Eerste tastbare resultaten van Energieke Regio Goeree-Overflakkee Van de benaderde bedrijven en maatschappelijke ondernemingen is ca. 80% deelnemer geworden. Inmiddels is door de deelnemers voor meer dan €1.000.000 aan duurzame maatregelen aanbesteed. Bij veel deelnemers worden besparingsmogelijkheden van 10 tot 25% van hun energieverbruik gevonden. Er zijn deelnemers die per jaar meer dan €10.000 besparen op alleen al de kosten van hun aansluiting. Voor het gelijktijdig in kaart brengen en oplossen van comfortproblemen bestaat veel waardering.
Stichting Energieke Regio Stichting Energieke Regio beoogt een substantiële bijdrage te leveren aan de afspraken op het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving en het decentraal opwekken van duurzame energie, zoals die zijn vastgelegd in het SER Energieakkoord. Stichting Energieke Regio is de aangewezen partner voor gemeenten en lokale Rabobanken, helpt gemeenten hun doelstellingen op het gebied van verduurzaming van de gebouwde omgeving te realiseren en helpt lokale Rabobanken de hypotheekportefeuille te vergroenen en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen te stimuleren. Stichting Energieke Regio trekt landelijk op met de Rijksoverheid, gemeente Goeree-Overflakkee, Rabobank Nederland, VNG, Stichting Natuur & Milieu, provinciale Natuur en Milieufederaties en Meer Met Minder. Stichting Energieke Regio trekt lokaal op met partijen die vergelijkbare doelen nastreven. Stichting Energieke Regio helpt lokale adviseurs onafhankelijk, praktisch en effectief te adviseren. Stichting Energieke Regio staat voor samenwerking, kennisoverdracht en inbreng van positieve energie. Stichting Energieke Regio combineert de 'Energieke Samenleving' en de 'participatiemaatschappij' in een aansprekende en effectieve projectvorm.
Wilt u meer weten? Indien u vragen heeft over Energieke Regio, dan kunt u contact opnemen met: Krijn Ratsma van Stichting Energieke Regio: (06) 53 63 98 99 of
[email protected]. Jan Verhage van Rabobank Goeree-Overflakkee: (0187) 47 14 71 of
[email protected]. Lennard Seriese van de gemeente Goeree-Overflakkee: (0187) 14 01 87 of
[email protected]. Zie verder de website www.energiekeregio.nl en volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat helpt te verdienen aan duurzaamheid Wordt ook u een Energieke Regio-deelnemer? Zie de oproep hiertoe van o.a. staatssecretaris Wilma Mansveld en astronaut André Kuipers in ons introductiefilmpje! Bekijk het filmpje op www.energiekeregio.nl.
Wie wil er geen energie besparen?
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Hoewel het er vaak niet van komt, heeft iedereen zijn of haar eigen motivatie om energie te willen besparen.
Energieke Regio richt zich dus in eerste instantie op bedrijven en maatschappelijke organisaties die koploper
Voor de één gaat het om een bijdrage aan het milieu, voor de ander om harde euro's. Nieuwbouwprojecten
willen zijn op het gebied van duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De doelstelling is
worden steeds energiezuiniger en moeten vanaf 2020 zelfs energieneutraal zijn. Maar ook in bestaande
om in een eerste ronde per regio uit iedere sector minimaal één regionaal bekend gebouw te onderzoeken, dat
gebouwen is heel veel te winnen! Veel gebouweigenaren weten echter niet waar te beginnen. Ook is de
als voorbeeld kan dienen voor de rest van de sector. Voorafgaand aan de adviestrajecten wordt een inspirerend
onbekendheid met de financiële voordelen van verduurzaming groot. Tijd voor actie, tijd voor Energieke Regio!
startsymposium georganiseerd, waarbij de nodige publiciteit gegenereerd wordt en de genodigden hun
Energieke Regio helpt te verdienen aan duurzaamheid!
maatschappelijke betrokkenheid kunnen etaleren. De belangrijkste algemene conclusies uit de regionale adviezen worden uiteindelijk in een eindrapportage vastgelegd en gepresenteerd op een afsluitend symposium.
Begin 2013 hebben het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, de gemeente Goeree-Overflakkee, Rabobank
Tussentijds wordt de regio voortdurend op de hoogte gehouden over de bereikte resultaten. Succesverhalen
Goeree-Overflakkee en architectenbureau Casa Ratsma de handen ineen geslagen. Onder de naam Energieke
stimuleren immers en trekken anderen over de streep om ook op duurzaamheid in te zetten.
