Bijlage 1 bij raadsvoorstel 10G201214/375289
Notitie ‘Afweging koop of lease ondergrondse afvalcontainers’
Inleiding Op 1 maart 2006 heeft de raad de Contourennota Afvalbeheer(st) vastgesteld. Hiermee is groen licht gegeven om een aantal projecten uit te voeren die de rechtmatigheid en de beheersbaarheid in het gemeentelijk afvalbeheer vergroten. Één van deze projecten betreft de invoering van ondergrondse afvalcontainers met toegangspasjes. In het raadsbesluit van 24 april 2007 (registratienummer 129188) is uitgebreid ingegaan op de argumenten die de invoering van het systeem van ondergrondse afvalcontainers met een toegangspasje rechtvaardigen. Middels haar besluit van 24 april 2007 heeft de raad goedkeuring gegeven voor een krediet van € 2.627.300 voor dit project. Met hetzelfde besluit is vastgesteld dat de benodigde afvalcontainers en bijbehorende vervangingsonderdelen zullen worden aangeschaft via een Europese aanbestedingsprocedure waaraan totaal 6 gemeenten deelnemen. Inmiddels is de leverancier van de afvalcontainers bekend en kan een nauwkeuriger beeld worden gegeven van de kosten die met de invoering van dit systeem gemoeid zijn. In april 2007 is voorgesteld om de ondergrondse afvalcontainers in eigendom aan te schaffen. In voorliggend raadsvoorstel wordt deze keuze ter discussie gesteld en voorgesteld om op grond van de genoemde afwegingen een keuze te maken tussen ‘in eigendom aanschaffen’ en ‘leasen via de gemeentelijke inzameldienst (Twente Milieu)’. De leasebedragen waarnaar dit voorstel verwijst, zijn dan ook gebaseerd op de leasebedragen die Twente Milieu aan gemeente Hengelo heeft geoffreerd. Aangezien de voorbereidingen voor het invoeren van de ondergrondse afvalcontainers reeds in een ver gevorderd stadium zijn wordt in voorliggend voorstel tevens gerapporteerd over de voortgang bij dit project.
Afweging koop of lease Bij de afweging tussen ‘kopen’ of ‘leasen’ zijn naast de hoogte van de financiële lasten nog andere aspecten relevant die de uiteindelijke keuze beïnvloeden. Bij het gebruik of de toepassing van een product speelt tevens het gebruiksgemak mee (ontzorging). Kunnen de afvalcontainers gedurende hun levensduur zonder problemen in gebruik blijven of heeft de gemeente de zorg voor het onderhoud van de containers om deze goed te laten functioneren? Hieronder zullen de diverse aspecten bij dit project puntsgewijs worden behandeld in relatie tot de afweging ‘kopen’ of ‘leasen’.
Beheersmatige aspecten Zorgplicht en grip op de afvalinzameling Op basis van artikel 10.21 Wm heeft een gemeente de zorgplicht voor de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen bij elk perceel binnen haar grondgebied waar deze afvalstoffen kunnen vrijkomen. Vanwege deze zorgplicht is het voor de gemeente van belang om zo veel mogelijk de grip te houden op de afvalinzameling. In principe houdt de gemeente maximale grip wanneer zij het eigendom heeft over de afvalcontainers. Wanneer de prestaties van de inzameldienst langdurig beneden niveau zouden zijn, en veel klachten ontstaan, kan de gemeente eenvoudig een andere inzameldienst contracteren, zonder dat dit afbreuk doet aan de bestaande inzamelstructuur. Er hoeven in dat geval immers geen nieuwe containers te worden aangeschaft. In de situatie van Hengelo is er echter sprake van een op afstand gezette, verzelfstandigde inzameldienst, waarvan gemeente Hengelo aandeelhouder is. De inzameldienst en de gemeente hebben daarbij een gezamenlijk belang om de afvalverwijdering zo efficiënt mogelijk te regelen met oog voor de belangen van de partijen die de openbare ruimte beheren. In het geval van Hengelo zal de gemeente dus ook maximale grip behouden wanneer de containers via een leaseconstructie van de inzameldienst in gebruik worden genomen.
