Hoe direct is direct? Als je mij vraagt hoe je het beste scholieren kunt lokken naar je school of universiteit, zou ik het wel weten. Jongeren Communicatie ontwerpers
laten zich (ver-)leiden door heel primaire dingen, willen direct aangesproken worden en zijn gemakzuchtig aangelegd. Dat is niet vervelend bedoeld, maar dat lees je in allerlei onderzoeken naar deze doelgroep. Wanneer je aan studenten-
Postbus 548
werving denkt, denk je niet meteen aan reisafstand, een bus die er vaak genoeg stopt (en weer vertrekt) of een goed
5000 AM Tilburg
fietspad. Daar moet je als school in investeren. Goed overleg met de gemeente en het openbaar vervoer is dus iets wat
St. Josephstraat 126-c
hoog op de agenda staat van een schooldirectie.
5017 GL Tilburg
En wat dacht je van een plaatsvervangend thuis? Jongeren blijven het liefst (zo lang mogelijk) thuis wonen en het zou
Tel (013) 583 70 70
natuurlijk geweldig zijn als je een school zo kunt inrichten dat het thuisgevoel een beetje blijft hangen. Dat is goed voor
Fax (013) 583 70 79
de motivatie en dus ook voor de doorstroom van je leerlingen naar een diploma. Of promoot dat een school of univer-
[email protected]
siteit een vijver boordevol vrienden, vriendinnen of zelfs huwelijkspartners is - en nu spreek ik uit eigen ervaring. Wat wil
www.inventief.nl
je als zoekende scholier nog meer? Anne-Marie Hartog
Flits!
CMS website Diagnostisch Centrum Eindhoven Het Inventief optimaliseert voor het Diagnostisch Centrum in Eindhoven een website voor huisartsen en verloskundigen. Het centrum wilde graag haar huidige website zodanig aanpassen dat deze in de toekomst door hen zelf onderhouden kan worden. De website wordt nu gekoppeld aan een Content Management Systeem (CMS). Voor het beheren van deze database is geen technische kennis vereist en met een eenvoudige tekstverwerker kan de site up to date worden gehouden.
Cliëntenkrant gemeente Eindhoven
De dienst Werk, Zorg en Inkomen van de gemeente Eindhoven brengt viermaal per jaar een cliëntenkrant uit. Het Inventief is gevraagd inhoud en vormgeving van deze krant voor haar rekening te nemen. In de vorm van interviews krijgen mensen met recht op uitkering het laatste nieuws over wetten en regelgeving. In de toekomst kijkt de gemeente Eindhoven samen met Het Inventief naar mogelijkheden om het communicatiemiddel te optimaliseren.
Baak Sr. verheldert vragen van ouderen Het Inventief werkt momenteel aan een brochure Baak Sr. en de ondersteunende website www.Baaksr.nl. In opdracht van de ouderenbonden en patiëntenplatforms in Noord-Brabant maken deze communicatiemiddelen ouderen bewust van hun vragen op het gebied van welzijn, wonen en zorg. Baak sr. verwijst ouderen naar elkaar en brengt structuur in de veelheid aan oplossingen. Gekozen is voor een heldere vormgeving met rustige kleuren en aansprekende fotografie. Eind januari zullen beide producten voor een eerste regio klaar zijn.
Jaarverslag van Novadic-Kentron krijgt eervolle vermelding Het jaarverslag 2003 ‘Versterkt Verder’ van Novadic en Kentron Verslavingszorg heeft een eervolle vermelding gekregen in de categorie Geestelijke gezondheidszorg en gehandicaptenzorg. De prijs voor het beste kwaliteitsjaarverslag en eventuele eervolle vermeldingen worden jaarlijks uitgereikt door de Nederlandse Vereniging voor Kwaliteit en Zorg (NVKZ). De jury lette dit jaar in het bijzonder op de effecten van inspanningen voor de patiënt: op welke manier wordt hij er beter van? Deze vermelding is een stimulans en beloning voor de inspanningen van een organisatie. En natuurlijk een leuke opsteker voor Het Inventief !
Frisse denkers met effect! Full-service communicatiebureau voor de non-profitsector.
Pling! Is een uitgave voor alle relaties van Het Inventief. Reageren of aanvragen? Mail naar
[email protected]. Meer Pling!? Kijk op www.inventief.nl.
Waalwijk krijgt in tijden van bezuinigingen nieuwe huisstijl. “Een zwart gemeentewapen opgevuld met geel en rood. Dat was voorheen ons enige huisstijlelement. En dat terwijl we als organisatie steeds klantgerichter werken. Een moderne, uniforme uitstraling met een duidelijke herkenbaarheid is dan wel op zijn plaats.” Deze overweging bracht Janet Reutering, teamleider Bureau Communicatie gemeente Waalwijk, tot het advies een nieuwe huisstijl in te voeren. Zo’n beslissing is snel gemaakt. Maar hoe overtuig je in een tijd van bezuinigingen een bestuur hiervan?
Bezuinigen en toch een nieuwe huisstijl introduceren?
