Het Werkt eportfolio Evaluatierapport

Het Werkt ePortfolio Evaluatierapport

Auteurs

Kenteq Synergetics

: Dries Pruis : Theo Hensen

Versie Datum

: 1.0 : 14 november 2008

Project van

Evaluatierapport “Het werkt ePortfolio”

Inhoudsopgave 1

Samenvatting 3

2

Achtergrond en innovatie 6

3

Inleiding 10

3.1

Doelstelling van het document 10

3.3

Bronnen 11

3.4

Leeswijzer 11

4

Behaalde resultaten 12

4.1

Resultaten per product/activiteit 12

4.2

Deelname Plugfest 22

4.3

Plugfest project “Het Werkt ePortfolio” 24

4.4

Validatie ePortfolio package door Kennisnet 24

4.5

Deelname ePortfolio conferentie 25

4.6

Doelstellingen 26

5

Evaluatie 27

5.1

Het project 27

5.2

Samenwerking tussen de partners 30

6

Knelpunten en aanbevelingen 32

6.1

Knelpunten en oplossingen 32

6.2

Aanbevelingen 33

7

Succespunten en vervolg 35

7.1

Succespunten 35

7.2

Vervolg 36

8

Aanbevelingen: voor de NTA2035 e-Portfolio NL 38

Versie 1.0

14-11-2008

2 van 38


1

Samenvatting

Het project “Het werkt ePortfolio” in het kort Dit project dat uitgevoerd is in het kader van de regeling e-Portfolio van Kennisnet is vooral bedoeld om de uitwisseling van persoonlijke gegevens tussen verschillende partijen via een ePortfolio systeem te realiseren en uit te testen, waarbij aanbevelingen vanuit de praktijk kunnen worden gedaan voor de verbetering en uitbreiding van de ePortfolio standaard: NTA 2035 e-Portfolio NL. Het project “Het werkt portfolio” kan gezien worden als een vervolg op het 3Portfolio project rond de reorganisatie bij NedCar in Zuid Limburg. In dit project kreeg iedere met ontslag bedreigde werknemer een ePortfolio. Het gebruik van een Employability Portfolio heeft de bemiddeling van “werk naar werk” enorm bevorderd. In het 3Portfolio project is er voor gekozen om gebruik te maken van het ePortfolio Management systeem van Giunti Labs. Met dit ePMS was het mogelijk om portfolio-gegevens te importeren en te exporteren met de ePortfolio standaard van IMS. Een nadeel van de bestaande ePortfolio systemen is dat ze ingericht zijn voor onderwijsprocessen en veel employability informatie niet kunnen opslaan laat staan kunnen uitwisselen. Binnen het 3Portfolio project is het bestaande applicatieprofiel uitgebreid met employability velden. Binnen het project “Het werkt ePortfolio” zijn we de uitdaging aangegaan om een innovatieve oplossing te zoeken voor de interoperabiliteit (uitwisseling van gegevens tussen verschillende systemen). In het projectplan hebben we nog wel een slag om de arm gehouden, zodat we altijd konden terugvallen op het systeem dat gebruikt is in het 3Portfolio project. Nu we aan het eind van het project zijn kunnen we concluderen dat door Synergetics binnen het project een werkend systeem is ontwikkeld dat de interoperabiliteit tussen verschillende standaarden mogelijk maakt. In een specifiek plugfest van het project hebben we de uitwisseling met succes kunnen demonstreren en testen. Na nog een enkele aanpassing hebben we het Employability Portfolio Systeem in de praktijk met 19 werknemers van Alescon gebruikt. Bekijk de animatie van de uitwisseling op YouTube: http://www.youtube.com/watch?v=P47jF1hLsbU

Dit project is uitgevoerd tegen de achtergrond van de doorstroomproblematiek waarmee Alescon geconfronteerd wordt. Men heeft als organisatie een eigen aanpak ontwikkeld om de Wet Sociale Werkvoorziening in de regio Drenthe inhoud te geven. De werkvoorziening is geen doel meer op zich zelf maar een middel om mensen een plek te geven in het reguliere bedrijfsleven en volwaardig te laten participeren in de maatschappij. Men detacheert werknemers met een beperking bij verschillende bedrijven in de regio. Om de werknemers geschikt te maken voor de arbeidsmarkt worden zij opgeleid en getraind voor

Versie 1.0

14-11-2008

3 van 38


uiteenlopende beroepen en branches. Om de passende match te kunnen maken tussen de competenties van de medewerker en de benodigde competenties op de arbeidsmarkt worden allerlei employability instrumenten gebruikt zoals EVC’s, assessements, MDI en coaching. Alescon onderzoekt in dit project of het toepassen van een ePortfolio bijdraagt aan een betere plaatsing van haar medewerkers bij het reguliere bedrijfsleven, want voor een optimale dienstverlening aan de werkgevers en een passende plaatsing in het beroep is een snelle en betrouwbare uitwisseling van de informatie uit diverse elektronische systemen essentieel. Werkwijze Voor

de

informatieanalyse

werden

alle

processen

en

de

daarvoor

benodige

gegevenselementen van Alescon, Alfa-college en Kenteq geïnventariseerd, vergeleken, genormaliseerd en tenslotte een plaats gegeven binnen de NTA 2035 specificatie. Vervolgens werd deze gegevensstructuur vastgelegd in een NTA ePortfolio applicatieprofiel dat met de Telcert XML conformance-testing tool Fedora werd gecontroleerd, getest en uiteindelijk gecertificeerd. Tenslotte werd dit XML schema geïmplementeerd. Hierbij werden herhaalde problemen ondervonden bij het IMS & NTA standaard compliant houden van een sterk uitgebreide dataset. Op basis van de inventarisatie is door Synergetics het Emplyability Portfolio Systeem gebouwd. Dit systeem maakt het mogelijk om employability informatie vanuit verschillende specificaties te genereren en uit te wisselen. Het gaat om een specificatie-neutrale gegevensbank, waarmee meerdere standaarden kunnen worden uitgewisseld. Ook kan het systeem webservices leveren, die rechtstreeks de systemen van de partners faciliteren. Het individu zal bediend worden met de mogelijkheid om op elk moment een dynamisch portfolio te genereren vanuit het gedistribueerde Employability Portfolio Systeem. In het plugfest op 11 juni was het systeem nog niet klaar, waardoor wij alleen de import van het testbestand van Piet Portfolio konden importeren. Pas op 1 september was het systeem zover ontwikkeld dat we er mee konden testen. Daarom heeft de stuurgroep besloten om op 30 september een eigen Plugfest te organiseren, waarin we konden zien dat import en export van alle informatie tussen de partners kon worden uitgewisseld en de uitgewisselde gegevens konden worden getoond in een ePortfolio. Pas in oktober en november konden we beginnen met de uitvoering in de praktijk. We hebben met 19 medewerkers van Alescon het proces doorlopen. Het grote voordeel van ons project voor de medewerkers is dat alle informatie die nodig is voor de EVC-procedure, die al was opgeslagen in het HR-system COMPAS van Alescon, voor de deelnemers reeds zichtbaar was in het EVC-systeem COMPETENT van Kenteq. Dat betekent dat men slechts de gegevens hoefde te controleren en niet allemaal op nieuw moest intypen.

Versie 1.0

14-11-2008

4 van 38


Het project had een hoog technisch gehalte. Het employability Portfolio heeft wellicht als enige binnen de regeling ePortfolio een Telcert gecertificeerd applicatieprofiel opgeleverd. Bovendien vormt de webservices enabling van het ontwikkeld employabilityPortfolio een basis voor verdere integratiemogelijkheden, die straks als blauwdruk kunnen dienen voor de employability-benadering in Nederland. Het vervolg van het initiatief Kenteq en Synergetics werken in het Europese project TAS3 samen en zullen in 2009 t/m 2011 Employability pilots uitvoeren met het trusted, secured and shared ICTinfrastructuur. Tevens is het de bedoeling een aantal Employability projecten op te starten op de volgende gebieden: •

Regionale arbeidsmobiliteit.

•

Lerende regio.

•

Reorganisaties en work2work projecten.

•

Branche vouchers voor loopbaanontwikkeling.

Bij al deze projecten kunnen we de resultaten van dit Kennisnet-project heel goed gebruiken. Conclusies Op basis van de resultaten van het project worden de volgende conclusies getrokken: •

Het project heeft een werkend systeem opgeleverd, dat een oplossing biedt voor het vraagstuk van de interoperabiliteit. Kortom het project is zeer succesvol verlopen.

•

Bij de inrichting van de portfolio-infrastructuur is het essentieel dat de (regionale) stakeholders gezamenlijk deze voorziening faciliteren en beheren.

•

In verschillende sectoren en regio’s zouden projecten moeten worden gestart om de portfolio-infrastructuur verder te ontwikkelen en toe te passen.

•

Kenniscentra kunnen hun toegevoegde waarde voor het bedrijfleven, de loopbaanontwikkeling van werknemers en de werking van de arbeidsmarkt vergroten door employability als centraal service concept te hanteren.

•

Synergetics zou de portfolio-infrastructuur in allerlei verschillende situatie moeten gaan toepassen.

•

Alescon zou in de toekomst het Employability Portfolio kunnen gebruiken voor haar HR beleid en de matching op competenties voor de plaatsing van werknemers bij het reguliere bedrijfsleven.