DSPDF_C07F_31303330343239303030.DOC
Pagina 1 van 9
Rol- en taken afvalbeheer gemeente Taakveld Afvalbeheer van afdeling Beleid en Advies is primair verantwoordelijk voor de implementatie van wet- en regelgeving op het gebied van het beheer van huishoudelijke afvalstoffen binnen het gemeentelijk afvalbeleid en de coördinatie en monitoring van de dienstverlening door de verschillende bij de afvalverwijdering betrokken partijen. Het beheer en het onderhoud van ondergrondse containers past feitelijk niet bij deze regievoerende taak van taakveld Afvalbeheer. Het beheer en zeker het onderhoud van de ondergrondse afvalcontainers is specialistisch werk, dat logischerwijze dan ook bij derden neergelegd zal worden, ongeacht het feit of de afvalcontainers door de gemeente worden gekocht of geleaset. Ontzorging De term ‘ontzorging’ laat zich het gemakkelijkst uitleggen door een vergelijk te maken met de aanschaf van een leaseauto. De gebruiker hoeft zich alleen te richten op het gebruik van de auto zelf (hoe kom ik van A naar B?) en heeft geen omkijken naar bijvoorbeeld het onderhoud van het voertuig. Wanneer de auto onverhoopt kapot gaat of anderszins niet zou starten regelt de leasemaatschappij een vervangend voertuig en de gebruiker kan gewoon blijven rijden. Wanneer het gaat om het gebruik van ondergrondse afvalcontainers spelen er meer belangen mee dan het individuele belang zoals dat bij de bestuurder en zijn leaseauto van toepassing is. De ondergrondse afvalcontainers worden door meerdere mensen gebruikt en heeft bovendien een vaste plek in de openbare ruimte. Dit betekent dat veel mensen hinder zullen ondervinden wanneer een dergelijk systeem niet naar behoren functioneert. Mensen kunnen hun afval niet kwijt wanneer een container verklemd zit en de kans op bijplaatsing van afval is groot. Niet alleen zorgt dit voor een slechte uitstraling naar de omgeving, maar dit vergroot tevens de kans op het ontstaan van zwerfafval. Op 27 mei 2009 heeft de raad ingestemd met de invoering van diftar. Hierbij worden inwoners van Hengelo afgerekend op de hoeveelheid afval die ze aanbieden. Om de hoogte van deze ‘afvalstoffenbelasting’ te kunnen bepalen zijn dus ‘perfect’ werkende systemen nodig. Dit betekent onder andere dat de risico’s op storingen aan ondergrondse afvalcontainers tot een minimum moeten worden beperkt en dat eventuele storingen zo mogelijk binnen 24 uur dienen te zijn verholpen. Schade en aansprakelijkheid In de bouwnijverheid en in de installatietechniek is het reeds meerdere jaren gebruikelijk om de vakmensen c.q. monteurs de beschikking te geven over een eigen voertuig en een eigen set gereedschap. Gebleken is namelijk dat op deze basis veel zorgvuldiger met het materiaal werd omgegaan. De voertuigen worden beter onderhouden en minder gereedschap gaat kapot en/of raakt zoek. In Hengelo zullen alle ondergrondse afvalcontainers worden geleegd door de inzameldienst. Wanneer de containers in eigendom zijn van de gemeente, zal de inzameldienst zich primair richten op het snel en efficiënt legen van zoveel mogelijk afvalcontainers. Naar verwachting zal het een behoud zijn voor de ondergrondse afvalcontainers wanneer deze in eigendom komen van de inzameldienst. Bovendien voorkom je dat de inzameldienst en de gemeente naar elkaar gaan wijzen wanneer een container niet geleegd kan worden in verband met een mechanische of digitale storing aan de container. Wanneer de containers in eigendom komen van de inzameldienst, zal deze direct verantwoordelijk worden voor het verhelpen van storingen en/of het uitvoeren van reparaties aan de containers. De lijnen worden daarmee korter omdat de gemeente hier niet meer als schakel tussen hoeft te zitten. Dit bevordert een snellere afwikkeling van de storing of reparatie. Het beheer van de minicontainers wordt overigens reeds gedurende meerdere jaren uitgevoerd door de inzameldienst, naar volle tevredenheid van de gemeente. Locatie containers De ondergrondse afvalcontainers worden op diverse plekken in de openbare ruimte geplaatst. Dat betekent