HISTRILOGY PART 1 – SINGERSONGWRITERS VOOR DYLAN
Beginnen met SLAVEN SONG : track 1 op de CD ‘deel 1’ ___________________________________________________________________
Omdat ik vanavond heel veel ga praten over zwarten, wil ik eerst even uitleggen waarom ik de term ‘zwarte’ gebruik en niet de term ‘neger’. De geschiedenis wil dat er in Amerika altijd naar ‘negro’s’ werd gerefereerd als het over mensen ging die afkomstig waren uit Afrika. Waarom : het woord ‘negro’ betekent letterlijk ‘zwart’. Daar komt ook ons woord ‘neger’ van. Vanaf Martin Luther King, die niet sprak over negro’s, maar over ‘blacks’ of ‘afro-americans’, gebruikte men om politiek correct te zijn de term ‘blacks’ of bij ons ‘zwarten’. Vandaar dat ik die term ook ga gebruiken. Vele puristen zullen beweren dat alle hedendaags populaire muziek rechtstreeks is afgeleid van de geïmporteerde zwarte slaven. Dat bijvoorbeeld slavenliederen, zoals we er net één hebben gespeeld, aanleiding gaven tot blues en jazz, om vanaf daaruit zich te ontpoppen in rock & roll, om zo te verbasteren in allerlei subgenres als punk, hardrock, metal, etc… Of dat gospel aanleiding zou gegeven hebben tot het ontstaan van zwarte swing, soul, disco, dance, techno, etc… Maar heel dat, op zichzelf bijna overdreven politieke correctheid klopt niet helemaal. Zwarten zijn zonder discussie mede-verantwoordelijk voor het ontstaan van al deze genres, maar zouden zonder blanke invloeden nooit tot hun recht zijn gekomen. We kunnen in het geval van de Amerikaanse muziekgeschiedenis letterlijk spreken over een perfecte samensmelting van Afrikaanse volksmuziek en Amerikaanse volksmuziek, die op zijn beurt dan weer tot stand was gekomen door Franse, Engelse, Duitste, Spaanse en Ierse invloeden. Want, je kan stellen dat blues zuiver zwart van oorsprong is, maar de gitaar is nog altijd een Spaans instrument. Slavenliederen mogen dan wel puur zwart lijken, ze werden bijna zonder uitzondering gezongen in het Engels. Jazz mag dan wel zwarte pioniers hebben, een sax is uitgevonden in Dinant door Adolf Sax, en niet in Afrika. De reden waarom zwarten oorspronkelijk blues speelden met een slide is dan weer te danken aan het feit dat Afrikaanse instrumenten geen frets kennen. En zo is het Afrikaanse element in Amerikaanse folk onmogelijk weg te denken, net zoals het blanke element onontbeerlijk was voor de ontwikkeling ervan. In het geval van Amerikaanse muziek spreken we dus over een perfecte melting pot van culturen en hun muziek. Blues had bijvoorbeeld iets meer zwarte invloeden. Country was dan op zijn beurt weer iets ‘witter’. Bluegrass valt te omschrijven als een mengeling van blues en Ierse folk. Nu zijn het juist die drie elementen (blues, bluegrass of folk en country) die de basis vormen voor wat wij singer/songwriter muziek noemen. Nu weet ik dat je alleen al over blues, en zelfs country, een dagvullende seminarie kan geven, maar daar hebben we spijtig genoeg niet de tijd voor. Wel kan ik beginnen bij het begin en dat is naar mijn mening de Robbie Williams van de jaren twintig, de Chris Martin van Coldplay van 80 jaar geleden, de Moby van The Great South … Jimmie Rodgers.
___________________________________________________________________
JIMMIE RODGERS – BLUE YODEL NR 1 (T FOR TEXAS) track 2 op deel 1
Jimmie Rodgers wordt ook wel de vader van de country genoemd, hoewel hij de eerste bekende blanke was die blues ging combineren met bijvoorbeeld joddelen. Ralph Peer, een producer en recorder in Tennessee) zocht mensen om op te nemen. We spreken dan over eind jaren twintig. Hetgeen hij opnam van Jimmie Rodgers, waaronder deze T for Texas : Blue Yodel nr 1, werden million sellers. •
vrije uitleg over recording sessions in die tijd, het feit dat de markt toen werd gedomineerd door bijna uitsluitend singles (een album was letterlijk een ‘album’ dat bestond uit meerdere singles, vandaar ook de naam ‘album’), en even de vergelijking maken met hedendaagse artiesten en hun verkoop en de miljoenenverkoop van iemand als Jimmy Rodgers.