Regio is in maart 2013 een pilotproject gestart, dat energiebesparing en de mogelijkheden van lokale opwekking van duurzame energie op Goeree-Overflakkee stimuleert. Nu het succes van deze pilot
Hoe ziet het adviestraject eruit?
overduidelijk is, wordt het project in meer regio's gestart.
Voor veel gebouweigenaren geldt terecht het motto 'eerst zien, dan geloven'. Daarom laten de deskundige en
Aanleiding voor het initiatief was een bezoek van drie topambtenaren van het Ministerie aan het
onafhankelijke adviseurs van Energieke Regio via een laagdrempelig praktisch onderzoek zien dat vergaande
energieneutrale bedrijfspand van Casa Ratsma in Dirksland. Architect Krijn Ratsma vertelde hen dat er,
energiebesparing eenvoudig te realiseren is en zeker lucratief kan zijn. Ook wordt geadviseerd hoe energie
ondanks alle goede bedoelingen tijdens de bouw en ondanks het energiebewuste gebruik, in de praktijk circa
voordeliger kan worden ingekocht. Directies en gebouwbeheerders van deelnemende bedrijven en
50% meer energie werd verbruikt dan vooraf was berekend. In het eerste jaar na oplevering is het
maatschappelijke organisaties worden nauw bij het onderzoek betrokken.
energieverbruik, door kleine aanpassingen aan installaties, de toepassing van slimmere regeltechnieken en
Het adviestraject begint met een inventarisatie. Tijdens een gesprek van ca. 2 uur wordt het energiek 3P-profiel
meer inzicht in onnodig energieverbruik door apparaten, teruggebracht tot onder het berekende niveau. Dat
opgesteld. Door gericht vragen te stellen vanuit de invalshoeken People, Planet en Profit krijgen de directie en
betekende een besparing van circa € 3.000 per jaar, waarbij de benodigde investeringen binnen een jaar
onze adviseurs een helder beeld van de stand van zaken op het gebied van binnencomfort (People),
waren terugverdiend. Het gebouw heeft inmiddels een flink energie-overschot!
energiezuinigheid (Planet) en de verdiencapaciteit (Profit) van duurzame energie.
De regionale aanpak: vele kleintjes maken samen één grote
De tweede stap is een QuickScan. Het doel van die QuickScan is het geven van heldere adviezen voor aanpassingen die in circa twee jaar terug te verdienen zijn, inclusief de kosten van de QuickScan. De rapportage
Per regio wordt op basis van de local-for-local gedachte een Energieke Regio-community opgebouwd. In de
biedt inzicht in de grote verbruiksposten, noemt de best lonende aanpassingen met een raming van de kosten
community spelen de gemeenten, de lokale Rabobanken en media en waar mogelijk lokale adviseurs een
en de terugverdientijd en stelt vervolgonderzoeken naar kansrijke grotere aanpassingen voor. Die
centrale rol. Eerst worden de koplopers op het gebied van duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord
vervolgonderzoeken (BigScans) kunnen nóg grotere besparingen opleveren of zelfs tot duurzame
Ondernemen benaderd. Zij helpen het enthousiasme voor verduurzaming verder te stimuleren. Doelstelling
energieproductie leiden. De BigScans kunnen direct aansluitend op de QuickScan plaatsvinden, maar ook op
is uiteindelijk in circa 100 regio's totaal minimaal 5.000 adviestrajecten en voor € 350.000.000 aan duurzame
een later moment uitgevoerd worden, als bijvoorbeeld groot onderhoud, een verbouwing of vervanging van
investeringen voor energiebesparing, comfortverbetering en opwekking van duurzame energie te realiseren.
installaties gepland staan. De resultaten van de aanpassingen kunnen worden gemonitord.
Wat is Energieke Regio? Het project is opgezet door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, de gemeente Goeree-Overflakkee, Rabobank Goeree-Overflakkee en architectenbureau Casa Ratsma. Het bestaat uit de volgende componenten: Informeren en inspireren van de regio over energiebesparing en lokaal opwekken van duurzame energie. Adviseren van bedrijven, maatschappelijke ondernemingen en particuliere woningeigenaren. Voordelig inkopen van (duurzame) energie via bemiddeling door één van onze samenwerkingspartners. Een platform voor deelnemers om hun maatschappelijke betrokkenheid te etaleren. Een sterk netwerk van integere onafhankelijke adviseurs, actief op alle relevante adviesgebieden.
