Hoe verder na 23 dingen? Een inventarisatie van toepassingen, varianten en aanvullingen

Hoe verder na 23 dingen? Een inventarisatie van toepassingen, varianten en aanvullingen

Hoe verder na 23 dingen? Een inventarisatie van toepassingen, varianten en aanvullingen

Colofon Uitgave

Tekst

Brabantse Netwerk Bibliotheek

Jeroen van Beijnen (Cubiss)

www.bnbibliotheek.nl

Tanja Zweerts (bibliotheek De Meierij) Carla Bellaard (Theek 5)

Oplage

Anita Smits (bibliotheek Het Markiezaat)

500 exemplaren Vormgeving

Februari 2010, eerste druk

Cubiss Projectbegeleiding Cubiss Op deze uitgave is de volgende licentie van toepassing: Creative Commons Naamsmelding -Niet-commercieel - Gelijk delen 1

Hoe verder na 23 dingen?

Inleiding Taal is een communicatiesysteem dat betekenis weergeeft. We gebruiken taal om te spreken, te luisteren, te lezen en te schrijven. Zo maken we onze wensen kenbaar, vertellen, vragen we iets of uiten onze gevoelens. We kennen vele soorten taal. Gebarentaal, lichaamstaal, straattaal, juridische taal, bargoens, Algemeen Beschaafd Nederlands en gezever… Bibliotheken zijn van taal, van heel veel taal. Die taal is steeds in ontwikkeling. Er komt nu nieuwe taal op ons pad. Ineens opent zich een andere wereld. Bloggen, netvibes, wiki, twitter, rss feeds… Begrippen die geïntegreerd raken in onze omgeving, waar een gedeelte van onze klanten gebruik van maken en waar we als bibliotheken nog weinig kennis van hebben genomen. Daarom besloot “de Brabantse commissie HRM en Bedrijfsvoering” van de vereniging van Brabantse bibliotheken de cursus 23 dingen beschikbaar te stellen voor het Brabantse bibliotheek netwerk. En terwijl we nu bezig zijn met 23 dingen om ons gezamenlijk de nieuwe taal eigen te maken, dient zich de volgende vraag alweer aan. Want het aanleren van 23 dingen op zich is niet voldoende. Belangrijker is de vraag: wat gaan we met die opgedane kennis doen? Oftewel: hoe verder na 23 dingen? Vandaar dat de commissie besloot tot deze publicatie. Daarnaast blijven we actief zoeken naar toepassingen en we blijven nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen. Zodat we blijven werken aan de ontwikkeling onze digi-taal! Maria van Iersel, voorzitter commissie HRM en Bedrijfsvoering CUL8R @ i-NET :-)) (bron: smstaal.nl)

3


4


Voorwoord In 1996 startte ik met het geven van internettrainingen. Dit was een tijd waarin het internet nog in kaart werd gebracht door Yahoo! en het Nederlandse deel door Nl-menu. Het was de tijd dat AltaVista de belangrijkste zoekmachine was en het was de tijd dat bij bibliotheekmedewerkers het besef opkwam dat de manier waarop zij informatie zochten voor de gebruikers van de bibliotheek, wel eens behoorlijk anders zou kunnen worden. Jarenlang heb ik met ongelooflijk veel plezier honderden bibliotheekmedewerkers kennis laten maken met hun eerste schreden op het web en later, met nieuwe mogelijkheden om snel informatie te vinden met allerlei zoekmachines. Ergens in 2007 kwam ik via de weblog van mijn Amerikaanse collega trainer en webpionier Michael Stephens, op het spoor van een online cursusprogramma dat de titel droeg “Learning 2.0”. In ’23 Things’ leerden de bibliotheekmedewerkers van de Public Library of Charlotte & Mecklenburg County (North Carolina) onder leiding van Helene Blowers over allerlei hippe dingen als weblogs, YouTube, podcasting, RSS en sociale netwerken. 23 Things, de naam waaronder het programma bekender werd, beleefde een ware opmars in de VS. Door de reacties die ik las van de mensen die 23 Things hadden doorlopen, raakte ik er steeds meer van overtuigd dat de gehanteerde lesmethodiek een bijzonder goede manier was om grote groepen mensen in korte tijd met toepassingen en websites te laten kennismaken die als gemeenschappelijke kenmerk hadden: delen, samenwerken en communicatie. Zie hier Web 2.0, oftewel het interactieve web, een ontwikkeling van het internet die zich sinds 2005 afspeelde en die het gebruik van het internet door mensen, organisaties en bedrijven drastisch heeft veranderd. Individuen hebben nieuwe mogelijkheden gekregen om zich op het web te uiten en organisaties en bedrijven zien steeds meer de noodzaak om burgers te betrekken bij hun diensten en producten door de dialoog met hen aan te gaan.

5


Toen ik in oktober 2007 in London, tijdens de Internet Librarian International conferentie, de gelegenheid had om met Helene Blowers te lunchen, trof ik een bevlogen vrouw aan. Ze vertelde vol enthousiasme over cursisten die zich ontwikkelden van redelijk digibeet tot ervaren bloggers. Van bibliotheken in desolate gebieden die, door gebruikmaking van sociale netwerken, op andere manieren in contact wisten te komen met hun gebruikers. Maar vooral sprak Helene over het feit dat de deelnemers doordrongen raakten van het feit dat de (digitale) wereld zo hard aan het veranderen is en dat de bibliotheekgebruikers dat ook doen. Om mee te gaan in die ontwikkelingen, om contact te blijven houden met die gebruikers en om hen niet te verliezen, moeten de bibliotheken en de mensen die er werken wel mee veranderen. En snel ook! De succesvol gebleken methode om te leren was een verrassing: spelen! 23 Things is gepubliceerd onder de zogenaamde ‘Creative Commons Licentie’, wat er in grote lijnen op neerkomt dat een werk vrijelijk mag worden verspreid, bewerkt en gebruikt na toestemming van de maker. Dat is wat Helene me gaf, zodat ik me dankzij de Vereniging van Openbare Bibliotheken aan een vertaling kon wijden, maar ook aan een omzetting naar de Nederlandse situatie. Begin 2008 was de Bibliotheek Gouda in Nederland de eerste bibliotheek die het 23 Dingen doorliep en het wekte bij mij nauwelijks enige verbazing dat het concept ook bij ons werkte. Individueel, wel met de steun van de groep en een meelerende mentor-in-huis, beschrijven deelnemers in eigen woorden hoe zij over Web 2.0 toepassingen en trends denken, maar pas nadat zij er praktische ervaring mee hebben opgedaan, spelenderwijs en door zelf ontdekkingen te doen. Die reflectie inspireert mensen om met ideeën te komen die met geringe middelen in de bibliotheek gerealiseerd kunnen worden. Management en directie – die in veel bibliotheken overigens ook meedoen – krijgen als het ware kant en klare suggesties toegereikt, waar ze alleen maar ‘ja, ga je gang’ op hoeven te zeggen. Inmiddels zijn we twee jaar verder en heeft het 23 Dingen programma zich als een olievlek verspreid over de Nederlandse en Vlaamse bibliotheken. Duizenden medewerkers hebben het programma doorlopen en er zijn nieuwe varianten ontstaan voor de archiefwereld, het onderwijsveld, de politie en het einde van die groei is nog niet in zicht. Allemaal onder dezelfde Creative Commons Licentie, dat er mede voor zorgt dat zovelen in de branche met deze vorm van leren kennis kunnen nemen van en ervaring opdoen met Web 2.0. 6


Bibliotheken die zich aan de 23 Dingen hebben gewijd, zijn gaan ontdekken dat door de inzet van typische Web 2.0 tools andere manieren van (samen)werken tot stand kunnen komen. Dat er interactie kan ontstaan met bibliotheekgebruikers en dat zij met hen in contact kunnen komen in hùn digitale domeinen. Ik ben er trots op dat bibliotheekmedewerkers hebben laten zien dat zij in staat zijn om mee te veranderen met hun gebruikers. En dat zij in staat zijn om in teamverband nieuwe digitale toepassingen te ontwikkelen, zowel naar binnen- als naar buiten gericht. Maar het mooiste van alles ervaar ik, elke keer weer, bij het lezen van de blogberichten over Ding #23. Als ik dan lees over dingen als ‘persoonlijk gegroeid’, ‘gestegen in aanzien binnen de familie’, ‘veel geleerd’ en ‘klaar voor de volgende trends’, kan ik niet anders dan glimlachen en denken “je hebt het toch maar helemaal zelf gedaan. 23 Dingen heeft je daarbij geholpen, maar de credits gaan naar jou!”. Ik wil afsluiten met twee woorden, die ik richt tot hen die afgezwaaid zijn en de bibliotheken waar zij werken: “BLIJF SPELEN”. Rob Coers Coers Internet Trainingen (http://www.robcoers.nl) Geldrop, 2010

7


8


Inhoud 1.

De 23 dingen

13

2.

Toepassingen

15

2.1

Bieb Blog Vlissingen

17

2.2

Boekenblogs

19

2.3

Weblog digit@le dommeldal dagen

21

2.4

Een widget van een RSS-feed maken

23

2.5

Netvibes Universum CMB Groningen

25

2.6

Netvibes binnen de politie

27

2.7

Nationaal archief op Flickr

29

2.8

Delicious account tijdschrift Mediacoach

31

2.9

Wiki als kenniscentrum

33

2.10

Wiki als Content Management Systeem

35

2.11

Bijeenkomsten organiseren d.m.v. een wiki

37

2.12

Twitterende bibliotheek

39

2.13

RSS-feed twitteren

41

2.14

Google sites als CMS

43

2.15

Inschrijfformulier via Google docs

45

2.16

Google apps in de bibliotheek

47

2.17

CU@MSN

49

2.18

Bijeenkomsten live uitzenden via Ustream

51

2.19

Veel gestelde vragen op YouTube

53

2.20

Recruitment via internet

55

9


2.21

Ning als intranet

57

2.22

Bedrijfsplan op bibliotheek 2.0

59

2.23

Boekenlijst via Librarything

61

Varianten

63

3.

3.1

23 onderwijs dingen

65

3.2

23 dingen voor de politie

66

3.3

23 dingen Vlaanderen

67

3.4

23 dingen voor musea

68

3.5

23 dingen voor archieven

69

3.6

23 archief dingen

70

3.7

Cursus web 2.0 met 23 dingen

71

3.8

23 OVC dingen

72

3.9

I&M 2.0

73

3.10

13 Dinge Duitsland

74

3.11

UBA Spoetnik

75

3.12

7 dingen leiden

76

3.13

Theek5’s blog

77

3.14

Een Digitale Ontmoeting

78

3.15

11 dingen voor docenten

79

3.16

15 dingen voor ambtenaren

80

3.17

Twente 12

81

3.18

11 digigingen

82

3.19

8 Dingen HvA

83

10


4.

Varianten in ontwikkeling

85

4.1

21 eDingen

87

4.2

Web 2.0 voor laaggeletterden

88

4.3

23 onderwijsdingen PO

89

4.4

30 onderwijsdingen

90

Speeltijd

93

5.