Versie 1.0

14-11-2008

5 van 38


2

Achtergrond en innovatie

Achtergrond De wens om een regionale ICT-infrastructuur te ontwikkelen komt voort uit een nieuwe visie op de werking van de arbeidsmarkt. Tegenwoordig werkt men niet meer 40 jaar bij één werkgever en zal men door de snel te ontwikkelingen op de markt en in de technologie een leven lang moeten leren. Op de arbeidsmarkt gaat het om thema’s zoals (intersectorale) mobiliteit,

nieuwe ontslagregels,

optimale informatievoorziening, inzicht in kansrijke

sectoren en een goede match tussen aanwezige en benodigde competenties. Dit stelt hoge eisen aan de flexibiliteit van de arbeidsmarkt in het algemeen en van de ‘inzetbaarheid’ (employability) van zowel werknemers als bedrijven in het bijzonder. Kennismanagement en competentiemanagement hebben hun intrede gedaan in het moderne bedrijfsleven met het doel om het rendement en het concurrerend vermogen van investeringen in kennis en competenties te verhogen. Dat vereist ondermeer het opslaan en onderhouden van de informatie in kennisdragers en personeelsdossiers. Eén van de problemen is dat bedrijven en instellingen met name de aan functies en personen en teams gekoppelde kennis en competenties niet gemakkelijk actueel, betrouwbaar en valide kunnen houden.

Daarnaast

zien

we

een

ontwikkeling

dat

werknemers

steeds

meer

zelf

verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen loopbaanontwikkeling. Kortom de tijd is rijp voor een Employability Portfolio. Dit project is uitgevoerd tegen de achtergrond van de doorstoomproblematiek van medewerkers bij Alescon. Deze medewerkers stromen heel moeilijk door naar het reguliere bedrijfsleven. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de risico’s die werkgevers nemen als men een medewerker met een bepaalde beperking aanneemt. De huidige krapte op de arbeidsmarkt biedt nieuwe mogelijkheden, waar Alescon een oplossing voor heeft bedacht. Via de “werkwinkel” kunnen Alescon medewerkers worden bemiddeld of gedetacheerd bij een werkgever. Een bedrijf dat bijvoorbeeld tijdelijk mensen nodig heeft kan medewerkers van Alescon inhuren. Alescon

heeft

als

organisatie

een

eigen

aanpak

ontwikkeld

om

de

Wet

Sociale

Werkvoorziening in de regio Drenthe inhoud te geven. De werkvoorziening is geen doel meer op zich zelf maar een middel om mensen een plek te geven in het reguliere bedrijfsleven en volwaardig te laten participeren in de maatschappij. Elke werknemer van Alescon begint in het leerwerkbedrijf, waarin de werknemer binnen een vakgerichte afdeling onder begeleiding aangepast werk uitvoert. Hier worden tijdens het werk de capaciteiten van de mensen in kaart gebracht en passende training en opleidingen geregeld. Als de werknemers er voor klaar zijn, kunnen ze de stap naar de buitenwereld maken. Het gaat om mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking die steeds vaker uitgroeien tot zeer gewaardeerde

Versie 1.0

14-11-2008

6 van 38


werknemers

in

vele

bedrijfstakken.

Hiervoor

is

vanzelfsprekend

een

uitgebreid

begeleidingstraject ingericht. In dit project wil Alescon voor de detachering van haar werknemers bij de aangesloten bedrijven een ePortfolio-systeem gaan gebruiken. Het is de bedoeling dat de werknemers van Alescon al hun employability- en loopbaaninformatie in een ePortfolio krijgen aangeboden, zodat de matching tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt optimaal kan verlopen. De partners in dit project zijn er van overtuigd dat werknemers zelf, net als in het onderwijs het beheer moeten krijgen over hun eigen employability- en loopbaaninformatie. Daarom moeten de voorwaarden worden geschapen dat ieder werknemer de beschikking kan krijgen over een persoonlijk ePortfolio, zodat men de eigen loopbaaninformatie zelf kan gaan beheren en kan bepalen wie toegang krijgt tot welke informatie. Om dat te realiseren is het nodig dat er een ICT-infrastructuur beschikbaar is waarin de persoonlijke employability informatie tussen de verschillende systemen gemakkelijk en veilig kan worden uitgewisseld Employability Portfolio infrastructuur In het project “Het werkt ePortfolio” is de informatie-uitwisseling tussen de verschillende elektronische systemen van (1) het bedrijfsleven (Alescon), (2) de employability markt (Kenteq) en (3) het onderwijsveld (Alfa college) gerealiseerd en getest.

Versie 1.0

14-11-2008

7 van 38


Hierbij gegeven we in algemene zin een voorbeeld hoe de uitwisseling in deze infrastructuur werkt: 1.

Een bedrijf beschikt over een HR-informatie-systeem eventueel met een applicatie voor een organisatie ePortfolio. Vanuit dit HR-syteem wordt de relevante informatie van een werknemer uitgewisseld met het employablity-portfolio-systeem.

2.

Deze informatie wordt daarna uitgewisseld met het informatie systeem van de employability dienstverlener.

3.

De employability dienstverlener voert bijvoorbeeld een EVC uit en wisselt de verrijkte employability informatie weer uit met het employability-portfolio-systeem.

4.

De verrijkte informatie wordt dan uitgewisseld met de applicatie van het persoonlijk ePortfolio.

5.

Indien de werknemer een opleiding wil volgen wordt deze informatie uitgewisseld met het school informatiesysteem en tijdens het opleidingstraject in de school wordt de informatie in het school ePortfolio verrijkt met opleidingsinformatie.

6.

Indien de werknemer een nieuwe baan wil zoeken kan de informatie uitgewisseld worden

met

het

informatie

systeem

van

een

arbeidsbemiddelingorganisatie

(bijvoorbeeld het CWI) 7.

Tenslotte

kan

alle

aanvullende

informatie

van

de

opleiding

of

van

de

arbeidsbemiddeling altijd worden uitgewisseld met het persoonlijke ePortfolio. Met het project “Het Werkt ePortfolio” is getracht om de lokale employability-markt transparanter en toegankelijker te maken door middel van het inzetten van het Employability-Portfolio-Systeem. Waarom een aparte infrastructuur? Als de gegevens uit de relevante systemen bij alle partners generiek uitwisselbaar en toepasbaar

zijn,

kunnen

de

partners

(bedrijven,

werknemers,

arbeidsbemiddeling,

kenniscentra en onderwijs) beter samenwerken om de plaatsbaarheid, mobiliteit en flexibiliteit op de arbeidsmarkt

te verbeteren.

De systemen van de huidige generatie

ePortfolio’s richten zich voornamelijk op het leren en ontwikkelen. Een portfolio voor employability moet een veel breder geheel van processen afdekken dan schoolportfolio’s, daarom is in dit project het idee gerealiseerd om een neutraal systeem te ontwikkelen, waarin het formaat (syntax) van de gegevens niet meer van belang is. Dit past in het kader van een trend om bestaande systemen interoperabel te maken en om een veelheid van businessprocessen

te

ondersteunen

in

plaats

van

het

invoeren

van

complexe

allesomvattende systemen (denk aan ERP-systemen). Hierdoor worden interoperabiliteit en semantiek (betekenis) sleutelbegrippen. De vraag is of de opkomende employability-markt zijn systemen compatibel zal maken met de standaard IMS ePortfolio en/of NTA e-portfolio NL.

Waarschijnlijker is dat de

infrastructuur evolueert naar een model waarbij de gegevens gedistribueerd worden met

Versie 1.0

14-11-2008

8 van 38


verschillende systemen en via een gateway (doorgeefluik) verstuurd worden naar de aanvrager van de gegevens. Het door ons gebruikte Employability-Portfolio-Systeem is hier een voorbeeld van. In ons project wordt de bovenvermelde gedistribueerde aanpak gebruikt: door analyse en het semantisch op elkaar afstemmen van deze gegevens ontstaat een bibliotheek van dataelementen die binnen een databibliotheek kunnen worden opgeslagen. Daarna kunnen groepen van gegevens worden geselecteerd om in een variëteit van syntax formaten (standaard of gesloten bijv. IMS, HR-XML, NTA e-portfolio NL ) als ‘speclets’ (kleine stukjes specificatie) te worden gedefinieerd. Deze worden dan afgeleverd als webservices aan de verschillende employability-gerelateerde processen. HR-XML is de defacto standaard in de wereld van employment en employability. Onderwijsorganisaties zoals JISC-Cetis in het Verenigd Koninkrijk sluiten momenteel aan bij HR-XML (en worden er lid van) om de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt vlotter te laten verlopen. Naast uitwisseling in de formaten van de IMS ePortfolio specificatie en NTA e-portfolio NL is ook uitwisselen conform HR-XML standaardformaat van en naar de databibliotheek noodzakelijk. Als HR-XML.org bestuurder is Synergetics hier van dichtbij bij betrokken. Om de relevante informatie toch op gestructureerde wijze naar allerlei partijen te kunnen doorsturen en dit ongeacht hun BackOffice systemen, staan ons echter alternatieve mogelijkheden ter beschikking. Webservice is daar één van. Service georiënteerde architecturen (SOA) zijn een sterk opkomende trend in IT en het lijkt evident dat ePortfolio’s in de toekomst ook die kant opgaan. In die zin is SOA de beoogde opvolger van de clientserver architectuur. Business-applicaties zoals ERP, CRM en SCM systemen worden bij SOA op afstand toegankelijk gemaakt, door delen van deze applicaties ‘aanroepbaar’ te maken in de vorm van webservices. Binnen het project is eenzelfde weg gekozen. Het EmployabilityPortoflio-Systeem is intussen volledig webservice enabled, in de zin dat naast de mogelijkheid om willekeurige datavelden te aggregeren in een ePortfolio view formaat, kunnen deze gegevens ook als webservice worden aangeboden. Deze webservices worden vervolgens opgeslagen in een databibliotheek, de webservice repository. Deze webservice repository vervangt de ‘server’ in de oude client-server architectuur, als nieuwe ‘client’ fungeert een businessprocess management systeem (BMPS). Dit BPMS bepaalt welke webservices wanneer worden ‘afgespeeld’ en hoe die webservices daarbij samen moeten werken, zoals de uitvoering van een symfonie. Dit illustreert meteen het

belang

van

infrastructuren

te

een

conclusie

bouwen

voor

van

dit

project:

specifieke

om

gemeenschappelijke

communities

(scholen,

regio,

Portfolio sector,

employability, etc…). Voor de verdere ontwikkeling is het cruciaal dat er dan op gestructureerde wijze meerdere projecten aan worden gerelateerd.