Stichting Energieke Regio Stichting Energieke Regio beoogt een substantiële bijdrage te leveren aan de afspraken op het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving en het decentraal opwekken van duurzame energie, zoals die zijn vastgelegd in het SER Energieakkoord. Stichting Energieke Regio is de aangewezen partner voor gemeenten en lokale Rabobanken, helpt gemeenten hun doelstellingen op het gebied van verduurzaming van de gebouwde omgeving te realiseren en helpt lokale Rabobanken de hypotheekportefeuille te vergroenen en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen te stimuleren. Stichting Energieke Regio trekt landelijk op met de Rijksoverheid, gemeente Goeree-Overflakkee, Rabobank Nederland, VNG, Stichting Natuur & Milieu, provinciale Natuur en Milieufederaties en Meer Met Minder. Stichting Energieke Regio trekt lokaal op met partijen die vergelijkbare doelen nastreven.
Hoe scoort úw organisatie op het gebied van energie en de 3 P's?
Stichting Energieke Regio helpt lokale adviseurs onafhankelijk, praktisch en effectief te adviseren. Stichting Energieke Regio staat voor samenwerking, kennisoverdracht en inbreng van positieve energie.
Planet
Stichting Energieke Regio combineert de 'Energieke Samenleving' en de 'participatiemaatschappij' in
4
een aansprekende en effectieve projectvorm. 3
Wilt u meer weten? Krijn Ratsma van Stichting Energieke Regio: (06) 53 63 98 99 of
[email protected]. Zie verder de website www.energiekeregio.nl en volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
10
2
Indien u vragen heeft over Energieke Regio, dan kunt u contact opnemen met:
1
People
5
9
6
8
7
Profit
Nulmeting van uw energiek People-Planet-Profit profiel
Welke vraagstukken komen er aan bod?
Het energiek People-Planet-Profit profiel (e3P-profiel) is ontwikkeld om u inzicht te bieden in de mate
Het zal u niet verbazen dat er drie hoofdcategorieën met vraagstukken zijn. Elk van deze hoofdcategorieën stelt
waarin uw organisatie maatschappelijk verantwoord en kosten-efficiënt omgaat met energie en comfort. In
één van de drie P's centraal. De drie P's worden echter steeds in hun onderlinge samenhang bekeken. Dat
eerste instantie wordt een nulmeting verricht, die de huidige situatie in kaart brengt. Aan de hand van deze
resulteert in negen (drie keer drie) hoofdvragen. Bij elke hoofdvraag hoort een aantal detailvragen.
nulmeting helpen we u uw ambities te bepalen, zodat we effectief kunnen werken aan een verbetertraject.
Als alle detailvragen gesteld zijn, is de huidige situatie in beeld gebracht. De tiende hoofdvraag betreft uw
Halverwege dat traject kan een tussenmeting verricht worden, om te bezien of er bijstellingen gewenst zijn.
ambitie om verbeteringen aan te brengen. Als ook die vraag is beantwoord, dan is de nulmeting voltooid.
Na uitvoering van de aanbevolen aanpassingen kan de behaalde winst in kaart gebracht worden.
Hoe werkt het? In het e3P-profiel worden de drie aspecten van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen belicht: People: hoe ervaren en beïnvloeden gebruikers van uw gebouw het binnencomfort en het energieverbruik?
Planet-hoofdvragen: 3
Hoe duurzaam/energie-efficiënt zijn de comfortinstallaties van het gebouw?
4
Hoe duurzaam is de energievoorziening van het gebouw?
5
Hoe energie-efficiënt worden installaties en apparatuur ingezet?
Planet: hoe duurzaam is de energiehuishouding van uw organisatie? Planet
Profit: hoe kunt u kosten besparen en zelfs geld verdienen aan het opwekken van duurzame energie? Door het gezamenlijk opstellen van uw e3P-profiel worden deze drie aspecten in hun samenhang bekeken. We
4
Profit-hoofdvragen:
maken inzichtelijk hoe het gebruik van uw gebouw, het gebouw zelf en de installaties samen uw binnencomfort,
3
5
energieverbruik en kosten beïnvloeden. Vervolgens bekijken we hoe we uw organsiatie op de drie P's en hun 10
2
onderlinge samenhang beter kunnen laten scoren en doen een aanbieding voor het bijbehorende adviestraject. 1
Wat kost deze nulmeting?
9
6
8
People
7
6
Wordt er verdiend aan duurzame energie?
7
Hoe voordelig wordt er energie ingekocht?
8
Hoe energie-efficiënt wordt het comfortniveau bereikt?
