Hocus pocus met fte s Rijk

/

Hocus pocus met fte’s Rijk <#<"< << !!<<<"<= << <=<#< <=<<

BINNENLANDS BESTUUR /

*%'$"' /"#$// "'/&"*+/ !,% )/."#'/ '/',"" /"#)*/(-)// (&-' /-'//)"#$*"'*+//% &'/ $'$&)/ +/!+/',/.%/)$'' 2<()<5%44357%+)6<%%2<()< :))()<%1)5<:35(7<()<< )2)
// / / / /

///

"

Huisvesting & Vastgoed | Infrastructuur, Gebiedsontwikkeling & Milieu

www.atosborne.nl

INHOUD | WEEK 21

WATERSCHAPPEN

Noor

RARA, HOEVEEL? Hoeveel ambtenaren telt de rijksoverheid? Wie het weet mag het zeggen. Feit is dat verschillende bronnen (Sociaal Jaarverslag, Miljoenennota, Vernieuwing Rijksdienst, Andere Overheid) verschillende antwoorden opleveren. ‘Een nulmeting die drie keer is veranderd, is waardeloos.’

20

Fryslân Hollands Noorderkwartier

Zuiderzeeland

Amstel, Gooi en Vecht De Stichtse Rijnlanden

MELANIE SCHULTZ

Rijnland

Vallei & Eem

Rij

Hollandse Delta

8

Rivierenland Brabantse

Aa en Maas

WAAR BLIJFT DE REGEN? En weer zet de regen niet door. Door de aanhoudende droogte strijden waterschappen niet meer tegen het wassende water, maar tegen verzilting van het grondwater en bezwijkende veendijken. Hoe lang kan Nederland zonder regen?

26

DEZE WEEK 07 Cao-onderhandelingen ‘Nog meer salaris kost nog meer werkgelegenheid’

08 Interview Melanie Schultz ‘We zijn te veel centraal blijven doen’

12 Bestuursakkoord Rijk decentraliseert, wel extra controle

13 Herindeling Donner: Den Haag beslist

14 Drugsaanpak Hennepkwekers worden steeds inventiever

2

28 mei 2011 | Binnenlands Bestuur

15 Welstand Europa welstandvrij

15 Openbare orde Commotie in Roermond

16 Infrastructuur Versobering RijnGouwelijn

20 Rijksambtenaren Goochelen met rijksambtenaren

26 Droogte Dealen met grote droogte

30 Europa Kabinet slacht kip met gouden eieren

RUBRIEKEN

OPINIE

05 Nieuws Lokaal 04 Spraakmaker

03 Redactioneel 05 Nico Visscher 11 Ton Bestebreur

Janny Schouwerwou

17 Arbeidsrecht Anoniem klagen

18 De werkdag van Harmen Binnema

35 36 37 38

Boeken Ingezonden Colofon Personalia

Groot Salland

Veluwe

Delfland

Het roer moet nu echt om, zegt minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur). In 2004 werd al geformuleerd dat ‘decentraal moet wat decentraal kan’, maar als het aan de VVD-minister ligt gaat dat nu ook echt gebeuren. ‘Provincies zijn uitstekend in staat om de ruimtelijke ordening in Nederland te bewaken.’

Reest en Wieden

De florijn terug

19 Douwe Jan Elzinga Nieuwe tombola bij verkiezing waterschap

25 Van Westerloo Exit wethouder

Erik van Zwam

REDACTIONEEL

BESTUURSAKKOORD DEEL II

RONDPOMPEN VAN EUROPEES GELD Geen Europese subsidies meer voor regionaal economisch beleid en in ruil daarvoor minder afdracht aan de Europese Unie. Dat is de inzet van het kabinet. Maar lokale overheden vrezen dat zonder Europese steun veel innovatieve projecten sneuvelen.

30

Abonnement Voor een (gratis) abonnement zie de website: www.binnenlandsbestuur.nl Klik vervolgens op: Abonnementen en kies de vorm die bij u past.

ADVERTENTIES

Kijk eens binnen bij... http://wovox.com/ overheidswerkplekken

De verkiezing van de Eerste Kamer brengt weinig verandering in het politieke landschap. De oppositie heeft 37 zetels, de gedoogcoalitie ook, plus 1 zetel van de SGP die in veel gevallen de regering bij haar voorstellen zal gaan steunen. Toch moet het kabinetRutte steeds shoppen bij andere partijen om aan meerderheden te komen. D66 en PvdA roepen in koor dat het allemaal onduidelijk is en niet transparant, maar het is de realiteit. Het is dé nieuwe politiek. Volgende verkiezingen voor een Tweede Kamer zullen het politieke landschap alleen nog maar verder versplinteren. De consequentie is dat er steeds meer gelegenheidsakkoorden gesloten moeten worden tussen steeds weer verschillende partijen. Duidelijk is dat de SGP kiest voor het leeuwendeel van de 18 miljard aan bezuinigingen die Rutte wil realiseren. Kees van der Staaij, fractievoorzitter in de Tweede Kamer voor de SGP, liet bij Knevel&VandenBrink hierover deze week geen misverstand bestaan. Ondertussen heeft het kabinet het ook zwaar aan de stok met gemeenten en provincies over het bestuursakkoord. Een lange waslijst aan gemeentebesturen stemt 8 juni op het VNG-congres tegen het bestuursakkoord dat de VNG heeft gesloten met het kabinet. De bezuinigingen van 1,8 miljard die het Rijk wil realiseren met het overhevelen van taken naar gemeenten door het samenvoegen van de Wajong, de bijstand en de Wsw stuiten op heftig verzet. De hashtag #bestuursakkoord bij Twitter wordt al wekenlang van uur tot uur gevuld met tweets van voornamelijk tegenstanders uit alle gemeenten. Zie ook onze website voor de stand van zaken: www.binnenlandsbestuur.nl/peiling. De SP is met een handtekeningenactie bezig. Publiciteitsgeile BN’ers zetten graag hun naam onder het SP-manifest op internet: ‘Armoede werkt niet’. Mariëtte Hamer, Kamerlid van de PvdA, organiseert het lokale verzet onder PvdA-wethouders en gedeputeerden tegen het bestuursakkoord. Vorige week meldde staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken in Binnenlands Bestuur dat er geen extra geld komt voor de uitvoering van het bestuursakkoord. Tegelijkertijd moet de voorzitter van de VNG, Annemarie Jorritsma, met haar onderhandelingspartner minister Donner van Binnenlandse Zaken hebben gebeld met de vraag of er toch nog gesproken kan worden over een compromis. Inmiddels weet ook Jorritsma dat het bestuursakkoord sneuvelt bij haar leden. Wat dan? Een nieuw compromisvoorstel of een keiharde afwijzing van gemeenten en provincies? Bij de laatste variant ligt de bal bij het kabinet. Dat kan dan het bestuursakkoord in de vorm van een wet opleggen. Het zal tijd kosten. Maar sinds afgelopen week weet Rutte dat zo’n wet ook door de Eerste Kamer komt, met dank aan de SGP.

Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

3

NIEUWS | LOKAAL

Haarlem

Dordrecht

Raad op zee

Republiek der zwarte kousen

Het zou een boottochtje van anderhalf uur worden. Daarna zouden de Haarlemse burgemeester Bernt Schneiders en de bijna voltallige Haarlemse gemeenteraad weer voet aan zetten in IJmuiden. Het liep echter anders. De raadsleden gingen met een amfibisch transportschip naar het marineschip Hr. Ms. Johan de Witt. Maar door een defect aan een van de landingsvaartuigen waarmee ze zouden terugvaren, konden ze niet meer van boord. Er was nog wel een ander schip beschikbaar, maar commandant Ed Veen, zelf raadslid in Haarlem, vond het onverantwoord dat schip alleen de zee op te laten gaan met windkracht 7. De raadsleden kregen een kajuit aan boord van het marineschip en voeren mee naar Den Helder. Pas om 5 uur ’s morgens stonden de beste stuurlui, danwel bestuurders, weer aan wal. ‘Een heel avontuur, maar wel interessant’, aldus burgemeester Schneiders.

De APV is een nuttig instrument om de openbare orde in een stad te handhaven. Maar als je er veel tegelijk invoert, doet dat de wenkbrauwen fronsen. Zoals in Dordrecht. De gezamenlijke fractie van ChristenUnie en SGP in deze stad stelt

op maar liefst veertien (!) punten voor om de APV aan te passen. Allerlei verboden voor hinderlijk drugs- en alcoholgebruik, geluidsoverlast van honden, bedelarij en paardenpoep moeten de aanpak van overlast vergemakkelijken. En dat is hard nodig zegt initiatiefnemer Pieter Verhoeve, raadslid van ChristenUnie/SGP. Tijdens een ‘stage in de stad’ waarbij hij met de politie een dagje op stap was, werd

CIJFERS: Bernheze goedkoopst

Bron: CBS/Illustratie: Niels de Hoog

duidelijk dat agenten bij overlast vaak niet voldoende kunnen optreden. ‘Ik heb toen gevraagd bij welke zaken dat speelt en dat heb ik gebruikt voor aanpassing van de APV. Zo lijkt het me logisch dat als je hinderlijk alcoholgebruik in het openbaar verbiedt, je dat ook zou moeten doen voor drugsgebruik.’ Een ander opvallend voorstel is het verbod op het optreden als straatmuzikant ‘om daarmede te bedelen, althans inkomsten te verwerven’. Volgens Verhoeve worden in Dordrecht geregeld ’s ochtends accordeonisten met een busje bij verschillende winkelcentra afgezet, die de hele dag blijken te bedelen, en daarmee voor overlast zorgen. De verbodslijst is volgens Verhoeve ook bedoeld als ‘uitnodiging tot dialoog’ tussen inwoners, politiek en maatschappelijke organisaties. ‘In de stad is er nu al discussie over bijvoorbeeld die accordeonspelers. Ik vind het goed dat nu over dat verbod gepraat wordt.’ De CU/SGP wil niettemin ‘geen politiestaat’, instellen met al die nieuwe verordeningen. ‘Wij willen

ONDANKS SLUITING TOCH OPEN Het nieuwe Werkplein van Heerenveen en Skarsterlân is nog niet eens geopend en nu al ligt sluiting op de loer. De bezuinigingen op het UWV lijken vijf van de zes Friese vestigingen de kop te kosten. ‘Doodzonde’, vindt wethouder Janny Schouwerwou (CDA) van Skarsterlân.

SPRAAKMAKER Janny Schouwerwou

Eerst open, dan mogelijk weer dicht. Wat moet dat allemaal gaan kosten? We zijn samen met de gemeente Heerenveen en het UWV anderhalf jaar bezig geweest met investeren in het nieuwe Werkplein. Die investering loopt in de tienduizenden euro’s en dan heb ik het nog niet eens over alle tijd die erin is gestopt. We hebben de opening uit zorgvuldigheid ook nog uitgesteld van januari tot juni. Had ik toen geweten dat het waarschijnlijk weer moest sluiten, dan had ik het in januari open laten gaan. Is het niet een beetje gek om iets te openen dat waarschijnlijk weer dicht gaat? Natuurlijk, maar we geloven in het concept en hebben met Heerenveen besloten ermee door te gaan. Anders gooi je anderhalf jaar werk de prullenbak in. Het tijdpad van de inkrimping van het aantal UWV-kantoren van honderd naar dertig is nog niet bekend. Het zou rond 2015 afgerond moeten zijn, dus dan hebben we nog een aantal jaar. De doelstelling van het nieuwe Werkplein is minder

4


mensen van de WW naar de bijstand door te laten stromen. Die mensen hebben baat bij het Werkplein. We verwachten 8 procent minder instroom per jaar. Hoe minder, hoe beter. De ervaring die we nu opdoen, nemen we mee naar Leeuwarden. Daar zal waarschijnlijk het enige UWV-kantoor in Friesland overblijven. Zag u de sluiting niet eerder aankomen? ‘Nee, deze forse bezuiniging is pas een paar maanden bekend. Als we niet meedoen, worden we gesanctioneerd. Het is wel tegenstrijdig dat we er straks weer mee moeten stoppen, terwijl we er vanaf het begin met z’n allen mee bezig zijn. De samenwerking was echt optimaal. Natuurlijk zijn er wel discussies geweest over de uitvoering, maar we geloven er allemaal in.’ En nu? Vooralsnog doorgaan. We willen als rapportcijfer voor het Werkplein minimaal een 7 halen. Het moet ook een adres worden voor werkgevers, zodat er een betere koppeling is tussen werkzoekenden en werkgevers dan nu. In de nieuwe Wet werken naar vermogen zou het Werkplein ook een rol kunnen hebben. Het is vreselijk jammer als het weer zou moeten sluiten. Maar we gaan hard werken om er toch een succes van te maken.

Wouter Boonstra

LOKAAL | NIEUWS

NICO VISSCHER

heus geen zwartekousenrepubliek,’ aldus Verhoeve, En met de overlast op straat valt het eigenlijk ook best mee in Dordrecht, vertelt hij. Maar ‘het kan altijd beter en in de aanpak van bedelarij en blowen op straat schiet de APV duidelijk tekort’. Het voorstel komt waarschijnlijk pas na de zomer in de gemeenteraad.

Leeuwarden

Twexcuses

En weer gaan een paar raadslieden onderuit op Twitter. Het medium is zeer geschikt om je gedachtegoed de wereld in te zenden, maar toch komen steeds meer mensen erachter dat het net als in het openbaar debat, beter is even na te denken over je woorden dan de eerste de beste oprisping eruit te gooien. Dat ondervond ook het Leeuwardense raadslid Gert-Jaap van Ulzen. Na het instorten van galerijen van een flat in Leeuwarden waar veel Antillianen wonen, twitterde hij: ‘Tja, of dit nou de oplossing is om van de op elkaar schietende Antillianen af te komen.’ Na de kritiek die losbarstte, zag het raadslid zich gedwongen onverwijld zijn excuses aan te bieden. ‘Hij is nog maar net begonnen in de fractie’, vergoelijkte fractievoorzitter Serge Hollander de faux pas van het raadslid. Het Leeuwardense raadslid was niet de enige die onderuit ging op Twitter. Naar aanleiding van de aangekondigde ondergang van de aarde door een christelijke splintergroep uit de Verenigde Staten, twitterde het raadslid Sander Berlang van de Jongerenpartij in Veenendaal: ‘Aan alle fundamentele christenhonden: Wat een gezeik zeg over morgen! Morgen lachen alle helder denkende mensen jullie hard uit!’. Dat viel niet in goede aarde in politiek Veenendaal en evenmin bij het bestuur van de Jongerenpartij. ‘Niet te tolereren’, vond

BB ZAPP

www.binnenlandsbestuur.nl

Daniël van Binsbergen, voorzitter van de Veense jongerenpartij. Hij kondigde ‘gepaste maatregelen’ aan. Meer twitterblunders in de lokale politiek? Laat het ons weten op [email protected].

Hoeksche Waard

Gevaarlijk tam

Een natuurlijke ontwikkeling van het gebied. Dat moest ondermeer gerealiseerd worden door het uitzetten van zeven Schotse Hooglanders in de Hoeksche Waard. Ook de drie konikspaarden die in april zijn uitgezet, zijn bedoeld voor onderhoud van het natuurgebied. ‘Wij

SYMPATHIEK Van alle provincies is Limburg de sympathiekste, Amsterdam is het sterkste merk, De Veluwe is als streek het populairst, en Flevoland is het minst populair. Dat blijkt uit een internetonderzoek onder 9 duizend Nederlanders. Limburg wordt gewaardeerd wegens de horeca, sfeer en mooie natuur.

leasen de grazers van natuurorganisatie Free Nature. Wij hebben er verder zelf geen omkijken naar,’ zegt Merijn van den Hoogenhoff van de Hoeksche Waard. Nu dreigen de paarden echter te worden afgemaakt. Te wild? Welnee, te tam! In minder dan 2 maanden tijd zijn de beesten tam geworden: ze vallen wandelaars lastig. ‘‘Konikspaarden zijn juist zeer sterke paarden die zonder verzorging van mensen kunnen. En er is ook genoeg te eten in het gebied. Het probleem is dat mensen de paarden ondanks waarschuwingen toch voeren en aanhalen. De dieren, eerst ongeïnteresseerd in mensen, zijn nu erg nieuwsgierig en verto-

GOUDEN HANDDRUK Een beleidsambtenaar van Velsen heeft vorig jaar meer verdiend dan de Balkenendenorm. Bij zijn voortijdige ontslag kreeg hij 267.150 euro mee. De gouden handdruk was daarmee bijna net zo hoog als die van de andere leidinggevenden samen, terwijl ook hun dienstverband

nen zelfs bedelend gedrag,’ zegt Esther Linnartz van Free Nature. De tamheid kan leiden tot gevaarlijke situaties waarbij de paarden argeloze wandelaars lastig vallen op zoek naar voer. Één tam geworden wild paard heeft al een baby gebeten. ‘Om die reden moeten opdringerige paarden helaas naar de slager worden afgevoerd,’ meent Free nature. De organisatie hoopt dat mensen zó schrikken van dit vooruitzicht dat ze de beesten voortaan met rust laten. ‘Hopelijk hoeven de beesten dan niet geslacht en kunnen ze alsnog in het wild in het natuurgebied blijven leven,’ zegt Linnartz.

onvrijwillig werd beëindigd.

VERGOEDING Emmen wil dat voormalig fractieleider Hans van Rossem van Leefbaar Emmen ruim 11 duizend euro aan fractievergoedingen terugbetaalt, die de uit de raad verdwenen partij weigert terug te storten. Van Rossem houdt zich vooralsnog Oost-Indisch doof. Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

5

6


NIEUWS Cao-onderhandelingen Bonden ontevreden over bod VNG

‘Nog meer salaris erbij kost nog meer werkgelegenheid’

Terwijl CDA-minister Donner van Binnenlandse Zaken de ambtenaren de komende jaren op de nullijn wil houden, krijgen gemeenteambtenaren wat hun werkgevers betreft er over 2 jaar geteld 2 procent loon bij. De Rotterdamse PvdA-wethouder Jantine Kriens, die namens de gemeentelijke werkgevers het eindbod

voor een verlenging van de cao voor gemeentepersoneel deed, zegt dat Donner ‘niet echt blij’ was met die geste, maar dat hij gedurende het onderhandelingsproces voortdurend op de hoogte is gehouden. ‘We zijn verder gegaan dan hij wilde. Dat kan, want wij hebben als gemeentelijke werkgevers onze eigen verantwoordelijkheden’, zegt Kriens. De bonden wijzen uw eindbod af, ondanks de loonstijging van 2 procent. Zouden ze juist niet blij moeten zijn? ‘Blij vind ik geen gepast woord in dezen. Laten we zakelijke bewoordingen gebruiken. Ik denk dat door de grote financiële onzekerheden waar-

NEGATIEF ADVIES BONDEN De ambtenarenvakbonden zijn ‘beslist niet’ tevreden over het eindbod van de VNG en hebben hun leden geadviseerd er ‘nee’ tegen te zeggen. In het eindbod zit een salarisverhoging per 1 april 2011 met 1 procent en per 1 april 2012 met nog eens 1 procent. Eerder kregen gemeente-ambtenaren 0,5 procent salarisverhoging in januari 2010 en een verhoging van de eindejaarsuitkering in december 2010 met 0,5 procent. Omdat gemeente-ambtenaren vorig jaar al die 1 procent eenmalig hebben gehad, zal hun inkomen ten opzichte van 2010 met maar één procent toenemen. ‘En dit terwijl de inflatie richting 2 procent gaat’, foeteren de bonden. De loonstijging van 1 procent in 2012 betekent een daling van de koopkracht, omdat de verwachting is dat de inflatie volgend jaar 2 tot 2,5 procent bedraagt. Vandaar dat de onderhandelaars van de bonden het loonbod te mager vinden. ‘Het is een doorbraak van de nullijn van Donner, maar het betekent meerdere jaren achter elkaar koopkrachtverlies.’ Tot 7 juni hebben de leden de tijd hun stem uit te brengen. Wanneer een meerderheid van de leden het negatieve stemadvies overneemt, wordt het bod definitief afgewezen en gaan de bonden over tot collectieve acties. Op die manier denken ze een beter bod te kunnen afdwingen.

mee gemeenten kampen, er gewoon niet meer in zit. Verder dan dit kunnen we niet gaan. Er wordt al fors bezuinigd op het ambtelijk apparaat, waardoor er veel mensen weg moeten. Nog meer salarisstijging zou verlies van nog meer werkgelegenheid betekenen. Dat vinden we niet acceptabel.’ Hoe erg is het als de leden het bod ook afwijzen? ‘Bij een “nee” is alles van tafel. Ook de loonstijging van 2 procent. Erg is dat de op zich bijzonder positief verlopen onderhandelingen van de afgelopen 6 maanden dan tot niets hebben geleid. Want als dit steentje eruit wordt getrokken, verdwijnt het hele pakket. Erg is dat de discussie lang aanhoudt en heftig wordt. Die onzekerheid is niet goed voor de ambtenaren, niet goed voor het openbaar bestuur. Het meeste zorgen maak ik me over het gevaar dat lokale overheden aan aantrekkelijkheid als werkgever verliezen. We zitten in de paradoxale situatie dat er op korte termijn ambtenaren uit moeten en dat we op langere termijn mensen tekort komen. We waren het met de vakbonden nu juist in grote lijnen eens over een flinke modernisering van de arbeidsvoorwaarden. Zij bleken bereid op een aantal terreinen over schaduwen heen te springen. Zo stemden ze in met flexibelere werktijden. Zo’n ruimer dagvenster (op doordeweekse dagen van ’s ochtends 7 tot ’s avonds 22 uur, red.) geeft de ambtenaren de mogelijkheid later te beginnen. Gemeenten hebben er voordeel van

WERRY CRONE / H.H.

2 procent loon erbij en nog mopperen. Werkgeversvoorzitter Jantine Kriens snapt de onvrede van de ambtenarenbonden over het cao-bod van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) niet goed. ‘Meer salaris kost werkgelegenheid.’