dat veel belangen gemoeid zijn bij het vinden van een geschikte locatie. Zo dient de locatie op een goed bereikbare plek te staan voor de toekomstige gebruikers en tevens voor de inzameldienst die de containers dient te legen. Verder mag de verkeersveiligheid niet in het geding komen door de plek van de container en mag de locatie geen afbreuk doen aan belangrijke groenstructuren in Hengelo. Aangezien het grootste gedeelte van de containers ondergronds zit, zal de uiteindelijke positie van de container mede bepaald worden door de ligging van onder meer kabels en leidingen. Omdat er zoveel belangen gemoeid zijn met het vinden van een geschikte locatie zullen een aantal ondergrondse afvalcontainers ook op particuliere grond geplaatst moeten worden. Dit vergt een goede afstemming met de grondeigenaar. Niet alleen dient deze akkoord te
DSPDF_C07F_31303330343239303030.DOC
Pagina 2 van 9
gaan met de plek van de container, ook zal deze permanente toegang tot de container moeten geven voor het gebruik, het legen en het onderhoud van de container. Dit moet worden geregeld middels zogenaamde ‘opstalovereenkomsten’. Vanwege het feit dat zoveel belangen gemoeid zijn bij de uiteindelijke containerlocatie en mede vanwege het feit dat de gemeente de ‘regisseur is van de openbare ruimte’ is het belangrijk om de eindverantwoordelijkheid van dit onderzoek bij de gemeente te houden. Opgemerkt wordt dat met het locatieonderzoek vrij snel is gestart nadat het krediet voor de aanschaf van ondergrondse afvalcontainers is verleend in mei 2007. Het locatieonderzoek is dan ook nagenoeg afgerond. Het feit dat de gemeente de regie voert over dit locatieonderzoek is uiteindelijk niet relevant voor de keuze of de containers in eigendom komen van de gemeente of via een leaseconstructie worden aangeschaft. Ingeval van lease kunnen aan het opstalrecht aanvullende voorwaarden worden verbonden, waarmee de gemeente het opstalrecht kan overdragen aan een derde. Conclusie De financiële aspecten buiten beschouwing latend, kan worden geconcludeerd dat het beheer en het onderhoud van de ondergrondse afvalcontainers het beste kan worden uitgevoerd door de inzameldienst, aangezien deze dienstverlening beter bij de core business van de inzameldienst passen dan bij de primaire taken van de gemeente. Verder is de relatie tussen de gemeente en de inzameldienst zodanig van aard dat de gemeente maximale grip houdt op de dienstverlening van de inzameldienst, enerzijds via het aandeelhouderschap in de inzameldienst en anderzijds als opdrachtgever.
Financiële aspecten Zoals hierboven reeds vermeld zijn de ondergrondse afvalcontainers aangeschaft via een Europese aanbestedingsprocedure, waarbij Twente Milieu heeft opgetreden als aanbestedende dienst. De gemeenten kunnen de ondergrondse containers in eigendom overnemen van Twente Milieu of in gebruik nemen via een leaseconstructie met Twente Milieu. Voor Hengelo zijn de kosten doorgerekend voor beide opties (zie bijlage 1). De eenmalige projectkosten worden bij beide opties ten laste gebracht van de Reserve Afvalverwerking. Bij koop worden de overige investeringen geactiveerd. Bij lease komen de leasekosten en de bijkomende kosten van fysiek onderhoud en digitaal beheer van de containers rechtstreeks ten laste van de exploitatie. De financiële bijlage bestaat uit 2 paragrafen. Één paragraaf betreft de financiële bijlage welke is gebaseerd op de uitkomsten van de hiervoor bedoelde Europese aanbesteding. Hierbij zijn in groen de bedragen vermeld ingeval van ‘koop’ en in geel de bedragen ingeval van ‘lease’. Onder de opsomming van de kosten zijn de posten voor ‘dekking’ uitgewerkt. De tweede paragraaf betreft de financiële bijlage van het raadsvoorstel van 24 april 2007 (stuknummer 129188). Deze is bijgevoegd omdat enkele posten in de loop der tijd anders zijn opgebouwd. Aan de nummering van de posten is te zien op welke wijze de oude posten zijn opgesplitst of samengevoegd. Ook zijn enkele nieuwe posten bekend. Hieronder volgt een toelichting op de kosten en de dekking.
