” heeft kasteel Hoensbroek c.q. de Stichting Historisch Goud het project “Pop-Up-Museum” Mijngeschiedenis voorbereid. In het overleg met Kasteel Hoensbroek werd aangeboden om de start van dit museum in het Winkelcentrum Hoensbroek te plannen. Dit levert extra publiek voor Hoensbroek en leegstandsbenutting in 2015 op.
Project Corio Glana
17
Mede gezien de nu lopende (her)inrichtingsprojecten rond Kasteel Hoensbroek en ontwikkelingen rond de toekomstige privatisering van de exploitatie van het Kasteel is het wenselijk deze relatie een goede ontwikkelingskans te bieden. Het kan een belangrijke dagrecreatieve bestemming worden (meer dan 100.000 bezoekers per jaar) en traffic voor het centrum opleveren. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Winkelcentrum Hoensbroek Zwemparadijs Otterveurdt Met 220.000 bezoekers per jaar is Otterveurdt een belangrijke bovenlokale dagrecreatieve en vrijetijdsvoorziening in Hoensbroek. Het aanbod van zwembadvoorzieningen wordt in Parkstad verband onderzocht. In het gesprek met Adelante bleek dat ook daar plannen gemaakt worden m.b.t. therapeutische en publieke zwembadvoorzieningen. Uit het vooronderzoek komt naar voren dat Otterveurdt in de verdere ontwikkeling wil investeren en dat daarvoor goede samenwerking met alle partijen een vereiste is. Als alle partijen dit doen dan levert dat belangrijk perspectief voor Hoensbroek op en kan het verlies aan draagvlak voor het centrumgebied gecompenseerd worden met nieuwe klantendoelgroepen! Zie ook bijlage 7 waarin het “samen staan we sterker” nog eens verduidelijkt wordt.
Adelante De vestiging van Adelante in Hoensbroek is niet meer vergelijkbaar met de bij veel mensen nog bekende “Lucaskliniek”. De Adelante Hoensbroek heeft de status van academische kliniek met specialisaties op het gebied van de revalidatie en twee hoogleraren die aan de universiteit Maastricht verbonden zijn. Met de vestiging van de zorginstelling Cicero en MKBbedrijven heeft deze locatie meer het karakter van een campus voor onderzoek, ontwikkeling en ondersteuning gekregen, een Campus voor “People en Possibilities”. Deze academische status is een goed bewaard geheim. Zowel uit het oogpunt van imago als ook vanuit de economische betekenis van dit “campusgebied” zou een meer offensieve profilering van dit specialisme en deze academische status goed zijn voor Hoensbroek .
“Campusgebied Adelante Hoensbroek”
18
In een eerste gesprek met Adelante zijn een aantal onderwerpen verkend die versterkend kunnen werken voor het centrumgebied Hoensbroek. Naast de hierboven geschetste imago winst voor Hoensbroek en het perspectief als economische motor (campus ontwikkeling), is daarbij ook de zogenaamde “in-residence” huisvesting van cliënten van Adelante aan de orde gekomen. Adelante wil de voorziening hiervoor op het “campus terrein” sluiten. Hier bestaat wellicht bijzondere huisvestingsvraag welke in het centrumgebied van Hoensbroek gerealiseerd kan worden, wellicht ook in combinatie met het perspectief voor de locatie “Wijshoff” aan het Gebrookerplein.
Aanbevolen wordt om deze gebiedsrelatie en mogelijke ontwikkelingsimpulsen voor het centrumgebied nader te onderzoeken. Het behouden en benutten van de academische status van de Adelante vestiging in Hoensbroek is van groot belang zowel voor de werkgelegenheid op dit gebied als ook voor het imago van Hoensbroek. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Hoensbroek 3.0 Bronwater Vanuit de kring van meelezers werd nog een goed bewaard geheim van Hoensbroek genoemd, Bronwater. Hier is in het kader van dit onderzoek geen verdere aandacht aan besteed, maar het behoort zeker tot de thema’s met een positieve uitstraling (gezondheid). Mijnspoor en Emma Het groene band van de voormalige Staatsmijn Hendrik in Brunssum via de Staatsmijn Emma in Hoensbroek naar de omslaghaven van Born is een zichtbaar overblijfsel van het voormalige mijnspoor dat geopend werd in 1910 en een totale lengte had van 25 kilometer. Deze route wordt thans met het project Mijnspoor als recreatieve wandel- en fietsroute ontwikkeld en loopt parallel op loopafstand van het centrumgebied Hoensbroek. Het zichtbaar maken en benutten van het Mijnspoor is van groot belang en kan helpen om het litteken van het wegvagen het industrieel erfgoed Emma in Hoensbroek enigszins te compenseren. Toch is er, zeker voor de generatie die het mijnwerkersbestaan nog gekend heeft, de wens om dit collectieve geheugen een plek te geven. In de IBA Emscherpark (Ruhrgebied) zijn er vele creatieve voorbeelden te vinden hoe zo’n opgave gerealiseerd kan worden en versterkend werkt op de kwaliteit en het imago van een heel gebied. Met name de Akerstraat-Noord als voormalige “mijnboulevard” zou een dergelijk project verdienen. Dit heeft een positief effect op het visitekaartje van het centrumgebied en Hoensbroek. 4. “Arte Industrial” Architect Frederico García Barba, IBA Emscher Park
Hoensbroek 3.0 Het project Hoensbroek 3.0 heeft als motto “van MIJN verleden naar mijn TOEKOMST”, het industriële verleden van Hoensbroek is geschiedenis en het is belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen voor de toekomst. De dagrecreatieve bestemming Kasteelpark Hoensbroek, de economische betekenis van een campusontwikkeling op de locatie Adelante en het concentreren van bedrijvigheid in het centrumgebied zijn daarvoor belangrijke peilers. Vanuit de gevoerde gesprekken, de deskresearch die uitgevoerd is en de analyse die gemaakt is over de situatie van Hoensbroek komen een groot aantal ideeën, projecten en concrete activiteiten naar voren die om actie vragen. In hoofdstuk 5 worden al deze opties en impulsen uitgewerkt en voorzien van een aanbeveling t.b.v. de realisatie. Hier worden de belangrijkste perspectieven samenvattend weergegeven.