5.1

Digitaal publiceren

95

5.2

Screencasts maken

95

5.3

Online presenteren

96

5.4

Online presenteren II

96

5.5

Online poster maken

96

5.6

Mindmappen

97

5.7

Games maken

97

5.8

3D fotocollage

97

11


12


1.

De 23 dingen

Het web 2.0 is constant aan verandering onderhevig, daarom worden de 23 dingen ook aangepast om zo met deze veranderingen mee te gaan. In deze publicatie wordt uitgegaan van de 23 oefeningen zoals deze op 23 januari 2010 in de cursus 23 dingen aangeboden werden. Introductie #1

Lees deze weblog en ontdek waar deze cursus over gaat

Bloggen #2

Richt je eigen weblog in en plaats je eerste berichten

# 3

Meld je weblog aan en begin je ontdekkingsreis

RSS en RSS feeds vinden # 4

Maak je leven eenvoudiger met RSS

# 5

RSS feeds vinden

Foto’s en spelen met afbeeldingen # 6

Ontdek Flickr, een van de populairste fotowebsites

#7

Flickr verder ontdekken

Speeltijd # 8

Online plaatjes bewerken

#9

Schrijf een posting over jouw visie op Web 2.o

Social bookmarking # 10

Social bookmarking en Del.icio.us

13


Wiki’s # 11

Ontdek wiki’s en hoe bibliotheken ze kunnen toepassen

Microblogging, kantoortoepassingen en chatten # 12

Microbloggen met Twitter

# 13

Online kantoortoepassingen

# 14

Instant Messaging : blabla of uhhu?

Podcasts en video # 15

Podcasts: radio waar en wanneer je wilt

# 16

Ontdek wat YouTube video te bieden heeft

Speeltijd # 17

Bekijk een typische Web 2.0 site naar keuze

Sociale netwerken # 18

Catalogiseer je boekenkast met LibraryThing

# 19

Sociale netwerken en wat er in te doen is

# 20

Muziek online beluisteren in een sociaal netwerk

Bibliotheken en Web 2.0 # 21

Aquabrowser My Discoveries en andere sociale bibliotheekcatalogi

# 22

Bibliotheek 2.0 en de toekomst van bibliotheken

Afsluiting # 23

Evalueer wat je in de afgelopen tijd hebt geleerd

14


2. Toepassingen 15


16


2.1

Bieb Blog Vlissingen

#2-#3 Moeilijkheidsgraad: ö

Het Bieb Blog van de bibliotheek Vlissingen is bedoeld om op een interactieve manier te communiceren met de burger in Vlissingen. Het wil daarnaast laten zien dat er in de bibliotheek meer gebeurt dan alleen het uitlenen van boeken, maar dat we ook actief zijn op het vlak van educatie, onderzoek enz.. Door de diversiteit van medewerkers die meewerken aan het blog krijgt de bibliotheek een meer menselijk ‘gezicht’.

Toepassingen

Contactpersoon:

• Weblogs

Karolien Selhorst ([email protected])

Trefwoorden

Peter de Quelery ([email protected])

• Communiceren Betreffende site(s)

• Interactiviteit

http://www.biebblog.nl Doelgroep: Alle (potentiële) klanten van de bibliotheek Vlissingen Doel: • Op een interactieve manier communiceren met (potentiële) klanten. 17


Werkwijze

aangepaste lay-out voor de weblog, is hiervoor een

Na het volgen van de ‘23 Dingen’-cursus in de

professioneel bedrijf ingehuurd.

bibliotheek, is men gaan nadenken over mogelijke toepassingen van de dingen. Eén van de

Tijdsinvestering medewerkers

toepassingen was het starten van een weblog voor

De medewerkers die meewerken aan het weblog

de bibliotheek. Dit weblog is vervolgens door een

schrijven gemiddeld één berichtje per week.

professioneel bedrijf ontwikkeld en gelanceerd. De inhoud van het weblog wordt aangeleverd

Hoe hebben klanten het ervaren?

door vijftien medewerkers van de bibliotheek. Drie

Klanten stellen dit initiatief erg op prijs.

medewerkers zijn verantwoordelijk voor het beheer van het weblog. Door middel van Google Analytics

Hoe hebben medewerkers het ervaren?

worden de statistieken van het weblog bijgehouden.

De medewerkers zijn enthousiast en heel bereid om

Die statistieken worden gebruikt voor de evaluatie

een kwalitatieve bijdrage aan het weblog te leveren.

van het weblog. Voordelen Reclame

• Via een weblog is interactieve communicatie met

Via de reguliere communicatie- en promotiekanalen

de burger mogelijk.

(website, nieuwsbrief, enz.) en via boekenleggers

• Het biebblog is gegroeid vanuit de medewerkers.

en flyers met daarop het adres en de naam van het blog, is reclame gemaakt voor deze toepassing.

Nadelen

De boekenleggers liggen in boeken die uitgeleend

• Het opzetten en evalueren van de weblog vergt

worden.

de nodige energie. Datzelfde geldt echter ook voor andere communicatiekanalen.

Evaluatie Aandachtspunten Kosten:

Belangrijke aandachtspunten voor bibliotheken die

De enige kosten die gemaakt zijn voor het Bieb

een weblog voor de bibliotheek willen bijhouden,

Blog, zijn die voor het ontwikkelen en hosten van

zijn het blijven bewaken van de continuïteit van de

het weblog. Omdat de bibliotheek niet de kennis in

berichten in vakantieperiodes en het bijhouden en

huis had voor het ontwerpen en ontwikkelen van een

evalueren van de reacties op weblogberichten. 18


2.2

Boekenblogs

# 1 - # 2 - # 4 - # 18 - # 21 Moeilijkheidsgraad: ö

Medewerkers van Bibliotheek Midden-Brabant hebben voor hun klanten een tweetal weblogs opgezet. Op deze weblogs houden zij voor hun oudere en jongere klanten de nieuwe aanwinsten van de bibliotheek bij.

Toepassingen

Doel:

• Weblogs

• Klanten informeren over de bibliotheekcollectie en

• RSS

attenderen op nieuwe aanwinsten.

• Shelfari Betreffende site(s)

• Aquabrowser

Het weblog met nieuwe aanwinsten van Bibliotheek Trefwoorden

Midden Brabant:

• Boeken

http://netnieuw.blogspot.com

• Recensies • Weblog

Het weblog met nieuwe aanwinsten voor jongeren in Bibliotheek Midden Brabant:

Doelgroep:

http://timeoutmeteenboek.blogspot.com

Klanten van de bibliotheek

19


Werkwijze Er zijn met behulp van Blogger.com twee

Nadelen

verschillende weblogs aangemaakt voor jongere

• Via Blogger.com een speciaal uiterlijk geven

en oudere klanten. Een aantal medewerkers voegt

aan het weblog, vereist kennis van verschillende

verschillende nieuwe aanwinsten aan deze weblogs

webtechnologieën.

toe. Via een speciale widget die op de website

• Het weblog moet regelmatig bijgehouden worden.

geplaatst is, kunnen klanten vanaf deze weblogs direct in de catalogus van de bibliotheek zoeken. Evaluatie Kosten Het weblog wordt gehost op Blogger.com. Het aanmaken en hosten van een weblog op blogger. com is gratis. Tijdsinvestering medewerkers Het online plaatsen van een boek kost tussen de 15 en 30 minuten per boek. Voordelen • Weblogs worden geïndexeerd door Google en zijn beter vindbaar dan de bibliotheeksite en bibliotheekcatalogus. • Als er vanuit het weblog naar boeken in de catalogus gelinkt kan worden, zijn deze beter vindbaar.

20


2.3

Weblog digit@le dommeldal dagen


Ter gelegenheid van het 60-jarige bestaan van de bibliotheekvestiging in Geldrop, heeft bibliotheek Dommeldal een speciaal weekend georganiseerd. Dit weekend heeft de naam digit@le dommeldal dagen gekregen. Om alle gegevens rondom de digit@le dommeldal dagen te verzamelen, is een weblog opgezet.

Toepassingen

Doel:

• Weblogs

• Bezoekers van en geïnteresseerden in de digit@le dommeldal dagen informeren over

Trefwoorden

de verschillende activiteiten rondom dit weekend.

• Weblog Contactpersoon

• CMS

José Sluis ([email protected]) Doelgroep: Bezoekers van en geïnteresseerden in de digit@le

Betreffende site(s)

dommeldal dagen.

Weblog digit@le dommeldal dagen: http://digitaledommeldaldagen.blogspot.com

21


Werkwijze Met behulp van Blogger.com is een weblog voor

Voordelen

het congres aangemaakt. Een medewerker met

• Het opstarten van een weblog via Blogger.com is

kennis van HTML heeft het weblog vervolgens

snel gebeurd.

vormgegeven en ingericht. Hierna hebben

• De afdeling ICT hoeft geen acties te ondernemen

verschillende medewerkers van bibliotheek

om het weblog werkend te krijgen.

Dommeldal rechten gekregen om het weblog aan te passen en bij te werken. De medewerkers hebben

Nadelen

het weblog vervolgens verder ingevuld.

• Het gebruiken van een standaard template van Blogger.com oogt meestal niet professioneel.

Reclame

Een eigen lay-out maken kost echter veel tijd.

In de uitnodiging van de digit@le dommeldal dagen

Bovendien is er dan een medewerker nodig met

en op verschillende andere weblogs is naar het

kennis van verschillende webtechnologieën.

weblog verwezen. Ook moesten deelnemers aan het

• Een weblog rondom een bepaalde activiteit moet

digit@le dommeldal congres (één van de activiteiten

actief bijgehouden worden.

die in het weekend gepland stonden) zich via een formulier voor het weblog aanmelden. Evaluatie Kosten Het weblog wordt gehost op Blogger.com. Het aanmaken en hosten van een weblog op Blogger. com is gratis. Tijdsinvestering medewerkers Het aanmaken en inrichten van het weblog kost een medewerker met kennis van HTML ongeveer twaalf uur. Het bijhouden en invullen van het weblog kost per bericht tussen de 15 en 30 minuten. 22


widget van een RSS-feed 2.4 Een maken # 3 - # 10 - # 19 Moeilijkheidsgraad: ö ö ö

Om de gegevens van een RSS-feed makkelijk op een website of Hyves pagina te plaatsen, heeft de mediatheek van de Fontys Hogeschool gebruik gemaakt van de pagina yourminis.com.

Toepassingen

Doel:

• RSS

• De gegevens uit een RSS-feed op een website of

• Hyves

Hyvespagina laten weergeven.

Trefwoorden

Betreffende site(s)

• Widgets

De hyve over informatiezoeken:

• Gadgets

http://informatiezoeken.hyves.nl

Doelgroep:

De website yourminis:

Bezoekers van een weblog of Hyvespagina.

http://www.yourminis.com

23


Werkwijze Op de website yourminis.com is het mogelijk zelf

Aandachtspunten

van een bestaande RSS-feed een widget te maken.