Jimmie Rodgers werd niet oud (36 jaar) maar met z’n pionierswerk op gebied van country is hij wel een gigantisch grote invloed geweest op country en folk sterren die na hem op het toneel zijn verschenen. Zijn ‘In The Jailhouse Now’ staat ook op de soundtrack van O Brother Were Art Thou. (wat een onvoorstelbaar accurate film blijkt te zijn)
CARTER FAMILY – KEEP ON THE SUNNY SIDE : track 3 op deel 1
Andere supersterren en tevens pioneers van country van die tijd waren ontegensprekelijk The Carter Family. Ze zijn vooral actief vanaf eind jaren 20 tot eind jaren 30. Maybelle, wat een aangetrouwde ‘Carter’ was trouwens, was de moeder van June Carter, die later met Johnny Cash, de King of Country, zou trouwen. Tevens was ze de uitvinder van wat muzikanten de ‘Carter Scratch’ noemen. • Vrije uitleg over de Carter Scratch met voorbeelden op gitaar. The Carter Family werd ook ontdekt door Ralph Peer van het platenlabel Victor (wat later RCA Victor zou worden, het latere vaste label van oa Elvis). Het waren dus maw labelgenoten van Jimmie Rodgers en ook zij verkochten miljoenen stuks van hun singles. Je kan dus stellen dat Jimmie en de Carters aan de basis liggen van wat nu bekend staat als de bilion-dollar-music-business. En Big Business was sowieso blank, omdat alle grote radiostations in handen waren van blanken. Het bereik van deze stations was veel groter dan de concurrentie en er werd op die zenders ook alleen maar blanke muziek gedraaid. Op zichzelf een hyper racistische gedachte, maar zeker niet uniek. Toen MTV uitkwam in Amerika, is er de eerste jaren van z’n bestaan ook geen enkele zwarte artiest getoond. Michael Jackson met Beat It was de allereerste zwarte artiest ooit op MTV.
Nu, de zwarten gaven daar geen reet om of het nu zwarte of blanke muziek was. Hetgeen ze wel deden was daaruit hun inspiratie halen om zelf nummers te schrijven. Ook was het een reden om hun muziekkunsten iets professioneler aan te pakken, in de hoop om ook ontdekt te worden. Gelukkig is dat na jaren zwoegen ook gelukt. En als we het dan toch over zwarten hebben …
WHERE DID YOU SLEEP LAST NIGHT – LEADBELLY : track 4 op deel 1 Of BLACK BETTY – LEADBELLY : track 5 en 6 op deel 1
In Tennessee was er dus de befaamde producer Ralph Peer. Je kan hem een klein beetje vergelijken met George Martin (de studioman achter de Beatles) of Phil Spector (de uitvinder van The Wall Of Sound’) Maar er was ook de bijna legendarische Alan Lomax, die niet echt in studio’s werkte, maar meer aan ‘fieldrecording’ deed. Hij zette slavenliederen op katoenkwekerijen, folksongs in dorpen en zelfs vocale kunsten van gedetineerden op plaat. Je kan hem beschouwen als een muzikale anthropoloog, die betaald werd door de overheid om de muziek van de Zuidelijke Staten in kaart te brengen. In één van die gevangenissen komt hij een zekere Huddie Ledbetter tegen, die niet alleen een moordenaar blijkt te zijn, maar ook de schrijver van tientallen blues-folk nummers. Lomax maakt van Huddie, die ondertussen toch maar gekozen had voor het pseudoniem Leadbelly, een heuse blues-folk superster. En dat z’n invloed verder reikte dan alleen maar de jaren dertig bewijzen de ontelbare covers die van hem zijn opgenomen. Nirvana’s Where Did You Sleep Last Night op de MTV unplugged CD en Ram Jam’s en Nick Caves vertolkingen van Black Betty zijn er enkele voorbeelden van. Van dezelfde generatie als Leadbelly is Robert Johnson, die later de bijnaam Father of The Blues zou verdienen. Hij is geboren in de Delta en is waarschijnlijk de meest invloedrijke vooroorlogse bluessinger/songschrijver. Bewijs hiervan is de lijst van grootheden die hem gecovered hebben : Eric Clapton, Led Zeppelin, Bob Dylan, Rolling Stones en zelfs The Red Hot Chilli Peppers. Z’n bekendste nummer is waarschijnlijk Cross Road Blues.
ROBERT JOHNSON – CROSS ROAD BLUES : track 7 op deel 1
Pas op : we mogen zeker zwarte blueslegendes als Blind Lemon Jefferson en Blind Willy Nelson niet vergeten, (blind zijn was blijkbaar hip in die tijd) maar dan zouden we teveel afwijken naar het pad van The Blues.