19
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Hoensbroek 3.0 4.1
Bedrijvigheid en Winkelcentrum Het bedrijventerrein “De Koumen” telt een aantal succesvolle bedrijven met Hoensbroekse wortels. Het Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek heeft de potentie om uit te groeien tot een belangrijke dagrecreatieve bestemming en de locatie Adelante biedt een uitdagend perspectief voor een campusontwikkeling met een (inter)nationale specialisatie. Daarmee kan Hoensbroek zelfbewust een lokaal economisch profiel ontwikkelen en communiceren. Toch blijft het gebied qua werkgelegenheid afhankelijk van de grotere (Eu)regio. Als afgeleide van deze ontwikkeling en met het huidige draagvlak van een verzorgingsfunctie voor zo’n 20.000-25.000 mensen voor ogen, is in Hoofdstuk 3 het profiel voor het Winkelcentrum Hoensbroek geschetst: • een verzorgingswinkelcentrum met een branchemix voor een wat minder koopkrachtige en ouder wordende doelgroep. • een winkelcentrum dat de kans heeft om betekenis te geven aan de belangrijke retail trend op het gebied van recycling, re-use en hergebruik van materiaal. • een winkelcentrum dat, mits alle betrokkenen samenwerken, een betere benutting van het onroerend goed met een duurzame energievoorziening kan realiseren.
Winkelcentrum Hoensbroek
Voor het realiseren van de gewenste ontwikkeling van het Winkelcentrum Hoensbroek in het kader van Hoensbroek 3.0 worden de volgende majeure projecten voorgesteld: • Het invullen van de geformuleerde winkelcentrumformule (verzorgingswinkelcentrum met thematische profilering op het gebied van re-use/hergebruik) met behulp van actief acquisitie beleid en formule/centrum management. • Het onderzoeken van de haalbaarheid van een coöperatief vastgoedfonds en energiebedrijf voor het centrumgebied van Hoensbroek om een goed (“hybride”) gebruik van het beschikbare onroerend goed te realiseren. • Onderzoek of het succes van de Braderie Hoensbroek voor een meer permanente marktvoorziening gebruikt kan worden en betrek daar lokale (kleine) aanbieders bij. • Het ontwikkelen van de locatie “Wijshoff” t.b.v. grotere publiekstrekkers c.q. het verplaatsen van de HEMA en ETOS en het integreren van de “in-residence” woonbehoefte van Adelante.
De concrete maatregelen en projecten hiervoor zijn opgesomd in hoofdstuk 5. In de volgende projectfase dient ingezet te worden op de realisatie van deze maatregelen en projecten. 20
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Hoensbroek 3.0 4.2
Recreatie en Natuur De ontwikkeling van het Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek is veruit de belangrijkste ontwikkeling op het gebied van recreatie en natuur. Het huidige bezoekersaantal van 65.000 dagrecreatieve bezoekers kan door een consequente realisatie en een goede exploitatie van dit park substantieel groeien. Voor het centrumgebied is het van groot belang dat de relatie tussen dit park en het centrumgebied in de vorm van een aantrekkelijke wandelroute met een bijzondere belevingswaarde gestalte krijgt . De projecten Corio Glana en Gebrookerbos Projecten die reeds in de plan- of uitvoeringsfase zijn, dienen getoetst te worden op de relatie met het centrumgebied Hoensbroek. Indien er een goede relatie met het centrumgebied ontwikkeld wordt, bieden deze projecten kansen en verdere versterking voor het centrumgebied en Hoensbroek.
Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek
4.3
Geschiedenis en Cultuur Kasteel Hoensbroek met de thema’s “Recreatie en Natuur” en “Geschiedenis en Cultuur” kan van grote betekenis zijn voor het profiel van Hoensbroek. Daarnaast kunnen tot de top prioriteiten gerekend worden: • de ontwikkeling van het project Mijnspoor • het zichtbaar maken van het industriële erfgoed Staatsmijn Emma (“mijnboulevard”) • het ontwikkelen van het evenementenbeleid rond het thema volkscultuur In het kader van het “Jaar van de Mijnen” in 2015 kan met het project “mijn boulevard” aan de Akerstraat-Noord een start gemaakt worden met dit perspectief. Zoals het project “Art Industrial” van architect Frederico García Barba in de IBA Emscher Park laat zien, kan daarbij kunst in de publieke ruimte een belangrijke rol vervullen. Dergelijke projecten kunnen een klimaat en imago creëren waarin de Akerstraat-Noord een vestigingsplek voor de kleinschalige ambachtelijke industrie kan worden, waar wonen en werken onder één dak gecombineerd wordt.
Deze perspectieven hebben met elkaar gemeen dat ze een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de identiteit, het imago en de belangstelling voor Hoensbroek.
21
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Maatregelen, Evenementen en Projecten 5.
Maatregelen, Evenementen en Projecten Uit de beschrijving en analyse van de situatie van het (Centrumgebied) Hoensbroek komen een groot aantal verbeter- en ontwikkelpunten naar voren. In dit hoofdstuk worden deze zaken in samenhang geschetst en als ontwikkelingsopgave voor Hoensbroek 3.0 beschreven.
