Het PvdA Ombudsteam Utrecht helpt Jaarverslag 2013
Het PvdA Ombudsteam Utrecht helpt
Samenstelling Begin 2013 heeft Wim Arie van Zelderen vanwege drukke werkzaamheden het Ombudsteam na 3,5 jaar verla‐ ten. Hij is vervangen door Myra Pereboom. Verder bestaat het Ombudsteam uit: Tilly Fast (coördinator), Peter de Klerk, Lies Vellekoop en Ariël Vondeling.
Bijna 5 jaar Het PvdA Ombudsteam Utrecht is in maart 2009 van start gegaan. We zijn nu dus bijna 5 jaar bezig. We hebben in die tijd bijna 300 problemen behandeld. Het afgelopen jaar hebben we vrijwel evenveel mensen gehad die onze hulp inriepen als het jaar er voor. Jaar Aantal meldingen 2009 43 2010 37 2011 45 2012 78 2013 75 Totaal 278
Hoe komen mensen bij ons terecht? Sinds 2011 heeft de PvdA Utrecht een partijkantoor op de Amsterdamsestraatweg 212 (ASW212). Op het raam hangt een grote poster van het Ombudsteam met een telefoonnummer van het fractiekantoor en ons mail‐ adres. Elke woensdagmorgen van 10.00 – 12.00 uur houden we daar spreekuur. In 2013 zijn de meeste pro‐ blemen binnengekomen via het spreekuur. De poster zorgt er vermoedelijk voor dat meldingen ook bij het fractiekantoor en ons mailadres binnenkomen.
Via ASW 212 Ombudsteam mailadres Fractieleden Fractiekantoor Publiciteit (Stadsblad, AD, tv‐spot) PvdA‐leden Eerder bij ons klacht gemeld Canvassen Landelijk Ombudsteam Bekenden Kliëntenraad Partijkantoor Amsterdam Ander Ombudsteam Mail aan gemeenteraad Campagneactiviteiten Internet UW Re‐integratie
2009
2010
1 10 6 11 4
4 13 4
6 1 1 1
3
4
4 3
2011 13 8 4 2 1 3 4 3 1 1 2
Aantal 2012 14 5 16 19 2 9 2 2 2 4 1
1 3 1
43
1 1 37
45
1 1 78
2013 22 10 9 9 6 4 4 3 3 2 1 1 1 75
Totaal 49 28 52 40 20 24 6 18 9 8 10 4 2 3 2 2 1 278
Ook via fractieleden komen veel problemen binnen, in 2013 vooral via Bouchra Dibi en Marleen Hage. Op 4 september 2013 verschenen we met een interview over ons werk op de voorpagina van het Stadsblad onder de kop “Utrechters in de sores”. Hierdoor wisten 6 mensen ons te vinden om onze hulp in te roepen. Het artikel in het Stadsblad leidde tot een interview voor U in de Wijk Kanaleneiland, dat begin oktober op RTV Utrecht werd uitgezonden.
