het raadsel van... Pasen-experience voor jongeren van 12-14 jaar
Colofon ‘Het raadsel van…’ is een uitgave van het Jeugdwerk van de Protestantse Kerk (JOP) en ontwikkeld door Young & Holy.
Eindredactie Marian Timmermans (Young & Holy)
Inhoud
Ronnie Zuidam (JOP)
Redigeren Aukje van Kampen (Young & Holy)
3
Hoe gebruik je ‘Het raadsel van…’?
Vormgeving
6 Experience ‘Het raadsel van…’
Robin Sala (Ontwerpkamer)
Coverfoto
Bijlagen
Frans Nikkels
12 Organisatielijst
Uitgave maart 2016
13 Grote groepen
De bijbelteksten zijn ontleend aan de
14 Plattegrond kerk
Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014.
15 Groepslijst
Niets in deze uitgave mag worden
16 Circulatiesysteem
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie,
17 Opdracht A: Menukaart
microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke
18 Opdracht A: Laatste-Avondmaal-opstelling
toestemming van JOP.
19 Opdracht B: Pilatus-opdracht 20 Opdracht B: Pilatus-argumenten 21 Opdracht C: Judas-opdracht 22 Opdracht C: Mogelijke motivaties van Judas
JOP Protestantse Kerk in Nederland Postbus 8504 3503 RM UTRECHT Telefoonnummer: 030 - 880 14 38 E-mail
[email protected] Facebook: www.facebook.com/joppkn Twitter: www.twitter.com/joppkn
2
Hoe gebruik je ‘Het raadsel van…’?
Jongeren maken kennis met een hechte vriendengroep. Ze trekken al drie jaar met elkaar op en ze hebben van alles meegemaakt. Maar, het blijft niet zo. Er vallen twee doden. Er zijn verraders in de vriendengroep. Hoe komt iemand zo ver? Hoe is het mogelijk dat een van hen nog verder gaat en de hele groep weet te verrassen met het onverwachte?
‘Het raadsel van …’ is een uitgewerkte
kan worden aan de onderbouw en de
hadden: Jezus, Judas, Pilatus en de
Pasen-experience voor jongeren die
bovenbouw. Print de opdrachten voor de
overige discipelen. Ze doen dit door
je uit kunt zetten in een lokale kerk.
bovenbouw op een andere kleur papier
creatieve en soms confronterende
De experience met een duur van 60
en controleer de benodigde materialen
opdrachten. De meeste opdrachten doen
minuten laat jongeren nadenken over het
zorgvuldig.
ze in kleine groepjes, zodat er ruimte is voor vertrouwelijke gesprekken.
Paasverhaal en dat komt dichtbij henzelf. Ze worden geconfronteerd met een
Doelgroep
Hoewel de jongeren zich over de raadselen
verrader in hun midden, het afwegen van
De opdrachten zijn geschikt voor jongeren
van Goede Vrijdag buigen, komt de hoop
argumenten wanneer iemand schuldig
van 12-14 jaar (onderbouw).
van Pasen op onverwachte wijze ook hen
is en ze onderzoeken de motieven van
Het geheel is laagdrempelig en geschikt
tegemoet. Iedere jongere gaat verwoorden
Judas. De jongeren blijven niet somber
voor jongeren met allerlei achtergronden.
wat deze hoop hem te bieden heeft.
Doelen
Locatie
Jongeren onderzoeken de raadsels van
Hoewel het meer organisatie vraagt, is
Gebruikers
het verhaal van Goede Vrijdag en Pasen.
het sterk aan te bevelen de experience te
De experience is geschreven voor
Jongeren verwoorden welke hoop het
doen in een plaatselijke (oude) kerk. De
jeugdleiders en jongerenwerkers van
verhaal van Pasen hen biedt voor hun leven.
sfeer en heiligheid in een oud gebouw
achter. Ze worden verrast en verwoorden welke hoop Pasen hen biedt.
worden door veel jongeren ervaren en
kerkelijke jongerengroepen. Ook vind je uitgewerkt hoe docenten de experience
Uitgangspunten
gewaardeerd. Het zal de impact van de
kunnen inzetten op een middelbare school.
‘Het raadsel van … ‘ is een mix van
experience versterken.
kennis, doen en ervaren. De experience
Tips
wil op een nieuwe manier het verhaal
De experience samengevat
‘Het Raadsel van …’ is er ook voor de
van Goede Vrijdag en Pasen dichterbij
De jongeren starten met een plenair
bovenbouw. De experience is dusdanig
brengen. De jongeren gaan zich verdiepen
moment waarna ze in kleine groepjes
ontwikkeld dat deze met weinig
in de gevoelens en motieven van enkele
achtereenvolgens vier opdrachten doen
veranderingen op een dag aangeboden
personen die een grote en cruciale rol
om weer met de hele groep af te sluiten.
Het raadsel van... (onderBOUW)
3
In een overzicht:
Onderdeel
Duur 75 min.
Groep
Naam
Inloop
10 min.
Verhaal Opdracht A
10 min.
Plenair
De vriendengroep – deel 1
10 min.
Kleine groep x 3
Wie is de verrader?
Opdracht B
10 min.
Kleine groep
Vel een eerlijk vonnis
Opdracht C
10 min.
Kleine groep
Waarom doe je zoiets?
Opdracht D
10 min.
Kleine groep x 3
Wie is Hij?
Afloop
10 min.
