Hoe het pilletje normaal werd

N E DE RLA N D OM S L AG A R T I K E L

DRUGS

Hoe het pilletje normaal werd VERANTWOORD GEBRUIK, NOEMEN ZE HET ZELF. DE ARGELOOSHEID VAN DE PARTYDRUGSCULTUUR

DRUGS-ABC 2CB (‘2’) Werking Hallucinerend, seksueel stimulerend Prijs en vorm Circa 4 euro per pil of capsule, of circa 60 euro per gram Symptomen Meligheid; beetje ‘van de wereld’ Risico’s Sterkte moeilijk in te schatten; angstige trip-effecten; verandering lichaamstemperatuur Status Een aantal jaren geleden nog bij de smart16

• E L S E V I E R 27 JULI 2013

shop te krijgen. Nu op Lijst 1 van de Opiumwet. Populaire partydrug. Effecten lichte dosering zijn te vergelijken met die van xtc. Hoge dosering kan leiden tot hallucinaties. Amfetamine (‘speed’, ‘s’, ‘pep’) Werking Maakt energiek, scherp; oppeppend, zelfverzekerd gevoel Prijs en vorm Circa 5 euro per gram poeder; ook in pilvorm of ‘bom-

metje’ (dubbelgevouwen vloeitje met speed) Symptomen Grote pupillen; droge mond; knarsetanden; actief; ongeremd; vlotte babbel; bijtend gevoel in neus Risico’s Hartritmestoornissen; oververhitting en uitdroging; slapeloosheid; gebrek aan eetlust; geestelijk verslavend Status Stimulerende ‘langeafstanddrug’ wordt al sinds jaren tachtig gebruikt als partydrug,

maar ook als ‘doordeweekse’ drug. Bezit, productie en handel zijn strafbaar. Staat op Lijst 1 van de Opiumwet. De legale vorm van speed, dexamfetamine, wordt voorgeschreven bij ADHD als ritalin niet werkt. Benzodiazepine (‘slaappillen’, ‘benzo’s’) Werking In- en doorslapers Prijs en vorm 10-20 euro per doosje, of vergoed

Symptoom Slaperigheid Risico’s Moeilijk te behandelen verslaving; geheugenverlies; verminderd concentratievermogen; afhankelijkheid Status Ruim 900.000 55-plussers slikken ‘benzo’s’. In theorie alleen op doktersrecept. Mag niet langer dan twee weken worden voorgeschreven om afhankelijkheid te voorkomen. Ook in partyscene gebruikt als inslaper.

Foto Ben Curtis/PA

Zomertijd is festivaltijd. Op veel dancefeesten gebruikt ‘minstens de helft van de bezoekers’

EM BASIS

Ongelukken met xtc en andere ‘partydrugs’ komen niet uit de lucht vallen. Deze harddrugs worden steeds gewoner. De opkomst van de hoogopgeleide parttimegebruiker: ‘Geneeskundestudenten zijn ’t ergst.’ Lennaert Lubberding en Gerlof Leistra

V

oor de ingang van een van de vele festivals in Amsterdam wacht een rij zomers geklede bezoekers, veelal twintigers, veelal hogeropgeleiden, zowel nog studerend als met een baan: van arts tot bioloog, van docent tot advocaat, van journalist tot verslavingspsycholoog. Een mannelijke bezoeker propt nog vlug een knopenzakje met drie xtc-pilletjes in zijn boxershort; de jonge vrouw achter hem schuift een papieren pakketje met verpulverde kristallen, MDMA (zie ‘Drugs-ABC’ op pagina 16), onder haar bh. Bij de ingang controleert een kordon beveiligers tassen,

Cannabis/hasj/wiet (‘grass’, ‘skunk’, ‘stuff’, ‘dope’, ‘stickie’, ‘joint’, ‘marihuana’) Werking Maakt ontspannen, creatief, sloom, lacherig Prijs en vorm Circa 8 euro per gram. Meestal in zakje. Wiet lijkt op kruiden; hasj in blokvorm Symptomen Rode ogen, bleekheid; soms lachkick en ‘vreetkick’ Risico’s Dufheid, verergering psychische stoornis-

sen, geestelijk verslavend Status Meeste gebruikers roken (blowen). Soms verwerkt in spacecake of thee. Effect treedt snel op en duurt, afhankelijk van sterkte, één tot enkele uren. Populair vanaf begin jaren zestig; eerste coffeeshop in 1972. Aanvankelijk vooral hasj uit onder meer Marokko, Afghanistan, Nepal en Libanon. Steeds meer wietteelt in Nederland. In kleine hoe-