•
Vrij vertellen over de legende van Robert Johnson : hoe en waarom hij z’n ziel verkocht aan de Duivel, waar z’n exact graf ligt en waar de crossroads exact liggen)
Johnson was natuurlijk niet de uitvinder van de blues. WC Handy schreef er al over jaren daarvoor, maar hij, en anderen als Leadbelly en Jimmie Rodgers, was en waren wel de meest populaire en de meest verkopende. (vergelijking Sex Pistols : zij hebben punk niet uitgevonden, maar waren wel de eerste die het opnamen en de eerste die zich profileerden als punk in al z’n omvang). Johnson speelde alles, van blues tot folk. Hij moest wel om financieel te kunnen overleven, maar het zijn alleen z’n bluesopnamen die vereeuwigd zijn geweest en die we bijgevolg kennen. Maar als we het dan toch over folk gaan hebben, dan is deze man de grondlegger van de folk in de jaren 40.
WOODY GUTHRIE – THIS LAND IS YOUR LAND : track 8 of track 9 op deel 1
Woody Guthrie, geboren in Oklahoma in 1912, kan beschouwd worden als de grondlegger van de folk-protestsong beweging van de jaren 40, 50, 60 en zelfs daarna. Hij verschilde met z’n tijdsgenoten niet alleen qua muziek, maar vooral door z’n politiek getinte teksten, z’n linkse houding tov gelijkheid voor de zwarten en z’n afgunst voor alles wat extreem-rechts was. Hij was dan ook voor z’n muzikale carriere in de politiek betrokken en uitte dat met bijvoorbeeld een sticker op z’n gitaar te plakken waarop stond : ‘This Machine Kills Fascists’. Een man naar m’n hart dus. Later werd hij dan ook door de meeste Amerikanen gebrandmerkt als communist, wat eigenlijk de oorzaak is dat hij nooit een superster werd. Hij stierf in 1967 en was tegen die tijd wel een ‘godfather’ voor iedereen die iets met sociaal geëngageerde folk te maken had. Bob Dylan was niet alleen ’s mans grootste fan, hij is zelfs z’n carriere als troubadour begonnen als Guthrie-immitator. En één van Woody Guthrie’s collega’s en beste maten was deze man : Pete Seeger.
PETE SEEGER – IF I HAD A HAMMER : track 10 op deel 1
Iedereen kent natuurlijk ‘If I Had A Hammer’ van de hit die Trini Lopez ermee had in de jaren zestig, maar de originele, authentieke versie van dit nummer was een regelrechte oer-protestsong van Pete Seeger. Seeger mag dan wel relatief onbekend zijn bij ons, in Amerika heeft hij als vriend en collega van Guthrie en als componist van ontelbare singersongwriter nummers een zeer grote status. Bewijs hiervan is dat hij het ginder met succes is blijven doen tot z’n 85ste. Via Guthrie en Seeger komen we terecht in de fantastische jaren 50. Heel dat deccinium had ik graag laten beginnen met Hank Williams Sr.
HANK WILLIAMS – JAMBALAYA : track 11 op deel 1
Hoewel Hank Williams al platen maakte eind jaren veertig (letterlijk 1949), heeft hij z’n grootste faam verworven in het begin van de jaren 50. Williams kan beschouwd worden als de uitvinder van het spreekwoordelijke ‘sex, drugs & … tja … rock & roll’. Hij stond bekend in Nashville en omstreken als iemand die tonnen zoop, gigantische hoeveelheden drugs nam (voornamelijk pijnstillers omdat hij een aangeboren afwijking van z’n ruggewervel had), veel met wapens heulde, hotelkamers trashte, letterlijk geld uit hotelramen gooide, zat van het podium viel, het publiek uitschold en constant ruzie had met iedereen. Z’n zoon, Hank Williams Jr, zegt zelfs over z’n vader : ‘Dat de hele wereld m’n vader een fantastisch mens vindt, is dom. Heel Nashville haatte hem in zijn tijd.’ Kan zijn, maar hij is wel het genie dat de wereld ‘I’m so lonesome I could cry’ schonk. Harim (want dat was z’n echte naam) stierf in 1953 op de achterbank van z’n auto, terwijl z’n chauffeur dacht dat hij aan het slapen was. Maar Harim of Hank Williams is wel een gigantische mijlpaal geweest in de geschiedenis van de country, en bijgevolg ook in die van de songer-songwriter. In dezelfde adem als Hank Williams moet ook Lefty Frizzel vernoemd worden. En als we Lefty Frizzel zeggen, dan moet je gewoon de spreekwoordelijke Nashvilse brug slaan naar Willy Nelson en natuurlijk ook de King of Country (en persoonlijke favoriet) Johnny Cash.
JOHNNY CASH – RING OF FIRE : track 12 op deel 1
Eerst en vooral : wie Ring Of Fire geschreven heft, is niet echt duidelijk. Maar wat wel zeker is, is dat Anita Carter (dochter van Maybelle van The Carter Family en zus van June Carter, op haar beurt weer de vrouw van Cash) het nummer eerst op plaat heeft gezet. (zoals veel nummers trouwens in de geschiedenis : wie heeft ze geschreven. Kijk naar Hey Joe van Hendrix, dat was de definitieve versie.) Cash’s carriere begon bij Sun Records, het label dat vooral bekend is van Carl Perkins, Jerry Lee Lewis en Elvis. •
vrij vertellen over m’n ervaring in Sun Studio’s : gemarkeerd kruis op de vloer, micro en ik die zo zenuwachtig was dat ik er geen woord uitkreeg.