Plenair
De vriendengroep – deel 2
Vertrek
5 min
Duur
Jeugdgroepen tot 11 jongeren
groepjes mee. Hanteer de volgorde zoals
De experience heeft een duur van
• H eb je tussen de 5-11 jongeren?
in het overzicht: plenair, A,B,C,D en
60 minuten, reken met in- en uitlopen op
• M aak vooraf groepjes van (circa)
plenair. Wees er voor vragen.
3 jongeren.
75 minuten.
• S tart plenair en ga dan in groepjes van
Zelfstandig
3 jongeren uiteen.
Er wordt zoveel mogelijk gewerkt met
• Iedere 10 minuten doen jongeren een
Tip: In de bijlage ‘Grote groepen’ staat omschreven hoe de experience kan doorlopen met 48 jongeren (twee klassen)
materialen die eenvoudig te organiseren
nieuwe opdracht. Houd de vaart erin,
tegelijk en hoeveel leiders je dan nodig
zijn en opdrachten die jongeren
geef het wisselsein tijdig, want ook het
hebt. In het materiaal vind je soms ook
zelfstandig kunnen doen.
wisselen gaat van de tijd af.
Grote groep. Deze tips of aanvullingen zijn
• D e groepjes starten allemaal bij
specifiek voor groepen met veel jongeren.
Jeugdgroep van circa 12 jongeren
opdracht A die ze met elkaar doen. Schuif als leiders ook aan bij opdracht
Omschrijvingen
• De experience komt goed tot zijn recht
A, zodat de tafel zo vol mogelijk zit.
Bij ieder onderdeel wordt de
met groepen van circa 12 jongeren. • Maak vooraf groepjes van (circa) 4 jongeren. • Start plenair en ga dan in groepjes van 4 jongeren uiteen. • Iedere 10 minuten doen jongeren een nieuwe opdracht. Houd de vaart erin geef het wisselsein tijdig, want ook het
• O pdracht B staat evenveel keer klaar als
voorbereiding, de duur en de activiteit
je groepjes hebt. Ieder groepje van
omschreven en de benodigde materialen.
3 jongeren doet de opdracht.
Genoemde materialen zijn bij opdracht
• Opdracht C staat evenveel keer klaar als
A en D voor twaalf jongeren. De opdracht
het aantal groepjes dat je hebt gevormd.
C en D zet je drie keer uit, maar wordt
Ieder groepje doet de opdracht.
gedaan per groepje van vier jongeren. De
• O pdracht D doen alle groepjes weer met elkaar.
materialen zijn dus ook genoemd per vier jongeren. Reken er wel op dat je ze dus
• D aarna sluit je als groep plenair af.
drie keer nodig hebt.
Groepen van 12 tot ca 15 personen, twee leiders nodig
Bij de verschillende onderdelen kun je de
• Opdracht B staat 3 keer klaar en wordt
Draai je de experience één keer in 75
Voorbereiding dat wat je als leider van te
gedaan per groepje van 4 jongeren.
minuten? Zorg dan voor twee leiders.
voren moet kopen en doen.
• Opdracht C staat 3 keer klaar en wordt
Zet alle opdrachten van te voren klaar,
Activiteit een handeling / actie die de
zie organisatielijst.
jongeren doen.
Stel een leider aan als tijdbewaker en laat
Lees met elkaar lezen.
hem de plenaire gedeelten leiden.
Vertel wat jij als leider vertelt aan de
De andere leider loopt met de drie
jongeren.
wisselen gaat van de tijd af. • De 3 groepjes van 4 jongeren starten allemaal bij opdracht A die ze met elkaar doen.
gedaan per groepje van 4 jongeren. • Opdracht D doen de 12 jongeren weer met elkaar. • Daarna sluit je als groep plenair af.
4
Het raadsel van... (onderBOUW)
volgende kopjes treffen:
Leg uit uitleg die jij als leider geeft aan de
bij het lezen van de experience na wie
werkvormen nu ook bruikbaar zijn
jongeren.
je jongeren zijn. Probeer maatwerk te
voor jeugdgroepen en scholen elders.
Bespreek hierover gaan de jongeren in
leveren door in te spelen op specifieke
The Passion is een Nederlands muzikaal-
gesprek.
eigenschappen van je groep. Eén vraag
bijbels evenement dat sinds 2011 jaarlijks
Tip waar jij als leider op kan letten.
veranderen kan al leiden tot een ander
op Witte Donderdag wordt gehouden,
Film in het materiaal wordt gewerkt met
gesprek. Goed jeugdwerk staat of valt
telkens in een andere Nederlandse stad.
de volgende filmpjes:
met de capaciteit van de leiders om
Het evenement wordt ook rechtstreeks
https://youtu.be/0JTahw1qtg4 (deel 1)
het materiaal zo goed mogelijk te laten
op televisie uitgezonden.
https://youtu.be/S1JPEQ5dGUk (deel 2)
aansluiten bij de doelgroep.
Het evenement is een samenwerkings project van de omroepen EO en RKK,
https://www.youtube.com/ watch?v=iXQUOmNRykc
The Passion
de Protestantse Kerk in Nederland,
(Diepe Duisternis)
De experience is ontwikkeld als een
de Rooms-Katholieke Kerk,
Bijlage werkbladen die nodig zijn
van de onderdelen van een centraal
het Nederlands Bijbelgenootschap en
tijdens verschillende onderdelen van de
jongerenprogramma voor middelbare
de plaatselijke gemeente.
experience.
scholen in de omgeving van Amersfoort
De samenwerkende organisaties zien
om jongeren aan te moedigen
in het evenement missionaire kans om
Maatwerk
The Passion 2016 in Amersfoort te
aandacht te besteden aan Pasen.