Werkgeversvoorzitter Jantine Kriens.

omdat bijvoorbeeld avondopenstelling van de publieksbalie niet langer als overwerk wordt aangemerkt.’ U vindt dat de bonden de tijd niet goed verstaan? ‘Als het om de inhoud van de cao gaat, met name de modernisering ervan, dan verstaan ze die tijd zeker. Maar waar het om het loon gaat, maken ze een andere inschatting van de gemeentelijke financiën. Enerzijds begrijpelijk, omdat het cynisch is om te zien dat de lonen in de marktsector inmiddels aantrekken. In onze sector hebben we echter nog volop te maken met na-ijleffecten van de economische crisis. Dat geldt eens te meer voor de gemeenten, die ook nog eens te maken hebben met financiële onzekerheid als gevolg van het bestuursakkoord. Uit de grond van mijn hart, die 2 procent is in deze onzekere tijden niet verkeerd.’ Hans Bekkers

ADVERTENTIE

Ambtenaren blijven

Abon

ne onze nie er u op uwsbrie f

Maar hoe zit het met hun rechten?

www.capra.nl Capra (advocaten), gespecialiseerd in het ambtenaren- en arbeidsrecht. ‘s-Gravenhage 070-3648102 ‘s-Hertogenbosch 073-6131345 Zwolle 038-4235414


7

ACHTERGROND | RUIMTELIJKE ORDENING

Provincies zijn uitstekend in staat om de ruimtelijke ordening van Nederland te bewaken, vindt minister Schultz van Infrastructuur. ‘Waarom zou het Rijk moeten beslissen over de aanleg van een golfbaan in het Groene Hart?’ BOUDEWIJN WARBROEK

‘We zijn te veel centraal blijven doen’ Vertrouwen. Dat is volgens minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu, VVD) van groot belang bij de door het kabinet aangekondigde decentralisatie van de ruimtelijke ordening. De vrees voor dichtslibbing van het landschap is volgens haar ongegrond. ‘Wantrouwen is nergens voor nodig. Provincies zullen echt niet toestaan dat de open ruimte zomaar wordt volgebouwd. En steden hebben er alle belang bij om te blijven verdichten, om hun voorzieningenniveau en bijvoorbeeld hun openbaarvervoernetwerk op peil te houden’, zegt de minister in een gesprek met Binnenlands Bestuur. In reactie op recente publicaties in dit blad, benadrukt Schultz dat het Rijk de afgelopen jaren te weinig afstand heeft genomen. Zij wijst op de sturingsfilosofie in de uit april 2004 stammende Nota Ruimte: decentraal wat kan, centraal wat moet. ‘We zijn te veel dingen centraal blijven doen, terwijl dat helemaal niet nodig was. Als je ziet wat er allemaal is dichtgeregeld… Nu kiezen we voor een voortzetting van de eerder ingeslagen weg. Maar we zeggen wel: het roer moet nu ook echt om’, aldus Schultz.

8


‘PRONK KWAM NAAR LEIDEN IK SNAPTE DAT NIET’

De minister stelt dat ‘steeds meer diversiteit’ ontstaat. ‘Je hebt regio’s waar je groei moet accommoderen, gebieden waar je met stagnatie te maken hebt, en regio’s die voor de taak staan om bevolkingskrimp in goede banen te leiden. Al die regio’s hebben een eigen aanpak nodig. Daar kan je geen standaard beleid op loslaten. Daarom moeten wij dat niet vanuit Den Haag willen aansturen.’

Minimale rijksbemoeienis Ook grotere internationale opgaven vereisen volgens Schultz regionale oplossingen. Ze noemt als voorbeelden de klimaatverandering, de hiermee samenhangende zeespiegelstijging en de waterafvoer via de rivieren. Waar de ene regio noodgedwongen het accent legt op het intomen van het wassende water, dient een ander gebied vooral in te spelen op de gevolgen van voorspelde droogteperiodes. ‘Waar kan je dat nu beter doen dan op lokaal en provinciaal niveau?’, vraagt de minister zich af. Rijksbemoeienis moet tot het noodzakelijke minimum worden teruggebracht, vindt Schultz. Naar eigen zeggen moet zij nog geregeld terugdenken aan een gebeurtenis ongeveer

10 jaar geleden, in de periode dat zij wethouder economische zaken was in Leiden. ‘Ik kan me nog levendig herinneren dat toenmalig minister Pronk op bezoek kwam. Hij kwam kijken of een in de Oostvlietpolder gepland bedrijventerrein niet te dicht bij een aantal volkstuinen kwam te liggen. Ik heb me er toen zó enorm over verbaasd dat een minister zich bezighield met een halve vierkante kilometer bedrijventerrein.’ Het bedrijventerrein is er nooit gekomen, hoewel er inmiddels wel een bestemmingsplan ligt dat dit mogelijk maakt. De reden dat Pronk destijds poolshoogte kwam nemen, was dat de Oostvlietpolder deel uitmaakte van de rijksbufferzone Den HaagLeiden-Zoetermeer. Het huidige kabinet wil de provincies verantwoordelijk maken voor zowel rijksbufferzones als nationale landschappen. Schultz: ‘In Groningen ligt het nationaal landschap Middag-Humsterland. Waarom zou het Rijk moeten beslissen of en op welke plek daar woningbouw mag komen? Hetzelfde geldt voor de vraag of er een golfbaan kan worden aangelegd in het Groene Hart. Dat soort afwegingen kan beter

CO DE KRUIJF / H.H

ACHTERGROND

Minister Schultz: ‘Laten we als overheden nu eens vertrouwen hebben in elkaar.’

op regionaal niveau worden gemaakt. Daar hoeft de rijksoverheid zich niet mee te bemoeien. Je moet de verantwoordelijkheid daar leggen waar hij moet liggen. De meest kwetsbare gebieden zijn bovendien beschermd doordat ze behoren tot de Ecologische Hoofdstructuur, Natura 2000-gebied zijn, of omdat de Kaderrichtlijn Water van toepassing is. Het enige wat wij in feite doen, is er een laag tussenuit halen.’

Natuur De minister vindt dat er geen enkele aanleiding is om te veronderstellen dat provincies minder goed voor de natuur zullen zorgen dan het Rijk. ‘Groen is van belang voor het vestigingsklimaat in een provincie, en voor de inwoners. Dat besef is er bij de decentrale overheden heel goed. Dus die bescherming gebeurt van onderop. Maar het punt is dat je nu vaak helemaal niks mag in die nationale landschappen. Terwijl er best gedeeltes zijn te vinden waar het helemaal niet erg is als je daar een bepaalde ontwikkeling in gang zou zetten. En nogmaals: de bijzondere delen zijn toch wel beschermd.’ Wat niet wil zeggen dat er helemaal

geen nationale belangen meer zijn, benadrukt Schultz. Wat het kabinet nog wel tot rijksbelang rekent, zal blijken uit de binnenkort te publiceren Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte, die in de plaats komt van de Nota Ruimte en de Nota Mobiliteit. Schultz zegt dat ‘de transitie naar duurzame energie’ sowieso als nationaal belang wordt aangemerkt. ‘Buisleidingen, de vormgeving van energienetwerken, en de ruimtelijke inpassing van windmolenparken van 100 megawatt of meer; dat moet je nationaal doen.’ Waarbij decentrale overheden wel een stem hebben. ‘Met provinciebesturen zijn we in overleg om de beste locaties te kunnen bepalen.’ Ook enkele verstedelijkingsopgaven en de landelijke hoofdinfrastructuur behouden hun status van nationaal belang. Bij de steden gaat het om in elk geval de Noord- en Zuidvleugel van de Randstad, en om de regio Eindhoven/Venlo. Ook andere regio’s met economische topsectoren kunnen rekenen op ondersteuning. Als het gaat om infrastructuur, wil het kabinet vooral in de bereikbaarheid van deze gebieden investeren. Het economisch vestigingsklimaat

van de bedoelde regio’s geldt daarbij als nationaal belang.

SER-ladder Het consequent toepassen van de zogeheten SER-ladder moet volgens Schultz voorkomen dat op grote schaal woningen/of bedrijfslocaties worden ontwikkeld op maagdelijke grond, terwijl er binnen de bebouwde kom nog voldoende mogelijkheden

‘BINNENSTEDELIJK BOUWEN MOET DOORGAAN’ zijn. De SER-ladder, ooit bedacht door de Sociaal-Economische Raad, is een instrument waarbij overheden worden verplicht om eerst de mogelijkheden binnen bestaand bebouwd gebied te bekijken. Pas daarna mag worden gekozen voor bouwlocaties buiten stads- of dorpsgrenzen. Schultz kondigt aan dat het Rijk zal controleren of regio’s de SER-ladder daadwerkelijk toepassen. ‘Het is heel belangrijk dat het binnenstedelijk bouwen wordt doorgezet’, vindt de minister. ‘We willen niet dat open Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

9

Verzekerd van optimale ICT. Typisch Everest. Everest zorgt voor het verwezenlijken van een moderne overheid. Gestroomlijnde informatieprocessen stellen de overheid in staat om de samenleving actueel en accuraat van dienst te zijn. De flexibele, innovatieve en toekomstvaste ICT-oplossingen van Everest zorgen ervoor dat burgers en bedrijven altijd en overal een beroep kunnen doen op transparante en veilige informatievoorzieningen. Diepgaande kennis over overheidsdomeinen, gecombineerd met innovatieve technieken en een professionele aanpak: Typisch Everest

www.everest.nl

10


Everest is onderdeel van Total Specific Solutions

ACHTERGROND ruimte onnodig wordt verspild. Maar vergeet niet dat steden zelf ook heel nadrukkelijk bezig zijn met dat proces. Ik was deze week op werkbezoek in Eindhoven. Daar hebben ze nog genoeg ruimte buiten de stadsgrenzen, maar ze zijn heel bewust bezig met die verstedelijking om de voorzieningen op peil te houden, en om hoogwaardig openbaar vervoer te kunnen realiseren of in stand te houden.’

Vertrouwen De suggestie dat provincies en gemeenten het belang van bescherming van de open ruimte soms onvoldoende inzien, is volgens Schultz nergens op gestoeld. De minister doet een oproep: ‘Laten we als overheden nu eens vertrouwen hebben in elkaar. De gedachte dat het pas goed komt als het Rijk zich ermee bemoeit, is ingegeven door een soort wantrouwen. Ik ga uit van vertrouwen, en bied daarom graag meer afwegingsruimte aan de decentrale overheden. Zij kunnen sneller en beter inspelen op ontwikkelingen die zich voordoen; laten we dat goed voor ogen houden.’ Een stadsbestuur zal volgens Schultz

doorgaans niet kiezen voor hoogbouw aan de rand van de stad, of voor laagbouw in het groen in de binnenstad. En als er in strijd wordt gehandeld met uitgangspunten die in provinciale verordeningen zijn vastgelegd, is er altijd nog de provincie om in te grijpen, benadrukt de minister. ‘Vergeet niet dat provincies heel erg bezig zijn met leefbaarheid en met de kwaliteit van de leefomgeving.’ Tegelijkertijd beklemtoont Schultz dat het toezicht kan worden verminderd. Ze wil af van ‘het circus’ waarbij overheden elkaar voortdurend controleren. ‘Ik wil proberen processen te vereenvoudigen en lagen er tussenuit te halen. De bestuurlijke drukte mag wel wat minder.’ De minister zegt niet bevreesd te zijn dat provincies mogelijk onvoldoende zijn berekend op hun nieuwe taken. Ook daarbij vraagt zij weer om vertrouwen. ‘Wie zijn wij, om te zeggen dat de provincies dit niet zouden kunnen? Ruimtelijke ordening is al heel lang een van de belangrijkste taken van de provincies. Provincies zijn op dit gebied uitstekend geëquipeerd. De ruimtelijke ordening is bij

hen in goede handen.’ Provincies die de regie te veel naar zich toe willen trekken en gemeenten onvoldoende ruimte laten, komen zichzelf vroeg of laat tegen, denkt Schultz. ‘We zijn bezig met een cultuuromslag. We moeten omschakelen naar de modus dat we ontwikkelingen mogelijk willen maken, in plaats van onmogelijk. Als je daarin niet meegaat, krijg je onherroepelijk te maken met maatschappelijke weerstand.’ Met bezuinigen heeft dit alles volgens Schultz niets van doen. ‘Het gaat over sturingsprincipes. Het gaat erom dat we decentrale overheden de ruimte willen geven. We willen vertrouwen uitstralen, in plaats van dat we alles vastleggen in allerlei spelregels. Ik denk dat dit ons uiteindelijk heel veel gaat opleveren.’ <

Het gesprek met de minister werd gehouden naar aanleiding van een tweeluik over de opheffing van het ministerie van VROM. Deze artikelen zijn na te lezen op www.binnenlandsbestuur. nl/VROM1 en www.binnenlandsbestuur. nl/VROM2

Ton Bestebreur

FINANCIËN DE FLORIJN TERUG Natuurlijk hadden we ze er nooit bij moeten laten. Het is die zuidelijke cultuur die toch anders is dan de onze. Al doe je nog zo je best, verstaan doe je ze niet. En al versta je ze, echt elkaar begrijpen zit er niet in. Zij blijven zuiderlingen, wij Hollanders. Toegegeven, er waren ook voordelen aan die eenheid. De grenzen gingen weg, we kregen een gezamenlijke munt. Als je er op vakantie gaat, hoef je niet steeds om te rekenen. In zekere zin hebben ze ook wel wat van ons overgenomen en dan zie je gelijk dat het er beter gaat. Het is er ook mooi wonen met die heuvels en interessant door al die opgravingen die er gedaan zijn. Zelfs zijn er Romeinse forten blootgelegd. En ja, ze hebben ook ons eten beïnvloedt. Met vlaai en zuur vlees en meer. Dus echt er van af hoeft van mij ook weer niet. Maar als je diep in mijn hart kijkt zeg ik, geef Limburg maar terug aan België.

De werkloosheid is er gewoon hoger dan hier. Toen de mijnen sloten, hebben ze wel wat vervangende werkgelegenheid gekregen, maar het loopt nu echt wel een beetje af daar. Het schijnt ook te ontvolken. Grote leegstand, wegtrekkende bewoners, het wordt in zekere zin een bodemloze put. En dan die gebruiken. Fanfares, harmonieorkesten en schutterijen, typisch volk. En geen commissaris van de koningin maar een gouverneur en geen provinciehuis maar een gouvernement. Op onze kosten, dat dan wel weer. Schitterende nieuwe snelwegen, met tunnels op plaatsen waar wij in Holland gewoon alle geluid en lucht zo in de woonkamer ontvangen. Nu bij Roermond, straks bij Maastricht. Het kan niet op. Maar voor Limburg is er wel steeds belastinggeld voor al die franje. Ons belastinggeld wel te verstaan. De grootste partij van Limburg is er vooral voor de vrijheid. Nu, geef ze die dan. En stuur alsjeblieft al die Limburgers terug naar hun eigen achterland. Die tsunami van Limburgers met hun

verschrikkelijke gebruiken, haardracht en religie, het moet maar eens ophouden. Geen cent gaat er meer heen, tenzij het in ons eigen belang is. Want we hebben er al heel veel geld in zitten van onze banken en pensioenfondsen en dat willen we wel eerst even terug. Maar verder zou ik zeggen; dop je eigen boontjes maar. Werk maar harder, schaf vroegpensioenen af, ga eerst maar eens belasting betalen daar in het zuiden. Want iedereen weet dat de belastingmoraal in Europa van noord naar zuid nogal verschilt. Dus wie oren heeft die hore. En als we klaar zijn met Limburg, dan denk ik aan Brabant. Dan Zeeland. Misschien later de Friezen, ook zo’n typisch volk, ook met een eigen taal waar wij Hollanders weer voor opdraaien. Eigenlijk voel ik wel voor een nieuwe Hollandse waterlinie. Die VOC-mentaliteit, daar moeten we naar terug. En dan komt het best goed met onze begroting en onze munt. Terug naar de gulden florijn zou ik zeggen. Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

11

NIEUWS Bestuursakkoord Duwen en trekken

Rijk decentraliseert met extra controle Het Rijk hevelt taken over naar gemeenten maar houdt tegelijkertijd een dikke vinger in de pap, zo blijkt in de besprekingen over de uitvoering van het bestuursakkoord. De uitgangspunten in het bestuursakkoord tussen Rijk en gemeenten

over de overheveling van taken naar gemeenten zijn helder. ‘Als een taak aan een bestuurslaag wordt toebedeeld, krijgt deze bestuurslaag de grootst mogelijke vrijheid de taak naar eigen inzicht uit te voeren. Wet- en regelgeving moeten op de uitvoeringspraktijk aansluiten en de verantwoordingslast wordt zoveel mogelijk beperkt’,

Het bestuursakkoord over decentralisatie van taken tussen Rijk en gemeenten bevat veel zinnen over de gemeentelijke beleidsvrijheid. Maar nog meer passages waaruit blijkt dat het Rijk weinig vertrouwen heeft in de gemeentelijke uitvoering en controle.

VRIJHEID eììS)ì;-.>)ì;%%634ì))2ì1)()3:)6,)-(ì-2:900-2+ì+))*8ì%%2ì))2ì8%%/ì-7ì %%2ì,)8ì&)86)ï)2()ì()')286%0)ì&)78996@Tì eììS)ì3:)6(6%',8ì:%2ì8%/)2ì:%2ì,)8ì-./ì2%%6ì+)1))28)2ì+%%8ìì+)4%%6(ì 1)8ì%983231-)ì-2ì()ì9-8:3)6-2+ì:336ì+)1))28)2@T eììS07ì()ì()')286%0-7%8-)7ì+3)(ì;36()2ì9-8+):3)6(Aì;36(8ì()ì3:)6,)-(ì (%%6ì%07ì+),))0ì/6%',8-+)6ì)2ì/0)-2)6ì:%2@ì%%6:336ì-7ì:%2ìì&)0%2+ì(%8ì ()ì()')286%0-7)6)2()ì)2ì328:%2+)2()ì3:)6,)-(ì)6ì:)68639;)2ì-2ì,)&&)2ì(%8ì()ì9-8:3)6-2+ì(336ì()ì328:%2+)2()ì3:)6,)-(ì34ì))2ì+3)()ì ;-.>)ì/%2ì40%%87:-2()2@ì-8ì:6%%+8ì31ìì&)0)-(7:6-.,)-(Aì4%77)2()ìæ2%2'-)6-2+Aì))2ì8)69+86)()2()ì6-./73:)6,)-(@T eììS)8ì78%%8ì+)1))28)2ì:6-.ì>)0*ì8)ì/-)>)2ì:336ì))2ì9-8:3)6-2+7:361Bì &-.:336&))0(ì ))2ì 7%1)2;)6/-2+7:)6&%2(ì 34ì &%7-7ì :%2ì ()ì !)8ì ì+)1))27',%44)0-./)ì6)+)0-2+)2ì3*ì))2ì:6-.;-00-+)ì')28691+)1))28)'327869'8-)@T eììS)')286%0-7)6)2ì&)8)/)28ì0370%8)2@ì:)6))2/3178-+ì,)8ì6)+))6%//336(ì >900)2ì ()')286%0-7%8-)7ì +)4%%6(ì +%%2ì 1)8ì 1%<-1%0)ì ì&)0)-(7:6-.,)-(ì)2ì))2ì1-2-1%0)ì:)6%28;336(-2+7:)640-',8-2+ì)2ì,)8ì ;)+2)1)2ì:%2ì3223(-+)ìì&96)%9'6%8-)@T eììS)ì9-8:3)6-2+769-18)ì:%2ì1)()3:)6,)()2ì;36(8ì:)6+6338ì(336ì%*ì8)ì >-)2ì:%2ì9-8+)&6)-()ì/;%0-8)-87)-7)2ì)2ì(-',8+)8-11)6()ì6)+)0-2+)2@ì )1))28)2Aì463:-2'-)7ì)2ì;%8)67',%44)2ì>-.2ì>)0*ì:)6%28;336()0-./ì :336ì()ì9-8:3)6-2+ì)2ì()13'6%8-7',)ì'328630)@T

CONTROLE eììS1ì()ì9-8:3)6-2+ì:30(3)2()ì8)ì;%%6&36+)2ì-7ì,)8ì34ì))2ì&)4)6/8ì %%28%0ì32()6()0)2ì:%2ì()ì()')286%0-7%8-)7ì;)6/)2ì2%%6ì:)613+)2ì)2ì .)9+(>36+ì23(-+ì(%8ì()ì9-8:3)6-2+ì&3:)203/%%0ì;36(8ì34+)4%/8@T eììS4ì()ì())08)66)-2)2ì;)6/)2ì2%%6ì:)613+)2ì)2ì.)9+(>36+ì;36()2ì-2ì 3:)60)+ì1)8ì,)8ì1-2-78)6-)ì:%2ì -22)20%2(7)ì$%/)2ì)2ì32-2/6-./7-

12


zo staat het in het bestuursakkoord dat kabinet en bestuur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben gesloten. De leden van de VNG besluiten op 8 juni op hun jaarcongres in de Achterhoek of zij instemmen met het bestuursakkoord. Doel van de decentralisatie van taken is gemeenten, die het dichtst bij de

burger staan, verantwoordelijk te maken voor jeugdzorg, de re-integratie van werklozen en de uitvoering van de algemene wet bijzondere ziektekosten. Tegelijkertijd moet de decentralisatie leiden tot kleinere, compacte Haagse ministeries. Het afstoten van taken door het Rijk gaat niet vanzelf. In de onderhandelingen over de uitvoering van