veelheden (een paar planten) voor privégebruik, grootschalig (honderden tot duizenden planten) op zolders, in loodsen en schuren voor levering aan coffeeshops, maar vooral voor export. Verkoop via gedoogde coffeeshops, maar ook via straatdealers. Productie en handel zijn verboden, gebruik wordt gedoogd. Cocaïne (‘coke’, ‘sneeuw’, ‘sos’,

portemonnees en pakjes sigaretten en fouilleert de festivalgangers. De bezoekers kunnen nu nog vrijwillig, zonder consequenties, afstand doen van hun pillen, poeders en verdovende vloeistoffen. Niemand die dat doet. Na tien minuten in de rij staat Jasper Zwaan (26; niet zijn echte naam), beginnend advocaat, binnen. ‘Even kijken hoe de sfeer is,’ zegt hij en wandelt het festivalterrein op. De sfeer is euforisch. Een uur en een paar biertjes later friemelt Jasper het plastic zakje uit zijn broek, pakt er een paars pilletje met ster uit en bijt het met zijn voortanden in tweeën. ‘Halfje delen?’ vraagt hij aan een van zijn vrienden. Ze kijken even om zich heen, leggen het halve xtc-pilletje op hun

‘nakkie’, ‘yeyo’, ‘buma’) Werking Prestatieverhogend, ontspannend, euforie, agressief, egoboost Prijs en vorm 50 euro voor 1 gram witte poeder in envelopje Symptomen Energieke uitstraling en scherp Risico’s Uitputting, beschadiging neusholte, geestelijke verslaving Status Smokkel uit ZuidAmerika. Populair sinds eind jaren zeventig. Aanvankelijk vooral gebruikt

door kunstenaars en in uitgaansleven. Designerdrugs Voorbeelden: 4-FMP (‘Flava’); 6-APB (‘Benzo Fury’); Mefedrone (‘Miauw Miauw’); Methoxetamine (‘M-kat’/‘Mket’, Mexxy); Methylone (‘Explosion 69’, ’Ease’) Werking Vergelijkbaar met xtc, MDMA, amfetamine, cocaïne, ketamine Prijs en vorm Gemiddeld 15 euro per gram. Zowel ELS EVI ER 27 JULI 2013

• 17


‘Blijf in elk geval van ketamine af’ Ervaringsdeskundigen Hellinga en Plomp over hun ‘bijsluiter’

we zelden nog op een party. We houden niet van heavy metal, hardcore en techno.’ Hellinga: ‘Ik ben 75. Dan lig ik in bed!’ Ketamine vinden de twee levensgevaarlijk. Ze hebben het een paar keer gebruikt, geïnjecteerd door een arts. ‘Dat is de sterkste ervaring die we hebben meegemaakt. Maar blijf er vanaf, het is een doodlopende drug.’ Zelf houden ze het bij wiet, zonder tabak. Van een nieuwe drug als metox hebben ze nog nooit gehoord. Plomp: ‘We lopen achter, Gerben!’ En ze zijn tegen een verbod. ‘Waarom ingrijpen in de privésfeer als mensen niemand lastigvallen. Bij een verbod worden er voortdurend alternatieven op de markt gebracht. Waarschuwen is beter.’

idden jaren negentig zagen de ‘psychonauten’ Gerben Hellinga (75) en M Hans Plomp (69) steeds meer jongeren aan

tong, proosten, en drinken het weg met een biertje. Ze zijn niet de enigen. De organisatie van het festival, half juli aan de rand van Amsterdam, heeft maatregelen genomen. Zoals op meer festivals mogen plastic bekertjes niet mee naar de wc. Anders zouden bezoekers buiten het zicht van de beveiliging hun pillen of poeders kunnen wegspoelen of ghb door hun drankje kunnen doen. Dat het toch gebeurt, weet iedereen. Aan alle grote ogen en tandenknarsende kaken is te zien dat zeker de helft onder invloed is. Schaamte voor het gebruik van deze harddrugs is er al lang niet meer. Vlak voor de EHBO-post zitten drie jonge vrouwen van in pil- als poedervorm Symptomen Als bij xtc, cocaïne, ketamine Risico’s Onwetendheid over inhoud, werking en symptomen op zowel korte als lange termijn; moeilijk te doseren Status Nieuwe verdovende middelen die niet onder Opiumwet vallen, maar onder Geneesmiddelenwet. Onbetrouwbare kwaliteit door gebrek aan onderzoeksgegevens. Stoffen zijn zo nieuw dat 18