De experience is gemaakt voor een brede
bezoeken. Het materiaal is dusdanig
groep jongeren. Ga als leider of docent
aangepast en uitgewerkt dat de
Het raadsel van... (onderBOUW)
5
Experience ‘Het raadsel van…’ Thema Pasen
Doelstelling Jongeren onderzoeken de raadsels van het verhaal van Goede Vrijdag en Pasen. Jongeren verwoorden welke hoop het verhaal van Pasen hen biedt voor hun leven.
Onderdeel
Duur 75 min.
Groep
Naam
Inloop
10 min.
Verhaal
10 min.
Plenair
De vriendengroep – deel 1
Opdracht A
10 min.
Kleine groep x 3
Wie is de verrader?
Opdracht B
10 min.
Kleine groep
Vel een eerlijk vonnis
Opdracht C
10 min.
Kleine groep
Judas, waarom doe je zoiets?
Opdracht D
10 min.
Kleine groep x 3
Wie is Hij?
Afloop
10 min.
Plenair
De vriendengroep – deel 2
Vertrek
5 min
ORGANISEREN De organisatielijst (zie bijlage) biedt inzicht in wanneer je wat moet organiseren.
INLOOP
10 min.
Voorbereiding Zorg voor een garderobe en ruimte om tassen, rugzakken neer te zetten. Maak een ruimte in de kerk gereed waar de gehele groep kan plaatsnemen.
Inloop • Heet alle jongeren welkom. • Wijs iedereen op de garderobe en de gelegenheid hun rugzak achter te laten. • Voorkom dat jongeren gaan dwalen door de kerk. Leid alle jongeren direct naar dat deel van de kerk waar jullie gezamenlijk beginnen (en eindigen). • Leg uit dat ze de komende 60 minuten een experience doorlopen op deze bijzondere locatie. • Vertel eventueel in een minuut iets over de historie van de kerk. Benoem dat de experience begint met een gezamenlijke start waarna iedereen in groepjes van vier jongeren uiteen gaat en opdrachten gaat doen om uiteindelijk weer hier af te sluiten.
HET VERHAAL DE VRIENDENGROEP DEEL 1
10 min.
Voorbereiding Zorg voor een laptop, beamer en zoek op https://youtu.be/0JTahw1qtg4 het filmpje ‘Het raadsel van…’, deel 1. Zorg dat je op de beamer de eerder ingevulde bijlagen kunt laten zien: plattegrond kerk, groepslijst. Zorg voor een fluitje, of een ander voorwerp waarmee je flink geluid kunt produceren en gebruik het iedere tien minuten om aan te geven dat je gaat wisselen. Grote groep: gebruik ook de bijlage met het circulatiesysteem.
6
Het raadsel van... (onderBOUW)
Activiteit Laat het filmpje zien.
Vertel Waarschijnlijk heb je al door dat dit verhaal alles te maken heeft met Pasen. Het verhaal dat gezongen wordt in The Passion. De komende 40 minuten ga je op onderzoek uit, want onder dit verhaal zitten nogal wat raadsels. De vriendengroep staat in korte tijd compleet op zijn kop. Wat is er gebeurd? Daar ga jij mee aan de slag.
Leg uit • We gaan zo in groepjes van vier jongeren, vier opdrachten doen. • Bij groep circa twaalf personen: We beginnen bij opdracht A, die doen we met elkaar. Na tien minuten hoor je
en dan lopen we met elkaar naar de volgende opdrachten B, daarna C en daarna D, waarna we hier plenair afsluiten. • Bij grote groep: Op de beamer zie je nu waar jouw groep (circulatiesysteem) begint bij opdracht A, B, C, of D. Je ziet nu een plattegrond van de kerk. Kijk waar jouw startopdracht zit. Bij iedere opdracht vind je de benodigde materialen en is een persoon beschikbaar voor vragen. Na tien minuten hoor je en dan loop je naar de volgende opdracht. Start je bij A, dan ga je naar B. Start je bij C, dan ga je naar D. Start je bij D, dan ga je naar A. Zo ga je iedere ronde een letter verder. Toon nogmaals het circulatie systeem en benoem dat dit ook op diverse plekken in de kerk zichtbaar is. Na 4 x 10 minuten met een opdracht bezig te zijn geweest, neem je weer hier plaats. • H et is niet de bedoeling dat je de kerk verlaat. Blijf als groep bij elkaar en heb je vragen, stel ze dan aan de persoon die aanwezig is bij de opdracht.
OPDRACHT A:WIE IS DE VERRADER?
10 min.
Tip: Opdracht A wordt door de drie groepjes gelijktijdig gedaan. Het omschrijft materialen voor twaalf personen en een leider. Heb je iets meer of minder mensen? Wees creatief, pas het aantal materialen aan of doe als leiders mee. Zorg dat in ieder geval de toffee met het papiertje met Judas Iskariot in de schaal ligt.
