Het saneren van het stedelijk afvalwater van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest THINK GLOBAL, ACT LOCAL

Het saneren van het stedelijk afvalwater van h et Brussels Hoofdstedelijk Gewest

THINK GLOBAL, ACT LOCAL

JAARVERSLA G 2 0 1 2

THINK GLOBAL, ACT LOCAL Onze opdrachten

>>Het saneren van het stedelijk afvalwater van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. >>Het bestrijden van overstromingen veroorzaakt door hevige regenval. >>Toezicht houden op de regenmeting en het debiet in de watercollectoren en de waterlopen.

B ru s s e l s e M a at s c h a ppij v oor Wate rbe he e r

Inhoudstafel Voorwoord van de voorzitter

4

Raad van Bestuur

5

Regeringscommissarissen 5 Directiecomité 5 6

De actoren van de watersector in Brussel

10

Enkele vragen

12

Markante gebeurtenissen in 2012

14

De grote projecten

16

De zuiveringsstations

18

De stormbekkens

24

De verzamelriolen

26

Financieel verslag

31

BMWB | JAARVERSLAG 2012

Presentatie van de BMWB

3

Voorwoord van de voorzitter


De sanering van afvalwater vormt wereldwijd een absolute prioriteit die al te vaak door het grote publiek wordt miskend. In september 2000 hebben de 189 landen van de Verenigde Naties de acht Millenniumdoelstellingen voor Ontwikkeling (MDO) aangenomen. De 7de Doelstelling streeft naar milieubehoud en voorziet meer bepaald tussen 2000 en 2015 de halvering van het percentage van de bevolking die geen toegang heeft tot de basissaneringsdiensten. Vandaag moet de VN jammer genoeg vaststellen dat men deze doelstelling niet zal bereiken. Vooral in West-Azië en in Sub-Saharisch Afrika blijkt de vooruitgang het traagst te verlopen. In Europa werd in mei 1991 de Richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwater die de kwaliteitsnormen van gezuiverd water vastlegt, aangenomen. Het gaat hier uiteraard om één van de voornaamste wettelijke referentieteksten in het kader van onze saneringsopdracht, waarbij de Richtlijn van oktober een omkadering voor het waterbeleid bepaalt. Dit laatste document legt in het bijzonder de verplichting vast om een Waterbeheerplan per stroomgebiedsdistrict op te stellen. Dit document werd in 2012 in het Brusselse Gewest goedgekeurd en de BMWB heeft aan de opstelling ervan meegewerkt.

4

Mede dankzij de BMWB beantwoorden de installaties voor afvalwaterbehandeling in Brussel vandaag aan de Europese voorschriften. Maar de Commissie heeft nog tal van andere plannen in haar mars. Zo maakte ze in november laatstleden de richtlijnen bekend van haar “actieplan voor het behoud van de Europese wateren” (kortweg “Water Blueprint”). Deze strategie streeft ernaar te waarborgen dat er water van een goede kwaliteit in voldoende hoeveelheid beschikbaar is om te beantwoorden aan de behoeften van de bevolkingen, de economie en het leefmilieu. Het zou te langdradig worden om hier dit ambitieuze actieplan uit de doeken te doen, omdat het toepassingsdomein ervan zo groot is. We zeggen hier enkel dat de toepassing ervan zijn weerslag zal hebben op de activiteiten van de BMWB, met misschien nieuwe verplichtingen die we zullen moeten naleven. Maar de Blueprint zal ons ook nieuwe mogelijkheden bieden! Zoals bijvoorbeeld het feit dat de Commissie het gebruik van gezuiverd water (opgevangen aan de uitgang van de zuiveringsstations) wil promoten voor industriële doeleinden of voor de landbouw. Het gaat hier om een domein waarin de BMWB nu al de potentiële afzetmogelijkheden en de technische en juridische verplichtingen aan het evalueren is.

De samenwerking van de regionale actoren in de watersector is ook absoluut zinvol in de strijd tegen overstromingen. Teveel Brusselaars moeten nog schade lijden tijdens periodes van hevige regenval. De BMWB die al vijf stormbekkens bezit, is bezig met de voorbereiding van nog drie andere stormbekkens, waaronder twee met een zeer grote capaciteit in de Woluwevallei en de Molenbeekvallei.

Zo werden er in 2012 enkele mooie stappen vooruit gezet, waarover u in dit jaarverslag meer kunt lezen. We vermelden hierbij de volledige inwerkingstelling van het stormbekken van Vorst en van de collector Vogelzangbeek. Andere projecten boekten grote vooruitgang, zoals de plaatsing van de collector Verrewinkelbeek of de voorbereiding van de renovatiewerken aan het zuiveringsstation van Brussel-Zuid. “Think global, act local”. We proberen deze slogan waar te maken door ons op onze schaal in te zetten om een kwaliteitsvol leefmilieu te waarborgen voor de Brusselaars, en ruimer gezien, ook voor de inwoners van het stroomgebied van de Schelde.

Philippe DEBRY Voorzitter

En ook al probeert de BMWB haar strategie zoveel mogelijk met het oog op de toekomst uit te stippelen in samenwerking met de andere actoren van de watersector, dan nog belet dit niet dat we ook dag na dag concrete projecten tot een goed einde brengen.

De sanering van afvalwater, een wereldwijde prioriteit

Raad van Bestuur Philippe DEBRY Voorzitter Dirk DE SMEDT Vicevoorzitter Fabrizio BUCELLA tot 18 juni 2012 Julie LUMEN sinds 18 juni 2012 Caroline VINCKENBOSCH Benjamin DALLE tot 18 juni 2012 Véronique PETERS sinds 18 juni 2012 Stéphane VANOMMESLAEGHE

Regeringscommissarissen Arnaud VERSTRAETE Urbain ULLMANN tot 26 april 2012 Benoit HELLINGS van 26 april tot 20 december 2012 Marc LEMAIRE sinds 20 december 2012

Directiecomité Jean-Pol Rosière Algemeen Directeur Rudi Van Denhouwe Administratief en Financieel Directeur Olivier CHRISTOPHE Adviseur Strategie en Organisatie

5


Onder impuls van de regering werden er in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ook nog grote projecten opgestart, zoals de Alliantie Werkgelegenheid-Leefmilieu, de as Water. Dit in november 2012 goedgekeurd plan groepeert een veertigtal organismen die hun krachten willen bundelen, om Brusselse bedrijven in staat te stellen hun kans te grijpen voor het creëren van werkgelegenheid in de sectoren die met water te maken hebben. De BMWB is betrokken bij een aantal van de 35 acties van de Alliantie.

Presentatie van de BMWB


Uitgangspunt: de hervorming van de watersector De Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB) is een toonaangevende speler in de sector. Ze werd op 27 oktober 2006 door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest opgericht met het oog op de omzetting van de Richtlijn van de Europese Commissie die een omkadering instelde voor een communautair beleid in de watersector (Richtlijn 2000/60/CE). Dit past in het raam van de hervorming van de sector die door de Gewestelijke regering werd doorgevoerd. Zodoende wil de regering een betere rolverdeling tussen de verschillende operatoren bewerkstellingen en dankzij een betere algemene aanpak het volledige waterbeleid, met zowel de globale werking als de installaties, duurzaam moderniseren. De Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB) is een naamloze vennootschap van publiek recht met als hoofdtaak de openbare sanering van het stedelijk afvalwater.

6

Duidelijke opdrachten De Ordonnantie van 20 oktober 2006 die “een kader voor het waterbeleid” vastlegt, definieert heel duidelijk de opdrachten van de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer. Zo bepaalt artikel 20 het sociale doel van de BMWB (kerndoelen): a. Instaan voor de openbare sanering van het stedelijk afvalwater. b. Opdrachten uitvoeren die door de Regering aan de watersector worden toegewezen, in het bijzonder de opdrachten die in de statuten omschreven zijn. c. S tudies uitvoeren om de haar toegewezen doelstellingen te bereiken. d. Streven naar transparantie en naar het in de waterprijs opnemen van de verschillende kosten betreffende de sanering van stedelijk afvalwater. e. In het algemeen alle operaties aan de hand van alle juridische middelen uitvoeren om haar statutaire doelstellingen te bereiken.