Versie 1.0

14-11-2008

9 van 38


3

Inleiding

3.1

Doelstelling van het document

Dit document wil geïnteresseerden informeren over de doelstellingen en opbrengsten van dit project in het algemeen en de opgeleverde producten in het bijzonder. Tevens worden de resterende knelpunten benoemd en de aanbevelingen gepresenteerd. Eén van de doelstellingen van het project “Het werkt ePortfolio” is het formuleren van aanbevelingen, waarmee de NTA 2035 e-Portfolio NL beter kan worden gebruikt voor de informatie-uitwisseling tussen de ePortfolio-gebruiker enerzijds en het bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en arbeidsbemiddelaars anderzijds. Het project “Het werkt ePortfolio” heeft een ruime hoeveelheid informatie opgeleverd, waar de NTA e-Portfolio NL kan worden verbeterd en aangevuld. Daartoe worden aanbevelingen gedaan over de gewenste aanpassingen. Daarnaast is er een oplossing gevonden voor de uitwisseling van employability informatie met de ontwikkeling van een EmployabilityPortfolio-Systeem: -

Uit de Informatieanalyse (het onderzoek van de informatie in de systemen van de 3 partners) is gebleken dat er naast de standaard IMS-velden van de NTA e-Portfolio NL behoefte is om specifieke informatie voor de bedrijfsprocessen van de partners op te slaan. Op zich is dit niet verwonderlijk gezien de IMS ePortfolio voornamelijk vanuit het onderwijs is opgezet. Dit heeft geresulteerd in een applicatieprofiel, waarmee de informatie-uitwisseling tussen de partners van dit project mogelijk is.

-

Voor de directe toegankelijkheid van de informatie is het van groot belang dat de gegevens “met de taal van de organisatie” wordt benoemd en opgeroepen. Afspraken over welke gegevensvelden voorhanden dienen te zijn alléén blijken daarom niet voldoende. In die zin zijn ook de vele IMS ePortfolio vocabularies aan te passen aan de employability omgeving en dit zonder afbreuk te doen aan de onderwijsbehoeften.

-

Om de informatie voldoende generiek te kunnen uitwisselen is de NTA e-Portfolio NL aangevuld

met

een

flink

aantal

velden

die

o.a.

voor

de

coaching

en

arbeidsbemiddeling van portfoliogebruikers noodzakelijk zijn.

Versie 1.0

14-11-2008

10 van 38


3.2

Bronnen

Tabel: Overzicht gebruikte bronnen Document

Auteur

Datum

IMS EP 1.0 specificatie

Imsglobal.org

juni 2005

Projectplan

Het werkt ePortfolio

10 december 2007

Inventarisatierapport


25 februari 2008

NTA 2035 e-Portfolio NL

NEN

Mei 2008

Testrapport


8 oktober 2008

Uitvoeringsrapport


29 oktober 2008

3.3

Leeswijzer

In dit evaluatierapport wordt verslag gedaan van de resultaten van het project “Het werkt ePortfolio”. Het project is uitgevoerd in de samenwerking met partners uit het bedrijfsleven, onderwijs

en

employability

dienstverleners

met

als

doel

de

uitwisseling

van

portfoliogegevens te bevorderen, zodat leerlingen, studenten, stagiaires, personeel van bedrijven en werkzoekenden beter toegang kan worden geboden tot diensten op het terrein van levenslang leren en werken en levenslange competentieontwikkeling, waarmee de inzetbaarheid (employability) kan worden vergroot. De producten bestaan uit een inventarisatierapport, specificatie van portfoliogegevens in relatie tot de NTA e-Portfolio NL, een testrapport, een uitvoeringrapport, een multimedia presentatie en dit evaluatierapport, dat tevens dient als eindrapportage. In hoofdstuk 4 worden de resultaten in relatie tot de doelstellingen van het project toegelicht. In hoofdstuk 5 kijken we terug op de gang van zaken in en rond het project. De knelpunten en aanbevelingen zijn in hoofdstuk 6 beschreven. In hoofdstuk 7 zetten we de succespunten nog even op een rijtje en noemen we mogelijke vervolgactiviteiten. Ten slotte geven we een aantal aanbevelingen voor de NTA 2035 e-Portfolio NL specificatie.

Versie 1.0

14-11-2008

11 van 38


4

Behaalde resultaten

4.1

Resultaten per product/activiteit

In het projectplan zijn de doelstellingen uitgewerkt in diverse producten en activiteiten die in het project zijn uitgevoerd. Daarvan zijn de volgende resultaten opgeleverd: •

Definitief projectplan

•

Rapportage inventarisatie

•

Testverslag van technische uitwisselen

•

Rapportage van uitvoering in de praktijk

•

Multimedia presentatie

•

Evaluatierapport

In onderstaande tabellen wordt, op basis van het definitieve projectplan, ingegaan op de resultaten per product.

Productnaam:

1. Definitief projectplan

Doel

Het vastleggen en plannen van de te realiseren producten en processen.

Inhoud

In het projectplan zijn de te realiseren producten, activiteiten, planning, organisatie, kwaliteit en de begroting opgenomen. Het plan vormt de basis voor een met Kennisnet te sluiten overeenkomst voor het uitvoeren van het project.

Resultaten

-

Het definitieve projectplan is opgeleverd en goedgekeurd.

-

Alle genoemde activiteiten hebben plaatsgevonden.

-

Het tijdpad volgens het activiteitenplan in projectplan is niet geheel gehaald. Met name is de technische realisatie

erg vertraagd

doordat de ontwikkeleisen en -behoeftes niet snel boven tafel kwamen, zodat de ontwikkeling van het Employability-PortfolioSysteem langer geduurd heeft dan ingeschat. Dit is niet geheel verwonderlijk omdat de ambitie erg hoog lag. Er is gekozen om een geheel nieuw concept uit te werken. -

Daarnaast hebben we te maken gekregen met verschillende personeelswisselingen

Versie 1.0

bij

14-11-2008

Alescon

en

Alfa-college,

dat

de

12 van 38


continuïteit van zo’n innovatief project enorm vertraagd. -

Uiteindelijk zijn alle doelstellingen gehaald en producten met veel kunst en vliegwerk opgeleverd, waarbij we een prachtig resultaat hebben behaald.

-

Tenslotte hebben Synergetics en Kenteq de vaste wil uitgesproken om (via meerdere opvolgprojecten) door te gaan. Eén en ander is intussen in gang gezet in het internationale project TAS3 via de voorbereiding van nieuwe employability implementatie projecten.

-

Meetbare criteria: Het projectplan voldoet aan de criteria “Van initieel naar definitief projectplan” en de in de toekenningbrief vermelde feedback van de beoordelingscommissie.

Conclusie

Het project heeft zijn voornaamste doelstellingen de realisering van de interoperabiliteit gehaald en levert een blauwdruk om in verschillende regio’s

een

employability-infrastructuur

op

te

zetten.

Op

de

internationale ePortfolio conferentie zijn verschillende presentaties verzorgd over dit concept. Ook naar aanleiding van de presentatie van de Alescon use case zijn veel positieve reacties ontvangen.

Productnaam:

2. Rapportage inventarisatie

Doel

Het inventariseren van de bij de partners elektronische vastgelegde informatie en de vergelijking met de “NTA e-Portfolio NL”. Met behulp van een informatieanalyse oplossingen aandragen voor een brede procesgeoriënteerde gegevensuitwisseling.

Inhoud

Samenvatting, gespreksverslagen per partner, resultaten per partner, vergelijkingsschema met NTA2035 e-Portfolio NL en conclusies en adviezen.

Resultaten

Van oktober 2007 tot februari 2008 vonden bilaterale en consortium meetings

plaats.

Deze

hebben

een

uitgekristalliseerd

beeld

opgeleverd welke informatie de verschillende partners nodig hebben en kunnen leveren om de employability van de medewerkers van Alescon te ondersteunen. Het gaat daarbij in eerste instantie om het doorlichten van de bestaande employability-processen van de dienstenleveranciers, het aanpassen en integreren hiervan in een service georiënteerde architectuur en het bereiken van een overeenkomst omtrent de informatie-flow en het hiervoor nodige voorstel tot uitbreiding van de NTA e-Portfolio NL.