5.1
Exploitatiemaatregelen Winkelcentrum Hoensbroek Om het centrumgebied als “Winkelcentrum Hoensbroek” te positioneren dient het kerngebied de “looks en feels” van een winkelcentrum te krijgen. Opgaven Stichting Winkelcentrum BIZ Hartje Hoensbroek Tot de belangrijkste taken voor de Stichting BIZ behoren in het geschetste perspectief: • Winkelcentrum gevoel • Schoon, heel en veilig • Communicatie en informatie • Ondersteuning ondernemers Het jaarlijkse budget van het “BIZ-gebied” wordt thans voor 80% gebruikt ten behoeve van de financiering van een aantal (kleinschalige) evenementen o.a. de Halloween Parade, Kinder Rommelmarkt, Fashion & Lifestyle Event , Kunst-Cultuur-Dans Festival, Sinterklaas en Kerstmis. Gegeven de bovenstaande prioriteiten in de opgave van het “BIZ gebied” wordt voorgesteld om voor de evenementen een andere aanpak te volgen en dit niet meer structureel vanuit het BIZ-budget te financieren, zie hiervoor het onderdeel “Evenementen”. Het bestuur van het “BIZ-gebied” wordt geadviseerd om een meerjarenplan op te stellen waarmee structurele stappen gezet kunnen worden in de bovengenoemde opgaven.
de “looks en feels” van een winkelcentrum
Winkelcentrum gevoel Een “looks & feels” plan is voor het Winkelcentrum Hoensbroek dringend noodzakelijk. Het lange lint van winkels, en met name het gevel- en etalagebeeld, maakt nu een slordige en ten dele deplorabele onsamenhangende indruk. Voorgesteld wordt om een plan op te stellen. Het merk “Winkelcentrum Hoensbroek” vereist een herkenbaar visitekaartje. Dit kan al eenvoudig d.m.v. goed onderhoud, het toepassen van een basiskleur, accenten voor entreegebieden, eenduidig gebruik van etalages van leegstaande panden, vlaggen en vergunningsbeleid voor het aanbrengen van gevelborden.
Bezien dient te worden of het mogelijk is met het huidige BIZ-budget in de periode 20152020 het verschil te maken. Het BIZ-gebied heeft een uitdagende en haalbare ambitie nodig! 22
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Maatregelen, Evenementen en Projecten In 3.3 is voorgesteld om voor het Winkelcentrum Hoensbroek een profiel te hanteren van een verzorgingscentrum voor 20.000-25.000 inwoners en hieraan toe te voegen een “recycle & re-use” aanbod als specialisatie. Hiermee kan “Winkelcentrum Hoensbroek” zich als onderscheidend merk presenteren en dit voor de communicatie en activiteiten benutten. Stichting Centrum Management Hoensbroek Vanuit de geschetste en gewenste ontwikkeling voor het Winkelcentrum Hoensbroek dienen ook de taken voor de Stichting Centrum Management Hoensbroek opnieuw geformuleerd te worden. De volgende zaken komen daarbij als prioritaire opgave naar voren: • Leegstandbeleid, het organiseren van activiteiten en presentaties waarmee de etalages van leegstaande panden tijdelijk benut kunnen worden. • Acquisitie van en ondersteuning voor verplaatsers, nieuwe ondernemers en starters voor het Winkelcentrum Hoensbroek. • Het toepassen van formulemanagement voor het Winkelcentrum Hoensbroek en het creëren van een betere basis voor bedrijvigheid in het centrumgebied. Als een innovatieve maatregel voor het creëren van nieuwe dynamiek in het Winkelcentrum Hoensbroek wordt een Coöperatief Vastgoedfonds Hoensbroek voorgesteld. Uit de casus berekening (bijlage 2) blijkt dat daarmee het huurniveau tot wel 45% beneden het commerciële tarief verlaagd kan worden. Daarmee ontstaan aantrekkelijke condities voor verplaatsers, nieuwkomers en starters die voor passende en nieuwe bedrijvigheid in het centrumgebied kunnen zorgen. Via het fonds kunnen subsidies verworven worden voor noodzakelijke aanpassingen en investeringen zoals het combineren van wonen en werken in het centrumgebied en het investeren in duurzame energieopwekking. Denkbaar is ook om werklozen met eigen woningbezit in Hoensbroek een nieuwe kans te bieden in het centrumgebied en de aldus verkregen woningen levensloopbestendig te maken voor de groeiende markt van zelfstandig wonende ouderen.