1
In welke wijk worden de meeste problemen gemeld? Van een deel van de mensen is het niet bekend in welke wijk ze wonen. Deze problemen zijn telefonisch afge‐ handeld. Ook komen er in enkel gevallen problemen binnen van mensen die buiten de gemeente Utrecht wo‐ nen. Ook die proberen we zo goed mogelijk door te verwijzen, zo mogelijk naar een ander PvdA Ombudsteam. De problemen uit Utrecht komen uit vrijwel alle wijken. Wijk Subwijk Aantal 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal 57 Noordwest Ondiep, Zuilen 4 7 11 13 22 52 Overvecht 8 3 6 16 19 15 Oost Oudwijk, Buiten Wittevrouwen, Rijns‐ 3 1 1 3 7 weerd, Abstede 17 Zuid Hoograven, Tolsteeg, Bokkenbuurt, Lunet‐ 3 3 3 4 4 ten 11 West Lombok, Nieuw Engeland, Oog en Al 2 1 4 4 8 Binnenstad 1 3 4 27 Zuidwest Kanaleneiland, Rivierenbuurt, Transwijk, 6 4 6 8 3 Dichtersbuurt 10 Noordoost Votulast, Wittevrouwen, Zeeheldenbuurt, 1 2 4 3 Tuindorp, Voordorp 14 Leidsche Rijn 2 2 1 7 2 De meeste problemen zijn afkomstig uit Overvecht en Noordwest (Ondiep en Zuilen). Er is een stijging van het aantal uit Noordwest. Het spreekuur op het partijkantoor, dat in Ondiep ligt, is hier zeker op van invloed. Van de problemen die via ASW212 werden gemeld zijn de meeste afkomstig uit de directe buurt (Ondiep (8), Zuilen (3), Pijlsweerd (2)), maar ook uit iets verder weg gelegen wijken, zoals Overvecht (6), Lombok (1) en Kanalenei‐ land (1). Opvallend is, dat in 2013 maar één probleem afkomstig is uit Kanaleneiland. Mensen in die wijk weten ons blijkbaar niet goed te vinden. We hopen, dat het interview bij U in de Wijk Kanaleneiland ons meer bekendheid heeft gegeven. In overleg met het bestuur wordt er bij het canvassen en campagne voeren in Kanaleneiland meer aandacht aan het Ombudsteam gegeven.
Waarover gaan de problemen? De problemen gaan over een grote diversiteit aan onderwerpen. De belangrijkste in 2013 waren als volgt. Onderwerp Aantal 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal Wonen 14 8 16 16 18 72 Schulden 5 4 5 11 13 38 Belasting 2 5 10 17 Bijstand 1 4 2 15 6 28 Asiel/immigratie/inburgering 2 3 7 4 16 Werk/re‐integratie 2 3 2 5 4 16 Openbare ruimte 3 2 3 8 AOW 2 2 4 Echtscheiding 1 2 3 Gemeentebelastingen 1 2 3 Openbaar Vervoer (OV) 2 2 Onderwijs 2 5 1 1 9 WMO 4 1 5 Zorg 3 1 1 5 Ook in 2013 hebben de meeste problemen te maken met woningen. De klachten zijn zeer divers en gaan over (geluid)overlast, de inkomensafhankelijke huurverhoging, een aanpassing van de woning in het kader van de WMO, een plotselinge hoge energierekening of een huisuitzetting. Een aantal ging over het zeer dringend no‐ 2
dig hebben van een woning en die maar niet krijgen. Gezien de woningsituatie in Utrecht zijn deze laatste klachten niet gemakkelijk op te lossen. Als Ombudsteam kunnen we de mensen alleen wijzen op de, schaarse, mogelijkheden die er zijn. In echt schrijnende situaties proberen we overleg te voeren voor een oplossing. Ge‐ lukkig konden een vrouw met jonge kinderen, die antikraak en in een sloopwoning hadden gewoond en op straat dreigden te komen staan, toch uiteindelijk terecht in een woning in Zeist. Het aantal meldingen over schulden is toegenomen. We krijgen nu ook problemen binnen van Nederlandse mannen die een buitenlandse vrouw hebben. Doordat de man zijn bedrijf of zijn werk verliest en nu ineens in financiële problemen komt, dreigt de verblijfsvergunning van de vrouw niet verlengd of afgegeven te kunnen worden. Er zijn ook klachten over een niet goed verlopen schuldhulpverlening. Door de vele problemen die we binnen krijgen over schulden, schuldhulpverlening en bijstandsuitkering heb‐ ben we een informatief gesprek gehad met het hoofd van Werk & Inkomen. Hierin hebben we de problemen