Kosten Aanschafwaarde In april 2007 is besloten dat de ondergrondse afvalcontainers met de bijbehorende vervangingsonderdelen via een gezamenlijke Europese aanbestedingsprocedure zouden worden aangeschaft. Hierbij heeft Twente Milieu opgetreden als aanbestedende dienst namens de 6 deelnemende gemeenten, tevens aandeelhouders (Enschede, Hengelo, Almelo, Oldenzaal, Hof van Twente en Losser). De aanschafprijs voor deze (vervangings)producten is daarmee gelijk voor elke deelnemende partij. De kosten voor de aanbestedingsprocedure worden ook verdeeld over alle deelnemers, afhankelijk van de hoeveelheid afgenomen (vervangings)producten en zijn daarmee onafhankelijk van de keuze voor kopen of leasen. Rentepercentage In 2009 is op verschillende momenten getoetst tegen welk rentepercentage Twente Milieu een financiering voor de containers in Hengelo zou kunnen krijgen en tegen welk doorbelast gemiddeld
DSPDF_C07F_31303330343239303030.DOC
Pagina 3 van 9
rentepercentage de gemeente de containers zelf in eigendom zou kunnen aanschaffen. Gebleken is dat beide partijen rekenen met een rente-omslagpercentage van 5,5%. Projectgebonden toeslag De aandeelhouders van Twente Milieu zijn overeengekomen dat op de doorlevering van ondergrondse afvalcontainers en vervangingsonderdelen een projectgebonden solvabiliteitstoeslag van 2% wordt gehanteerd teneinde de solvabiliteit van Twente Milieu sneller op het gewenste niveau te krijgen. Aandeelhouders zijn van mening dat een solvabiliteit van 25% noodzakelijk is voor een gezonde bedrijfsvoering. Getracht wordt om dit in 2011 te bereiken. De projectgebonden toeslag is dus van toepassing ongeacht het feit of de containers in eigendom worden aangeschaft dan wel via een leaseconstructie. Bestaand areaal Hengelo heeft verspreid op haar grondgebied ca 250 blokcontainers staan. Deze worden allemaal vervangen door nieuwe ondergrondse afvalcontainers, naar verwachting ca 164 stuks. Deze nieuwe systemen bestaan uit een betonbak, stalen binnenbak, veiligheidsplatform en een inworpzuil met IRDC-systeem. Het IRDC-systeem regelt de elektronische toegang tot het systeem en registreert het aantal stortingen op de container. Hengelo heeft vanaf ca 1997 reeds een flink aantal ondergrondse afvalcontainers geplaatst. In de loop der jaren hebben de afvalcontainers zich echter steeds verder ontwikkeld. Het bestaand areaal bestaat uit vier generaties (4 typen) 149 stuks, waarvan er 30 in de binnenstad zijn geplaatst en reeds in eigendom zijn van Twente Milieu. Het bestaand areaal is onderworpen aan een technisch onderzoek. Hieruit is gebleken dat de 1e en 2e generatie (47 stuks) dusdanig verouderd zijn dat het niet rendabel is deze technisch op te waarderen naar het kwaliteitsniveau van de nieuwe systemen. Verder bleken 3 afvalcontainers van de 4e generatie in verband met vandalisme in dusdanig slechte staat te verkeren dat deze ook vervangen moeten worden door geheel nieuwe systemen. In totaal moeten dus 50 stuks van het bestaand areaal worden vervangen door nieuwe systemen. De overige containers van de 3e en 4e generatie (69 stuks), met uitzondering van 5 stuks, moeten allemaal worden voorzien van een nieuwe inworpzuil met IRDC. Voor 20 containers zal tevens een nieuwe veiligheidsvloer worden geplaatst. De uitgezonderde 5 zijn van het nieuwste type generatie en blijken nog in perfecte staat. In de financiële paragraaf voor de leaseconstructie zijn de afzonderlijke, initiële vernieuwingskosten voor het bestaand areaal niet zichtbaar, in tegenstelling tot de financiële paragraaf voor koop. Hengelo heeft ervoor gekozen om zoveel mogelijk eenheid te krijgen in de kosten die periodiek betaald moeten worden, dit om schommelingen in de afvalstoffenheffing te voorkomen. In principe variëren voor het bestaand areaal de vernieuwingskosten per container, afhankelijk van de technische staat. Normaliter resulteert dit in verschillende leasebedragen voor de diverse containers, omdat de kapitaalslasten een onderdeel zijn van de leasebedragen (hier zowel de boekwaarde van de container als de vernieuwingskosten). Om eenzelfde leasebedrag te krijgen voor het gehele bestaand areaal zijn twee maatregelen genomen: 1) In het leasebedrag zijn de gemiddelde vernieuwingskosten per container opgenomen. 2) Het bestaand areaal van de gemeente heeft geen boekwaarde meer en zal “om niet” aan Twente Milieu worden overgedragen. Deze maatregelen leiden met elkaar tot een zo laag mogelijk zelfde leasebedrag per bestaande container. Via het fysiek onderhoud en digitaal beheer, welke gelijk zijn gesteld voor het gehele areaal ondergrondse afvalcontainers (zowel bestaand als nieuw) worden bij Twente Milieu voldoende reserveringen opgebouwd om de noodzakelijke vervangingen ieder jaar te kunnen financieren. Nieuwbouw Ten behoeve van een aantal onlangs opgeleverde nieuwbouwcomplexen in Hengelo zullen voor de afvalverwijdering eveneens 13 nieuwe ondergrondse afvalcontainers worden geplaatst. In totaal worden dit jaar dus 227 nieuwe ondergrondse afvalcontainers geplaatst. Grondverzet De betonbakken voor de nieuwe systemen moeten worden ingegraven. Dat betekent dat in totaal op 227 locaties graafwerkzaamheden dienen te worden verricht. Vanwege de hoge grondwaterstand in Hengelo dient op al deze locaties bronnering te worden toegepast. De grond die vrijkomt uit de putten (2 x 2 x 3 meter) komt op basis van verricht (bodem)onderzoek in aanmerking voor hergebruik binnen Hengelo en zal worden afgevoerd naar de Grondbank Hengelo.
