Hier ben ik! Sterke verhalen over familie en migratie. Wat u allemaal moet weten als u de tentoonstelling wilt lenen. Een handleiding

Hier ben ik! Sterke verhalen over familie en migratie

Wat u allemaal moet weten als u de tentoonstelling wilt lenen. Een handleiding.

Hier ben ik! Tentoonstelling met sterke verhalen over familie en migratie

Migratie is van alle tijden en van alle plekken. Migratie is een universeel verschijnsel. Maar ook uniek door de persoonlijke, menselijke ervaring. Migratie wordt echter al te vaak geassocieerd met algemene termen als ‘gezinshereniging, arbeidsmigratie, vluchtelingen, allochtonen, asielzoekers, emigratie,…’ Maar wat is de impact van migratie op een gemeenschap, op een familie, op een mensenleven? Wat is het persoonlijke verhaal van de migrant, en wat is het verhaal van zijn of haar nakomelingen? ^ De expo ‘Hier ben ik’ licht een tip van de sluier en neemt u mee langs uiteenlopende familiekronieken. Migranten en nakomelingen van migranten vertellen u aan de hand van familiefoto’s over de impact die migratie heeft gehad op hun familie en op hun persoonlijke ontwikkeling. ‘Hier ben ik’ geeft persoonlijke, vaak emotionerende getuigenissen weer van mensen die omwille van uiteenlopende redenen en motieven hier een nieuwe thuishaven hebben gevonden. Ze toont hoe deze mensen gaandeweg meer en meer verbonden raakten met onze samenleving, bijvoorbeeld door nieuwe familiale banden die ze hier zijn aangegaan, omwille van hun kinderen die hier opgroeiden, of omwille van de vrijheid die ze hier vonden. De tentoonstelling toont dan ook in de eerste plaats de mens achter de migrant, het verhaal achter de cijfers, en draagt bij tot een meer genuanceerde beeldvorming van de etnischculturele gemeenschappen die deel uitmaken van onze samenleving. De verhalen die in ‘Hier ben ik’ aan bod komen, zijn heel herkenbaar voor mensen die hier pas zijn toegekomen en zich een weg proberen te vinden in onze maatschappij. De getuigenissen tonen immers hoe ‘oudkomers’ bepaalde moeilijkheden en dilemma’s overwonnen of tot nieuwe inzichten kwamen tijdens hun integratieproces. Zo bieden de portretten inspiratie en antwoorden voor de ‘nieuwkomers’ die zich een plaats proberen te verwerven in onze samenleving. De herkenbaarheid van de getoonde verhalen blijkt overigens duidelijk uit interesse die vanwege nieuwkomers voor de tentoonstelling aan de dag werd gelegd. Van alle exposities die tot dusver in Atlas liepen, stond ‘Hier ben ik’ bij inburgeraars het meest in de belangstelling. De tentoonstelling leent zich dan ook uitstekend als lesinstrument, bijvoorbeeld binnen de context van een inburgeringstraject. 1 Tot slot kan ‘Hier ben ik’ ook ingezet worden als een instrument om te werken rond de betekenis en het belang van erfgoed. De tentoonstelling kan immers samen met de ‘TransitVerhalenbus’ (zie onder) bij een instelling of organisatie geposteerd worden om het thema en het belang van erfgoed - voor sommige groepen en individuen vooralsnog een abstract gegeven – aan betekenis te doen winnen. Op die manier kunnen expo en verhalenbus elkaar versterken bij de ontsluiting van migratie-erfgoed. 1

‘Hier ben ik’ liep in Atlas van december 2010 tot februari 2011. De tentoonstelling werd gebruikt als lesinstrument bij de lessen Maatschappelijke Oriëntatie en bij de zogenaamde Stadsklappen (gespreksrondes waarbij nieuwkomers en autochtonen in dialoog gaan omtrent brede maatschappelijke thema’s). Ook klassen uit het secundair onderwijs bezochten de tentoonstelling om hun leerlingen bekend te maken met de impact en de gevolgen van migratie. Hierbij dient aangestipt dat steeds meer jongeren in het onderwijs zelf een migratie-achtergrond hebben. Deze tentoonstelling draagt er toe bij dat deze jongeren reflecteren over hun eigen migratie-achtergrond en die van anderen (zie ook ‘Educatieve map’).