Voorbereiding Zorg voor een prachtig gedekte tafel voor dertien personen. Denk aan: dertien stoelen, dertien borden, vorken, messen, lepels, glazen, schalen, broodmandje, wit tafelkleed, enz. Lamineer opdracht A, de menukaart en zet deze op tafel. Namen van de discpelen: Petrus, Andreas, Jakobus, Johannes, Filippus, Bartholomeus, Tomas, Matteüs, Jakobus II, Judas T, Simon, Judas Iskariot. Let op: Jezus is er ook bij. Schrijf zijn naam ook op. Zet een schaaltje neer met dertien toffees. Schrijf aan de binnenzijde van het papiertje van iedere toffee een naam van een van de discipelen en van Jezus. Elk papiertje heeft dus een andere naam. De leerling die toffee Judas Iskariot neemt, is de zogenaamde verrader. Zorg voor de Laatste-Avondmaal-opstelling (zie bijlage) en een camera. De leider bij deze opdracht maakt foto’s van de jongeren in eenzelfde opstelling. Mail na afloop de foto’s door. Grote groep: Zorg voor iedere groep van twaalf jongeren en een leider voor bovenstaande materialen. Echter met een aanvulling: bij een volgende groep na tien minuten wissel je van manier (naast de toffees) waarop de jongeren ontdekken wie de verrader (Judas Iskariot) is. Dit omdat ze het anders wellicht bij het circuleren aan elkaar doorvertellen. Ronde 1: Zet een schaaltje neer met dertien toffees. Schrijf aan de binnenzijde van het papiertje van de toffee de naam van een van de discipelen of van Jezus. De leerling die toffee Judas Iskariot neemt, is de zogenaamde verrader. Ronde 2: Schrijf aan de binnenzijde van iedere servet die bij het bord ligt een van de dertien namen. De jongere die Judas Iskariot heeft, is de zogenaamde verrader. Vervang na deze ronde de servetten, door blanco servetten.
Het raadsel van... (onderBOUW)
7
Ronde 3: Plak onder ieder bord een sticker met daarop een van de dertien namen. De jongere die het Judas-Iskariot-bord heeft, is de zogenaamde verrader. Gebruik de borden ook de volgende ronde. Vervang alleen het bord van Judas Iskariot voor een bord zonder sticker. Ronde 4: Plak onder iedere stoel een sticker met daarop een van de dertien namen. De jongere die op de Judas-Iskariot-stoel zit, is de zogenaamde verrader. Belangrijk: Zorg dat je tijdens de wissel steeds de benodigde materialen neerlegt die horen bij de rondes (zie voorbereiding), zonder dat de jongeren het zien.
Activiteit • De drie groepjes van minstens vier jongeren, dus twaalf jongeren, nemen plaats aan tafel. Zorg dat ook de laatste plek bezet is door een extra jongere of de leider van de groep. Jongeren zitten zo in een Laatste-Avondmaal-setting. • Zorg dat de toffees klaar staan, maar wijs jongeren daar niet op. • Wijs jongeren op de menukaart en laat ze met elkaar in maximaal drie minuten ontdekken wie in hun groep de verrader, Judas Iskariot, is. • Vraag alle jongeren om een reactie op de dessert vraag: Hoe zou jij reageren als je werd verraden door een goede vriend? • Na vijf minuten ben je als leider ‘de fotograaf’. Toon de afbeelding van de Laatste-Avondmaal-setting en vraag de jongeren een soortgelijke positie in te nemen. Jij maakt een foto van hen. • Mail de foto’s later door als herinnering. • Grote groep: Zorg dat je tijdens de wissel steeds de benodigde materialen neerlegt die horen bij de rondes (zie voorbereiding), zonder dat de jongeren het zien. Tip: Ontdekken de jongeren niet in 180 seconden wie de verrader is? Geef ze een hint of vertel ze waar te kijken. Neem daarna tijd voor de dessert vraag en foto.
OPDRACHT B: VEL EEN EERLIJK VONNIS
10 min.
Voorbereiding Kopieer voor iedere groep de opdrachtkaart B Pilatus en zorg voor zes dozen van ongeveer gelijke omvang. Plak op iedere doos een argument (zie werkblad). Maak op de vloer met schilderstape een grote O (onschuldig) en S (Schuldig). Jongeren gaan nadat ze de argumenten hebben onderzocht bepalen of een argument bijdraagt aan schuld (S) of onschuld (O). Zorg voor pennen. Tips: Opdracht B omschrijft wat een groepje van vier jongeren gaat doen met daarbij de materialen. Bij twaalf jongeren zet je opdracht B dus drie keer neer.
Grote groep: Bij 48 jongeren zet je opdracht B ook drie keer uit, maar leg je wel bij elke ronde nieuwe opdrachtkaarten neer.
Activiteit • Wijs jongeren op de opdracht, de zes dozen met argumenten, pennen en getapete letters op de vloer. • Vertel: De groep staat op dit moment in de schoenen van Pilatus. Pilatus was een machtige Romeinse bestuurder en moest beoordelen of Jezus de waarheid sprak. Was deze man schuldig of onschuldig? Verdiende Hij straf en welke dan? Of verdiende Hij geen straf? Jullie gaan een oordeel vellen, bekijk de argumenten op de dozen. • Zet de dozen waarop argumenten staan waar je niets mee kan op de letter O, onschuldig. • Stapel de dozen die in jullie ogen aantonen dat Jezus schuldig is en straf verdient op S, schuldig. Let op: ze moeten het als groepje eens zien te worden over het oordeel. • Op de weegschaal noteren ze hoe het oordeel uitvalt. • Kunnen ze het aantal dozen dat ze hebben staan bij S (schuldig) neerzetten in de vorm van een kruis? Of dat lukt is afhankelijk van het aantal dozen. • Ze noteren met elkaar: was de doodstraf van kruisiging (de gruwelijkste straf in die tijd) in jullie beleving verdiend nu je de argumenten hebt onderzocht. Ja/nee en waarom: • Ze leveren het opdrachtenblad in bij de leider. Vraag eventueel toelichting.