“Het werkt goed om met grafische beelden te
Variaties terugdringen
overtuigen,” vertelt Janet Reuterink. “Aangezien
Reuterink heeft niet lang hoeven lobby-
we geen huisstijlhandboek hadden en alleen het
en om het bestuur te overtuigen. Maar
door samen met andere
gemeentewapen als huisstijl fungeerde, waren
dan de uitvoering. Aan een huisstijl
organisaties groot in te kopen;
onze uitgaven heel divers en daarmee onher-
hangt toch een flink kostenplaatje. “Om
kenbaar als zijnde een uitgave van de gemeente.
de kosten enigszins te drukken, kozen
Deze ratjetoe aan uitgaven heb ik bij de inge-
we voor minder variaties briefpapier en
stelde Huisstijlcommissie op tafel gelegd. Zij
enveloppen. Zo hebben we het aantal
begrepen mijn standpunt onmiddellijk. Beelden
naar vijf enveloppen teruggedrongen.
spreken mensen aan. Dat heeft meer effect dan
Dat scheelt enorm in de drukkosten.
dat je het in een beleidsplan omschrijft.”
Voorheen waren er tal van variaties
Natuurlijk gaat het niet alleen om de persoon-
briefpapier, zo had de burgemeester bijvoorbeeld
lijke smaak van bestuursleden. Een nieuwe
zijn eigen briefpapier. Voor hem passen we het
huisstijl kan ook nodig zijn vanwege een nieuwe
standaardbriefpapier nu gewoon digitaal aan.”
visie. Jan de Geus, burgemeester gemeente
In Waalwijk dringen ze nog op een andere
Waalwijk: “Als bestuur kiezen we voor een laag-
manier de drukkosten terug. Reuterink vervolgt:
drempelige organisatie waarin samenwerken en
“We kopen tegenwoordig slimmer in. Doordat
een open houding sleutelbegrippen zijn. Om
we samen met andere gemeenten groot inkopen,
dit in- en extern ook uit te stralen, zien wij het
besparen we flink. Het is echt aan te raden om
belang in van een moderne huisstijl. Het repre-
voor dit soort zaken met andere gemeenten de
senteert toch onze organisatie.”
koppen bij elkaar te steken.”
“Het sterke van het nieuwe logo is dat het nu
Gefaseerd invoeren
alle drie de kernen van de gemeente vertegen-
Om niet de balans van één begrotingsjaar te
woordigd. Voor de saamhorigheid tussen de drie
belasten, wordt de nieuwe huisstijl gefaseerd
kernen, was één nieuw symbool van belang”,
ingevoerd. De kosten worden over twee jaar ver-
aldus Reuterink. Het nieuwe logo symboliseert
deeld. “Dit jaar hebben we fase 1 uitgewerkt. Het
de drie kernen als volgt: de horizontale, kron-
correspondentiemateriaal is klaar. Volgend jaar
kelende blauwe lijn stelt de rivier de Bergsche
voeren we fase 2 uit, onder andere de folderlijn.
Maas voor en de drie schuine lijnen in de letter
In 2008 betrekken we ons nieuwe gemeentekan-
W verwijzen naar de drie kernen, die ook daad-
toor. Dan wordt het nieuwe servies aangekocht
werkelijk onder de rivier liggen.”
en worden gedeelten van het interieur en exteri-
- bespaar op drukkosten
- breng het aantal variaties van enveloppen en briefpapier terug; - en verdeel de kosten over meerdere begrotingsjaren.
eur ook voorzien van de huisstijl.” P ling ! 1 2 0 0 5
de Deltawerken van de negentiende eeuw.
3
De Bergsche Maas staat bekend als In 1883 werd gestart met het graven van de rivier, die een einde maakte aan overstromingen in delen van Noord-Brabant en Gelderland.
Website bevordert beroepskeuze bij jongeren
“Mijn
leerlingen hebben behoefte aan informatie over vervolgopleidingen. Als leraar geef ik hen die graag, maar ik zit krap in mijn tijd.” Voor deze leraar kan www.tjoiz.nl uitkomst bieden. Hier is informatie te vinden over gastlessen, excursies, open dagen, lespakketten en snuffelstages in de zorg- en welzijnssector. Bovendien staat beschreven hoe docenten dit in een onderwijskundig vat kunnen gieten. Door internet wordt moeilijk vindbare informatie, makkelijk vindbaar.