Allemaal early R&R stars, maar Cash werd daar gek genoeg niet bijgerekend. Hij verweefde folk elementen met Rock & roll trekjes, gecombineerd met een overschaduwende country invloed. •
vrij vertellen over ontmoeting van familie Cash aan z’n graf en ook het percussief geluid op z’n gitaar (gran’ ole oprey)
Johnny Cash schreef eigen materiaal. Diegene die ik hiervoor heb beschreven ook trouwens. En dat was goed voor platenlabels, maar uitgeverijen waren er niet happig op. Het betekende minder geld in hun laatje. Nashville trok vooral songschrijvers aan, zoals Willy Nelson en later ook bijvoorbeeld John Hiatt, om nummers te schrijven voor andere artiesten. Maar eiegen materiaal was niet echt gewenst. Dat was een trend die zich uitstrekte tot een stuk in de jaren zestig. De eerste platen van The Beatles bevatten ook veel covers. Maar eigen nummers betekende eigen teksten. En eigen teksten betekende een eiegen mening. Teksten over liefde, haat, maar ook over sociaal geëngageerde items. Cash schreef veel over de dood, misdaad en criminelen, maar was sociaal ook heel bewogen tov Native Americans en criminelen. En al deze ingrediënten, maar ook die van anderen zoals Guthrie, zorgden ervoor dat bijvoorbeeld Dylan ook over die dingen begon na te denken en te zingen. Voor Dylan mogen we ook Buddy Holly niet vergeten, maar die is al te veel r&r om hier besproken te worden. Hij speelde electrisch trouwens, en dat is iets wat folkies haatten. Iets wat midden jaren zestig Dylan zuur zou opbreken. • vrij vertellen over No Direction Home van Scorsese, waarin heel duidelijk wordt getoond dat Dyaln een jong ventje was die ‘het’ simpelweg wou maken en daardoor heel veel stijlen (folk, blues, country, Iers) bestudeerde om uiteindelijk tot een eigen geluid te komen. (Vertellen over avond bij Hautekiet thuis) Een nummer dat een traditional is, en dat trouwens ook terug te vinden is op O Brother Where Art Thou, is Man Of Constant Sorrow. De versie van Dylan is eigenlijk een mooi voorbeeld hoe hij traditionals naar z’n eiegen hand begon te zetten. (imitatie Dylan)
MAN OF CONSTANT SORROW – BOB DYLAN : track 13 op deel 1 A MAN OF CONSTANT SORROW – SOGGY BOTTOM BOYS : track 14 op deel 1
Einde deel 1 - pauze
HISTRILOGY – PART DEUX
Opkomst zonder band
A long, long time ago I can still remember how that music used to make me smile and I knew if I had my chance that I could make those people dance and maybe they’d be happy for a while but February made me shiver with every paper I delivered, bad news on the door step, I couldn’t take one more step, I can’t remember if I cried when I read about his widowed bride but something touched me deep inside, the day, the music, died. So... CHORUS Bye, bye Miss American Pie drove my Chevy to the levy but the levy was dry an them good ol’ boys were drinkin whiskey and rye singin this will be the day that I die, this will be the day that I die.
Ik denk dat als je aan honderd mensen vraagt of ze eens een nummer van een singer/songwriter willen zingen, dat er gemakkelijk de helft dit nummer zou kiezen. Een paar jaar geleden is het nog eens compleet verkracht door Madonna, maar de originele versie is die van Don Mclean uit 1971. Kenners van het genre zeggen altijd dat dit nummer over de dood, namelijk het vliegtuigongeluk, van Buddy Holly, Richie Valens en JP Richardson, alias The Big Bopper, ging. En dat is voor het grootste deel ook waar, alleen vergeet men er dikwijls bij te vertellen dat in de andere strofes het ook nog eens gaat over Bob Dylan, The Beatles en The Rolling Stones. In elk geval, hoe men het nummer en z’n tekst interpreteert is hier van minder belang. Feit wil dat Don Mclean het nummer begint van zijn versie van hoe de originele rock & roll voor de mensheid verloren ging op die dag in 1959. En ergens schetst hij op die manier ook hoe het werkelijk is gegaan. Rock & roll was tegen 1960 al duidelijk op z’n retour. Coniferen van weleer scoorden nog wel hits, maar de drive was uit het genre. Het werd geadapteerd door ‘de nieuwe groten’, zoals de Beatles en The Stones, die hun eerste langspelers volpropten met een mix van Rock & Roll covers en eigen nummers. De weg lag vrij voor popbands, die dikwijls meerdere genres in één nummer verweefden, maar ook voor een groep van muzikanten, die men systematisch meer en meer gingen klasseren onder de noemer ‘Singer/songwriters’. De term singer/songwriter is eigenlijk een soort van modewoord, dat op z’n eigen manier zo volledig de lading dekt, dat datzelfde modewoord al bijna meer dan 40 jaar dienst doet. In de jaren 20, 30, 40 en zelfs 50 sprak men niet over singer/songwriters, maar eerder over folk-singers, country-artists en blues-icons. Maar omdat dat zo’n onoverzichtelijke bende werd, creëerde men de term ‘singer/ songwriters’.