8
Het raadsel van... (onderBOUW)
OPDRACHT C: JUDAS, WAAROM DOE JE ZOIETS?
10 min.
Voorbereiding Zet op de grond de doofpot (spaarpot), briefjes en pennen. Leg daar de opdrachtkaart Judas (zie bijlage). Hier begint de opdracht, daarna gaat het groepje naar een statafel. Plak de etiketten (zie werkblad) zo op de tafel dat jongeren een rondje moeten lopen om ze te lezen. Op de etiketten staan mogelijke motivaties van Judas om Jezus te verraden. Zorg voor pennen en zorg voor 30 gelijke munten. Denk aan: spelmuntjes, damstenen of dropmunten. Grote groep: gebruik geen dropmunten.
Tips: Opdracht C omschrijft wat een groepje van vier jongeren gaat doen met daarbij de materialen. Bij twaalf jongeren zet je opdracht B dus drie keer uit.
Grote groep: Bij 48 jongeren zet je opdracht B drie keer uit, maar je legt wel steeds nieuwe lege briefjes neer bij de doofpot en vult de briefjes voor zelfbedachte motieven voor Judas aan bij de statafel.
Activiteit • Jongeren nemen de opdrachtkaart en bedenken wat of welke situatie ervoor zou kunnen zorgen dat zij een beste vriend verraden. Ze schrijven het anoniem op en doen het briefje in de doofpot. • Judas trok drie jaar met Jezus op. Niemand had gedacht dat deze man Jezus zou verraden. ‘Hij hoorde er helemaal bij’, zei Petrus. Hoe is het mogelijk dat hij toch zijn vrienden verraadt? Jongeren bedenken en verwoorden mogelijke motivaties van Judas voor een ‘de MOL’-actie die zijn weerga niet kent. • Jongeren komen met elkaar tot de meest aannemelijke motivaties en bespreken of zij om die reden ook een vriend zouden verraden. • Kleine groep: benoem als je dropmunten gebruikt dat ze nadien meegenomen mogen worden.
OPDRACHT D: WIE IS HIJ?
10 min.
Voorbereiding Opdracht D leent zicht om te doen in een aparte kapel of in het koor vlak onder het kruis. Zorg voor een rustig, donker, afgescheiden gedeelte. De bedoeling is dat de ruimte verstilling oproept. Zet op veilige plaatsen brandende kaarsen neer voor de sfeer. Zorg dat jongeren kunnen zitten op stoelen of op kussentjes op de grond. Zorg voor laptop en versterkers om het lied ‘Diepe Duisternis’ te laten horen. Laat het filmpje niet zien, het gaat om de muziek (Psalm 23). Zorg dat je op de beamer twee vragen kunt tonen: • Hoe heeft Jezus zich gevoeld? • Welke vragen had Hij? Zorg voor een veilige manier waarop iedere jongere een waxinelichtje kan branden (in veel kerken zijn die mogelijkheden er al) en zet in een andere hoek drie schilderdoeken met voldoende stiften. Tip: Opdracht D omschrijft wat drie groepjes van vier jongeren gaan doen met daarbij de materialen. De materialen zijn dus voor twaalf jongeren.
Grote groep: Bij 48 jongeren zet je opdracht D dus vier keer uit of maak je de keuze dit in het plenaire deel te doen. Zorg dan wel dat de sfeer verstilling oproept. Laat alle schildersdoeken van de vorige groepen staan, zo ontstaat er als vanzelf een tentoonstelling van reacties.
Activiteit • Nodig jongeren fluisterend uit om te gaan zitten. • Leg uit dat ze de komende tien minuten de opdracht alleen doen. • Leg uit dat ze zo een lied ‘Diepe duisternis’ horen. Ze krijgen dan ook twee vragen te zien op de beamer. Daarna reageren jongeren naar Jezus door een kaarsje aan te steken. Of ze reageren door een vraag aan Jezus te stellen en deze te noteren op een van de schildersdoeken. Wie klaar is gaat weer op zijn plek zitten in stilte. Ga na of de opdracht duidelijk is.
Het raadsel van... (onderBOUW)
9
• Laat dan het lied horen en zet de vragen op de beamer:
Hoe heeft Jezus zich gevoeld? Welke vragen had Hij? • Laat de jongeren reageren door een waxinelichtje te branden of op het schildersdoek te schrijven. • Verlaat met elkaar de ruimte na het fluitsignaal.
DE AFLOOP: DE VRIENDENGROEP DEEL 2
10 min.
Voorbereiding Zorg voor een laptop, beamer en zoek op https://youtu.be/S1JPEQ5dGUk het filmpje ‘Het raadsel van…’, deel 2. Zorg dat je de twee vragen (zie activiteit) via de beamer kunt laten zien. Leg vooraf op alle plekken waar de jongeren zitten pennen en kleine kaartjes neer. Zet bij de uitgang bakken waar ze de kaartjes in kunnen doen.