Opzoekboek
Excursie
Gastles
Open dag
Promotie
Vakantiewerk
Snuffelstage
“Het aantal jongeren dat voortgezet onderwijs
en daar heeft hij geen tijd voor. Omgekeerd geldt
uit Noord-Holland Noord zien op Tjoiz.nl in één
volgt, neemt af. En dat terwijl de groep ouderen,
hetzelfde, misschien nog wel meer.
oogopslag waar in hun regio snuffelstages zijn.
waarvoor zorg nodig is, alleen maar groter wordt”,
Zij winnen hier een hoop tijd mee, aangezien
vertelt Lenda Bruin, projectleider Zorg-imago-
Complete, actuele website
het nabellen van instellingen hiermee overbodig
campagne, bij Facit/ROAZ. Tjoiz.nl zorgt ervoor
De digitale toepassingen van een website bieden
wordt.” Een website kan tegenwoordig meer dan
dat het contact tussen de arbeidsmarkt en het
enerzijds het voordeel dat de scholen en zorgin-
het sec ontsluiten van informatie, en kan interac-
beroepsonderwijs beter verloopt. Uit onderzoek
stellingen met een inlog zelf hun gegevens up-to-
tief worden ingezet. Deze mogelijkheden van het
blijkt dat het vmbo en zorginstellingen elkaar
date kunnen houden. Deze informatie verschijnt
wijde web benut Tjoiz.nl optimaal.
nauwelijks kennen. Contact leggen is moeilijk,
vervolgens voor de gebruiker niet willekeurig,
omdat zowel zorgverleners als docenten niet
maar wordt gerubriceerd op regio en thema. Als
Enthousiaste leerlingen
naast een telefoon zitten. Als er al contact is, ver-
een verzorgingshuis uit Noord-Holland Noord
Voor docenten is het nu dus makkelijk om voor
dwijnt dat vaak wanneer iemand een andere baan
bijvoorbeeld plek heeft voor snuffelstages, dan
hun leerlingen geschikte snuffelstages te vinden.
krijgt. Een docent moet heel veel moeite doen
verschijnt dit alleen bij deze regio onder het
Op Tjoiz.nl staat een compleet, actueel adressen-
om iemand bij een instelling te pakken te krijgen
thema snuffelstages. Lenda Bruin: “Docenten
bestand. Via de online lespakketten bereiden de
Scholen en zorginstellingen houden met een inlog zelf hun gegevens up-to-date (links). Deze informatie verschijnt niet willekeurig maar wordt gerubriceerd op regio en thema (rechts).
4
P ling ! 1 2 0 0 5
vmbo-examen.
In het schooljaar 2002/2003 deden 51.000 jongens en 45.000 meisjes het Ongeveer 94 procent kon na het examen zijn boekentas aan de vlaggenstok hangen.
Tjoiz.nl
leraren hun leerlingen pro-actief voor op de snuf-
Belevingsgerichte informatie
Internet werkt drempelverlagend
felstages. Zo sluiten bij de leerling verwachtingen
Naast de praktische informatie voor leraren is
Facit/ROAZ is een bureau voor (organi-
en werkelijkheid op elkaar aan, en komt hij niet
er voor leerlingen belevingsgerichte informatie
satie-) advies en beleidsondersteuning voor
teleurgesteld, maar juist enthousiast terug van
te vinden. Hier vertellen jongeren over hun
zorgorganisaties en samenwerkingsverban-
zijn stage. Hij heeft er echt iets aan gehad. De
ervaringen in de zorg. Zo lezen leerlingen in
den in Noord-Holland. “Naast Tjoiz.nl ver-
leraar zal zich een volgende keer weer met ple-
jeugdige taal over de zorg. Verschillende verhalen
zorgen wij diverse voorlichting over de
zier inzetten, waardoor de beroepsvoorlichting
passeren de revue: ‘Een dagje Efteling met Olga
zorgsector. Op verschillende beurzen
over de zorg in een opwaartse spiraal terecht
en Elise’ en ‘Shoppen wanneer iedereen werkt’.
zijn we aanwezig. Via televisie, krant
komt.
Tjoiz.nl bedient zo de uiteindelijke doelgroep en
en radio geven we voorlichting. We
Als de leerling vervolgens voor de zorg kiest, doet
hun intermediairen, de leraren. Via deze wissel
brengen jaarlijks de Tjoiz uit (een
hij dat bewust, en niet omdat er niks anders was.
werking hoopt Facit/ROAZ dat jongeren bewus-
jongerenmagazine). En we stellen
Zorginstellingen krijgen zo gemotiveerd perso-
ter kiezen voor een baan in de zorg.
Het Opzoekboek samen (informatie over voorlichtingsactiviteiten voor docen-
neel.
ten en decanen). Met Tjoiz.nl hopen we dat de drempel naar informatie over de zorgsector voor jongeren lager wordt, aangezien zij ook zelf de informatie op internet kunnen zoeken.”
Weekend- en bijbaantjes De website bevat voor jongeren een extra aandachtstrekker, aangezien zorginstellingen Tjoiz.nl gebruiken om hun weekend- en bijbaantjes te publiceren. Jongeren ervaren deze banen als goedbetaalde baantjes. In het begin zien zij dit als een tijdelijk dienstverband. Toch snijdt het mes aan twee kanten, want door deze parttime baan kiezen zij uiteindelijk voor de zorg. Zo faciliteert Tjoiz.nl via een extra weg in het werven van beroepskrachten. Op de homepage kiezen de bezoekers de ingang die bij hen past, zo komt een meisje bijvoorbeeld terecht in deze digitale meisjeskamer. P ling ! 1 2 0 0 5
150.000 leerlingen volgden in het schooljaar 2003/2004
In totaal
een vervolgopleiding in de sectoren
zorg en welzijn.