de coöperatie; een succesvol concept
23
Met de huidige capaciteit van het Centrum Management Hoensbroek kunnen de bovenstaande opgaven niet gerealiseerd worden. Wellicht kan de gemeente Heerlen overwegen om voor de periode 2015-2020 capaciteit in te brengen. Daarvoor zou de huidige beleidscapaciteit voor Hoensbroek verminderd kunnen worden om operationele capaciteit in de Stichting Centrum Management Hoensbroek te kunnen financieren. Minder beleidsontwikkeling en meer planrealisatie is in deze fase noodzakelijk. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Maatregelen, Evenementen en Projecten 5.2
EVENEMENTEN HOENSBROEK van MIJN verleden naar mijn TOEKOMST Volksdansen
Muziek
Eten & Drinken
Marktkramers Verhalen Circus Mode
Troubadours
Goochelaars Waarzeggers Kermis Kunst
Cultuur
Dans
Halloween Sinterklaas Kerstmis Driekoningen Earth Day
Gezond eten Hergebruik materiaal
Milieucafé
Community Tafel
Zolder verkoop
Volkscultuur als basis voor activiteiten/evenementen
24
Ontwikkeling evenementenbeleid Het huidige evenementenbeleid is vooral gericht op het genereren van extra traffic. De Braderie Hoensbroek is daarbij uitgegroeid tot een fenomeen in Zuid-Limburg waarbij jaarlijks op Hemelvaartdag circa 100.000 mensen naar Hoensbroek trekken. Met de huidige mix aan evenementen hebben de ondernemers in het centrumgebied bewezen dat ze over het talent en de middelen beschikken om “reuring” te realiseren. Toch heeft dit beleid van de afgelopen jaren niet de teruggang kunnen stoppen en bestaat er geen beleid waarmee het Winkelcentrum Hoensbroek via de evenementen zijn imago communiceert. Voorgesteld wordt om het evenementenbeleid van Hoensbroek “op de schop” te nemen en aansluiting te zoeken bij het succes van de Braderie. Voor alle evenementen (incl. Braderie) bedraagt het budget thans circa € 150.000,- per jaar. Daarvan wordt circa 30% door de Stichting BIZ gefinancierd, 15% door de gemeente Heerlen en ruim de helft via inkomsten uit de Braderie. Binnen het evenementenbeleid van de gemeente Heerlen staat de Braderie voor “Volkscultuur”. Dit thema past goed bij de mijnwerkerstraditie van Hoensbroek. Aanbevolen wordt om dit thema voor het totale Evenementen- en Activiteitenbeleid van het centrumgebied te hanteren en samen met het Winkelcentrum Hoensbroek en de overige activiteiten/evenementen als herkenbaar profiel voor Hoensbroek te ontwikkelen. Hier kan ook het middeleeuwse karakter van Kasteel Hoensbroek en de geschiedenis van de familie Hoen als “vrije heerlijkheid” bij betrokken worden. In deze opzet kunnen partijen zoals de heemkundevereniging, hobby clubs en (sport)verenigingen een actieve rol vervullen. Het is belangrijk om “verleden en toekomst” ruimte te bieden en identificatie te creëren voor (potentiële) klanten van het Winkelcentrum Hoensbroek. In bijlage 5 wordt een proeve voor nieuw evenementenbeleid geschetst.
Het onderbrengen van de activiteiten en evenementen in een aparte stichting (zoals de Braderie) kan middelen vrijmaken voor de opgaven van het BIZ gebied zoals geschetst in 5.1, dit vereist wel een andere financiering om zowel kwalitatief alsook kwantitatief voldoende “reuring” rond het centrumgebied te kunnen organiseren. In het kader van het “Jaar van de Mijnen” in 2015 zou een eerste stap in deze richting georganiseerd kunnen worden. Hiervoor dienen de betrokken organisatoren van de evenementen in Hoensbroek op korte termijn de handen ineen te slaan en een gezamenlijk plan voor 2015 te ontwikkelen. De Stichting Historisch Goud heeft reeds aangeboden om in 2015 met het Pop-Up-Museum “MIJN GESCHIEDENIS” in Hoensbroek te starten! Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Maatregelen, Evenementen en Projecten 5.3
Coöperatieve projectontwikkeling In het kader van de IBA Parkstad ontstaan in de periode 2015-2020 kansen om met bijzondere projecten nieuwe impulsen te creëren voor het Centrumgebied Hoensbroek. Vanuit dit vooronderzoek komen de volgende perspectieven in aanmerking om projectontwikkeling te overwegen: • Het project “Wijshoff”aan het Gebrookerplein • Het project “Particulier Occasionpark Hoensbroek” • Het project “Mijnboulevard” Akerstraat-Noord • Het project “People & Possibilities Campus ” op de Adelante locatie • Het project “Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek”
In bijlage 3 zijn deze projecten kort beschreven. Een aantal ontwikkelingen zijn reeds in gang gezet (o.a. Centrumplan en het Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek”). Voor het pand “Wijshoff” is reeds eerder een studie door MKB/REVA uitgevoerd, hier wordt terecht geconcludeerd dat het voor de ontwikkeling van het centrumgebied vitaal is dat deze locatie ontwikkeld wordt.
Recycle Outlet in Emmen
Nieuwe invulling Gebrookerplein en pand Wijshoff
25
Project “Wijshoff”aan het Gebrookerplein Voor de locatie “Wijshoff” aan het Gebrookerplein wordt een integrale projectontwikkeling in relatie tot het centrumplan voorgesteld, die ruimte biedt aan: • Een Recycle & Re-use Factory met (leer)werkplekken voor cliënten van de WOZL en Adelante Hoensbroek op de huidige locatie van de HEMA en ETOS. • Kwalitatieve nieuwbouw op de locatie “Wijshoff”voor grootschalige publiekstrekkers zoals de HEMA en ETOS. • Aangepaste huisvesting voor “In-residence” gebruik door cliënten van Adelante boven de winkels op de locatie “Wijshoff”. Met een dergelijk perspectief kunnen veel doelstellingen van verschillende partijen doelmatig en economisch haalbaar gerealiseerd worden en krijgt het Gebrookerplein een echte ankerfunctie voor het Winkelcentrum Hoensbroek. Dit perspectief is in het kader van dit vooronderzoek niet in detail onderzocht en dient met betrokken partijen op haalbaarheid getoetst te worden.
De projecten die uit het vooronderzoek Hoensbroek 3.0 naar voren komen bieden nieuwe kansen en kunnen in het kader van de IBA Parkstad onderzocht en bij gebleken haalbaarheid gerealiseerd worden. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Perspectief en Effecten 6.
