Hoe we met sterven omgaan GVO groepering van voorzieningen voor ouderenzorg
Allemaal denken we wel eens aan de dood. Door media of door wat er rondom ons gebeurt, worden we wel vaker geconfronteerd met onze angsten rond sterven: de angst om waardigheid te verliezen, de angst om pijn te lijden, de angst dat ons stervensproces lang zal duren en (te) zwaar zal wegen voor onze echtgeno(o)t(e) of (klein)kinderen.
Hoe we met sterven omgaan
In deze voorziening, die deel uitmaakt van de Groepering van Voorzieningen voor Ouderenzorg (www.gvo.be), vinden we uitgesproken goede zorg op het einde van het leven erg belangrijk. Maar wat betekent dat concreet? Dat proberen we nu toe te lichten.
Vandaag kan de geneeskunde veel. Bijvoorbeeld kan sondevoeding – de voeding via rechtstreekse verbinding naar je maag – ervoor zorgen dat je in leven blijft wanneer je niet meer kan eten (slikken). Je kan zelfs door een machine worden beademd wanneer je zelf niet meer kan ademen.
Zoals ik het wil …
Vaak is het doen wat medisch mogelijk is ook zinvol. Soms kan je echter vragen stellen bij de zinvolheid van een behandeling. Bijvoorbeeld is het lang niet altijd zinvol om bij iemand bij wie de levensverwachting beperkt is tot enkele maanden nog te starten met sondevoeding: het rekt het sterven alleen maar, vaak zonder comfort te bieden. Hoe zinvol een behandeling is, zal deels worden beoordeeld door de arts die je behandelt, maar evenzeer door wat jij zelf belangrijk vindt. Je bent niet ver plicht om alles te doen wat medisch mogelijk is als jij dat niet zinvol vindt. Je kan bijvoorbeeld weigeren om nog gereanimeerd te worden of om naar het ziekenhuis te worden overgebracht. Of je kan weigeren om nog sondevoeding te krijgen. Belangrijk is dat je daarover praat met je arts en met andere zorg verleners. Zo hechten wij er uiterst veel belang aan dat we samen, in overleg met je arts, je familie en allen die bij de zorg betrokken zijn, de zorg uitstippelen die jij zinvol acht. We willen de nadruk leggen op het samen-beslissen. Dit nadat we jouw persoonlijke wensen en vragen uitvoerig hebben besproken. Velen van ons zijn bang om hun levenseinde niet meer bewust te beleven. Wellicht speelt hier vooral de angst dat anderen dan beslissen over jou, zonder rekening te houden met wat jij wil of zou hebben gewild. Omdat deze angst begrijpelijk is, willen we er zoveel mogelijk naar streven om, wanneer je er nog bewust van bent, te spreken over toekomstige zorg. Wat in overleg met jou wordt afgesproken, kan op papier worden gezet. Dat geeft de geruststelling dat er zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met je wensen rond je levens einde, ook al kan jij zelf je wensen op dat ogenblik niet meer uiten. Je kan zelf ook vragen om zo’n overleg te laten plaatsvinden wanneer jij dat wil.
Palliatieve zorg heeft betrekking op de zorg aan het levenseinde. Palliatieve zorg is een vorm van zorg waarin de persoon zelf centraal staat en daarmee de aandacht voor zijn of haar lijden, en ook de zorg voor de familie en naasten die daarmee moeten omgaan. Het gaat om een goede behandeling van pijn en andere ongemakken, samen met een warme en nabije zorg, op het ogenblik dat genezen van ziekte niet meer mogelijk is. In palliatieve zorg is de bestrijding van pijn belangrijk. Vandaag staat pijnbestrijding heel ver: pijn kan bijna altijd worden verholpen of onderdrukt door een goede pijnmedicatie. Kortom: het zou niet mogen dat je pijn lijdt, want pijn kan én moet worden verholpen. Wanneer zoveel pijnmedicatie wordt toegediend als nodig om de pijn onder controle te krijgen, dan verkort dit nooit het leven. Een goede pijnbehandeling heeft niets met euthanasie te maken! Palliatieve zorg geeft veel aandacht aan fysieke, psychische, sociale en spirituele problemen van de bewoner en diens naasten en legt nadruk op het feit dat de mens meer is dan een lichaam. In deze voorziening is er specifieke expertise aanwezig die de bewoner op al deze vlakken daadwerkelijk kan bijstaan. Dit gebeurt door een grote gerichtheid op de wensen en behoeften van de bewoner en diens naasten, door een houding van ‘aanwezig zijn’ en door alles in het werk te stellen om de bewoner nog kwaliteit van leven te geven.