Het gebruik van dit soort lijstjes via Hyves lijkt

Deze widget kan op een website ingeladen worden,

heel erg interessant. Maar omdat de statistieken

maar ook als gadget in een Hyvespagina gezet

hiervan ontbreken, is het niet duidelijk of ze ook

worden.

daadwerkelijk succesvol zijn.

Evaluatie Kosten Het gebruik van de website yourminis.com is gratis. Tijdsinvestering medewerkers Het kost een medewerker ongeveer één uur om via de website yourminis.com een RSS-feed om te zetten naar een widget die ook als gadget op Hyves geplaatst kan worden. Voordelen • Het opzetten van een widget op basis van en RSS-feed is snel gedaan. • Ook andere RSS-feeds zijn in deze widget in te laden. Nadelen • De lay-outmogelijkheden bij het maken van een widget zijn beperkt.

24


2.5

Netvibes Universum CMB Groningen

# 4 - # 5 - # 21 Moeilijkheidsgraad: ö

De Centrale Medische Bibliotheek (CMB) van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) heeft een speciaal Netvibes universum gemaakt. Op dit Netvibes universum heeft de CMB alle digitale informatiebronnen van de bibliotheek toegevoegd.

Toepassingen

• Klanten laten zien hoe ze met behulp van

• RSS

Netvibes hun eigen persoonlijke selectie van

• Netvibes

toepassingen en informatiebronnen kunnen

• Bibliotheekcatalogi

maken, inrichten en beheren.

Trefwoorden

Contactpersoon

• Kenniscentrum

Guus van den Brekel ([email protected])

Doelgroep: Betreffende site(s)

Klanten van de bibliotheek

Het Netvibes universum: Doel:

http://www.netvibes.com/cmb en

• Klanten een overzicht geven van de verschillende

http://www.netvibes.com/digicmb

digitale bronnen die binnen de bibliotheek beschikbaar zijn. 25


Werkwijze Voor de CMB is een account aangemaakt in Netvibes. Deze account is vervolgens gevuld met verschillende RSS-feeds, widgets van catalogi en LibraryThing-accounts. Door middel van tabs zijn categorieën gemaakt van de verschillende informatiebronnen. Evaluatie Kosten Het gebruik van de website Netvibes.com is gratis. Voordelen • Een Netvibes universum is makkelijk aan te maken en in te richten. • De content van het Netvibes universum is makkelijk te delen. Nadelen • De mogelijkheden om de vormgeving aan te passen zijn beperkt.

26


2.6 Netvibes binnen de politie #4-#5 Moeilijkheidsgraad: ö

Naast de bibliotheken zijn ook verschillende politiekorpsen begonnen aan de cursus ‘23 dingen’. Het politiekorps in Utrecht gebruikt Netvibes om verschillende digitale informatiebronnen te ontsluiten die voor medewerkers van het korps interessant zijn.

Toepassingen

Doel:

• Netvibes

• Kennis delen en slimmer werken.

• RSS Contactpersoon Trefwoorden

Natalie Hensen ([email protected])

• Mediawatching Betreffende site(s)

• Informatie delen

http://netvibes.com/compu Doelgroep: Interne medewerkers van het politiekorps Utrecht.

27


Werkwijze De communicatieafdeling van het politiekorps Utrecht verzorgt dagelijks knipsels voor de korpsleiding en andere geïnteresseerden – het zogenaamde ‘mediawatching’. Na de cursus ‘23 dingen’ heeft de afdeling een pagina aangemaakt in Netvibes en is zij de digitale knipsels op deze pagina gaan bijhouden. Evaluatie Kosten Het gebruik van de website Netvibes.com is gratis. Tijdsinvestering medewerkers De Netvibes-pagina wordt dagelijks bijgehouden om digitale knipsels te ontsluiten. Deze werkwijze kost de medewerkers veel tijd. Voordelen • De medewerkers zien nu veel meer nieuws voorbijkomen dan voorheen. Nadelen • Grote artikelen uit landelijke kranten wordt niet ontsloten op de Netvibes-pagina. • Omdat de politie gebruikmaakt van speciale internetfilters, is de site traag. • De werkwijze kost de medewerkers veel tijd.

28


2.7

Nationaal archief op Flickr


Het Nationaal Archief heeft een deel van haar fotocollectie beschikbaar gesteld via de website Flickr.com. Op Flickr.com kan iedereen de collectie van het Nationaal Archief inzien en verrijken.

Toepassingen

Betreffende site(s)

• Flickr

De Flickr-site van het Nationaal Archief: http://www.flickr.com/photos/nationaalarchief

Trefwoorden • Fotocollectie • Archief Doelgroep: Klanten van de bibliotheek Doel: • Een (deel van de) bibliotheekcollectie ontsluiten en klanten de mogelijkheid bieden om deze collectie te verrijken. 29


Werkwijze

Nadelen

In het kader van het digitaliserings- en

• Het kost veel tijd om grote collecties online te

conserveringsproject ‘Beelden voor de Toekomst’ is

plaatsen.

een groot aantal foto’s van het Nationaal Archief op hoge resolutie gedigitaliseerd. Een deel van deze collectie is door medewerkers van het Nationaal Archief op Flickr geplaatst. Bezoekers van de foto’s op de Flickr-pagina van het Nationaal Archief worden opgeroepen om de collectie te verrijken. Dit kunnen zij doen door zelf tags en commentaren toe te voegen. Evaluatie Kosten Het gebruik van de volledige versie van de website Flickr.com kost 25 euro per jaar. Tijdsinvestering medewerkers: Het online zetten en beschrijven van een foto op Flickr kost een medewerker ongeveer vijf minuten tijd. Voordelen • Flickr is een heel toegankelijke website. • Gebruikers van Flickr kunnen de collectie van het Nationaal Archief verrijken.

30


2.8

Delicious-account tijdschrift Mediacoach

# 10 Moeilijkheidsgraad: ö

Het tijdschrift Mediacoach maakt veel gebruik van verwijzingen naar pagina’s op het internet. Deze verwijzingen houdt de redactie van het tijdschrift bij in een speciale Delicious-account.

Toepassingen

• Een archief aanleggen van links die in het

• Delicious

tijdschrift gebruikt zijn.

Trefwoorden

Betreffende site(s)

• Lijsten

Delicios-account tijdschrift Mediacoach:

• Links

http://delicious.com/biblionmediacoach

Doelgroep: Lezers van een tijdschrift Doel: • Voor lezers een overzicht bijhouden van in het tijdschrift gebruikte links.

31


Werkwijze De redactie van Mediacoach heeft voor het tijdschrift een eigen Delicious-account aangemaakt. De redactie krijgt links uit de artikelen aangeleverd, die zij aan de Delicious-account toevoegt. Vervolgens wordt aan de verschillende links een aantal trefwoorden toegekend. Eén van deze trefwoorden is een combinatie van de jaargang en het nummer van het tijdschrift waarin de link voorkomt. Evaluatie Kosten Het gebruik van de website delicious.com is gratis. Tijdsinvestering medewerkers Het toevoegen van een link aan een Deliciousaccount en het toekennen van de trefwoorden kost per link tussen de 5 en 10 minuten. Voordelen • Lezers van het tijdschrift kunnen altijd de links uit het tijdschrift online terugvinden. • Eventuele spelfouten van links in het tijdschrift kunnen altijd snel online aangepast worden. Nadelen • Het kost de redactie van het tijdschrift extra tijd om de links en trefwoorden aan de Delicious- account toe te voegen. 32


2.9

Wiki als kenniscentrum

# 11 Moeilijkheidsgraad: ö ö

Enthousiaste bibliotheekmedewerkers hebben een overzicht van alle weblogs van Nederlandse bibliotheken en bibliothecarissen bijgehouden in een wiki. Deze wiki is vervolgens uitgebreid met een overzicht van verschillende Web 2.0-toepassingen.

Toepassingen

Doel:

• Wiki

• Het bijhouden van een overzicht van alle Nederlandse weblogs over een bepaald

Trefwoorden

onderwerp.

• Kennisdelen • Lijstjes

Contactpersoon

• Overzichten

Wouter Gerritsma ([email protected])

Doelgroep:

Betreffende site(s)

Iedereen die geïnteresseerd is in een bepaald

De wiki-site van NL biblioblogs:

onderwerp.

http://nlbiblioblogs.pbworks.com

33


Werkwijze

Nadelen

In april 2008 zijn Dymphie van der Heyden (TNO)

• In dit geval is het bijhouden van de lijst afhankelijk

en Wouter Gerritsma (Bibliotheek Wageningen

van vrijwilligers. Als zij besluiten om hiermee te

UR) begonnen met het in een wiki bijhouden van

stoppen, wordt de lijst ook niet meer bijgehouden.

alle Nederlandse weblogs over bibliotheken. Al snel is dit overzicht uitgebreid met overzichten van verschillende Web 2.0-toepassingen die door bibliotheken en bibliotheekmedewerkers worden ingezet. Wijzigingen aan dit overzicht kunnen worden doorgegeven aan de Dymphie en Wouter en worden vervolgens door hen verwerkt. Evaluatie Kosten Er is gebruikgemaakt van het wiki-systeem van de website PBworks.com. Het aanmaken en bijhouden van een wiki op deze pagina is gratis. Tijdsinvestering medewerkers De wiki wordt in de vrije uren van Dymphie en Wouter bijgehouden. Hierdoor zijn de kosten van het bijhouden van de website te verwaarlozen. Voordelen • Het is snel en makkelijk om gegevens in een wiki op te slaan en bij te houden.

34


als Content Management 2.10 Wiki Systeem # 11 Moeilijkheidsgraad: ö ö ö

De mediatheek van Fontys Hogescholen maakt gebruik van een wiki als Content Management Systeem (CMS). Via deze wiki kunnen alle medewerkers van de mediatheek de inhoud van de website bewerken.

Toepassingen

Contactpersoon

• Wiki

Gerard Bierens ([email protected])

Trefwoorden

Betreffende site(s)

• CMS

De wiki-site van Fontys Mediatheken:

• Website

http://www.fontysmediatheken.nl/wiki

Doelgroep: Klanten van de mediatheek. Doel: • Klanten van de mediatheek informeren over de collectie van de mediatheek en de diensten die de mediatheek levert. 35


Werkwijze

Nadelen

In 2005 is de toenmalige website van Fontys

• Het succes van het systeem is afhankelijk van

Mediatheken vervangen door een zogenaamde

medewerkers die zelf content gaan toevoegen en

‘portalsite’, waarin een weblog, wiki en zoekmachine

aanpassen.

op één website samengevoegd zijn. Deze website

• Medewerkers hebben er moeite mee om de

gebruikt het wiki-systeem om de algemene

content die anderen toegevoegd hebben, aan te

informatie over de mediatheek te beheren.

passen.

Evaluatie

Aandachtspunten Als medewerkers geen richtlijnen krijgen voor

Kosten

het gebruik van de wiki, bestaat het risico dat

Voor het hosten van een wiki op een eigen domein,

medewerkers geen gebruikmaken van de wiki. Ook

moeten ‘hostingkosten’ betaald worden. Deze kosten

kan er door gebrek aan structuur en richtlijnen een

bedragen tussen de 50 en 250 euro per jaar.

wildgroei ontstaan van manieren waarop content aan de wiki toegevoegd wordt.