Men is die benaming eigenlijk gaan gebruiken vanaf de komst van Bob Dylan, omdat hij de eerste echte wereldster was, die afkomstig bleek te zijn uit het folkcircuit. Hij is trouwens ook met dat genre groot geworden. Om commerciële redenen sprak men in Europa, Engeland en delen van de States niet over een folkartiest, maar wel over een singer/songwriter. Net zoals de term ‘protestsong’. Ten tijde van Guthrie en Seeger sprak men over ‘social songs’. Maar vanaf Dylan werden dat ‘Protest-songs’. Ook weer een commerciële zet , want PR mensen en platenfirma’s zagen ook dat er miljoenen mensen sociaal en maatschappelijk ontevreden waren. (Het waren dan ook de woelige jaren van Martin Luther King, JFK, de oorlogen in Azië – waarvan het latere Vietnam waarschijnlijk nu de bekendste is – de race naar de maan, introductie van de computer, jongerenculturen en het begin van de seksuele revolutie. In het midden van dit alles stond op muzikaal gebied een jonge twintiger centraal, die sociaal geëngageerde (lees : protest) teksten combineerde met simpele akoestische muziek. Mensen begrepen tekstueel concreet wat er gezegd of gezongen werd en tot overmaat van jolijt kon iedereen die een paar akkoorden kende op een gitaar het nummer op gitaar begeleiden. Perfect dus om te fungeren tijdens demonstraties & sit-ins, want je hoefde niet een hele band en geluidsinstallatie mee te sleuren.
Vrij vertellen over de voordelen van een akoestische gitaar, met voorbeelden Bart, Guy en Wigbert komen vanachter in de zaal binnen met hun akoestische gitaren en zingen ieder een stukje van Blowing in The Wind. Ze komen dan naar het podium gewandeld tussen het publiek.
Bob Dylan wordt als Robert Allen Zimmerman in 1941 in Minesota geboren. Z’n helden zijn Hank Williams en Woody Guthrie. Hij leeft letterlijk voor z’n muziek en dat wordt na jaren zweten beloond met een platencontract bij Columbia. Hij schrijft zelf nummers, en onder invloed van Guthrie en Seeger, begint de inhoud van z’n teksten te neigen naar het meer sociaal geëngageerde. Door het feit dat hij eigenlijk nog piepjong is, spreekt hij de jonge Amerikanen meer aan dan bv Guthrie of Seeger. Hij wordt gebombardeerd tot protestzanger en scoort er wereldwijd succes mee. Andere artiesten herkennen al snel de kwaliteiten van z’n muziek en beginnen hem als gekken te coveren. Dylan is trouwens, na Lennon en Mcartney, de meest gecoverde artiest ooit ! Door het feit dat artiesten grotere hits scoorden met zijn nummers, kwam hij waarschijnlijk zelf met het idee op de proppen om het ook eens electrisch te proberen. Zonder het te beseffen zette hij op die manier een mijlpaal neer in de muziekgeschiedenis.
Vrij vertellen over Dylan -
Nonkel Bob die Dylan liet horen en waar ik geen zak aan vond.
-
No Direction Home : over het Boe-geroep
-
Live Aid : dat ik net dat stukje heb gemist omdat ik nieuwe videobanden moest gaan kopen, etc …
LIKE A ROLLING STONE – BOB DYLAN
Na 1965 is hij z’n eigenzinnige ‘ik’ gebleven, maar is zich steeds meer gaan verwijderen van de protestbeweging, tot zeer groot ongenoegen van z’n die-hard fans. Hij schreef nog boeken, acteerde in films, schreef meer dan 450 nummers, tourde veel, tourde soms jaren ook niet, etc … Dylan : you love him or you hate him, maar je kan niet ontkennen dat zijn invloed op de muziekgeschiedenis fenomenaal groot was. En om dat te schetsen heb ik even de legacy van Dylan in een soort van stamboom gegoten.