die wij tegenkomen en de vragen die wij hierbij hebben besproken. Ons is uitgelegd hoe de verschillende on‐ derdelen van Werk & Inkomen werken. Er zijn afspraken gemaakt over bij wie we nadere informatie kunnen vragen over klachten die we binnen krijgen, bij wie we terecht kunnen als er snel ingegrepen moet worden en bij wie voor het signaleren van meer structurele beleidsmatige problemen. Ook het aantal problemen met de Belastingdienst is sterk gestegen. Dit heeft vooral te maken met problemen met de huur‐ en zorgtoeslag. Het duurt bijvoorbeeld lang voor de Belastingdienst onterecht ingehouden huur‐ toeslag alsnog uitbetaalt. Het duurt zo lang, dat mensen erg in de knel komen en schulden krijgen. Belastingdienst, leuker kunnen we het niet maken? Een mevrouw heeft bijstand. Zij is op een gegeven moment verhuisd en heeft dit doorgegeven aan de gemeente. De Belastingdienst maakt een fout met de inschrijvingsdatum en gaat er van uit dat ze er al een jaar eerder woonde. Hierdoor woonde ze volgens de Belastingdienst een jaar samen met de vorige bewoner, die inmiddels overleden is. Haar onterecht ontvangen huurtoeslag wordt terug gevorderd. Het duurt maanden voordat de Belastingdienst inziet dat ze zelf fout zit. Dan moet er een beschikking komen en dat duurt weer twee maanden. Daarna kan tot betaling overgegaan worden, maar ook dat duurt weer 2 weken. Al die tijd krijgt mevrouw geen huurtoeslag. Wij bespreken deze problemen met ons Tweede Kamer fractielid Ed Groot.
Wat zijn de resultaten? We maken onderscheid in informatie geven én actie ondernemen. Onder informatie geven verstaan we dat we het uitzoeken, informatie geven en bijvoorbeeld doorverwijzen naar de bevoegde instantie. Dit gebeurt vaak telefonisch en kost over het algemeen niet veel tijd. Actie ondernemen houdt in, dat er contact opgenomen wordt met bevoegde instanties en het probleem besproken wordt, geholpen wordt om brieven te schrijven, mee naar hoorzittingen gegaan wordt, maatschappelijk werk ingeschakeld wordt of dat er bijvoorbeeld vragen gesteld worden in een commissievergadering. Dit vergt meestal veel meer inzet van het Ombudsteam. De be‐ handeling van de problemen door het Ombudsteam had het volgende resultaat. 2013 Totaal Resultaten 2009 2010 2011 2012 Opgelost 67 % 60 % 22 % 51 % 54 % 51 % Vanzelf opgelost 7 % 3 % 10 % 1% 6 % 5 % Gaan er zelf mee verder 6 % 5 % 5% 3 % 4 % Niets aan te doen 12 % 11 % 34 % 19 % 18 % 19 % Is niets voor Ombudsteam Utrecht 7 % 9 % 17 % 11 % 10 % 10 % Niet opgelost 0 % 6 % 0 % 1% 1 % 2 % Niets meer gehoord/teruggetrokken 7 % 6 % 12 % 12 % 7 % 9 % Het merendeel van de problemen wordt opgelost door het Ombudsteam. In een kwart van deze problemen was hiervoor actie nodig naar bevoegde instanties of bestuur. Voor driekwart van de problemen was het vol‐ doende om informatie te geven en/of de mensen door te verwijzen naar de juiste persoon of instantie. Een groot aantal mensen geeft duidelijk te kennen dat ze tevreden zijn met onze bemoeienis. 3
Elektrische oplaadpalen Bewoners in de Vogelenbuurt krijgen via een wijkbericht te horen, dat er twee parkeerplaatsen voor elektri‐ sche laadpalen in hun straat zijn aangewezen. De bezwaartermijn is inmiddels verstreken. De bewoners zijn zeer verbaasd, want ze horen er nu voor het eerst van. Ze hebben er geen bezwaar tegen, maar willen de elektrische oplaadpaal op een andere, geschiktere, plek in de straat. De gemeente blijft bij de aangewezen plekken. Ze hebben voldaan aan de wettelijke plicht door het besluit te publiceren in de Staatscourant. Wij worden ingeschakeld en zoeken het uit. Sinds afgelopen januari hoeft een dergelijk verkeersbesluit niet meer in huis‐aan‐huisbladen gepubliceerd te worden. Een