Profit
De nulmeting met behulp van het e3P-profiel is geen doel op zich, maar het begin van het adviestraject dat zal leiden tot energiebesparing, comfortverbetering en wellicht het zelf gaan opwekken van duurzame
People-hoofdvragen:
energie. Deze eerste stap kost u € 400 excl. BTW. U hoeft niets voor te bereiden en ontvangt na afloop een
1
Is het binnencomfort maximaal op de gebruikers van het gebouw afgestemd?
overzichtelijke rapportage, voorzien van een plan van aanpak met modulaire offerte voor het vervolgtraject.
2
Weten de gebruikers hoe ze het gebouw energie-efficiënt kunnen gebruiken?
Bij voorkeur wordt het e3P-profiel opgesteld in samenspraak met een directielid en de gebouwbeheerder.
9
Wordt energie-efficiënt gedrag van de gebruikers beloond?
De bespreking bij u op locatie zal circa twee uur tijd in beslag nemen. Daarna schrijven wij het profiel uit. Bij voorkeur ontvangen wij vooraf (digitale) installatietekeningen en energienota's/verbruiksgegevens. Het plan van aanpak bevat voorstellen voor maatwerkadviezen, die voortborduren op onze ervaringen uit
Is uw interesse gewekt?
vergelijkbare adviestrajecten. Vanzelfsprekend richten wij ons daarbij op de voor uw organisatie meest
Bent u benieuwd naar de e3P-score van uw organisatie? Naar de verbetermogelijkheden? Laten we dan een
effectieve maatregelen op het gebied van comfortverbetering, energiebesparing en energieproductie.
afspraak maken om de nulmeting te verrichten. U bepaalt vervolgens zelf of u verder geholpen wilt worden.
GOEREE-OVERFLAKKEE - “Eigenlijk ben je gek als je ‘t níet doet, het levert namelijk veel geld op”. Dat zei een jaar geleden de Dirkslandse architect Krijn Ratsma in Eilanden-Nieuws, in een interview over energieneutraal bouwen. Krijn Ratsma is deskundige op het gebied van duurzaamheid en energieneutraal bouwen, en geniet in den lande goede bekendheid, niet alleen als architect, maar ook vanwege zijn expertise op het gebied van energiebesparing. Hij initieerde het pilotproject Energieke Regio Goeree-Overflakkee. Daarin maken hij en enkele andere prominente partijen (Ministerie van Infrastructuur en Milieu, gemeente Goeree-Overflakkee en Rabobank GoereeOverflakkee) zich sterk om op het eiland energiebesparing, opwekking van duurzame energie en vergroting van bedrijfscomfort hierdoor te bevorderen en om voor dit alles als kenniscentrum te fungeren.
‘Principiële en financiële argumenten samen laten gaan’
Eerste duurzaamheidsproject binnen Energieke Regio voltooid Door Hans Villerius Voor deelname aan het project Energieke Regio hebben diverse bedrijven op het eiland zich inmiddels aangemeld, om in hun onderneming verdergaande energiebesparing door te voeren en een bewuste bijdrage te leveren aan duurzaamheid. De eerste ondernemer bij wie het complete traject gerealiseerd werd is Tieleman Keukens te Middelharnis. “Nee, het klinkt misschien gek, maar als motivatie speelde geld hierbij geen enkele rol!”, vertelt directeur Jan Tieleman van Tieleman Keukens. Op de hem eigen wijze - vurig en vol overtuiging als hij ergens voor gaat - vertelt hij waarom hij meteen aan Energieke Regio meedeed. “Als je ziet welke ontwikkelingen zich op de wereld afspelen op het gebied van milieu en natuur, dan zijn wij daar met z’n allen debet aan en hebben wij daar met z’n allen ook onze verantwoording in te nemen! De leefbaarheid van onze aarde hebben wij zelf door onze productie- en consumptiemaatschappij ernstig aangetast. En meer en meer wordt duidelijk hoe hoog tijd het is dat we daar wat aan gaan doen! Ook met het oog op onze komende generaties. Daarom heb ik direct ‘ja’ gezegd op het project Energieke Regio, niet voor ‘t geld maar uit principe! Natuurlijk is het wel mooi als je principiële en financiële argumenten samen kunt laten gaan”. Energieke Regio Op de eerste lentedag van dit jaar werd in het auditorium van tbp electronics te Dirksland het startsymposium Energieke Regio Goeree-Overflakkee gehouden, onder andere bedoeld om ondernemend Goeree-Overflakkee te informeren óver en te enthousiasmeren vóór het werken aan duurzame energie. Hoewel er met meerdere windmolenparken veel groene energie wordt opgewekt, blijkt de