Gerben Hellinga (rechts) en Hans Plomp: ‘Waarschuwen is beter’

De dertiende druk sinds 1998

rond de twintig jaar tegen een muurtje. Ze hebben een ballon met lachgas aan hun mond en vallen high achterover. Twee studeren geneeskunde in Amsterdam, de ander rechten in Utrecht. Als ze na een minuut ‘terug op aarde’ zijn, lachen de meisjes om de vraag of meer studiegenoten weleens wat gebruiken. ‘Geneeskundestudenten zijn de allerergsten.’ Jasper en zijn vrienden staan tussen het dansende publiek, vlak voor de verhoging waarop de dj zijn muziek mixt. Ruim anderhalf uur na het eerste halfje vinden ze dat het tijd is voor het tweede. Ondanks de beveiliging op het terrein – zwarte kleren, V op de borst, oortje – verloopt het ritueel ontspannen.

kennis bij EHBO- en ambulancepersoneel nagenoeg ontbreekt. Door samenstelling van bestaande drugs op detail aan te passen, vrijwel onmogelijk om bij wet te verbieden. ‘Legaal’ te verkrijgen via internet. Ghb (‘buis(je)’, ‘G’, ‘liquid x’) Werking Maakt euforisch, seksueel stimulerend Prijs en vorm 5 euro voor 5 centiliter vloeistof (50

tot 100 euro voor 1 liter) Symptomen Euforie, opwinding, stuiptrekkingen Risico’s Valt slecht in combinatie met alcohol of andere drugs, gevaar van coma bij te hoge dosering; sterk verslavend Status Was aanvankelijk een slaap- en narcosemiddel. Midden jaren tachtig populair onder Amerikaanse bodybuilders. Eind jaren tachtig in Nederland ontdekt als lustopwekker. Ghb is ge-

In het kielzog van de housemuziek deed halverwege de jaren tachtig de synthetische feelgooddrug xtc zijn intrede. Muziek en drugs hoorden lang bij een artistieke voorhoede. Dertig jaar later is elektronische dansmuziek aanweziger dan ooit in het uitgaansleven, en de bijbehorende drugs ook. Net als de muziek zijn die mainstream geworden. Is het niet in het nachtleven, dan wel op de vele festivals. Zeker in de zomer is het elke week wel ergens feest. Sinds 1980 is het aantal festivals vervijfvoudigd: in 2012 telde Nederland er meer dan zevenhonderd met minstens drieduizend bezoekers per festival. Daarnaast

makkelijk thuis te maken. Belangrijkste grondstof: het schoonmaakmiddel GBL, te koop op internet. Sinds 2002 valt ghb onder Lijst 1 van de Opiumwet. Productie doorgaans voor eigen gebruik, niet voor export. Heroïne (‘bruin’) Werking Verdovend, ontspannend, euforisch Prijs en vorm 20 tot 40 euro voor 1 gram poeder

Symptomen Kleine pupillen en versufte uitstraling Risico’s Lichamelijke verslaving, besmetting door vuile naald, overdosis Status Smokkel uit Azië en Zuid-Amerika. Bewerking van opium. Vanaf begin jaren zeventig populair in Nederland. Lange tijd overlast van junks. Inmiddels een ‘loserdrug’ voor oudere verslaafden. Effect van spuiten of ‘chinezen’ (inhaleren van verhitte heroïne op zilverfo-

Foto Marco Hillen

de lopende band pillen slikken zonder er iets vanaf te weten. In 1998 publiceerden zij daarom het boek Uit je bol. Gids voor bewust gebruik van ‘drugs’. Onlangs verscheen de dertiende, herziene druk. ‘Een vette bijsluiter,’ zegt Plomp. ‘Het boek richt zich op scholieren, studenten en wellicht hun ouders. Met zo’n boek bereik je niet de Ajax- en Feyenoord-hooligan.’ Zelf zijn ze als grondleggers van de kunstenaarsgemeenschap Ruigoord, onder de rook van Amsterdam, ervaren gebruikers van wiet en andere ‘geestverruimende’ middelen. In het geval van bewust gebruik valt het wel mee met de gevaren, zegt Plomp: ‘Je neemt ook geen slok arsenicum.’ De Nederlandse xtc is volgens hen van de beste kwaliteit: ‘Compliment aan de onderwereld.’ De slechte pillen komen volgens Hellinga en Plomp uit België of China. ‘Partydrugs zijn het probleem. Zelf komen

