Samenvatting najaarsvergadering, 4 november 2004
Hodie mihi cras tibi? Hoe om te gaan met disfunctioneren in een collegiale omgeving.
Dr. S.J.L. Brada, internist/hematoloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis, locatie Carolus, in Den Bosch Binnen ziekenhuizen is het bijzonder lastig om disfunctioneren inzichtelijk te krijgen. Ten eerste is er al discussie over de inhoud van het disfunctioneren. Bij structurele medische fouten is het vrij helder als er gedisfunctioneerd wordt. Veel problematischer wordt het als het gaat om communicatie, samenwerking en gedrag. Moet het niet willen meewerken aan het belang van een ander als disfunctioneren worden beschouwd? Er zijn veel situaties denkbaar waarbij de zorg aan patienten niet optimaal tot stand komt zonder dat dit echte schade toebrengt aan de patient. Ten tweede is er de zogenaamde "conspiracy of silence". Als ik ga klagen over een collega, wat kan ik dan terug verwachten? Ben ik zo goed dat ik onaantastbaar ben? Of kleven er aan mij toch ook zaken waarop ik liever niet aangesproken wil worden. In de voordracht zullen een aantal systemen besproken worden voor het beoordelen (veroordelen?) van collegae. De ervaringen met het protocol disfunctionerende specialisten van Jeroen Bosch Ziekenhuis zulen met U gewisseld worden.
Vereniging voor Gezondheidsrecht, najaarsvergadering 4 november 2005
Inleiding: ‘Hodie mihi, cras tibi? Hoe om te gaan met disfunctioneren in een collegiale omgeving’
Stellingen van dr. S.J.L. Brada
1. Medici/specialisten mogen elkaar niet beoordelen of veroordelen. 2. Disfunctioneren oogt als een persoonlijk falen maar komt veelal voort uit mankerende samenwerking van groepen. 3. We spreken meer over elkaar dan met elkaar als er problemen zijn.
Hodie mihi
cras tibi?
Hoe om te gaan met disfunctioneren in een collegiale omgeving.
Competentiegebieden arts: • • • • • • •
Medisch technisch Communicatief Samenwerking Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen Organisatie Professionaliteit
Opmerkelijk • Doorhalingen BIG-register wegens tuchtrechterlijke of strafrechterlijke uitspraak: • 13 in drie jaar op 363.873 BIGgeregistreerden • Waarvan bij medici: 1 op 59.289
Bron: Jaarverslagen BIG-register 2001, 2002, 2003
Overige doorhalingen bij medici: • Geestelijke stoornis: 0 • Eigen verzoek: 14
Bron: Jaarverslagen BIG-register 2001, 2002, 2003
Toetsing: • Medisch technisch: Complicaties, klachten, tuchtzaken, intercollegiaal. (visitatie) • Communicatief: Klachten • Samenwerking: ?
Visitatie: • Intercollegiale doorlichting van de organisatie van het zorgverleningproces op locatie. • Geen beoordeling functioneren collega’s.
(Dis)functioneren: • Helder: Persoonlijk medisch-technisch falen • Waziger: Communicatie, samenwerking, gedrag
Problemen bij vaststellen disfunctioneren: • • • • •
Autonomie Geen dossier Geen standaard Conflictsituaties Collegiale verhoudingen: Hodie mihi, cras tibi
Grijs gebied in achtergronden bij disfunctioneren: • Autonomie • Samenwerking tussen medisch specialisten/vakgroepen • Financiële belangen • Interne conflictsituaties zonder echte schade aan de patientenzorg
Protocol disfunctionerende specialisten JBZ • Uitgangspunt: verdeling verantwoordelijkheden tussen VMS en Raad van Bestuur bij optreden i.v.m. disfunctioneren • Definitie disfunctioneren: Bij herhaling in ernstige mate tekortschieten in verantwoordelijkheden en verplichtingen in TLO
In ieder geval is disfunctioneren: • Tekortkomingen in kwaliteit van de zorg • Het tekort schieten in: – Functioneren van organisatie van werkomgeving, dus ook van de maatschap! – Correcte bejegening: patiënten, collega’s medewerkers – Goede samenwerking binnen het ziekenhuis
Procedure: • Staflid of RvB meldt disfunctioneren bij voorzitter VMS • Overleg over disfunctioneren tussen alle betrokken partijen; stafvoorzitter is hierbij • Bestuur VMS informeert RvB over uitkomst overleg • Bestuur VMS kan maatregelen opleggen (al dan niet samen met RvB): hierbij is uitgangspunt begeleiden van de specialist
Begeleiders informeren over voortgang: • De interne of externe begeleiders informeren bestuur VMS en RvB over voortgang • Eventuele maatregelen of suggesties voor verbetering gedrag worden geevalueerd na 3 maanden
Indien begeleiding niet werkt: • Commissie van wijze mensen wordt paritair samengesteld en onderzoekt disfunctioneren • Commissie geeft( gehoord partijen) advies – Of suggesties voor verbeteringen verhoudingen – Bemiddeling – Disciplinaire maatregelen VMS • Ter verantwoording roepen in vergadering VMS • Waarschuwing • Berisping
Disciplinaire maatregelen (2): • Door Raad van Bestuur – Schriftelijke waarschuwing – Schorsing voor een maximum van 14 dagen
Indien aanhoudend problemen: • Opzegging TLO
Casuistiek: • Wanneer wordt procedure gehanteerd: – Ruzie binnen vakgroep – Aanhoudende klachten (door patiënten) over gedrag specialist – Vele klachtenprocedures bij Onafhankelijke klachtencommissie – Klachten bij medewerkenden over gedrag specialist – Verminderd functioneren ten gevolge van emotionele of fysieke overbelasting
Indien specialist problemen heeft tijdens de rit: • Bezwarenprocedure mogelijk • In uiterst geval Scheidsgerecht
JBZ praktijkervaring: • Stafbestuur vs. disfunctionerende vakgroep, moeilijke start • Geen dossiervorming • Kampen • Betrokkenheid bestuursleden VMS bij desbetreffende vakgroep • Acceptatie van stafbestuur als partij in oplossing conflict door vakgroep
Jaargesprekken: • Gericht op individueel functioneren • Voordeel: vroege detectie disfunctioneren • Maar groepsprocessen?
Interne visitaties
• Acceptatie • Onvoldoende inhoudelijke expertise visitatoren • Bedreigend
Service-enquêtes • Tevredenheid andere zorgverleners met betrokken vakgroep • Zou minder bedreigend kunnen zijn • Nog nergens standaard
Essentieel: • Iedereen weet in de wandelgang wat goed is en niet goed, maar er komt nog geen moment of instrument uit voort die tot verbetering zou kunnen leiden.