Versie 1.0

14-11-2008

13 van 38


De werkwijze Allereerst is gekozen om de informatie op te vragen bij de partners aan de hand van een uitwisselingsschema. Op basis van dit schema heeft iedere partner aangegeven welke informatie men van welke partner wil ontvangen en welke informatie aan welke partner geleverd kan worden. Na het verwerken van de verkregen informatie zijn per partner vragenlijsten opgesteld. Deze informatie is verzameld door interviews af te nemen met verschillen persoon van de partners. Deze gesprekken zijn op locatie met de verschillende partners gevoerd. Gelijktijdig met deze informatieronde is gestart met de inventarisatie van de al beschikbare data vanuit de IMS ePortfolio 1.0 specificatie, de NTA E-portfolio NL 1.0 en het 3Portfolio project. Na de informatiesessies zijn de resultaten van de informatieronde verwerkt en is er een analyse uitgevoerd. Vervolgens zijn alle gegevens zoveel mogelijk gemapt op specificaties IMS ePortfolio 1.0 en NTA E-portfolio NL 1.0. Uiteindelijk is aan alle betrokken partners gevraagd om de gegevens na te kijken en eventuele hiaten of aanvullingen door te geven, zodat een consensus rond de velden die nodig zijn in het employabilityPortfolio kon worden bepaald. Resultaat Het resultaat is een overzicht van alle gegevens die de betrokken partners konden aanleveren of nodig hebben. Waar mogelijk is dit gerelateerd aan de standaarden: IMS en de NTA ePortfolio NL. Door deze vergelijking komt naar voren welke (informatie)velden niet worden gebruikt van de NTA e-Portfolio NL 1.0.

Conclusie

De informatieanalyse heeft een uitgebreid en helder beeld opgeleverd van álle employability processen van álle partners. Deze informatie vorm de basis voor het plan van eisen voor de ontwikkeling van het Employability Portfolio Systeem.

Versie 1.0

14-11-2008

14 van 38


Productnaam:

3. Testverslag van technische uitwisseling

Doel

Het inrichten van de specificatieneutrale portfolio infrastructuur en met behulp van testgegevens (gebaseerd op de NTA e-Portfolio NL) de uitwisseling van de portfoliogegevens uittesten.

Inhoud

Het testverslag bestaat uit een inleiding, een semantisch model voor een specificatieneutraal employability-Portfolio, beschrijving van de infrastructuur, aanpak, testresultaten, conclusies en aanbevelingen.

Resultaten

De inhoud van het inventarisatierapport levert een goed beeld op omtrent de één op één uitwisseling tussen het employability Portfolio van de deelnemer en de partners. De bi-directionele koppeling van het Employability Portfolio Systeem naar respectievelijk Alescon, Kenteq en Alfa-college is beschreven in de vorm van databehoeften in de informatieanalyse. Systeemontwikkeling Op basis van het programma van eisen is een domeinontwerp gemaakt

van

het

employability-portfolio-systeem

waarna

een

prototype is ontwikkeld. Bij de ontwikkeling van dit prototype lag eerst de nadruk op de import en daarbinnen op de juistheid van het te importeren XML-bestand. Vervolgens is een viewer ontwikkeld en zijn de eerste geïmporteerde gegevens zichtbaar gemaakt. Tot slot is de export ontwikkeld. Dit prototype is als proof of concept uitgebreid getest voor zowel de import als de export. De laatste stap was het uitbreiden van de gegevens naar de volledige gegevensset. De mapping en het vullen van de templates is uitgevoerd voor de 3 koppelingen binnen het project zijnde het e-portfolio conform NTA ePortfolio NL, het ERP systeem COMPAS van Alescon en het EVC systeem COMPETENT van Kenteq. Het uitwisselingsproces op hoofdlijnen Bij het uitwisselingsproces is uitgegaan van de procesgang tussen de partijen. De gegevens van een mogelijke kandidaat van Alescon worden geëxporteerd vanuit COMPAS. De gegevens van de kandidaat van Alescon worden geïmporteerd in het employability-portfoliosysteem en hier vanuit geëxporteerd naar het Kenteq formaat. De gegevens worden ingelezen in het Kenteq systeem COMPETENT en vervolgens verrijkt met de EVC resultaten van de kandidaat, waarna export

plaatsvindt.

Deze

export

wordt

geïmporteerd

in

het

employability-portfolio-systeem. Vervolgens vindt export plaats naar het COMPAS formaat. Deze export wordt bij Alescon ingelezen in het

Versie 1.0

14-11-2008

15 van 38


ERP-systeem COMPAS. Voor het Alfa-college geldt eenzelfde procedure, alleen daar worden de gegevens verrijkt met de opleidings-/leerresultaten van de lerende uit het ePortfolio systeem van de school. Wijze van testen Na de eerste ontwikkeling van het employability-portfolio-systeem is deelgenomen aan het plugfest van Kennisnet op 11 juni 2008. Helaas was de ontwikkeling nog in een prematuur stadium, waardoor alleen de import getest kon worden. Na

de

verdere

ontwikkeling

(de

proof

of

concept)

van

het

employability-portfolio-systeem is meteen gestart met het uitvoeren van het technische testen. Aan de hand van deze testen is het aantal uit te wisselen gegevens vergroot tot de inhoud van de aangeleverde gegevensverzamelingen. Vervolgens heeft op 30 september 2008 een speciaal plugfest plaatsgevonden binnen het project. Hierin zijn de benoemde scenario’s voor zover mogelijk getest. Belangrijkste testresultaten De uitwisseling met een gevuld ePortfolio (PietPortfolio) is succesvol getest. Aanpassingen op het portfolio werden niet altijd correct weergegeven op het scherm en toevoegingen aan het portfolio niet geëxporteerd. In de maand oktober zijn deze tekortkomingen hersteld en is een geëxporteerd ePortfolio package ter validatie aan Kennisnet aangeboden. De uitwisseling met Kenteq COMPETENT, als ook met Alescon COMPAS het verliep succesvol.

Conclusie

De belangrijkste conclusies gebaseerd op de testresultaten zijn: 1.

Uit de test van de gegevens van ”NTA e-portfolio NL” is gebleken dat de afspraak goed werkbaar is met uitzondering van het date-time veld.

2.

De “test op interoperabiliteit” van de gegevens tussen de partners van het project is succesvol uitgevoerd met een rijk gevuld

e-portfolio

package

Pietportfolio,

met

Alescon

(COMPAS) en met Kenteq (COMPETENT).

Versie 1.0

3.

De onvolkomenheden zijn aangepast.

4.

Algehele conclusie van de gegevens:

14-11-2008

16 van 38


- Het uitwisselen van gegevens tussen verschillende partijen met behulp van een standaard is uitstekend mogelijk. - Het uitwisselen van gegevens tussen verschillende partijen middels XML is zeer goed mogelijk.

Productnaam:

4. Rapportage van uitvoering in de praktijk

Doel

De uitwisseling van de portfolio informatie en de resultaten van EVC van ten minste 10 Alescon-medewerkers importeren in hun ePortfolio. In het kader van employability-processen, een voorstel aandragen voor een uitbreiding van het ePortfolio NL afspraak, hierbij rekening houdende met de resultaten van het NedCar project.

Inhoud

Het testverslag bestaat uit een inleiding, de aanpak, de testresultaten reflectie van de deelnemers, conclusies en aanbevelingen.

Resultaten

Opstellen van een voorstel tot uitbereiding van de Kennisnet NL Portfolio Afspraak tot ‘employabilityPortfolio’ afspraak voor Nederland. Dit

dient

gezien

te

worden

als

het

voornaamste

‘consensus’

eindresultaat van de bevindingen van het 3Portfolio consortium. In dit project hebben we de uitwisseling tussen Alescon en Kenteq in de praktijk toegepast. De reeds aanwezige gegevens die nodig zijn voor het vakbekwaamheidonderzoek (EVC) en de gegevens uit het onderzoek worden onderling tussen Alescon en Kenteq uitgewisseld. Bij de uitvoering van dit project gaat het om negentien werknemers die werken bij het leerwerkbedrijf van Alescon. Het gaat hier dus om mensen die door een beperking enige afstand hebben tot de arbeidsmarkt en zonder hulp, begeleiding of training niet gemakkelijk een baan kunnen vinden bij het reguliere bedrijfsleven. Voor de uitvoering van het vakbekwaamheidonderzoek hebben we de volgende activiteiten ondernomen: •

Inventarisatie van benodigde competenties per vakgebied.

•

Uitwisseling van employability informatie uit het HR-systeen COMPAS per persoon.

Versie 1.0

•

Instructie voor de begeleiders van Alescon.

•

Voorlichting en instructie aan de deelnemers.

•

Afname van het vakbekwaamheidonderzoek (EVC).

14-11-2008

17 van 38


•

Vullen van het ePortfolio van de medewerker.

Werkwijze We zijn begonnen met een instructiebijeenkomst voor de begeleiders van

Alescon,

waarin

we

het

project

hebben

toegelicht,

de

doelstellingen van het vakbekwaamheidonderzoek hebben besproken en een instructie hebben verzorgd bij de gebruikte instrumenten. Vervolgens hebben we de deelnemers in twee groepen verdeeld en een voorlichtingsgesprek georganiseerd, waarin het doel en de aanpak van het vakbekwaamheidonderzoek is uitgelegd en de ondersteuning van de begeleiders is toegelicht. Daarna

hebben

de

deelnemers

in

een

kleine

groep

in

het

computerlokaal onder begeleiding de ontbrekende gegevens en de vragenlijsten ingevuld. We hebben direct de resultaten van de testen uitgeprint en uitgereikt. De begeleider heeft de ingevulde gegevens en

bewijsmateriaal

gecontroleerd

aan

de

hand

van

het

screeningformulier dat tijdens de intake is ingevuld. De deelnemers konden als men dat wilde later bijvoorbeeld thuis inloggen op Competent, om de gegevens aan te vullen of te verbeteren. Vervolgens is het interview afgenomen. Dit is een persoonlijk gesprek tussen de kandidaat en de assessor van Kenteq. Aansluitend heeft de assessor een gesprek gevoerd met de persoonlijke begeleider en de werkleider van de kandidaat. Op basis van alle informatie heeft de assessor zijn conclusies en aanbevelingen geschreven en ingevuld in het systeem Competent. Ten slotte heeft de kwaliteitscontroleur van het exameninstituut Kenteq de eindrapportage vastgesteld. Deze eindrapportage wordt op een later moment, samen met het Employability-Portfolio aan de kandidaten uitgereikt. Conclusie

Bij de uitvoering in de praktijk zijn de volgende conclusies te trekken:. •

De deelnemers hebben over het algemeen weinig of geen ervaring met computers en individuele begeleiding is nodig.