Artikel 21 van de Ordonnantie formuleert deze opdrachten nadrukkelijk en het voegt hieraan toe: f. D e coördinatie en de tussenkomst bij de uitvoering van de werkzaamheden voor de afwatering, de inzameling en de zuivering van stedelijk afvalwater. Dit moet gebeuren volgens de tussenkomstmodaliteiten die door de Regering worden bepaald op voorstel van de BMWB. g. Het ontwerp, de aanleg en de uitbating van een meetnetwerk, meer bepaald voor het debiet van de waterlopen en de collectoren, evenals voor de neerslagmeting. Artikel 5 van het tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de BMWB afgesloten Beheerscontract herhaalt en preciseert deze verschillende opdrachten: >> Het leveren van openbare saneringsdiensten voor afvalwater. >> Het coördineren en tussen beide komen bij de uitvoering van werken aan de rioleringen, de collectoren en de zuivering van afvalwater bij de infrastructuren die door de BMWB worden beheerd.

De hoofdfunctie van de BMWB is de openbare sanering van stedelijk afvalwater


Alle betrokken partners in de waterwereld op weg helpen naar een duurzame modernisering

7

Infrastructuren die aan de uitdagingen gewaagd zijn Voor de uitvoering van deze opdrachten zijn de plaatsing en het beheer van grote en kwaliteitsvolle installaties en technische instrumenten vereist. Zodoende is de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer verantwoordelijk voor een compleet geheel van uitrustingen en infrastructuren.

De sanering van stedelijk afvalwater:

De inzameling van stedelijk afvalwater:

De BMWB beheert twee zuiveringsstations om deze hoofdopdracht tot een goed einde te brengen: één in het noorden (Zuiveringsstation Noord — cf. pagina 22) en één in het zuiden (Zuiveringsstation Zuid — cf. pagina 20 van het Brussels Gewest).

De BMWB beschikt over een netwerk van verzamelriolen die het afval- en regenwater afvoeren naar de zuiveringsstations en/of stormbekkens (cf. pagina 26).


De strijd tegen overstromingen: Het Brusselse rioleringsnetwerk is van het unitaire type. Dit wil zeggen dat het zowel huishoudelijk als industrieel afvalwater en regenwater opvangt. Bij hevige regenval kunnen deze infrastructuren tijdelijk verzadigd geraken. Dat is de reden waarom de BMWB een aantal stormbekkens ontwikkelt en beheert. Deze zijn bedoeld voor het tijdelijk opvangen van het regenwater dat het rioleringsnetwerk zou kunnen verzadigen (cf. pagina 24).

2 zuiveringsstations 5 stormbekkens

8

De regen- en debietmeting in de collectoren en de waterlopen: In het bijzonder wanneer het onweert, vormt de opvolging van de regenmeting en de toestand van de collectoren, de waterlopen en de stormbekkens, een essentieel element voor het goede beheer van de inzamelingsinstallaties van afvalwater en van de bestrijdingsmiddelen tegen overstromingen. Daarom heeft de BMWB een uitgebreid netwerk van pluviometers en meetstations uitgebouwd bij de belangrijkste verzamelriolen, waterlopen en stormbekkens (cf. pagina 28).

26 kilometer verzamelriolen


Installaties en technische instrumenten van hoogstaande kwaliteit

9

De actoren van de watersector in Brussel


De Ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 20 oktober 2006 zet Richtlijn 2000/60/EG van het Europees parlement en van de Raad van 23 oktober 2000 tot de vastlegging van een kader voor een communautair beleid in de watersector om. Deze Ordonnantie is fundamenteel voor de sector en ze hervormt ook de organisatie van het waterbeleid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De voornaamste maatregelen van deze hervorming zijn enerzijds de oprichting van de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB) en anderzijds de toekenning van openbare dienstopdrachten en exclusieve rechten aan duidelijk aangeduide operatoren.

Vandaag zijn er vijf hoofdactoren actief in het globale watercircuit in Brussel: HYDROBRU (vroeger de Brusselse Intercommunale voor Waterdistributie en -Sanering — BIWD) is de exclusieve operator in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest die verantwoordelijk is voor de distributie van drinkwater en de afvoer van afval- en regenwater. De Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB) heeft als hoofdtaak het verzekeren van de openbare sanering van het stedelijk afvalwater. Dit omvat alle werkzaamheden die te maken hebben met de activiteiten betreffende afwatering, inzameling en zuivering van restwater afkomstig van regenval en van menselijke activiteiten (particulieren, bedrijven, enz.) Het gezuiverde water (in collectoren, zuiveringsstations, enz.) wordt aan het natuurlijke milieu teruggegeven. De BMWB levert en factureert haar waterzuiveringsprestaties aan HYDROBRU en daar naast ook aan enkele Brusselse waterproducerende bedrijven en aan AQUAFIN dat een deel van het in Vlaanderen ingezamelde afvalwater vervoert naar de Brusselse zuiveringsstations.

10

VIVAQUA (vroeger de Brusselse Intercommunale Watermaatschappij – BIWM) staat in voor de opslag, de levering en de behandeling van drinkwater bestemd voor menselijke consumptie in heel het Brussels Gewest (namelijk ongeveer 59 miljoen m3). Bovendien neemt VIVAQUA ook deel aan het geïntegreerd operationeel beheer van de infrastructuren voor de waterdistributie en aan de inzameling op gemeentelijk vlak van stedelijk afvalwater. Leefmilieu Brussel, het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM), is de overheidsdienst voor milieu en energie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In deze hoedanigheid vervult het tal van opdrachten in verband met water: controle van de Brusselse waterwinning en de grondwaterlagen, beheer van de waterlopen van 1ste en 2de categorie en van de meeste vijvers, coördinatie in het internationale stroomgebieddistrict van de Schelde, enz. In dit globale schema speelt Leefmilieu Brussel in het bijzonder een rol als voor naamste verantwoordelijke beheerder van de Zenne. De Haven van Brussel beheert het kanaal en de haveninstallaties.

Station Noord

De kaarten met het collectorennet van Brussel Stormbekken Molenbeek Jette Ganshoren Schaarbeek

Sint-Agatha-Berchem

Evere

Koekelberg

Sint-Josse-Ten-Node

Sint-Jans-Molenbeek

Stormbekken Roodebeek

Brussel Stormbekken Belliard

Etterbeek Sint-Gillis

Anderlecht

Stormbekken Woluwe

Sint-Pieters-Woluwe

Stormbekken Flagey

Elsene Vorst


Sint-Lambrechts-Woluwe

Oudergem

Stormbekken Watermaelbeek

Stormbekkens Geplande Stormbekkens Waterzuiveringensstations Afvalwatercollectoren

Station Zuid Stormbekken Forest Stormbekken Ten Reuken Ukkel

Watermaal-Bosvoorde

11

Enkele vragen


Waarom water zuiveren? Per dag gebruiken we en vervuilen we dus elk 120 liter water. Zonder de saneringsinfrastructuren zoals het rioolnetwerk en de zuiveringsstations zou deze vervuiling terechtkomen in de natuur en er de oppervlaktewateren (rivieren, meren, vijvers) of het grondwater (de ondergrondse waterbekkens) vervuilen. Het zuiveren van afvalwater is dus onontbeerlijk voor het behoud van onze planeet. En het werkt!... Sinds 2007, het jaar waarin het zuiveringsstation Brussel-Noord in gebruik werd genomen, zien we duidelijk dat de kwaliteit van het Zennewater verbetert en dat bijgevolg de biodiversiteit toeneemt.

12

Wat is het verschil tussen een riolering en een verzamelriool (collector)? Een riolering is een leiding of een gemetste pijp bestemd voor het inzamelen en het afvoeren van verschillende soorten water, ongeacht of ze van natuurlijke oorsprong (regenwater) of van menselijke activiteit afkomstig zijn. Een riolering staat dus in verbinding met gebouwen of met straatkolken. Het afvalwater van de rioleringen stroomt in een verzamelriool (of collector) die het afval- en regenwater afvoert naar het zuiveringsstation. Een verzamelriool heeft dus geen rechtstreekse verbinding met een gebouw of een straatkolk.

Is het gezuiverde water drinkbaar? Neen, absoluut niet. Het zuiveringsproces elimineert meer dan drievierden van de voornaamste vervuilers, maar niet alles. Het water dat uit de zuiveringsstations stroomt, heeft een voor het natuurlijk milieu aanvaardbare kwaliteit, maar men mag het niet drinken.