vermelding in de Staatscourant voldoet, maar dat leest natuurlijk niemand. In wijkkrant Oost verschijnt het bericht ‘Groeiend protest tegen oplaadpalen’. Hier‐ in verhaalt een winkelier, dat klanten binnenkwamen en vertelden ‘ze jatten je parkeerplaatsen’. Samen met buurtbewoners werd bezwaar aangetekend, maar de paal stond er dus al. Wij nemen contact op met Ruben Post, onze fractiewoordvoerder Verkeer en Vervoer. Hij stelt vragen aan wethouder Lintmeijer. Ook de wethouder vindt, dat alleen een vermelding in de Staatscourant niet kan. Dit is net teruggedraaid. Via de wijkbureaus zal nu eerder en uitgebreider overlegd worden met de buurtbewoners over oplaadpalen. Dit zal nu ook nog met de bewoners in de Vogelenbuurt worden gedaan. Enige tijd later krijgen de bewoners opnieuw een wijkbericht, met daarin de aankondiging van de werk‐ zaamheden en de intekening van de twee parkeerplaatsen. We nemen via Ruben weer contact op met de wethouder. Die bezweert, dat er echt nog overleg met de bewoners zal zijn. Het gewijzigd beleid is nog niet overal tot de uitvoering doorgedrongen lijkt het. Wij houden de vinger aan de pols. Aan een vijfde van de problemen kunnen we niets doen. Dit was bijvoorbeeld het geval met de man, die zijn buitenlandse vrouw naar Nederland wilde halen, maar niet meer aan de inkomenseis kon voldoen. Ook het besluit tot stopzetting van een woonkostentoelage bleek op juiste gronden te zijn genomen. Een huisuitzetting kon om dezelfde redenen niet voorkomen worden. In deze gevallen wordt wel informatie gegeven of actie ondernomen. Zo kunnen we uitleggen dat alles volgens de regels is gelopen. In de meeste gevallen leidt dit wel tot begrip bij degenen die met hun klachten bij het Ombudsteam aankloppen en zijn ze in elk geval blij dat er serieus naar hun problemen gekeken is. Soms zijn we het ook niet eens met de regels, maar kunnen we daar niets aan doen, omdat er bijvoorbeeld geen meerderheid voor is in de Tweede Kamer. Dit was het geval bij de melding over een AOW‐gat Er is maar een enkel geval dat het Ombudsteam echt niet weet op te lossen. Dit zijn problemen waarvan wij vinden dat mensen onrechtvaardig behandeld zijn of dat de regels echt niet goed zijn toegepast, maar waar het ons niet lukt om dit recht te zetten. Broodnood Een man van 25 jaar heeft in 2011 zijn HBO‐opleiding afgerond en heeft daarna als zzp‐er verschillende op‐ drachten gehad. Hij krijgt echter geen opdrachten meer en accepteert allerlei baantjes o.a. bij een call‐ center. Tot die ook stoppen. Hij eet bij zijn moeder, omdat hij geen geld meer heeft om eten te kopen en dreigt van zijn kamer afgezet te worden vanwege huurachterstand. Ten einde raad meldt hij zich bij het werkplein voor een bijstandsuitkering. Daar wordt hij weer weggestuurd, ga eerst maar 4 weken werk zoe‐ ken en kom dan pas terug. Een voorschot krijgt hij niet, omdat de gemeente vindt dat er geen acute nood is. Zo wordt hij gestraft omdat hij zo lang mogelijk gewacht heeft met het aanvragen van een uitkering en al diep in financiële problemen zit. Maar zo is de rijksregeling voor jongeren tot 27 jaar inderdaad. De gemeen‐ te Utrecht blijkt deze regeling net geëvalueerd te hebben. Na 4 weken komt 64% van de jongeren niet meer terug voor een uitkering, maar de helft heeft financiële problemen. De PvdA‐raadsfractie heeft daarop een motie ingediend in de commissie om bij 'broodnood' of dreigende huis/kameruitzetting een voorschot te geven. Wethouder den Besten zegde toe om met een voorstel te komen. Wij geven dit voorbeeld door aan de wethouder, maar we krijgen niet voor elkaar dat de man een voorschot krijgt. Gelukkig krijgt hij net weer wat uren bij het callcenter, zodat hij weer eten kan kopen.