NEDERLAND

zijn afgelegen plaatsen als bossen, bruggen drugsgebruik. Dat is niet te bestrijden.’ de misdaad aan te pakken, preventief door de Bas Engels (27), organisator van dance- gebruikers voor te lichten – essentieel. ‘Als of oude loodsen wekelijks het decor van kleievenementen: ‘Als de beveiliging vierdui- een van beide sporen ontbreekt, loopt de trein nere festivals of illegale ‘raves’. Niet op elk festival heerst dezelfde roes- zend man moet fouilleren, dan glipt er wel uit de rails.’ De repressieve aanpak van de cultuur. Op festivals met vooral pop- en rock- eens wat doorheen. Je kunt moeilijk iedereen producenten leidt overigens niet tot zichtbare bandjes, zoals Pinkpop en Zwarte Cross, is uitkleden.’ In theorie moet iedereen die een resultaten: het aanbod van drugs blijft stabiel, minder drugsgebruik dan op festivals waar ‘dealershoeveelheid’ bij zich heeft – in Am- de prijzen blijven laag. elektronische dansmuziek de boventoon sterdam: meer dan vijf pillen of een halve De gebruikers, intussen, lijken in niets op voert. Ook de acceptatie van drugsgebruik gram – naar de politie. Maar dat gebeurt lang de klassieke heroïnejunks. Ze gebruiken niet altijd. Van Drunen: ‘Als we dat beleid parttime, recreatief: een xtc-pilletje zien ze verschilt per festival. Het jaarlijkse Lowlands, in augustus in stipt zouden naleven, zou de politie overbe- als een traktatie – vandaar de naam ‘partyBiddinghuizen, Flevoland, voert een zeroto- last raken. We nemen wel alle drugs in. Aan drug’ – en ze houden het naar eigen zeggen lerancebeleid en heeft zelfs een snelrechtpro- het eind van de dag heb je een goed gevulde bij ‘een paar keer per jaar’. Ook jongeren met cedure: softdrugs tot 5 gram per goede perspectieven: ze zijn hoogpersoon mag, maar wie wordt beopgeleid, ambitieus, geïnformeerd. 2.961 drugsincidenten trapt op het bezit van harddrugs Stuk voor stuk omschrijven ze In 2012 geregistreerd bij acht regionale medische peilstations krijgt ter plekke door de officier zichzelf als ‘bewuste’ gebruikers. procent (Alleen) xtc van justitie een straf opgelegd. Hoe Hun incidentele drugsgebruik zien 61 groter het festival, hoe strenger de ze als een vrolijke vorm van escaMeer dan één drug controle op drugs. Op festivals met pisme: doordeweeks werken ze 25 meer dan tienduizend bezoekers zich, als ambitieuze advocaten, lopen vaak ‘stillen’ rond. Bezoeartsen of keurige docenten, een Overleden (Onder meer) ghb kers die drugs naar binnen hebben slag in de rondte; in het weekeinde 21 incidenten liepen dodelijk af 23 gesmokkeld, kunnen op het terrein mogen ze even ‘uit hun bol’ gaan. (Onder meer) cannabis Xtc 2 alsnog worden betrapt door agenHeroïne is voor losers, xtc voor de 17 Ghb 2 succesvollen. ten in burger. Speed 3 Maar op dancefeesten, en niet Cocaïne 4 ‘Verantwoord gebruik’ alleen in de hoofdstad, kunnen beNeem – nota bene – verslavingszoekers redelijk ongestraft drugs Heroïne (of methadon) 6 psycholoog Sanne van Veen (29; gebruiken. Xtc, MDMA, speed en Combinatiegebruik 4 niet haar echte naam), een van de cocaïne zijn populair; ook ghb, 2CB, ketamine en zogeheten de- Cijfers zijn indicatief. Het daadwerkelijke aantal ligt hoger. bezoekers van het festival in Amsignerdrugs zijn in trek. Organisasterdam. De probleemgevallen die toren en festivalbezoekers schatten het per- bak met allerlei soorten drugs. Die gaat naar ze wekelijks in de kliniek voorbij ziet komen, centage dat ‘iets’ heeft gebruikt van ‘min- de politie.’ weerhouden haar er niet van zelf ook ‘eens stens de helft’ tot ‘wel 90 procent’. Niet alWat is het voor drugscultuur die we hier per maand’ ‘iets’ te gebruiken. Thuis, in de leen de hoogopgeleide twintiger gebruikt. Op zien? In elk geval één met typisch Neder- kroeg of op een feest of festival. hardcore- en hardstylefeesten als Defqon.1 landse trekjes. Dat begint al met de houding Sanne: ‘Het leven zonder drugs is leuk, (Biddinghuizen), Qlimax (eerst Heerenveen, van de autoriteiten. Hoewel xtc officieel geldt maar mét is het net even spannender. Er is nu Arnhem) en Thunderdome (verspreid over als harddrug, worden gebruikers ervan net zo een groot verschil tussen drugsgebruik en heel Nederland) gebruikt het veelal lager- behandeld als gebruikers van softdrugs: ze drugsafhankelijkheid. Het gros van de mengeschoolde publiek minstens zoveel. worden veelal ongemoeid gelaten. De politie sen hier op het festival is incidenteel gebrui‘Dancefestivals zonder drugs bestaan richt de aandacht vooral op de bestrijding van ker. Pas als je drugs gebruikt om bepaalde niet,’ zegt Daniël van Drunen (23), die productie en handel en is op de meeste festi- gevoelens weg te drukken, is het een proevenementen organiseert in Amsterdam en vals niet actief aanwezig. bleem. Ik heb een vriend en een baan en ik zit industriële vormgeving studeert aan de Drugsexpert John Jespers (58) van de lekker in mijn vel. Ik gebruik zo nu en dan TU Delft. ‘Er is wel beleid, maar festivals en Landelijke Eenheid van de Nationale Politie om een feestje net iets leuker te maken.’ feesten zijn nu eenmaal broedplaatsen van vindt dit tweesporenbeleid – repressief door Zo reageren de meeste gebruikers op fes©ELSEVIER