DONOVAN Donovan Leith wordt vlak na de oorlog geboren in Schotland. Hij begon z’n carrière als Dylan imitator, maar evolueerde naar een heuse hippy-ster. Dylan werd dat niet, omdat hij zich in de late jaren 60 niet echt profileerde als hippy. Donovan deed dat wel en scoorde hits met Catch The Wind, Colours, Universal Soldier, Mellow Yellow en Atlantis. Toen het hippydom bergafwaarts begon te gaan, brokkelde Donovan’s populariteit ook af. In de jaren 70 en zelfs 80 liet hij af en toe nog van zich horen, maar z’n invloed op de popmuziek was weg.
THE BYRDS The Byrds zijn het Californische antwoord op de Liverpoolse Beatles. (En niet The Monkees, die simpelweg een product waren van platenfirma’s en een TV station), en ook niet The Beach Boys, want scoorden hits vanaf het begin van de jaren 60, gelijktijdig met de Beatles.) Dylan schenkt The Byrds ‘ Mister Tambourine Man’ en daarmee halen ze ook meteen hun grootste hit uit hun carrière binnen. De groep heeft ontelbare bezettingen gekend, maar de meest interessante leden waren ongetwijfeld Roger McCuin, Gram Parsons en David Crosby. Die laatste is één van de 4 spilfiguren van de ‘supergroep’ Crosby, Stills, Nash en Young. Waarom een supergroep ? David Crosby was dus een Byrd, Graham Nash komt uit de Engelse popgroep The Hollies (Busstop) en Stephen Stills is afkomstig van Buffalo Springfield. Hij neemt uit diezelfde groep ook een zekere Neil Young mee. De groep kent zeer veel succes in de late jaren 60 en in de jaren 70, ook omdat ze zich volledig profileren als een hippy-groep, die maatschappelijke thema’s aankaartten zoals bijvoorbeeld in het nummer Ohio. Het nummer zelf gaat over de gebeurtenis in Ohio in 1970, waarin 4 studenten worden doodgeschoten door de National Guard. Neil Young schreef het nummer en het werd gereleased 10 dagen na de gebeurtenis.
OHIO – CROSBY, STILLS, Nash en YOUNG
THE BAND Dylan ging dus electrisch en had een degelijke live band nodig. In 1967 koos hij voor deze job 4 Canadezen uit, die zich voor de gelegenheid The Band doopten. (simpelweg omdat iedereen naar hen refereerden als ‘the band’ van Bob Dylan) Bekendste lid van deze formatie is ongetwijfeld Robbie Robertson (Somewhere down the crazy river) Later gingen ze ‘solo’ zonder Dylan en schreven oa. The Weight. Hun rockfilm ‘The Last Waltz’ blijft één van de topklassiekers uit het genre. (film is van M. Scorsese, die ook No Direction Home maakte)
THE WEIGHT – THE BAND
VROUWELIJKE SINGER/SONGWRITERS Joan Baez was een superster. En als je de film Woodstock eens bekijkt, dan kan je zien dat tussen al de choas and disorder, zij de enige is die een onvoorstelbaar perfecte vocale performance doet, zonder gitaar zelfs. En … ze is een tijdje Dylans lief geweest. Beiden mogen zeggen wat ze willen, als je de beelden ziet, dan maak je mij echt niks wijs. Bon, so be it. Feit is wel dat zij baan ruimde voor andere vrouwelijke singer/songwriters. Denk aan Joni Mitchell (Big Yellow Taxi), Carly Simon (You’re so Vain), Suzanne Vega (Luka), Tracy Chapman (Fast Car) en ook Carole King, die later mevrouw Paul Simon zou worden, gevolgd door Edie Brickel trouwens.
THE BEATLES De legende wil dat de Beatles in 65 hun eerste joint rookten in het gezelschap van Dylan. Of het waar is, weet ik niet, maar wat wel een feit is, is dat ze vanaf dat moment veel interessantere muziek begonnen te maken en dat de 3 singer/songwriters in de groep duidelijk hun eigen stempel gingen zetten op de nummers die ze schreven.
Vrij vertellen over the beatles
The Beatles werden ook aanschouwd als fashion-hippy-iconen, en het is vooral John Lennon die zich tijdens en na de split ging profileren als een protest-artiest. Denk aan Hilton’s Bed Peace, War is Over, Bag Peace, etc… Harisson sloeg de meer religieuze weg in en deed aan liefdadigheid. Denk aan My Sweet Lord, Bangla Desh Concert, huis voor de Krishna’s, etc … En tot slot Paul McCartney bewandelde solo en met z’n Wings meer de commerciële weg (Mull of Kintire). Toch zijn het mee van de meest invloedrijke singer/songwriters geweest die de popmuziek heeft voortgebracht.
WORKING CLASS HERO – JOHN LENNON
TOM PETTY Harisson en Dylan sloegen midden jaren 80 de handen in elkaar en besloten om, samen met Roy Orbison, Jeff Lyn, Steve Gath en Tom Petty The Travellin’ Wilburys op te richten. Petty & the Heartbreakers hadden een paar jaren daarvoor al gefungeerd als begeleidingsgroep van Dylan tijdens z’n Amerikaanse en Australische tours. Petty wordt beschouwd als één van de belangrijkste Amerikaanse elektrische troubadours.