Welke problemen zijn besproken met de raadsfractie, wethouders of Tweede Kamerfrac‐ tie? Sommige problemen zijn “politiek” gemaakt door de PvdA raadsfractie, wethouders of Tweede Kamerleden in te schakelen. We doen dit om zaken uit te zoeken in acute situaties, in geval wij denken dat er waarschijnlijk 4
fouten zijn gemaakt of om onrechtvaardig uitwerkende procedures of regelgeving te veranderen. Het gaat om de volgende zaken. Onderwerp Waar besproken Resultaat Dementerende vrouw wordt na lange tijd Staatsecretaris VWS De problemen met de organisatie eindelijk geplaatst in verpleeghuis in Am‐ van indicatiestelling en plaatsing sterdam. Maar haar 90‐jarige man kan haar is besproken. daar niet bezoeken. Ook is haar urgentie nu weg en wordt overplaatsing naar Utrecht lastig. Bij de indicatiestelling en plaatsing is veel mis gegaan. Het lukt ons om, via de gewone kanalen, toch een plek te regelen in Utrecht. Jongeren komen in financiële problemen, Fractie en wethouder Deze ervaring is meegenomen in omdat ze na een aanvraag voor bijstands‐ een voorstel voor verstrekking uitkering eerst 4 weken werk moeten zoe‐ van een voorschot in geval van ken en geen voorschot krijgen brood‐ en woningnood. Een man die bij NS heeft gewerkt is al lang Tweede Kamerfractie Deze klacht is gevoegd bij de vele met prepensioen. Dit stopt op zijn 65e, klachten die hierover zijn binnen‐ maar hij krijgt nu pas AOW op zijn 65,5 gekomen. Hiermee wordt ge‐ jaar. Er komt een overgangsregeling, maar poogd de overgangsregeling alleen voor degenen die max 1,5 minimum‐ ruimer te maken. inkomen krijgen (die worden ook maar ten dele gecompenseerd). Hij heeft een con‐ tract getekend, is al met ontslag gegaan. Hij vindt de overheid onrechtvaardig en onbetrouwbaar. Klachten over het geringe verschil tussen Fractie Sinds 2011 is er verschillend ta‐ afvalstoffenheffing een‐ en meerpersoons‐ rief voor een en meerpersoons‐ huishouden huishoudens. Het meerpersoons‐ tarief is opgehoogd, Het verschil met eenpersoonshuishoudens is niet groot, maar het moest bud‐ getneutraal. Andere mogelijkheid is diftar: tarief op basis van ge‐ wicht vuilniszakken, maar dat is technisch lastig en heeft veel voeten in de aarde. Belastingdienst betaalt onterecht ingehou‐ Tweede Kamerfractie Er vindt nog overleg plaats den zorg‐ en huurtoeslagen pas na zeer lange tijd uit. Buslijnen in Hoograven zijn veranderd, Fractie De fractie heeft hier al veel klach‐ waardoor mensen lang moeten lopen naar ten over gekregen. Er wordt een de halte; op sommige lijnen worden mini‐ raadsinformatieavond georgani‐ busjes ingezet die slecht toegankelijk zijn. seerd. Op basis hiervan worden vragen gesteld aan het BRU (Be‐ stuur Regio Utrecht). Het BRU is verantwoordelijk voor het open‐ baar vervoer in de regio Utrecht. Het BRU deelt uiteindelijk mee dat de routes van de oude buslij‐ nen 1 en 6 door Hoograven deels worden hersteld. Inkomensafhankelijke huurverhoging is Tweede Kamerfractie Er is een groot risico, dat het verkeerd berekend. De woningcorporatie is inkomen niet juist is berekend en uitgegaan van het gezinsinkomen in 2011. dat mensen te veel, of te weinig, betalen. Het is een lastige be‐ De man is echter in 2012 met pensioen zwaarprocedure, die niet voor gegaan, waardoor zijn inkomen omlaag is iedereen even handig, en op tijd, gegaan. Hij moet nu bezwaar aantekenen. 5