Het zuiveringsproces verwijdert meer dan drie vierden van de voornaamste vervuilers

Hoe werkt een stormbekken?

Het zuiveringsslib vormt het leeuwenaandeel van het afval dat door een zuiveringsstation wordt geproduceerd. Dit afval wordt volgens een vaak complexe keten verwerkt met de bedoeling het volume ervan zo klein mogelijk te maken door er een maximum aan water uit te halen.

Met de stormbekkens kan bij hevige regenval het waterdebiet in de collectoren worden geregeld. Door gedurende beperkte tijd een groot watervolume tegen te houden, helpen ze overstromingen te vermijden.

Tijdens zijn verwerking kan het slib naar een gistingstank die de productie van biogas mogelijk maakt (dit biogas kan als energiebron dienen voor een deel van de elektriciteit- en warmtebehoeften van het station). Dat gebeurt momenteel in het zuiveringsstation Noord, en na de nodige renovatiewerken zal dit ook in zuiveringsstation Zuid het geval zijn. In Zuiveringsstation Noord wordt ook nog een deel van het slib behandeld volgens een “nat oxydatieprocedé” waarmee men het merendeel van de organische stoffen kan verwijderen.


Wat doet men met het zuiveringsslib?

Elke dag gebruiken we en dus vervuilen we ongeveer 120 liter water

Zodra in de collector een grote watertoevloed naar binnen stroomt, wordt het water naar het stormbekken afgeleid via een automatische klep of een overloop (dit is een muurtje waarover het teveel aan water overloopt om het stormbekken te vullen). Wanneer het onweer voorbij is, wordt het in het stormbekken tijdelijk opgevangen water weer naar de collector gepompt. Het spreekt vanzelf dat de stormbekkens na elk gebruik worden geïnspecteerd om zeker te zijn dat ze altijd in goede staat van werking zijn.

De rest van het slib wordt door gespecialiseerde bedrijven afgevoerd voor verbranding of herwaardering. 13


Markante gebeurtenissen in 2012 JUNI

SEPTEMBER

De werken van het stormbekken van Vorst (18.000 m³) werden voorlopig opgeleverd op 5 juni 2012. Deze infrastructuur draagt bij tot de strijd tegen overstromingen in een bijzonder gevoelige zone.

Op 20 september heeft de BMWB een aanbesteding voor werken gepubliceerd voor de aanpassing van het zuiveringsstation Brussel-Zuid om de stikstof- en fosforbehandeling (tertiaire behandeling) te integreren in het zuiveringsproces van het station. Op 20 december werden er vijf offertes ingediend door verschillende ondernemers.

JULI Op 12 juli heeft de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest definitief het Waterbeheerplan goedgekeurd dat op 15 september van kracht is geworden. Dit is een belangrijk strategisch document voor het waterbeleid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Naar het voorbeeld van de andere actoren van de watersector heeft de BMWB meegewerkt aan de opstelling ervan. Ook de Brusselaars hebben hieraan hun bijdrage geleverd via een grote publieksenquête.

14

Op 27 september vond de voorlopige oplevering plaats van de collector van de Vogelzangbeek, die het afvalwater van ongeveer 18.000 InwonerEquivalent (IE) van het zuidelijk deel van Anderlecht naar het zuiveringsstation Brussel-Zuid voert.

De as “Water” van de Alliantie WerkgelegenheidLeefmilieu werd op 22 november 2012 door de Gewestelijke Regering goedgekeurd. Dit ambitieuze programma omvat 35 acties gericht op het stimuleren van de tewerkstelling van de Brusselaars in de Watersector. Het werd uitgewerkt volgens een participatieve methode waarbij heel veel actoren uit de privé- en de openbare sector (waaronder uiteraard de BMWB), worden betrokken. Op 29 november 2012 heeft de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het nieuwe beheerscontract goedgekeurd dat tot 2017 de BMWB en het Gewest aan elkaar bindt.

DECEMBER NOVEMBER De gewaarborgde prestatietests, zoals voorzien in het kader van het bouwcontract van het zuiveringsstation Brussel-Noord, werden uitgevoerd van 8 oktober tot 7 november 2012. Doel van deze tests is het bepalen van de behandelingscapaciteit en kwaliteit, het verbruik en het rendement van de verschillende toestellen in de normale contractcondities.

Met de voltooiing van het stormbekken in de Perckestraat in december 2012 ging de aanleg van de collector “Verrewinkelbeek” er aanzienlijk op vooruit. In deze secundaire infrastructuur werden reeds pompen geplaatst en werd er begonnen met de aanleg van de collector. Eind 2012 was men reeds 950 meter - van het in totaal 4.800 meter af te leggen traject - ver.


De BMWB brengt dag na dag concrete projecten tot een goed einde

15

De grote projecten De aanpassingswerken van het zuiveringsstation Brussel-Zuid


Vo o r d i t z u i v e r i n g s s t a t i o n z i j n g r o t e renovatiewerken vereist om er een “tertiair” behandelingssysteem aan toe te voegen, namelijk een procedé dat stikstof en fosfor uit het afvalwater moet verwijderen. De procedure van de openbare aanbesteding voor de aanstelling van een ondernemer, is volop bezig. Het zal hier gaan om een zeer grote werf die in de loop van het laatste trimester van 2013 zou moeten starten en meer dan drie jaar zal duren. Desondanks zal het zuiveringsstation tijdens de gehele duur van de werkzaamheden operationeel blijven. Meer details hierover worden er gegeven in het hoofdstuk over het zuiveringsstation Zuid.

De stormbekkens In de vallei van de Woluwe Een waterbouwkundig onderzoek van de hele vallei heeft aangetoond dat het noodzakelijk is om de volgende werken uit te voeren: >> Het SB van de Woluwe Dit bekken van 70.000 m³ zou in de omgeving van de Woluwelaan moeten komen. De BMWB en de Gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe zijn op zoek naar een geschikte locatie; deze zal in de loop van 2013 worden gekozen uit de verschillende mogelijkheden die momenteel worden bestudeerd. >> Het SB Ten Reuken Dit bekken van 5.000 m³ moet in de buurt van de Ten Reuken vijver in Watermaal-Bosvoorde worden gebouwd. Waarschijnlijk valt de beslissing over de definitieve locatie in 2013 om vervolgens de uitvoeringsstudies te laten starten. In de vallei van de Molenbeek Uit de waterbouwkundige studie van de vallei is gebleken dat de bouw van een stormbekken noodzakelijk is in de strijd tegen overstromingen:

16

>> Het SB van de Molenbeek Dit bekken met een capaciteit van 50.000 m³ moet ter hoogte van het Jeugdpark. In die zin werd er met de gemeente Jette een principiële overeenkomst gesloten. De BMWB is gestart met een onderzoek van de bodemvervuiling op de site, om na te gaan wat de vestigingsmogelijkheden zijn.

Het in beheer nemen van de uitbating van de uitrustingen Artikel 5 van het beheerscontract 2012 – 2017 voorziet dat de BMWB met haar eigen personeel moet waken over de dagelijkse uitbating van de installaties waarvan ze de eigenaar is (zuiveringsstation Zuid, collectoren en stormbekkens). Momenteel is Vivaqua belast met deze uibating in het kader van een openbare aanbesteding Voor het zuiveringsstation Zuid loopt het uitbatingscontract met Vivaqua in juli 2015 ten einde. De BMWB bereidt zich dan ook voor om de fakkel over te nemen, en dat niet alleen voor de uitbating van het station, maar ook voor andere installaties.

Het hergebruik van gezuiverd afvalwater

Bij hevige regenval helpen de stormbekkens overstromingen tegen te gaan door tijdelijk een deel van de toevloed op te slaan.

Einde 2012 heeft de BMWB zich er in het kader van de Alliantie Werkgelegenheid-Leefmilieu toe verbonden, te analyseren welke mogelijkheden er zijn om gezuiverd water voor industrieel gebruik te leveren aan bedrijven die in de buurt van de zuiveringsstations gevestigd zijn.