lie) treedt snel op, duurt 4 tot 6 uur. Geeft warm en ontspannen gevoel, dempt pijn en verdriet. Ketamine (‘Keta’, ‘K’, ‘Special K’) Werking Ontspannend, hallucinerend, verdovend en spierverslappend Prijs en vorm 20 tot 40 euro per gram poeder (bestaat ook in pilvorm of vloeistof) Symptomen Dromerigheid; lacherigheid; ‘van

de wereld’; gebruiker komt moeilijker uit zijn woorden Risico’s Geestelijk verslavend; ‘buitenlichamelijke trips’; hevige buikpijn; bewustzijnsverlies, zeker in combinatie met ghb en alcohol; bijna-doodervaringen; coma Status Oorspronkelijk narcosemiddel en kalmeringsmiddel voor paarden. Wordt nog steeds toegepast in de diergeneeskunde. Kan leiden

BRON: MONITOR DRUGSINCIDENTEN 2012, TRIMBOS-INSTITUUT

tot sterke hallucinogene effecten (‘trippen’). Steeds meer gebruikt in het uitgaansleven. Ook populair op afterparty’s. Lachgas (‘ballonnen’, ‘patronen’) Werking Korte roes, verdovend, ontspannend, high, minder controle Prijs en vorm 15 tot 25 euro voor vijftig slagroompatronen in detailhandel Buitenverkoop 1 tot 3 euro per lachgasballon

Symptomen Gebruiker ademt ballon met lachgas in en uit en komt in roes van een minuut Risico’s Hersenbeschadiging; misselijkheid; hoofdpijn; angstig. In- en uitademen van het gas – distikstofmonoxide – gaat via ballon; rechtstreeks vanuit de spuit bevriest het lippen en longen. Status In de jaren negentig veel gebruikt in dancescene en nu terug: in huis, in het park, op feesten.

Ook op enkele festivals; geen slagroomspuiten maar grotere gasflessen. Qua beleid en uitvoering een grijs gebied. Tandartsen gebruiken lachgas als verdovingsmiddel bij operaties. Lsd (‘trip’) Werking Ontspannend, hallucinerend Prijs en vorm 5 tot 10 euro voor papertrip (geimpregneerd vloeipapier). Ook als pil en vloeibaar ELS EVI ER 27 JULI 2013