Onderwerp Waar besproken Dat is niet gemakkelijk. Het blijkt, dat bij de Belastingdienst na 1 juni een bezwaarfor‐ mulier aangevraagd moet worden. Dit moet vóór 1 juli bij de woningcorporatie worden ingediend. Griekse moeder met twee jonge kinderen Wethouder woont antikraak, maar moet nu voor de 5e keer in korte tijd verhuizen. Mevrouw heeft een advocaat. Urgentie is afgewezen, ook door rechter. Ze was naar Nederland gekomen zonder uitzicht op een woning. Ze is naar een sloopwoning gegaan, hele boel opgeknapt, maar moest er binnen maand weer uit. Advocaat probeert uitstel te krijgen. Ze staat hoog op de wachtlijst voor het corporatiehotel, maar wil daar liever niet heen met kinderen.
Een man heeft een optie op een woonwa‐ genstandplaats, maar het duurt lang voor‐ dat de plannen definitief worden.
Fractie
Man is door faillissement in de schulden Tweede Kamerfractie gekomen. Hierdoor vervalt de verlenging van de verblijfsvergunning van zijn buiten‐ landse vrouw of is het onmogelijk om zijn vrouw over te laten komen (3x). Er dreigen parkeerplaatsen voor elektri‐ Fractie en wethouder sche auto’s te komen op druk stukje straat terwijl net om de hoek een betere plaats is. De bezwaarperiode is echter al voorbij, maar daar wisten bewoners niets van. Man wordt zijn huis uitgezet vanwege Fractie jarenlange vervuiling van zijn woning, ter‐ wijl er nog een hoger beroep wacht.
Man klaagt over slecht uitgevoerde reno‐ vatie.
Fractie
9 februari 2014 PvdA Ombudsteam Utrecht
6
Resultaat te tackelen is. Deze ervaring is doorgestuurd naar de Tweede Kamerfractie.
Overleg over de mogelijkheden. Die zijn zeer beperkt. We dringen er op aan, dat ze kans op corpo‐ ratiehotel neemt, is een prima voorziening. Vanuit corporatieho‐ tel stromen mensen vaak door naar een woning. Er is een af‐ spraak met Vierde Huis dat ge‐ zinnen met kinderen niet op straat worden gezet. Wij houden vinger aan de pols. Mevrouw gaat proberen in corporatiehotel te komen. Even later meldt ze een woning in Zeist te kunnen krijgen. De gemeenteraad gaat een be‐ slissing nemen over het beleid omtrent de woonwagenstand‐ plaatsen in Utrecht. Er wordt dan ook besloten over de nieuw te ontwikkelen woonwagenterrei‐ nen. De Nota woonwagenbeleid wordt vastgesteld in de gemeen‐ teraad. Hiermee is het probleem opgelost. Er wordt informatie gegeven. In één geval is het gelukt de ver‐ blijfsvergunning met vijf jaar te verlengen. Het besluit wordt teruggedraaid. De andere locatie zal worden voorgesteld via een wijkbericht. Hierop kunnen omwonenden dan nog bezwaar maken. Woningcorporatie is er al 5 jaar mee bezig. GGD (meldpunt ver‐ vuilde woningen) is er bij betrok‐ ken geweest, Altrecht nog steeds. Er is laatste kans beleid gevoerd. Er valt nu niets meer aan te doen. Altrecht zal zorgen voor opvang bijv. bij Leger des Heils. Er wordt nog overlegd met de woningcorporatie.