Transit verhalenbus De expo ‘Hier ben ik’ betekende ook de lancering van de ‘Transit-Verhalenbus’ van Museum Red Star Line. De Transit-Verhalenbus is een mobiele ‘verhalenverzamelaar’ die de komende 2 jaar rondrijdt, op zoek naar persoonlijke verhalen en erfgoed over migratie. Zoals eerder vermeld bestaat de mogelijkheid om de tentoonstelling als de Transit-Verhalenbus als één pakket te ontlenen, en op die manier gericht in te zetten op de ontsluiting van migratieerfgoed. De verhalen en objecten die verzameld worden via de Transit-Verhalenbus, maken kans om opgenomen te worden in de collectie van het nieuwe Museum Red Star Line | People on the Move, vanaf zomer 2012.

Wilt u meer weten over de Transit-Verhalenbus, neem contact op met Museum Red Star Line Nadia Babazia p/a Hessenhuis Falconrui 53 2000 Antwerpen Tel. 03 206 03 50 [email protected]

Praktische info Heeft u vragen over het uitlenen van de tentoonstelling? Neem contact op met: Tom Van Mieghem Atlas, Carnotstraat 110 2060 Antwerpen Tel. 03 338 71 13 [email protected] De tentoonstelling is gratis mits een aantal voorwaarden.

Technische fiche De tentoonstelling ‘Hier ben ik!’ bestaat uit een aantal foto’s, tentoonstellingspanelen en audiovisueel materiaal: De foto’s 10 horizontale foto’s (afmetingen ± 150 x 100 cm, ± 1 cm dikte) om op te hangen, elk voorzien van twee ogen (L en R bovenaan ∅ ± 0,5cm) voor het plaatsen van een haak. (zie foto’s FOTO 1 tem 10) De tentoonstellingspanelen 18 x verticale foto/tekst panelen (afmetingen ± 130 x 260 cm, ± 1 cm dikte, genummerd van 1 tem 18) die enkel in verband kunnen rechtstaan, elk voorzien van drie gaten voor het plaatsen van bouten en klemmen, waarvan er 4 x 3 panelen in Z-verband staan en 3 x 2 in L- verband. Voor de volgorde van de panelen en de verbanden zie de foto’s met de overeenkomstige namen : Z-VERBAND-1 = bestaat uit paneel 1, 2, 3 Z-VERBAND-2 = bestaat uit paneel 4, 5, 6 Z-VERBAND-3 = bestaat uit paneel 7, 8, 9 Z-VERBAND-4 = bestaat uit paneel 10, 11, 12 L-VERBAND-1 = bestaat uit paneel 13, 14 L-VERBAND-2 = bestaat uit paneel 15, 16 L-VERBAND-3 = bestaat uit paneel 17, 18 Drieëndertig zwartgeschilderde houten klemmen houden de constructie samen. De klemmen zijn voorzien van twee boorgaten voor bouten (66 x) + moerplaten(66 x) + vleugelmoeren (66 x). Ze schuiven over de zijkanten van de panelen, waarbij er telkens twee panelen aan elkaar kunnen worden bevestigd, en dit op drie plaatsen, nl. bovenaan, in het midden, en onderaan elk paneel (zie foto’s klemmen-1 en klemmen-2).

1

2

Bij de tentoonstelling horen ook 28 koffers. De koffers worden, in sets van twee, geplaatst aan de uiteinden van elk VERBAND (dus 7 VERBANDEN met elk 2 sets koffers = 28 koffers). Voor de plaatsing van de koffers zijn er uitsparingen voorzien, onderaan in de panelen, waar de metalen houders in passen. Aan de hand van de foto’s van de verschillende VERBANDEN, kan u de juiste koffers bij de juiste panelen plaatsen. Voor elke koffer is er één zandzak, die in de koffer moet worden geplaatst, ter stabilisering van de panelen. Zo’n zandzak weegt ongeveer 10 kg.

Bijkomende materialen voor de opstelling 1. Sokkels • 1 x licht cyaan blauwe gesloten houten sokkel (H 80 cm x B 50 cm x D 40 cm) voorzien van een paneel aan de zijkant dat kan worden losgeschroefd (7 kruisvijzen) voor het plaatsen van apparatuur en kabels.

1

•

2 x licht cyaan blauwe houten sokkels (H 80 cm x B 50 cm x D 35 cm) open aan de achterzijde voor het plaatsen van apparatuur en kabels.