Denken-Durven-Doen
Perspectief en Effecten 2015-2020 De in hoofdstuk 5 geschetste perspectieven kunnen slechts gerealiseerd worden als alle betrokken partijen bij het centrumgebied Hoensbroek de handen in elkaar slaan. Voorgesteld wordt om dit te doen in het kader van de “instrumenten” die de komende jaren in de regio voorhanden zijn. Naast het bestaande programma- en subsidiebeleid van de gemeente Heerlen is dat in het bijzonder “Het jaar van de Mijnen” in 2015 en de IBA Parkstad.
In hoofdstuk 5 zijn drie grote aandachtsgebieden geschetst: • Concrete exploitatiemaatregelen die “op het bordje” van de beide Stichtingen (BIZ en Centrum Management) liggen en met name nieuwe bedrijvigheid voor het Winkelcentrum Hoensbroek dienen op te leveren. • Nieuw evenementenbeleid die een bijdrage levert aan het genereren van traffic, het lokken van nieuwe doelgroepen en het communiceren van het merk Winkelcentrum Hoensbroek. • Coöperatieve projectontwikkeling die een impuls geeft aan de belangstelling en het gebruik van (het centrumgebied) Hoensbroek en het behoud van grote publiekstrekkers in het winkelcentrum. De periode waarin dit gerealiseerd dient te worden loopt van het “Jaar van de Mijnen” in 2015 tot het presentatiejaar van de IBA Parkstad in 2020. Voor deze periode van 6 jaar dienen alle betrokken partijen een intentieovereenkomst te sluiten waarin de ambitie en de te leveren bijdrage voor Hoensbroek 3.0 overeengekomen wordt.
26
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Perspectief en effecten
vertrouwen en investeringen in de toekomst perspectief/imago versterkende projectimpulsen minder leegstand meer bedrijvigheid werkgelegenheid
Maatschappelijke kosten in geval van “niets doen” identiteit en imago verlies effect centrumplan verdampt meer leegstand minder werk kapitaalvernietiging vastgoed vertrouwensverlies ondernemers en investeerders negatieve spiraalwerking met uitstraling op heel Hoensbroek
investeren of verlies accepteren?
27
In bijlage 4 is een eerste schatting van de kosten voor het project Hoensbroek 3.0 opgenomen. Deze kosten worden op 4.8 miljoen euro geschat. Dit omvat de kosten voor de uitvoeringscapaciteit van het plan en de investeringen voor noodzakelijke (coöperatieve) impulsprojecten. De effecten in termen van vastgoed gebruik centrumgebied, werkgelegenheid en uitstraling naar Hoensbroek als geheel worden alleen al op basis van het aanpakken van de leegstand geschat op 50 nieuwe arbeidsplaatsen en een opwaardering van de waarde van het vastgoed in het centrumgebied met circa 20% oftewel 6 miljoen euro. Het project Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek heeft de potentie van een dagrecreatieve bestemming van formaat (meer dan 100.000 bezoekers per jaar) en een “Campusontwikkeling” op de locatie Adelante kan de economisch zo noodzakelijke “Morgenlucht” voor Hoensbroek opleveren. Kortom de imago effecten en de economische betekenis genereren in het geschetste perspectief van Hoensbroek 3.0 een enorme impuls. Deze effecten zijn een investering van 4.8 miljoen euro meer dan waard. De grootste winst zal het herstel van vertrouwen in de ontwikkeling van Hoensbroek zijn en daarvan profiteren alle inwoners en ondernemers. De negatieve spiraal van de laatste 15 jaar en het omzetverlies tijdens “de verbouwing” (Centrumplan) hebben een grote wissel getrokken op de energie en het weerstandsvermogen van de ondernemers. Met Hoensbroek 3.0 willen zij dit achter zich laten en hopen op brede maatschappelijk steun voor dit plan. 7. Verdere aanpak De voorstellen en projectperspectieven die in het kader van Hoensbroek 3.0 zijn ontwikkeld, vragen een gezamenlijke aanpak met investeringen in de periode 2015-2020. De huidige organisatorische basis (Stichting BIZ en Stichting Centrum Management) biedt de noodzakelijke sturende capaciteit. De uitvoeringscapaciteit en de beschikbare financiën zijn echter onvoldoende om de voorgestelde opgaven in het kader van Hoensbroek 3.0 te realiseren (zie ook bijlage 6). De vervolg stappen zijn erop gericht hiervoor oplossingen te vinden. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Verder aanpak Voor de verdere aanpak van Hoensbroek 3.0 en het verwerven van het noodzakelijke draagvlak, wordt het volgende voorgesteld: 1. Een discussie in de Stichting BIZ Winkelcentrum Hartje Hoensbroek over de voorgestelde perspectieven. In deze discussie dient vastgesteld te worden of er bij de ondernemers van het centrumgebied voldoende draagvlak voor Hoensbroek 3.0 bestaat. De uitkomst van deze discussie vormt dan de basis voor de prioriteiten, de te ondernemen activiteiten van het Winkelcentrum Hoensbroek en het verwerven van voldoende steun voor de periode 2015-2020. 2. De uitkomst van de “Hartje Hoensbroek” discussie vormt de basis voor het overleg met alle stakeholders en betrokken partijen in de Stichting Centrum Management Hoensbroek. Inzet van dit overleg dient de vraag te zijn hoe Hoensbroek 3.0 gerealiseerd kan worden en wie welke bijdrage daarbij kan leveren. 3. Nadat de doelen en middelen discussie over Hoensbroek 3.0 succesvol is afgerond, worden alle betrokken inwoners, ondernemers en instellingen in Hoensbroek uitgenodigd om in het traject voor 2015-2020 te participeren en ideeën, initiatieven en voorstellen in te brengen.