6)0%8-)7Aì ()ì :%/1-2-78)6-)7ì )2ì ì ()ì 6%2(:336;%%6()2ì (-)ì ì+)1))28)2ì 1))/6-.+)2ì :336ì ,)8ì (3)2ì :%2ì :33678)00)2ì :336ì ()ì ì&3:)203/%0)ì9-8:3)6-2+ì:)6()6ì9-8+);)6/8ì2%ì32()68)/)2-2+ì:%2ì(-8ì &)789967%//336(@T eììS2(-)2ì+)1))28)2ì&-22)2ì,)8ì.%%6ì+))2ì4%77)2()ì-2:900-2+ì%%2ì()ì 9-8:3)6-2+ì,)&&)2ì+)+):)2Aìì&)4%%08ì,)8ì-./ì,3)ì(%8ì83',ì+)36+%2-7))6(ì>%0ì;36()2@T eììS)8ì-./ì)2ì1)()3:)6,)()2ì:)61-2()6)2ì+)>%1)20-./ì()ì%(1-2-786%8-):)ì0%78)2ì:336ì&96+)67ì)2ì&)(6-.:)2ì1)8ì1-2-1%%0ìì463')28ì4)6ì.%%6ì :%2%*ì@ì07ì32()6())0ì:%2ì()ì%(1-2-786%8-):)ì0%78)2ì;36()2ì33/ì ()ì83)>-',870%78)2ìI(336ì-./ì34ì+)1))28)2Aì6)(@Jìì8)69++)(632+)2@T eììS6ì /31)2ì 2-)9;)ì 74)06)+)07ì 31ì -28)6&)789960-./)ì -2*361%8-)ì 8)ì ì&)4)6/)2ì838ì,)8+))2ì786-/8ì233(>%/)0-./ì-7ì:336ì-)()67ì:)6%28;336()0-./,)-(@ì)8ì+%%8ì,-)6&-.ì31ì%00)ì8=4)2ì-2*361%8-)Cì-2ì,)8ì/%()6ì:%2ì 83)>-',8Aìæ2%2'-2ì)2ì&)0)-(ìI132-8367^78%8-78-)/)2J@ì-8+%2+74928ì (%%6&-.ì-7ì(%8ì>3:))0ì13+)0-./ì+)&69-/ì;36(8ì+)1%%/8ì:%2ì()ì-2*361%8-)ì(-)ì1)()3:)6,)()2ì%%2ì()ì+)1))28)6%%(Aì463:-2'-%0)ì78%8)2ì :)6786)//)2@T eììS-+)2ì-2/3178)2ì0):)6)2ì))2ì79&78%28-0)ì()//-2+ì:%2ì()ì/378)2ì:%2ì ()ì1)()3:)6,)()2@ì)ì1)()3:)6,)()2ì>)88)2ì-2ì34ì&)4)6/-2+ì:%2ì ()ì/378)2I78-.+-2+Jì)2ì2-)8ì34ì:)6,3+-2+ì:%2ì()ì34&6)2+78)2ì9-8ì03/%0)ì&)0%78-2+)2@T eììS)8ì1-2-78)6-)ì:%2ì3'-%0)ì$%/)2ì)2ì ì>900)2ì()ì328;-//)0-2+ì)2ì ì6)7908%8)2ì:336ì()ì/;)87&%6)ì+63)4)2ì%07ì+):30+ì:%2ì()ì!)8ì;)6/)2ì 2%%6ì:)613+)2ì2%9;+)>)8ì:30+)2@ì)1))28)2ì>900)2ì(%%683)ì-2*361%8-)ì:)6786)//)2ì%%2ì,)8ì1-2-78)6-)ì:%2ì3'-%0)ì$%/)2ì)2ì!)6/+)0)+)2,)-(@T eììS6ì;36(8ì-2+)>)8ì34ìæ2%2'-)6-2+ì>3:))0ì13+)0-./ì:-%ì%0+)1)2)ì*32(7)2Aì1)8ì()ì(%%6&-.ì&),36)2()ì:336;%%6()2@T eììS00))2ì(-)ì-2*361%8-)ì;36(8ì(336ì,)8ì-./ì34+):6%%+(ì(-)ì786-/8ì233(>%/)0-./ì-7ì31ì>-.2ì7=78))1:)6%28;336()0-./,)-(ì;%%6ì8)ì1%/)2@T eììS6ì;36(8ì(336ì,)8ì-./ì83)>-',8ì+),39()2ì34ì-2ì-)()6ì+):%0ì()ì+)7038)2ì.)9+(>36+Aì()ì.)9+(-+)2ì(-)ì32()6ì()ì;)8ì&-.>32()6)ì342)1-2+)2ì-2ì47=',-%86-7',)ì>-)/)2,9->)2ì:%00)2Aì)2ì34ì,)8ì:%2ì78%%87;)+)ì -2+6-.4)2ì)2ì13+)0-./ì34ì7311-+)ì:361)2ì:%2ì+)74)'-%0-7))6()ì>36+@ì )ì1%8)ì:%2ì83)>-',8ì;36()2ì(336ì-./ì)2ì ì2%()6ì9-8+);)6/8@T

NIEUWS Herindeling

Henk Bouwmans

Donner: ‘Den Haag beslist’ Kabinet en Tweede Kamer beperken zich niet langer tot een procedurele toetsing of gemeenten en provincies gemeentelijke herindeling conform de wet hebben voorbereid. Minister Donner claimt een eigen Haagse beoordeling. De spelregels voor gemeentelijke herindeling veranderen. Minister Piet Hein Donner (CDA) van Binnenlandse Zaken liet er dinsdag in de Kamer geen misverstand over bestaan. Donner neemt afstand van de praktijk van het vorige kabinet waarbij in Den Haag uitsluitend procedureel werd getoetst, de zogeheten marginale toetsing, of provincies en gemeenten zich aan de wettelijke spelregels voor herindeling hebben gehouden. ‘Wat wij hier doen is van meer dan procedurele betekenis. De verantwoordelijkheid voor herindeling ligt bij Kamer en kabinet’, aldus Donner. De minister sprak zich daarom ook uit tegen de idee dat één of twee gemeenten herindeling kunnen tegenhouden. Volgens de Kamer is dat beeld ontstaan nadat Donner vorige maand besloot de herindeling van Renswoude, Scherpenzeel en Woudenberg af te blazen vanwege het verzet van Renswoude tegen

fusie. ‘Het zou delegatie van bevoegdheden zijn en in strijd met de grondwet als één gemeente herindeling zou kunnen tegenhouden. Dat je geen herindeling moet doen wanneer de bevolking tegen is, is ook afstand doen van de verantwoordelijkheid van de Kamer en het kabinet’, aldus Donner. Renswoude is volgens Donner geen precedent waardoor herindelingsvoorstellen voor de Krimpenerwaard (twee van de vijf gemeenten tegen: Bergambacht en Nederlek), Goeree-Overflakkee (één van de vier gemeenten tegen: Goedereede) en andere toekomstige fusievoorstellen bij verzet van een gemeente automatisch ook worden afgeblazen. ‘Een precedent is een precedent. Niet iedere beslissing valt tot een model te maken’, aldus Donner. De minister wenste daarom ruimte te houden om voor de Krimpenerwaard en Goeree-Overflakkee tot een andere afweging te komen dan bij Renswoude. HOOFDCRITERIA De herindeling van Renswoude is door Donner afgeblazen omdat er na de raadsverkiezingen van 2010 geen draagvlak was in deze gemeente. ‘Elementen om de herindeling anders te wegen waren ook de samenwerking van Renswoude met Veenen-

daal en de participatie van Renswoude in het samenwerkingsverband Food Valley’, aldus de minister. Donner wil herindeling beoordelen aan de hand van drie hoofdcriteria, waarmee hij afwijkt van het beleidskader voor herindeling. ‘Er zijn drie factoren: wat zijn de financiële en bestuurlijke knelpunten van het betreffende bestuur in relatie tot de inhoudelijke opgave in de regio, de urgentie van de problematiek en het draagvlak bij de betrokken gemeenten.’ Volgens regeringspartij VVD kan het niet zo dat draagvlak het enige en zaligmakende criterium is. Volgens VVD-Kamerlid Willibrord van Beek huldigt het regeerakkoord van VVD en CDA weliswaar voor herindeling als enige criterium ‘van onderop’, het zogeheten draagvlakcriterium. ‘Maar er staat niet dat ‘van onderop’ unaniem moet zijn. Als dat wel zo is, kunnen we het net zo goed aan de computer overlaten’, aldus Van Beek. De VVD vindt dat herindeling mogelijk moet blijven, ook tegen de zin van één of meer gemeenten. ‘De omvang en het functioneren van gemeenten is niet een naar binnen gerichte activiteit. Het heeft ook te maken met het functioneren van de gemeente in de regio’, aldus Van Beek. Volgens Donner wegen alle criteria even zwaar en is het verzet van één of meer gemeenten niet doorslaggevend. ‘Maar de enkele weerstand van één of enkele gemeenten is wel een zwaarwegende factor’, aldus Donner. De CDA-fractie maakte in het Kamerdebat duidelijk dat ‘van onderop’, het zogeheten draagvlakcriterium, niet het enige criterium is. ‘Als er zwaarwegende financiële en bestuurlijke problemen zijn die niet op te lossen zijn, dan is herindeling voor ons mogelijk. Voor Renswoude was dat niet aan de orde want die gemeente had zijn zaakjes prima op orde’, aldus CDA-woordvoerster Harmke Bruins Slot. Henk Bouwmans

ROEL WIJNANTS

het bestuursakkoord merkt de VNG dat het Rijk eisen stelt aan controle en uitvoering. ‘De VNG heeft er op gehamerd dat gemeenten zelf bepalen hoe zij de uitvoering doen. Gemeenten moeten vrij zijn in het kiezen van de gewenste uitvoeringsvorm: zelfstandig of met andere gemeenten in een samenwerkingsverband de taken uitvoeren’, aldus Nancy Bakker, hoofd bestuur, veiligheid en informatisering van de VNG. ‘Het punt is dat in de gesprekken met het Rijk het ministerie van Binnenlandse Zaken graag wil weten hoe wij onze taken gaan uitvoeren. Andere departementen willen zelfs precies weten welke modellen van samenwerking wij gaan uitvoeren.’ Bakker uitte haar zorgen over de druk van het Rijk tijdens een seminar van het samenwerkingsverband van autonome gemeenten, vorige week vrijdag in Driebergen. Emeritus hoogleraar bestuurskunde Arthur Ringeling betoogde op dat seminar dat het Rijk vanwege het eigen bestuurlijk-organisatorische geknoei in de afgelopen decennia ‘op zou moeten houden met het organiseren van het werk van anderen’. Volgens Bakker is het voor gemeenten erg lastig om het Rijk op afstand te houden. ‘We hebben proberen te voorkomen dat de jeugdzorg volgens een uitvoeringsmodel wordt georganiseerd en ook dat de aanpak van de onderkant van de arbeidsmarkt in een voorgeschreven uitvoerende dienst moet worden uitgevoerd.’ De VNG pleit volgens Bakker in het overleg met het Rijk voortdurend voor ‘meer beleidsvrije ruimte voor gemeenten’. De koepelorganisatie van gemeenten wil zo voorkomen dat dezelfde fouten worden gemaakt als bij de decentralisatie van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de actuele vormgeving van de regionale uitvoeringsdiensten (rud’s). In beide gevallen schrijft het Rijk op tal van manieren voor hoe gemeenten als eerste overheid hun beleidsvrijheid moeten invullen. Bakker: ‘Bij de Wmo gebeurde dat door de Kamer. En de rud’s zijn evenmin een goed voorbeeld van hoe het zou moeten gaan.’


13

NIEUWS Durgsaanpak

Hennepkwekers zoeken voortdurend nieuwe kweekplekken om aan hun bestrijders te ontkomen. Vorig jaar verplaatste de teelt zich steeds vaker vanuit woonwijken naar industrieterreinen en buitengebieden. Dat zegt het Platform Energiediefstal. In het buitengebied is ruimte voor steeds grootschaligere, professionele kwekerijen. Sinds kort is overigens ook de tegengestelde beweging weer zichtbaar: om het risico te spreiden, verdelen de telers hun aanplant toch weer over meerdere woonhuizen. De allerlaatste trend is dat dit gebeurt in koophuizen in plaats van in huurhuizen. Dat stelt Peter Jans-Rat, voorzitter van het Platform Energiediefstal van Netbeheer Nederland, de koepel van regionale beheerders van energienetwerken. Hennepkwekers stelen op grote schaal de stroom die benodigd is om een kwekerij gaande te houden. De netbeheerders spelen dan ook een actieve rol bij het opdoeken van de hennepkwekerijen. ‘Er is sprake van een waterbedeffect’, aldus Jans-Rat. ‘Waar gemeente en politie zich actief met

de opsporing in de woongebieden bezighouden, wijken telers uit naar de randen van de stad, de industrieterreinen en het agrarisch gebied. Zo’n grote loods waar activiteiten plaatsvinden, loopt nu eenmaal minder in het oog dan een woonhuis waar verdachte dingen gebeuren’. Als politie en gemeente zich actiever gaan richten op die grootschalige kwekerijen, worden die vaak weer opgeknipt in kleinere eenheden om het verlies bij een inval te beperken, zo is de ervaring. ‘Huurders worden tegenwoordig steeds vaker uit hun huis gezet als er een hennepkwekerij wordt aangetroffen. Sinds kort zien we dat de kweker in een huurhuis gaat wonen en de plantage onderbrengt in een koophuis’, aldus Jans-Rat, die tevens ketenmanager fraudebestrijding is bij netbeheerder Enexis. Kwekers experimenteren ook met zuinige LED-verlichting boven de planten om het (illegale) stroomverbruik te drukken en zo de pakkans te verkleinen. ‘Maar zo’n lamp geeft geen warmte, dus moeten er toch weer kachels bij op gas of op stroom’, aldus Jans-Rat. In de strijd tegen de hennepteelt zouden gemeenten, na het oprollen van een kwekerij in een particulier (huur) huis, kunnen vragen om een

MELD MISDAAD ANONIEM Jaarlijks worden zo’n 4 à 5 duizend hennepkwekerijen opgerold, veelal na een melding via ‘M’ ofwel ‘Meld Misdaad Anoniem’. De meeste meldingen over dit onderwerp bij ‘M’ worden ook rechtstreeks aan Netbeheer Nederland gestuurd. Gemiddeld komen bij ‘M’ elke maand 325 meldingen over wietplantages binnen. In een vijfde van de gevallen leidt dit ook tot een aanhouding. Bij meldingen over andere delicten is dat gemiddeld bij één op de negen meldingen. Het aantal bellers over wietkwekerijen daalde vorig jaar, van 4.417 in 2009 naar 3.898 in 2010. Het aantal in beslag genomen planten als gevolg van die meldingen steeg echter flink, van 244.260 naar 341.714. Ook de geschatte straatwaarde van die planten nam flink toe: van 20 miljoen euro naar 29 miljoen euro. Naar schatting is dit zo’n 12 procent van het totale aantal in beslag genomen hennepplanten. Daarnaast nam de politie vorig jaar zo’n 2 miljoen stekjes in beslag. De meeste meldingen kwamen binnen in de politieregio Midden- en WestBrabant: 592. Limburg-Zuid volgde met 463, Rotterdam met 331. Hekkensluiter was de regio Gooi & Vechtstreek, waar ‘M’ 25 telefoontjes over hennepkwekerijen binnenkreeg.

14


MARCEL VAN HOORN / ANP

Hennepkwekers steeds inventiever

Ilegale hennepkwekerij in een tuinderskas in Venlo; 60 duizend á 70 duizend hennepstekjes stonden tussen de zonnebloemen.

verklaring van een installatiebedrijf dat de stroomvoorziening weer volgens de regels is in orde is gemaakt. ‘Wij mogen bij het heraansluiten niet verder kijken dan de meterkast, maar Bouw- en Woningtoezicht kan ook eisen dat de rest van het huis wordt geïnspecteerd’, aldus Jans-Rat. ELECTROCUTIE Nederland telt volgens schattingen van betrokken partijen zo’n 30 à 40 duizend illegale hennepkwekerijen. Gemiddeld verbruikt een kwekerij zo’n 35 duizend kWh (kilowattuur) aan illegaal afgetapte stroom. De totale hoeveelheid gestolen stroom bedraagt daarmee ongeveer 1 miljard kilowattuur per jaar, ofwel 1 procent van het totale energieverbruik in Nederland, zo heeft brancheorganisatie Netbeheer becijferd. Als zo’n gemiddelde kwekerij de stroom gewoon zou betalen, zou de rekening zo’n 5 duizend euro per jaar bedragen (25 procent transportkosten, 35 procent leveringskosten en 40 procent belastingen). Samen bedraagt de kostenpost dan zo’n 150 miljoen euro per jaar, waarvan ongeveer 40 miljoen aan nieuwe inkoop van energie op de groothandelsmarkt. Volgens Netbeheer kost de energiediefstal een huishouden uiteindelijk zo’n 2 euro per jaar aan extra kosten.

De rest van de geleden schade wordt opgehoest door zakelijke klanten. Netbeheer-woordvoerder Jans-Rat: ‘De financiële schade is één kant van het verhaal, maar minstens zo belangrijk vinden we het aspect veiligheid’. Illegale hennepkwekerijen leveren vaak brandgevaarlijke situaties op vanwege ondeskundig aangelegde stroomvoorzieningen. Van de 5 duizend gevallen van energiediefstal die jaarlijks aan het licht komen, meestal in hennepkwekerijen, worden enkele tientallen gevallen ontdekt als gevolg van brand in de kwekerij, aldus Netbeheer. Naast brandgevaar (onder andere wegens bundeling van kabels waardoor de temperatuur te hoog oploopt) leveren de kwekerijen kans op electrocutie, koolmonoxidevergiftiging (via ondeugdelijke gasverwarming) of het risico van zuurstofgebrek (vanwege bemesting). Ook worden kwekerijen, zo heeft de ervaring geleerd, regelmatig beveiligd met boobytraps: onder spanning staande metalen delen. Geschat wordt dat elk jaar in Nederland zo’n drie huizen afbranden omdat ze onderdak bieden aan een illegale hennepkwekerij. Sjors van Beek

NIEUWS Welstand

Eindhoven welstandsvrij Na de Brabantse gemeente Boekel in 2004 schaft nu ook Eindhoven de welstandsregels af, zo besloot het college vorige week. De vijfde stad van Nederland hanteert voortaan het principe van ‘nee tenzij’, licht verantwoordelijk wethouder Mary Fiers (PvdA) toe. ‘We draaien het om, geen welstand meer, tenzij er sprake is van speciale gevallen. We willen de burger het vertrouwen geven dat hij zelf goede keuzes kan maken in de bouw van een dakkapel, veranda of tuinhuisje.’ De beleidswijziging in Eindhoven is vooral het gevolg van een fundamentele herbezinning van gemeentelijke kerntaken. Fiers: ‘Wij vinden dat we als overheid niet over welstand moeten gaan. Dat is niet meer van deze tijd. Geen betutteling, minder regelgeving.’ Niet onbelangrijk is ook dat

Eindhoven de belasting van het ambtelijk apparaat wil terugdringen. Fiers vertrouwt erop dat Eindhoven in de toekomst niet zal zijn vergeven van oranje gevels of Belgische toestanden in de stad die al niet rijk is aan veel stedenbouwkundige kwaliteit. Eindhoven baseert zich daarbij op een proef die sinds augustus 2009 in een zevental wijken en bedrijventerreinen loopt. ‘Daar zijn geen zaken schrikbarend misgegaan’, aldus Fiers. Driekwart van de bouwaanvragen voldeed aan redelijke eisen van welstand. De proef met welstandsvrije en welstandsarme vergunningen zou 4 jaar duren en na 2 jaar worden geëvalueerd. Eindhoven wacht de evaluatie niet af. ‘Wij maken gewoon nu een principiële keuze.’ Tegelijkertijd wil de gemeente snel werk maken van ‘flitsvergunningen’ voor onder meer kleine bouwingre-

pen zoals de bouw van een erfafscheiding. Ook het aanbrengen van reclameborden en vergunningen voor een terras moeten in één dag worden beoordeeld, aldus Fiers. Cruciale zaken, maar Fiers verwacht geen burenruzies als iemand een potsierlijke muur met middeleeuws ogende kantelen wil metselen om zijn tuin af te schermen. ‘De meeste mensen overleggen daarover met hun buren. Die stappen heus niet meteen naar de rechter. Je moet je daar als gemeente niet mee willen bemoeien’, vindt Fiers. De gemeente houdt wel een vinger aan de pols in het centrum (stationsgebied), Stijp S (oude Phillipsterrein), Brainport Avenue (strook bedrijventerreinen en campussen langs A2 van Son tot Waalre) en Meerrijk (centrum van in aanbouw zijnde Vinex-locatie Meerhoven). Waarom daar dan wel welstand? ‘Er

is daar veel dynamiek en het gaat om grote aantallen.’ Ook voor monumenten en beschermd stadsgezicht handhaaft de gemeente welstandsregels. Dat de huizen in Eindhoven minder waard worden, verloedering de kop op steekt en gevoelens van onveiligheid toenemen vanwege de koerswijziging, zoals branche-organisatie Federatie Welstand verwacht, noemt Fiers voorbarig. ‘Ik vind het een typisch voorbeeld van koudwatervrees en ouderwetse betutteling.’ Ze denkt evenwel dat professionals als welstandscommissies, architecten en stedenbouwkundigen zich de komende 6 weken gaan organiseren en danig van zich zullen laten horen tijdens de inspraakprocedure. ‘Ik hoop echter ook dat gewone Eindhovenaren durven zeggen dat het een goed plan is.’ René Didde

Openbare Orde Ophef over uitlatingen ‘jongerenprofessor’

Commotie in Roermond In Roermond is commotie ontstaan over Juliaan van Acker, de emeritus hoogleraar orthopedagogiek die is ingehuurd om de harde kern van overlastgevende jongeren aan te pakken. De Marokkaanse gemeenschap in Roermond voelt zich zwaar gekrenkt door uitlatingen van Van Acker in een interview op 15 april in Binnenlands Bestuur. Daarin ontvouwt Van Acker zijn wetenschappelijke visie op de opvoed- en gezinsproblematiek onder Marokkanen. Volgens hem ligt ‘de wortel van de problemen met Marokkaanse jongeren in het gezin’. Roermond kampt al jaren met een hardnekkige kern van overlastgevende jongeren, die voor een deel van Marokkaanse afkomst zijn. Na verschijning van het interview bond het Marokkaanse gemeenteraadslid Khalid Ramdani (PVDEfractie) de kat de bel aan, onder

meer met ingezonden brieven naar Binnenlands Bestuur en Dagblad De Limburger. Volgens Ramdani creeert Van Acker ‘veel onrust’ door een negatief beeld te schetsen, terwijl ‘de werkelijkheid genuanceerder’ ligt: ‘Alles wat Van Acker stelt, geldt voor meer groepen jongeren en bovendien gaat het om een zeer kleine groep: toch wordt iedereen over een kam geschoren. Weer moeten de Marokkanen toekijken hoe ze te kijk worden gezet’, aldus Ramdani in een brief. In raadsvragen vroeg Ramdani het college om Van Acker ‘op zijn verantwoordelijkheid te wijzen zijn woorden zorgvuldig te kiezen’. De Belgische professor, tot 2001 verbonden aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, verricht tegenwoordig advieswerk voor diverse Nederlandse gemeenten. Op een al eerder geplande bijeenkomst legde Van Acker deze week uit slechts ‘te constateren dat de Marokkaanse gemeenschap problemen onder

elkaar wil oplossen, met als gevolg dat weinig beroep wordt gedaan op gespecialiseerde hulpverlening en problemen ook niet op scholen worden besproken’. In een deze week uitgebrachte verklaring van de gemeente Roermond maakt hij duidelijk dat hij nog steeds achter zijn uitspraken staat: ‘Ik zal als wetenschapper natuurlijk de feiten blijven benadrukken, maar ik ben mij er heel bewust van dat feiten fout geïnterpreteerd kunnen worden. En dat de PVV bepaalde uitspraken gebruikt… Daar doe je niks aan’. Vincent Zwijnenberg (VVD), portefeuillehouder integrale veiligheid van de gemeente Roermond, stelt in de verklaring dat de autoriteit van de wetenschapper Van Acker ‘buiten kijf’ staat. ‘Wel blijft het een hele kunst om wetenschappelijke constateringen op heldere wijze voor het voetlicht te brengen, zelfs voor een professor’. En in een mondelinge toelichting:

‘De pijn zit er in dat Van Acker nog maar net begonnen is in Roermond, maar wel kwalificerende uitspraken doet waarvan het de vraag is of ze van toepassing zijn op de Roermondse situatie. En dat kan een wissel trekken op de mate van gemak waarmee de hulpverleners vervolgens binnenkomen bij Marokkaanse gezinnen’. De wethouder zegt ‘als bestuurder niet op de stoel van de wetenschapper te willen gaan zitten’, maar ‘Van Acker loopt hier niet rond om aan zijn opvattingen nationale bekendheid te geven, maar omdat hij een vertegenwoordiger is van een bepaalde wetenschappelijke aanpak die ons helpt vorm te geven aan een veiliger stad’. Hij vindt het ‘niet in het belang van Roermond dat de aandacht voor zijn wetenschappelijke werk wordt voortgezet. Ik zou voorlopig geen media-aandacht genereren’. Sjors van Beek


15

NIEUWS Infrastructuur ‘Zuid-Holland komt afspraken niet na’

Versobering RijnGouweLijn zet kwaad bloed Zes gemeenten en de Universiteit Leiden overwegen hun bijdrage aan het openbaar vervoerproject RijnGouwelijn (RGL) in te trekken. Daarnaast onderzoeken zij de mogelijkheid schadeclaims in te dienen bij Zuid-Holland. De gemeenten en universiteit vinden dat de provincie zich niet houdt aan afspraken over de RGL, die Gouda via Alphen aan den Rijn en Leiden met de kust moet verbinden. Uit het vorige maand gesloten hoofdlijnenakkoord van het nieuwe Zuid-Hollandse college van Gedeputeerde Staten (VVD, CDA, SP en D66) blijkt dat de RGL ingrijpend wordt versoberd. De RGL zou van begin- tot eindpunt een lightrailverbinding worden, maar het nieuwe college van GS komt hier in het hoofdlijnenakkoord op terug. Tot aan Leiden komt een treinverbinding over bestaand spoor. Vanaf Leiden Centraal zal de RGL verder gaan op een vrije ‘vertrambare’ busbaan richting kust. In Leiden, waar al jaren veel verzet tegen de RGL bestaat, komt geen lightrail. Met de versoberde aanleg van de RGL verwacht de provincie zo’n 100 miljoen euro te besparen (zie ‘Kosten’). 10 OVER 12 Vooral de bij de RGL betrokken gemeenten ten oosten van Leiden zijn zeer teleurgesteld. ‘Om 10 over 12 blijkt opeens dat het niet doorgaat’, zegt de Alphense wethouder Kees van Velzen (CDA). Hij spreekt namens de zes gemeenten die overwegen hun bijdrage aan de RGL in te trekken. Behalve Alphen zijn dat Zoeterwoude, Rijnwoude, Boskoop, Waddinxveen en Gouda. Volgens Van Velzen hebben de gemeenten al ‘miljoenen’ uitgetrokken voor de RGL. Hoeveel precies is niet duidelijk. Verschillende gemeenten rekenden bij de bouw van nieuwe woningen op de komst van een ononderbroken lightrailverbinding. Zo zou Waddinxveen een derde station krijgen bij de nieuwbouwwijk ‘Triangel’ (2.700 woningen). ‘Je zou bij Triangel opstap-

16

pen en bij Katwijk uitstappen. Naast goede OV-verbindingen met Gouda en Leiden zou dagrecreatie aan zee binnen bereik zijn. De plussen van de RGL lijken verloren te gaan’, zegt wethouder Kees de Jong (Protestantse Combinatie Waddinxveen). De woonwijk wordt volgens hem een ‘stuk minder interessant zonder RGL.’ De Jong vreest dat woningen moeilijker verkocht worden, met een mogelijke strop tot gevolg. Gouda deed al investeringen in de spoorzone van de stad en toont zich dan ook ‘ernstig teleurgesteld’. ‘Daar waar het vorige college van GS telkenmale, en met verwijzing naar juri-

dische en financiële consequenties voor gemeenten, heeft gewezen op het belang van het in gezamenlijkheid handhaven van (..) gemaakte afspraken, lijkt uw college er voor te kiezen zich niet te houden aan diezelfde bestuurlijke afspraken’, schrijft het stadsbestuur aan GS. Het zestal gemeenten hoopt dat het hoofdlijnenakkoord van de provincie niet in beton is gegoten en willen de verantwoordelijke gedeputeerde, Ingrid de Bondt (VVD), overtuigen van het nut van lightrail. Afgelopen donderdag zou de gedeputeerde opnieuw met de gemeenten overleggen. De Bondt zal de gemeenten

tegemoet moeten komen, omdat zij treinen over bestaand spoor niet beschouwen als ‘hoogwaardig openbaar vervoer’. Van Velzen: ‘Wij begrijpen ook wel dat er minder geld te besteden is dan 3 jaar geleden, maar je moet wel kiezen voor een structurele oplossing. Wij hopen er in gezamenlijk overleg uit te komen.’ DISCONTINUÏTEIT Aan de andere kant van Leiden zijn het bedrijfsleven en Leidse onderwijsinstellingen evenmin te spreken over de ‘vertrambare’ busbaan. Ze vragen zich af wat dat precies inhoudt. ‘Een betonnen busbaan is heel wat

Het traject van de RijnGouweLijn van Gouda via Leiden naar de kust (Noordwijk en Katwijk). In de oorspronkelijke plannen zouden tussen Gouda en Leiden lightrailvoertuigen gaan rijden. Het bestaande spoor zou worden uitgebreid en er zouden verschillende haltes komen. In de nieuwste versie van het plan blijven er tussen Gouda en Leiden op het bestaande spoor treinen rijden. Vanaf Leiden komt er een ‘vertrambare busbaan’ richting zee.


Anja Hoffmans

anders dan een groene tramlijn’, zegt een woordvoerder van de Universiteit Leiden. De universiteit en de Kamer van Koophandel kraken ook het schrappen van de RGL door Leiden. Het college van bestuur van de universiteit spreekt van ‘discontinuïteit van bestuur’ en wil de ‘wijziging van van de eerdere bestuursafspraken’ juridisch onderzoeken. De rector van de universiteit dreigde vorig jaar nog de gemeente Leiden voor de rechter te slepen als de gemeente zich zou blijven verzetten tegen aanleg van de RGL door de stad (zie ‘Voorgeschiedenis’). De universiteit hield bij toekomstplannen rekening met de aanleg van de RGL. De Universiteit Leiden zou in totaal 7,5 miljoen euro, waarvan een gedeelte in grond, bijdragen. Maar volgens de woordvoerder vervalt die bijdrage als de provincie vasthoudt aan de gewijzigde plannen. Mocht het de betrokken gemeenten niet lukken de gedeputeerde te overtuigen van het nut van lightrail, dan ‘lijken juridische stappen onontkoombaar’, zegt wethouder De Jong. Bovendien zal de gemeente Waddinxveen de toegezegde bijdrage aan de RGL (8 miljoen euro) intrekken. Hetzelfde geldt voor de andere gemeenten ten oosten van Leiden. Ook in gemeenten die de RGL niet over hun grondgebied krijgen, maar die wel meebetalen aan de aanleg - zoals Leiderdorp en Kaag en Braassem - gingen de laatste weken stemmen op om de bijdrage terug te vorderen. Alle gemeenten samen leveren een bijdrage van 53 miljoen euro aan de

KOSTEN De kosten van de RGL werden tot voor kort geraamd op minimaal 581 miljoen euro (voor het oostelijk deel 369 miljoen, voor het westelijke deel 212 miljoen). Met de versoberde aanleg van de RGL verwacht de provincie zo’n 100 miljoen euro te besparen. Dat bedrag wordt geïnvesteerd in de RijnlandRoute, een nieuwe weg tussen de A4 en A44. ‘Er is voor gekozen de autoproblematiek rond Leiden aan te pakken’, zegt de Alphense wethouder Kees van Velzen (CDA). Aan de voorbereidingen van RGL is sinds 2001 73,6 miljoen euro uitgegeven. Volgens een woordvoerder van de provincie is dat geld onder meer besteed aan planvorming, onderzoek naar mogelijke tracés, het sluiten van overeenkomsten, milieueffectrapportages en tracébesluiten. Een deel daarvan lijkt weggegooid geld, omdat het nieuwe provinciebestuur nu een andere inpassing van de RGL wil.

provincie voor het oostelijke deel van de RGL. De Jong: ‘Je betaalt alleen voor iets dat je krijgt. Zo simpel is het ook nog eens in het leven.’ Gedeputeerde Ingrid de Bondt (VVD) van Zuid-Holland laat via haar woordvoerder weten dat ze ‘in goed overleg is met de gemeenten, nu en in de komende weken, en daarom niet op de zaken vooruit wil lopen.’ Brian van der Bol

VOORGESCHIEDENIS Over de aanleg van de RGL wordt al jaren gesteggeld. In maart 2007 stemde bij een referendum in Leiden bijna 70 procent tegen de komst van lightrail in de Leidse binnenstad. De provincie hield echter vast aan de afspraken over de RGL en dreigde de aanleg af te dwingen met een ‘inpassingsplan’. Zover kwam het niet, omdat gemeente en provincie een compromis sloten om de RGL via een andere route door Leiden te laten rijden. Het vorig jaar aangetreden gemeentebestuur van Leiden keerde zich echter fel tegen de komst van de lightrailverbinding. Ook toen liet de provincie weten Leiden aan bestuursafspraken te houden. Conform een advies van een onafhankelijke commissie onder leiding van Boele Staal staakte Leiden in oktober het verzet tegen de RGL. Het Leidse college van burgemeester en wethouders is zeer content met het feit dat de RGL niet meer door Leiden zal rijden, zoals in het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe provinciebestuur (VVD, CDA, SP en D66) is afgesproken. Leiden gaat ervan uit dat de bijdrage van 16 miljoen euro aan de ov-verbinding ‘vervalt’. Dat schreef het Leidse college vorige week aan het nieuwe provinciebestuur. Leiden heeft tot nu toe 25,7 miljoen euro uitgegeven aan de voorbereidingen voor de aanleg van de RGL.

NIEUWS

ARBEIDSRECHT ANONIEM KLAGEN Een klacht indienen tegen je leidinggevende is natuurlijk altijd lastig. Voor je het weet is het tij gekeerd, blijft de leidinggevende gewoon in functie en moet je zelf weg. Het is heel begrijpelijk dat werknemers terughoudend zijn met zulke klachten. Vaak willen ze daarom dat hun anonimiteit wordt gewaarborgd. Maar wat voor waarde hebben anonieme klachten? Kan de werkgever daar wel iets mee beginnen tegen de betreffende leidinggevende? Het antwoord is: meestal niet. Meerdere medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie dienen een klacht in over hun leidinggevende. Van gesprekken met deze medewerkers worden verslagen gemaakt. De betrokken medewerkers verzoeken om geheimhouding in verband met door hen ervaren gevoelens van onveiligheid en intimidatie. Begrijpelijk. De leidinggevende wordt daarom niet direct geconfronteerd met de klachten van de medewerkers en de gespreksverslagen, maar slechts met een naar aanleiding hiervan opgestelde samenvatting. Vervolgens wordt de leidinggevende ontheven van haar taken en wordt haar meegedeeld dat ze geen leidinggevende functie meer kan vervullen bij het betreffende directoraat-generaal. De leidinggevende stapt daarop naar de rechter om deze besluiten aan te vechten. Eén van haar stellingen is dat zij zich niet goed kan verweren tegen de anonieme klachten. Ook in de gerechtelijke procedure weigert de minister ondanks een verzoek van de rechter, om de concrete klachten over te leggen. De minister acht het in strijd met goed werkgeverschap om de belofte van geheimhouding jegens de medewerkers te doorbreken. Tegenover de medewerkers te billijken, maar het komt de minister duur te staan. Want de rechter neemt hier geen genoegen mee. Op deze manier is immers niet duidelijk wanneer de klachten precies zijn ingediend en door wie. Ook wordt in de samenvatting niet verwezen naar concrete gebeurtenissen op een precieze datum. Verder zou geen sprake zijn van een wraakactie door medewerkers, maar is niet duidelijk waarop deze conclusie is gebaseerd. De rechter oordeelt dat de leidinggevende zich niet goed heeft kunnen verweren en schorst de besluiten van de minister. Dit betekent dat de leidinggevende weer aan het werk zal moeten. De rechter overweegt nog dat slechts bij hoge uitzondering gebruik kan worden gemaakt van anonieme verklaringen. Het is de vraag hoe dit verder zal gaan. Het is niet goed denkbaar dat ooit nog sprake zal zijn van een succesvolle samenwerking tussen de leidinggevende en haar afdeling, of een andere afdeling binnen het directoraatgeneraal. Het kwaad is natuurlijk al geschied. Achteraf gezien was het misschien toch beter geweest om de klachten met naam en toenaam te benoemen. Dan was het wellicht wel mogelijk geweest om stappen te ondernemen richting de leidinggevende. Nu is de minister terug bij af. (TAR 2011, 73).


17

DE WERKDAG VAN | HARMEN BINNEMA

Ik doe veel last minute Leeftijd Functie Werkgever Plaats Salaris Vorige baan

31 jaar Docent en programmacoördinator Universiteit Utrecht Utrecht 2.100 euro per maand (32 uur) Projectleider en beleidsonderzoeker Bureau Veldkamp

heid, maar maatschappelijk veel relevantere zaken als duurzame energie en de hervormingen van de arbeidsmarkt en het pensioenstelsel worden vooruitgeschoven. Daarnaast vind ik dat er te veel op incidenten wordt gereageerd. De Tweede Kamer maakt zich daar ook schuldig aan met een eindeloze reeks spoeddebatten over onderwerpen die een week later weer zijn vergeten.

Een politicus kan niet zonder humor. Hij moet bereid zijn mensen uit de kramp van hun eigen opvattingen te halen en openstaan voor ideeën van anderen. Hij moet niet alleen willen scoren bij incidenten, maar ook tegen de stroom in durven gaan. Tot hij dit kabinet in elkaar knutselde, was Mark Rutte een gunstig voorbeeld. In de landelijke politiek lopen nog wel wat jonge, slimme bestuurders rond, maar in de lokale en regionale politiek ziet het een stuk grijzer. Dertigers zijn vaak te druk met gezin en carrière en vinden de combinatie niet aantrekkelijk. Ik ben zelf 8 jaar met veel plezier Statenlid geweest voor GroenLinks in Noord-Holland, maar geniet nu ook van mijn vrije avonden. Helaas ben ik nog steeds niet goed in timemanagement en doe veel last minute. Toen ik politiek nog combineerde met lesgeven, werkte ik tot laat en sliep weinig. Ik sta nu op de lijst voor de Eerste Kamer, maar niet hoog genoeg om erin te komen. Voorlopig ben ik vooral betrokken bij de Amsterdamse politiek.

Wat wordt het voor jou: wetenschap of politiek? Ik ben uiteindelijk meer een politicus. Dan kan ik me inzetten voor zaken die me aan het hart gaan, zoals de bescherming van natuur tegen asfalt en bedrijventerreinen. Ik houd van debatteren en van het spel van loven en bieden. Het is belangrijk om te kunnen relativeren in de politiek, anders brand je snel op. Dat zie ik bij GroenLinks. Mensen zijn zo vol van hun idealen dat ze minder flexibel zijn.

DE AGENDA Op 9 juni vul ik mijn ochtend met scriptiebegeleiding en het voorbereiden van feestelijkheden rondom de diplomauitreiking. Mijn vier deeltijdstudenten zijn praktijkmensen met veel ervaring in het openbaar bestuur. Ik laat ze redelijk vrij, maar nu we richting afronding gaan, trek ik de teugels strakker aan. Zeker als het gaat om taalgebruik, stijl en precisie. Om 1 uur ga ik naar het jaarlijkse Politicologen-etmaal in Amsterdam, een congres dat precies 24 uur duurt. Politicologen zijn nieuwsgierige mensen met een bovengemiddelde interesse voor hoe de maatschappij in elkaar steekt. Ik verwacht veel bekenden te treffen. Na de laatste workshop volgt een diner. Ik voorspel nu al dat er de volgende dag wat verlopen koppen in de zaal zullen zitten. Wat zijn denkfouten van het kabinet-Rutte? Ik vind dit kabinet te veel naar binnen gekeerd en te weinig internationaal georiënteerd. Een hoop heisa rond veilig-

18


DE DROOMBAAN Wat is je droombaan over 15 jaar? Dan is het 2026. Dan zou ik mijn eigen politieke adviesbureau willen hebben. Of ik ben minister. Vanuit carrièreperspectief is GroenLinks niet de beste keuze. Maar ik heb goede hoop dat we een keer gaan meeregeren. Katja Kreukels

AGENDA 9.00 10.00

Scriptiebegeleiding

11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00

16Agenda_WOE Politicologen-etmaal

17.00 18.00 19.00

Volgende week: Leonie Braks

OPINIE

Douwe Jan Elzinga

NIEUWE TOMBOLA BIJ VERKIEZING WATERSCHAP De indirecte verkiezing van de Eerste Kamer heeft laten zien dat deze op allerlei manieren kan worden beïnvloed vanuit de partijkantoren. De Statenleden dienen daarbij overwegend als willoos stemvee. De onzekerheid over de laatste zetels maakt deze verkiezing onvoorspelbaar, waardoor de senaatsverkiezing een buitengewoon merkwaardig fenomeen is geworden. Binnenkort zou er wel eens een verkiezing bij kunnen komen die een nog groter tombola-gehalte heeft en dat is de voorgenomen indirecte verkiezing van de waterschapsbesturen. De gehouden directe verkiezingen voor de waterschappen waren problematisch. Er is een uiterst lage opkomst en de suggestie van de deelnemende politieke partijen dat er in de waterschapsbesturen over de hele linie politiek kan worden bedreven, is kiezersbedrog. De politieke marges in de waterschappen zijn erg klein, waardoor het waterschap niet geschikt is als partijpolitieke arena, vergelijkbaar met gemeente en provincie. Om die reden is nu in het regeerakkoord opgenomen dat de waterschapsbesturen voortaan indirect worden gekozen en wel door de gemeenteraden. Of dit een goede oplossing is, moet ernstig worden betwijfeld. Het zou wel eens zo kunnen zijn dat die indirecte verkiezing nog veel meer problemen geeft dan een directe verkiezing. Omdat alle gemeenteraden meedoen aan deze indirecte verkiezing moet via stemwaardes het onderlinge gewicht worden vastgesteld. Bij de verkiezing van de Eerste Kamer hebben provincies met het grootste aantal inwoners een zeven keer zwaardere stem dan dunbevolkte provincies. Bij de indirecte verkiezing van de waterschappen zijn die verschillen in stemwaardes nog vele malen groter en wel in een verhouding van ongeveer 1 tot 100. Een gemeente met 10.000 inwoners heeft dan een stemwaarde van 1 en de gemeente met een miljoen inwoners een stemwaarde van 100, de rest zit daar tussenin. Bij deze bandbreedtes is de kans zeer aanzienlijk dat het netwerk van partij-instructies nog vele malen groter zal worden dan bij de senaatsverkiezing. Het voeren van regie over deze verkiezing vanuit de partijkantoren vergt een nog veel intensievere activiteit. De onoverzichtelijkheid is vele malen groter en vanwege de grote bandbreedtes zijn manipulatieve acties aanzienlijk kansrijker. Een gevolg van dit stelsel is ook dat de waterschaps-

besturen in beginsel worden gekozen door de gemeenteraden van de grotere gemeenten, de stem van de kleinere gemeenteraden op het platteland is te verwaarlozen, want deze kan gemakkelijk worden overstemd op basis van afspraken en/of instructies van vertegenwoordigers uit de grote raden. Dat de opkomst voor de raadsverkiezing op het platteland vaak hoger is dan in de grotere gemeenten wordt bij deze indirecte verkiezing niet verdisconteerd. Er is vervolgens een kans op aanzienlijke belangenverstrengeling. De laatste tijd hebben de gemeenten een steeds groter belang bij de besluiten van de waterschapsbesturen, vooral in de ruimtelijke sfeer. Als de waterschapsbesturen straks door de gemeenteraden worden samengesteld zijn er mogelijkheden om ook langs die weg het gemeentelijke belang te bevorderen. Door vanuit de grotere gemeenten ‘zetbazen’- bijvoorbeeld niet-gekozen raadsleden - in de waterschapsbesturen neer te zetten, kan ook beleidsinhoudelijk vanuit deze raden het

Grote kans op manipulaties en belangenverstrengeling waterschap in zekere zin worden aangestuurd. De lijstopvolgers hebben immers een belang bij een volgende kandidering voor de raadsverkiezing en kunnen zo mooi aan een ‘touwtje’ worden gehouden, waardoor de zelfstandige besluitvorming in het waterschap kan worden gemanipuleerd. Met andere woorden: een indirecte verkiezing van de waterschapsbesturen door de gemeenteraden kent tal van voetangels en klemmen. De nieuwe verkiezingswijze is bedoeld om de problemen van de directe verkiezingsmethode op te heffen. Nu deze indirecte verkiezing echter een speeltje gaat worden van de grote politieke groeperingen in met name de grote gemeenten is de kans aanzienlijk dat de problemen daardoor eerder groter dan kleiner worden.