2

2. Monitors • 2 x SONY LCD monitors WEGA (17 inch) vooraan zwart met afneembare lichtgrijze achterwand, voor de nodige aansluitingen + 2 x SONY adapters met netstroomkabels (2 x). • 2 x SAMSUNG LCD monitors Model : LE20S51BP A(R) vooraan zwart+lichtgrijs en achteraan lichtgrijs (20 inch) + 2 x netstroomkabels. • 1 x SAMSUNG LCD monitor Model : LE32S81B (R) C vooraan en achteraan zwart (32 inch) + netstroomkabel. 3. Koptelefoons • 8 x SONY MDR-V150 zwart 4. CD/DVD-spelers • 4 x SONY CD/DVD PLAYER DVP-NS38 lichtgrijs (zie foto’s SONY PLAYER 1 tem 5) met vaste netstroomkabels. 5. Kabels • 4 x platte SCART kabels (± 2 m) voor de aansluiting van de monitors op de players. • 5 x stalen beveiligingskabels tegen diefstal met sluitbeugels (5 x). • 4 x mini-jack tussenstukken voor 2 koptelefoons op aan te sluiten. 6. Andere • Ter bescherming van foto’s en panelen, zijn er voor opslag en verhuis van de tentoonstelling 28 speciale zakken voorzien. • Perzische tapijtjes ter versiering kunnen ook ontleend worden

Praktische afspraken U kunt de tentoonstelling gratis ontlenen mits een aantal voorwaarden:

TRANSPORT De bruikleennemer verzorgt het transport van en naar de locatie. De bruikleennemer stelt voldoende technisch personeel ter beschikking voor op- en afbouw van de tentoonstelling onder begeleiding van een technisch medewerker van Atlas. Het transport mag maximum een week voor de opening van de tentoonstelling en maximum een week na de sluitingsdatum van de tentoonstelling doorgaan. Elke afwijking van deze timing wordt vooraf besproken met Ciso vzw.

VERZEKERING De bruiklener is verplicht de tentoonstelling te verzekeren voor de totale ontleningsperiode, inclusief de transportperiode. Aangezien de tentoonstelling uit verschillende modules bestaat, kunt u ook slechts één of enkele modules uitlenen en verzekeren. De tentoonstelling wordt verzekerd van nagel tot nagel, tegen alle risico’s inbegrepen stakingen en oproer, en tegen iedere schade, inbegrepen gedeeltelijke schade. (verzekering type all risk) Bij volledig verlies of daarmee gelijk te stellen schade wordt de verzekerde waarde onmiddellijk en zonder discussie uitbetaald. Bij schade welke aanleiding geeft tot herstel of herdruk zal de schadevergoeding rekening houden met de kost van de ingreep nodig om de tentoonstelling in zijn oorspronkelijke staat te herstellen. De bruikleennemer zal Ciso vzw zo snel mogelijk op de hoogte brengen van elke schade of verlies. De bruikleennemer is vrij om een aparte verzekering af te sluiten tegen ongevallen, voor medische verzorging en bij overlijden. De stad Antwerpen is in geen enkel geval aansprakelijk voor gebeurlijke ongevallen op en rond te tentoonstelling.

COMMUNICATIE 1 Gebruik van logo’s Op alle communicatie moet 1 logo staan: het sponsorlogo van de stad Antwerpen.

Wij bezorgen ook een sjabloon van affiche dat door de bruiklener kan aangevuld worden met info over periode en locatie.

2 Foto- en videomateriaal De foto’s en videoreportages verwerkt in de tentoonstelling zijn eigendom van Atlas. Gebruik kan enkel in functie van de tentoonstelling Hier Ben Ik.

EDUCATIE Op vraag kan er een beperkt educatief pakket geleverd worden bestemd voor leerlingen van de tweede en derde graad. Dit bestaat uit werkbladen voor de leerlingen die hen door heen de tentoonstelling leidt en opdrachten die ter voorbereiding of nabespreking in de klas kunnen gebruikt worden. Op termijn komt er een op zichzelf staand educatief product.