•

Alle gegevens die nodig zijn voor de verschillende processen moeten in kaart worden gebracht.

•

Aanmaken

export

vanuit

COMPAS:

Alescon

is

minder

ervaren in het gebruik van exports; Emergo Systems heeft deze activiteit voor haar rekening genomen

Versie 1.0

14-11-2008

18 van 38


•

Aanvullen van de alle gegevens uit de EVC-procedure en het assessment-proces in het employability portfolio.

•

Overnemen van de EVC-gegevens in COMPAS met name de competenties zijn belangrijk, omdat die ook gebruikt worden binnen Alescon.

5. Multimedia presentatie Doel

Een aansprekende presentatie vanuit het gezichtspunt van de eigenaar van het ePortfolio, de Alescon medewerker.

Inhoud

PowerPoint presentatie met foto, filmpjes, animaties, plaatjes en demoversie via internet.

Resultaten

Er is een storyboard van de presentatie opgesteld, dat besproken is in de stuurgroep. Besloten is in verband met de deadline om een Engeltalige versie te produceren, die gebruikt kan worden voor de internationale ePortfolio conferentie op 23 en 24 oktober 2008. In dit project zijn we bezig met een innovatie die misschien een oplossing kan bieden voor het interoperabiliteitsvraagstuk waarmee de ePortfolio comunity worstelt. Vervolgen hebben we video fragmenten, animaties, foto’s en plaatjes

ontwikkeld

en

samengesteld.

Ten

slotte

hebben

we

ingesproken engels tekst er in gemonteerd. De presentatie is met succes door Kenteq gepresenteerd op de internationale ePortfolio conferentie

Conclusie

De presentatie wordt binnenkort op internet geplaatst en is dan via een link te bekijken. Er is nu al vraag naar deze presentatie en hij is al vertoond binnen het TAS3 project. Binnenkort dus voor iedereen te zien. De animatie van de uitwisseling is hier (Ctrl-klik) te zien.

Versie 1.0

14-11-2008

19 van 38


5. Evaluatierapport Doel

Leren van dit project en de ervaring die is opgedaan delen met andere partners.

Inhoud

Het evaluatierapport bevat een beschrijving van het proces dat is doorgemaakt en een evaluatie van de resultaten die zijn bereikt

Resultaten

Dit evaluatierapport is zo opgezet dat het tevens gezien kan worden als een eindrapportage van het project “Het Werkt ePortfolio”. Hiervoor hebben we de hoofdlijnen van de eerdere rapportages er in opgenomen, waardoor de lezer toch een compleet beeld krijgt van het hele project. Evaluatie Een belangrijk onderdeel in dit rapport is de evaluatie van het project, waarbij een hebben gekeken naar: •

De regeling ePortfolio van Kennisnet

•

De organisatie van het project.

•

De tegenslagen die we tegen kwamen

•

De ervaringen van de deelnemende medewerkers van Alescon

Tenslotte hebben we een aantal aanbevelingen voor: de standaard NTA 2035, Synergetics, Alescon, Alfa-college en Kenteq. Vervolg: Kenteq en Synergetics werken in het Europese project TAS3 samen en zullen in 2009 t/m 2011 Employability pilots uitvoeren met het trusted, secured and shared ICT-infrastructuur. Tevens is het de bedoeling een aantal Employability projecten op te starten op de volgende gebieden: •


•

Lerende regio.

•

Reorganisaties en workt2work projecten.

•


Bij al deze projecten kunnen we de resultaten van dit Kennisnetproject heel goed gebruiken. Conclusie

•

Het project heeft een werkend systeem opgeleverd, dat een oplossing biedt voor het vraagstuk van de interoperabiliteit.

Versie 1.0

14-11-2008

20 van 38


Kortom het project is zeer succesvol verlopen. •

Kenniscentra kunnen hun toegevoegde waarde voor het bedrijfleven, de loopbaanontwikkeling van werknemers en de

werking

van

de

arbeidsmarkt

vergroten

door

Employability als centraal services concept te hanteren. •

Synergetics zou dit concept in allerlei verschillende situatie moeten gaan toepassen.

•

Alescon zou in de toekomst het employability kunnen gebruiken

voor

haar

HR

beleid

en

de

matching

op

competenties voor de plaatsing van werknemers bij het reguliere bedrijfsleven.

Versie 1.0

14-11-2008

21 van 38


4.2

Deelname Plugfest

Vanuit het project “Het werkt ePortfolio” hebben Theo Hensen, Ingo Dahn (Synergetics) en Dries Pruis (Kenteq) deelgenomen aan het Plugfest op 11 juni 2008 bij Kennisnet. In het onderstaande schema staat aangegeven welke testen tijdens het Plugfest zijn uitgevoerd:

eP package

eP package

eP package

1

2

3

XML check

Check on XML

results

door Pietportfolio XML

Server Kennisnet

XML

Log file met test resultaten System D Ferora ePMS

XML check results

Import en export van en naar verschillende systemen werden getest. Alvorens een e-portfolio in te lezen wordt dit e-portfolio (eP) package gecontroleerd op compliancy met IMS. De uitgevoerde testen zijn: Scenario 1: Opdracht: importeren 8 eP packages en bekijken op inhoud. Resultaat scenario 1: De importen zijn uitgevoerd en leidden tot foutmeldingen naar aanleiding van validatie waarbij 4 e-portfolio packages zijn gecontroleerd. Geconstateerde fouten:

Versie 1.0

14-11-2008

22 van 38


•

Datum versus datum-tijd (verplicht door IMS!); aangezien in datum-tijd de tijd meestal onbekend of een zinloos gegeven is, is het advies de IMS specificaties daarop aan te passen

•

Referentiefouten zoals hoofdletters versus kleine letters resp.

spatie (Windows)

versus 20% (HTML): advies geen verschil maken in hoofdletters/kleine letters en aan standaard URI houden (dus 20% en in user interface wijzigen in spatie). Scenario 2: Opdracht: een eP te exporteren en bekijken op inhoud package/laten controleren door Kennisnet. Resultaat scenario 2: Het exporteren vanuit het employability-portfolio was (nog) niet mogelijk omdat de applicatie nog niet ver genoeg ontwikkeld was. Derhalve kon Kennisnet niet controleren. Scenario 3: Opdracht: importeren eP packages, bekijken en velden uit verschillende containers wijzigen, vervolgens exporteren en packages bekijken op inhoud. Resultaat scenario 3: Het wijzigen van het employability-portfolio en het exporteren vanuit het employabilityportfolio was (nog) niet mogelijk. Het plugfest met als doel de daadwerkelijk uitwisseling van gegevens tussen e-portfolio systemen is als zeer positief ervaren. Vanuit Kennisnet zijn verbeterpunten aangegeven zoals de communicatie tussen Kennisnet en projectleider, projectleider en partners in het project en de partners onderling. Conclusie Plugfest Acht projecten aanwezig, geconstateerd door Kennisnet o.b.v. resultaten Plugfest: •

Zadkine, Ortholaan en Hanze Hogeschool: ☺

•

HBI, Alescon en Groene Hart: zorgenkindjes

•

KNSB en Helicon:

Binnen het project is het Systeem verder ontwikkeld en hebben we het EmployabilityPortfolio-Systeem op 30 september 2008 met succes gedemonstreerd op het interne plugfest van het project.

Versie 1.0

14-11-2008

23 van 38


4.3

Plugfest Project “Het Werkt ePortfolio”

Op het plugfest van 30 september zijn de koppelingen tussen COMPAS, employabilityportfolio en Kenteq succesvol getest. In de applicatie zijn wijzigingen doorgevoerd en deze wijzigingen waren in de export zichtbaar. De bijlagen konden nog niet worden geopend en niet alle containers werden geëxporteerd. Binnen de containers werden nog niet alle velden geëxporteerd. In de maand oktober zijn de exports uitgebreid. De enige container die zowel in de import als export nog ontbreekt is Toegankelijkheid.

4.4

Validatie ePortfolio packages door Kennisnet

Eind oktober zijn de ePortfolio packages van het employability-portfolio gevalideerd door Kennisnet. Het resultaat van de validatie was acceptabel, er werden nog een aantal fouten geconstateerd, zijnde afwijkingen van de Afspraak e-portfolio NL (NTA2035) zoals: •

Algemene fouten in de portfolioparts o

Het attribuut mediamode (met bijvoorbeeld de waarde “Image” of “Text”) ontbreekt bij <media> in diverse portfolioparts.

o

Element binnen is verplicht en mag dus niet ontbreken. Eventueel weglaten.

o

Een lege waarde voor een verplicht element (b.v. binnen binnen of binnen ) is niet correct. Wanneer het ouderelement optioneel is kan dit ouderelement (in voorbeeld resp ) ook worden weggelaten.