Douwe Jan Elzinga is hoogleraar Staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

19

MOKER

ACHTERGROND | RIJKSAMBTENAREN

20


ACHTERGROND

De rijksoverheid wordt kleiner en compacter, zegt het kabinet. De rijksdienst wordt vernieuwd, zei het vorige kabinet. De façade wisselt, wat blijft is het gegoochel met aantallen rijksambtenaren. Hoeveel ambtenaren telt het Rijk? Wie het weet mag het zeggen. HENK BOUWMANS

Goochelen met rijksambtenaren Politiek is het fascinerende spel van mooie beloften en soms prachtige vergezichten om knelpunten en problemen op te lossen. Als de rijksoverheid een te grote, bureaucratische moloch is geworden, belooft het tweede kabinet Balkenende van CDA, VVD en D66 een Andere Overheid. Het vierde kabinet Balkenende van CDA en PvdA gaat de verzameling departementen en talloze verzelfstandigde diensten te lijf onder het vaandel van de Vernieuwing Rijksdienst. Nog voordat de vernieuwing van de rijksdienst is voltooid, sneuvelt het kabinet. Onder het afgelopen herfst aangetreden kabinetRutte van VVD en CDA wisselt de façade opnieuw: de rijksoverheid wordt geen andere, noch vernieuwde, maar een Compacte Rijksdienst. De vlag mag wisselen, het doel is telkens: minder rijksambtenaren. Voor wie een beeld wil krijgen van wat zich achter de façade van prachtige politieke vergezichten afspeelt, houdt de Tweede Kamer elk jaar Verantwoordingsdag. Op deze dag controleert de Kamer als hoogste orgaan of beloften en afspraken nagekomen worden. Maar de goede bedoelingen van deze dag legden het af tegen het belang van de coalitiepartijen om het kabinet niet het vuur aan de schenen te leggen. CDA en VVD zagen niets in het plan van oppositieleider Pechtold - die dat idee had overgenomen van

voormalig oppositieleider Rutte - om voor elke doelstelling een nulmeting vast te leggen, zodat zichtbaar wordt welke afspraak wordt nagekomen. ‘We moeten politiek niet verengen tot een financiële planning en afrekening’, oordeelde CDA-fractievoorzitter Van Haersma Buma.

Presentatie Waar scherpe controle uitblijft, ontstaat er ruimte tot ontsnapping. Hoeveel ambtenaren telt de rijksoverheid? Volgens de Algemene Rekenkamer in haar rapport Staat van de Rijksverantwoording, dat de Kamer werd aangeboden vlak voor Verantwoordingsdag, telden de departementen en zelfstandige bestuursorganen (zbo’s) op 31 december 2010 samen 158.700 fte. Volgens minister Donner (CDA) in de Eindrapportage Vernieuwing Rijksdienst - die ook vlak voor Verantwoordingsdag naar de Kamer is gestuurd - telden de departementen en zbo’s op die datum echter 143.871 fte. Dit laatste cijfer lekte eind vorige maand, rondom het Kamerdebat over de invoering van de compacte overheid uit. Het werd gepresenteerd als een geslaagde verkleining van het aantal rijksambtenaren. Het Financieel Dagblad schreef: ‘De afslanking van de rijksoverheid gaat sneller dan verwacht. Het kabinet Balkenende IV gaf in 2007 opdracht tot

het schrappen van 12.800 voltijdbanen op ministeries en bijbehorende zelfstandige bestuursorganen per ultimo 2011. Uit een meting tot en met 2010 blijkt dat met nog een vol jaar te gaan de teller al op 11.485 staat. (…) Het aantal voltijdbanen bij de rijksoverheid en zelfstandige bestuursorganen (zbo’s) kwam eind vorig jaar uit op 143.871. (..) Bij de nulmeting eind 2006 stond de teller op 149.138 voltijdbanen. De daling is dus blijven steken op een krappe 6 duizend.’ Heeft Donner gelijk en wordt de rijksoverheid - dankzij de

‘EEN NULMETING DIE DRIE KEER IS VERANDERD, IS WAARDELOOS’ inspanningen van het vorige kabinet - al kleiner en compacter? En is het aantal rijksambtenaren gedaald met een krappe 6 duizend fte? Gijs van Loef, wethouder-van-buiten in Blaricum, lid van het kenniscentrum van D66 en als adviseur publieke sector voorheen actief op dit onderwerp, antwoordt ontkennend. Van Loef behoort tot de weinigen die de talrijke rapportages - Miljoenennota, Trendnota’s, Sociaal Jaarverslagen, Heroverwegingsrapporten - uit de afgelopen 3 decennia van voor tot Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

21

ACHTERGROND

‘Burgerlijk rijkspersoneel’ (personeel/ formatie/plaatsen). Hiertoe werden gerekend de departementen, plus Defensie, Politie, Justitie in brede zin (met de rechterlijke macht, het openbaar ministerie en de dienst justitiële inrichtingen), de Belastingdienst en Rijkswaterstaat. De Rijksonderwijsinstellingen werden niet meegerekend. De ontwikkeling van het aantal arbeidsplaatsen bij het Rijk verliep tot 1995 als volgt: in 1968 was de omvang 122 duizend, dit groeide naar 170 duizend in 1985, om daarna af te nemen tot 147 duizend in 1995. De afname van 1985 tot 1995 is verklaarbaar. In de tweede helft van de jaren 80 begonnen de grote privatiserings- en verzelfstandigingsoperaties: als eerste het Loodswezen, de PTT, de NS, de nutssector, het Kadaster, de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW), de Informatie Beheer Groep (IBG), enzovoorts. De dalende omvang van het Burgerlijk rijkspersoneel correspondeert met deze ontwikkeling. In 1988: 167 duizend, in 1992: 152 duizend, in 1995: 147 duizend. In de periode 1968 tot 1995 nam de

achter en cijfermatig heeft bekeken. Van Loef: ‘De nulmeting is de grondslag van de operatie Vernieuwing Rijksdienst en betreft het aantal rijksambtenaren op 31 december 2006. De oorspronkelijke nulmeting relevant voor de taakstelling - gemaakt in 2007 - was 174.966 fte. In drie opeenvolgende voortgangsrapportages van de operatie Vernieuwing Rijksdienst is deze nulmeting driemaal met terugwerkende kracht herberekend. In 2008: 165.564, in 2009: 149.397, in 2010: 149.138. Dit is 26 duizend fte minder dan de oorspronkelijke nulmeting van het aantal rijksambtenaren aan het einde van 2006. De definitie van wat onder de nulmeting moet worden verstaan is dus driemaal veranderd. Daarmee is de nulmeting als uitgangspunt van metingen van het aantal ambtenaren betekenisloos.’ Hoeveel ambtenaren werken er nu eigenlijk bij het Rijk? En hoe ontwikkelt de werkgelegenheid bij het Rijk zich over de jaren heen? Neemt die toe, is die constant, of neemt die af? Van Loef: ‘In de Miljoenennota (tot en met 1995) werd gesproken over het

formatie bij het Rijk eerst toe tot 1985, daarna nam de formatie af.’ En hoe transparant is het kabinet in zijn rapportages over de ontwikkeling van het aantal rijksambtenaren geweest? Van Loef: ‘Tot 1995 was het overzichtelijk. De arbeidsplaatsen bij het Rijk werden jaarlijks als een optelsom van het aantal arbeidsplaatsen bij de ministeries opgenomen in de Miljoenennota. Met de Miljoenennota 1996 werd deze goede traditie beëindigd. Sindsdien bevat de Miljoenennota geen gegevens meer over de formatie bij het Rijk.’ In de periode 1996-2000 zijn geen gegevens over arbeidsplaatsen bij het Rijk verstrekt. Daarna - vanaf 2001 tot en met 2007 in de Sociaal Jaarverslagen van het Rijk - werden niet alleen gegevens verstrekt over het aantal arbeidsplaatsen bij de ministeries, maar ook uitgesplitst zowel naar het aantal medewerkers als het aantal fte’s. Bovendien worden de formatiecijfers voortaan zonder de rijksambtenaren bij Defensie en Politie gepresenteerd. Van Loef: ‘Het totaal aantal fte bij het Rijk ligt daardoor zo’n 40

DE OMVANG VAN HET RIJK DOOR DE JAREN HEEN Een reconstructie van cijfers uit verschillende bronnen Aantal ambtenaren in duizenden Tot 1998 wordt met arbeidsplaatsen gerekend

200

... daarna wordt het aantal fte’s gerekend 1985

1988 1992

150

1995

1968 1998

20 2002 20 200

50 5 0

0 Infographic f raphic en foto: Ymke Pas Pas, Bron: Vernieuwing Rijksdienst Rijksdienst, voortgangsreportages, Miljoenennota (tot en met 1995), Sociaal Jaarverslagen


2009

2006 20 00

2005

100

22

2008

Omschakeling van arbeidsplaatsen naar fte’s.

2007 2 0

2010 20 010 0

ACHTERGROND

Onvolledige informatie Het beeld dat oprijst is een gegoochel met aantallen, met verandering van de definities en daardoor andere berekeningen, en soms zelfs onvolledige informatie. Wordt er tot 1995 in arbeidsplaatsen geteld, daarna worden de ambtenaren - zelfs met omrekeningen achteraf - in fte’s uitgedrukt. Van Loef: ‘We weten daardoor dat het aantal rijksambtenaren van (afgerond) 108 duizend fte in 1998 oploopt tot 118 duizend fte in 2002 om vervolgens te dalen naar 108 duizend fte in 2005.’ Die daling valt volgens Van Loef samen met het ambitieuze vernieuwingsprogramma Andere Overheid van het kabinet-Balkenende II. Een aantrekkelijke vertrekregeling, ingesteld door minister van Binnenlandse Zaken Remkes leidde tot een vroegtijdige pensionering van een groot aantal extra rijksambtenaren. Wie er de rapportages vervolgens op naslaat, ziet dat in 2006 en 2007 de formatie weer tot 115 duizend fte toeneemt. Een van de redenen is een nieuwe definiëring van wie meegeteld moet worden. Dat blijkt, aldus Van Loef, uit de voortgangsrapportages van het programma Vernieuwing Rijksdienst. ‘De definitie van wat tot het Rijk gerekend wordt, is opnieuw veranderd. Een groot aantal landelijke uitvoeringsorganisaties (zbo’s), zoals de IBG, de NOS, de Sociale Verzekerings Bank, het Centrum voor Werk en Inkomen, het UWV en de Rijksdienst voor het Wegverkeer wordt vanaf de nota Vernieuwing Rijksdienst 2007 meegerekend. De ‘‘basisformatie’’ van het Rijk is daardoor in een klap met 40 - tot 50 duizend fte gegroeid’. Daarnaast veranderde ook de grondslag van het begrip formatie. Voortaan wordt de personeelsformatie uitgesplitst naar vier functietypen: Beleid, Ondersteuning, Uitvoering en Inspectie. Om de betekenis daarvan goed te begrijpen moet volgens Van Loef beseft worden dat het aantal beleidsfuncties bij de departementen relatief hoog is terwijl bij de landelijke uit-

DOOS MET 100 KNIKKERS Het verkleinen van het aantal rijksambtenaren volgens de operatie Vernieuwing Rijksdienst doet denken aan de truc met een doos vol knikkers. Gijs van Loef, die zich verdiepte in alle cijferoverzichten over de reductie van het aantal rijksambtenaren legt uit: ‘Een doos heeft 100 gekleurde knikkers. Na 5 jaar moeten het er 90 zijn, een taakstelling van 10 knikkers. Er mogen buiten de doos wel 3 witte knikkers bij, die tellen niet mee. Na één jaar wordt de afspraak gemaakt dat 4 blauwe knikkers uit de doos gaan en niet meetellen. En er mogen nog 2 blauwe knikkers bij. In de doos zitten nu 96 knikkers, waarvan er 10 af moeten. Weer een jaar later wordt afgesproken dat 2 roze knikkers niet meer meetellen en er mag nog 1 roze knikker bij. Inmiddels zijn er daadwerkelijk 3 knikkers van de 94 die meetellen afgegaan, er zijn dus nog 91 knikkers in de doos (100 - 4 - 2 - 3 = 91) en resteert een taakstelling van 7 knikkers. Buiten de doos zijn nu 3 + 4 + 2 + 2 + 1 = 12 knikkers. Men zegt dat er 3 knikkers minder in de doos zijn, met nog taakstellend 7 te gaan. Maar het totaal aantal knikkers, binnen en buiten de doos, is nu 103. Zo werkte de operatie Vernieuwing Rijksdienst die volgens eigen rapportages op schema zat.’

voeringsorganisaties, de zbo’s die wat verder weg van Den Haag zitten, het aantal beleidsfuncties relatief laag is.

Andere getallen Van Loef: ‘Tot nu toe zijn er achttien tabellen gepubliceerd over de formatie van het Rijk naar functietypen, waarvan vijftien tabellen betrekking hebben op de jaren 2005, 2006, 2007 en 2008. Het aantal formatieplaatsen in uitvoeringsfuncties schommelt rond de 83 procent, het aantal beleidsfuncties rond 7 procent, het aantal ondersteuningsfuncties rond 5,5 procent en het aantal inspectiefuncties rond 4,5 procent. Opvallend is dat van elk specifiek jaar vrijwel geen cijfer gelijk is. Zo bestaan van het jaar 2007 vijf formatietabellen, maar alle getallen zijn anders. Het aantal beleidsfuncties in 2007 bedraagt 12.157 fte, dan wel 12.600 fte, dan wel 10.765 fte, dan wel 10.815 fte, dan wel 10.816 fte. Als we het jaar 2006 als nulmeting beschouwen en vergelijken met de laatste, zesde voortgangsrapportage Vernieuwing Rijksdienst uit 2010 over het jaar 2009, dan zien we dat het aantal beleidsfuncties is gestegen van 6,7 naar 7,3 procent, we zien dat het aantal ondersteuningsfuncties (‘overhead’) is ge-

WIEBE KIESTRA / H.H.

duizend fte lager dan voorheen. De Belastingdienst, Rijkswaterstaat en Justitie in brede zin worden nog wel meegeteld. Een vergelijking met 1995 en eerder is echter niet meer goed mogelijk, door het gat van 5 jaar en de andere wijze van berekenen.’

De operatie Vernieuwing Rijksdienst, gestart in 2007 bij het begin van het kabinet Balkenende-Bos, moest in vier jaar tot 12.800 minder rijksambtenaren leiden. Aan het begin van de vorige kabinetsperiode werd afgesproken dat de helft in het laatste jaar van de kabinetsperiode gerealiseerd zou worden. Die afspraak heeft het kabinet-Rutte geërfd. Rutte heeft de afspraak veranderd in een financiële taakstelling om in 2015 een compacte overheid te bereiken, die structureel 6,6 miljard euro minder kost.

stegen van 4,6 naar 5,2 procent, we zien dat het aantal inspectiefuncties (‘control’) is gestegen van 4,1 naar 4,6 procent en we zien dat het aantal uitvoeringsfuncties is gedaald van 84,6 naar 82,9 procent. Samengevat en kort door de bocht: Het Rijk saneert sinds 2006 in de uitvoering, terwijl het beleid, de overhead en de control toenemen.’ En om het beeld nog meer te verhullen, zijn volgens het nieuwste, recent gepresenteerde Sociaal Jaarverslag van het Rijk 2010 beleid, ondersteuning en inspectie samen goed voor 22 procent, uitvoering scoort nog maar 78 procent van de formatie. Van Loef: ‘Het aantal fte’s in het Sociaal Jaarverslag over 2010 is zo’n vijfhonderd lager dan in 2007: 114.329 om 114.850, een verschil van 521. Dat zijn er dus bij lange na geen 6 duizend zoals in de Eindrapportage Vernieuwing Rijksdienst wordt geconcludeerd.’ Het probleem is volgens Van Loef dat we op basis van al die verschillende rapportages niet weten of appels met appels worden vergeleken. ‘De indeling in ministeries is nog dezelfde. Let op: de departementale indeling op basis van het regeerakkoord - waardoor het aantal departementen teruggaat Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

23

De Provincie Groningen is voor haar afdeling Economische Zaken HQ3URMHFW¿QDQFLHULQJRS]RHNQDDU een full-time

Coördinerend beleidsmedewerker Provinciale Bedrijven (vacaturenummer EZP 11-01)

M/V

RS DFDGHPLVFK GHQN HQ ZHUN niveau. Heb je belangstelling voor GH]HIXQFWLHHQZLOMHPHHULQIRUPDWLH".LMNGDQRSRQ]HZHEVLWH ZZZSURYLQFLHJURQLQJHQQOYDFDWXUHV

ZOMERAANBIEDING BINNENLANDS BESTUUR Plaats nu uw vacature op de website van Binnenlands Bestuur en betaal slechts € 380,- i.p.v. € 580,-.

Luxe trouwboekjes

Interesse?

Neem contact op met onze accountmanagers, e-mail: [email protected] telefoon: 0172-46 66 03

Deze aanbieding is gelding t/m 15 september 2011.

BINNENLANDS BESTUUR

24


Bel voor een vrijblijvende presentatie 0172 - 466748 of mail naar: [email protected]

ACHTERGROND van dertien naar elf - is buiten beschouwing gelaten. Wat we wel weten is dat de rechterlijke macht is meegeteld, maar dat klopt weer niet met de definitie van de sector Rijk in bijlage 1 van de Jaarrapportage Bedrijfsvoering 2010.’ Het is volgens Van Loef onduidelijk wat de basis is voor de conclusie van het kabinet in het Sociaal Jaarverslag van het Rijk 2010 dat de rijksoverheid kleiner en compacter is geworden. ‘Het lijkt wel alsof rond het aantal rijksambtenaren een rookgordijn wordt opgetrokken. De bewering dat het Rijk kleiner wordt en dat het aantal rijksambtenaren daalt, is een slag in de lucht. Het is lariekoek.’ Terug naar Den Haag waar de stofwolkjes rond Verantwoordingsdag zijn opgetrokken. Het verminderen van het aantal rijksambtenaren is er geen hoofdonderwerp van debat geweest. Toch moet een kleinere overheid het kabinet-Rutte in 2015 een structurele bezuiniging van 6,6 miljard euro opleveren, bijna een derde van de totale bezuinigingsopgave. Dat de financiële doelen cruciaal zijn, blijkt ook uit het uitvoeringsprogramma Compacte

Rijksdienst. Opnieuw is de definitie die als toetssteen dient gewijzigd. Het uitvoeringsprogramma rekent in tegenstelling tot het zojuist afgesloten programma Vernieuwing Rijksdienst niet in fte’s of arbeidsplaatsen, maar in besparingen in euro’s. Standaardisering, samenwerking en clustering van activiteiten in de compacte overheid moet niet leiden tot een precies benoemd kleiner aantal fte per departement. De meetlat is een taakstelling van 1,5 procent netto bezuiniging per jaar per ministerie plus aanvullende financiële kortingen. Illustratief is dat de verantwoording over het kleiner maken van de rijksoverheid niet meer plaatsvindt via een Sociaal Jaarverslag. Het kabinet gaat de resultaten presenteren in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering. Dat bezuinigingen vroeg of laat toch vertaald worden in rijksambtenaren weten ze inmiddels bij het ministerie van Economische Zaken. Minister Verhagen zegde vorige week 3 duizend van zijn ambtenaren de wacht aan. Gedwongen ontslagen worden niet uitgesloten.

Controle De Algemene Rekenkamer is over het verhullende gegoochel van het kabinet niet tevreden. Het hoogste controleorgaan van het parlement vindt dat het kabinet concreet moet aangeven wat de plannen voor de compacte overheid betekenen, ‘zodat beheersing en bijsturing mogelijk is’, aldus de Rekenkamer in de Staat van de Rijksverantwoording. Het kabinet mag het dan nalaten, maar de Rekenkamer zal jaarlijks het effect van de kabinetsbezuinigingen in aantallen fte’s vertalen. ‘Door aandacht te besteden aan de omvang van het ambtelijk apparaat van de rijksoverheid willen wij een bijdrage leveren aan de discussie over de ontwikkelingen op personeelsgebied en daarbij gelijktijdig de risico’s in kaart brengen. Daarom zullen wij vanaf volgend jaar diepgaander belichten waar zich als gevolg van de voorgenomen krimp effecten voordoen die van belang zijn voor het presteren van de overheid.’ <

GERARD VAN WESTERLOO EXIT WETHOUDER Voor de microfoon van de KRO werd hij keihard aangepakt. Was hij niet gewoon een wegloper? Iemand die, zodra het hem te moeilijk wordt, door een zijdeur verdwijnt? Dominique Schrijer, tot voor kort te Rotterdam als wethouder belast met sociale zaken, gaf schoorvoetend toe dat hij het ook anders had kunnen aanpakken. Maar nee, zo’n bezuiniging als het Rijk nu van hem eiste, daar zou hij zijn handtekening nooit of te nimmer onder kunnen zetten. Het klonk eerlijk gezegd Roomser dan de Paus. Hij deed het voorkomen als was het een beslissing geweest die hij bij zijn volle verstand had genomen. Ondertussen liet hij al zijn politieke vrienden en naaste collega’s, onder wie ook enkele trouwe PvdA-leden als mevrouw Kriens (Financiën) en de heer Karakus (Wonen), in grote verlegenheid achter. Waren zij dan zo slecht dat ze die bezuinigingen wel voor hun verantwoording wilden nemen?

Is het erg nu Dominique Schrijer zichzelf van het toneel gespeeld heeft? Een erg warm mens, vertelt hij zelf, is hij nooit geweest. Hij moest het hebben van de scherpte van zijn tong en van de principes die hij overeind probeerde te houden. Ondertussen maakt hij van zijn optreden zoiets als een sterrenparade. Hij schrok er niet voor terug ook zijn eigen partij in de flank aan te vallen en luisterde naar iedereen, behalve naar de mensen die hij tot voor kort als zijn politieke vrienden zag. Hij wekte inderdaad sterk de indruk dat hij voor zijn verantwoordelijkheden weg wilde lopen. Hij weeklaagde een dag lang over het gebrek aan vertrouwen dat hij ondervond van zijn collega-wethouders. En van zijn fractievoorzitter, de heer Richard Moti. Ook hem overlaadde Schrijers met verwijten over zijn asociale handelingen. Aldus liet de boze wethouder weinig gelegenheid voorbij gaan om zijn voorheen politieke vrienden ernstig tegen hem in het harnas te jagen. Zelf vreest hij dat er 3 duizend Rotterdamse arbeidsgehandicapten op straat komen te staan. Dat klinkt mooier

dan het is. Want uiteindelijk gedraagt de ex-wethouder zich toch sterk als een kamikazepiloot die zich met zijn toestel in de vijandelijke vloot boort. Een groot respect kan een mens voor dat soort politiek niet opbrengen. Bij de KRO verdedigde Schrijer zich door te zeggen dat hij nooit de bedoeling had om zijn achterblijvende collega’s Kriens en Karakus een hak te zetten. Zij zijn nu door hem te kijk gezet als de opportunisten die bereid zijn asociaal beleid door te zetten als vorm van coalitiebehoud. Dat mag je een door de wol geverfd politicus als Schrijer verwijten. Op de keeper beschouwd, heeft hij zijn collega’s niet alleen in het nauw gebracht, maar ze ook het verwijt van onbetrouwbaarheid gemaakt. Schrijer kondigde aan dat hij binnenkort een hapje gaat eten met PvdAleider Job Cohen. Hij zei dat met zoveel ingehouden trots dat hij zich alleen al daardoor lichtelijk als his masters voice ontmaskerde. Ik geloof niet dat er aan de Rotterdamse wethouder een glansrijk politiek licht verloren gegaan is.