bebouwde omgeving op het eiland flink achter te lopen op het landelijk gemiddelde voor wat betreft energiebesparing en het bekend zijn met verduurzaming en de financiële voordelen daarvan. Om een inhaalslag te maken heeft bestuurlijk Goeree-Overflakkee de ambitie uitgesproken om in 2020 als regio energieneutraal te willen zijn. Het project Energieke Regio - dat als proefproject op het eiland werd gestart, en later ook in andere regio’s zal worden uitgerold - bedoelt hieraan een belangrijke impuls te geven. Het project richt zich op bedrijven en instellingen die in de regio koploper willen zijn op het gebied van vergroening en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, en die zo als voorbeeld willen dienen om te laten zien wát er kan en dát het kan. Procestraject Zo’n vijftien bedrijven en instellingen
vanuit diverse branches (landbouw, transport, zorg, onderwijs, detailhandel, bouw en sport) hebben zich inmiddels aangemeld. Meedoen aan dit project kan inderdaad eenvoudig door zich aan te melden. Wat daarna volgt is, kortgezegd, een traject waarin door middel van gesprekken en onderzoeken binnen het bedrijf inzichtelijk wordt gemaakt door middel van wélke maatregels hóeveel energie kan worden bespaard of zelfs kan worden opgewekt. Specifiek gericht op het bedrijf of de instelling wordt een rapport opgesteld en een geheel onafhankelijk advies uitgebracht, en wordt hierover verder doorgesproken, ook over welke leverancier en welke installateur het beste gekozen kunnen worden om de nodige voorzieningen aan te brengen. Vervolgens kan tot uitvoering worden overgegaan. Meten is weten Tot de vijftien bedrijven die zich bij Energieke Regio aanmeldden, hoort ook Tieleman Keukens. “Na het startsymposium van 31 maart heb ik meteen met Krijn Ratsma een afspraak gemaakt”, vertelt Jan Tieleman, “om te kijken wat er hier allemaal te verbeteren viel op het gebied van duurzaamheid en energiegebruik. Weliswaar zetten we daarin voortdurend stappen, maar energiegebruik blijft toch altijd een kostenpost waar op te besparen valt. Daarnaast bleek het comfort binnen het bedrijf een punt te zijn waarop nog winst te behalen viel. Naar aanleiding van een rapportering van Krijn Ratsma zijn we toen met alle bij de bouw van dit pand betrokken bouwondernemers rond de tafel gaan zitten. Die kregen van Krijn een verslag met voorstellen om tot verbetering te komen, met daarin ook het effect als de voorgestelde duurzaamheidsmaatregels doorgevoerd zouden worden. Alle onze bouwpartners waren meteen enthousiast”. Krijn vult aan: “Om die effecten te kunnen bepalen, zijn we constant aan het meten”. Terwijl hij dit zegt laat hij één van de vele elektronische meetapparaatjes zien die overal in het pand worden gebruikt om het effect te registreren van allerlei factoren die op het energiegebruik van invloed kunnen zijn. “Ook als in het kader van een duurzaamheidsproject alle voorzieningen zijn geïnstalleerd blijven we het effect monitoren en kan er, indien nodig, optimaal worden bijgesteld. Meten is gewoon weten”. Financieel lonend “Maar bij alles”, vervolgt Ratsma, “blijft wel als uitgangspunt dat verduurzaming financieel lonend moet zijn. Anders zal een project toch niet haalbaar blijken. Zo hebben we uitgerekend dat de investering die hier, bij Tieleman, is gepleegd al binnen zeven jaar wordt terugverdiend. Dat is best
Tevreden kijken Krijn Ratsma (l.), Jan Tieleman (r.) en Edwin Klepper naar het gerealiseerde Foto: Hans Villerius duurzaamheidsproject, met op de achtergrond één van de daken die voorzien zijn van zonnepanelen. snel, maar wel mede afhankelijk van andere aspecten, zoals je energieverbruik, welke energieprijs je betaalt, of je geld moet lenen om de investeringen te kunnen doen, hoeveel subsidie je krijgt en natuurlijk spelen ook fiscale aspecten een rol.” Tevreden “Door Krijn Ratsma werd voor ons het bedrijf Deltazon uit Noordgouwe als leverancier geadviseerd voor de nodige duurzame voorzieningen, en Installatiebedrijf Deurloo uit Schuddebeurs als installateur”, vertelt Tieleman, “en we zijn uiterst tevreden over zowel de kwaliteit van het geleverde werk als over de wijze waarop beide bedrijven hun