Vertel Noem enkele positieve voorbeelden van wat je hebt gezien gedurende de experience: Opdracht A: Bijvoorbeeld: Welke groep in 180 seconden wist wie Judas was. Opdracht B: Bijvoorbeeld: De groep die een totaal andere keuze zou maken dan Pilatus, nl … Opdracht C: Bijvoorbeeld: De groep die ‘weet’ waarom Judas zijn vriend heeft verraden, nl … Opdracht D: Bijvoorbeeld: De schildersdoeken met reacties van jongeren naar Jezus. Jullie hebben je verdiept in ‘Het raadsel van …’, het is met de vrienden weinig beter…
Activiteit • Laat het filmpje zien. • Vraag jongeren het kaartje te nemen en (anoniem) antwoord te geven op: Wat heb jij aan zo’n vriend? Waarin gaat zo’n vriend verder dan jouw vrienden … ? • Bedank de jongeren. • Benoem waar de uitgang is en eventueel met wie ze vertrekken. • Laat alle jongeren hun kaartje in de bakken doen die staan bij de uitgang. Tip: Ben je geen Grote groep dan is het goed om nog met elkaar de tijd te nemen voor een hapje en een drankje. Wijs jongeren mogelijk op The Passion die ze op tv kunnen volgen of bezoeken als dit in hun omgeving is.
10
Het raadsel van... (onderBOUW)
BIJLAGEN
Bijlage: Organisatielijst Aantal
Omschrijving
Wanneer
Locatie bekijken en reserveren
4-6 weken van te voren
Jongeren uitnodigen
2 weken van te voren
Beamer en laptop
1 week van te voren
Downloaden filmpjes
1 week van te voren
Groepslijst samenstellen
1 week van te voren
Circulatiesysteem nagaan
1 week van te voren
Plattegrond kerk maken
1 week van te voren
Vragen van mensen die bij opdr. staan
1 week van te voren
Alle materialen van opdr. A,B,C,D
2 dagen van te voren
verzamelen / kopen
Opdrachtkaarten printen (ev. lamineren)
2 dagen van te voren
Alle spullen klaarzetten
Dag van de experience
Groepslijst en circulatiesysteem check
Dag van de experience
Materialen en filmpjes check. Hang de
Dag van de experience
papieren op (circulatiesysteem).
12
Het raadsel van... (onderBOUW)
Wie Notitie
Bijlage: Grote groepen Per experience van 75 minuten kunnen twee klassen tegelijk deelnemen, zo’n 48 leerlingen. Werkwijze grote groepen 48 jongeren (2 klassen) tegelijk: • Maak vooraf groepjes van 4 jongeren, zie namenlijst. • Zet alle opdrachten uit voor 3 x 4 jongeren = 12 jongeren (3 groepjes), zie plattegrond. • Start plenair en ga dan in groepjes van 4 jongeren uiteen. Er werken steeds 12 jongeren aan eenzelfde opdracht (A, B, C, of D), zie plattegrond. • Iedere 10 minuten gaan alle 48 jongeren een nieuwe opdracht doen. Houd de vaart erin geef het wisselsein tijdig, want ook het wisselen gaat van de tijd af. • Er zijn 3 groepjes van 4 jongeren die starten bij opdracht A die ze met elkaar doen. Gelijktijdig starten 3 groepjes bij opdracht B Gelijktijdig starten 3 groepjes bij opdracht C Gelijktijdig gaan 3 groepjes samen werken bij opdracht D Na het fluitsignaal wisselen alle 48 jongeren van opdracht, gebruik hiervoor de bijlage circulatiesysteem. • Nadat zo alle groepen A,B,C,D hebben doorlopen sluiten jullie plenair af. Onderstaand schema toont hoe je op een dag circa 288 jongeren de experience kan laten doorlopen. Iedere ronde 2 klassen.
Leerlingen
Start
Vertrek
in kerk
Experience
Leerlingen
1e ronde
08:30
8.45
09:45
2e ronde
09:45
10:00
11:00
3e ronde
11:00
11:15
12:15
Break 4e ronde
13:00
13:15
14:15
5e ronde
14:15
14:30
15:30
6e ronde
15:30
15:45
16:45
Aantal leiding bij grote groepen • 4 opdrachten: Vraag voor iedere opdracht (A,B,C,D) een persoon als aanspreekpunt. Hij is verantwoordelijk voor vragen en het aanvullen van de materialen. Dit aanvullen kan in het moment dat jongeren wisselen van groep en de volgende groep van 12 jongeren eraan komt. De leider is dus 4 keer gedurende 10 minuten verantwoordelijk voor 12 jongeren, soms zijn deze allemaal tegelijk aan het werk (A en D). Soms moet hij overzicht houden, want ze zijn verdeeld over 3 groepjes (opdracht B en C). • 1 tijdbewaker: Stel daarnaast een persoon aan als tijdbewaker, geef hem een fluitje en hij kan ook degene zijn die de plenaire onderdelen begeleidt. • 2 gastheren: Bij een experience die doorlopen wordt door een flinke hoeveelheid klassen is het goed om te zorgen voor 2 extra leiders. Een leider heet nieuwe groepen in de garderobe welkom en voorkomt dat zij door de kerk dwalen. De andere leider begeleidt groepen naar de uitgang voor vertrek.