DSPDF_C07F_31303330343239303030.DOC
Pagina 4 van 9
Op slechts één locatie is bij (voor)onderzoek bodemverontreiniging aangetroffen. Hier worden aanvullende (bodem)beschermende milieumaatregelen getroffen door de aannemer. De vrijkomende grond wordt afgevoerd naar een erkend verwerker. In verband met de aanwezigheid van kabels en leidingen is een stelpost opgenomen per locatie om onvoorziene kosten in verband met het omleggen en/of repareren van kabels en leidingen te dekken. Bij koop dienen de plaatsingswerkzaamheden te worden geactiveerd. Bij lease worden deze verrekend in het leasebedrag. De afvoer van grond en de overige onvoorziene zaken zullen bij beide opties als eenmalige projectkosten ten laste van de Reserve Afvalverwerking worden gebracht. Afvoer containers Aangezien veel gemeenten overstappen op het gebruik van ondergrondse afvalcontainers komen de oude blokcontainers niet meer in aanmerking voor producthergebruik en worden deze afgevoerd ten behoeve van materiaalhergebruik. De betoncocons gaan naar de puinbreker. De oude metalen rolcontainers worden geshredderd. De afgekeurde (delen van) bestaande ondergrondse afvalcontainers worden eveneens naar de shredder afgevoerd voor materiaalhergebruik. Hiervoor is een stelpost per container bepaald aan de hand van de gemiddelde kosten van eerder afgevoerde containers. Vanzelfsprekend zijn de uiteindelijke kosten ook afhankelijk van de metaalprijs. Herinrichting (oude) containerlocaties De locaties waar de blokcontainers zijn verwijderd en de locaties waar de graafwerkzaamheden voor de nieuwe containers hebben plaatsgevonden worden door de aannemer en afdeling Civiel Techniek waar nodig in samenspraak met de omwonenden opnieuw bestraat en/of aangeplant. Voor deze werkzaamheden is een stelpost per locatie opgenomen. Boekwaarde bestaand areaal Zoals reeds gememoreerd heeft het bestaand areaal geen boekwaarde meer en wordt het “om niet” overgedragen aan Twente Milieu. De kosten voor vervangingsreserveringen zijn opgenomen in de post ‘fysiek onderhoud’ en ‘digitaal beheer’. Verder is de looptijd van de leaseovereenkomst afgestemd op de ‘ouderdom’ van de bestaande systemen en de te verwachten reële exploitatieperiode (10 jaar). Van het bestaand areaal ondergrondse containers in Hengelo (149 stuks) zijn 30 stuks reeds in eigendom van Twente Milieu. Projectkosten Voor de levering van de ondergrondse afvalcontainers is een openbare Europese aanbestedingsprocedure gevolgd. Hierbij zijn door meerdere partijen verschillende kosten gemaakt, o.a. voor de technische specificatie van de containers (Programma van Eisen), de juridische ondersteuning, de procedurele begeleiding, het testen van de containers etc. De eerste aanbesteding is niet naar wens verlopen aangezien deze niet resulteerde in de economisch meest voordelige aanbieder. Daarom was een tweede procedure noodzakelijk. De kosten zijn daardoor hoger uitgevallen dan voorzien. Tussen de deelnemende gemeenten en de aanbestedende dienst is overeengekomen dat de aanbestedingskosten in de vorm van een opslagpercentage worden doorbelast. De hoogte van het opslagpercentage is bepaald uit de ‘som van de aanbestedingskosten’ gedeeld door de ‘som van de totale leveringen aan nieuwe systemen en inworpzuilen’ (8,41%). Het opslagpercentage is geheven over elke af te nemen ondergrondse afvalcontainer, inworpzuil en veiligheidsvloer. In voorliggend document is eerder gemeld dat met alle aandeelhoudende gemeenten is afgesproken dat over dit project een aparte projectgebonden solvabiliteitstoeslag van 2% wordt geheven. Deze toeslag wordt geheven over elke af te nemen ondergrondse afvalcontainer, inworpzuil en veiligheidsvloer en tevens over de plaatsingskosten voor elke nieuw geplaatste container. Zowel de aanbestedingskosten als de projectgebonden solvabiliteitstoeslag moeten worden gezien eenmalige projectkosten. Met Twente Milieu is afgesproken dat deze kosten zullen worden afgekocht. De gemeente Hengelo brengt deze kosten ineens ten laste van de Reserve Afvalverwerking. Alhoewel de afname van producten door Hengelo tijdens de looptijd van het project groter is geworden, is tussen gemeente Hengelo en Twente Milieu overeenstemming bereikt over de maximalisatie van deze projectkosten. Voor de projectkosten is een eenmalige afkoopsom van € 92.000 overeengekomen.