werkzaamheden hebben uitgevoerd”. “Ook over de onderlinge afstemming en de begeleiding hier ter plekke. Toen ‘t proces eenmaal liep, verliep ‘t ook vlekkeloos en hadden we eigenlijk nergens meer omkijken naar”, vult Edwin Klepper van Tieleman Keukens aan. Hij zit in het managementteam en is onder andere verantwoordelijk voor het beheer van het bedrijfsgebouw. Vandaaruit is hij ook nauw betrokken bij het project duurzame energie binnen de Tielemanorganisatie en werkt hij eraan dat bij alle medewerkers een besef gaande blijft om duurzaam met energie om te gaan. “Het is overigens best waardevol”, geeft Ratsma tussendoor aan, “dat er binnen het bedrijf één centrale persoon is, zoals Klepper hier, voor een duurzaamheidsproject”. “Heel plezierig”, noemt Klepper het verder dat Deltazon voor alle medewerkers Van Tieleman Keukens een collectiviteitskorting biedt, waarmee
ze thuis een stuk voordeliger ook duurzame voorzieningen kunnen treffen. Verwachtingen overtreffen Namens Deltazon geeft Dominic van Doorn aan er trots op te zijn om op deze manier zich aan Energieke Regio te kunnen verbinden. Wij hebben al eerder met Krijn en met de Rabobank gebrainstormd over hoe een impuls gegeven zou kunnen worden aan een regionale invulling van duurzame energie, met name zonne-energie, en om dit te stimuleren. Een bijdrage leveren aan Energieke Regio deden wij dus maar wat graag. Wij zijn landelijk distributeur en gespecialiseerd in grote PV-projecten. Binnen de regio waren echter nog niet veel projecten van grotere omvang gerealiseerd. Het deed ons dan ook goed dat een bedrijf als Tieleman Keukens hier de eerste stap zette. De lat werd zeer hoog gelegd, zowel door Krijn Ratsma als door de heer Tieleman. Het is echter altijd ons doel om de klantverwachting te overtreffen. Wij zagen het daarom als een uitdaging om de uitvoering en realisatie van het project te spiegelen aan de eigen werkwijze van Tieleman keukens: topkwaliteit, en alles tot in detail verzorgd. We zullen ons altijd moeten bewijzen, dat was ook hier weer het geval, maar met dit project hopen we zeker onze expertise en kwaliteiten aangetoond te hebben. Bij Tieleman Keukens is in ieder geval de eerste aanzet in het project Energieke Regio gegeven, met een omvang die te vergelijken is met het verbruik van maar liefst 34 huishoudens op jaarbasis! Wij vliegen projecten als deze graag sámen met de cliënt en stellen daarbij diens uitgangspunten
centraal. Daarom profileren wij ons graag als ‘Uw partner in zonne-energie’, transparant, no-nonsense en flexibel”, aldus Van Doorn. Maatwerk “Toch zullen”, geeft Ratsma aan, “voor een volgende ondernemer die een duurzaamheidsproject wil starten ongetwijfeld andere leveranciers- of installateursnamen worden genoemd. Dit blijft namelijk helemaal maatwerk: welke leverancier en installateur passen het beste bij dít bedrijf en bij de de werkzaamheden die híer moeten worden uitgevoerd? En we benadrukken nogmaals dat we dit volkomen onafhankelijk doen. Als ons door een leverancier provisie wordt aangeboden om zaken te mogen doen, valt die meteen al af!” Meer info Naast Deltazon en Deurloo is Jan Tieleman onder de indruk van het werk en de inzet van Ratsma. “Ik ben echt heel blij met de professionele ondersteuning, de expertise, de onafhankelijkheid en de integriteit van Krijn, die op Goeree-Overflakkee in het kader van de Energieke Regio voor iedereen als aanspreekpunt fungeert.” Het project staat op het punt een tweede ronde te beginnen. Geïnteresseerde bedrijven of instellingen kunnen zich (weer) aanmelden. Per 1 oktober zal ook voor particulieren een ronde van start gaan, waarvoor na de zomervakantie een speciale informatieavond zal worden belegd. Zie voor meer info www.energiekeregio.nl of neem contact op met Krijn Ratsma, tel. 0187 603918, e-mail
[email protected].
6
VRIJDAG 4 JULI 2014
Achtergrond
DIRKSLAND - Aangename woning, flink wat kubieke meters, ruime tuin op het zuiden, een woonplek met historie. Wat wil je nog meer, zou je denken. Maar er is altijd verbetering mogelijk, zo blijkt na het keukentafeladviesgesprek van Energieke Regio. Er is geld te besparen en meer comfort behoort tot de mogelijkheden.