5
Scholieren zo direct mogelijk aanspreken
Iedere school of
universiteit heeft nieuwe aanwas nodig. Zonder nieuw bloed immers geen leven. Je zou denken dat kwaliteit van het onderwijs bovenaan staat. Niets is minder waar. Scholieren letten verrassend genoeg op sfeer, bereikbaarheid, imago en zijn gevoelig voor het voortzetten van verworven vrijheden. Jolanda van den Broek (Universiteit van Tilburg), Helen Suykerbuyk (MiddenBrabant College), Ineke de Schepper (Avans Hogeschool) en Anne-Marie Hartog van Het Inventief zochten elkaar op in Breekx Restaurant. In een hippe jongerenomgeving voerden zij een gesprek over werven, kwalitatief groeien en inzicht in de scholier.
‘Verrassingselemen
“Een omvang van 10.000 studenten is voor de Universiteit van Tilburg de juiste schaal. Kwaliteit van onderwijs en voorzieningen kunnen dan goed worden geboden.” Jolanda van den Broek heeft hierdoor al meteen een richtlijn voor haar communicatiebeleid. “Wij gebruiken nadrukkelijk het woord ‘werven’ niet en
Ineke de Schepper, Avans Hogeschool Manager communicatie binnen de afdeling marketing, communicatie en studentenzaken 18.000 studenten
“Naamsbekendheid vergroten en werven van studenten” Pay off: inclusief inspiratie www.avans.nl
benadrukken dat het gaat om
6
procent van de studiepunten hebben gehaald. Zo niet, dan kunnen zij hun studie niet voortzetten.” Dit is een heel andere uitgangssituatie dan voor het Midden-Brabant College. Deze wil graag groeien
Anne-Marie Hartog, Het Inventief Gesprekleidster en communicatieadviseur Pay off: Frisse denkers met effect www.inventief.nl
en werken aan het imago van de
Avans Hogeschool is een nieuwe naam en hiervoor is een gerichte campagne opgezet om naamsbekendheid te vergroten en studenten te werven. De campagne is studentgericht en
school. “Binnen de organisatie bestaat
te zien op bussen, in advertenties en op bill-
het beeld dat de afdeling Communicatie
boards. Ineke de Schepper: “We vertellen niet
ervoor gaat zorgen dat er meer leerlin-
hoe gevarieerd we zijn, maar stellen vragen aan
gen binnenkomen.” Helen Suykerbuyk
de student, zoals ‘waar ga jij naar toe?’ of ‘waar
waarschuwt dat een afdeling commu-
zitten straks jouw vrienden?’ Het antwoord is
het maken van de juiste keuze. Als een scholier
nicatie dit niet alleen doet. “Eén van de grenzen
dan: Avans hogeschool – inclusief inspiratie.”
het studiekeuzeproces serieus heeft doorlopen
is het aantal stageplaatsen. Als school willen we
Met name het studentgerichte staat hoog in het
en niet kiest voor de UvT, dan is dat prima. We
ook kwalitatief groeien en daarom wordt markt-
vaandel. “Vanaf 2007 zullen er leer- en innovatie
hebben geen selectie aan de poort en dan is een
onderzoek gedaan bij het opzetten van nieuwe
centra zijn die 24 uur per dag zeven dagen per
gewenste grens aan je instroom lastig. Volgend
opleidingen. Hierdoor bereiken we ook een
week zijn geopend. Dat betekent dat studenten
jaar wordt universiteitsbreed een bindend
ander type leerling: één die bewust voor onze
daar altijd terechtkunnen en gebruik kunnen
studieadvies ingevoerd. Eerstejaarsstudenten
school kiest en niet uit gemak omdat we dichtbij
maken van de nieuwste technieken, de media-
moeten aan het einde van het jaar zestig
zitten of omdat iemand niets anders weet.”
theek én aanwezige docenten.”
P ling ! 1 2 0 0 5
Jongeren van 12 tot en met 17 jaar hebben het leuk thuis: 98 procent gaat minstens één per week met vrienden om, 73 procent bepaalt zelf waar hij zijn zakgeld aan uitgeeft en 67 procent mag met z’n
verkering op de kamer slapen
geven doorslag bij
ten’
Zelfstandig kiezen? Een school- of studiekeuze gebeurt op verschillende gronden. De manier van voorlichten of werven wordt hierop aangepast en ook de kanalen die je kiest. Leerlingen van een basisschool kiezen niet zelf, maar worden geleid door een leraar of door ouders. Vwo-ers kiezen zelfstandiger, maar
Helen Suykerbuyk, ROC Midden-Brabant en Midden-Brabant College Hoofd marketing en communicatie 16.000 studenten
“Aandacht voor werving en verbeteren imago”
blijkt dat leerlingen hen vaak con-
gen’. Vrienden en decanen
sulteren, met name in de periode
hebben een grote invloed
rond december wanneer scholie-
op de studiekeuze. In een
ren midden in het keuzeproces
steeds grotere mate ook de
zitten. “Je ziet dat studenten
ouders. Dat komt omdat de
kiezen uit het onderwijsaanbod
afstand tussen ouder en kind
dat vanuit het ouderlijk huis mak-
afneemt. Nu zie je moeder en
kelijk te bereiken is. We willen
dochter als twee vriendinnen
aansluiten bij dat thuisgevoel en
over de campus lopen.”
luisteren ook goed naar de decaan,
www.rocmb.nl
openheid, geborgenheid en inspi-
familie of vrienden. Om te achterha-
www.mbctilburg.nl
ratie uitstralen.”