Zonder pijn en met palliatief comfort
Bij euthanasie gaat het om een arts die op jouw verzoek aan jou een middel toedient waarmee je ademhaling wordt stilgelegd en je onmiddellijk sterft. Vanuit onze christelijke inspiratie wordt bij ons in principe geen euthanasie toegepast1. Door het bijsturen van zorg, door warme nabijheid en door een goed uitgebouwde palliatieve zorg, hopen we jouw stervensproces draaglijk en aanvaardbaar te maken2. Toch erkennen we dat er in terminale omstandigheden noodsituaties kunnen zijn waarbij euthanasie de enige uitweg is om de situatie van een stervende persoon comfortabel en menswaardig te maken. Van een noodsituatie kan alleen dan sprake zijn wanneer alle palliatieve mogelijkheden zijn aangewend en na intensief overleg.
En … wat met euthanasie?
Omdat euthanasie in niet-terminale omstandigheden losstaat van palliatieve zorg, gaat deze ‘noodsituatie’ hier niet op. Euthanasie is in deze omstandigheden niet mogelijk in onze voorziening.
1 Wie meer wil weten over de visie op zorg die wij er in deze voorziening vanuit onze christelijke inspiratie op nahouden, kan vragen naar de ‘intentieverklaring ethiek en zingeving’. 2 Wie meer wil lezen over de zorg rond het levenseinde die wij in deze voorziening wensen na te streven, kan vragen naar de beleidsnota ‘Menswaardig Levenseinde’.
Hoog Kortrijk Doorniksesteenweg 215 8500 Kortrijk Tel. 056/23 13 40 Fax 056/23 13 49
Sint-Anna voorzieningen voor ouderenzorg v.z.w. Beernemstraat 14 8750 Wingene Tel. 051/65 52 78 Fax 051/65 69 65
[email protected]
Sint-Elisabeth voorzieningen voor ouderenzorg v.z.w. Zwaluwenstraat 2 8400 Oostende Tel. 059/70 16 13 Fax 059/80 95 73
[email protected]
Sint-Vincentius voorzieningen voor ouderenzorg v.z.w. Groeningestraat 2 8500 Kortrijk Tel. 056/22 59 35 Fax 056/20 42 69
[email protected]
Sint-Jozef voorzieningen voor ouderenzorg v.z.w. St. Maartensplein 15 8560 Moorsele Tel. 056/41 22 51 Fax 056/41 40 68
[email protected]
Sint-Anna voorzieningen voor ouderenzorg v.z.w. Bulskampstraat 39 8630 Bulskamp (Veurne) Tel. 058/28 08 90 Fax 058/31 54 06
[email protected]
O.L.Vrouw van Lourdes voorzieningen voor ouderenzorg v.z.w. Markegemstraat 57 8720 Wakken Tel. 056/60 23 38 Fax 056/61 26 55
[email protected]
Sint-Vincentius voorzieningen voor ouderenzorg v.z.w. Bonestraat 17 8760 Meulebeke Tel. 051/48 81 72 Fax 051/48 59 24
[email protected]
Residentie ‘De Gulden Sporen’ residentie voor Serviceflats Gentsestraat 14-20 8500 Kortrijk Tel. 056/20 12 80 Fax 056/20 19 51
[email protected]
tekst en inhoud GVO, commissie ethiek; Linus Vanlaere, coördinator ouderenethiek vormgeving Tom Vanlaere fotografie Giovanni Desmit
12