Tijdsinvestering medewerkers Bij het opstarten zal het technische beheer veel tijd kosten. Het bijhouden van de site is vervolgens een taak die verschillende medewerkers op verschillende tijden kunnen en zullen doen. De totale tijdsinvestering kan flink oplopen, maar de tijdsinvestering per medewerker is niet heel erg groot. Voordelen • Alle medewerkers kunnen content aan de website toevoegen en aanpassen. • Het is makkelijk om nieuwe content toe te voegen of bestaande content aan te passen.

36


2.11

Bijeenkomsten organiseren d.m.v. een wiki

# 11 - # 22 Moeilijkheidsgraad: ö

Een Teachmeet is een bijeenkomst waarin het thema ‘onderwijs’ centraal staat. Er wordt een wiki ingezet voor het organiseren van deze bijeenkomst, het verspreiden van informatie over de bijeenkomst en het bijhouden van een deelnemerslijst.

Toepassingen

Doel:

• Wiki

• Samen met gelijkgestemden een bijeenkomst

• Twitter

rondom een specifiek onderwerp organiseren.

• Sociale netwerken Contactpersoon Trefwoorden

Fons van den Berg ([email protected])

• Organisatie • Evenement

Betreffende site(s)

• Kennisdeling

De wiki-site van de eerste Teachmeet in Nederland: http://teachmeetnl.pbworks.com

Doelgroep: Geïnteresseerden in een bijeenkomst over een specifiek onderwerp.

37


Werkwijze

Nadelen

In 2005 is de toenmalige website van Fontys

• Het succes van het systeem is afhankelijk van

Mediatheken vervangen door een zogenaamde

medewerkers die zelf content gaan toevoegen en

‘portalsite’, waarin een weblog, wiki en zoekmachine

aanpassen.

op één website samengevoegd zijn. Deze website

• Medewerkers hebben er moeite mee om de

gebruikt het wiki-systeem om de algemene

content die anderen toegevoegd hebben, aan te

informatie over de mediatheek te beheren.

passen.

Evaluatie

Aandachtspunten Als medewerkers geen richtlijnen krijgen voor

Kosten

het gebruik van de wiki, bestaat het risico dat

Voor het hosten van een wiki op een eigen domein,

medewerkers geen gebruikmaken van de wiki. Ook

moeten ‘hostingkosten’ betaald worden. Deze kosten

kan er door gebrek aan structuur en richtlijnen een

bedragen tussen de 50 en 250 euro per jaar.

wildgroei ontstaan van manieren waarop content aan de wiki toegevoegd wordt.

Tijdsinvestering medewerkers Bij het opstarten zal het technische beheer veel tijd kosten. Het bijhouden van de site is vervolgens een taak die verschillende medewerkers op verschillende tijden kunnen en zullen doen. De totale tijdsinvestering kan flink oplopen, maar de tijdsinvestering per medewerker is niet heel erg groot. Voordelen • Alle medewerkers kunnen content aan de website toevoegen en aanpassen. • Het is makkelijk om nieuwe content toe te voegen of bestaande content aan te passen.

38


2.12

Twitterende bibliotheek

# 12 Moeilijkheidsgraad: ö

Bibliotheek Breda heeft voor alle verschillende vestigingen, de hoofdvestiging en haar UITPunt Breda een twitteraccount geopend.

Toepassingen

Doel:

• Ning

• Contact onderhouden met en informeren van de klanten en relaties van bibliotheek.

Trefwoorden • Uitpunten

Contactpersoon

• Informeren

David Janssen ([email protected])

Doelgroep:

Betreffende site(s)

Klanten, potentiële klanten en relaties van de

Twitter Bibliotheek Breda:

bibliotheek.

http://twitter.com/biebbreda

39


Werkwijze

Voordelen

Voor alle vestigingen van Bibliotheek Breda is een

• Een twitteraccount is snel opgezet.

eigen twitteraccount aangemaakt. Deze account

• Via websites als twitterfeed.com is het heel

wordt gevuld door medewerkers van de bibliotheek

makkelijk om de twitteraccount met de inhoud van

en wordt hoofdzakelijk gebruikt als attendering

een RSS-feed te vullen.

van nieuwe berichten op de website. Beheerders bekijken andere toepassingen en type berichtgeving.

Nadelen

Voor het beheer van de verschillende twitteraccounts

• Een twitteraccount moet actief bijgehouden

maakt de bibliotheek gebruik van het gratis

worden.

programma Tweetdeck. Reclame De bibliotheek heeft geen reclame gemaakt voor haar twitteraccount. Wel is er op de website van de bibliotheek een link geplaatst naar de algemene twitteraccount van de bibliotheek. Door de twitteraccounts van de plaatselijke organisaties en media te volgen, zijn deze op het bestaan van de twitteraccount van de bibliotheek geattendeerd.

Evaluatie Kosten Het opzetten van een twitteraccount en het gebruik van het programma Tweetdeck is gratis.

40


2.13

RSS-feed twitteren

# 4 - # 12 Moeilijkheidsgraad: ö ö

De Fontys Mediatheek maakte gebruik van de website twitterfeed.com, om de RSS-feed van nieuwe aanwinsten automatisch in hun twitteraccount te plaatsen. Studenten en docenten die de twitteraccount van de mediatheek volgden, bleven zo via twitter op de hoogte van nieuwe aanwinsten.

Toepassingen

Doel:

• Weblog

• Klanten van de bibliotheek informeren over

• RSS

nieuwe aanwinsten in de collectie.

• Twitter Betreffende site(s) Trefwoorden

Twitteraccount mediatheek:

• Nieuwe aanwinsten

http://twitter.com/librariantf

• Twitterfeed • Attenderen

Twitterfeed: http://www.twitterfeed.com

Doelgroep: Klanten van de bibliotheek.

41


Werkwijze De RSS-feed waarin de nieuwe aanwinsten van de mediatheek staan, is door middel van de website twitterfeed.com gekoppeld aan de twitteraccount van de mediatheek. Evaluatie Kosten Het opzetten van een twitteraccount en het gebruik van de website twitterfeed.com is gratis. Voordelen • Als de verschillende systemen goed zijn ingericht, hoeven de medewerkers geen acties te ondernemen om nieuwe aanwinsten op twitter te zetten. • Met een actie die geen geld en weinig tijd kost, is een leuke nieuwe dienstverlening op te zetten. Nadelen • Niet alle RSS-feeds zijn geschikt voor twitter. Aandachtspunten Als de RSS-feed van de nieuwe aanwinsten aangepast of verwijderd wordt, werkt de hierboven genoemde oplossing niet meer.

42


2.14 Google Sites als CMS # 17 - # 22 Moeilijkheidsgraad: ö ö

Bibliotheek Eindhoven gebruikt Google Sites om een speciale webpagina rondom de dienstverlening voor het voortgezet onderwijs op te zetten.

Toepassingen

Doel:

• Google Sites

• Snel een toegankelijke website maken voor de klanten van de bibliotheek.

Trefwoorden • Website

Contactpersoon

• CMS

Karin Sengers ([email protected])

Doelgroep:

Betreffende site(s)

Klanten van de bibliotheek.

Onderwijswebwinkel bibliotheek Eindhoven: http://sites.google.com/site/onderwijswinkelbe/

43


Werkwijze Medewerkers van Bibliotheek Eindhoven hebben een Google-account aangemaakt, waarmee een nieuwe Google Sites-pagina aangemaakt is. Op de officiële website van Bibliotheek Eindhoven is vervolgens een link geplaatst naar deze pagina. Evaluatie Kosten Het aanmaken van een Google-account en een Google Sites-pagina is gratis. Voordelen • Een Google Sites-pagina is snel en makkelijk op te zetten. • De afdeling ICT is niet nodig voor het opzetten van een Google Sites-pagina. • Voor een Google Sites-pagina zijn geen installaties nodig. Nadelen • Een Google Sites-pagina oogt niet altijd professioneel.

44


2.15

Inschrijfformulier via Google Docs

# 13 Moeilijkheidsgraad: ö ö

Ter gelegenheid van het 60-jarige bestaan van de bibliotheekvestiging in Geldrop heeft bibliotheek Dommeldal een speciaal weekend georganiseerd. Dit weekend heeft de naam ‘digit@le dommeldal dagen’ gekregen. In het kader van de digit@le dommeldal dagen is een congres georganiseerd. Deelnemers konden zich voor dit congres aanmelden via een formulier dat gemaakt was met Google Docs.

Toepassingen

Doel:

• Weblog

• Bezoekers en geïnteresseerden in één van

• Formulieren

de activiteiten van de bibliotheek de mogelijkheid geven om zich via een formulier online in te

Trefwoorden

schrijven.

• Inschrijfformulier Contactpersoon

• Spreadsheet

José Sluis ([email protected]) Doelgroep: Betreffende site(s)

Deelnemers aan een activiteit van de bibliotheek.

Aanmeldformulier digit@le dommeldal dagen: http://digitaledommeldaldagen.blogspot. com/2009/09/aanmelden.html

45


Werkwijze

Nadelen

Via Google Docs is een formulier aangemaakt

• Een Google Docs-formulier oogt niet altijd

waarmee deelnemers zich voor het congres konden

professioneel.

aanmelden. Dit formulier is vervolgens via de

• Mensen die het formulier invullen, kunnen niet

zogenaamde ‘embed code’ op het weblog van de

automatisch een bevestiging hiervan krijgen via

digit@le dommeldal dagen gezet.

e-mail.

De aanmeldingen voor het digitale congres zijn vervolgens door medewerkers van bibliotheek Dommeldal bijgehouden in Google Docs.

Evaluatie Kosten Het aanmaken van een formulier met Google Docs is gratis. Tijdsinvestering medewerkers Het maken van een formulier in Google Docs duurt 15 tot 30 minuten. Voordelen • Het maken van een formulier in Google Docs kost weinig tijd. • Er is geen webontwikkelaar nodig om een formulier aan te maken. • De gegevens uit Google Docs kunnen naar een Excellbestand geëxporteerd worden.

46


Apps in de 2.16 Google bibliotheek # 13 - # 14 Moeilijkheidsgraad: ö ö ö ö ö

Basisbibliotheek Maasland heeft voor alle negen bibliotheken de eigen mailserver afgeschreven en zich aangemeld voor de Google Apps-dienst. Alle mail, documenten en agenda’s van de 120 medewerkers van de basisbibliotheek worden nu afgehandeld via de mailservers van Google Apps.

Toepassingen

Doel:

• Gmail

• Betrouwbare en gebruiksvriendelijke

• Google Docs

e-mailomgeving realiseren voor de medewerkers

• Agenda

van de bibliotheek.

• Chat Contactpersoon Trefwoorden

Jan de Waal ([email protected])

• E-mail • Samenwerken in groepen • Online chat Doelgroep: Medewerkers van de bibliotheek.

47


Betreffende site(s)

om de bestaande e-mailadressen over te zetten

Alles over Google Apps (juli 2009):

naar de Google-mailserver. Als de kennis hiervoor

http://www.bibliotheekmaasland.nl/index.

niet intern beschikbaar is, zal deze extern ingehuurd

php?option=com_content&task=view&id=1405

moeten worden.