96 Procent online
Bij het communiceren met
Hoe bereik je scholieren van
len wat scholieren willen, is iedereen
Jolanda van den Broek, Universiteit van Tilburg Hoofd afdeling voorlichting en externe betrekkingen Maximum aantal van 10.000 studenten
“Aandacht voor informeren en niet voor werving” www.uvt.nl
het erover eens dat contact met de doelgroep
vwo-ers staat voor de UvT de inhoud van de
nu? Via internet is een logische conclusie als je
belangrijk is. Kiest een leerling voor de studie
studierichtingen centraal. Toch komt ook hier
beseft dat 96 procent van de scholieren online
of de plaats van een school? Suykerbuyk is daar
een groot deel van de studenten uit Brabant,
is. Tel daarbij op dat jongeren snelle, korte en
duidelijk over: “Toekomstige vmbo- en mbo-leer-
terwijl de UvT landelijk hoog scoort. Van den
beeldende informatie willen, dan is dit medium
lingen (en hun ouders) kijken naar bereikbaar-
Broek: “Thuis blijven wonen is verleidelijk,
perfect. Toch is het niet genoeg. Een website
heid, verbinding met het openbaar vervoer, een
want jongeren van nu worden thuis in de watten
bestaat niet zonder bezoekers en je zult andere
veilige fietsroute. Pas daarna kijken ze naar het
gelegd: alle vrijheden én alle faciliteiten. Onze
communicatiemiddelen moeten inzetten om
type opleiding.” Voor De Schepper zijn ouders
boodschap is: ‘ga op kamers, word zelfstandig,
naar de website te verwijzen. Alle onderwijs-
een belangrijke doelgroep, omdat uit onderzoek
onderneem naast je studie ook andere din-
instellingen maken gebruik van decanen als P ling ! 1 2 0 0 5
De langste reis met het openbaar vervoer
7
binnen Nederland: van het Korte Dreefje in Aardenburg (Zeeuws-Vlaanderen) naar Koekoek op Vlieland. Reizigers zijn minimaal achtenhalf uur onderweg en moeten met vier bussen, drie treinen en twee boten.
Denk aan de scholier van nu Hogeschool INHOLLAND speelt met een campagne volledig in op de belevingsgerichte scholier. ‘INHOLLAND... een naam die net even anders smaakt. Met Hogeschool Haarlem, Hogeschool Alkmaar, Hogeschool Holland en Ichthus Hogeschool/ Hogeschool Delft als ingrediënten, dienen we een verrassende combinatie op.’ Zo begint de tekst op de website. Het ‘gerecht’ van INHOLLAND bestaat onder meer uit interessante contacten op school, korte lijnen tussen docent en student en een op maat gesneden leerweg. Daarnaast maakt de hogeschool reclame voor zijn bereikbaarheid: ‘op een herkenbare locatie, dichtbij je woonomgeving’.
8
intermediair en investeren fors in deze groep om
Houdbaarheid
bedoeld voor studenten, deeltijders of bedrijven.
ervoor te zorgen dat ze goed geïnformeerd zijn.
De Universiteit van Tilburg heeft sinds een paar
De houdbaarheid wordt bepaald aan de hand van
De Schepper: “Voor ouders maken we beknopte
jaar een totaal nieuwe huisstijl die is doorgevoerd
testen bij de doelgroep. Eén voor één test de UvT
brochures die naar de website verwijzen.” Zowel
tot in de kleinste details. Ook voor de voorlichting
haar producten. Van den Broek: “Vorig jaar was
Avans Hogeschool als UvT zetten eigen studen-
naar studenten is een profiel voor de hele univer-
dat bijvoorbeeld onze nieuwsbrief naar decanen
ten in om voorlichting te geven op scholen en
siteit afgesproken. Van den Broek benadrukt dat
en de website voor studiekiezers. Door hier direct
voorlichtingsdagen. Ook afgestudeerden worden
faculteiten zelf producten mogen maken, mits
bij decanen en scholieren naar te vragen kom je
door beide betrokken. Scholieren zijn nieuwsgie-
ze dezelfde opbouw, structuur en look en feel
tot concrete verbeteringen en krijg je bevestiging
rig naar beroepsgerichte informatie. Om leerlin-
hebben. “Verschillen in sfeer kunnen zitten in
in goede keuzes.” Voor Suykerbuyk is testen
gen voor het vmbo te bereiken, richt Suykerbuyk
de keuze van foto’s en faculteiten hebben hun
nog toekomstmuziek en ook een echte huisstijl
zich op leraren en ouders. “Daarbij hebben we
eigen kleur. Voor enkele deelgebieden proberen
ontbreekt nog. “Wij staan niet met een brand
ook te maken met ouders die zelf niet altijd goed
we momenteel een slogan uit. Bijvoorbeeld voor
personality in de markt.” De Schepper heeft met
kunnen lezen. Dat stelt eisen aan je product zoals
onze bachelorvoorlichtingsdagen: Ambities?