Keukentafeladviesgesprek Energieke Regio wijst uit:
Lagere energierekening en meer comfort door een aantal eenvoudige maatregelen
Joop Bensdorp (rechts) in de tuin bij de familie Van Rixoort. Tekst en foto: Kees van Rixoort
“Energieke Regio is een project dat iedereen helpt die energie wil besparen of energie wil opwekken in de gebouwde omgeving. Wij geven advies, zowel aan particulieren, ondernemers als beheerders van maatschappelijk vastgoed”, zegt Krijn Ratsma, die Energieke Regio startte als particulier initiatief. “Let op: Energieke Regio is onafhankelijk. Onze adviezen zijn objectief. Het is niet de bedoeling dat we iets verkopen. Het motto is: verdien aan duurzaamheid... Ben je idealistisch, dan geldt daarnaast: …en help de wereld.” Energieke Regio is in maart 2013 gestart. Het initiatief heeft in de korte tijd daarna een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Aanvankelijk ontvingen desgevraagd alleen ondernemers en beheerders van maatschappelijk vastgoed op Goeree-Overflakkee adviezen. In 2014 is begonnen met het geven van advies aan particulieren. Dit gebeurt via de zogenoemde keukentafeladviesgesprekken. Meer dan veertig adviezen heeft Energieke Regio al verstrekt, het merendeel aan ondernemers en schoolbesturen. Sinds 27 juni is Energieke Regio een stichting. Een uitrol over Nederland
in voorbereiding. Dit laatste nadat onder anderen de staatssecretaris, Rabobank Nederland, natuur- en milieuorganisaties en de provincies enthousiast waren geworden over het initiatief. Ratsma: “Het doel is om honderd vergelijkbare regio’s in Nederland te krijgen. Een mooi voorbeeld van eilandmarketing.” Allerlei vragen Zo’n keukentafeladviesgesprek, hoe gaat dat in zijn werk? Op een avond in juni zit Joop Bensdorp van Energieke Regio bij mij aan de keukentafel. In mijn aangename huis met flink wat kubieke meters, ruime tuin op het zuiden en historische sfeer. Hij stelt allerlei vragen. Wat is het bouwjaar van het huis? Met hoeveel mensen wonen jullie hier? Hoe hoog is het gasverbruik? Hoeveel elektriciteit heb je jaarlijks nodig? Is er een energielabel? Hoe verwarm je het huis? Is er een kruipruimte onder de houten vloer? Gebruik je spaarlampen of ledlampen? Zet je de tv en andere apparaten uit na gebruik? Zijn de gevels geïsoleerd? Is er dubbel glas? Ventileren, hoe gebeurt dat hier? Na de vragen zo goed mogelijk te hebben beantwoord - tja, wat is het bouwjaar van dit ingewikkelde huis, dat
onderdeel is van een complex geheel dat teruggaat tot eind zestiende eeuw? - maken we een rondje door het huis. Joop kijkt naar alle details en maakt verwoed aantekeningen. Dubbel glas? Alleen aan de voorkant. Vanuit de tuin bestudeert hij het licht geïsoleerde dak. De vraag is hoeveel zonnepanelen hier zouden passen en hoeveel stroom je dus zelf kunt opwekken. Die lange muur aan de oostkant, die is in ieder geval niet geïsoleerd. De opname Dan is het beeld compleet. De opname, noemt Energieke Regio het. Wat volgt is een uitgewerkt rapport met een advies: “Wat je zou kunnen doen om het energieverbruik te verminderen en het comfort te verhogen. Eventueel stellen we een vervolgonderzoek voor. Als je ons advies opvolgt en maatregelen wilt nemen, benader je zelf een aannemer of een installateur of vraagt ons ook dat voor je te verzorgen.” Niet lang na het keukentafeladviesgesprek valt het rapport in de digitale brievenbus. Het telt tien pagina’s. De opname staat erin, naast de adviezen, de vervolgstappen en een rijtje interes-
sante websites. De voorgestelde maatregelen zijn onderverdeeld in ‘slim en rendabel’, ‘duurzaam’, ‘comfortabel’ en ‘let op veiligheid en gezondheid’. Nog aangenamer? Hoe kan ons aangename huis nog aangenamer worden? Wat moeten we doen om energie te besparen? De adviezen van Energieke Regio zijn duidelijk. Volledig isoleren is zeer kostbaar, het duurt vele jaren voordat de investeringen zijn terugverdiend. Maar er is zeker wat te bereiken door “een aantal eenvoudige maatregelen”. Isoleer de zoldervloer. Isoleer de oostgevel, al is dit relatief kostbaar. Breng HR-beglazing aan waar dit nog niet is gebeurd. Laat een zonneboiler installeren voor heet tapwater. Leg zonnepanelen op het dak, maar bij voorkeur niet aan de voorzijde, want dat zou het beeld ontsieren. Nog een paar tips: gebruik zoveel mogelijk led-lampen of spaarlampen. Zet de tv uit als je niet kijkt, maak het huis tochtdicht, breng radiatorfolie aan tussen de radiator en de wand. Vervolgstappen die Energieke Regio op zich kan nemen: een onderzoek naar de mogelijkheden om de vloer op de begane grond te isoleren, het aanvragen van offertes, begeleiding bij de uitvoering.