25

ACHTERGROND | WATERBEHEER

Door gebrek aan regen verzilt het grondwater en dreigen veendijken te bezwijken. Een terugkerend probleem voor waterbeheerders, van oudsher vooral gericht op beperking van wateroverlast. ‘Bestrijding van de droogte moet hoger op de agenda.’ GERT VAN WIJLAND

JAN LANKVELD

Dealen met de grote droogte

26


ACHTERGROND En opnieuw zet de regen niet door. Begon deze dinsdagochtend in mei boven West-Nederland nog met een buitje, voor tienen verschijnt de zon alweer. De zoveelste prachtige voorjaarsdag kondigt zich aan. De jonge moeder die met een bakfiets vol kindjes over de Dorpskade van Wateringen fietst is er zichtbaar blij mee. Inwoners van de ernaast gelegen nieuwbouwwijk die hun stoelen buiten zetten, genieten eveneens van het weer. Zo niet Stefan Loosen van het Hoogheemraadschap van Delfland. Beroepshalve kijkt hij met gemengde gevoelens naar de blauw kleurende lucht. ‘Dat wordt weer een droge dag’, zegt hij tegen collega-dijkwacht Eddy Carnier, die met een ijzeren pin in zijn hand naast hem op de kade staat. Deze knikt en stampt met zijn dikke rubberlaarzen eens goed op het veen. ‘Eens even kijken hoe we er hier voor staan.’ De inspectie van de kade is begonnen. Deze morgen maken ze een ‘nulmeting’ van de dorpskade in Wateringen. Carnier port met zijn pin in de dijk, scheuren worden gefotografeerd en eventuele verzakkingen in kaart gebracht. Over 2 weken komen ze terug om te kijken of de scheuren zijn gegroeid. Zo ja, dan worden ze opgevuld met klei. In het uiterste geval worden zwakke plekken met zandzakken versterkt. Dat veendijken gevoelig zijn voor droogte weten alle dijkbeheerders in Nederland sinds 2003 maar al te goed. Dat jaar liep een complete woonwijk in het dorpje Wilnis (provincie Utrecht) onder water nadat een eeuwenoude dijk opeens was weggeschoven. De dijk was normaal onderhouden, maar door extreem warm weer uitgedroogd. Hierdoor was het gewicht zo sterk afgenomen dat het lichaam de druk van het achterliggende water niet meer aankon. ‘Sinds die tijd houden ook wij de kades bij droog weer extra in de gaten’, aldus Adri Bom-Lemstra, hoogheemraad bij Delfland en verantwoordelijk voor de dijken in het gebied. Ze spreekt over Wilnis als wake up call. Iedereen was verrast: een veendijk die er al eeuwen ligt en dan opeens opzijschuift. Dat zal geen dijkgraaf nog overkomen. Not on my shift, is het credo van hoogheemraden als Bom-Lemstra. Dijkgraaf Annemarie Moons en medewerker Evert Jansen van waterschap Vallei & Eem meten de waterstand in een beek.

Delfland telt 740 kilometer dijken, kades en keringen. Ruim 100 kilometer is veendijk, waarvan een ruime 30 kilometer sinds Wilnis met klei is opgehoogd en verstevigd. Een andere 40 kilometer geldt als voldoende droogtebestendig. Blijft over een stuk van nog eens 30 kilometer

die volgens Bom tijdens droogte intensief in de gaten wordt gehouden.

Sproeiverbod Is het voor hoogheemraad Bom de veiligheid die de meeste aandacht vraagt, dijkgraaf Annemarie Moons van het in Midden-Nederland gele-

Na 2 maanden beginnen de problemen Hoe lang kan Nederland zonder regen voordat dijken scheuren, oogsten verdorren en landgoederen werkelijk verdrogen? Het is een vraag waar geen dijkgraaf of hoogheemraad het precieze antwoord op kan geven. Externe waterexperts voorspellen grote problemen na ongeveer 2 maanden extreem droog weer, maar de schappen wagen zich niet aan een voorspelling. In Delfland ligt de kritische grens naar schatting bij een tekort van 200 millimeter. Daarna zouden de dijken in gevaar kunnen komen. Begin mei was er 100 millimeter water te weinig gevallen. ‘Dat zijn heel wat buitjes van 5 millimeter om dat weer in te lopen’, aldus medewerker Loosen. Om de kwetsbare oogst van tuinders te beschermen, hebben deze in opdracht van het waterschap eigen waterbassins aangelegd. In het Hoogheemraadschap van Rijnland ligt verzilting en verdroging ook op de loer. De dagelijkse verdamping bij warm weer ligt in het hoogheemraadschap al gauw op 8,5 kubieke meter per seconde. Extra water innemen vanuit het IJsselmeer of de grote rivieren helpt wel tegen verdroging van natuur en oogst, maar niet tegen het uitdrogen van dijken. Bij een normale stand van het water kunnen ze naar buiten schuiven. Toch moet er wel water in de sloot blijven: zonder tegendruk kunnen de dijken anders juist naar binnen schieten. Voorlopig zit er nog wel genoeg water ‘in het systeem’ om even mee vooruit te kunnen, zo stelt dijkgraaf Gerard Doornbos van Rijnlanden. Evenals in andere waterschappen is extra water gespaard, ook de particuliere bassins van de kwetsbare tuinbouw en fruittelers zitten vol. ‘Maar vergis je niet:

normaal voert de Rijn 2.300 kubieke meter water per seconde aan, dit voorjaar ligt dat soms onder de duizend kuub.’ Doornbos noemt behalve de uitdroging van de veendijken vooral de verzilting van oppervlaktewater als een potentieel probleem. ‘We hebben sinds Wilnis al veel geïnvesteerd in het versterken van veendijken. Het oprukkende zoute water vanuit zee blijft echter moeilijk op te lossen. Als er weinig water in de rivier staat, dan kan het zeewater bij vloed zomaar tot Gouda oprukken. En daar liggen wel de innamepunten van zoet water, dus dat moeten we niet hebben. Dan verzilt ons oppervlaktewater.’ Extreme problemen door verdroging doen zich in de Stichtse Rijnlanden desondanks nog niet voor. Als de droogte te lang aanhoudt, is het ook altijd nog mogelijk om extra water te tappen vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal en de Lek. Via een extra gemaal kan dan een noodinlaat van maximaal 7,5 kuub worden afgetapt. ‘Dat moeten we dan wel delen met onze buren’, aldus Doornbos. In uiterste noodzaak kan beregenen nog helpen. In Rijnland en Stichtse Rijnlanden is al wel preventief begonnen met het nathouden van kwetsbare veenkaden en kleidijken. ‘Uit een proef is ons vorig jaar gebleken dat dit preventief goed werkt tegen scheuren’, aldus woordvoerster Astrid Ruschen van het waterschap. Tweemaal per week stuurt het schap een boot langs een aantal dijken met daarop een tractor die water oppompt. ‘Dat kost wel wat geld, maar dat verdienen we later terug omdat er minder reparatiekosten zijn.’ Eind vorige week besloot Rijnland ook om koeien van kwetsbare veenkaden te weren omdat die door op die dijken te lopen grote schade kunnen aanrichten. Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

27

28


ACHTERGROND

gen waterschap Vallei & Eem voert een andere strijd: er dreigt verdroging van het land, waardoor functies als landbouw en natuurbeheer ernstige schade kunnen oplopen. Begin mei was zij de eerste waterbestuurder die boeren en andere grondbeheerders een sproeiverbod oplegde. Inmiddels hebben meerdere waterschappen, zoals Scheldestromen en De Dommel begin deze week een verbod afgekondigd op het onttrekken van oppervlaktewater uit beken en sloten. Toch staat het water in de beken in de Gelderse Vallei na 3 weken droogte nog opvallend hoog. Hoger zelfs dan normaal, zo laat de dijkgraaf tijdens een inspectietochtje in het veld zien. ‘We hebben op voorhand het peil 15 centimeter hoger gezet, bovenop het normale peil’, legt ze uit. ‘We hebben zelfs de vistrappen dichtgezet’, vult medewerker Evert Jansen aan, terwijl we langs de boorden van de Esvelderbeek lopen. ‘Anders loopt het water via deze doorgangen alsnog te hard weg.’ Jammer voor de vissen die via deze sluisjes naar hun paaigebied trekken, maar ook zij moeten even wijken voor het algemeen belang van voldoende water.

Spaarzaam Hoe laat de vooralsnog hoge waterstand zich rijmen met het beregeningsverbod? Volgt een watertechnisch verhaal waarin Moons uitlegt dat Vallei & Eem met aflopend water van de zandgronden heeft te maken. ‘We beheren ook het Veluwemassief, bestaande uit hellend gebied. Het water loopt vanaf daar via alle beekjes in één keer rechtstreeks naar het IJsselmeer. We hebben geen grote rivieren of andere opslag waaruit we bij droogte extra water kunnen halen. Weg is weg, vandaar dat we nu al spaarzaam moeten zijn.’ Ze benadrukt dat het beregeningsverbod niet is ingesteld om de boeren te pesten. ‘Dat begrijpen de mensen die het treft ook heel goed. We hebben veel overleg met bijvoorbeeld LTO.’ Overleg of niet, uiteindelijk is de wil van het waterschap wet. Het schap kan niet toestaan dat een enkele grootverbruiker zomaar een beek leegtrekt. ‘Bij deze droogte is dat zo gebeurd, maar het levert onherstelbare ecologische en economische schade op voor alle andere gebruikers.’

WATERSCHAPPEN Noorderzijlvest Hunze en Aa’s

Fryslân Hollands Noorderkwartier

Zuiderzeeland

Amstel, Gooi en Vecht De Stichtse Rijnlanden

Reest en Wieden

Rijnland

Veluwe

Scheldestromen

Regge en Dinkel

Vallei & Eem

Delfland Hollandse Delta

Velt en Vecht

Groot Salland

Rijn en IJssel Rivierenland Brabantse Delta

Aa en Maas

De Dommel

Schieland en de Krimpenerwaard

Peel en Maasvallei

Roer en Overmaas

Infographic: Ymke Pas

Droogvallende beken, het is de grootste angst van de dijkgraaf. Vanuit de witte waterschapauto wijst ze op het landgoed Stoutenburg, onder de rook van Amersfoort. Daar staan oude eiken en beuken. Dit soort landgoederen mag je niet laten verdrogen.

Politieke agenda Het Nederlandse waterbeheer is de voorgaande decennia vooral afgestemd op het voorkomen van wateroverlast. Zowel hoogheemraad Bom als dijkgraaf Moons vinden dat verdroging wel wat hoger op de politieke agenda mag komen. ‘Veiligheid boven alles, maar we hopen dat de Deltacommissie die nu het nationale waterbeheer onder de loep neemt zich ook nadrukkelijk met verdroging bezig zal houden’, aldus Bom. Moons zegt al een brief met die strekking naar de voorzitter van de adviescommissie te hebben gestuurd. De overheid realiseert zich niet altijd dat de zandgronden het in de zomer zwaar te verduren hebben. ‘Daar is verdroging een groter probleem dan overlast.’ Beide bestuurders hebben de indruk dat ze als waterbeheerder de laatste jaren vaker op extreme omstandigheden moeten inspelen. Of het aan

‘WILNIS WAS DE WAKE UP CALL’

de klimaatveranderingen ligt, durven ze niet te zeggen, maar droogte en hevige regenval wisselen elkaar opvallend vaak af, zoveel is zeker. Moons: ‘Vorig jaar hadden we eerst een periode van droogte, met daarna een enorme hoosbui. Maakten we ons ’s ochtends nog zorgen of we voldoende water zouden houden, liepen ’s avonds de kelders onder. Het sproeiverbod kon toen gelijk worden opgeheven.’ De waterschappen hopen dat dit keer de droogte geleidelijk zal overgaan in meer normaal weer. Een hoosbui na langdurige droogte levert heel veel problemen op. Niet alleen is de overlast en de kans op waterschade groot, ook de gevolgen voor het milieu zijn funest: olie, stof en andere rommel van de weg spoelt in de sloten, riolen raken dichtgeslibd en lopen over. Liever dus geen stortbui, maar een paar mooie en vooral aanhoudende lentebuitjes zouden de dijkgraaf en de hoogheemraad wel graag zien vallen. Dat zou mooi zijn, verzucht Bom. Tot die tijd blijven de vistrappen in de Vallei dicht en zullen de dijken in het westen extra worden geschouwd.

Ouderwetse manier Het zijn ervaren mannen uit de buitendienst als dijkgraven Loosen en Carnier die dit ‘schouwen’ uitvoeren. Ze doen het op de ouderwetse manier: over en onderlangs de dijken lopen en op zicht zoeken naar ongerechtigheden. ‘We weten waar we op moeten letten, we kennen de eventuele zwakke plekken’, aldus Loosen. Elektronische hulpmiddelen gebruiken ze alleen als tijdens de inspectie onraad wordt geroken. ‘Dan plaatsen we soms meetapparatuur in de dijk. Hierop lezen we dan vochtigheid, massa en temperatuur af, terwijl bewegingssensoren aangeven of het dijklichaam zich verplaatst.’ Loosen ziet het nut er van in, maar denkt niet dat elektronica zijn werk ooit zal overnemen. Hij port nog eens goed met zijn ijzeren pin in een scheur en kijkt naar de naastgelegen woonwijk, waar de mensen net hun stoelen in de tuin hebben gezet. ‘We waken over hun veiligheid, lekker in de buitenlucht, mooi romantisch werk toch?’ < Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

29

ACHTERGROND | EUROPA

Het kabinet hoeft geen Europese subsidies meer voor regionaal economisch beleid. In ruil daarvoor wil Nederland minder geld aan de EU afdragen. Gemeenten vrezen dat het verdwijnen van Europese steun een eind maakt aan veel innovatieve projecten. SJAAK VAN ‘T HOF

Kabinet slacht kip met gouden eieren Voor reizigers die op het Centraal Station in Amsterdam aankomen, is het Damrak dé entree van de binnenstad van Amsterdam. Al jaren heeft deze straat niet meer de uitstraling die bij de hoofdstad van Nederland past, vindt de gemeente Amsterdam. Er zijn vrijwel alleen souvenirwinkels en horecagelegenheden te vinden en veel gebouwen verkeren in slechte staat. NV Stadsgoed en Stadsgoed Monumenten BV hebben dertien monumentale panden op het Damrak aangekocht om deze op te knappen en geschikt te maken voor andere functies. Deze herontwikkeling is mogelijk gemaakt door een subsidie van ruim 4,8 miljoen euro uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (afgekort EFRO) en 7,2 miljoen euro private cofinanciering. In heel Nederland zijn tal van deze met Europees geld medegefinancierde projecten gerealiseerd. Maar of daar nog meer projecten in de toekomst bijkomen, is nog maar de vraag. Want als het aan het kabinet Rutte ligt, is het vanaf 2014 - het startjaar van de nieuwe zevenjaarlijks begrotingsperiode van de Europese Unie - afgelopen met het verstrekken van Europese subsidies aan projecten zoals die aan het Damrak. EFRO is de subsidiepot waarmee het Europees regionaal economisch

30


beleid handen en voeten krijgt (zie kader EFRO). Een van de doelen van dit beleid is het oppeppen van de economieën van minder welvarende regio’s, zoals die in Oost-Europa. Deze regio’s kunnen met behulp van Europees geld wegen, bedrijventerreinen en dergelijke aanleggen en zo hun economie op het niveau brengen

WAT WIL HET KABINET? Onlangs stuurde het kabinet een brief aan de Tweede Kamer waarin het duidelijk maakt wat de inzet van Nederland zal zijn in de onderhandelingen over het Meerjarig Financieel Perspectief van de Europese Unie voor de periode vanaf 2014. De regering wil dat de EU minder geld uitgeeft aan cohesie- en landbouwbeleid. Ook het verlagen van de administratieve kosten van de EU is een speerpunt. Het cohesiebeleid, met EFRO als een van de financieringsbronnen, zou zich vooral bezig moeten houden met het op peil brengen van de economieën van de minst welvarende regio’s in de minst welvarende lidstaten. ‘Het circuleren van geld tussen rijke lidstaten leidt tot grote inefficiënties’, schrijft het kabinet. Met andere woorden: het is niet gewenst opnieuw EFRO-subsidies beschikbaar te stellen voor projecten in de Nederlandse regio’s en steden. De EU moet nog wel een (financiële) rol spelen in de realisatie van grensoverschrijdende, transnationale en interregionale projecten. De EU dient zich veel sterker toe te snijden op de Europa 2020-strategie, vindt het kabinet. Dit betekent: inzetten op een slimme en duurzame groei, met het accent op klimaatverandering, het oplossen van het energievraagstuk en het versterken van onderwijs, onderzoek en innovatie.

van andere, rijkere regio’s. De interne Europese ‘ontwikkelingshulp’ is niet omstreden bij het kabinet. De regering vindt wél, evenals haar voorgangers, dat er niet langer Europese subsidies beschikbaar moeten zijn voor het uitvoeren van regionaal economisch beleid in de rijke lidstaten, zoals Nederland. ‘Rondpompen van geld’, wordt deze EU-steun in Haagse kringen genoemd (zie kader ‘Wat wil het kabinet?’).

Contributie Het minder betalen aan Europa en het minder terugkrijgen van Europa past in het streven de contributie die Nederland aan de EU betaalt ‘substantieel’ omlaag te brengen. Er moet meer evenwicht komen in de uitgaven en inkomsten, is het standpunt. Maar met welk bedrag het kabinet de bijdrage wil verminderen, is niet geheel duidelijk. In 2009 betaalde Nederland 5,5 miljard euro aan de EU, en kreeg daar 1,85 miljard euro voor terug. Dat is exclusief het bedrag dat elke geïnvesteerde Europese euro genereert. Uit een door adviesbureau ERAC B.V. uitgevoerde evaluatie blijkt dat in de periode 2000-2009 in Nederland ruim 3,8 miljard euro is besteed aan projecten binnen de programma’s voor Europees regionaal economisch beleid. Van die 3,8

ACHTERGROND

Populaire subsidiepot Ondanks het feit dat de Nederlandse overheden op dit moment flink moeten bezuinigen en het onzeker is of er in de toekomst nog Europese bijdragen beschikbaar zijn: de EFROsubsidiepot is en blijft populair. ‘Ik heb veelvuldig contact met de trekkers van projecten. Sommige van hun initiatieven verlopen niet zo vlot, maar dat heeft niets te maken met een tekort aan middelen die nodig zijn voor cofinanciering’, zegt Martijn Panjer, programmamanager EFRO bij de provincie Gelderland. ‘Stagnatie heeft vaak een andere achtergrond, bijvoorbeeld bestemmingsplanwijzigingen die moeilijker zijn te realiseren dan gedacht. Er blijkt geen gebrek aan eigen middelen te zijn die bij de EFRO-subsidies moeten worden gelegd. Bij aanvang van de huidige EU-begrotingsperiode, 20072013, hebben de regio’s en steden al veel projecten gedefinieerd en de

AMAURY MILLER / H.H.

miljard was ongeveer 900 miljoen euro afkomstig van Europa, 1,9 miljard van Nederlandse overheden en ruim 1 miljard van private partijen. Elke Europese euro genereert dus weer ruim 3 euro aan nieuwe investeringen. De middelen zijn enerzijds geïnvesteerd in ruimtelijke ontwikkelingsprojecten en projecten in de stedelijke omgeving. Anderzijds is veel geld gestoken in stimulering van bedrijvigheid, samenwerking en innovatie. De bereikte resultaten overstijgen de vooraf gestelde doelen. De economische structuur is verstevigd met bijna 66 duizend structurele arbeidsplaatsen, 7 duizend gestarte bedrijven en duizend nieuwe samenwerkingsverbanden tussen bedrijven en kennisinstellingen (zie www.erac.nl).

Het Damrak krijgt een facelift dankzij geld van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

cofinanciering hiervoor vastgelegd in meerjarenbegrotingen. Daarnaast merken we dat ook private partijen er nog steeds in slagen de cofinanciering rond te krijgen.’ Europese subsidies blijven gewild bij gemeenten, weet Panjer. ‘Zij hebben de zekerheid van een gegarandeerd budget dat voor een periode van 7 jaar beschikbaar is om bepaalde doeleinden te realiseren. Het alternatief, geldelijke steun vanuit Den Haag, is hoogst onzeker. Niet alleen fysieke projecten, bijvoorbeeld het revitaliseren van bedrijventerreinen met gemeenten als trekker, zullen straks moeilijker van de grond komen. Ook

projecten waarin private partijen het voortouw hebben, zijn straks minder eenvoudig te realiseren. Een voorbeeld is UltraSense NMR, het ontwikkelen van een test voor het vroegtijdig opsporen van prostaatkanker, van de Radboud Universiteit Nijmegen.’ Panjer wijst op het feit dat het huidige kabinet een streep heeft gezet door het ‘eigen’, Nederlandse regionaal economisch beleid, ‘Pieken in de Delta’. Het rijksbeleid voor economische ontwikkeling richt zich nu op negen economische topgebieden: life sciences, hightech materialen en systemen, agro-food, water, energie, tuinbouw en uitgangsmaterialen, Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

31

ACHTERGROND

PETER HILZ / H.H.

provincie Gelderland lees ik niets over de betekenis van Europa voor deze regionale overheid. Terwijl de provincies door het Rijk worden gezien als de nieuwe trekkers van het regionaal economisch beleid. In die rol kunnen zij uitstekend gebruik maken van de mogelijkheden die de EU hun biedt.’