Het raadsel van... (onderBOUW)
13
Bijlage: Plattegrond Kerk Plenair deel Garderobe / Ingang
A
A
A
B
B
B
C C C D
D
Toiletten
Uitgang
D
Toelichting: Plattegrond bij groepen van twaalf personen • Plenair deel: Hier moeten alle jongeren kunnen plaatsnemen aan het begin en het einde van de experience. • Bij elke opdracht (zie letter) werkt een groepje, dat zijn vier jongeren. • Iedere opdracht (zie letters) is drie keer uitgezet. Er werken dus twaalf jongeren tegelijk aan eenzelfde opdracht. • Er is op dat moment niemand aan het werk bij opdracht B, C, D. • Alle groepjes wisselen na het horen van het fluitsignaal en gaan naar de opdracht met een opvolgende letter. Ga van A naar B, van B naar C en doe daarna D en sluit plenair af. Plattegrond bij groepen die draaien met 48 jongeren tegelijk • Plenair deel: Hier moeten alle jongeren kunnen plaatsnemen aan het begin en het einde van de experience. • Bij elke opdracht (is een letter, bijvoorbeeld B) werkt een groepje, dat zijn vier jongeren. • Iedere opdracht (B staat er 3 x) is drie keer uitgezet. Er werken dus twaalf jongeren tegelijk aan eenzelfde opdracht. • Op hetzelfde moment zijn er dus ook twaalf jongeren aan de slag bij opdracht A, C, en D. • Alle groepjes wisselen na het horen van het fluitsignaal en gaan naar de opdracht met een opvolgende letter. Gebruik hiervoor de bijlage circulatiesysteem. Bijvoorbeeld: Groep Breda krijgt te horen dat ze starten bij opdracht C. De volgorde is dan: ronde 1 = opdracht C ronde 2 = opdracht D ronde 3 = opdracht A ronde 4 = opdracht B
14
Het raadsel van... (onderBOUW)
Bijlage: Groepslijst om in te vullen per experience van 60 min. Stel ruim voor de experience groepjes samen en noteer ze in onderstaand schema. Vertel de jongeren vooraf de naam van hun groep. Tip: Hang op locatie het vel in A3-formaat ook nog op enkele plaatsen op.
Hoe maak je groepjes? Maak groepjes van vier personen, zodat vertrouwelijke gesprekken kunnen plaatsvinden. Bij 48 jongeren maak je dus twaalf groepjes. Houd bij het samenstellen van groepjes rekening met: - zijn ze vertrouwelijk met elkaar - mix jongens en meiden - ordehandhaving - wees creatief als het qua aantallen niet helemaal uitkomt.
Noteer namen Groep Amersfoort
Groep Breda
Groep Utrecht
Groep Amsterdam
Groep Laren
Groep Groningen
Groep Zoetermeer
Groep Rotterdam
Groep Den Bosch
Groep Arnhem
Groep Den Haag
Groep Zwolle
Het raadsel van... (onderBOUW)
15
Bijlage: Circulatiesysteem van groepen naar opdrachten per experience van 60 minuten Zorg dat je het schema bij je hebt. Streep eventuele namen van groepen die je minder hebt door (bijvoorbeeld: Zwolle, Arnhem, Rotterdam). Let op: Zorg wel dat er per ronde twaalf jongeren bij een opdracht zijn. Dus schrap niet: Laren, Den Haag, Groningen. Tip: Vergroot dit schema op A3 en hang het enkele malen op locatie.
Ronde
Duur
Groep
Groep
Groep
Groep
Groep
Groep
Groep
Groep
Groep
Groep
Amers-
Utrecht
Laren
Zoeter-
Den
Den
Breda
Amster- Gronin-
Rotter-
Arnhem
foort
meer
Bosch
Haag
dam
dam
Plenair
10
Ronde 1
10
A
A
A
B
B
B
C
C
C
D
D
D
Ronde 2
10
B
B
B
C
C
C
D
D
D
A
A
A
Ronde 3
10
C
C
C
D
D
D
A
A
A
B
B
B
Ronde 4
10
D
D
D
A
A
A
B
B
B
C
C
C
Plenair
10
16
Het raadsel van... (onderBOUW)
Groep gen
Groep Zwolle
Bijlage: Opdracht A: Menukaart
Menukaart ‘Laatste Avondmaal’ - Voorgerecht -
Jezus zit met zijn twaalf beste vrienden aan tafel. Precies zoals jullie nu. Maar, Hij weet meer dan de anderen: ‘Luister goed! Eén van jullie zal Mij verraden.’ Niemand had een idee wie zoiets zou doen. De vrienden keken elkaar aan, onzeker over wie Hij het had.’
- Hoofdgerecht –
Ook in jullie midden is een verrader aanwezig. Ontdek met elkaar in drie minuten wie in jullie midden de zogenaamde verrader, Judas Iskariot, is.
- Dessert –
Bespreek: Hoe zou jij reageren als je werd verraden door een goede vriend?
Het raadsel van... (onderBOUW)
17
Bijlage: Opdracht A: Laatste-Avondmaal-opstelling
18
Het raadsel van... (onderBOUW)
Bijlage: Opdracht B: Pilatus-opdracht Jullie staan op dit moment in de schoenen van Pilatus. Pilatus was een machtige Romeinse bestuurder en moest beoordelen of Jezus de waarheid sprak. Was deze man schuldig of onschuldig? Verdiende Hij straf en welke dan? Of verdiende Hij geen straf? Jullie gaan een oordeel vellen.
Wat ga je doen? • O p iedere doos vind je argumenten. • A an jullie om te gaan oordelen. • B espreek de argumenten: maakt het argument dat Jezus schuldig of onschuldig is? • Z et de dozen waarop argumenten staan waar je niets mee kan op de letter O, onschuldig. • S tapel de dozen die in jullie ogen aantonen dat Jezus schuldig is en straf verdient op S, schuldig. • L et op: jullie moeten het als groepje eens zien te worden over het oordeel. • N oteer op de weegschaal hoe jullie oordeel uitvalt:
(noteer aantal) … dozen onschuldig (noteer aantal) … dozen schuldig • K un je het aantal dozen dat je hebt staan bij S (schuldig) neerzetten in de vorm van een kruis? Of dat lukt is afhankelijk van het aantal dozen. Maak de dozen niet stuk. • N oteer met elkaar: Was de doodstraf van kruisiging (de gruwelijkste straf in die tijd) in jullie beleving verdiend nu je de argumenten hebt onderzocht? Ja/nee en waarom: • L ever dit opdrachtenblad in bij de leider.