DSPDF_C07F_31303330343239303030.DOC
Pagina 5 van 9
Voorlichting en communicatie Om de huidige en toekomstige gebruikers van de ondergrondse afvalcontainers te informeren over de verbeteringen van de containers wordt op verschillende manieren met de doelgroep gecommuniceerd. Hiervoor is onder meer een informatiefolder opgesteld. Fysiek onderhoud en digitaal beheer Nut en noodzaak van goed onderhoud aan de ondergrondse afvalcontainers zijn reeds toegelicht onder het kopje ‘ontzorging’. De kosten voor correctief onderhoud kunnen worden beperkt indien voldoende preventief onderhoud wordt gepleegd aan de containers. Doordat de containers zijn uitgerust met elektronica welke enerzijds de toegang tot de container regelt en anderzijds geschikt is voor het registreren van eventuele storingen (o.a. verklemmingen) en hoeveelheden aangeboden afval, is voor de containers mechanisch en digitaal onderhoud noodzakelijk. In de financiële paragraaf zijn onder beide posten ook de reserveringen opgenomen voor de belangrijkste vervangingsonderdelen voor de mechanische en elektronische werking van de container. De kosten voor fysiek onderhoud en digitaal beheer zijn zowel bij koop als lease gelijk. Cofinanciering In het raadsvoorstel voor de vervanging van de blokcontainers door ondergrondse containers (besluit d.d. 24 april 2007, stuknummer 129188) is ingegaan op het positieve effect van deze maatregelen op de kwaliteit van de leefomgeving. Collectieve afvalcontainers zijn voorzieningen die hoofdzakelijk zijn bestemd voor hoogbouwbewoners. De meeste hoogbouw in Hengelo is in bezit van woningbouwcorporaties. Een geringer deel is in handen van particuliere ontwikkelaars of investeringsmaatschappijen of particuliere VVE’s. De kosten die dus gemoeid zijn met deze kwaliteitsslag in de openbare ruimte worden hoofdzakelijk gemaakt voor de huurders c.q. eigenaren van deze complexen. Taakveld afvalbeheer is dan ook van mening dat van deze groep eigenaren een financiële bijdrage mag worden gevraagd voor de kosten die gemoeid zijn met de realisatie van dit project. Met de vaststelling van het hiervoor aangehaalde raadsvoorstel heeft de raad te kennen gegeven dat zij zich kan vinden in de argumentatie voor cofinanciering. Bij het betreffende besluit is ook de hoogte van de bijdrage per container vastgesteld, te weten 50% van de ‘initiële investerings- en plaatsingskosten voor een nieuwe container’. Nu de aanbestedingsprocedure voor de levering van de containers is afgerond kan dit bedrag worden vastgesteld op € 3.100,- per container (50% van ‘€ 4.000 + € 2.200’). De cofinanciering vanuit projectontwikkelaars blijkt in een vroeg stadium reeds te kunnen worden geborgd. In het stadium van (voor)ontwerp kunnen deze kosten immers worden opgenomen in de projectbegroting van een nieuw te ontwikkelen plan. Op dit moment kan voor 13 containers bij nieuwbouwprojecten een bijdrage worden verwacht. Bij koop dient deze bijdrage op basis van BBV-voorschriften te worden verrekend met het investeringsbedrag en leidt dit tot lagere structurele jaarlasten. Bij lease wordt deze bijdrage verrekend met de Reserve Afvalverwerking. De onderhandelingen met de grootste woningbouwcorporatie zijn stil komen te liggen in verband met de ontwikkelingen in enkele grote projecten die gelijktijdig speelden tussen de gemeente en deze corporatie. In de financiële paragraaf is derhalve geen rekening gehouden met een bijdrage door de woningbouwcorporaties. Wel zal worden getracht deze onderhandelingen in de loop van dit jaar opnieuw op te starten. Vanuit de particuliere VVE’s mag redelijkerwijze geen bijdrage worden verwacht aangezien deze partijen op andere fronten geen maatschappelijk belang delen met de gemeente.