Hoensbroek 3.0 ambitie samenwerking daadkracht
28
De beleidsvisies (Stadsdeelvisie, Masterplan en Centrumplan) en onderzoeken (o.a. Distributieplanologisch onderzoek BRO en Marktconsultatie MKB/REVA) m.b.t. Hoensbroek bieden een meer dan goede basis om nu knopen door te hakken en de plannen te realiseren. Het bestuur van de Stichting BIZ Winkelcentrum Hartje Hoensbroek” is van mening dat in Hoensbroek 3.0 een goede geïntegreerde basis geschetst wordt om de doelstelling voor het centrumgebied te realiseren. Met de huidige uitvoeringscapaciteit voor het Centrum Management Hoensbroek (12 uur per week) is deze opgave niet te realiseren. De ondernemers van het centrumgebied pleiten dan ook voor het instellen van een Projectbureau Hoensbroek 3.0 waarmee in de periode 2015-2020 de beschreven maatregelen en projecten gerealiseerd kunnen worden. Indien over Hoensbroek 3.0 nog voor de zomer 2014 een besluit genomen kan worden dan kan een “kwartiermaker” starten met de verdere voorbereiding voor het project en kunnen tijdig de noodzakelijke begrotingsplanningen opgesteld c.q. ingediend worden. De kosten voor de “kwartiermaker”-activiteiten zijn niet in de calculatie van Hoensbroek 3.0 opgenomen. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Bijlage 1: Branchemix Branchemix Winkelcentrum Hoensbroek De branchemix voor het Winkelcentrum Hoensbroek is opgesteld op basis van de “huppeldepup” (Boek & Offermans documentatie). Deze mix is aangevuld met de resultaten uit een verkenning van mogelijke “hybride” bedrijvigheid voor het winkelcentrum. Deze branche mix vormt de benchmark voor het vestigingsbeleid in het Winkelcentrum Hoensbroek. Bij acquisitie van nieuwkomers, verplaatsers of starters dient deze mix toegepast te worden zodat de optimale branchemix in de periode 2015-2020 gerealiseerd kan worden.
Dit onderdeel zal door Boek & Offermans aangevuld worden.
Retailvisie 2010-2020 Parkstad Limburg, januari 2010
29
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Bijlage 1: Branchemix Branchemix van het Winkelcentrum Hoensbroek verdeeld over 111 panden waarvan er 21 leeg staan (19%). Inventarisatie Mick Antkwowiak, 7 februari 2014.
Gebrooker plein
Postplein
Markt
30
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Bijlage 2: Casus Coöperatief Vastgoedfonds Casus Coöperatief Vastgoedfonds Hoensbroek Het Coöperatief Vastgoedfonds Hoensbroek is een maatschappelijke onderneming voor eigenaren van onroerend goed in Hoensbroek met als doel de dynamiek in de lokale vastgoedmarkt te bevorderen en de bedrijvigheid in het centrumgebied te stimuleren. Het fonds biedt verkoopmogelijkheden aan eigenaren van vastgoed in het centrumgebied en aan eigenaren van vastgoed in Hoensbroek in geval van werkloosheid. Deze categorie eigenaren komen in aanmerking om vastgoed aan het fonds te verkopen tegen 50% van de taxatiewaarde, voor de overige 50% worden zij aandeelhouder in de coöperatie. Het vastgoedfonds c.q. het centrummanagement zoekt voor de panden nieuwe gebruikers, past de panden eventueel aan nieuwe gebruiksbehoeften aan en verhuurt deze tegen coöperatieve tarieven. In onderstaande casus is een berekening gemaakt voor een portefeuille van 20 panden in het centrumgebied van Hoensbroek. De casus gaat uit van een maatschappelijke onderneming die kan rekenen op overheidsgaranties/subsidies. Waarde 20 panden centrumgebied: Financieringsbehoefte Vastgoedfonds aankoop vastgoed (50% taxatiewaarde) verbouwingskosten (10% taxatiewaarde) renteverlies (3 maanden) Totaal financieringsbehoefte Overheidssubsidie eenmalig 25% van de portefeuillewaarde Exploitatie Vastgoedfonds financieringskosten (3.5% over € 1.610.000,-) onderhoud en beheer (1.5% over € 4.340.000,-) dividenduitkeringen (4% over € 2.170.000,-) Totale kosten per jaar
20 x 217.000,-
€ 4.340.000,-
2.170.000,434.000,91.000,€ 2.695.000,€ 1.085.000,56.350,65.100,86.800,€ 208.250,-
De break-even huur voor het vastgoedfonds bedraagt dus € 208.250,- per jaar. Als we rekening houden met 10% leegstand in de portefeuille dan bedraagt de gemiddelde huur per pand bij coöperatieve vastgoed exploitatie € 11.569,- per jaar. De gemiddelde huur per pand bij commerciële exploitatie, op basis van 10% van de taxatiewaarde, is € 21.700,- per jaar. Het coöperatieve tarief is dus circa 47% lager! Indien er meer “hybride” panden gerealiseerd kunnen worden (wonen en werken onder één dak) dan kunnen de lasten voor verplaatsers, nieuwkomers en starters aanzienlijk verlaagd worden. Met een coöperatief fonds kunnen duurzame investeringen (m.n. energiekosten) gemakkelijker georganiseerd en gefinancierd worden. 31
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Bijlage 3: Beschrijving projecten Beschrijving Projecten Hoensbroek 3.0 In het plan Hoensbroek 3.0 worden op verschillende plaatsen projecten aangeduid die uit het vooronderzoek naar voren gekomen zijn. Daarnaast zijn er in hoofdstuk 5 maatregelen en het toekomstige evenementenbeleid beschreven, die eveneens een projectmatige aanpak vergen. De volgende projecten kunnen in het kader van Hoensbroek 3.0 een majeur karakter krijgen: 1. Het project “Wijshoff” aan het Gebrookerplein 2. Het project “Particulier Occasionpark Hoensbroek” 3. Het project “Mijnboulevard” Akerstraat-Noord 4. Het project “Campus Adelante” 5. Het project “Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek” Project “Wijshoff” aan het Gebrookerplein Dit project is reeds in hoofdstuk 5.3 (pagina 25) beschreven en is ontstaan vanuit het onderzoek Hoensbroek 3.0. Het biedt een multifunctionele ontwikkelingsmogelijkheid voor de locatie “Wijshoff” en een passende invulling voor het overige winkeloppervlakte aan het Gebrookerplein. Voor het Winkelcentrum Hoensbroek is deze ontwikkeling van vitaal belang. Of het project haalbaar is, kan in deze fase nog niet beoordeeld worden.