• 19

‘Iedereen slikt’ Dorpen doen in gebruik amper onder voor Randstad rugsgebruik beperkt zich niet tot D (Rand)stedelijk Nederland. Ook in dorpen wordt flink gebruikt. Veel dorpen hebben hun ‘coke- en pillentaxi’s’ en de ghb-receptuur heeft ook veel plattelandsgemeenten bereikt. Vorig jaar bleek dat in Volendam meer xtc en cocaïne wordt gebruikt dan in grote Europese steden. Gemiddeld snuiven de inwoners van het vissersdorp samen bijna elfhonderd lijntjes cocaïne per dag. Uit rioolwateronderzoek blijkt dat ook in het Veluwse dorp Nijkerk het cocaïne-, amfetamine- en xtc-gebruik opvallend hoog ligt. ‘Nijkerk is exemplarisch voor de Biblebelt. Het gebeurt op veel grotere schaal dan mensen denken,’ zegt Wilma Bothmen van der Bunt (55) van de stichting Moedige Moeders Nijkerk. Haar dochter raakte op veertienjarige leeftijd verslaafd aan speed. ‘Ze was kortaf, afwezig en voelde zich snel aangevallen. Maar ik wist niets van drugs, dus ik kon het niet plaatsen. Ouders weten het niet, herkennen het niet tivals. Verantwoord gebruik, noemen ze het. Maar wie doorvraagt, bespeurt al snel ook een zekere argeloosheid. Bijna niemand laat zijn drugs van tevoren testen. Dat de drugs van een bekende komen, geldt voor de meesten als voldoende zekerheid. Ook Sanne laat haar pillen en poeders niet testen, hoewel ze weet dat dat beter zou zijn. ‘Er zit natuurlijk geen bijsluiter bij. Helemaal veilig en zonder risico’s is het nooit. Blijkbaar ben ik bereid dat risico te nemen.’ Tot 2002 konden gebruikers op festivals hun drugs laten testen. Dat mag niet meer: het zou het gebruik legitimeren. Voorlichting mag nog wel. Op het festivalterrein in AmSymptomen Verwijde pupillen en zweten Risico’s Misselijkheid, psychose, bad trip Status LSD werd in jaren zestig populair als drug van de hippiecultuur. Tegenwoordig minder. Oraal gebruik geeft na circa twintig minuten effect: anders waarnemen van kleuren, geluiden en vormen. Deze hallucinerende ‘trip’ kan zowel positief als negatief (‘bad trip’) uitpakken en duurt af20


Straatbeeld van Nijkerk, bij Amersfoort: ‘70 procent’

en zijn er niet op voorbereid. Ze denken oprecht: mijn kind doet dat niet.’ Ze schat het aantal Nijkerkers tussen de 14 en de 30 dat drugs gebruikt op 70 procent. ‘Van af en toe een jointje tot verslaafd aan harddrugs. Het is veel te normaal geworden en het is veel te makkelijk te krijgen. Hier in Nijkerk weten de jongeren precies wie ze voor welke drugs moeten hebben.’ sterdam loopt tussen de duizenden bezoekers een handvol voorlichters van Unity: vrijwilligers die even jong zijn als de doelgroep. Ze doen onderzoek naar de populariteit van drugs en geven informatie. Gaat het desondanks mis, dan is er de EHBO-post – ook wel EHBD genoemd: Eerste Hulp Bij Drugsongevallen. Ook hier een allesbehalve repressieve sfeer. De post, van de organisatie Festivalzusters, is huiselijk ingericht. Geen tl-verlichting of fluorescerende hesjes, maar een knusse ruimte met een bed met kussens en dekentjes. Van de bezoekers die bij ‘festivalzuster’ Alex Heemskerk (28) op de EHBO belanden,

hankelijk van sterkte 3 tot 12 uur. Productie in door criminele bendes gerunde labs. MDMA (‘M’, ‘Kristallen’) Werking Maakt knuffelig, ongeremd, ontspannen Prijs en vorm 30 euro per gram kristallen (poeder) Symptomen Grote (rollende) ogen; droge, ongecontroleerde mond Risico’s Hartkloppingen;

uitdroging; geen eetlust Status Hoofdbestanddeel van xtc, ook ‘zuiver’ te krijgen. Zelfde ontspannende werking als xtc, niet het energieke. Staat sinds 1998 op Lijst 1 van de Opiumwet. Paddo’s en truffels Werking Ontspannend, hallucinerend Prijs en vorm Bakje kost circa 8,50 euro Symptomen Lacherig, rillerig, soms angst