Is de toevloed dermate groot dat riolen en collectoren onder druk komen te staan, dan zorgen de overlopen ervoor dat dit overtollige water rechtstreeks doorstroomt naar de oppervlaktewateren (waterlopen of kanaal). Zo vermijdt men dat het niveau van het afvalwater in gebouwen (kelders) en de straten zou stijgen. Deze overvloed die zonder voorafgaande behandeling van de zuiveringsstations rechtstreeks in het rivierenstelsel terecht komt, leidt tot een vervuiling van het oppervlaktewater die absoluut moet worden vermeden. Het Waterbeheerplan voorziet een optimalisering van de overlopen om deze overvloeden te beperken tot periodes met veel hevige regenval. De BMWB wil zich actief mee inzetten om dit streefdoel te bereiken, meer bepaald dankzij het gebruik en de ontwikkeling van haar Flowbru meetnetwerk.

De bedoeling zou dan zijn het water aan de uitgang van het zuiveringsstation op te vangen, het een bijkomende bacteriologische behandeling te geven en het vervolgens aan de geïnteresseerde bedrijven te leveren. In 2013 zullen de eerste haalbaarheidsstudies worden uitgevoerd.

Upgrade van het zuiveringsstation Zuid Nieuwe stormbekkens Zorg voor de infrastructuren Optimaal beheer van de overlopen Hergebruik van gezuiverd water in industrieel milieu

17


De strijd tegen het “overstorten”


De zuiveringsstations De waterzuivering in het Brusselse Gewest

De zuiveringsstations van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Voor het afvalwater is het Brussels Hoofdstedelijk Gewest onderverdeeld in 3 deelstroomgebieden: het deelstroomgebied Zuid, het deelstroomgebied Noord en het deelstroomgebied Woluwe. Deze drie deelstroomgebieden strekken zich gedeeltelijk uit over het grondgebied van het Vlaamse Gewest. Bijgevolg draagt dit laatste via AQUAFIN bij in de kosten voor de investeringen in en de exploitatie van de zuiveringsstations in het Brussels Gewest.

De zuiveringsstations vormen essentiële schakels in de cyclus van het waterbeleid. Ze verzamelen het afvalwater en ze behandelen en zuiveren het vooraleer het terug te brengen naar het natuurlijk milieu, in de praktijk is dat de Zenne. Dit afvalwater kan zowel huishoudelijk (afkomstig van keukens en badkamers van gezinnen), afkomstig van regenval (afvloeiingswater van regenbuien) of industrieel zijn.

Vooraleer het afvalwater in de Zenne wordt geloosd, moet het eerst worden behandeld. Dit is sinds 23 maart 1994 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verplicht in het raam van een Regeringsbesluit over de behandeling van stedelijk afvalwater, dat de normen van de Europese instellingen doet gelden in de Brusselse wetgeving (Richtlijn 91/271/EG van 21 mei 1991). Noord station

Zuid station

18

Het eerste zuiveringsstation, namelijk BrusselZuid, gelegen op de grens van de gemeenten Anderlecht en Vorst, trad in augustus 2000 in werking. Het behandelt het afvalwater van het deelstroomgebied Zuid met een capaciteit van 360 000 InwonerEquivalent (IE). Het zuiveringsstation Brussel-Noord heeft een grotere capaciteit (1,1 miljoen IE) en het ligt tussen het kanaal van Willebroek en de Vilvoordselaan. Sinds de ingebruikname in 2007 behandelt het station het afvalwater van de deelstroomgebieden Noord en Woluwe.


In 2012 werd er 142 miljoen m³ afvalwater gezuiverd

19

Het zuiveringsstation Zuid


Op 22 mei 2008 neemt de BMWB de fakkel van de gewestelijke autoriteit over en ze wordt eigenaar van het zuiveringsstation Brussel-Zuid. Het zuiveringsstation Zuid is gelegen op het grondgebied van de gemeente Vorst, aan de grens van de gemeente Anderlecht. Het behandelt ongeveer een kwart van het afvalwater van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en dat van een aantal gemeenten van Vlaams-Brabant. Het heeft een totale capaciteit van 360.000 InwonerEquivalent (IE). De door het zuiveringsstation Brussel-Zuid gedekte zone stemt overeen met het deelstroomgebied Zuid van Brussel. Het omvat de volgende gemeenten: Anderlecht, Vorst, Sint-Gillis, Ukkel, Sint-GenesiusRode, Linkebeek, Drogenbos en Ruisbroek.

Zo werkt het zuiveringsstation Zuid Het afvalwater dat via de riolering naar het station wordt geleid, is afkomstig van woningen en industrie in de door het station gedekte zone en het bevat ook regenwater. Vervolgens doorloopt het afvalwater een traject dat uit 6 hoofdstappen bestaat: 1. De opvoering: Bij zijn aankomst in de collectoren aan de ingang van het station wordt het afvalwater naar boven gepompt en met behulp van Archimedes-schroeven in de site

20

doorgevoerd. Op die manier kan het van de ene naar de andere zijde van het station stromen. 2. De ontroostering: Vervolgens stroomt het afvalwater langs een reeks roosters die de grove bestanddelen en groot afval (papier, plastic zakken, flessen, enz.) opvangen. Al dit afval wordt met een harksysteem met kammen opgevangen, daarna in containers gestort en afgevoerd voor de vaste afvalverwerking. 3. De ontzanding en ontvetting: Het grootste afval is verwijderd en het afvalwater stroomt nu door een bekken waarin de zwaarste deeltjes (het zand) kunnen bezinken. Deze worden vervolgens gewassen en gevaloriseerd in de betonproductie. In hetzelfde bekken worden er luchtbellen geïnjecteerd om oliën en vetten te doen opstijgen, waarna ze van het wateroppervlak worden weggeschraapt. 4. De voorbezinking: Daarna blijft het water langer in een nieuw bekken staan om zwevende stoffen op de bodem te laten bezinken en vervolgens af te schrapen en weg te voeren. Dit wordt het primair slib genoemd. Deze voorbezinkingsfase verloopt in twee delen: bij droog weer wordt het afvalwater naar de installaties voor biologische behandeling gevoerd en bij zware regenval wordt het teveel aan water na bezinking in de Zenne geloosd.

5. De biologische behandeling: Tijdens deze biologische behandelingsfase wordt de in het water opgeloste vervuiling van organische aard verwijderd door micro-organismen (bacteriën) die van nature in het water aanwezig zijn. Het afvalwater wordt door de drie bekkens met een diepte van 20 meter geleid. Deze bekkens zijn uitgerust met een luchtinblaasapparatuur waarin de bacteriën zich kunnen ontwikkelen en tot slibvlokken kunnen samenklonteren. 6. De nabezinking: Dit is de eindfase van het traject, waarin het gezuiverde water wordt gescheiden van het biologische slib dat op de bodem van de drie nabezinkingsbekkens, de zogenaamde uitklaringsbekkens, wordt opgevangen. Daarna wordt dit slib gedeeltelijk teruggespoten in de biologische behandelingsinstallaties (om er genoeg bacteriën in stand te houden), terwijl een ander deel van het slib wordt doorgepompt naar de systemen voor slibbehandeling. Het gezuiverde water wordt dan in de Zenne geloosd.

360.000 InwonerEquivalent

Installatie voor een tertiaire behandeling De BMWB heeft een project opgestart voor de implementatie van een systeem voor tertiaire behandeling. Dankzij dit systeem kan de behandeling van stikstof en fosfor worden opgenomen in het globale behandelingscircuit van het afvalwater in het zuiveringsstation Zuid. In mei 2011 werd er een voorlopige installatie voor de verwijdering van fosfor geplaatst.

De weerhouden technologie is deze van een waterzuivering door middel van een met een lage lading geactiveerd slib, waarna het water via membraanfiltering wordt uitgeklaard. Dankzij deze verschillende oplossingen kan er een infrastructuur worden geïnstalleerd voor de productie van biogas uit slib dat door het zuiveringsprocedé is gerecupereerd. Een deel van

26.631.559 m3 de elektrische energie die voor de werking van het nieuwe station nodig is, zal op deze manier worden gegenereerd. Bovendien profiteert de BMWB van de plaatsing van dit nieuwe zuiveringsprocedé om andere installaties van het station te moderniseren. We vermelden hier bijvoorbeeld de ombouw van het administratiegebouw naar een laag energie gebouw, of de beveiliging tegen overstromingen van de omgeving van de uitlaatcollector van afvalwater naar de Zenne. Het gaat hier dus wel degelijk om een algemene upgrade van het station.