Video gemaakt over Google Apps in Basisbibliotheek

Voordelen

Maasland 2009: http://www.youtube.com/

• Geen aanschaf/onderhoud van mailserver

watch?v=Xcd-BYf1QXM en http://essentials-media.

• Gratis spam- en virusbescherming

matchpoint.nl/index.php?item=487

• Overal mobiel bruikbaar • Back-up en beveiliging mail

Werkwijze

• Geïntegreerde samenwerking

Bibliotheek Maasland is een maand bezig geweest

• Innovatie komt automatisch binnen

met het voorbereiden van het overzetten van

• Wereldwijd raadpleegbaar

de bestaande e-mailadressen naar de Google-

• Nederlandstalig

mailserver. Dit is technisch gezien specialistenwerk.

• Online handleidingen en support

Vervolgens is de aandacht gericht op de 120

• Eenvoudig te onderhouden/systeembeheer

medewerkers die van het oude mailprogramma

• Medewerkers moeten leren werken met een

Eudora over moesten stappen op de online

nieuwe toepassing

Gmail-interface. In eerste instantie is alleen gebruikgemaakt van de mailfunctionaliteiten

Nadelen

van Google Apps. Daarna is begonnen met het

• Google kan offline zijn.

aanmaken van speciale documenten, waarin medewerkers samen kunnen werken zonder ze

Aandachtspunten

eindeloos rond te hoeven sturen.

Google Apps is in verschillende pakketen beschikbaar. Bibliotheek Maasland maakt nu gebruik

Evaluatie

van het standaardpakket. Er is ook een Premier Edition beschikbaar, dat € 40,- per gebruiker per jaar

Kosten

kost. Premier Edition kent wel meer opslagruimte.

Het gebruiken van het standaardpakket van Google

Op dit moment werkt Bibliotheek Maasland nog met

Apps is gratis. Wel is er specialistische kennis nodig

het standaardpakket. 48


2.17

CU@MSN


Bibliotheek Altena heeft een speciaal project waarbij leerlingen van verschillende basisscholen les krijgen in het gebruik en de netiquette van MSN. Na een speciale les over MSN, geeft de bibliotheek de leerlingen via MSN verschillende opdrachten. Om deze opdrachten uit te voeren, moeten de leerlingen gebruikmaken van verschillende boeken van de bibliotheek.

Toepassingen

• Basisschoolleerlingen de etiquette en

• MSN

gedragsregels van het internet en

• Catalogus

onderzoeksvaardigheden aanleren.

Trefwoorden

Contactpersoon

• Chat

John van Haaften

• Zoeken

([email protected]))

• Informatievaardigheden Betreffende site(s) Doelgroep:

Website van het project CU@MSN van bibliotheek

Basisschoolleerlingen (groep 7).

Altena: http://www.bibliotheekaltena.nl/JeugdCU%40MSN

Doel: • Leerlingen veilig leren omgaan met MSN. 49


Werkwijze

Evaluatie

Op school, op vaste tijden en onder deskundige begeleiding, leren de kinderen omgaan met MSN

Kosten

en een webcam. Zowel de school als de bibliotheek

Het aanmaken van een Windows Live-account voor

vinden het belangrijk dat de kinderen op een veilige

het gebruiken van MSN is gratis.

manier kennismaken (voor zover ze dat nog niet gedaan hebben) met MSN, vooral omdat via deze

Voordelen

media het pestgedrag en de gevaren de laatste tijd

• Gebruik van MSN sluit goed aan bij de

sterk toenemen.

belevingswereld van de doelgroep.

Tijdens de eerste les krijgen de kinderen van de

• Andere online tools voor communicatie kunnen

bibliothecaris een uitleg over internet en MSN en

naast deze werkwijze gebruikt worden.

over de gevaren ervan. Ook worden de zogenaamde

• Het project bevordert de relatie met basisscholen

‘spelregels van het internet’ aan de kinderen

uit het werkgebied.

uitgelegd. Nadelen De bibliotheek geeft de kinderen opdrachten,

• Het succes van deze toepassing is afhankelijk van

waarvoor ze moeten zoeken in allerlei boeken.

de samenwerking met basisscholen.

Zo maken ze kennis met de verschillende informatieboeken en leesboeken. De kinderen krijgen de opdrachten en versturen de antwoorden via MSN en een webcam of via e-mail naar de bibliothecaris. Na een gegeven antwoord krijgen de kinderen weer een nieuwe vraag. Voor elk antwoord zijn er punten en zelfs bonuspunten te behalen. De kinderen van de groepen 7 in de gemeente Woudrichem strijden om een verrassing die aan het einde van het schooljaar uitgereikt zal worden.

50


live uitzenden 2.18 Bijeenkomsten via Ustream # 11 - # 12 - # 19 - # 22 Moeilijkheidsgraad: ö ö ö

Tijdens de bijeenkomst ‘Digitale Bibliotheek 2012’ zijn video-opnames gemaakt van de verschillende sprekers. Deze videobeelden zijn met behulp van de website Ustream.tv live uitgezonden op het internet. Op deze manier kon iedereen de bijeenkomst via het internet volgen.

Toepassingen

Doel:

• Video

• Mensen die niet fysiek op een bijeenkomst

• Webcam

aanwezig kunnen zijn, de mogelijkheid bieden om deze bijeenkomst via het internet te volgen.

Trefwoorden • Organisatie

Contactpersoon

• Evenement

Jeroen van Beijnen ([email protected])

• Kennisdeling Betreffende site(s) Doelgroep:

De opnames van de bijeenkomst

Mensen die niet fysiek op een bijeenkomst aanwezig

‘Digitale Bibliotheek 2012’:

kunnen zijn.

http://www.ustream.tv/channel/cubisscast

51


Werkwijze

Nadelen

Tijdens de bijeenkomst ‘Digitale Bibliotheek 2012’

• Een goede internetverbinding is noodzakelijk om

is achter in de zaal een laptop met webcam

een goed werkende livestream op te zetten.

geïnstalleerd. Via de website Ustream.tv zijn de

• Kijkers van een livestream hebben bepaalde

opnames van de webcam vervolgens live op internet

verwachtingen van de beelden geluidskwaliteit.

uitgezonden.

Deze kwaliteit kan niet altijd gegarandeerd worden.

Evaluatie Kosten Het gebruiken van de website Ustream.tv is gratis. Een goede webcam kost 20 tot 50 euro. Tijdsinvestering medewerkers Het organiseren en controleren van de apparatuur om een livestream op te zetten, kost vier uur. Daarnaast zal er tijdens een uitzending ook een medewerker aanwezig moeten zijn om de uitzending te controleren. Voordelen • Mensen die niet op locatie aanwezig kunnen zijn, worden in staat gesteld om een bijeenkomst bij te wonen. • Kijkers die niet zijn uitgenodigd voor de bijeenkomst, waarderen het als ze deze toch online kunnen volgen.

52


gestelde vragen op 2.19 Veel YouTube # 16 Moeilijkheidsgraad: ö ö ö ö

De mediatheek van Fontys Hogescholen maakt gebruik van video-opnames van het computerscherm om veel gestelde vragen van studenten te beantwoorden. Deze video-opnames zijn op de website van YouTube te vinden.

Toepassingen

opnames van een computerscherm (zogenaamde

• Video

screencasts).

• Screencasts Contactpersoon Trefwoorden

Gerard Bierens ([email protected])

• Handleiding Betreffende site(s)

• Instructies

Het YouTube-kanaal van de mediatheek: Doelgroep:

http://www.youtube.com/mediatheektf

Klanten van de bibliotheek. Het projectplan op de internetsite van de Doel:

mediatheek:

• Veel voorkomende vragen van klanten

http://www.fontysmediatheek.nl/wiki/home/

beantwoorden, met behulp van video-

Projecplan_Screencast_als_FAQ 53


Werkwijze Medewerkers van de mediatheek hebben geïnventariseerd wat de meest voorkomende vragen zijn. Vervolgens zijn er verschillende video-opnames gemaakt, waarin deze vragen beantwoord worden. Deze video-opnames zijn vervolgens op de website YouTube gezet. Evaluatie Kosten Het op YouTube online plaatsen van video-opnames is gratis. Het programma Camtasia Studio, dat gebruikt is om de video-opnames van het scherm te maken en te bewerken, kost 270 euro per licentie. Tijdsinvestering medewerkers In totaal zijn er zes instructies opgenomen, verspreid over drie maanden. Twee medewerkers zijn hier samen ongeveer 40 uur mee bezig geweest. Voordelen • De video-opnames zijn erg nuttig voor klanten. • Klanten die vragen hebben, kunnen verwezen worden naar de video-opnames. Nadelen • Het maken van de video-opnames is arbeidsintensief.

54


2.20 Recruitment via internet # 1 - # 2 - # 12 - # 19 Moeilijkheidsgraad: ö ö

Bibliotheekmedewerkers delen via internet vacatures met elkaar en selecteren via internet nieuwe medewerkers.

Toepassingen

Doel:

• Weblogs

• Vacatures bekendmaken op digitale platformen

• Gmail

waar veel verschillende mensen komen die aan

• Twitter

de profielschets van de vacature voldoen.

• Hyves • Linked-In

Betreffende site(s)

• Sociale netwerken

Voorbeeld van een mailwisseling over een vacature: http://bibliotheek20.ning.com/profiles/

Trefwoorden

blogs/694094:BlogPost:13793

• Vacature Voorbeeld van de vacatures op de Ning van

• HRM

bibliotheek 2.0: Doelgroep:

http://bibliotheek20.ning.com/forum/categories/

Werkzoekenden

vacatures-1/listForCategory 55


Werkwijze

• Vacatures hoeven niet meer op betaalde

Medewerkers moeten de ruimte krijgen om

sites geplaatst te worden en er hoeft geen

vacatures te verspreiden via de verschillende online

recruitmentbureau’s meer ingeschakeld te

netwerken waarop zij actief zijn. Medewerkers

worden.

moeten mensen uit hun netwerk kunnen benaderen Nadelen

die de juiste competenties voor een functie hebben.

• Medewerkers moeten toestemming krijgen voor Evaluatie

het verspreiden van vacatures.

Kosten

Aandachtspunten

Het plaatsen van vacatures op verschillende online

Medewerkers moeten ondersteund en gestimuleerd

netwerken is gratis.

worden om vacatures in hun eigen netwerk te verspreiden. Er moeten duidelijke richtlijnen zijn over

Tijdsinvestering medewerkers

wat medewerkers wel en niet vrij kunnen en mogen

De tijd die medewerkers kwijt zijn met het plaatsen

geven over het bedrijf en de functie.

van vacatures op online netwerken en het verspreiden van vacatures in hun eigen netwerk, is verwaarloosbaar klein. Voordelen • Medewerkers voeren een eerste selectieronde die niet meer door de afdeling HRM uitgevoerd hoeft te worden. • Medewerkers hebben invloed op de invulling van hun eigen team. • Vacatures worden verspreid binnen een bepaald netwerk. Hierdoor kunnen mensen met bepaalde competenties gericht benaderd worden.