Onderzoek naar prostaatkanker aan de Radboud Universiteit Nijmegen is mede mogelijk door EFRO-subsidies.

chemie, creatieve industrie en logistiek. De verantwoordelijkheid voor regionaal economisch beleid is gedelegeerd aan de provincies, zonder dat hiervoor nog langer rijksmiddelen beschikbaar zijn.

Lekkende kraan Vincent Ketelaars, manager markt Europa bij ERAC B.V., vindt de door het kabinet in gang gezette koerswijziging ‘kort door de bocht’. ‘Op zich snap ik dat de overheid kritisch is over het subsidie-instrumentarium, ook dat van de EU. Maar subsidie is een goed sturingsinstrument om anderen te laten doen wat je als overheid wilt bereiken. Als de kraan lekt, vervang je het leertje en koop je niet gelijk een nieuwe kraan’. Europa biedt kapitaal om uit te voeren wat het kabinet wil, zegt Ketelaars: ‘Het beantwoorden van vraagstukken op het gebied van innovatie, klimaat en demografische ontwikkeling zoals vergrijzing en afname van de bevolking in bepaalde regio’s’. Grijp die kans, stelt Ketelaars. De Europese Commissie zelf stelt veranderingen voor in het financieringsinstrumentarium voor de begrotingsperiode 2014-2020. Naast subsidies wil de commissie meer dan nu leningen verstrekken waardoor een deel van de uitgaven terugvloeit naar de overheid. Toch blijven subsidies altijd nodig’, denkt hij. ‘Het ophogen van dijken en dergelijke levert immers geen geld op. Met wetenschappelijk onderzoek kan dat anders lopen. Als het meezit, leiden onderzoek en innovatie tot

32


productie en winst. Dan kan de voor dit doel ontvangen subsidie worden terugbetaald. In andere gevallen, als een experiment niet tot het beoogde resultaat leidt, is dat niet zo. Dit soort risico’s die onderzoek en innovatie met zich meebrengen, moet je als overheid durven te nemen.’ Ketelaars maakt zich zorgen over de afnemende interesse voor Europa. ‘In het nieuwe coalitieakkoord van de

WAT IS EFRO? Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) kent drie doelstellingen: (1 )convergentie, cohesie en solidariteit (subsidies voor minder welvarende regio’s zoals die in OostEuropa); (2) regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid (gericht op alle overige regio’s); (3) Europese territoriale samenwerking (INTERREG). Nederland ontvangt EFRO-subsidies op basis van doelstelling 2 en 3. In de periode 2007-2013 krijgen de landsdelen NoordNederland (Friesland, Groningen en Drenthe), Oost-Nederland (Overijssel en Gelderland), West-Nederland (Noord- en ZuidHolland, Utrecht en Flevoland) en Zuid-Nederland (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg) in totaal 830 miljoen euro uit EFRO (doelstelling 2). Dit geld is bestemd voor cofinanciering van projecten op het gebied van innovatie, kennis en ondernemerschap (prioriteit 1), stedelijk netwerken en regio’s (prioriteit 2) en attractieve steden en integrale wijkaanpak (prioriteit 3). Elke door Europa beschikbaar gestelde euro wordt aangevuld met een ongeveer even groot bedrag uit rijks-, provinciale, gemeentelijke en private middelen. Het EFRO-budget mag tot 2 jaar na de begrotingsperiode worden besteed. Dit betekent dat geld dat is toegezegd voor projecten die om wat voor reden dan ook niet doorgaan, tot 2015 aan andere projecten mag worden uitgegeven.

Kenniseconomie Europa heeft wel degelijk volop de aandacht van de kersverse Gelderse D66-gedeputeerde Annemieke Traag, met onder andere economie en innovatie in haar portefeuille. In haar vorige functie, directeur/secretaris van de regio Twente, heeft zij veel EFRO-euro’s binnengehaald voor tal van projecten, onder andere in samenwerking met de Universiteit Twente. ‘Het mooie van Europese subsidies is dat overheden, ondernemers en kennisinstellingen zich met behulp van dit geld samen sterk maken voor economische ontwikkeling. Als Den Haag zijn zin krijgt en de Europese subsidies voor regionaal beleid verdwijnen, wordt dit een lastiger verhaal.’ EFRO speelt een belangrijke rol in innovatie’, aldus Traag. ‘Op zich heeft het kabinet gelijk als het zegt dat Europees geld vooral naar de arme regio’s moet gaan. Wij zijn weliswaar geen arm gebied, maar moeten onze productie-economie omvormen naar een kenniseconomie. Daarvoor is geld nodig. Europese subsidies hebben in Landsdeel Oost, Overijssel en Gelderland tezamen, flink bijgedragen aan het behoud van werkgelegenheid. Den Haag biedt nu nauwelijks een alternatief, we moeten nog maar zien dat het rijksgeld voor het economisch topgebiedenbeleid niet vooral in de Randstad en de regio Eindhoven belandt.’ Net als het Rijk van plan is, gaat de provincie Gelderland zich meer bezighouden met het verstrekken van kredieten dan het verlenen van subsidies. ‘We hebben een revolving fund in het leven geroepen. Dit fonds wordt gevuld met 100 miljoen euro en is bijvoorbeeld bestemd voor het stimuleren van initiatieven op het gebied van innovatie, energie en duurzaamheid. Maar het is geen toverformule. EFROgeld blijft noodzakelijk. Er zijn subsidies nodig om de economie op orde te brengen en te houden.’

ACHTERGROND

Handhaving Volgens Lambert van Nistelrooij (CDA), lid van de commissie Regionale Ontwikkeling (REGI) van het Europees Parlement, zal het niet zo’n vaart lopen met het afschaffen van EFRO-subsidies voor de lidstaat Nederland en inliggende regio’s. ‘Van de Europarlementariërs is 80 tot 90 procent voor handhaving van de huidige EFRO-subsidiedoelen. De bereidheid is gering om het geld alleen te bestemmen voor arme lidstaten en voor grensoverschrijdende samenwerking. Dat zou ook niet goed zijn, er zijn investeringen nodig om goed draaiende economieën op peil te houden en verder te versterken.’ Eigenlijk wordt Nederland op zijn wenken bediend, zegt Van Nistelrooij. ‘Het kabinet wil dat de EU zich vooral gaat richten op onderzoek en ontwikkeling. Door de Europese fondsen voor onderzoek en innovatie en door de structuurfondsen beter op

elkaar te laten aansluiten, zoals het Europees Parlement wil, wordt dat bereikt. Nederland wil niet dat Europa onze fietspaden betaalt, maar geld steekt in innovatie. Die kant zal het zeker opgaan. Europa zal ook meer gaan inzetten op revolving funds en het verstrekken van leningen door de Europese Investeringsbank.’

WAT VINDT EUROPA? De Europese Commissie wil dat er ook vanaf 2014 EFRO-geld (doelstelling 2) naar de rijke regio’s gaat. Eind maart zei Johannes Hahn, Eurocommissaris voor regionaal beleid, het volgende over de onderhandelingsinzet van de Nederlandse regering: ‘De nationale Nederlandse overheid is niet altijd op de hand van de regio’s, maar dat is een politieke keuze die wij moeten respecteren. Wel willen we alle lidstaten motiveren mee te doen. Het EU-subsidiesysteem moet simpeler worden, maar zich ook blijven richten op alle Europese regio’s. Dus de arme én de rijke. Pas dan werkt Europa als één geheel en kan het zich goed bezighouden met de Europa 2020-strategie.’

In 2012 komen de onderhandelingen over de nieuwe EU-begroting volop op gang, stelt Van Nistelrooij. ‘Er komt ongetwijfeld een compromis uit dat gunstig uitvalt voor de Nederlandse regio’s. Lidstaten als Duitsland en Frankrijk laten het geld voor regionale ontwikkeling en landbouw echt niet aan hun neus voorbij gaan. Nederland zal zich moeten voegen naar de meerderheid.’ De Gelderse gedeputeerde Traag is van plan binnenkort, het liefst samen met haar Overijsselse collega, naar Den Haag af te reizen. ‘Ik heb niet de illusie dat we het kabinet op andere gedachten kunnen brengen, maar het is zinvol om te schetsen wat Europees geld in Landsdeel Oost heeft bewerkstelligd. Als je zomaar stopt met Europese subsidies zonder een alternatief te bieden, heeft dat vergaande gevolgen voor de economische ontwikkeling van deze regio.’ <

ADVERTENTIE

REEKS

Sorry... Straks kan iedereen informatie uit Exact rapporteren

met Sumatra is er niks meer aan

Sumatra biedt u de snelste en makkelijkste manier om informatie uit Exact te rapporteren. Kijk op www.sumatra.nl voor alle oplossingen.

FISCAAL

januari

2011

$&! "'%!$& ($" #!% Met online Update Service Essentiële feiten en cijfers Handig zakboekformaat Tot 20% korting voor abonnees

.

Sumatra Software b.v. - 070 514 4 514 - [email protected]


33

!!! #$ ("/#(!/("-)'!/#(!,+"-#,(&(!+#$%( !(,2#(,!'%%&#$%)/+"#,-%'$.+##," ).-(- /))+%)'(#,%((#,/(,-..+,+"-&#$%')!&#$%"( (*+%#(!(#$"-"("/()*-+(('.,-2 ,-.#'#!#-.()/+2#"-/(+!&!/#(!/))+ ,-..+,+"-&#$%"("/#(!/("-)'!/#(!,+"-( -.&$.+#,*+.(-##-+.%%&#$%2&))%("-0)+( ,-(0#$2#!#(!(-(!/)&!/(#(0+%#(!-+#(! /()&,'/(#+-+("0 /)!!2!) !+#**()/+-+#(!()/+-++ .(-#)(&+,"*

34


&(!( 0!#(!#$"("/#(!.#-2)(+#(!()* !#(,&*&#"- +-#3&"("/#(!(!)!( +/(-#/"("/#(! #$2)(+"(,(-#-)*,,#(!#("-)'!/#(!,+" -.+#(!/("+,-&,(-#,

+) '+&)'+!

))+#()'*(1')!&#$%"(%.(-.)(--)*('(/#

!""" "

KOEN SUYK / ANP

RECENSIE | BOEKEN

Docent doet een boekje open GRAA BOOMSMA: UIT DE SCHOOL. BARRE ERVARINGEN VAN EEN BEVLOGEN DOCENT, Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam, 2011, ISBN 9789046809860, 111 pagina’s, € 12,50 ■ ‘Onwijs zielig! Mijn tante heeft ook kanker.’ Deze ultieme aanbeveling voor het leed dat Kluun heet moet als garantie dienen om de bestsellerauteur op de literatuurlijst voor het eindexamen te hijsen. Maar leraar Nederlands Graa Boomsma laat zich niet vermurwen. Veel van zijn collega’s zijn echter minder kieskeurig en drijven graag mee op de armada van wrakhout dat onder de vlag van ‘adembenemende thriller’ zijn weg weet te vinden naar de literatuurlijsten van middelbare scholieren. Want het moet wel ‘leuk’ blijven op school. Uit de school is een bundeling van columns waarvan de helft eerder verscheen in het weekblad De Groene Amsterdammer. Boomsma’s boodschap is dat de situatie in onderwijsland nog erger is dan wat er elke dag over in de krant staat. En dan heeft hij het niet over de krakkemikkige taalbeheersing en de krimpende woordenschat van leerlingen (‘vermurwen, meneer, wat is dat?’), maar vooral over de gebrekkige kwaliteit van veel leraren, competentiegericht leren, leerplein, zij-instromers, studiehuis en nog veel meer Haagse ellende die de afgelopen decennia over het onderwijs is uitgestort. Dit alles heeft er volgens Boomsma toe geleid dat er voor het eerst een nieuwe generatie lager is opgeleid dan de voorgaande. En het wordt nog erger wanneer binnenkort tal van ervaren docenten voorgoed afscheid nemen van hun school. Dan maar tweedegraads leerkrachten de boven-

bouw insturen. Dat mag eigenlijk helemaal niet, maar nood breekt wet. Desondanks blijft de huidige regering stug volhouden dat Nederland tot de beste vijf kenniseconomieën moet gaan behoren. Zonder daar overigens extra gelden voor uit te trekken, hoewel dat een verkiezingsbelofte was. Proefballonnetjes, zoals prestatieloon voor excellente leraren, zijn veel goedkoper, maar die lopen al leeg voor ze goed en wel zijn opgestegen. En dat is maar beter ook. Het prestatieloon zou binnen menige onderwijsinstelling een loopgravenoorlog ontketenen, met collegialiteit als eerste slachtoffer, zonder ook maar iets bij te dragen aan de verbetering van de professionaliteit van leerkrachten. Waarom staat de kwaliteit van het onderwijs in Finland al jarenlang bovenaan in internationale vergelijkingen? Van een Cito-toets hebben ze daar nog nooit gehoord en ook zij-instromers is er een onbekend begrip. Maar alle docenten in het basis- en voortgezet onderwijs hebben er wel een universitaire opleiding achter de rug, waardoor er geen docent hopeloos onderuitgaat bij de uitleg van het naamwoordelijk gezegde. Dat draagt bij aan het hoge maatschappelijke aanzien dat de Finse docent geniet en het maakt de werving van nieuwe leerkrachten makkelijker. Op grond van zijn overtuiging dat de kwaliteit van het onderwijs een barometer is voor de toestand in het land, bepleit Graa Boomsma een deltaplan voor het middelbaar onderwijs. Maar zolang Den Haag de oplossing zoekt in lapmiddelen, blijven de woorden van Multatuli gelden: ‘Ik leg mij toe op ’t schrijven van levend hollandsch. Maar ik heb schoolgegaan.’ Barry van Heijningen is redacteur van Binnenlands Bestuur

Leerlingen van het Technisch en Maritiem College in Velsen.

SIGNALEMENTEN BJÖRN HEISTERKAMP EN CURTIS MARTELS: DE TOPMANAGER SPEELT 4-4-2. EEN ORGANISATIE LEIDEN ZOALS MOURINHO DAT ZOU DOEN, uitgeverij Eburon, Delft, 2011, ISBN 9789059724792, 267 pagina’s, € 19,95. De auteurs bezien de overeenkomsten tussen voetbal en bedrijfsleven. Een managementboek boordevol vergelijkingen tussen het coachen van een topteam en een topbedrijf, met bijdragen van Arsenal-coach Arsène Wenger en Ad Kil van Nyenrode.

PIETER WAGENAAR E.A. (RED): DUIZEND JAAR OPENBAAR BESTUUR IN NEDERLAND. VAN PATRIMONIAAL BESTUUR NAAR WAARBORGSTAAT, uitg. Coutinho, Bussum, 2011, ISBN 9789046902127, 304 pagina’s, € 32,50. De auteurs beschrijven de bestuursgeschiedenis van Nederland in vier perioden: de feodale tijd, de Republiek, de centraal geleide natiestaat en de verzorgingsstaat. De heldere structuur maakt een vergelijking van de verschillende perioden mogelijk. Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

35

INGEZONDEN

INGEZONDEN/ 1 Inhuur externen; Special Consultancy; BB20 ■ Met veel interesse heb ik de special gelezen over de teruggang van de inhuur van externen in het algemeen en consultants in het bijzonder. Het is grappig te lezen dat alle geïnterviewden het erover eens zijn, ongeacht of ze uit de overheid zelf komen of uit de hoek waar de klappen vallen. Er wordt nu veel minder ingehuurd tegen lagere tarieven en dat is niet iets tijdelijks maar dat blijft zo. De redeneringen zijn: Er werd vroeger veel te snel en te veel ingehuurd en dat

beseffen we nu. En er is toegenomen zelfbewustzijn, dus we hebben die externe deskundigheid ook niet zo hard nodig, we kunnen het zelf ook wel. De onderlinge concurrentie tussen de aanbieders (detacheerders en consultants) houdt de tarieven laag, dus blijven de inhuurkosten ook lager. Wat ik in al die reacties mis, zijn de gevolgen voor de overheid van de vergrijzing en de uittreding. Het is nog geen jaar geleden dat er van Binnenlandse Zaken alarmerende rapporten

verschenen onder alarmerende titels als De grote Uittocht. Hierin staat dat in 2020 zeven van de tien overheidswerknemers verdwenen zal zijn door pensionering of door het vinden van een andere baan. Waar denkt de overheid voldoende nieuwe ambtenaren te vinden op een krapper wordende arbeidsmarkt, zoals alom wordt verwacht? Natuurlijk, er kan wat worden gewonnen aan efficiency en aan automatisering maar zeven op de tien? Ik merk helemaal niets van

minder taken bij gemeenten, integendeel er wordt weer volop gedecentraliseerd door het Rijk. Ofwel, wie denkt dat met name de lagere overheden al haar taken zonder veel externe hulp kunnen blijven doen, die mag het mij uitleggen. En dan benader ik het vraagstuk alleen kwantitatief, zonder de kennis-drain die ontstaat door al die uittredende ervaren kenniswerkers. Wat overigens veel zinvoller is als diezelfde overheid gaat nadenken hoe het tra-

ditionele verschil tussen vast en flex kan verdwijnen, zodat de aloude discussie over ‘veel of weinig inhuren’ verandert in ‘flexibel bemensen van overheidsprojecten’. Daar ligt de kern waar de hele Nederlandse economie bij gebaat is: Hoe gaan we slimmer met minder mensen hetzelfde (of ander?) werk doen, ongeacht de vorm waarin die mensen hun werk aanbieden (in dienst, ZZP, ondernemer, uitzendkracht etc)?

of haar expertise niet nodig. De genoemde norm dat een externe nooit meer mag verdienen dan een burgemeester is helemaal een lachertje. Daarvoor huur je in een gezonde interimmarkt net een projectleider in, maar zeker geen doorgewinterde turn-around manager. Wat gek dat het bedrijfsleven

geen moeite heeft met hogere tarieven, terwijl bedrijven vaak kostengerichter zijn dan overheden. Dat zeuren over tarieven, is dat nou jaloezie van ambtenaren die zelf niet de stap naar het ondernemerschap durven te zetten? Of is het in het belang van overheidsmanagers om grote

afdelingen met eigen mensen te houden, omdat dat meetelt mee voor de persoonlijke inschaling? Dan snap ik ook de geringe focus op productiviteit. Wellicht dat dat een mooi thema is voor een volgend nummer.

Mark Bassie, Flex-beheer

INGEZONDEN/ 2 Inhuur externen; Special Consultancy; BB20 ■ Met verbazing heb ik uw issue over de inhuur van externen gelezen. Het gebrek aan zelfkritisch vermogen van Binnenlands Bestuur viel me met name op. In diverse koppen en redactionele commentaren wordt gesteld dat externen duur zijn, zonder te kijken naar de effectieve kosten van eigen mede-

werkers. In de regel is mijn ervaring dat de af te dragen sociale en pensioenpremies, het ziekteverzuim, overhead en eventuele wachtgelden gemakshalve niet worden meegerekend. Laat staan het feit dat iemand die voor 36 uur een loondienstverband heeft, er ook altijd zit (vaak letterlijk), ook al heb je zijn

Alfred Griffioen, zelfstandig consultant

INGEZONDEN/ 3 Prijzenslag vervalst concurrentie; Special Consultancy; BB20 ■ Het interview met Theo Camps legt pijnlijk bloot dat Berenschot blijkbaar niet in staat is haar koers te verleggen als de markt verandert. ‘Prijzenslag vervalst de concurrentie’, volgens Camps. Noem mij een markt waarin niet op prijs wordt geconcurreerd. Op zich prima dat Berenschot zijn tarieven hoog houdt en alle begrip

voor Camps. Het valt ook niet mee een mammoettanker van koers te laten veranderen. Veel schrijnender is dat Camps opdrachtgevers aanspreekt op hun gedrag dat ze niet langer bereid zijn de Berenschot-tarieven te betalen. Hij voelt zich opgejaagd door de markt, zoals hij zelf zegt, en stelt dat

opdrachtgevers alleen zaken zouden mogen doen met gecertificeerde bureaus. En daarmee doet Camps precies wat je van een hoogwaardig adviseur niet verwacht. Hij zoekt zijn heil in regels in plaats van creatieve oplossingen en ontkent de nieuwe werkelijkheid. Ondertussen blijft hij gewoon dezelfde tarieven factureren.