Dekking Budgetruimte kapitaallasten betoncocons Zoals reeds genoemd zijn de betoncocons met een boekwaarde van € 231.751 niet meer bruikbaar. Deze zullen worden afgevoerd. De boekwaarde dient daarom vervroegd te worden afgeschreven ten laste van de Reserve Afvalverwerking. Hierdoor vallen ook de kapitaallasten vrij. Dit levert een dekkingsruimte op voor een bedrag van € 25.798. Drietal kredieten ondergrondse containers In de begrotingen 2008 t/m 2010 zijn ten behoeve van areaaluitbreiding een 3-tal kredieten voor ondergrondse containers beschikbaar gesteld (totaal ter hoogte van € 240.000). Hiervan is slechts voor een bedrag van € 7.171 besteed. Het restant is op dit moment niet nodig en kan worden afgesloten. Hierdoor valt budgetruimte vrij van weggevallen kapitaalslasten ter hoogte van € 36.088.
DSPDF_C07F_31303330343239303030.DOC
Pagina 6 van 9
Logistieke voordelen In het raadsvoorstel van 24 april 2007 is reeds toegelicht dat de ledigingkosten voor ondergrondse afvalcontainers lager zijn dan de ledigingkosten voor blokcontainers. Dit heeft te maken met de grotere opslagcapaciteit van de ondergrondse containers. Dit levert een jaarlijkse besparing op van ca € 220.000. Zodra alle blokcontainers zijn vervangen door ondergrondse afvalcontainers kan ook de vulgraad per container worden bijgehouden, omdat de nieuwe containers zijn voorzien van elektronica om hoeveelheden te registreren. Verwacht wordt dat een aanvullende besparing op de inzameling kan worden gerealiseerd wanneer alleen (bijna) volle containers worden geleegd. Het exacte voordeel is momenteel nog niet te berekenen, omdat de vulgraad per locatie kan afwijken, afhankelijk van samenstelling van de bevolkingsgroep waarvoor de container bestemd is. Bekend is bijvoorbeeld dat senioren doorgaans minder afval produceren. Voor deze berekening zijn ervaringscijfers nodig. Dit voordeel is daarom vooralsnog niet ingeboekt. Minder verwerkingskosten fijn restafval In Hengelo wordt ca 20 kg/inwoner meer fijn restafval aangeboden in vergelijking tot het landelijk gemiddelde. Wanneer er voorzichtigheidshalve vanuit wordt gegaan dat éénderde hiervan illegaal is aangeboden (d.w.z. door onbevoegden), zou met de invoering van de afgesloten ondergrondse afvalcontainers jaarlijks gemiddeld € 60.000 aan verwerkingskosten op fijn restafval bespaard kunnen worden. (Het verwerkingstarief voor fijn restafval is de afgelopen jaren gedaald. Het hier genoemde bedrag is reeds gecorrigeerd voor deze prijsverlaging). Het aandeel illegaal gestort afval in de blokcontainers wordt pas inzichtelijk ongeveer een jaar na de gemeentebrede invoering van de ondergrondse afvalcontainers. Vermindering afvaldump In de programmabegroting van 2007-2010 heeft de gemeente zichzelf ten doel gesteld om de hoeveelheid afvaldump met 50% te verminderen door een gerichtere aanpak vanuit handhaving. Door een vermindering van de afvaldump kan de gemeente besparen op de kosten van het opruimen van gedumpt c.q. bijgeplaatst afval. Verwacht werd dat het door middel van streng handhaven mogelijk moest zijn om jaarlijks ca € 40.000 te besparen op de verwijderingkosten. In 2007 is echter een enorme toename geconstateerd aan de hoeveelheid geproduceerd grof restafval. Ter illustratie: voor de inzameling van grof restafval was in 2007 ca € 23.000 begroot. De werkelijke kosten voor de inzameling bleken dat jaar ruim € 100.000. In 2008 en 2009 zijn achtereenvolgens € 143.000 en € 137.000 aan kosten gemaakt voor de inzameling van grof restafval. Genoemde kosten betreffen zowel de hoeveelheid op afroep ingezameld grof restafval als het opruimen van bijgeplaatst en gedumpt afval. Ook de aangeboden hoeveelheid grof afval op het afvalbrengpunt is de laatste jaren toegenomen. De capaciteit bij afdeling Stadstoezicht blijkt reeds gedurende enkele jaren onvoldoende om een significante vermindering van de hoeveelheid bijgeplaatst en gedumpt afval te bewerkstelligen. Het op basis van het advies “ondergrondse containers” uit 2007 ingeboekte voordeel ad € 40.000 dient daarom in de begroting te worden teruggedraaid.