is het merendeel onder invloed van xtc of ghb. ‘Bij xtc zien we vaak dat ineens alle impulsen tegelijk komen. Dat geeft misselijkheid, draaierigheid. Dan heeft iemand even rust nodig, aandacht, iets te drinken en lieve mensen om zich heen. Repressie werkt niet. Van een afwijzing of boze blikken raakt zo iemand alleen maar in paniek.’ Normalisering van drugsgebruik alom dus. Dat dit ook z’n nadelen heeft, is evident. Niet alleen wordt de drempel voor gebruik lager (zie ‘Iedereen slikt’ op deze pagina), het leidt ook tot grotere lichtzinnigheid. Het aantal doden als gevolg van xtc-gebruik (sinds 2002 één tot zeven per jaar) en van andere partydrugs is relatief laag (zie ‘2.961 incidenten’ op pagina 19) maar veel incidenten zijn er wel. Daarbij gaat het vaak om te zware of vervuilde xtc-pillen. Dat die worden geslikt, zegt iets over de argeloosheid van gebruikers, ook als het gaat om het gebruik van nieuwe drugs: alleen in 2012 al 73 nieuwe soorten. Tussen de bomen in de zon danst Frank Willems (27; niet zijn echte naam) op de elektronische muziek van een Duitse dj. ‘Dit keer’ gebruikt hij 4-FMP, een van de middelen die (nog) niet onder de Opiumwet vallen, een zogeheten designerdrug. ‘Ik bestel het op internet. Drie dagen later ligt het bij de post,’ zegt Frank – hemdje, zonnebril, bezweet voorhoofd. Doordeweeks werkt hij in de verpleging in een ziekenhuis en hij studeert gezondheidswetenschappen aan de VU. In het weekeinde mag hij ‘los’, in de zomer vaker dan in de winter. Door de 4-FMP – poeder of capsule – zweet hij flink, meer dan zijn vrienden die ‘gewoon’ xtc geslikt hebben. ‘Designerdrugs zijn leuk, maar ik heb ook xtc bij me. Uiteindelijk wil je toch iets extra’s.’ Heemskerk van de EHBO-post noemt het gebruik van designerdrugs ‘Russische roulette’. ‘Er is weinig kennis over, niemand weet precies wat het doet. De een vindt het fantastisch, de ander raakt in een psychose. Ik heb weleens een meisje moeten behandelen, dat leek net The Exorcist.’

Risico’s Vergiftiging, uitputting, ‘bad trip’, neiging gevaren op te zoeken Status Paddestoelen komen wereldwijd in de natuur voor. Veel gebruikers kopen ze in smartshops, al zijn meeste paddo’s sinds 2008 verboden. Hallucinerende werking begint na een half uur en duurt 4 tot 6 uur. Ook mogelijkheid van ‘bad trip’: angst voor dingen die er niet zijn. Truffels hebben vergelijkbare werking en

zijn nog niet verboden. PMMA Werking Levensgevaarlijk Prijs en vorm 3 tot 6 euro per pil Symptomen Grote pupillen, kauwen en knarsetanden, zweten Risico’s Gevaarlijk, stimulerend bestanddeel in bepaalde ‘vervuilde’ xtc. Effect van de pil treedt veel later op dan bij ‘normale’ xtc-pil, waardoor gebruiker ongeduldig

Foto Sijmen Hendriks/HH, Mark van der Zouw


NEDERLAND

Het enorme dansfeest Sensation, eerder deze maand in de Amsterdamse ArenA

Een ander berucht voorbeeld is ghb, een van de weinige drugs waarvan het gebruik – en dus ook het aantal mensen dat verslaafd raakt – al jaren stijgt. Omdat de ingrediënten – onder meer gootsteenontstopper – niet verboden zijn, is de productie van ghb nauwelijks te bestrijden. De ingrediënten zijn makkelijk te verkrijgen, een handleiding is op YouTube voorhanden. ‘In een middag kun je een badkuip vol ghb maken,’ zegt festivalorganisator Van Drunen. Hij noemt ghb ‘het gevaarlijkste goedje dat er is’. Omdat het verschil tussen het gewenste effect en een overdosis erg klein is, zijn er relatief veel ghb-incidenten. Een gebruiker wordt en nog een dosis wil. Status In juni overleed een Bosschenaar (21) na gebruik van een beige pil met doodshoofdlogo. Werd verkocht als xtc, maar in plaats van MDMA zat er PMMA in. Staat op Lijst 1 van de Opiumwet. Qat Werking Oppeppend, maakt euforisch Prijs en vorm 10 euro

neemt gauw te veel of combineert het met alcohol en gaat ‘out’: hij raakt buiten bewustzijn. In Amsterdam rijdt gemiddeld vier keer per week een ambulance uit voor een ghbincident. Daarom zijn festivals en clubs bij de toegangscontrole erg op ghb gespitst. ‘Hoe beter de controle op ghb, des te kleiner het aantal incidenten,’ zegt Heemskerk. ‘Een pilletje is makkelijk naar binnen te smokkelen, ghb niet omdat het een vloeistof is. Maar gasten worden steeds creatiever. Een ballonnetje met ghb kun je overal verstoppen en de beveiliging voelt het nauwelijks.’ De normalisering van wat in feite harddrugs zijn, is al zo ver dat de Amsterdamse