56


2.21

Ning als intranet


Bibliotheek Eindhoven heeft op de website Ning.com een intranet aangemaakt voor haar medewerkers..

Toepassingen

Doel:

• Ning

• Een intranet creëren voor alle medewerkers.

Trefwoorden

Contactpersoon

• Website

Karin Sengers

• CMS

([email protected])

• Intranet Doelgroep: Directie en medewerkers van de bibliotheek.

57


Werkwijze Bibliotheek Eindhoven heeft op de website Ning.com een intranet aangemaakt voor haar medewerkers. Vervolgens zijn de medewerkers hier via de mail voor uitgenodigd. Evaluatie Kosten Het aanmaken van een intranet via Ning.com is gratis. Daarnaast is het mogelijk om – tegen betaling – extra functionaliteiten aan een Ning-pagina toe te voegen. De kosten voor deze extra functionaliteiten zijn bij Ning.com op te vragen. Voordelen • Een intranet is via de website Ning.com snel en makkelijk op te starten en in te richten. • De website Ning.com biedt een gratis basispakket met uitbreidingsmogelijkheden. Nadelen • De website Ning.com biedt geen goede mogelijkheid voor een back-up. • De basisversie van een intranet van Ning.com is gratis, maar aan uitbreidingsmogelijkheden zijn kosten verbonden.

58


op 2.22 Bedrijfsplan bibliotheek 2.0 # 19 Moeilijkheidsgraad: ö

Bij het ontwikkelen van het nieuwe bedrijfsplan van bibliotheek Theek 5, is gebruikgemaakt van het Ningnetwerk van Bibliotheek 2.0. In dit netwerk is een speciale groep aangemaakt, waarin medewerkers kennis met elkaar kunnen uitwisselen.

Toepassingen

Doel:

• Ning

• Medewerkers van de bibliotheek informeren over de ontwikkelingen rondom een nieuw beleidsplan

Trefwoorden

en hen een platform bieden waarop zij bij kunnen

• Samenwerken

dragen aan de ontwikkeling hiervan.

• Bedrijfsplan Contactpersoon Doelgroep:

Carla Bellaard ([email protected])

Medewerkers van een bibliotheek. Betreffende site(s) Informatie omtrent het bedrijfsplan van Theek 5 op Bibliotheek 2.0: http://bibliotheek20.ning.com/group/ bedrijfsplantheek5 59


Werkwijze

Nadelen

Voor een nieuw te ontwikkelen bedrijfsplan is door

• Het opstarten van een groep op een extern

bibliotheek Theek 5 een projectgroep opgestart.

platform, beperkt de mogelijkheden van dit

Deze projectgroep heeft in het Ningnetwerk van

platform.

Bibliotheek 2.0 een speciale groep aangemaakt. Via deze groep informeert de projectgroep de medewerkers van bibliotheek Theek 5 over de laatste ontwikkelingen. Ook worden er verschillende artikelen en filmpjes ter inspiratie geplaatst. In de groep kunnen medewerkers van bibliotheek Theek 5 discussiëren over belangrijke punten van het beleidsplan en zo hun bijdrage leveren. Evaluatie Kosten Het aanmaken van een groep op de Bibliotheek 2.0 Ning is gratis. Voordelen • Het is makkelijk om een groep op het netwerk van Bibliotheek 2.0 op te starten. • Een groep op de Bibliotheek 2.0 Ning kan zowel openbaar zijn als voor een beperkte groep medewerkers opengesteld worden. • Het is erg gebruiksvriendelijk om content aan een groep op de Bibliotheek 2.0 Ning toe te voegen. • Door gebruik te maken van een groep in een bestaand netwerk, hoeven medewerkers geen dubbele inlogcodes bij te houden. 60


via 2.23 Boekenlijst LibraryThing # 18 - # 21 Moeilijkheidsgraad: ö ö

Voor de opleiding Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken (MBRT) van Fontys Hogeschool is een speciale LibraryThingcatalogus aangemaakt voor de boeken van de boekenlijst. De opleiding kan de boekenlijst zo op een visueel aantrekkelijke manier aan studenten presenteren.

Toepassingen

Betreffende site(s)

• LibraryThing

Weblog Fontys mediatheek: http://www.fontysmediatheek.nl/weblog/home/

Trefwoorden

LibraryThing_de_gepersonaliseerde_catalogus/

• Boekenlijst Account LibraryThing:

• Catalogus

http://www.LibraryThing.com/catalog/mbrt Doelgroep: Klanten van een bibliotheek met een gezamenlijke interesse. Doel: • Een online boekenlijst maken die visueel aantrekkelijk is. 61


Werkwijze

Voordelen

Na het aanmaken van een speciale LibraryThing-

• LibraryThing is toegankelijk voor mobiel internet.

account voor de opleiding MBRT, zijn alle boeken

• Boeken in een LibraryThing-account zijn

van de boekenlijst aan deze account toegevoegd.

gemakkelijk als widget aan een eigen website toe

De plaatsingcodes (SISO codes) van de boeken zijn

te voegen.

hierbij als trefwoord aan de verschillende boeken

• Voor een aantrekkelijke vormgeving kunnen

toegevoegd. Hierdoor is een visueel aantrekkelijke

boekencovers aan de account toegevoegd

boekenlijst ontstaan, die ook via mobiel internet

worden.

te raadplegen is en als widget op verschillende Nadelen

websites geplaatst kan worden.

• Het toevoegen van boekencovers is Evaluatie

arbeidsintensief.

Kosten

Aandachtspunten

Bij een boekenlijst van minder dan 200 boeken, is

De boekenlijst voor de opleiding MBRT is opgezet in

een account voor LibraryThing gratis. Bij meer dan

het kader van een experiment. Voor deze speciale

200 boeken bedragen de kosten tien euro per jaar

boekenlijst is weinig reclame gemaakt. Als een

of 25 euro voor een abonnement zonder einddatum.

bibliotheek hier actief mee aan de slag wil gaan, is

Daarnaast is er een speciaal abonnement voor

voldoende reclame belangrijk.

bibliotheken. Prijzen hiervoor zijn op te vragen bij LibraryThing. Tijdsinvestering medewerkers Het invoeren van een boek in een LibraryThingcatalogus duurt ongeveer tien minuten.

62


3. Varianten 63


64


3.1

23 onderwijs dingen

Dingen

Doelgroep Docenten voortgezet onderwijs en ROC Contactpersoon Annemarie van Essen ([email protected]) Cursussite www.23onderwijsdingen.nl Licentie Creative Commons Kosten 775 euro exclusief BTW. Installatie, hosting website en technische begeleiding

Dingen die in de cursus “23 dingen” niet of minder uitgebreid worden behandeld zijn dik gedrukt weergegeven.

65

1.

Starten met 23Onderwijsdingen

2.

Weblogs in het onderwijs

3.

RSS

4.

RSS-feeds vinden

5.

Auteursrecht en plagiaat

6.

Online foto’s delen

7.

Online foto’s bewerken

8.

Social bookmarking

9.

Veiligheid en privacy op internet

10.

Tussenevaluatie

11.

Sociale netwerken

12.

LibraryThing

13.

Wiki’s

14.

Online documenten maken en delen

15.

Handige webtools

16.


17.

Podcasting

18.

Vodcasting

19.

Screencasting

20.

Instant Messaging (chat)

21.

Mediawijsheid

22.

Onderwijs 2.0

23.

De finale evaluatie


3.2

23 dingen voor de politie

Doelgroep Afdeling Communicatie, team Tegenhouden, rechercheurs en executieven Contactpersoon Natalie Hensen Cursussites 23politiedingen.nl pa.23politiedingen.nl en.23politiedingen.nl Dingen 1.

Lees dit weblog en ontdek waar deze cursus

over gaat

2.

Richt je eigen weblog in en plaats je eerste

berichten

3.

Meld je weblog aan en begin je

ontdekkingsreis 66

4.


5.

RSS-feeds vinden

6.

Ontdek Flickr, één van de populairste

fotowebsites

7.


8.

Online plaatjes bewerken

9.

Schrijf een posting over jouw visie op

Web 2.0

10.

Social bookmarking en Del.icio.us

11.

Ontdek wiki’s en hoe de politie ze kan

toepassen

12.

Spelen in de zandbak van de 23 Dingen-wiki

13.


14.

Instant Messaging: blabla of uhhu?

15.

Podcasts: radio waar en wanneer jij wilt

16.

Ontdek wat YouTube-video te bieden heeft

17.

Bekijk een typische Web 2.0-site naar keuze

18.


19.


20.

Muziek online beluisteren in een sociaal

netwerk

21.

Twitter en virtuele werelden: hypes of

ontwikkelingen van belang?

22.

Politie 2.0 en de toekomst van de politie

23.

Evalueer wat je hebt geleerd


3.3

23 dingen Vlaanderen

Doelgroep Medewerkers bibliotheek en archief van Vlaamse bibliotheken Contactpersoon Rob Coers ([email protected]) Curcussite http://www.23dingen.be/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0 Dingen 1.

Ontdek waar 23 Dingen over gaat

2.

Maak je eigen weblog en plaats je eerste

bericht

67

3.

Maak je leven eenvoudiger met RSS en een

nieuwslezer

4.

RSS-feeds vinden en verzamelen

5.

Foto’s plaatsen op Flickr

6.


7.

Zet presentaties op Slideshare

8.

Schrijf een blogbericht met jouw visie op

Web 2.0

9.

Social bookmarking en Delicious

10.

Werken met wiki’s

11.


12.

Chatten: blabla of uhhuh?

13.

Twitter en volg tweets

14.


15.

Screencasts maken

16.


17.

Muziek streamen op Deezer en Last.fm

18.

Sociaal netwerken met Facebook

19.

Verzamel boeken in LibraryThing

20.

Sociale bibliotheekcatalogi

21.

Google dingen

22.

Nog meer dingen en hoe ze te vinden

23.



3.4

23 dingen voor musea

Dingen

Doelgroep Medewerkers van musea Contactpersoon Marie-José Klaver (23dingenvoormusea@gmail. com) Cursussite http://23dingenvoormusea.nl/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0

68

1.

Introductie Web 2.0

2.

Webloggen

3.

RSS

4.

Foto’s op het web

5.

Foto’s bewerken

6.

Video

7.

Muziek

8.

Social bookmarking

9.

Taggen

10.

Wiki’s

11.

Documenten delen in het webkantoor

12.

Professioneel webloggen

13.


14.

Drie keer de commons

15.

Profielensites

16.

Culturele netwerken

17.

Sociale catalogi

18.

Profileer je in community’s

19.

Privacy

20.

Netiquette

21.

Mashups

22.

Musea en Web 2.0

23.

Evaluatie


3.5

23 dingen voor archieven

Dingen

Doelgroep Medewerkers van musea Contactpersoon Marie-José Klaver (23dingenvoormusea@gmail. com) Cursussite http://23dingenvoormusea.nl/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0

69

1.

Introductie Web 2.0

2.