PUBLIEKSACTIVITEITEN - RANDPROGRAMMATIE - MEDIA Hier ben Ik is een tentoonstelling waarbij een aantal publieksactiviteiten werden georganiseerd om verschillende aspecten van migratie uit te diepen. Hiermee werd gepoogd breed te sensibiliseren en zoveel mogelijk Antwerpenaren aan te zetten tot reflectie over het thema. Wij moedigen natuurlijk de ontlener ook aan om een kwalitatief randprogramma te koppelen aan de tentoonstelling. Atlas publiekswerking kan de ontleners inhoudelijk en methodologisch adviseren en contactgegevens van relevante organisaties of experts ter beschikking stellen. Ter inspiratie geven we het overzicht van de gerelateerde programmatie van Atlas publiekswerking. Hierna geven we een aantal markante voorbeelden: SOIRÉE MIGRÉE - INTERNATIONALE DAG VAN DE MIGRANT Zaterdag 18 december van 20 tot 24 uur Inkom: 5 euro | BIG-kaart: 3 euro Reservatie is verplicht. Soirée Migrée is letterlijk én figuurlijk een bonte avond ter gelegenheid van de ‘Internationale Dag van de Migrant’. Oude Belgen, nieuwe en minder nieuwe Belgen én een nieuwe Nederlander brengen een avondvullend programma met acts, performances, lezingen, statements én muziek! Met: Rachida Lamrabet, Seckou Ouologuem, Birsen Taspinar, Fikry el Azzouzi, Eva Vergaelen, Johan Petit, Nigel Williams en Kader Abdolah. Gastheer: ‘Hakim of Comedy’ Arbi el Ayachi. CINÉMATINÉE Tijdens de duur van de expo ‘Hier ben ik!’ verandert Atlas tijdens enkele zondagen in een filmhuis. Films met het thema migratie komen aan bod. Inkom: 3 euro | BIG-kaart: 1 euro Reservatie verplicht - Uw ticket geeft toegang tot de film. Bovendien krijgt u een lekker ontbijtje! TURQUAZE Zondag 19 december om 11 uur Drie broers, Ediz, Timur en Bora hebben hun overleden vader begraven in Istanbul en keren terug naar Gent. De oudste broer, Ediz, probeert de controlerende rol van de vader over te nemen; de jongste broer, Bora, raakt op de dool. Timur heeft zich tot doel gesteld één van de dromen van zijn vader te verwezenlijken. Hij stort zich op zijn trompet om zo in een Vlaamse fanfare actief te kunnen worden. TURQUAZE brengt een ontwapenend eerlijke kroniek van een Turkse familie in Gent en toont op indringende wijze hoe migratie een bepalende invloed heeft op familiebanden. Na de film volgt een gesprek met de regisseur. EEN BETER LEVEN Zondag 9 januari om 11 uur In deze documentaire gaan eerste Marokkaanse migranten in Nederland in gesprek met hun zonen. Om hun kinderen een betere kans te geven, hebben de vaders hun eigen leven opgeofferd. Nog steeds hebben velen een zwakke maatschappelijke positie, nog steeds voelen velen zich nergens thuis, noch in Marokko, noch in Nederland. Maar niet alle kinderen zijn dankbaar voor dit offer. Na de film treden jongeren van de tweede en de derde generatie in gesprek met eerste generatie migranten. In samenwerking met PAJ - Platform Allochtone Jeugdwerkingen.