Verwijderde vervuiling: CZV: 10.773 ton Zwevende stoffen: 7.867 ton Fosfor* : 111 ton Stikstof* : 640 ton *

Ondanks de afwezigheid van een speciale behandeling

De werf zou moeten starten aan het einde van het derde trimester van 2013 en hij zou ongeveer 3 jaar duren.

21

BMWB | JAARVERSLAG JAARVERSLAG 2012 2012

Voor het bekomen van de gemengde vergunning stedenbouw-leefmilieu werd er in 2011 en 2012 een effectenonderzoek verricht. Begin 2013 werden de gemengde stedenbouw-leefmilieu certificaten (eerste stap voor het bekomen van de vergunningen) toegekend. De onderzoeken voor het opstellen van het bestek voor deze grote werken, zijn in 2010 gestart en hebben in september 2012 de publicatie mogelijk gemaakt van een eerste bijzonder bestek.

Hoeveelheid binnenkomend water (2012):

Het zuiveringsstation Noord


De historiek van het Station Noord Op 12 december 1997 deed het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een kandidaturenoproep voor het ontwerp, de bouw en de uitbating gedurende 20 jaar van het toekomstige Zuiveringsstation Brussel-Noord, en dit in het kader van een concessieprocedure voor de werkzaamheden. Deze kandidaturenoproep omvatte: >> De bouw van een zuiveringsstation in het noorden van Brussel dat in staat is het afvalwater van 1.100.000 inwonerequivalent (IE) te behandelen. >> De bouw van een verzamelriool (collector) voor de aanvoer van afvalwater, met een lengte van 6,5 km op de linkeroever van het kanaal van Willebroek. >> De aansluiting van de behandelingsinstallaties op de bestaande collectoren. >> De uitbating van deze installaties voor een periode van 20 jaar. Er werden toen vier voorstellen ingediend en de offerte van AQUIRIS, dochtermaatschappij van de internationale groep VEOLIA, werd toen weerhouden. De beslissing over de toewijzing van het contract door openbare werken, werd op 26 juni 2001 aan AQUIRIS meegedeeld.

22

AQUIRIS blijft eigenaar van het station tijdens de gehele duur van het vergunningscontract dat in maart 2027 eindigt. Het heeft twee jaar geduurd om alle noodzakelijke vergunningen te bekomen en om de voorafgaande werken uit te voeren. De werken voor de bouw van het station startten in juni 2003 en eindigden in oktober 2006. De voltooide werken vormen een overdekt en gesloten geïntegreerd architecturaal geheel aan de oever van het kanaal van Willebroek, ter hoogte van de Budabrug. In overeenstemming met haar opdrachten wordt aan de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB), kort na haar oprichting in oktober 2006, het beheer toevertrouwd van alle zuiveringsinstallaties en de inzameling van afvalwater, dit met inbegrip van de zuiveringsstations. De voorlopige toewijzing van het Station Noord, die tegelijk de volledige voltooiing van de werken en het begin van de uitbatingsperiode inluidt, wordt op 2 juli 2008 officieel bekend gemaakt. Enkele maanden later, op 28 januari 2009, wordt de overdracht van het vergunningscontract van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan de BMWB officieel bekrachtigd. Zodoende wordt de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer de

concessieverlener van het Station Noord en de voornaamste gesprekspartner van de maatschappij AQUIRIS, die belast is met het beheer van de site en de installaties.

Het station Met een behandelingscapaciteit van 1,1 miljoen InwonerEquivalent is het zuiveringsstation BrusselNoord het grootste van België. Via 4 collectoren wordt het afvalwater in het station Noord aangevoerd met een gemiddeld totaal debiet bij droog weer van ongeveer 3 m³/s. Het afvalwater bij droog weer dat bij regenweer tot 8,2 m³/s kan oplopen, wordt in de biologische lijn behandeld, terwijl debieten hoger dan 8,2 m³/s door de voor zware regenval bestemde lijn worden geleid. De biologische behandelingslijn omvat ook nog een tertiaire behandeling van stikstof en fosfor.

1.100.000 InwonerEquivalent

De behandeling van het slib

Na de traditionele stappen van opvoering en ontroostering wordt het afvalwater naar de ontzanders-olieafscheiders gevoerd. Zodoende kunnen de zwaarste delen (zand) bezinken, terwijl het injecteren van luchtbellen de oliën en de vetten doet opstijgen naar het wateroppervlak. Vervolgens worden deze dan verwijderd door oppervlakteschrapers.

Het slib dat uit de behandelingslijnen van het afvalwater wordt gehaald, wordt afgevoerd naar een biomethanisatie-installatie die biogas produceert. Dit biogas wordt op de site gebruikt om een deel van de energie te leveren die er nodig is voor de werking van de installaties.

Het zo behandeld afvalwater wordt dan afgevoerd naar de biologische reactoren (12 parallelle lijnen) die elk achtereenvolgens een anaerobe zone, een oxidatiegeul en een klaringsbekken hebben. Van hieruit wordt het gezuiverde water in de Zenne geloosd.

De fasen van de behandelingslijn bij zware regenval D e b i e t e n h o g e r d a n 8 , 2 m ³ / s w o rd e n oppervlakkiger behandeld in de behandelingslijn v o o r z w a re re g e n v a l . D e z e o m v a t e e n ontzandingsfase gevolgd door een snelle bezinking met behulp van microzand en stollingsmiddelen, waarna het water in de Zenne wordt geloosd.

Ten slotte wordt het slib gemineraliseerd in een installatie voor natte oxidatie, waardoor het organisch materiaal praktisch helemaal verdwijnt en het uiteindelijk overschot uit de site wordt weggevoerd.

Hoeveelheid binnenkomend water (2012): 115.499.490 m3

Verwijderde vervuiling: CZV: 42.976 ton Zwevende stoffen: 26.065 ton Fosfor: 444 ton Stikstof: 3.783 ton


De fasen van de biologische lijn

Het zuiveringsstation Brussel-Noord is toegankelijk voor bezoekers! Voor inlichtingen kunt u terecht op de webpagina http://www.aquiris.be/contacts

23


De stormbekkens Overstromingen vermijden

De stormbekkens in het Brusselse Gewest

De stormbekkens hebben de functie om bij zware regenval de regenwaterdebieten in de collectoren te beperken en zo te vermijden dat deze onder zware druk komen te staan.

De voornaamste stormbekkens die worden uitgebaat, zijn:

De plaatsing van deze installaties is des te meer een noodzaak geworden omdat in het gewest de ondoordringbare bodembedekking in de laatste decennia enorm is toegenomen. Dit heeft als gevolg dat de waterafvoer versnelt ten koste van de natuurlijke insijpeling, waardoor het risico toeneemt dat de collectoren in de laagste punten van de valleien verzadigd geraken. Een oplossing tegen dit verschijnsel is het beperken van het debiet in het netwerk, namelijk door het overtollige water dat deze verzadiging veroorzaakt, tijdelijk op te slaan.

>> Het stormbekken van de Watermaalbeek (40.000 m3) gelegen op het grondgebied van de gemeente Oudergem (Herdersstaflaan) – in dienst sinds 1999

In de vallei van de Maalbeek : >> Het stormbekken Belliard (17.000 m3) gelegen op het grondgebied van de stad Brussel (onder het J. Reyplein) – in dienst sinds 1990

Dit is vooral het geval in:

In het laag gelegen deel van de gemeente Vorst:

>> De vallei van de Woluwe (tussen Oudergem en Sint-Lambrechts-Woluwe)

>> Het stormbekken van Vorst (18.000 m3) — gelegen op het grondgebied van de gemeente Vorst (langs de Hallestraat) – in dienst sinds 2011

>> De vallei van Molenbeek (aan de voet van het Heizelplateau)

24

Roodebeek

33.000 m3

>> Het stormbekken van Rodebeek (33.000 m3) gelegen op het grondgebied van de gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe – in dienst sinds 2000

>> Het stormbekken Flagey (33.000 m3) gelegen op het grondgebied van de gemeente Elsene (onder het Flageyplein) – in dienst sinds 2007

>> De omgeving van het Sint-Denijsplein in Vorst

40.000 m3

In de Vallei van de Woluwe:

Vooral heuvelachtige en sterk verstedelijkte gebieden lopen een risico voor dergelijke overstromingen.