de introductie van de naam Avans Hogeschool
eenvoudig taalgebruik, een lettercorps twaalf en
Universiteit van Tilburg! Voor onze internationale
een campagneteam ingesteld. “Zij bewaken de
een interlinie van anderhalf. Doelgroepdenken
studievoorlichting: Tilburg University. More than
te ontwikkelen concepten en ideeën nu en in de
voeren we nog niet ver door op onze scholen. We
just excellent education.” Voor Avans Hogeschool
toekomst.”
zijn als instelling te intern gericht en te weinig
is één huisstijl ontwikkeld met rode tinten. Aan
bezig met wat een scholier verwacht.”
de styling en foto’s is te zien of een product is
P ling ! 1 2 0 0 5
Eén op de drie studenten staat rood. Vooral studenten op kamers maken schulden.
Dat blijkt een onderzoek van de Universiteit van Twente. Thuiswonende studenten hebben meer te besteden; ze houden zelfs geld over.
Katrien van de Camp, vormgever Sommige zijn fel, andere vallen nauwelijks op. Weer andere steken alleen tijdens speciale gelegenheden hun licht op. Lampen. Iedereen heeft er wel een paar, maar er is er altijd eentje die bijzonder is. Aan zo’n lamp kleeft
Hoort deze lamp in een theater thuis? De lamp staat normaal gesproken tussen afgehakte ledematen en hoofden in een make-upruimte. Hij komt van de set voor de Nederlandse horrorfilm
een verhaal. In deze rubriek vertellen medewerkers van Het Inventief over hun favoriete lamp. En de lamp vertelt over zijn eigenaar.
Horizonica waar ik de choreografie voor doe. Deze lamp weerspiegelt dansen, iets waar ik al mijn hele leven mee bezig ben. Belangrijker nog: hij symboliseert passie en jezelf uiten!
Passie en uiting... Leg uit. Alles wat ik doe, doe ik met bezieling. Ik ben een danser en dat moet je zijn, het is niet iets wat je doet. Mijn bezieling -of passie, hoe je het wilt noemen- is vaak groter dan mijn conditie. Daar kun je veel mee overwinnen. Op mijn zestiende gaf ik dansles op een sportschool. Breakdance, streetdance, jazz-ballet. Vier jaar later stelde ik zelf een dansgroep samen, want ik wilde alleen nog maar werken met supergemotiveerde dansers. Niet met mensen die een les volgen omdat ze er nu eenmaal contributie voor betalen. Met dansen kan ik laten zien: dit ben ik! Dat geldt voor meer dingen. Ik werk thema’s uit voor mijn show Humanimality, schrijf gedichten, zing en fotografeer. Allemaal vormen om je te uiten.
Past vormgeven ook in dat rijtje? Tuurlijk. Ik heb te maken met bepaalde doelen die een opdrachtgever wil bereiken, die bepalen mijn grenzen, maar één doel is altijd hetzelfde: gezien en gehoord worden. Je wilt dat de doelgroep er mee bezig is, anders hoef je niet te communiceren. Ik probeer daarom een verrassend ontwerp te maken, een product waar mensen over praten. Dat wil niet zeggen dat een ontwerp altijd schreeuwerig moet zijn. De kracht zit soms in een eenvoudige vormgeving, eentje die een doelgroep helder en direct aanspreekt.
Moet een ontwerp altijd vernieuwend zijn om dat te bereiken? Niet vernieuwend, wel verfrissend. Bestaande ontwerpen kun je een bijzondere look geven. Ik vind het dan wel belangrijk dat het ontwerp mensen opnieuw verrast. Een bestaand ontwerp eventjes opleuken lijkt me geen geschikte aanpak. Dat past ook niet zo bij mij.
Vind je bezieling terug bij Het Inventief? Ik vind dat we allemaal een houding hebben van ‘we gaan ervoor’. We durven zaken anders aan te pakken. Je merkt het ook aan hoe we omgaan met ideeën. Die blijven niet ‘zweven’, maar worden echt uitgevoerd.
P ling ! 1 2 0 0 5
9
Breakdance is oorspronkelijk een vreedzaam alternatief voor bendeoorlogen. In de jaren zeventig besloten bendes in de New Yorkse wijk
The Bronx hun vetes met danswedstrijden uit te vechten. Dj’s maakten bijbehorende ‘breaks’ door steeds stukjes van een plaat te herhalen.
Creatieve sessie leert ánders kijken
Voor iedere
organisatie is innovatie van essentieel belang. Voor de één geldt dat de missie een make-over moet krijgen, de ander wil meer cliënten bereiken en een derde wil na een fusie de organisatiecultuur onder de loep nemen. Hoe bereik je dit? Huur je iemand in of ga je zelf aan de slag? De oplossing: doe het zelf onder deskundige begeleiding.