RAFIKI Zondag 6 februari om 11 uur Regisseur Christian Lo las een krantenartikel over twee meisjes die hun klasgenootje, een asielzoeker, verloren hadden. Dit universele verhaal over de confrontatie tussen kinderlijke onschuld en de harde realiteit van de ‘volwassen’ wereld vormde het uitgangspunt voor zijn langspeeldebuut Rafiki. Rafiki won onder meer de Special Prize van de Kinder- en de Internationale Jury op het Filmfestival van Montréal. “Met vriendschap als motor en bol van vrolijk, speels enthousiasme is dit een kinderfilm ten voeten uit. Zo eentje die ma en pa met tranen in de ogen achterlaat in de zetel.” (Opendoek Filmfestival) DOCUFESTIVAL - 'DE MIGRANT' Zondag 23 januari om 11 uur Inkom: 3 euro | BIG-kaart: 1 euro - Reservatie verplicht Uw ticket geeft toegang tot de verschillende documentaires. Bovendien krijgt u een lekker ontbijtje! TRUKYMAN Regie: Andrés Lübbert ‘Trukyman’ vertelt over de Cubaanse artiest Juan Trukyman die jaren geleden zijn land ontvluchtte om zes jaar illegaal Europa rond te reizen. Nadat hij in Duitsland werd opgepakt, belandde hij in België, waar hij nu aan de hand van kindervoorstellingen zijn verhaal doet. De documentaire werd al drie keer bekroond op internationale festivals in Zuid-Amerika. MIJN VERHAAL, MOHAMED ABDESLAM Regie: Mohamed Ihkan “Mijn verhaal, Mohamed Abdeslam” brengt het relaas van Mohamed Abdeslam, een in Antwerpen wonende Marokkaan van de eerste generatie die eind jaren zestig naar België migreerde. Waarom is hij destijds naar Europa gekomen? Wat waren zijn verwachtingen? Was het de bedoeling om in België te blijven? Dit portret geeft een breder beeld over de Marokkanen van de eerste generatie en over hun kijk op onze samenleving vandaag. L'ENVERS DE L' ELDORADO Regie: Adamo Kiangebeni Fally, een jonge Congolees, begeeft zich naar een bureau voor sociale bijstand. Daar aangekomen, begint hij zich plots heel bizar te gedragen. Van dan af zal zijn toekomst grondig veranderen. Hij wordt uiteindelijk opgenomen in de psychiatrie. Verlies van identiteit leidt soms tot waanzin… Na de vertoning van de documentaires wordt een nagesprek voorzien waarin wordt stilgestaan bij de oorzaken en effecten van migratie. Na de documentaires is er ruimte voor een nabeschouwing met Gerardo Salinas (Fiëbre vzw), Mohamed Abdeslam (Mijn Verhaal) (o.v.) en Patrick N’Siala Kiese (Kifkif vzw). PANELGESPREK - ANTWERPEN EN MIGRATIE, EEN (ACTUELE) GESCHIEDENIS Donderdag 27 januari van 20 tot 22 uur Inkom gratis - reservatie verplicht Antwerpen is sinds oudsher een migratiestad. Rond 1500 kozen de Portugezen voor Antwerpen om hun Indische specerijen te verhandelen. Tussen 1873 en 1934 vervoerde de legendarische scheepvaartmaatschappij Red Star Line meer dan twee miljoen passagiers van de Scheldestad naar Amerika. Vandaag is de stad uitgegroeid tot een belangrijk internationaal knooppunt: Antwerpen staat wereldwijd in de top drie op vlak van het aantal aanwezige nationaliteiten. In dit panelgesprek blikken we niet alleen terug op de rijke migratiegeschiedenis van Antwerpen, maar lichten we ook een tip van de sluier van het Red Star Line-museum. In 2012 opent het museum Red Star Line | People on the Move immers de deuren. Het wordt een plek voor herinnering, beleving, debat en onderzoek naar mobiliteit vroeger en nu. Panelgesprek met: prof. Anne Winter (VUB), prof. Ching Lin Pang (Centrum Interculturalisme, Migratie en Minderheden, KU Leuven), prof. Bert De Munck (Centrum voor Stadsgeschiedenis, Universiteit Antwerpen) en Bram Beelaert (researcher museum Red Star Line). STADSWANDELING – TRANSIT

Met Red Star Line door Antwerpen Zaterdag 12 en zondag 13 februari - telkens om 14 uur Deelname is gratis - Reservatie is verplicht. Transit is een nieuw vertelparcours van Antwerpen Averechts in samenwerking met Red Star Line|People on the Move. Een verteller loodst je langs de route in de stad die landverhuizers honderd jaar geleden volgden. Transit is terechtkomen in een nieuwe wereld, vol angst en hoop, met controles, avontuur en onverwachte ontmoetingen. Op 12 en 13 februari kunt u deelnemen aan enkele exclusieve try-outs. Herbeleef de stad alsof u er nog nooit was geweest. U start aan het Centraal Station, en komt enkele uren later aan op de Rijnkaai. Deze wandeling duurt enkele uren en is verspreid over verschillende kilometers. Stevige wandelschoenen en een goede conditie zijn aangeraden.

Contact Inhoudelijk: Tom Van Mieghem [email protected] 03 338 71 13 Technisch Ivo Cools [email protected] 03 338 31 17

Illustraties

Zwartwit foto om op te hangen van 150 x 100 cm

Voorbeeld opstelling tentoonstellingspanelen in L-verband

Voorbeeld tentoonstellingspanelen in L-verband met koffers

Voorbeeld tentoonstellingspanelen in L-verband met koffers

Voorbeeld paneel

Voorbeeld paneel