>> De vallei van Maalbeek (tussen het Flageyplein en het laagst gelegen deel van de Belliardstraat)

Watermaelbeek

In de rubriek “grote projecten” is er meer informatie te vinden over de andere stormbekkens waarvan de bouw gepland is. .

Flagey

35.000 m3

Vorst

18.000 m3

Belliard

17.000 m3

25 BMWB | JAARVERSLAG 2012

De verzamelriolen


In overeenstemming met de opdrachten die het Brussels Hoofdstedelijk aan de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB) heeft toegekend, is deze belast met de aanleg en het onderhoud van grote verzamelriolen die het afvalwater uit de riolen vervoeren naar de zuiveringsstations en/of stormbekkens.

De verzamelriolen van het zuiveringsstation Zuid De twee laatste verzamelriolen moesten nog in dienst worden genomen om het afvalwater van het deelstroomgebied Zuid van het stroomgebied van de Zenne af te leiden naar het zuiveringsstation Zuid. In de twee gevallen heeft men met de werken veel vooruitgang geboekt: De collector van Vogelzangbeek Het afvalwater van het zuidelijk deel van de gemeente Anderlecht (tussen het Erasmusziekenhuis en het kanaal) dat vroeger onbehandeld in de Vogelzangbeek werd geloosd, wordt sinds half 2011 via de collector Vogelzangbeek vervoerd naar het zuiveringsstation Zuid. De werken werden voorlopig opgeleverd op 27 september 2012 en het afvalwater met een volume van +/- 18.000 IE (InwonerEquivalent) wordt vervoerd naar zuiveringsstation Zuid.

26

De collector Verrewinkelbeek Omdat er in de vallei van de Verrewinkelbeek geen collector is, werd een deel van het afvalwater van de gemeenten Ukkel, Sint-Genesius-Rode, Linkebeek, Beersel en Drogenbos niet naar een zuiveringsstation gevoerd. Om deze situatie te verhelpen, is de BMWB gestart met de bouw van een nieuwe collector die zich uitstrekt van de Perckestraat in Ukkel tot aan de Nieuwstraat in Drogenbos (via de gemeente Linkebeek), waar hij zal worden aangesloten op het bestaande netwerk dat het afvalwater naar het zuiveringsstation Zuid brengt. De stedenbouwkundige vergunningen werden zowel door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest als door het Vlaams Gewest toegekend. De werken waarvan de kosten worden geraamd op 10 miljoen euro, werden in de loop van 2011 gestart. De indienststelling is voorzien voor eind 2014. In december 2012 werd het stormbekken van de Perckestraat voltooid met de plaatsing van de pompen. De aanleg van de collector in dezelfde straat is goed opgeschoten en de voorbereidingswerken in de gemeenten Linkebeek en Drogenbos zijn gestart.

Momenteel worden er bijkomende collectoren aangelegd met een totale lengte van 4,8 km


Het meetnetwerk In 2001 is het Brussels Hoofdstedelijk Gewest begonnen met de bouw van een automatisch meetnetwerk waarmee de hoeveelheid neerslag, het debiet van de waterlopen en de collectoren in real time kan worden gemeten en opgevolgd.


Een compleet netwerk voor gedetailleerde gegevens Vandaag telt dit meetnetwerk 76 stations, verbonden met 153 meettoestellen die de verzamelde gegevens via een GPRS-verbinding naar de centrale server van de BMWB verzenden. Na verwerking is deze informatie toegankelijk op de website van het meetnetwerk FLOWBRU (www.flowbru.be), waar ze voor technici van de watersector en voor het groot publiek beschikbaar is in de vorm van gedetailleerde grafieken of gegevensbestanden die in real time worden geactualiseerd. Hier zijn gegevens te vinden over:

28

>> De metingen van het waterpeil in de voornaamste waterlopen Zenne en Woluwe en enkele zijrivieren. >> De neerslagmetingen afkomstig van 16 pluviometers verspreid over het hele grondgebied van het Gewest >> De metingen van het waterpeil en het debiet in de voornaamste collectoren van afvalwater van het Gewest >> De metingen van het waterpeil in het kanaal en de meting van de doorstroming tussen de Zenne en het kanaal ter hoogte van de sluis van Anderlecht De BMWB zorgt ervoor dat de gegevens automatisch worden verzonden naar meerdere partners zoals het BIM, het KMI en het Vlaams Gewest, met de bedoeling alle relevante informatie door te geven aan de hydrologische modellen die in real time werken. Naast de operaties voor herstellingen en preventief onderhoud waren in 2012 de voornaamste activiteiten van de BMWB betreffende het netwerk voornamelijk gericht op de kwaliteit van de Zenne, de opvolging van het “overstorten van de collectoren en de nauwkeurigheid van de gegevens.

De continue opvolging van de Zenne Om de kennis over de impact van het afvalwater van het Brusselse Gewest op de kwaliteit van het Zennewater te verbeteren, werd in 2011 het startsein gegeven voor een project dat de installatie omvat van drie meetstations voor de continue meting van de basisparameters van de waterkwaliteit, namelijk de temperatuur, de pH, de opgeloste zuurstof, het geleidingsvermogen, de troebelheid en het redoxpotentieel. Het eerste station aan de ingang van het gewest, stroomopwaarts boven de uitlaat van de afvalwateruitvoer van het zuiveringsstation Zuid, werd in november 2011 in dienst genomen. In 2012 werd een inplantingstudie, gevolgd door toelatingsaanvragen, verricht voor het tweede station aan de uitgang van het gewest, stroomafwaarts voorbij de uitlaat van de afvalwateruitvoer van het zuiveringsstation Noord. Dit station zal begin 2013 in dienst worden genomen. Eveneens in 2013 zal de locatie voor het derde station worden gekozen in overleg met het BIM.

Een meetnetwerk waarmee de hoeveelheid neerslag, het debiet van de waterlopen in real time kan worden gemeten.

Het “overstorten” : naar een betere kennis van de relaties tussen de collectoren en de Zenne De afvalwatercollectoren zijn uitgerust met overloopvoorzieningen waarlangs in periodes met zware regenval een deel van het afvloeiingswater rechtreeks in de Zenne terechtkomt, zonder dat dit eerst door de zuiveringsstations behandeld is. BMWB | JAARVERSLAG 2012

Om het leefmilieu te beschermen en om de Europese vereisten terzake na te leven, is het een absolute must de overstortdebieten te beperken. Daarom dringt een betere kennis van deze debieten zich op. In die zin werd in 2012 een project gestart met de plaatsing van apparatuur voor de meting van de waterpeilen en -snelheden, waarmee de overvloeddebieten op de volgende drie plaatsen kunnen worden berekend: de overloop van de Nieuwe Maalbeek aan de Leeuwstraat, de overloop “stroomopwaarts” van de Zwartebeek en de overlopen van de twee Marly collectoren. In 2013 zullen er nog andere sites worden uitgerust met permanente of tijdelijke voorzieningen.

Verbetering van de nauwkeurigheid van de gegevens De BMWB heeft geïnvesteerd in het meetnetwerk om de nauwkeurigheid van de gegevens inzake waterpeilen, neerslag en debieten te verbeteren.

29

30


Financieel verslag De toepassing van het principe dat de vervuiler betaalt (opgenomen in de ordonnantie van 20 oktober 2006) verplicht de verdeler van drinkwater (HYDROBRU) en de waterproducenten om, met het oog op het behoud van de waterkwaliteit, het afvalwater te zuiveren, en dit in functie van de verdeelde volumes (voor HYDROBRU) o f d e g e p ro d u c e e rd e v o l u m e s ( v o o r d e waterproducenten) in het Gewest. Ze kunnen zelf voor de waterzuivering zorgen of deze toevertrouwen aan derden. HYDROBRU en een aantal waterproducenten hebben ervoor gekozen om deze afvalwaterzuivering aan de BMWB toe te vertrouwen. Hiertoe hebben ze met haar een saneringscontract afgesloten.

Informatie over de werkelijke kost in 2012 Bovendien krijgt de BMWB afvalwater van het Vlaams Gewest binnen via het collectorennetwerk van AQUAFIN. Deze laatste heeft dus een overeenkomst met de BMWB gesloten voor de zuivering van een deel van haar afvalwater. Hieruit volgt dat de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer stedelijk afvalwater zuivert en dit factureert aan HYDROBRU, waterproducenten en AQUAFIN. Ten slotte ontvangt de BMWB werkingssubsidies van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om een deel van haar gedane investeringen en haar werking te financieren.