‘Internen’ kunnen antwoord geven op veel vra-
Verwijdering
ideeën voor personeelsuitjes: mountainbiken,
gen. Zij hebben de meeste knowhow, kennen de
Een goede creatieve sessie valt of staat met een
klimmen. Het antwoord op de vraag komt dus
valkuilen en kennen de mensen om wie het uit-
goede vraagstelling. Die dient helder en eenduidig
via een omweg. Het perspectief is echter zodanig
eindelijk te doen is. Maar hoe krijg je gegaran-
te zijn. De vraagstelling wordt daarom bij alle
veranderd, dat nieuwe ideeën als vanzelf naar
deerd een goed plan om de problemen aan te
aanwezigen voorafgaand aan de sessie getoetst:
boven borrelen. Minimaal honderd ideeën is
pakken? Hoe kom je op goede ideeën? Hoe zorg
hebben we het allemaal over hetzelfde onderwerp?
hierbij eerder regel dan uitzondering.
je ervoor dat ideeën echt de kern raken? Een
Vergeten we iets of willen we te veel in één keer?
creatieve sessie, onder leiding van een externe
De begeleider van een creatieve sessie leidt de
Enthousiasme
facilitator biedt uitkomst. Een creatief denk-
deelnemers vervolgens weg van de oorspronke-
De ideeën zullen wisselend zijn van kwaliteit.
proces laat iedereen op een andere manier dan
lijke vraagstelling. Als de vraag is ‘wat wordt ons
Het ene idee roept echter het andere op: het op
hij gewend is tegen een probleem aankijken.
personeelsuitje’, dan wil de begeleider aannames
het eerste gezicht meest vreemde idee kan, als
Zonder het te weten heeft iedereen een vast
omtrent de personeelsuitjes horen. Bijvoorbeeld:
erover doorgedacht wordt, een pareltje opleveren.
patroon om met vragen om te gaan. Bij de vraag
we gaan altijd met een bus. Met deze aanname
De waterval van ideeën moet vervolgens in een
om een taart in acht stukken te verdelen, in drie
in het achterhoofd bedenken de deelnemers
overzichtelijk stroompje worden geleid. Alle
keer snijden, gaan we er automatisch vanuit dat
andere vervoersmiddelen. We gaan fietsen, we
deelnemers selecteren de ideeën die zij het beste
het om even grote stukken moet gaan. Kan het
gaan hardlopen, we blijven dichtbij huis… Deze
vinden. Het resultaat is een overzichtelijk aantal
ook anders?
alternatieven leiden uiteindelijk naar nieuwe
bruikbare ideeën, sommige snel uitvoerbaar en
Denk creatief en vind de oplossing, verschillende oplossingen zijn te vinden op www.inventief.nl Michelle te Veldhuis communicatieadviseur rechtenfaculteit UvT
Vier op een rij Maak twee lijnen van ieder vier muntjes door slechts één muntje te verplaatsen.
10
“Door het niet over onze huidige communicatiemiddelen te hebben, konden we heel vrij denken. Met Het Inventief als externe gespreksleider werden alle deelnemers en hun ideeën gelijkwaardig.”
Rekensom maak de som kloppend door slechts één van de tekens met één schrijfbeweging aan te passen.
P ling ! 1 2 0 0 5
The Riddler staat bekend om zijn raadseltjes waarmee hij comicheld Batman dol draait. De oplossingen vragen meestal om ‘anders denken’. De simpele oplossing: letter E.
‘I’m the beginning of eternity and the end of time. What Am I?’
Welk probleem? andere voor de langere termijn. Mét enthousiaste
zorgt ervoor dat iedereen gelijkwaardig is tijdens
Waarom creatief denken?
deelnemers die gemotiveerd zijn om (liefst de
de sessie, zodat de doelen, goede ideeën en een
Creatief denken is goedkoop voor een bedrijf.
volgende dag meteen) de ideeën uit te voeren.
enthousiast team, behaald kunnen worden.
Iedereen kan het leren gebruiken.
Ook inhoudelijk staat de begeleider bewust iets
Creatief denken geeft oplossingen die uniek zijn voor
Spelregels
verder van de materie af. Juist het verdiepen door
de organisatie.
De vraag die overblijft: ‘Hebben we hier hulp bij
de deelnemers zelf wordt door de sessieleider
Creatief denken geeft iedereen de ruimte om ideeën
nodig, we doen toch alles zelf?’ Inderdaad, alle
gestimuleerd. Zodat ze niet blijven hangen in
in te brengen.
ideeën komen van de deelnemers zelf. De ses-
algemene kreten en bewoordingen, maar con-
Creatief denken haalt ook kwaliteiten uit het
sieleider hanteert echter een aantal spelregels,
crete ideeën aandragen. De begeleider zorgt er
privéleven naar voren.
waarbij het een voordeel is dat hij niet bij het
bovendien voor dat de veelheid van ideeën wordt
Creatief denken brengt afwisseling.
bedrijf werkt. Durft iedereen wel te roepen wat
‘getrechterd’ tot een behapbaar en werkbaar aan-
Creatief denken kan ook buiten de werkuren beoe-
er in hem opkomt als de direct leidinggevende
tal. De deelnemers blijven enthousiast, ook na de
fend worden: in de file, thuis, tijdens de lunch…
ook deelneemt aan de sessie? Oordeelt een deel-
sessie, omdat concrete plannen het gevolg zijn.