•

Fouten in portfoliopart “A. Identificatiegegevens” o

De

volgorde

van

de

elementen

<postcode>

en

binnen

is onjuist. De juiste volgorde is: eerst dan <postcode>. o

Element <short> binnen <description> is verplicht en mag dus niet ontbreken. Korte titel/beschrijving invullen.

o

Fout in portfoliopart “C. Doelen”

o

Element <short> binnen <description> is verplicht en mag dus niet ontbreken. Korte titel/beschrijving invullen.

o

De endtags van element <description> en van staan verkeerd. De endtags en aan het einde van het bestand weghalen en op de juiste plaats invoegen.

•

Fouten in de portfoliopart “D. Interesses” o

In

dit

portfoliopart

is

het

element

verplicht

binnen

en mag dus niet ontbreken. o

Versie 1.0

Eventueel oplossen door het gehele portfoliopart weg te laten.

14-11-2008

24 van 38


o

Fouten in portfoliopart “E. Relaties en netwerken”

o

Element <short> binnen <description> is verplicht en mag dus niet ontbreken. Eventueel <description> weglaten.

o

Fouten in portfoliopart “F. Competenties”

o

Element <exrefrecord> binnen mag geen waarde ("TODO") hebben want het heeft deelelementen. Deze commentaartekst verwijderen.

•

Fouten in portfoliopart “G. Activiteiten” o

Het element <definition> heeft ten onrechte 2 maal het deelelement (een voor elk deelelement <definitionfield>. Oplossing door de tweede weg te laten (er komen dan 2 elementen < definitionfield > achtereen te staan maar dat mag binnen <definition>).

o

Een lege waarde voor een verplicht element (b.v. binnen en binnen <score>) is niet correct. Waarde toevoegen of gehele element resp <score> weglaten.

•

Fouten in portfoliopart “H. Producten” o

In dit portfoliopart zijn de elementen en <product> verplicht binnen respectievelijk en mogen dus niet ontbreken. Eventueel oplossen door het gehele portfoliopart weg te laten.

o

Fouten in onderdeel “Relations”

o

In dit portfoliopart is het element verplicht binnen en mag dus niet ontbreken. Eventueel oplossen door het gehele portfoliopart weg te laten.

Adviezen Kennisnet m.b.t. de Afspraak Een lege waarde voor optionele elementen (b.v. binnen <demographics> en binnnen ) is niet nodig; deze elementen mogen ook worden weggelaten. Conclusie project inzake gebruik NTA2035 Een standaard implementeren is beslist geen sinecure als men niet beschikt over een goed voorbeeld van een uitwisselingsbestand. Enkel vanuit de documentatie (de NTA2035) vereist dit ruime ervaring in het bouwen van XML-bestanden.

4.5

Deelname ePortfolio conferentie Maastricht

Op de internationale ePortfolio conferentie op 23 en 24 oktober 2008 heeft Kenteq het project gepresenteerd en in een andere workshop heeft Synergetics de technische oplossing voor interoperabiliteit toegelicht. De reactie van de aanwezigen waren heel positief. We kregen tijdens de conferentie uitnodigingen om dit verhaal in Engeland en Frankrijk uit te leggen.

Versie 1.0

14-11-2008

25 van 38


4.6

Doelstellingen

De doelstellingen van het project zijn gerealiseerd. •

Een oplossing realiseren voor de interoperabiliteit.

•

Uitwisseling

van

employability

informatie

tussen

verschillende

systemen

demonstreren. •

De oplossing uitvoeren met 19 medewerkers van Alescon in de praktijk.

Door de vertragingen en de tijddruk van het project, echter, zijn vervolgactiviteiten nodig om de producten te implementeren in onze systemen en deze te koppelen aan de programmering van de bedrijfsprocessen. Dit zal leiden tot vervolginitiatieven, waarin o.a. het verandermanagement centraal staat. Om de Portfolio-infrastructuur te implementeren zijn de ontwikkelde producten van het project voor de organisaties op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt ter beschikking: •

Inventarisatierapport

•

Testverslag ‘Uitwisselen van de technische uitwisseling’

•

Uitvoeringsrapport

•

Aanbevelingen ten aanzien van de NTA 2035 ePortfolio NL.

•

Dit evaluatierapport.

De producten zijn te vinden op: http://projectenbank.kennisnet.nl/index.php?page_id=project&project_id=475

Versie 1.0

14-11-2008

26 van 38


5

Evaluatie

5.1

Het project

Doelstellingen De doelstellingen van het project zijn gehaald. De resultaten van het project zijn zeer vernieuwend.

We

konden

de

gemakkelijke

weg

volgen

door

de

technische

uitwisselingsoplossing uit het 3Portfolio project ook in dit project te gebruiken, maar hadden de ambitie om de ideeën die we hadden over een innovatieve oplossing voor de interoperabiliteit te realiseren. Daarom hebben we gekozen om het Employability-PortfolioSysteem te ontwikkelen.

De regeling ePortfolio van Kennisnet. Als we terugkijken op het project en ons richten op de regeling dan vallen twee zaken op die demotiverend voor de partners hebben gewerkt. Kennisnet baseert haar regeling waarschijnlijk op de werkwijze en bedrijfscultuur van het onderwijs. In dit project hebben we te maken met bedrijven en commerciële serviceverleners en dus met een meer zakelijker bedrijfscultuur. Wij vinden dat de regeling, zoals wij dat hebben ervaren zeer ongebruikelijk. De redenen daarvoor zijn: 1. Tijdsaspect •

Mei 2007: de eerste stap om een globaal projectplan op te stellen en te presenteren is logisch. Het is vanzelfsprekend dat de partijen hier zelf tijd in steken.

•

Juli 2007: eerste “GO” met als opdracht “werk het een globaal projectplan uit”.

•

Oktober 2007: tweede GO met als opdracht “Maak een gedetailleerd projectplan” voor eind november.

•

November 2007: Inlevering projectplan.

•

December (11) 2007: Uiteindelijk een definitieve GO voor het project en verdere uitwerking contract.

•

Januari 2008: contract Het Werkt ePortfolio getekend.

•

Vanaf februari 2008: oplevering van de producten volgens de planning uit het projectplan.

Versie 1.0

14-11-2008

27 van 38


Gevolg: Het duurt allemaal heel lang. In juli 2007 weten we dat het project geaccepteerd is en de formeel start van het project is op 11-10-2008. Voordat de partijen echt zekerheid hebben dat de subsidie wordt versterkt is het januari 2008, als het contract met de penvoerder is getekend. Dat betekent dat de feitelijke start op zijn vroegst januari 2008 was. Dit gaat ten koste van de doorlooptijd van het project: ergo hetzelfde werk moet worden verzet in beduidend minder maanden. 2. Financiën •

Het Werkt ePortfolio projectplan is opgeleverd conform planning en geaccordeerd en het contract is in januari geregeld. Het heeft tot de zomer geduurd tot het voorschot is verstrekt.

•

Wij hebben alle producten opgeleverd en het tweede deel van de subsidie is nog steeds (begin november 2008) niet overgemaakt.

Constatering: Het gevaar bestaat dat partners in de projecten veel tijd steken in het project met het risico dat een deel van de kosten (een deel van de inspanningen zijn voor eigen rekening) voor het project niet of anders heel laat beschikbaar komt. Gevolg: Partners kunnen/willen geen inspanningen doen als de financiën nog niet zeker zijn gesteld. Dit leidt tot vertraging in het project en spanningen tussen de partners.

Tegenslagen Tijdens het project zijn we geconfronteerd met een aantal tegenslagen op het gebied van personeelswisselingen, partners die onvoldoende technische input en ondersteuning konden bieden en vertraging van de planning. Personeelswisselingen Op 1 april heeft de projectleider Alescon verlaten, waardoor deze taak tijdelijk moet worden overgenomen.

Het

nieuwe

management

van

de

werkwinkel

van

Alescon,

werd

geconfronteerd met een project, dat niet direct paste in het nieuwe beleid. Men wilde wel constructief meewerken, maar niet het project inhoudelijk trekken. We hebben hierover afspraken gemaakt dat Kenteq deze taak overnam. Ook bij Alfa-college werden we geconfronteerd met een andere directeur dan die het projectplan had ondertekend. Ook hier kreeg ons project geen hoge prioriteit wat heeft geleid tot een minimale inzet van het Alfa-college. Men vond dat er al voldoende tijd in het project was geïnvesteerd.