Dit zijn de elementen waarmee de werkelijke kost voor de BMWB in 2012 wordt bepaald: >> Uitbatingskosten van de zuiveringsstations: 48.091.629.41 € >> Aflossingen van de investeringen: 8.866.348,64 € >> Structuurkosten: 2.133.013,45 €


De financiële bronnen van de BMWB

>> Financiële lasten: 3.097.665,77 € >> Totaal : 62.188.657,27 €

THINK GLOBAL, ACT LOCAL 31

Balans na winstverdeling

2012


ACTIVA

2011

VASTE ACTIVA

223.017.117

224.575.251

Materiële vaste activa

223.016.542

224.574.676

Terreinen en gebouwen

215.039.698

204.670.649

Installaties, machines en uitrusting

1.862.143

2.025.914

Meubilair en rollend materieel

13.713

26.980

Leasing en soortgelijke rechten

0

Overige materiële vaste activa

67.633

80.227

Activa in aanbouw en vooruitbetalingen

6.033.355

17.770.904

575

575

575

575

575

575

VLOTTENDE ACTIVA

48.333.551

29.970.907

Vorderingen op ten hoogste één jaar

11.346.543

4.784.372

Handelsvorderingen

11.346.543

4.597.894

0

186.478

Geldbeleggingen

235

235

235

235

Liquide middelen

17.761.770

8.448.404

Overlopende rekeningen

19.225.003

16.737.897

TOTAL VAN DE ACTIVA

271.350.668

254.546.158

Financiële vaste activa

Andere financiële vaste activa

32

Vorderingen en borgtochten in contanten

Overige vorderingen Overige beleggingnen

2012

2011

PASSIVA

152.558.890

146.276.816

EIGEN VERMOGEN

152.558.890

146.276.816

Kapitaal

182.194.633

182.194.633

182.194.633

182.194.633

-29.635.743

-35.917.817

118.791.778

108.269.342

Schulden op meer dan één jaar

62.964.733

66.132.823

62.964.733

66.132.823

Kredietinstellingen

62.964.733

66.132.823

Schulden op ten hoogste één jaar

16.929.940

10.305.320

Vervallend tijdens het jaar

3.168.091

3.021.587

Handelsschulden

13.761.849

7.042.336

Leveranciers

13.761.849

7.042.336

241.732

241.398

53.024

42.164

188.708

199.234

38.655.373

31.831.198

271.350.668

254.546.158

Geplaatst kapitaal

Overgedragen winst (verlies)

(+)/(-)

SCHULDEN

Financiële schulden

Belastingen, bezoldiginen en sociale lasten

Belastingen

Bezoldigingen en sociale lasten

Overlopende rekeningen TOTAAL VAN DE PASSIVA

33


Resultatenrekening

2012

2011

68.407.240

58.252.139

Omzet

37.062.618

31.078.738

Andere bedrijfsopbrengsten

31.344.622

27.173.401

66.894.272

52.670.174

55.861.206

41.878.404

55.861.206

41.878.404

739.653

700.899

1.393.361

1.436.631

8.866.349

8.626.834

33.703

27.406

1.512.968

5.581.965

81.215

102.464

81.215

102.464

3.097.666

3.254.071

3.097.666

3.254.071

-1.503.483

2.430.357

7.803.925

41

7.803.925

41

Uitzonderlijke kosten

0

301.285

Andere uitzonderlijke kosten

0

301.285

6.300.442

2.129.113

18.368

13.539

18.368

13.539

0

0

6.282.074

2.115.574

Bedrijfsopbrengsten

Bedrijfskosten Handelsgoederen, grond en hulpstoffen Aankopen Diensten en diverse goederen


Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen

(+)/(-)

Afschrijvingen en minderwaarden Andere bedrijfslasten Bedrijfswinst (bedrijfsverlies)

(+)/(-)

Financiële opbrengsten Opbrengsten uit vlottende activa Financiële kosten Kosten van schulden Winst (verlies) uit de gewone bedrijfsvoering voor belasting Uitzonderlijke opbrengsten Andere uitzonderlijke opbrengsten

Winst (verlies) van het boekjaar voor belasting Belasting op het resultaat

(+)/(-)

Belastingen Herzieningen en terugname van voorzieningen Winst (verlies) van het boekjaar

34

(+)/(-)

(+)/(-)

(+)/(-)


Beheerverslag van de Raad van bestuur aan de Algemene Vergadering van 17.06.2013 Zoals voorgeschreven door de artikelen 95 en 96 van het Wetboek Vennootschappen, hebben wij de eer verslag uit te brengen over de jaarrekeningen, over de toestand van de onderneming en over ons beheer tijdens het boekjaar 2012. 1. Algemene commentaren


a. Indexering van de saneringsprijs Bij besluit van de Raad van Bestuur van 28.10.2011, werd de standaard eenheidsprijs voor 2012 met 10 % verhoogd (zoals voorzien in het financieel plan) naar 0,4948 €/m³. Anderzijds werd in 2012 in het kader van het saneringscontract met Hydrobru een watervolume van 60.802.123 m³ gefactureerd, waarvoor de overeenkomstige ontvangsten 27.769.928,80 € bedragen. We vermelden hierbij dat in dit volume een op 2.125.740 m³ geraamde regularisatie inbegrepen is (saldo 2011). Het reële volume van 2012 zou dan om en nabij 58.676.383 m³ bedragen. Voor de voorgaande jaren zag de situatie er als volgt uit: >> 2011 : 58.120.052 m³ (60.245.792 m³ na correctie) >> 2010 : 57.670.045 m³ >> 2009 : 60.249.760 m³ >> 2008 : 59.141.488 m³

36

ergunningscontract van het b. V zuiveringsstation Brussel-Noord De eindafrekening van het bedrag dat als annuïteit 2011/2012 werd aanvaard, bedraagt 32.983.358,07 € en deze som is als volgt verdeeld: >> De annuïteit 2011/2012 zelf: 40.786.638,31 € >> Recuperatie van het teveel ontvangen bedrag op annuïteit 2009/2010: 6.522.030,24 € (naar aanleiding van het definitieve verslag van het expertencollege van 08.12.2011 en in uitvoering van de overeenkomst van 30 april 2010) >> Boeten naar aanleiding van het proces-verbaal van 07.07.2009 : 1.281.250 € >> Totaal te betalen: 32.983.358,07 € Op 24 mei 2012 werd er een bedrag van 40.178.925,76 € incl. BTW geliquideerd. Een deel van deze annuïteit (15,7 %) werd doorgefactureerd aan Aquafin in toepassing van de BMWB/Aquafin overeenkomst van 21.12.2007. c. Werven en werken in uitvoering: >> Het stormbekken van Vorst werd opgeleverd op 05.06.2012. Het is in de afschrijfbare vaste activa opgenomen voor een waarde van 13.550.138,42 € (overdracht van de vaste activa bezig). >> De collector van de Vogelzangbeek werd opgeleverd op 27.09.2012. Hij werd in de afschrijfbare vaste activa opgenomen voor een waarde van 5.241.351,99 € (overdracht van de vaste activa bezig)

>> De bouwwerken van de collector van de Verrewinkelbeek zijn in mei 2011 gestart en zouden in 2014 moeten eindigen. 2. Commentaren op de jaarrekeningen Het boekjaar 2012 van de BMWB wordt afgesloten met een winst van 6,3 M€. De omzet bedraagt 37,1 M€ en het balanstotaal bedraagt 271,4 M€. Activa: De vaste activa zijn onder invloed van de afschrijvingen gedaald van 225 M€ naar 223 M€. Er zijn geen nieuwe bijdragen geweest, behalve dan de werken in uitvoering (SB Vorst en collector van de Vogelzangbeek). De handelsvorderingen bedragen 11,3 M€. Dit bedrag omvat de nog van Aquiris te ontvangen creditnota voor 7,8 M€. Het verworven deel van de saneringsbijdrage 2012 die door Hydrobru verschuldigd is, maar dat pas in 2013 factureerbaar is (clausule van het contract) werd in de overlopende rekeningen van het actief opgenomen voor 13,4 M€, net zoals het aandeel van Aquafin (Zuiveringsstation Noord), dat verworven is voor 2012, maar dat pas in 2013 kan worden gefactureerd. Passiva: De schulden betreffen voornamelijk het krediet van 80 M€ bij de Euro Hypo Bank. Er werd een 5de terugbetaling van 3,0 M€ gedaan in mei 2012.