Occasionpark Beverwijk
32
Project Particulier Occasionpark Hoensbroek Dit project past bij het profiel van het creëren van een markt voor gebruikte goederen in Hoensbroek en maakt gebruik van de goede parkeerfaciliteiten rond het Centrumgebied. Het “Particuliere Occasionpark Hoensbroek” biedt een verkoopplatform voor de verkoop van particuliere auto’s, biedt faciliteiten voor (oldtimer) clubs en creëert bedrijvigheid en traffic rond het centrumgebied. In Parkstad Limburg bestaat een dergelijk verkooplocatie nog niet. Gebruikers kunnen per dag of per periode van de diensten van het “Particuliere Occasionpark Hoensbroek” gebruik maken en de gebruiker betaald een parkeertarief voor de faciliteiten (afgesloten terrein, verkoopinformatie en toezichthouder). Het park is vrij toegankelijk voor publiek en ligt in de onmiddellijke nabijheid van het centrumgebied met het liefst aanvullende diensten in de directe omgeving (garage, apk keuring, automaterialen, kentekenoverschrijving e.d.). Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Bijlage 3: Beschrijving projecten Project Mijnboulevard Akerstraat-Noord Dit Project biedt een perspectief voor het bloedend restant van wat eens de “boulevard” van de modernste mijn ter wereld was, de Staatsmijn Emma. Daarbij wordt in eerste instantie gedacht aan een tijdelijke kunstactie/activiteit als ode aan het industriële erfgoed op de plek. Het project kan als initiatief in het kader van het “Jaar van de Mijnen” in 2015 gerealiseerd worden. Het project dient als communicatiemiddel voor de discussie over het perspectief van deze historische locatie. Hier liggen de industriële wortels van het mijnstadje Hoensbroek en de daaruit ontstane volks- en arbeiderscultuur. Het verhaal gaat dat de dag dat de mijnwerkers hun loonzakje kregen de beste maandelijkse verkoopdag was en menig winkelier zijn prijzen “ietsje” verhoogde. Project Campus Adelante Het project “Campus Adelante” is een verdere doorontwikkeling van de transformatie van de voormalige Lucaskliniek Hoensbroek en versterkt zowel de academisering als de bedrijvigheid rond de revalidatie specialisaties van Adelante. Het project versterkt het imago van Hoensbroek en kan als internationale Campus voor het thema “People & Possibilities” gepositioneerd worden. Met de vestiging van Adelante, Cicero en MKB-bedrijven is dit de grootste werkgever in Hoensbroek. Project Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek Met de projecten “Gebrooker Bos” en “Herinrichting Kasteelpark Hoensbroek” in het kader van het beekdalenproject Corio Glana ontstaat er op loopafstand van het centrumgebied een Kasteel- en Landschapspark van formaat. Dit park omvat de Droomvijver, een Dierenparkje, het Moerasland, de Caumerbeek en het Kasteel met de historische Kasteeltuinen. Het Kerkje aan de Markt in Hoensbroek is de kerk van het Kasteel en vormt eigenlijk de toegang tot de verbinding tussen het centrum en het Kasteel Hoensbroek. Het Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek heeft de potentie om een majeure dagrecreatieve bestemming (meer dan 100.000 bezoekers per jaar) in ZuidLimburg te worden. Voor het centrumgebied is het van groot belang om via een aantrekkelijke verbinding (informatie en beleving) de link met dit park te leggen en zo bezoekers van het park uit te nodigen om ook het centrumgebied te bezoeken. Het Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek biedt een prachtige doorkijk naar de middeleeuwse ontstaansgeschiedenis van Hoensbroek. 33
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Bijlage 4: Schatting kosten Hoensbroek 3.0 Hoensbroek 3.0
Toelichting (alle bedragen x 1.000 in euro en incl. btw)
1. Projectbureau Hoensbroek 3.0
Projectmanagement Infobalie en secretariaat Communicatie en Webbeheer Werving nieuwe gebruikers centrumgebied Advies ondernemer- en starterfaciliteiten
2. Exploitatie Winkelcentrum
Ontwikkeling/Implementatie merk en branding Ontwikkeling/Implementatie formulemanagement
3. Evenementen ontwikkeling (identiteit en imago)
Nieuwe Stichting Evenementen Hoensbroek Implementatie nieuw evenementenplan Toeristische projecten (Nationale “Familie Hoen Dag”) Vormgeven van “het verhaal van Hoensbroek”
4. Coöperatieve Projecten Centrumgebied
Onderzoek plan locatie “Wijshoff” Realisatie “Looks & Feels” Winkelcentrum Coöperatief Vastgoedfonds Hoensbroek Coöperatief Energiebedrijf Emma Ontwikkeling Occasionpark Hoensbroek
5. Samenwerking Gebiedsrelaties
Attractieve verbinding centrumgebied met Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek i.s.m. project Corio Glana
6. Projectperspectieven
IBA kwalificatie “Campus Adelante” IBA kwalificatie “Emma en Mijnboulevard” IBA kwalificatie toeristisch project “Kasteeltuinen”
Totaal
De activiteiten en geschatte kosten zijn een indicatie voor het totale plan en nog niet gelinkt aan een kostendrager.