Versie 1.0

14-11-2008

28 van 38


We hebben een afspraak gemaakt over de bijdrage van Winvision ( het digitaal portfolio van het Alfa-college), zodat we de technische uitwisseling met een ePortfolio konden testen. Ook hier werden we geconfronteerd met het feit dat onze contactpersoon een andere baan had gevonden. Onvoldoende technische ondersteuning bij de partners Over het algemeen kunnen we stellen dat de specifieke ICT kennis voor dit innovatieve project niet aanwezig is of niet beschikbaar is bij bedrijven en scholen. Men ondersteund de interne bedrijfsprocessen en beheert de applicaties. Alescon heeft voor het maken van de import en export de leverancier van hun HR-systeem ingehuurd. De ICT afdeling van het Alfa-college kon geen XML schema’s leveren en had geen tijd om een export uit PeopleSoft te maken. En de afdeling I&A van Kenteq heeft wel de kennis in huis maar kampt met een onderbezetting, waardoor er vrij kostbare capaciteit moest worden ingehuurd. Vertraging in het project De inventarisatie fase is redelijk op schema uitgevoerd, maar de vertaling naar het plan van eisen voor de realisering van het van de infrastructuur heeft veel tijd gekost. Met veel moeite kregen we de “requirements” van de partners boven tafel, die de interne bedrijfsprocessen moet ondersteunen. De volgende fase, het bouwen van de technische infrastructuur, heeft ook veel meer tijd gekost dan we hadden gepland. Dit had tot het gevolg dat we pas op 30 september een werkend systeem in de stuurgroep konden demonstreren. In oktober zijn we nog bezig geweest met de fijntuning van het systeem. Dat betekende dat we eind oktober konden beginnen met de de werkelijke toepassing van de instrumenten in de praktijk met de medewerkers van Alescon. Ervaring van deelnemers Hoewel de kern van het project gaat over de uitwisseling van persoonlijke gegevens tussen verschillende systemen is het van belang wat de ervaring is van de uiteindelijke gebruikers. Wij hebben in het project veel moeite moeten doen om de uitwisseling van de gegevens tussen COMPAS, COMPETENT en het Employability-Portfolio te realiseren. Voor de deelnemers is het daarentegen helemaal niet zo bijzonder dat men in het systeem COMPETENT de informatie ziet die al binnen Alescon is vastgelegd. Toch is het heel prettig dat men deze informatie niet helemaal opnieuw moest invoeren. De deelnemers hebben allemaal de gegevens aangevuld en de vragenlijsten ingevuld op de computer. Daarbij bleek dat men over het algemeen weinig tot geen ervaring hadden met computers. Iedere deelnemers is persoonlijk begeleid bij het invullen van de informatie in het systeem COMPETENT. Het uiteindelijke resultaat een persoonlijk Employability Portfolio is voor de deelnemers een openbaring, want zonder enige extra inspanning beschikt men over een soort persoonlijke website, waarmee men zich kan presenteren bij een toekomstige werkgever.

Versie 1.0

14-11-2008

29 van 38


Veel van de deelnemers beschikken over onvoldoende vaardigheden om zelf het ePortfolio te onderhouden. Een eenvoudige handeling om bijvoorbeeld een foto te uploaden is al een hele uitdading. Gelukkig hebben alle medewerkers een persoonlijke begeleider die de deelnemer intensief heeft begeleid in dit project. Zonder deze vorm van begeleiding zou het erg moeilijk zijn geweest.

5.2

Samenwerking tussen de partners

De samenwerking tussen de partners is zeer functioneel vormgegeven. De aandacht was vooral gericht op de totstandbrenging van de producten en de voorwaarden voor de uitvoering in de praktijk. We hebben alle energie ingezet om de oplossing voor de technische uitwisseling te realiseren. Daarmee was er weinig tijd voor het verandermanagement in de organisaties en tussen de partners onderling. In het project is wel de basis voor verdere samenwerking gelegd tussen de partners. Daarnaast zien de landelijke werkende partners mogelijkheden om de informatie-uitwisseling vervolgactiviteiten concreet vorm te geven in andere situaties en regio’s. Betrokkenheid partners •

In het algemeen hebben onderwijsinstellingen weinig ervaring met portfolio systemen en is men vooral gericht op de ondersteuning van het eigen interne proces, daardoor is het heel lastig om het belang van de interoperabiliteit op de agenda te krijgen. In het geval van Alfa-college kwam daar nog bij dat men net in de onderhandeling was voor de afschaf van een ander digitaal portfolio. Men zat bij de start van het project nog in de aanschaffase.

•

Leveranciers schermen ermee dat hun systeem NTA e-Portfolio NL compliance is, maar dit stelt vaak weinig voor (technisch ja, inhoudelijk zeer beperkt). De bruikbaarheid van het digitale school Portfolio binnen het project was dan ook zeer beperkt.

•

Leveranciers

nemen

een

afwachtende

houding

aan

ten

aanzien

van

de

interoperabiliteit. Eigenlijk is dat terecht omdat de klant in veel gevallen een onderwijsinstelling de inhoud van het ePortfolio bepaalt. In ons geval was de leverancier van het digitale school Portfolio geen partner in het project en dan is het vrij moeilijk om afspraken te maken. •

Voor de penvoerder van het project was de subsidieregeling niet erg duidelijk en de werkwijze van het Kennisnetproject vreemd.

Mede omdat de projectleider van

Alescon weg viel had het ePortfolio project niet een hoge prioriteit binnen Alescon. Kenteq heeft een aantal taken overgenomen, zodat de continuïteit van het project niet in gevaar kwam.

Versie 1.0

14-11-2008

30 van 38


•

Voor Kenteq is de interoperabiliteit wel een belangrijk thema, omdat men employability service aan bedrijven aanbiedt en de resultaten van die service ook in een ePortfolio beschikbaar wil stellen.

Gevolg: Door deze problematiek verliep het verzamelen van de noodzakelijke informatie uiterst moeizaam en leverde een extra vertraging in het project op, waardoor de afgesproken interne deadlines niet zijn gehaald. De ervaren knelpunten en succespunten die daaruit voortvloeiden waren handvaten voor de ontwikkeling. Mede daardoor zijn ten opzichte van de doelstellingen uit het projectplan goede resultaten geboekt. De projectpartners zijn tevreden over de kennisdeling naar het veld en de aansluiting bij Europese ontwikkelingen. Voor de aansluiting bij de ontwikkelingen in de eigen organisatie is binnen de projectperiode echter te weinig tijd beschikbaar geweest. Deze zal dus buiten de projectduur moeten plaatsvinden met instemming van het management van de betreffende organisatie. Kortom: de “landing” is nog onzeker. In hoofdstuk 6 gaan we verder in op de knelpunten en aanbevelingen.

Versie 1.0

14-11-2008

31 van 38


6

Knelpunten en aanbevelingen

6.1

Knelpunten en oplossingen

Knelpunt

Beschrijving

Oplossing

Projectperiode

Door de genoemde vertraging

We hebben nog een eigen plugfest

kwam de deadline voor het

georganiseerd.

plugfest in de knel Personeel en

Hoge mate van expertise en

We hebben extra expertise moeten

expertise

specialisme was vereist.

inhuren.

Financiën

Tijdinterval projectkosten en

Dit is niet naar tevredenheid opgelost: de

het beschikbaar stellen van de

penvoerder heeft de marktpartij voorrang

middelen (bijdragen Kennisnet) verleend in de verdeling van de bijdragen was te groot.

over de projectpartners.

Voortrekkersrol

De voortrekkersrol van het

We konden daardoor niet uitwisselen met

op innovatief

project werd bij het Alfa college een school portfolio. We hebben

gebied

niet begrepen, waardoor de

uiteindelijk Winvision bereid gevonden

doelstelling niet aansloot bij die om de uitwisseling te testen. van het ROC. Wegvallen van

Na drie maanden verdween de

Kenteq heeft toen het projectleiderschap

de Projectleider

projectleider wegens een

overgenomen.

andere baan. Onvoldoende

Bij de IT afdeling van Alescon

We hebben de leverancier van het HR

technische

ontbrak de technische kennis

systeem Emergo systems bereid

kennis bij

om een import en exportfunctie gevonden om dit voor Alescon te regelen.

Alescon

d.m.v. XML te maken

Versie 1.0

14-11-2008

32 van 38


6.2

Aanbevelingen

Kennisnet: Financieel: doordat voor de uitvoering van deze innovatieve projecten expertise moet worden ingehuurd van marktpartijen, komen de bijdragen volgens de huidige procedure te laat bij de penvoerder en partners om aan de lopende verplichtingen tijdig te kunnen voldoen.

Hiervoor

dient

een

oplossing

te

komen,

bijvoorbeeld

in

de

vorm

van

bevoorschotting vooraf, waarna afrekening volgt bij de oplevering van de producten. Meer concreet: Synergetics heeft als voornaamste financiële subsidieontvanger én na tijdige betaling van zijn eigen toeleveranciers, een zeer belangrijke bijdrage geleverd aan het succes van het project. Doordat de bijdragen bij oplevering van de producten plaatsvindt en de procedure van uitbetaling geruime tijd in beslag neemt heeft tot nu toe Synergetics alleen een eerste betaling ontvangen. Synergetics Het employability portfolio systeem zou •

Alle informatie van het vakbekwaamheidonderzoek of het EVC-onderzoek van Kenteq volledig moeten kunnen uitwisselen;

•

bij de uitvoering van EVC-procedures of HR-assessents krijgt een werknemer de portfolio-informatie in zijn eigen portfolio aangeboden. De werknemer zou de mogelijkheid moeten hebben om zelf in zijn Employability-Portfolio toestemming te geven voor de uitwisseling van gegevens met andere systemen. Hij zou de informatie moeten kunnen selecteren en bijvoorbeeld met de druk op een knop moeten kunnen uitwisselen

•

een verwijzing vanuit de authentieke bron moeten kunnen regelen, zodat de vermelde diploma’s, certificaten en geaccrediteerde competenties betrouwbaar zijn;

•

de uitwisseling van de (nog) ontbrekende datavelden mogelijk kunnen maken;

•

de uitwisseling via webservices moeten regelen.

Alescon In het HR-systeem COMPAS zouden •

de competenties van de medewerkers opgeslagen moeten kunnen worden, waarbij gebruik moet worden gemaakt van de algemene beroepscompetentie uit het colomodel, die voor de kwalificatiestructuur MBO wordt gebruikt;

•

de employability resultaten van de EVC-procedure opgeslagen moeten kunnen worden;

•

een import-export module moeten komen, die de EVC-gegevens kan verwerken in COMPAS (zowel in als uit) waarna een medewerker van Alescon in staat is met een “druk op de knop” de uitwisseling te faciliteren.