voor drie bundels twijgen Symptomen Gebruiker is op straat luidruchtig, spraakzaam, spuugt veel Risico’s Minder eetlust, stemmingswisselingen, psychoses Status Ingevoerd per vliegtuig vanuit de Hoorn van Afrika wordt qat in Nederland vrijwel uitsluitend gebruikt door Somaliërs, vaak in groepsverband op straat. Sessies kunnen uren duren. Qat (twijgen en bladeren)

wordt meestal gekauwd, soms voor thee gebruikt. Sinds begin 2013 zijn invoer, verkoop, bezit en gebruik verboden en staat qat op Lijst 2 van de Opiumwet. Xtc (‘pillen’, ‘snoepjes’, ‘X’) Werking Maakt euforisch en knuffelig, oppeppend Prijs en vorm 3 tot 6 euro per pil; symbooltjes van een olifantje tot die van Mercedes Benz. Logo zegt

tak van de JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD, pleit voor legalisering van partydrugs als xtc. ‘Dat is een drug waar de maatschappij geen last van heeft,’ zegt Kasim Akdag (21), voorzitter van de jonge liberalen. ‘Van alcohol word je vervelend dronken, van xtc heel liefdevol.’ Veel medestanders heeft de JOVD niet. Gebruikers zelf zeggen dat het huidige formele verbod in elk geval nog iets van een taboe in stand houdt waardoor er een drempel blijft om te gebruiken. Vooral het gedrag van jonge gebruikers – onder de twintig jaar – baart zorgen. Zij worden steeds roekelozer. Geradbraakt In Amsterdam slikken tieners steeds vaker steeds meer pillen. Xtc raakt verankerd in de jeugdcultuur. ‘Onder jeugdige gebruikers heerst een cultuur om steeds harder te gaan,’ zegt Heemskerk. ‘Ze vinden de eerste ervaring fantastisch en zijn geneigd steeds meer te nemen, zonder dat ze zich bewust zijn van de risico’s.’ Ook onderzoeksinstituut Trimbos constateert dat de Nederlandse jeugd veel lichtzinniger omgaat met drugs dan leeftijdgenoten elders in Europa. Sam Dekker (17; niet zijn echte naam) zit in de vijfde van een vwo in Amsterdam-Zuid. Toen hij zestien was, slikte hij zijn eerste xtcpil. Nu gebruikt hij eens per twee maanden: MDMA, speed, lachgas, xtc en wiet. Voor ghb en ketamine vindt hij zichzelf te jong, maar ‘dat komt nog wel’. Is het abnormale niet te normaal geworden? Het is tegen middernacht als verslavingspsycholoog Sanne geradbraakt, maar voldaan het festivalterrein afloopt. ‘Als je het nuchter bekijkt, blijft het abnormaal. Je gooit vrijwillig troep in je lijf, waarvan je de herkomst niet kent en waarvan je niet weet wat het met je doet. Ik zie er in mijn werk dagelijks mensen aan kapotgaan.’ Toch wil ze niet zonder. ‘Er is meer dan een nuchter leven.’ Achter haar gooit een bezoeker nog een half pilletje achterover. Op naar de afterparty.

weinig over sterkte of veiligheid Symptomen Grote pupillen, kauwen en knarsetanden (‘kaakklem’ of ‘centenbakje’), spraakzaamheid, ongeremdheid Risico’s Groot verschil in sterkte, variërend van 80 milligram (gebruikelijk) tot 360 milligram MDMA (de werkzame stof in xtc); uitdroging of oververhitting; slapeloosheid; depressiviteit enkele dagen na gebruik (‘dinsdagdip’)

Status Oppeppende ‘lovedrug’ met hoog knuffelgehalte. Xtc (ecstasy, extase) zorgt voor een ultiem liefdesgevoel. Populair als partydrug tijdens festivals en uitgaansleven. Incidenteel ook thuisgebruik. Eind negentiende eeuw voor het eerst op de markt als vermageringsmiddel. Productie in xtc-labs, meestal door georganiseerde misdaad. Op Lijst 1 van de Opiumwet. ELS EVI ER 27 JULI 2013

• 21

Hoe het pilletje normaal werd

Recommend Documents