Samenvatting Kort samengevat zijn de resultaten van het afwegingskader voor kopen of leasen als volgt weer te geven (tabel 1 op volgende pagina):
DSPDF_C07F_31303330343239303030.DOC
Pagina 7 van 9
Tabel 1.
Afwegingskader kopen of leasen ondergrondse afvalcontainers.
Afweging
Koop
Lease
Toelichting*
Zorgplicht en grip op de afvalinzameling Rol en taken afvalbeheer
+
+
Gelijk en in beide situaties voldoende gedekt.
0
+
Ontzorging
0
+
Schade en aansprakelijkheid
0
+
Locatie containers
0
0
Aanschafwaarde / vervangingswaarde
+
+
Rentepercentage
-
-
Projectgebonden toeslag
-
-
Plaatsingskosten
+
+
Fysiek onderhoud en digitaal beheer
-
-
Cofinanciering
-
-
Onttrekking eenmalige projectkosten aan Reservefonds afvalbeheer Exploitatiekosten / structurele jaarlasten
--
-
+
+
Structurele dekking binnen begroting via lastenverlaging
+
+
Saldo structurele kosten en dekking
+
+
Effect Reserve Afvalverwerking 2010
--
-
Gemeente als regisseur, dus waar mogelijk kiezen voor minder bemoeienis met uitvoering Gemeente als regisseur, dus waar mogelijk kiezen voor minder bemoeienis met uitvoering Eigendom en schade en aansprakelijkheid bij één partij, hier inzameldienst. Een partij verantwoordelijk. Meer duidelijkheid. Locatiekeuze ivm afweging meerdere belangen beter door gemeente uit te voeren. Grotendeels afgerond. Locatiekeuze echter niet beïnvloed door keuze voor koop of lease. Gelijk, aangezien de containers vanuit dezelfde aanbesteding wordt geleverd. Positief effect tov raming 2007 ivm aanbestedingsvoordeel. Beide partijen rekenen met 5,5%. Nadelig tov raming 2007 (5,25%). Gelijk, voor beide situaties 2%. Nadelig effect tov raming 2007. Besluit tot toepassing toeslag is genomen ná 2007. Gelijk. Positief effect tov raming 2007 ivm aanbestedingsvoordeel. Gelijk voor koop en lease. Nadelig effect tov raming 2007 (€ 230 per container), oa omdat deel vervangingsreserveringen nu is opgenomen in deze post. Effect voor koop en lease gelijk, echter bij koop gebruikt voor verlaging structurele lasten, bij lease gedoteerd aan de Reserve Afvalverwerking. Minder inkomsten uit cofinanciering dan geraamd in 2007. Nadelig effect tov raming 2007 (ca € 181.000). Koop nadeliger dan lease (als gevolg van cofinanciering), eenmalig € 40.300. Positief effect tov raming 2007. Positief effect o.a. als gevolg van aanbestedingsvoordeel. Voordeel lease tov koop 1e jaar ca € 27.500. Voordeel daalt jaarlijks. Uiteindelijk leidt lease tot een beperkt nadeel. Positief effect tov raming 2007, voor koop en lease gelijk. Lagere ledigingkosten (€ 37.000), doch minder besparing op verwerkingskosten fijn restafval (€ 13.000). Besparing op inzamelkosten niet gerealiseerd ivm niet halen doelstelling reductie afvaldump (€ 40.000). Echter meer dekking uit vrijvallende kapitaallasten door vervallen kredieten. Positief effect tov raming 2007. Leidt tot jaarlijkse besparing van ca. € 120.000. (Voordeel lease tov koop is 1e jaar € 27.500. Uiteindelijk leidt lease tot een beperkt nadeel). In 2010 grotere onttrekking uit Reserve Afvalverwerking tov raming 2007 (€ 60.326) door hogere eenmalige projectkosten, structureel lagere kosten en structureel hogere dekking. Effect bij koop nadeliger (ca € 68.000).
Opmerking bij de tabel: * Genoemde bedragen zijn afgeronde getallen.
Conclusie Met name vanwege de beheersmatige aspecten is het gunstiger voor de gemeente Hengelo om de ondergrondse afvalcontainers te leasen via Twente Milieu. Financieel is lease de eerstkomende
DSPDF_C07F_31303330343239303030.DOC
Pagina 8 van 9
jaren voordeliger, doch dit voordeel daalt jaarlijks en slaat uiteindelijk om in een beperkt nadeel (doordat bij lease wordt gerekend met gemiddelde kapitaallasten).
DSPDF_C07F_31303330343239303030.DOC
Pagina 9 van 9