Het raadsel van... (onderBOUW)
19
Bijlage: Opdracht B: Pilatus-argumenten Doen Knip de argumenten een voor een uit en plak er op iedere doos een.
Argument 1: Argument aanklagers: Jezus noemt zichzelf de koning van de Joden. Dat kan toch niet! Bespreek: Is Jezus een bedreiging? Wil Jezus het Romeinse gezag ondermijnen?
Argument 2: Observatie door Pilatus: Jezus zegt niets. Bespreek: Wat moet je hiermee? Klaagt dat Jezus aan of niet?
Argument 3: Argument: Je vrouw heeft een droom gehad en ze laat je vertellen: ‘Deze man is eerlijk.’ Bespreek: Wat doe je daarmee? Betekent het dat Jezus schuldig is of onschuldig?
Argument 4: Argument: Het volk is duidelijk: zij willen dat Jezus wordt veroordeeld tot kruisiging. Beter een beruchte gevangene vrij dan Jezus. Wat Jezus heeft gedaan, zegt het volk niet. Bespreek: Speelt de mening van het volk mee bij het komen tot een vonnis?
Argument 5. Argument: Pilatus merkt dat als hij deze man vrijlaat het volk wel eens in opstand kan komen. Dat is niet iets waar hij op zit te wachten. Bespreek: Speelt een mogelijke volksopstand mee als argument bij de veroordeling van iemand?
Argument 6. Argument: Pilatus wordt zelf door de aanklagers bedreigd. De aanklagers: ‘Als Jezus zegt dat hij koning is, komt hij in
verzet tegen de keizer. De keizer is de baas, dus Jezus moet worden veroordeeld.’ Ze bedreigen jou met: ‘Laat jij Jezus vrij, dan pakken we jou aan door naar de keizer in Rome te gaan.’ Bespreek: Speelt het bedreigen van degene die een vonnis velt mee, als je denkt aan de schuld / onschuld van diegene?
20
Het raadsel van... (onderBOUW)
Bijlage: Opdracht C: Judas-opdracht Doofpot • Iedereen neemt een blanco briefje en een pen. • Bedenk wat of welke situatie ervoor zou kunnen zorgen dat jij je beste vriend verraadt. • Schrijf het anoniem op en doe het briefje in ‘de doofpot’.
Lees Judas trok drie jaar met Jezus op. Niemand had gedacht dat deze man Jezus zou verraden.
‘Hij hoorde er helemaal bij’, zei Petrus. Jezus wijst Judas aan de maaltijd aan door hem een stuk ingedoopt brood aan te reiken. Een waanzinnig spannend moment. Hier had alles nog anders kunnen aflopen! Judas had er op terug kunnen komen. Alles terug kunnen draaien ondanks de deal die hij al had gemaakt. Judas was niet kansloos. Maar, dit is het moment dat Judas besluit om uit de vriendenkring te stappen en hij doet dat door het brood aan te nemen van Jezus. Hier maakt hij de keuze om Jezus te verraden. Maar waarom?
Activiteit • Wat maakt dat Judas gaat voor een ‘de MOL’-actie die zijn weerga niet kent? • Neem de munten en verdeel ze zo dat iedereen er evenveel heeft. • Lees de mogelijke motivaties van Judas die op de tafel staan. • Welke motivatie missen jullie? Schrijf die op de lege vellen. • Daarna zet je je munten in door ze te leggen bij een of meerdere motivaties. • De motivatie waar jij de meeste munten neerlegt, acht jij het meest mogelijk. • Bij welke motivatie hebben jullie als groep de meeste muntjes liggen? • Kun jij je voorstellen dat je om deze reden een goede vriend zou verraden? • Welke vraag zou je Judas willen stellen over deze daad?
Het raadsel van... (onderBOUW)
21
Bijlage: Opdracht C: Mogelijke motivaties van Judas Knip als leider per groepje de etiketten uit en plak ze op de statafel. Voeg ook enkele nog in te vullen etiketten toe, maar plak die niet vast op de tafel.
Judas wilde de andere vrienden pakken en wist dat hij dat het beste kon doen door Jezus, die voor hen belangrijk was, gevangen te laten nemen.
Judas wilde dat Jezus echt tot koning zou worden uitgeroepen en hij wilde helpen om dat te bereiken, alleen op een verkeerde manier. Hij zou dan ook belangrijk worden. Het liep echter anders dan hij dacht.
Judas was jaloers op Jezus.
Judas wilde Jezus te slim af zijn door Hem gevangen te laten nemen. Het was niet zijn idee om Jezus te vermoorden.
Judas wilde beroemd worden.
Judas wist niet echt wat hij deed.
Judas wilde snel rijk worden, hij was een geldwolf.
22
Het raadsel van... (onderBOUW)
VERVOLG OPDRACHT C: MOGELIJKE MOTIVATIES VAN JUDAS
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Het raadsel van... (onderBOUW)
23
VERVOLG OPDRACHT C: MOGELIJKE MOTIVATIES VAN JUDAS
24
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Ik denk dat Judas Jezus verraadde omdat …
Het raadsel van... (onderBOUW)