De nieuwe werkelijkheid is dat externe inhuur nu een kopersmarkt is en dat opdrachtgevers steeds verder professionaliseren. Ze zijn terecht kritisch en trekken zich weinig aan van certificeringslogo’s. Opdrachtgevers kiezen voor hoogwaardig advies of interim-management op basis van geleverde prestaties en

prijs. De kleine en middelgrote bureaus die tijdig hun strategische koers hebben verlegd, komen met innovatieve hoogwaardige oplossingen tegen een tarief dat opdrachtgevers wel bereid zijn te betalen.

primaire waterkering overdragen aan de waterschappen. Daarbij gaat het niet alleen om een overdracht van het feitelijk beheer. Het

is de bedoeling dat ook de financiering van het Rijk naar de waterschappen gaat. Op korte termijn volgens een 50/50-verdeling; op langere

termijn wil het Rijk de primaire waterkeringen geheel voor rekening laten komen van de waterschappen. De nationale solidariteit op

Bert Schuthof, directeur OPTiMUM (facilitaire en financiële interimmanagers)

INGEZONDEN/ 4 Pas sociale paragraaf aan; Nieuws’BB19 ■ In de commotie bij VNG rondom de voorlopige bestuursakkoorden tussen het Rijk en de andere overheden wil ik er op wijzen dat

36

deze akkoorden ook op het gebied van de waterkeringszorg een belangrijk controversieel element bevatten. Het Rijk wil de zorg voor de


INGEZONDEN | COLOFON

het gebied van waterkeringszorg is hier in het geding. Het kan niet zo zijn, dat dunbevolkte gebieden met veel waterkeringen, zoals Zeeland en delen van het rivierengebied alleen moeten opdraaien voor de kosten van het dijkonderhoud. Hoewel Zeeland weinig snelwegen en spoorlijnen heeft, is het vanzelfsprekend dat Zeeuwen meebetalen aan de kosten van deze landelijke infrastructuur. Net zo vanzelfsprekend moet het zijn dat bewoners van de hogere en dichter bevolkte delen van Nederland meebetalen aan het onderhoud van alle primaire waterkeringen. In het bestuursakkoord Water wordt deze solidariteitsgedachte weliswaar met de mond beleden, maar de con-

cretisering blijft vaag en niet effectief. Er zou geen onevenredige verschuiving van lokale lasten mogen optreden. Daartoe wordt gesproken over mogelijke verevening tussen waterschappen, die uiterlijk in 2014 in wetgeving zal worden vastgelegd. Ik stel vraagtekens bij deze oplossing. Allereerst bevat het bestuursakkoord een open eind. Er is immers niets opgenomen voor het geval de verevening in 2014 niet is geregeld of om een andere reden niet doorgaat. En waarom moeten straks 25 waterschappen geld gaan innen en via ongetwijfeld ingewikkelde vereveningsformules met elkaar gaan verrekenen? De geloofwaardigheid van deze constructie is in het geding. Aan een bewoner van

de Veluwe of Twente valt niet uit te leggen waarom hij aan zijn waterschap zou moeten gaan betalen voor het onderhoud van primaire waterkeringen in andere delen van het land. Dat is iets voor de minister van Infrastructuur en niet voor de ‘dijkgraaf’ van de Veluwe. De financiering van de waterkeringszorg is nu via de nationale overheid eenvoudig en voor de burger begrijpelijk geregeld. In een tijd waar vermindering van bestuurlijke drukte en overbodige regelgeving centraal staan, vraagt nationale solidariteit om nationale financiering. Anton van Haperen, lid PvdAfractie Provinciale Staten van Zeeland

INGEZONDEN/ 5

BINNENLANDS BESTUUR Binnenlands Bestuur is een onafhankelijk weekblad voor ambtenaren en bestuurders bij de overheid. BB is een uitgave van Kluwer en verschijnt op vrijdag. Redactieadres Postbus 233, 2400 AE Alphen aan den Rijn tel: 0172 - 466 911 fax: 0172 - 466 980 e-mail: [email protected] www.binnenlandsbestuur.nl Hoofdredactie Erik van Zwam Chef redactie Rob Edens Eindredactie Marijke Bovens, Hans van Boxtel, Anouk Eigenraam Redactie Sjors van Beek, Hans Bekkers, Henk Bouwmans, Barry van Heijningen, Sandra Olsthoorn, Boudewijn Warbroek Boudewijn Warbroek Website-redactie Eric de Kluis (chef), Ilona Ordogh, Esther Walstra, Nadap Pieter, Margot Vos Limburg Redactiesecretariaat & Documentatie José Salhi, Thalien NanetteColenbrander Vaessen Columnisten Ton Bestebreur, Douwe Jan Elzinga, Paul Frissen, Max Pam, Jan Verhagen, Gerard van Westerloo Illustratoren B-Graphic, Niels de Hoog, Moker, Pluis, Shamrock Int., Nico Visscher

Broddelwerk voor bestuurders; Spraakmaker; BB20 ■ Verantwoordingsdag (in de volksmond ‘gehaktdag’) werd dit jaar uitgespreid over meer dan een week, net als gebruikelijk bij tegenpool Prinsjesdag. Op 12 mei werd het Financieel Jaarverslag Rijk aanboden aan minister de Jager van Financiën. Op 18 mei werd het door Saskia Stuiveling van de Rekenkamer gepresenteerd aan de Tweede Kamer, die daarover debatteerde op 19 mei. Er waren dit jaar meer communcatiemomenten, maar we zijn er nog niet, want de informatie is voor de burger wederom te complex en ontoegankelijk! Door te kiezen voor een aantal cruciale beleidsprioriteiten en daarover in hoofdlijnen te rapporteren wordt het al veel overzichtelijker. Via een multimediale site wordt de informatie veel toegankelijker en makkelijk opzoekbaar.

BB

Door social media kan een dialoog ontstaan met het publiek. In de VS kan de burger tot op postcode-niveau zien waar belastinggelden aan zijn besteed. De burger kan zelfs een stem uitbrengen of hij/zij vindt dat zijn belastinggeld op bepaalde projecten een goede investering is. Een dergelijke website wordt op deze manier onderdeel van goed bestuur. Het gaat eigenlijk niet om een verantwoording van het kabinet, want die zit er maar voor beperkte duur, maar om een verantwoording van de overheid, waar de burger belasting aan betaalt. Bij grote commerciele organisatie wordt verantwoording afgelegd via een aantrekkelijk jaarverslag met een gedegen uitleg over de resultaten. In tegenstelling tot het

bedrijfsleven gebruikt het Rijk steeds weer een andere standaard voor verslaglegging, waardoor het Financieel Jaarverslag Rijk steeds wisselt qua inhoud en opzet. Waarom niet aansluiten bij een internationale standaard voor verslaglegging in de publieke sector, zoals de IPSAS (International Public Sector Accounting Standards)? In de rapportage kan ook gebruik gemaakt worden van het CBS, SCP en CPB, die over een schat aan achtergrondinformatie beschikken. Kortom, voldoende kansen om de verantwoording te verbeteren, maar wil het Rijk dit wel echt ? En zo ja waar wachten we dan nog op om de kloof tussen burgers en politiek te verkleinen? Erik Janse en Jim Lindhout van ConQuaestor

Vaste medewerkers Lex van Almelo, Brian van der Bol, Louis Cornelisse, Martijn Delaere, René Didde, Ron van Gelderen, Wilma van Hoeflaken, Anja Hoffmans, Yvonne Jansen, Brigit Kooijman, Katja Kreukels, Mans Kuipers, Jos MoerJos Moerkamp, kamp, Carien Overdijk, Carien Overdijk, Kemal Rijken, Kemal Maurits Rijken,Schmidt, Maurits Schmidt, Henk Vlaming, Henk Vlaming, Martin Hendriksma, Anka Anka van Voorthuijsen, van Voorthuijsen, AndréAndré de Vos, deBert Vos,Vuijsje Bert Vuijsje Basis-ontwerp Astrid Janssen, Amsterdam Vormgeving COLORSCAN BV, Voorhout - www.colorscan.nl Druk Senefelder Misset, Doetinchem Advertentieafdeling Reserveren advertenties tijdschrift tel. 0172-46 66 03, email: [email protected] Informatie adverteren tijdschrift: tel. 0172-46 64 06 / 46 65 68 Reserveren advertenties website tel. 0172-46 66 03, email: [email protected] Informatie adverteren website: tel. 0172-46 65 68 / 46 64 06 Directie Frans Klaassen Uitgever Melle Immink Peter Eijckelhoff Marketing Lindsay Duijm, Dorothé Flanagan Abonnementen, opzeggingen en adreswijzigingen Heeft u vragen over uw BB-abonnement? Mail dan naar [email protected] of bel 0570-673344. Abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk 3 maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opgezegd. Bij niet tijdig opzeggen wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Voor (gratis) abonnement zie de website: http://www.binnenlandsbestuur.nl/ en ga naar abonnementen. Heeft u nog vragen mail dan naar [email protected] of bel 0900-500 50 60 50 (0, 10 ct.p.m). Betaalde abonnementen voor bedrijven, organisaties en professionals buiten de doelgroep: Jaarabonnement 187,- euro. Leden van gemeenteraden en Provinciale Staten 112,- euro. Los nummer 6,50 euro. De prijzen zijn exclusief btw. ISSN 0167-1146 Oplage: 52.050 © Het is niet toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van de uitgever artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen.

>> Bijdragen voor de rubriek ‘Ingezonden’ zijn welkom op het e-mailadres [email protected] onder vermelding van ‘Ingezonden’. Een bijdrage moet reageren op een artikel en mag niet langer zijn dan 400 woorden. De redactie behoudt zich het recht voor om bijdragen zonder overleg in te korten. Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

37

PERSONALIA BENOEMING

vice-voorzitter was. Eerder was ze stafmedewerker bij het provinciaal overleg welzijn Zuid-Holland en raadslid/fractievoorzitter van Links Voorburg.

■ Jan Geluk is met ingang van 1 juli voor een periode van 6 jaar herbenoemd tot dijkgraaf van waterschap Hollandse Delta. ■ De gemeenteraad van Bodegraven-Reeuwijk heeft besloten wethouder Christiaan van der Kamp (CDA, 44)van Midden-Delfland voor te dragen bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor het ambt van burgemeester van Bodegraven-Reeuwijk. ■ Het dagelijks bestuur van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) heeft ingestemd met de benoeming van Arjen Littooij als algemeen directeur van de VRR. Littooij start zijn werkzaamheden op 1 augustus. Momenteel is Littooij nog werkzaam als directeur veiligheid bij de gemeente Rotterdam. ■ Het dagelijks bestuur van het Stadsgewest Haaglanden heeft besloten Marion Stein voor te dragen als secretarisdirecteur bij het Stadsgewest Haaglanden. Zij volgt daarmee Bram Harkes op die per 1 augustus zijn werkzame carrière beëindigt en met FPU gaat. Stein is sinds 1992 werkzaam bij de gemeente Den Haag, waar zij vanaf 2002 de functie van griffier vervult. Behalve actief VNG-lid is Stein oprichter van de Vereniging van Griffiers, waar ze tot voor kort ook

38

■ Klaas Knot, financieel topambtenaar, wordt de nieuwe president van De Nederlandsche Bank en de opvolger van Nout Wellink, die per 1 juli met pensioen gaat. Knot is nu directeur financiële markten, plaatsvervangend thesauriër-generaal en één van de naaste adviseurs van minister de Jager. Hij is tevens deeltijdhoogleraar aan de universiteit Groningen. Al eerder werkte hij voor DNB en het Internationaal Monetair Fonds.

VERTREK ■ Het contract met de interim-gemeentesecre-


taris/algemeen directeur, P.A. Huijsman, eindigt deze maand na een periode van 1 jaar. Omdat nog geen duidelijkheid is over de beoogde herindeling in de Krimpenerwaard, wordt voorlopig geen procedure gestart voor het werven van een nieuwe gemeentesecretaris/algemeen directeur. De directeur bedrijfsvoering, M.C. van Es, neemt voorlopig de functie van gemeentesecretaris/algemeen directeur waar.

afgelopen maart gekozen als lid van de Provinciale Staten.

VACATURE ■ In Heumen (circa 16.600 inwoners) is sinds 1 maart het ambt van burgemeester vacant. De bezoldiging bedraagt 6.894 euro bruto per maand. Sollicitatiebrieven kunnen vóór 15 juni naar de commissaris van de koningin in Gelderland worden gestuurd. Een assessment kan deel uitmaken van de procedure. ■ Naar het ambt van burgemeester in Huizen hebben drie personen gesolliciteerd. Van deze kandidaten is één persoon fulltime werkzaam in het (lokaal) openbaar bestuur, twee personen

■ De gemeentesecretaris van Veldhoven, Karel Boonen, wordt per 1 september directeurbestuurder van WoonGoed 2-Duizend, een woningstichting gevestigd in Reuver, met als werkgebied vooral Midden- en Noord-Limburg. Hij heeft dan bijna 9 jaar als secretaris gewerkt bij de gemeente Veldhoven.

■ Voor de vacature van burgemeester in Simpelveld hebben twintig kandidaten gesolliciteerd, waaronder zes vrouwelijke. Van de kandidaten zijn zes lid van de VVD, vier van de PvdA, drie van het CDA, drie van een lokale partij, drie partijloos en één lid van GroenLinks. Nagenoeg alle kandidaten hebben een ambtelijke of politiek-bestuurlijke achtergrond.

ADVERTENTIE

‘FINANCIËN’

■ Gemeenteraadslid Mark Versteeg (PvdA, 27)heeft besloten te stoppen met zijn werkzaamheden als raadslid van de gemeente Anna Paulowna. In de vergadering van 30 mei neemt hij afscheid van de raad om zich volop te kunnen richten op zijn rol als Statenlid. Versteeg werd

zijn daarbuiten werkzaam. Één van de kandidaten is lid van de VVD, de ander van een plaatselijke politieke partij. De derde kandidaat is niet aangesloten bij een politieke partij. De nieuwe burgemeester zal naar verwachting in januari 2012 worden benoemd.

Wankele

Herindeling

Neem vóór 21 juni 2011 contact met ons op via 0172 - 46 66 03 of per e-mail: [email protected]

>> Tekst en foto’s voor de rubriek personalia graag sturen naar [email protected]. Gegevens voor deze rubriek kunnen ook worden gestuurd via www.binnenlandsbestuur.nl/personalia

INDEX

VACATURE-INDEX

In de vacature-index treft u een overzicht aan van alle vacatures die deze week zijn opgenomen in het tijdschrift of op de website van Binnenlands Bestuur

BESTUUR EN BURGERS Gemeente Coevorden

teamleider bestuurszaken & dienstverlening

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Doetinchem

raadsgriffier


Gemeente Gorinchem

lid van de rekenkamercommissie


Gemeente Purmerend

extern lid van de rekenkamercommissie


Gemeente Schiedam

bestuursassistent


JS Consultancy / gemeente

gemeentesecretaris / algemeen directeur


hoofd dienstverlening

pagina 42

Oegstgeest PublicSpirit BV / gemeente Wijdemeren

FINANCIËN EN ECONOMIE Brandweer Brabant-Noord

administrateur / vakinhoudelijk medewerker ondersteuning financiën

Gemeente Gorinchem

lid van de rekenkamercommissie

Gemeente Purmerend

extern lid van de rekenkamercommissie

JS Consultancy / gemeente Zeist

financieel adviseur backoffice


Nederlandse Organisatie voor

senior medewerker control



Wetenschappelijk onderzoek (NWO) Provincie Groningen

beleidsmedewerker povinciale bedrijven

pagina 24

Waterschap Brabantse Delta

afdelingshoofd inkoop en contractmanagement


gegevensmanager


Gemeente Waterland

afdelingshoofd algemene juridische zaken


Waterschap Hollandse Delta

manager juridische zaken


Gemeente Wierden

vergunningverlener milieu


Waterschap Rijn en IJssel

manager zuiveringsbeheer en riolering


ICT Gemeente Opmeer

JURIDISCH MILIEU PERSONEEL EN ORGANISATIE Brandweer Brabant-Noord

hr-specialist


Gemeente Bunnik

beleidsmedewerker p&o / coördinator


SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Gemeente ‘s-Hertogenbosch

lid adviescommissie wet werk en bijstand


VOORLICHTING EN COMMUNICATIE onderzoeker beleid

GR Drechtsteden

24 JUNI SPECIAL FINANCIËN. ADVERTEREN? BEL 0172 466603

ADVERTENTIE

$$ i i i

i i i

076 515 16 59

i

i i

0495 45 10 36

i

i i [email protected]

### !!" ! Binnenlands Bestuur | 28 mei 2011

39

INDEX

WONEN, RUIMTE EN VERKEER adviseur ruimtelijke ordening/stedenbouwkundige


Gemeente Deventer

senior adviseur bereikbaarheid


Gemeente Geldrop-Mierlo

bouwkundig medewerker gebouwenbeheer


Gemeente Hattem

specialist vergunningverlening & handhaving


Gemeente Helmond

teammanager geo-informatie


Gemeente Katwijk

senior beleidsmedewerker ruimtelijke ontwikkeling


Gemeente Leiden

medior civieltechnisch medewerker


Gemeente Utrechtse Heuvelrug

afdelingshoofd vgp


JS Consultancy / Provincie

programmamanager verkeersmanagement/ strategisch beleidsadviseur


NOC*NSF

projectleider accommodaties


Waterschap Hollandse Delta

senior medewerker directievoering en uitvoering


DHONDT Stedenbouw en Architectuur

Noord-Holland

ZORG, WELZIJN EN ONDERWIJS afdelingshoofd maatschappelijke ontwikkeling


teammanager onderwijs, cultuur en welzijn


Stiching Carmelcollege

beleidsmedewerker kwaliteitszorg & onderwijs


Stichting Carmelcollege

beleidsmedewerker kwaliteitszorg


Brandweer Brabant-Noord

administrateur / vakinhoudelijk medewerker ondersteuning financiën


GR Drechtsteden

onderzoeker beleid


ICTU

hoofd deliverymanagement


PublicSpirit BV / Bestuur Regio

teamleider regie op uitvoering

pagina 42

JS Consultancy / gemeente Hilversum JS Consultancy / gemeente Hilversum

OVERIGE

Utrecht

24 JUNI SPECIAL FINANCIËN. ADVERTEREN? BEL 0172 466603 ADVERTENTIE

!./$)/1" '$%&- +,&.$%&, " '(.$". (& )( .,/$(. '$%& *, )$)"-2& )(,($-./ )"* -$- )$- 2 /,-/- /$. ,(. " -#$&.0**,/ /,-/-" !.$), '.$ ! )&*,..$%- -. & )$).,*/.$ $) .,/$(. '$%& *, )$)" ))0 ,1). 1 ." 0$)",$%1*, ) *) ,1 ,+ ) #) '0)-.,/.//,0$-$ -. (($)"-+').*. +')-# 0 ,-#$'' )( . */ .*+ /$(. '$%& , )$)"2/'' ),$%1*, ))" " 0 ) 0 )-&$%& )1 ), *

*,'/,$$-#0$ -

- +. ( ,

",2$ ., #.

33)" )./$)-.. .,/$(. '$%& *, )$)".* . +-- ) ) *) ,-# $. (& )./-- ) 0 ,-#$'' ) *) , ' )0) 1 .

40


speci prevent aal voor iem en iede edewerkers reen hen sam die met enwerk t

U heeft meer invloed dan u denkt!

Het is tijd om u en uw organisatie van Power te voorzien! >> Ervaar hoe u zelf uw invloed kunt vergroten als preventiemedewerker >> Ontvang tools en tips om uw doelen te bereiken >> Stel uw eigen programma samen >> Deel ervaringen en kennis met vakgenoten >> Communiceer ter plekke met sprekers en collega’s (ook via uw mobiele telefoon) >> U ontvangt € 50,- korting als abonnee van Arbo of Praktijkblad Preventie of cursist van Copla opleiding Training en Consultants!

Ga voor meer informatie en online inschrijven naar:

www.arbo-online.nl/dagvandepreventiemedewerker

?\cjèb`cXXe+ *++-8?Nf\i[\e K
'*+/$+,.',' <$D8@C

è]f7glYc`Zjgì`k%ec

MffiY\jklli[\ij#kfgbX[\i\ekf\q`Z_k_fl[\ij GlYc`ZJgì`kjkXXkmffikffeXXe^\m\e[\j\XiZ_#n\imè^\ej\c\Zk`\mXekfgbX[\imffi fi^Xe`jXk`\jd\k\\edXXkjZ_Xgg\càb\kXXb%

@EK
nnn%glYc`Zjgì`k%ec GlYc`ZJgì`kdXXbk[\\cl`kmXe[\

Nàqf\b\ebXe[`[Xk\emffi[\mfc^\e[\]leZk`\j1

K\Xdc\`[\iI\^`\fgL`kmf\iè^ 9\jklliI\^`fLki\Z_k dXo%E/(%.''#$ 9èe\e[`kjXd\en\ibè^jm\iYXe[#nXXièe\^\e i\^`f^\d\\ek\efecfjdXb\càbd\k\cbXXim\iYfe[\e qàe#nfi[kjkiXk\^`jZ_ Y\c\`[mffi[\i\^`ffekn`b$ b\c[\emXjk^\jk\c[%M\imfc^\ejY\^\c\`[k9IL[\ l`kmf\iè^#[`\[ffi^XXej[ffi[\^\d\\ek\eq\c] ^\jZ_`\[k#\eq`\kkf\fgZfeZi\k\i\jlckXk\e%@e[\ Zfdgc\o\fd^\mè^mXejkiXk\^`\#b\k\ei\^`\\e l`kmf\iè^mXe[\Y\c\`[j gifa\Zk\eè[\Yfm\e$ ^\d\\ek\càb\jXd\en\ibè^qfi^klmffièk\îXc\ X]jk\ddè^d\k[\èk\ie\\e\ok\ie\gXikà\e%

8cjc\`[\imXelnk\XdmXegif]\jj`feXcj#Yi\e^kl jXd\e_Xe^\eY\ekl^\i`Z_kfg[\fekn`bb\cè^mXe lnd\ej\e%MXel`klngifZ\j$\egifa\ZkdXk`^\ n\ib\imXièê\\dkl[\Zfcc\^XËjZfXZ_\e[d\\è [\m\i[\i\fekn`bb\cè^mXe[\gif]\jj`feXc`k\`kfg [`kk\ii\è%LY\ek\\emXXi[`^\\efm\ikl`^\e[\ ^\jgi\bjgXike\iè[\ZfekXZk\ed\k[\m\c\i\^`f$ gXikà\e%L_\\]kYàmffib\li\imXiè^d\kèk\i$ ^\d\\ek\càb\jXd\en\ibè^%Lblekkfk\ed\k *ale`)'((fg[\q\]leZk`\i\X^\i\e%

?ff][;`\ejkm\ic\eè^ >\d\\ek\Nà[\d\i\e dXo%E.,%'''#$ ;\^\d\\ek\Nà[\d\i\e#è_\kql`[\emXe[\ gifmèZ`\Effi[$?fccXe[#jkXXkY\b\e[fd_XXim\c\ gcXjj\e#eXkllijZ_ffe\e_`jkfi`jZ_\cXe[^f\[\i\e% @e_\k^\d\\ek\_l`jk\Cffj[i\Z_kn\ib\eZX%(-' d\[\n\ib\ij%;\fi^Xe`jXk`\Zlcklli`jqXb\càb#i\jlc$ kXXk^\i`Z_k\eè]fid\\c%;ffiY\qlè`^è^\e\e[\ fekn`bb\cè^mXe\\ee`\ln[`\ejkm\ic\eè^jdf[\c nfi[k[\fi^Xe`jXk`\dfd\ek\\c^\nàq`^[%
èjgì\i\e[\c\`[è^^\m\e[\[`\qfn\cjkliè^^XXk ^\m\eXXe_\kfi^Xe`jXk`\Yi\[\gifîXddXÊYli^\i Z\ekiXXcËXcjXXe[\e`\ln\X][\cè^[`\ejkm\ic\eè^% LY\jZ_`bkfm\iil`d\m\iXe[\i$ dXeX^\d\ek\imX$ iè^è\\egfc`k`\b$Y\jkllicàb\fd^\mè^%L_\Yk m`j`\fg_f\glYc`\bj[`\ejkm\ic\eè^k\fgk`dXc`j\i\e \en\\kd\[\n\ib\ij#dXeX^\d\ek#Zfcc\^\\eiXX[ _`\ièd\\k\e\d\e%M\i[\iqàemXeY\cXe^1Zi\Xk`m`$ k\`k\e\\egiX^dXk`jZ_\èjk\ccè^%Lblekkfk\ed\k *ale`)'((fg[\q\]leZk`\i\X^\i\e%

Hocus pocus met fte s Rijk

Recommend Documents