•

de informatie van het screeningsformulier als datavelden moeten kunnen worden opgeslagen.

Versie 1.0

14-11-2008

33 van 38


Alfa-college Alfa-college zou •

de interoperabiliteit via het digitale portfolio moeten ondersteunen.

•

leerlingen die school verlaten hun digitale portfolio informatie mee moeten geven, zodat de leerling deze informatie kan gebruiken bij de vervolgstudie of op de arbeidsmarkt.

Kenteq Kenteq zou •

de informatie over de aanwezige en te ontwikkelen competenties in de context van het beroep of de functie moeten plaatsen.

•

meer Portfolio-informatie moeten kunnen uitwisselen. Zowel uit de EVC procedure, de assessments als de matching op de arbeidsmarkt beschikt Kenteq over waardevolle informatie, die een werknemer of werkzoekende kan gebruiken voor zijn ontwikkeling en zijn arbeidsloopbaan. Als deze informatie beschikbaar is in een persoonlijk Employability Portfolio, dan kan de eigenaar van het Portfolio de informatie zelf gebruiken en beheren. Het is jammer dat de NTA 2035 geen ruimte biedt voor veel van deze employability gegevens.

Versie 1.0

14-11-2008

34 van 38


7

Succespunten en vervolg

7.1

Succespunten

Succespunt

Beschrijving

Inventarisatie: de

De gegevensvelden van de informatiesystemen van de partners zijn

gegevensvelden

in kaart gebracht en vergeleken met de NTA e-Portfolio NL en

zijn in kaart

internationale standaarden. Dat heeft geleid tot een redelijk compleet

gebracht

overzicht waaraan het Employability Portfolio moet voldoen.

Uitwisselen van

Op het interne Plugfest is gebleken dat de uitwisseling van het EPS

employability-

met de andere systemen probleemloos verloopt. Het biedt daarmee

Portfolio gegevens

een goede basis voor verdere ontwikkeling.

Aanbevelingen

Gezien vanuit het perspectief van de ketenpartners zal de NTA e-

t.a.v. de Afspraak

Portfolio NL ingebed dienen te worden in een employability-Portfolio-

e-Portfolio NL

Systeem. De standaard hoeft niet te worden uitgebreid, omdat de employability informatie via andere standaarden kan worden uitgewisseld.

Evaluatierapport en In het project is een werkende oplossing ontwikkeld voor de aanbevelingen voor interoperabiliteit. Deze innovatie biedt perspectief voor de toekomst de toekomst

op de employability markt. Landelijk (de commissie Baker) en regionaal wordt er beleid gemaakt om iedereen tijdens het werk of op de arbeidmarkt van een ePortfolio te voorzien. Het ePortfolio in de vorm van een employability Portfolio zal een rol van betekenis gaan spelen op de Europese employability markt. De project partners zijn actief in het Europese TAS3 project waarin het persoonlijke portfolio voor employability toegepast gaat worden.

Kennisdeling door

De partners zullen het succes van het project gaan verspreiden en de

toepassing

resultaten gaan toepassen in andere situaties en projecten. We denken aan het opbouwen van een regionale ePortfolio infrastructuur en aan het inzetten van het employability portfolio systeem bij grote reorganisatie, waarbij werknemers van werk-naar-werk moeten worden begeleid.

Kennisdeling door

De partners hebben deelgenomen aan de ePortfolio conferentie 2008

voorlichting

en in verschillende workshops voorbeelden gegeven. Daarnaast is de Alescon case gepresenteerd. Via internet wordt de multimedia presentatie gepubliceerd. De oplossing van de interoperabiliteit via het employability Portfolio is uniek en zal in verschillende gremia worden uitgelegd. De belangstelling is groot voor het innovatieve karakter en de toekomstige mogelijkheden van ons project.

Versie 1.0

14-11-2008

35 van 38


7.2

Vervolg

Er zijn aanbevelingen gedaan over het toepassingsprofiel van de NTA ePortfolio NL en het gebruik van standaarden voor de import en export tussen de ketenpartners met het oog op een te ontwikkelen persoonlijk Employability Portfolio. De wens om dit te ontwikkelen komt voort uit de visie dat de productie economie verandert naar een diensten- en projecteconomie. Dit leidt tot een flexibele arbeidsmarkt, waardoor er behoefte ontstaat aan employability services en een Employability Portfolio. De keerzijde is dat hierdoor hoge eisen worden gesteld aan de uitwisselbaarheid van informatie van werknemers, bedrijven, onderwijsinstellingen, arbeidsbemiddelaars. De regionale en lokale arbeidsmarkt wordt belangrijk en de arbeidsmarktinformatie zal transparanter en toegankelijker worden gemaakt door middel van het inzetten van Employability Portfolio’s. Door gegevens van verschillende systemen generiek uitwisselbaar en toepasbaar te maken, kunnen de ketenpartners bedrijven, werknemers, CWI en onderwijs beter samenwerken om de mobiliteit op de employability markt te vergroten, doordat de competentieprofielen van werknemers / cliënten / lerenden en de employability markt beter kunnen worden gematcht. De NTA ePortfolio NL wordt doorgetrokken van schoolportfolio’s (assessment, reflectie-, training en scholing) naar een transparant Employability ePortfolio. De focus ligt daarbij op het verzamelen van alle gegevens die de kortste weg naar werk (school-naar-werk en werknaar-werk) moeten faciliteren. In de nabije toekomst kunnen derde partijen uit de Employability Portfolio’s de juiste gegevens verkrijgen die hen in staat zullen stellen om ‘employability services’ aan te bieden. Op basis van de resultaten van het project zal een Employability Portfolio worden ontwikkeld dat voor bedrijven, scholingsinstellingen en arbeidsbemiddelaars de informatie biedt om directe arbeidsbemiddeling en doorstroom door middel van opleidingstrajecten-op-maat efficiënter mogelijk te maken. Daarnaast biedt het Employability Portfolio de mogelijkheid om de samenwerking tussen bedrijven en onderwijsinstellingen (in scholingsopdrachten en BPV) in de regio te versterken. Mits zij betrokken zijn in een (1) geauthenticeerd employability proces (d.w.z. beveiligd door een zogenaamde “process firewall”) en (2) mits in acht name van de geldende toegangs- en privacyrechten, kunnen de bij de portfolio-infrastructuur aangesloten partijen in de nabije toekomst uit het Employability-Portfolio-Systeem automatisch gegevens verkrijgen. Deze gegevens zullen via webservices binnen hun eigen toepassingssoftware verschijnen, wat

Versie 1.0

14-11-2008

36 van 38


deze partijen in staat stelt om geavanceerde ‘employability services’ aan te bieden. Enkele voorbeelden: -

EVC en assessments procedures

-

Matchen op Competenties (MoC)

-

Matchen op Portfolio’s (MoP)

-

Gepersonaliseerde leerpakketten en –trajecten

-

HR management/processen

-

Genereren van de Europass CV’s

-

Geanonimiseerde statistische services voor uw bedrijf, sector of regio.

Kenteq en Synergetics werken in het Europese project TAS3 samen en zullen in 2009 t/m 2011 Employability pilots uitvoeren met het Europese trusted, secured and shared ICT-infrastructuur. Tevens is het de bedoeling een aantal Employability projecten op te starten op de volgende gebieden: •


•

Lerende regio.

•

Reorganisaties en work2work projecten.

•


Bij al deze projecten kunnen we de resultaten van dit Kennisnet-project heel goed gebruiken.

Versie 1.0

14-11-2008

37 van 38


8

Aanbevelingen: voor NTA2035 e-Portfolio NL

Het project bracht een aantal zaken aan het licht die wellicht voor de NTA 2035 ePortfolio NL en voor de hele ePortfolio gemeenschap relevant kunnen zijn. •

De NTA 2035 ePortfolio NL moet ook werk en employability gerelateerde informatie met ePortfolio kunnen worden uitwisselen. Een uitbreiding naar dit type portfolio is uitermate zinvol in het kader van een leven lang leren en werken.

•

Inconsistenties in de NTA2035 moeten worden opgelost. Er mag geen discussie meer ontstaan over de wijze waarop de XML wordt opgebouwd. Een compleet voorbeeld-XML bestand zou uitkomt kunnen bieden.

•

Een compleet voorbeeldportfolio zal de bruikbaarheid van de standaard aanzienlijk verbeteren.

•

De idee om complete portfolio’s door te sturen moet worden vervangen door een meer op het proces gebaseerd informatieverkeer. Partijen krijgen alleen informatie waar hun proces om vraagt. Naast de voordelen van een ‘reverse intake’ levert dit ook compliance op met de privacy wetgeving.

•

Het door ons gebruikte applicatieprofiel bevat veel typische employability en employment gegevens en wijkt daarmee sterk af van een typisch school- of ontwikkel-Portfolio. Door de verschillende toepassingen van een ePortfolio zullen er ook verschillende typen van Portfolio’s ontstaan. Uiteindelijk moet dat leiden tot een persoonlijk ePortfolio, dat het individu zelf kan controleren en beheren. Wij denken dat dit project een oplossing kan bieden voor deze ontwikkeling.

•

Een standaard implementeren is beslist geen sinecure als men niet beschikt over een goed voorbeeld van een uitwisselingsbestand. Enkel vanuit de documentatie (de NTA2035) vereist dit ruime ervaring in het bouwen van XML-bestanden.

Versie 1.0

14-11-2008

38 van 38

Het Werkt eportfolio Evaluatierapport

Recommend Documents