WON’T BACK DOWN – TOM PETTY & THE HEARTBREAKERS
Tot zover de ‘legacy’ van Dylan. Natuurlijk heeft hij een perfecte voedingsbodem gecreëerd voor andere singer/songwriters, zoals David Ackles, David Blue, Tim Hardin, Phil Ochs en Tim Buckley. Deze laatste, Buckley dus, was zeer goede vriend van Jackson Brown, vader van Jeff Buckley (Hallelujah) en één van de hippy-troubadours van de jaren zestig. De familienaam Buckley heeft trouwens een vrij marcabere bijklank, omdat vader Tim in 1975 sterft aan een overdosis heroine en cocaine. Jeff aan de andere kant verdrinkt in 1997 in de Mississipi in Memphis. Troubadours hebben zo hun eigen manier om deze wereld te verlaten. Nick Drake (waarvan ik Pink Moon uit 72 z’n persoonlijk hoogtepunt vind) sterft aan een overdosis antidepressieva (!!!) John Denver, de man die ons Thank God I’m a Country Boy, Country Roads en Leaving on a Jet Plane schonk, vloog zich met z’n eigen vliegtuigje te pletter op de Californische kust. Net zoals Jim Groce trouwens, de man van Bad, Bad Leroy Brown. John Lennon werd doodgeschoten voor z’n apartement in het Dakotagebouw in NY door Mark Chapman, fan van het eerste uur trouwens. Harisson werd neergestoken, maar besloot later toch maar om te sterven aan kanker. En dat lot onderging ook Warren Zevon
WEREWOLVES OF LONDON – WARREN ZEVON
Zevon was goeie vriend van Jackson Browne (Browne was Zevon’s producer), die op zijn beurt dan weer maatjes was met Tim Buckley. Buckley was vader van Jeff, wiens Halleluja’ te horen is in de film ‘Schreck 2’. En wie Schreck zegt, zegt Dreamworks (firma van Steven Spielberg en platenfirma van bv. Eels). En wie aan Dreamworks denkt, denkt aan Randy Newman. Newman is altijd een songschrijver pur sang geweest, niet alleen door z’n disney-composities voor Toy Story en A Bug’s Life, maar ook door andere klassiekers, waarvan Short People waarschijnlijk één van de bekendste is. Singer/songwriters hanteren niet altijd de akoestische gitaar. Denk aan Leonard Cohen (Suzanne), Tom Waits, Joe Jackson en Tori Amos. Allemaal klassiek geschoolde pianisten.
Langs de andere kant zitten er ook heuse gitaarvirtuozen tussen : James Taylor (man van Carly Simon en bedenker van You Got A Friend), Luka Bloom, John Cougar Mellencamp (Jack & Diane) en Eric Clapton (Layla). En zeker niet te vergeten en waarschijnlijk één van de meest ondergewaardeerde gitarist ooit : Paul Simon.
ME AND JULIO DOWN BY THE SCHOOLYARD – PAUL SIMON
Paul Simon wordt geboren in 1942, hetzelfde jaar als McCartney, Graham Nash en Lou Reed trouwens. Hij vormde jarenlang met Art Garfunkel het duo Simon & Garfunkel. Wat weinigen weten is dat ze voor hun internationaal succes ‘Tom & Jerry’ heetten. Vanaf de tweede helft van de jaren 60 scoren ze letterlijk de ene hit na de andere, waaronder Sound Of Silence, I am a Rock, A Hazy Shade of Winter, Mrs Robinson (van de film The Graduate met Dustin Hoffman), The Boxer, Bridge Over Troubled Water, Cecellia en El Condor Pasa. In 1970-71 gaan ze uit elkaar en gaat Simon solo. Art Garfunkel acteert wat (Catch 22) en schrijft later ook de monsterhit ‘Bright Eyes’.