34
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Totaal
125
125
125
125
125
125
750
Hiervoor is 40% van het “BIZ” budget voor een jaarlijkse bijdrage van € 30.000,- gereserveerd.
100
50
25
25
25
25
250
100
50
50
50
50
50
350
Plus aanvullende middelen uit opbrengsten evenementen, sponsoren en toeristische projecten
250
500
600
450
350
250
2.400
Plus aanvullende middelen met inbreng door vastgoed eigenaren en investeringen marktpartijen
100
300
250
150
150
100
825
1.175
1.150
Mogelijke combineren met wandel/jogging circuit voor inwoners centrumgebied. Realisatie in kader van IBA Parkstad door marktpartijen en investeerders.
650
550
450
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
650 400 4.800
Bijlage 5: Proeve nieuw evenementenbeleid Volkscultuur
1.
2.
Braderie Hoensbroek Een volkscultuur festifal dat het verhaal van Hoensbroek vertelt “moerasland-middeleeuwen-mijnverleden-morgenlucht”. Onderzoek Europeade De Europeade is een jaarlijks volkscultuurfestival met de status van een soort Europese Culturele Hoofdstad van de Volkscultuur.
Het verhaal van Hoensbroek 3.
4.
5.
evenementen vertellen het verhaal van Hoensbroek
Winkelcentrum Hoensbroek 6.
7.
8.
35
Emma en Mijnboulevard Een kunst- en cultuurproject als eerbetoon aan de koempels en het industriële verleden Hoensbroek. Financiering via M2015. Familie Hoen Dag Een nationale reüniedag voor iedereen met “Hoen”in de familie- naam met een Hoensbroek “arrangement”. Toeristisch project. Etalage Hoensbroek Programma voor leegstandsbenutting, start 2015 met “Pop-Up-Museum” Historisch Goud, samenwerking (Continium, Schunck* e.a.). Promotie activiteiten/evenementen Fashion en Lifestyle shows, Halloween parade, Sinterklaas, Kerstmis met (deel)financiering door “BIZ Hartje Hoensbroek” Open Adelante Dagen Met o.a. “de eetkamer met gehandicapten” en een (nationale) winkeldag voor rolstoelgebruikers. Sponsoring door de Campus! Earth Day (rond 22 april) De wereld duurzaamheidsdag met o.a. een kinderrommelmarkt en financiering door sponsors. Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Bijlage 6: Gebruik BIZ Budget Voor het realiseren van Hoensbroek 3.0 zal het gebruik van het BIZ budget veranderd dienen te worden. Met name zal er een verschuiving van het financieren van verkoopbevorderende evenementen naar het projectbureau Hoensbroek 3.0 gerealiseerd dienen te worden. Bij het opstellen van het plan is aangenomen dat dit met ingang van het begrotingsjaar 2015 gerealiseerd kan worden. Het doel hiervan is meer fondsen, subsidies en investeringen voor het centrumgebied Hoensbroek “los te weken” (multiplier effect). Concept begroting BIZ-gebied 2015 Organisatiekosten BIZ (incl. bijdrage SCM)
10.000,-
Bijdrage “Schoon, heel en veilig”
15.000,-
Bijdrage realisatie Hoensbroek 3.0
30.000,-
Bijdrage Stichting Evenementen Hoensbroek
10.000,-
Bijdrage Ondersteuning BIZ-ondernemers
Centrumgebied Hoensbroek
Totaal
5.000,-* 70.000,- (incl. BTW)
* Bijvoorbeeld klein onderhoud bevorderen of gezamenlijke inkoopacties organiseren.
De relatie tussen het Centrum Management Hoensbroek en het projectbureau Hoensbroek 3.0 is nog niet nader uitgewerkt. Het projectbureau Hoensbroek 3.0 staat qua opgave wat dichter bij de direct betrokken stakeholders in het centrumgebied i.c. ondernemers, vastgoed eigenaren en overige gebruikers terwijl het Centrum Management meer een verbindende en communicatieve rol vervult naar de stakeholders in de Stichting Centrum Management Hoensbroek en het ambtelijke apparaat van de gemeente Heerlen en andere overheden/instellingen. 36
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Bijlage 7: Samenhang en betekenis van gebiedsrelaties Een winkelcentrum met meer dan 1 miljoen bezoekers!
Een gebied met meer dan 300.000 dagrecreatieve en vrijetijds bezoekers!
37
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement
Bijlage 7: Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek
Het Kasteel- en Landschapspark Hoensbroek kan een grote rol spelen in het versterken van het draagvlak van het Winkelcentrum Hoensbroek indien er een aantrekkelijke verbinding en relatie gelegd wordt. Dit “Park” is nu al, alle voorzieningen samen beschouwend, met meer dan 300.000 bezoekers per jaar een dagrecreatieve- en vrijetijdsbestemming van formaat. Het “Park” wordt echter ruimtelijk nog niet zo ervaren en de partijen die in gebied actief zijn kunnen samen het “Park” veel beter positioneren en in de markt zetten. Het attractief verbinden van het aanbod in het gebied met wandel- en joggingroutes levert snel meerwaarde op voor het geheel. 38
Consolve consultancy bv, bedrijfskundig advies en projectmanagement