Webloggen

3.

RSS

4.

Foto’s op het web

5.

Foto’s bewerken

6.

Video

7.

Muziek

8.

Social bookmarking

9.

Taggen

10.

Wiki’s

11.

Delen met het webkantoor

12.

Professioneel webloggen

13.

Microbloggen

14.

Commons

15.

Profielensites

16.

Netwerken voor professionals

17.

Sociale catalogi

18.

Crowds en community’s

19.

Privacy en netiquette

20.

Personaliseren

21.

Mashups

22.

Archieven en Web 2.0

23.

Evaluatie


3.6

23 archief dingen

Doelgroep Medewerkers van archieven Contactpersoon Rob Coers ([email protected]) Cursussite http://www.23-archiefdingen.nl/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0 Dingen 1.

Lees dit weblog en ontdek waar deze cursus

over gaat

2.

Richt je eigen weblog in en plaats je eerste

berichten

3.

Meld je weblog aan en begin je 70

ontdekkingsreis

4.


5.

RSS-feeds vinden en webcare

6.

Ontdek Flickr

7.

Flickr verder ontdekken… en mashups

8.


9.

Schrijf een posting over jouw visie op

Web 2.0

10.

Social bookmarking en Delicious

11.

Ontdek wiki’s en hoe archieven ze kunnen

toepassen

12.

Spelen in de zandbak van de

23-archiefdingen.nl wiki

13.


14.

Instant Messaging: blabla of uhhuh?

15.


16.


17.

Genealogie 2.0

18.


19.


20.

Muziek online beluisteren in een sociaal

netwerk

21.

Footnote, een sociaal archiefnetwerk

22.

Archief 2.0 en de toekomst van archieven

23.



3.7

Cursus web 2.0 met 23 dingen

Doelgroep Docenten primair en voortgezet onderwijs Cursussite http://webtweepuntnul.wiki.kennisnet.nl/Algemeen Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0 Dingen 1.

De leukste ontdekkingsreis ooit ...

2.

Een leven lang leren en Web 2.0

3.

Zet in 3 stappen je eigen weblog op

4.

Registreer je weblog en doe mee ...

5.

Maak kennis met Flickr

6.

Nog meer fun met Flickr

7.

Blog over technologie

71

8.

Maak het leven makkelijker met RSS

9.

Feeds vinden

10.

Stoeien met afbeeldinggeneratoren

11.

Een ding over LibraryThing

12.

Maak je eigen zoekprogramma

13.

Favorieten opslaan, catalogiseren en delen

via Del.icio.us

14.

Technorati – niet alleen voor techneuten

15.

Over Library 2.0 en Web 2.0

16.

Wiki – velen weten meer dan één

17.

Stoeien met wiki’s

18.

Webbased toepassingen

19.

Diverse Web 2.0-tools

20.

YouTube – je komt ogen tekort

21.

Podcasts

22.

Audioboeken

23.

Is dit dan echt het einde? Of juist een nieuw

begin...


3.8

23 OVC dingen

Dingen

Doelgroep Docenten en leermateriaalarrangeurs van scholen van De Onderwijsvernieuwingscoöperatie.nl Cursussite http://www.prodocent.nl/mediawijsheid/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0

72

1.

Weblogs

2.

RSS

3.

Google Docs

4.

Google spreadsheets en forms

5.

Filmmateriaal zoeken

6.

Films maken en bewerken

7.

Podcasten

8.

Online foto’s bewerken en delen

9.

Tijdlijnen

10.

Animaties

11.

Wiki’s

12.

VODcast maken

13.

Websites bouwen

14.

Auteursrecht en plagiaat

15.

Sociale netwerken

16.

Screencasts maken

17.

Veiligheid en privacy

18.

Gesproken berichten

19.

Social bookmarking

20.

Microbloggen en SMS

21.

Telefonie via internet

22.

ELO

23.

Evaluatie


3.9

I&M 2.0

Dingen

Doelgroep Medewerkers Universiteitsbibliotheek Utrecht Contactpersoon Afdeling Informatie en Marketing universiteitsbibliotheek Utrecht ([email protected])

1.

Gmail: een nieuw mailadres

2.

Google Docs: werk samen online aan

documenten

3.

Blog: word auteur en publiceer online

4.

Beeld en geluid: laat wat van je horen

5.

Extra: Twitter!

6.

RSS-feeds: haal het nieuws naar je toe

7.

Sociale netwerken: LibraryThing, Delicious

en LinkedIn

8.

Wiki’s: beheer samen een ‘website’

9.

Afsluiting

Cursussite http://im2punt0.wordpress.com/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0

73


3.10 13 Dinge Duitsland Dingen

Doelgroep Bibliotheekmedewerkers in Duitsland Cursussite http://13dinge.wordpress.com/ Licentie: CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0

74

1.

Weblog opstellen

2.

Weblogberichten schrijven

3.

Plezier met afbeeldingen

4.

RSS ontdekken en begrijpen

5.

RSS in en voor de bibliotheek

6.

Nogmaals RSS

7.

LibraryThing een concurrent voor de

bibliotheek

8.

Weblogs zoeken en vinden

9.

Zoeken in biblioblogs

10.

Plezier met generatoren

11.

Online toepassingen

12.

Tagging

13.

Wikis I

14.

Wikis II

15.

Bookmarklets in Wordpress

16.

Bewegende beelden voor de bibliotheek


3.11

UBA Spoetnik

Dingen

Doelgroep Medewerkers bibliotheek en archief Contactpersoon De afdeling Informatiediensten van de UBA ([email protected]) Cursussite http://ubaspoetnik.wordpress.com/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen

1.


2.


3.


4.

Google Talk: chat met anderen

5.

LibraryThing: catalogiseer en deel je

boekenverzameling

6.

Flickr: laat je foto’s zien

7.

Del.ici.ous: beheer en deel je favoriete

websites

8.


documenten

9.


10.

Hyves: profileer jezelf en creëer een netwerk

11.

Podcast: laat wat van je horen

12.

Rollyo: maak je eigen zoekmachine

13.

Afsluiting: er is nog veel meer…

3.0

75


3.12

7 dingen Leiden

Dingen

Doelgroep Medewerkers van de universiteitsbibliotheek Leiden Contactpersoon Rob Coers ([email protected])

1.

Blogs

2.

RSS

3.

Social bookmarking

4.

LibraryThing

5.

Twitter

6.

Wiki’s

7.

Intranet

8.

Netwerken

9.

Flickr en Picasa

10.

Leidse mogelijkheden

Cursussite http://7dingen.weblog.leidenuniv.nl Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0

76


3.13

Theek5’s blog

Dingen

Doelgroep Volwassenen die beschikken over een basiskennis computergebruik en internet, maar hulp nodig hebben bij het ontdekken van nieuwe initiatieven zoals Web 2.0 (leden en niet-leden). Contactpersoon Carla Bellaard ([email protected]) Cursussite http://theek5.wordpress.com/ Nog in ontwikkeling Licentie Creative Commons

77

1.

Maak je eigen weblog (dagboek op internet)

2.

Zet je foto’s op Flickr.com (fotowebsite)

3.

Online muziek beluisteren met Last FM en

wat zijn podcasts

4.

Maak je persoonlijke startpagina met het

laatste nieuws (RSS)

5.

Online afbeeldingen bewerken

6.

Video’s op YouTube (videowebsite)

7.

Chatten (MSN) kun jij ook!

8.

Hyves, Spaces en andere sociale netwerken

9.

Overal ter wereld jouw favorieten bekijken

10.

Online boekenkast

11.

Maak een wiki

12.

Online kantoortoepassingen: gratis

alternatieven voor Word, Excel en

Powerpoint

13.

Hoe werkt Google Maps en Goorgle Earth

(plattegronden, route

plannen, satellietbeelden)

14.

Kopen en verkopen met Marktplaats


3.14 Een Digitale Ontmoeting Dingen

Doelgroep Alle inwoners van het werkgebied van een bibliotheek (in dit geval De Meierij) Contactpersoon Tanja Zweerts ([email protected]) Cursussite Nog in ontwikkeling

78

1.

Lees dit blog om te zien waar de cursus over

gaat

2.

Richt je eigen weblog in en meld dit aan

3.

RSS & Netvibes

4.

Flickr

5.

Social bookmarking & Delicious

6.

Wiki’s

7.


8.

Instant Messaging

9.

YouTube, podcast en Last FM

10.

LibraryThing

11.

Sociale netwerken & Twitter

12.

Evaluatie van deze cursus

13.

Ontmoetdemeierij


3.15

11 dingen voor docenten

Dingen

Doelgroep Docenten primair onderwijs Contactpersoon Karolien Selhorst ([email protected]) Cursussite

1.

Introductie Web 2.0

2.

Weblogs

3.

RSS en RSS readers

4.

Online foto’s delen met Flickr

5.

Digitale schoolborden

6.


7.

Ontdek wiki’s en hoe het onderwijs ze kan

gebruiken

8.

Online favorieten delen met Del.icio.us

9.

YouTube

10.

Instant messaging

11.

Denkoefening over onderwijs 2.0

http://wordpress.openia.com/blog2/ Licentie Creative Commons

79


3.16 15 dingen voor ambtenaren Dingen

Doelgroep Ambtenaren Contactpersoon Karolien Selhorst ([email protected]) Cursussite http://wordpress.openia.com/blog1/ (beveiligd met paswoord) Licentie Creative Commons

80

1.

Introductie cursus

2.

Introductie Web 2.0 en de gevolgen voor

de overheid

3.

Weblogs

4.

RSS en RSS readers

5.

Online foto’s delen met Flickr

6.


7.

Podcasts beluisteren en filmpjes bekijken

8.

Ontdek wiki’s en hoe de gemeente ze kan

gebruiken

9.

Efficiënt samenwerken met online

kantoortoepassingen

10.

Online favorieten delen met Del.icio.us

11.

E-overheid

12.

Digitale diensten en personalisatie

13.

Klantcontactcenter (KCC)

14.

Burgerparticipatie en e-participatie

15.

Denkoefening


3.17

Twente 12

Dingen

Doelgroep Medewerkers van bibliotheken en archieven Contactpersoon Joke ter Hellen ([email protected]) Cursussite http://twente12.wordpress.com/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen

1.


2.


3.


4.

Google Talk: chat met anderen

5.

LibraryThing: catalogiseer en deel je

boekenverzameling

6.

Flickr: laat je foto’s zien

7.

Symbaloo: beheer en deel je favoriete

websites

8.


documenten

9.


10.

Hyves: profileer jezelf en creëer een netwerk

11.

Podcast: laat wat van je horen

12.

Rollyo en ‘Google aangepast zoeken’

3.0

81


3.18 11 digidingen Dingen

Doelgroep Kinderen Contactpersoon Bibliotheek aan den ijsel (educatie@ bibliotheekaandenijssel.nl) Cursussite

1.

Werken met USB-sticks

2.

Foto’s van een digitale camera halen

3.

Gmail-adres maken

4.

Foto’s bewerken

5.

Chatten met Google Talk

6.

IGoogle startpagina maken

7.