Vrij vertellen over die videoclip
Simon released in 72 z’n eerste echte solo-lp (hij had er in 65 al één gemaakt, zonder al te veel succes), die simpelweg Paul Simon heet. Persoonlijk vind ik de nummers op die plaat waarschijnlijk de beste songs die de man ooit gemaakt heeft. Niet alleen pareltjes als Papa Hobo en Mother & Child Reunion kan je er op terugvinden, maar ook het fantastische Me & Julio down by the schoolyard, het nummer dat we net gespeeld hebben. Simon, begint in z’n solocarrière meer en meer wereldmuziek te verweven in z’n eigen nummers. Denk bv aan het album Graceland (Call me all, Boy In The Bubble) waarin Afrika centraal staat. Of z’n Rythm of the Saints, waarop meer Zuid-Amerikaanse invloeden te horen zijn. Maar het meest spectaculaire uit z’n loopbaan is ongetwijfeld z’n reunie met Garfunkel in 1981 in Central Park, waar ze hun oude hits nog eens bovenhaalden voor een publiek van een half miljoen mensen. Central Park ligt in New York, en dat is zowat het Mekka voor een man als Lou Reed. Reed maakt ook in de 2de helft van de jaren 60 furore met The Velvet Underground, waarin ook de Engelse John Cale zit. Maar hij verzilverd z’n status als artiest en songschrijver maar pas echt als hij solo gaat. LP’s als Transformer (walk on the wild side) en Berlin zijn ondertussen wereldklassiekers. In 1989 doopt hij z’n toenmalige LP zelfs ‘New York’. En wat ligt er vlak naast New York … yep, New Yersey
THE RIVER – BRUCE SPRINGSTEEN
Springsteen is het levend uithangbord voor New Jersey, Amerika en all american rock & roll. Maar terwijl sommigen denken dat hij een echte patriot is (denk aan Born in the USA) bekritiseerd de man in z’n nummers het dagelijkse leven in de States.
Vrij vertellen over 1984 en op het veld werken
De kerel heeft prachtplaten gemaakt, waaronder Greetings from Asbury Park, The Wild, The Innocent & the E street Shuffle, The River, Tunnel of Love en zelfs z’n laatste Devils & Dust is fenomenaal. Met z’n nummer ‘Streets of Phillidelphia’ wint hij zelfs 4 grammy awards en één oscar. Z’n band, The E Street Band, behoort zelfs tot de één van de meest gewaardeerde live groepen ter wereld. Ze bestaan uit oa. Clarence Clemmens (die nog de hit ‘Friend of Mine’ heeft gehad met Jackson Browne), Steve van Zandt oftewel Little Steven (beter bekend van de hit ‘Sun City’ en van de serie The Sopranos) en drummer Max Weinberg, beter bekend van ‘Late Night with Conan O’brain – The Max Weinberg 7. The Boss is misschien niet echt het stereotype beeld dat mensen hebben van singer/songwriters, maar albums als Nebraska markeren de man als een echt songschrijverstalent. En dat hij hevig antibush militant is, benadrukt alleen maar zijn sociaal engagement. Andere All American icons zijn niet tegensprekelijk John Hiatt (Have a Little Faith in Me) en John Cougar Mellencamp (ook zeer anti-bush). In Canada, het thuisland van The Band, Neil Young en … Pamela Anderson vinden we ook nog Daniel Lanois, die niet alleen kompaan van Brian Eno is en producer van U2, mùaar ook maker van ‘Acadie’ en ‘For the beauty of Wynona’.
Vrij vertellen over Brian Eno en Microsoft
In Nieuw Zeeland vallen vooral de broertjes Finn op door hun singer/songwriterstalent. Tim Finn ken je van de hit ‘Fraction Too Much Fiction’. Later is hij bij z’n broer Neil gaan spleen in Crowded House. Nu maken ze cd’s onder de naam ‘The Finn Brothers’.
En in Engeland, het land van Steven Georgiou, beter bekend als Cat Stevens, werden singer/ songwriters Moslim en gingen ze Yusef Islam heten. Maar er waren er ook die punkinvloeden lieten infiltreren in troubadourmuziek. Zoals deze Billy Bragg
NEW ENGLAND – BILLY BRAGG
En dan hebben stilaan de belangrijkste singer/songwriters van de 20ste eeuw gehad. Natuurlijk zijn er nog honderden die ik vergeten ben en zijn er minstens nog eens zoveel die de laatste 10 jaar succes hebben gehad, maar ik heb letterlijk de geschiedenis van singer/songwriters willen schetsen, en me niet alleen willen vastpinnen op hedendaagse troubadours. Als je de geschiedenis van bv Amerika of de Verenigde Staten moet uitleggen, dan ga je ook niet een half uur zitten zeiken over 9/11. De gebeurtenissen die aanleiding gaven tot zoiets zijn minstens even belangrijk, zo niet belangrijker. Binnen 100 jaar mag mijn achter-kleinzoon komen vertellen over de singer/songwriters van de 21ste eeuw. Toch zou ik zeker Ben Harper, Jack Johnson, Ryan Adams, Joseph Arther, Donovan Frankenreiter, Badly Drawn Boy en Eels nog willen vernoemen als waardige vaandeldragers van de hedendaagse singer/songwriter-cultuur. Tot slot zou ik willen afsluiten met mijn persoonlijke favoriet, de man die begon als computerprogrammeur, in de jaren 70 en 80 bass was van The Attractions, daarna betoverende soloplaten heeft gemaakt en ontegensprekelijk op mijn begafenis zal gedraaid worden. Elvis Costello.
GOOD YAR FOR THE ROSES – ELVIS COSTELLO