Creatief denken leert mensen kritisch-logisch den-
nemer steeds over de geroepen ideeën, waardoor
Tot slot de tijdsplanning. De sessieleider weet de
ken, omdat ze goed het verschil kennen tussen den-
anderen zich geremd voelen en maar niets meer
groep zo te begeleiden dat binnen de gestelde ter-
ken en fantaseren. Ze leren problemen aanpakken,
zeggen? De sessieleider kan hier ingrijpen. Hij
mijn (een dag, een dagdeel of zelfs binnen twee
definiëren, verbijzonderen en concretiseren.
is niet afhankelijk van de leidinggevende en
uur) resultaten behaald worden.
Creatief denken motiveert.
Hein Coppes studievoorlichter rechtenfaculteit UvT
Taart snijden, snijd de taart in 8 stukken, door maximaal drie keer te snijden.
“Het is een ideale manier om niet te vervallen in elkaars stokpaardjes. Het belangrijkste is dat we na één sessie binnen de gestelde tijd op creatieve en bruikbare ideeën zijn uitgekomen.”
Letter schrappen, welke hoort niet in het rijtje thuis?
P ling ! 1 2 0 0 5
grote boodschap
11
Grote denkers krijgen briljante invallen als ze het niet verwachten. Voor Luther bleek het doen van een een bron van inspiratie te zijn. Proust kreeg de beste ideeën in een soort slaap/waak-toestand. Psychologen linken dit aan een situatie van ‘loslaten en jezelf laten gaan’.
voorwaarde voor extern succes De communicatie binnen een organisatie is niet meer dan continue uitwisseling van boodschap pen. Zo luidt de klassieke definitie althans. In de praktijk blijkt dat interne communicatie een krachtig instrument kan zijn. Zo krachtig dat het de communicatie ‘naar buiten’ beïnvloedt. Pling! legde enkele ervaringsdeskundigen de stelling voor: externe communicatie kan niet zonder goede interne communicatie. Paul van Gisbergen, beleidsadviseur HRM van het Catharina-ziekenhuis in Eindhoven Het antwoord op de stelling, kan geïllustreerd worden met een voorbeeld. Als je communiceert met sollicitanten en je draagt iets uit, dan zullen mensen hierop reageren in de loop van het sollicitatietraject. Als vervolgens intern niet iedereen op de hoogte is, is dit dodelijk voor je werving. Het lijkt alsof je alleen mooie sier maakt, of luchtkastelen bouwt, terwijl de informatie wél klopt. Ze is alleen binnen het bedrijf gebrekkig gecommuniceerd. Kort gezegd: door de boodschap die je uitdraagt slecht intern te communiceren, loop je het risico dat iemand van buiten over meer informatie beschikt dan iemand van binnen. Dit komt knullig over en haalt een streep door de professionaliteit van een organisatie.
Paul Steehouwer, unitleider communicatie bij de gemeente Eindhoven Zonder interne communicatie is externe communicatie niet mogelijk. Doe je dat wel, dan neem je als organisatie medewerkers niet serieus. Zij moeten eerder en beter weten wat er speelt dan de rest van de wereld. Naast dit belang op kennisniveau, heeft interne communicatie te maken met cultuur en imago. Er is niets zo vervelend als bijvoorbeeld de pers eerder op de hoogte is; dat kan het vertrouwen van medewerkers in de organisatie schaden. Daarnaast loopt een organisatie risico op ‘imagoschade’ als de formele kanalen iets beweren wat medewerkers vervolgens ontkennen. Interne communicatie is een speerpunt bij de gemeente. Algemene informatie wordt via intranet en het personeelsblad verspreid, specifieke info via de verschillende bladen per dienst. Verder organiseren we bijeenkomsten of worden medewerkers door middel van lijncommunicatie geïnformeerd. Zo houden we iedereen goed op de hoogte.
Ingrid Andela, communicatie-adviseur van Het Inventief Het is belangrijk veel aandacht te besteden aan interne communicatie. In mijn optiek is dat essentieel voor communicatie in de non-profit sector. Als je eigen medewerkers al niet begrijpen wat je naar buiten toe wil zeggen dan ontbreekt de basis voor je communicatie. Zij leveren tenslotte de diensten die je verwoordt in je communicatie. Het één moet het ander voor honderd procent dekken. Het begint bijvoorbeeld bij het borgen van communicatiebeleid bij de directie en het management. Daarna laat je de kernboodschap van de organisatie door interne communicatie bloeien en groeien bij je medewerkers.
12
P ling ! 1 2 0 0 5
Een sinaasappel is net iets gezonder dan een appel.
De citrusvrucht bevat alle vitamines behalve vitamine A en ijzer. Een appel mist daarnaast ook calcium.