Resultatenrekeningen: De omzet stemt overeen met de verwachtingen van het meerjarenplan. 3. Gebruik van de financiële middelen Om de tijdelijke behoeften aan liquiditeiten op te vangen, heeft de BMWB een kredietovereenkomst gesloten met Dexia Bank. De kredietlijn van 9.000.000 € kon worden gebruikt voor eenvoudige trekkingen of straight loans en werd op 20/04/2012 afgesloten. 4. Belangrijke gebeurtenissen na het afsluiten van het boekjaar 4.1. Betaling van de 6de uitbatingsannuïteit De 6de uitbatingsannuïeit die de uitbatingsperiode van 03.03.2012 tot 02.03.2013 dekt, bedraagt 41.283.086,87 €. Een deel van deze annuïteit (15,7 %) zal aan Aquafin worden doorgefactureerd in toepassing van de BMWB/Aquafin overeenkomst van 21.12.2007.

Dit wordt verklaard door het feit dat de aan Hydrobru gevraagde maandelijkse vooruitbetaling gebaseerd is op het verwachte jaarvolume en de nieuwe saneringsprijs, terwijl Hydrobru de tariefverhoging enkel toepast op een deel van het gefactureerde volume betreffende het lopende jaar. 4.3. In zijn conclusies van 29.03.2013 in het kader van de gerechtelijke procedure voor de rechtbank van eerste aanleg, heeft Aquiris zijn claim met 19.203.500 € verhoogd waarvan het op 31.12.2011 geactualiseerde totaalbedrag verhoogd is naar 37.039.926 €. 4.4. Op 12.04.2013 heeft Aquiris afgezien van zijn eis om maatregelen alvorens recht te doen in het kader van zijn dagvaarding voor de rechtbank van koophandel.

Gerechtelijke procedures betreffende de stopzetting van het zuiveringsstation Noord in december 2009 >> Procedure ten gronde van het Vlaams Gewest, de Vlaamse Milieumaatschappij, de stad Vilvoorde en de gemeente Zemst tegen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het BIM, de BMWB en Aquiris. >> Procedure ten gronde van de stad Antwerpen tegen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het BIM, de BMWB en Aquiris. >> Vordering tot staking van de gemeente Rumst tegen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het BIM, de BMWB en Aquiris.

5. Inlichtingen over omstandigheden die de ontwikkeling van de maatschappij gevoelig zouden kunnen beïnvloeden.

Naar aanleiding van het expertenverslag over de oorzaken van de stopzetting van het zuiveringsstation Noord einde 2009, wordt de BMWB in dit dossier op geen enkele wijze verantwoordelijk gesteld. Nochtans zijn de procedures nog altijd aan het lopen.

Geen

Andere gerechtelijke procedures

6. Onderzoek en ontwikkeling Geen

4.2. Afrekening Hydrobru

7. Risico’s en onzekerheden van de maatschappij

De jaarlijkse regularisatiefactuur – volgens de artikelen 10 en 11 van het contract – voor 2012 bedraagt 1,0 M€ ten gunste van Hydrobru.

a) Momenteel lopen er verschillende gerechtelijke procedures waarin de BMWB verwikkeld is betreffende het zuiveringsstation Noord:

>> Dagvaarding van Aquiris voor de rechtbank van eerste aanleg tegen de BMWB over een schadeclaim van 40,2 M€ verlaagd naar 19,2 M€ in de overeenkomst van 30.04.2010 en nog altijd betwist door de BMWB. >> Dagvaarding van Aquiris voor de rechtbank van koophandel om enerzijds, alvorens recht te doen, de betaling te bevelen van de 7.803.280,24 € die werden weerhouden op annuïteit 2011/2012 en anderzijds, ten gronde, de betaling te bevelen

37


De vijfde “annuïteit” van Aquiris werd voor 10/12den opgenomen in de overlopende rekeningen van het passief, net zoals de verlopen maar niet opeisbare intresten van het Euro Hypo krediet van de 1,9 M€.

van de bedragen die werden weerhouden op de annuïteiten 2010/2011 (4.200.975,68 €) en 2011/2012 (7.803.280,24 €). Rekening houdend met de conclusies van het definitieve expertenverslag op 08.12.2011, namelijk:


>> De kenmerken van het instromend rioolwater behoren niet tot de redenen waarom het niet mogelijk zou zijn om voorafgaand aan de definitieve aanvaarding garantie- en prestatietests uit te voeren, >> De kenmerken van het instromend rioolwater (afvalwater) behoren niet tot de redenen waarom het onmogelijk is de definitieve Aanvaarding uit te spreken,

Het bestuursorgaan van de BMWB blijft van mening dat er geen enkele provisie voor risico’s en lasten moet worden ingeboekt door het feit dat de te dekken lasten onwaarschijnlijk of onzeker zijn. b) BTW-controle Naar aanleiding van een in december 2012 uitgevoerde controle van boekjaar 2009 heeft het BTW-bestuur een regularisatieplan opgesteld betreffende de subsidie die door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan de BMWB werd toegekend. De BMWB heeft tegen dit regularisatieplan geprotesteerd en het BTW-bestuur uitgenodigd om haar standpunt te herzien.

8. Verantwoording van de voortzettingsregels In toepassing van artikel 96,6° van het Wetboek Vennootschappen verantwoordt de Raad van Bestuur de toepassing van de boekhoudkundige voortzettingsregels voor het opstellen van de jaarrekeningen om de volgende redenen: : De resultaten benaderen zeer goed de door het meerjarig financieel plan voorziene resultaten. Dit plan voorzag verliezen in de boekjaren 2007 tot 2011. Vanaf boekjaar 2012 zullen winsten het overgedragen verlies verminderen. 9. Bestemmingen en opnemingen

>> De redenen waarom er voorafgaand aan de definitieve Aanvaarding geen prestatietests werden uitgevoerd, waarom er geen contractuele prestaties werden bekomen en waarom het onmogelijk was de definitieve aanvaarding uit te spreken, zijn enerzijds de te kleine afmetingen van bepaalde werken en anderzijds een werking die verschilt van wat er in het bestek van de Concessionaris werd verwacht voor bepaalde procedés en/of installaties van het station,

c) Supplementen voor annuïteit 2012/2013 van Aquiris

Wij stellen voor om het resultaat als volgt te bestemmen:

Half april 2013 heeft Aquiris extra kosten voor de periode 2012/2013 gefactureerd aan de BMWB. De door Aquiris aangehaalde argumenten om deze factuur te rechtvaardigen, zijn dezelfde als de argumenten opgenomen in zijn klacht van 05.02.2009, die door de BMWB wordt betwist en momenteel het voorwerp is van een procedure voor de rechtbank van eerste aanleg van Brussel.

>> Vermindering van het over te dragen verlies: 6.282.073,74 €

>> Het huidig effectief instromend rioolwater verschilt niet van de in het contract gedefinieerde referentielasten, noch is er, wat de lasten betreft, een verschil met de tijdens de metingencampagne van 1998 gemeten resultaten die aan de inschrijvers werden meegedeeld,

De BMWB heeft dan ook formeel tegen deze factuur geprotesteerd. Desondanks is de BMWB verplicht deze factuur in te boeken, maar ze zal deze tegenboeken door middel van een nog te ontvangen creditnota.

38

10. Conclusies Tot besluit stellen wij voor: >> Kennis te nemen van het verslag van de commissaris betreffende het boekjaar 2012; >> De voorgestelde boeking van het resultaat te aanvaarden; >> De jaarrekeningen goed te keuren; >> Ons kwijting te verlenen voor ons mandaat uitgeoefend tijdens het afgelopen boekjaar; >> Kwijting te verlenen aan de commissaris.

Foto’s: Raphael Demaret | Design: EU-turn www.eu-turn.eu

Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer Keizerinlaan, 66 1000 Brussel T +32(0)2 505 47 10 F +32(0)2 505 47 11 [email protected] www.BMWB.be

Het saneren van het stedelijk afvalwater van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest THINK GLOBAL, ACT LOCAL

Recommend Documents