Presentatie maken met Google Docs (en

Powerpoint)

8.

Picasa

9.

Flickr

10.

Windows moviemaker

11.

Website maken

http://sites.google.com/site/11digidingen/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0

82


3.19 8 Dingen HvA Dingen

Doelgroep Medewerkers van de mediatheek van de Hogeschool van Amsterdam Contactpersoon

1.

Maak een blog / Start je eigen blog

2.

Blijf bij met RSS

3.

LibraryThing

4.

Del.icio.us

5.

Wiki

6.

Hyves, en andere sociale netwerken

7.

Rollyo en ‘Google Aangepast zoeken’

Maak je eigen zoekmachine

8.

Afsluiting: er is nog veel meer…

onbekend Cursussite http://hvamed.wordpress.com/ Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0

83


84


4. Varianten in ontwikkeling 85


86


4.1

21 eDingen

Dingen

De cursus ‘21 eDingen’ is op het moment van schrijven van deze publicatie nog in ontwikkeling. In deze publicatie zijn daarom nog niet alle dingen opgenomen. Doelgroep Medewerkers en docenten ICTO (ICT en Onderwijs) binnen het hoger onderwijs. Contactpersoon Harriet Dammen ([email protected])

1.

Weblogs

2.

RSS

3.

Stemmen

4.

Videomateriaal zoeken en gebruiken

5.

Video maken

6.

Bellen via internet

7.

Wiki’s

8.

Weblectures

9.

Screencasting

10.

Repositories

11.

Referentieprogramma’s

12.

Informatievaardigheden

13.

Plagiaat

14.

Videocommunicatie

15.

Creative Commons

Cursussite http://www.21edingen.nl Licentie CC Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk delen 3.0

87


4.2

Web 2.0 voor laaggeletterden

Dingen

Probiblio heeft in 2009 subsidie gekregen voor het project ‘zes 2.0 dingen voor laaggeletterden’. Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met de organisatie E-tv en heeft als doel een ‘23 dingen’variant te ontwikkelen die ook door laaggeletterden makkelijk te doorlopen is. Doelgroep Laaggeletterden

1.

Aanmelden

2.

Profiel maken

3.

Foto’s en films uploaden

4.

Vrienden

5.

Berichten en communiceren

6.

Reageren

7.

YouTube

8.

Tags

9.

Groepen en fora

10.

Chatten

11.

Gadgets/widgets

12.

Hulp zoeken, ontvrienden en account

opheffen

Contactpersoon Edo Postma ([email protected]) Cursussite Nog niet beschikbaar

88


4.3

23 onderwijsdingen PO Cursussite Nog niet beschikbaar Dingen Nog niet beschikbaar

Bibliotheek Vlissingen, de OBD, Biblioservice Gelderland en Probiblio werken op dit moment samen aan een ‘23 dingen’-variant voor docenten binnen het primair onderwijs. In deze variant worden de 11 dingen van bibliotheek Vlissingen uitgebreid naar 23 dingen. De docenten die deze variant volgen, mogen uit deze 23 dingen zelf een aantal dingen kiezen die voor hen het meest interessant zijn. Doelgroep Docenten binnen het primair onderwijs Contactpersonen Karolien Selhorst ([email protected]) Annemarie van Essen ([email protected]) Edo Postma ([email protected]) 89


4.4

30 onderwijsdingen

Cursussite Het idee voor deze variant is te lezen op het weblog van Gerard Dummer: http://www.gerarddummer.nl/blog/2009/12/30leraardingen.html Gerard Dummer is docent aan de Hogeschool

Dingen

Domstad. Op zijn persoonlijke weblog heeft hij een artikel aan de 23 dingen gewijd, waarin hij nadenkt over een mogelijk ‘23 dingen’-traject voor PABO-studenten. Zijn overdenkingen zijn nog niet uitgewerkt in een echte cursus, maar omdat het een mooie aanvulling is op de andere varianten, is hij toch in dit overzicht opgenomen. Doelgroep PABO-studenten Contactpersoon Gerard Dummer ([email protected])

90

1.

Maak een weblog en deel je ervaringen

2.

Abonneer je op weblog van studiegenoten

3.

Interview je leerlingen

4.

Interview je school (leerkracht, directeur,

ICT-coördinator)

5.

Laat ICT voor je werken

6.

Doe met leerlingen een webpad

7.

Gebruik het digibord

8.

Stel regels op (digitaal pesten en

netiquette, privacy)

9.

Maak een digitaal prentenboek

10.

Maak een digitaal letterboek

11.

Tussenevaluatie

12.

Schrijf een artikel op een wiki

13.

Laat leerlingen zoeken op het internet

14.

Geef leerlingen een digitale zoekopdracht

15.

Gebruik Google Earth


16.

Maak een weblog met leerlingen

17.

Maak een game met leerlingen

18.

Maak een website met leerlingen

19.

Maak een webquest met leerlingen

20.

Maak een film met leerlingen

21.

Tussenevaluatie

22.

Maak een podcast met leerlingen

23.

Gebruik educatieve software

24.

Gebruik ondersteunende software

25.

Help een leerling met dyslexie

26.

Daag een leerling uit

27.

Gebruik het leerlingvolgsysteem

28.

Pas de digitale taxonomy van Bloom toe

29.

Gebruik de intelligenties van je leerlingen

30.

Formuleer je eigen visie op ICT en

onderwijs

91


92


5. Speeltijd 93


94


5.

Speeltijd

Een onderdeel dat in alle ’23 dingen’-cursussen terugkomt, is de speeltijd. Tijdens de speeltijd mogen cursisten experimenteren met toepassingen die niet in de cursus zijn opgenomen, maar wel interessant kunnen zijn. Omdat hier ook heel leuke en voor de bibliotheek nuttige toepassingen van zijn, is een kleine selectie van deze toepassingen ook in deze publicatie opgenomen. Speciaal voor de bibliotheken die op zoek zijn naar nieuwe 23 dingen of graag willen zien wat er nog meer mogelijk is.

5.1

Digitaal publiceren

Om onze klanten te helpen bij het werken met verschillende diensten binnen de bibliotheek, worden vaak handige handleidingen gemaakt. Er zijn verschillende bibliotheken die deze handleidingen vervolgens als PDF-bestand online zetten, zodat klanten ze kunnen downloaden. Om ervoor te zorgen dat klanten de PDFbestanden niet eerst hoeven te downloaden, kan een bibliotheek gebruik maken van de websites www.issuu. com en www.scribd.com. Op deze websites kun je namelijk PDF-bestanden online zetten die te bekijken zijn zonder ze eerst te hoeven downloaden. Ook is het mogelijk om de PDF-bestanden van Issuu en Scribd in te laden op de website van de bibliotheek.

5.2

Screencasts maken

Screencasts zijn opnames van een computerscherm. Met behulp van een screencast kun je ingewikkelde handelingen uitleggen die op een computer uitgevoerd moeten worden. Bibliotheken kunnen screencasts gebruiken om klanten verschillende digitale diensten uit te leggen. Met behulp van het programma Jing (te downloaden op www.jingproject.com) of de websites www. screentoaster.com en www.screencast-o-matic.com kunnen bibliotheken snel en gratis hun eigen screencasts maken.

95


5.3

Online presenteren

Bibliotheken organiseren regelmatig cursussen en lezingen. Hierbij wordt steeds vaker gebruikgemaakt van PowerPoint-presentaties. Ook deze PowerPoint-presentaties zetten bibliotheken vaak online, zodat klanten ze weer kunnen downloaden. Om ervoor te zorgen dat klanten de PowerPoint-presentaties niet eerst hoeven te downloaden, kan een bibliotheek gebruik maken van de website www.slideshare.net. Op deze website kun je namelijk PowerPoint-presentaties online zetten die te bekijken zijn zonder ze eerst te hoeven downloaden. Ook is het mogelijk om de PowerPoint-presentaties van Slideshare in te laden op de website van de bibliotheek.

5.4

Online presenteren II

Naast PowerPoint zijn er ook andere applicaties die gebruikt kunnen worden om een presentatie mee te maken. De website www.prezi.com is hier een voorbeeld van. Op deze website kunnen interactieve presentaties gemaakt worden, die zowel online als vanaf een computer bekeken en gegeven kunnen worden. Een presentatie die via Prezi is gemaakt kan ook ingeladen worden op de website van de bibliotheek.

5.5

Online poster maken

Om verschillende activiteiten in de bibliotheek aan te kondigen, maken veel bibliotheken gebruik van posters en berichten op de website van de bibliotheek. De website www.glogster.com maakt het mogelijk om de papieren poster en het online bericht op de website met elkaar te combineren tot een interactieve poster. Deze interactieve poster kan ook ingeladen worden op de website van de bibliotheek.

96


5.6

Mindmappen

Mindmappen is een techniek die gebruikt kan worden om van een grote hoeveelheid informatie een overzicht te maken. Dit wordt gedaan door alle informatie in een grafisch schema weer te geven. Mindmaps kunnen binnen een bibliotheek gebruikt worden als geheugensteun voor verschillende medewerkers. Er zijn verschillende websites waar bibliotheken gratis een online mindmap kunnen maken. Voorbeelden hiervan zijn www.mindmeister.com en www.bubbl.us.

5.7

Games maken

Zelf computergames maken is een onderwerp dat veel kinderen en jongeren erg aanspreekt. Voor bibliotheken die rondom dit onderwerp graag activiteiten willen organiseren, is er het programma Game-maker. Dit programma is gratis te downloaden op de website www.game-maker.nl. Op deze website zijn ook verschillende lesprogramma’s voor het onderwijs te downloaden die de bibliotheken kunnen gebruiken.

5.8

3D fotocollage

Een bibliotheek is trots op haar bibliotheekgebouw en de inrichting hiervan en laat dit graag zien. Natuurlijk kan dit door een selectie van foto’s op de website te zetten. Maar het is natuurlijk leuker als mensen echt in de bibliotheek kunnen rondkijken. Dit kan met behulp van de website www.photosynth.net en het programma Photosynth. In dit programma kunnen heel veel foto’s van een ruimte in de bibliotheek ingeladen worden. Het programma maakt van alle foto’s vervolgens een plaatje, dat in 3D op de website van Photosynth is te bekijken.

97


98


99


100


Veel bibliotheekmedewerkers hebben de cursus 23 dingen succesvol afgerond, maar worstelen met de vraag hoe zij de 23 dingen binnen de bibliotheek kunnen toepassen.

In opdracht van de themacommissie HRM en bedrijfsvoering van de Vereniging van Brabantse Bibliotheken hebben medewerkers van Theek 5, bibliotheek Het Markiezaat en bibliotheek De Meierij samen met Cubiss verschillende toepassingen geïnventariseerd en gebundeld. Naast de praktische toepassingen is er ook gekeken naar verschillende varianten die door bibliotheken en anderen instellingen op basis van de 23 dingen zijn ontwikkeld. De resultaten van deze inventarisatie zijn gebundeld in het boekwerk Hoe verder na 23 dingen?.

Hoe verder na 23 dingen? Een inventarisatie van toepassingen, varianten en aanvullingen

Recommend Documents