Nuttige en heldere adviezen, we zullen eens kijken hoe we ermee verder gaan. De bewustwording heeft een impuls gekregen. Wie wil zijn aangename woning nu niet nog aangenamer maken én zijn energierekening verlagen? Een keukentafeladviesgesprek van Energieke Regio kost 225 euro (inclusief btw). Meer informatie: www.energiekeregio.nl.
Bel of klopper? Wist u dat een voordeurbel, zo’n elektrische, constant stroom gebruikt? Alleen als er wordt aangebeld, valt de elektriciteit even weg. Hoe vaak zal dat zijn? Vijf, zes keer per week? Veel geld zal het per voordeurbel niet kosten, maar opgeteld voor heel Europa zijn er twee kerncentrales continu aan het werk om al die elektrische bellen van stroom te voorzien. Als we allemaal een deurklopper nemen, kunnen die twee centrales dicht.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! Voor u ligt de eerste column over het project Energieke Regio. Hoe begin je die? Moet ik eerst mezelf voorstellen en hopen dat u daarna nog verder leest? Of eerst vertellen wat het project Energieke Regio inhoudt? Laat ik u eerst iets over ons bijzondere eiland vertellen! Ons eiland is namelijk in veel opzichten bijzonder, maar wijzelf vinden dat doodgewoon. Het is bijvoorbeeld de dunstbevolkte regio van ons land. ’s Nachts is het op Goeree-Overflakkee donkerder dan in de rest van Nederland. We hebben een eigen dialect, een eigen volkslied en zeker ook een eigen mening. Ook is er in ons land geen regio waarvan zo vaak gezegd
wordt dat die bij een andere provincie hoort en ook nergens ligt zo’n vergissing gevoeliger dan hier. We hebben voor een kleine gemeenschap ook opvallend veel kampioenen: een wereldkampioen kitesurfen, een shortstyledogfrisbeekampioen (mooi Scrabblewoord!), een prijswinnende bruidsfotograaf, idem kapsalon en dito keukencentrum, een bekroonde geitenkaas en dan vergeet ik vast nog wel het een en ander. Excuus daarvoor, u kunt zich melden als ik u gepasseerd heb! Nu terug naar het onderwerp van deze column: ons eiland wordt wellicht de eerste regio in Nederland die zich energieneutraal mag noemen. Dat vraagt om enige toelichting.
Wanneer ben je energieneutraal? Dat ben je, als je over een jaar bezien evenveel energie produceert als je gebruikt. Dat betekent niet dat we als regio, wat veel eilanders graag zouden willen, op het gebied van energie onafhankelijk van ’de overkant’ zullen worden. Het betekent wel dat ’de overkant’ ons net zo hard nodig heeft als wij hen. Dat is toch een mooi begin? Goeree-Overflakkee wil, net als Texel, al in 2020 energieneutraal zijn. We doen dat vooral met windenergie. Dat is niet onomstreden, maar wel duurzaam. De windmolens leveren ons energie en een deel van de opbrengsten is voor ons eiland. Is het opvallend dat we met deze ambitie
voorop lopen? We staan immers als behoudend bekend. In Den Haag vond men het in ieder geval opvallend genoeg om vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Milieu een werkbezoek te organiseren, waarbij ook mijn eigen energieneutrale bedrijfspand bezocht werd. Tijdens dat bezoek zijn de contacten gelegd die tot het project Energieke Regio hebben geleid. Wat houdt Energieke Regio dan in? Het project draait om energiebesparing, het zelf opwekken van duurzame energie en kennisoverdracht. Hoe we dat doen, kunt u in het kader lezen. We helpen het tempo waarin onze regio energieneutraal kan worden te versnellen, zodat we misschien net wat eerder dan Texel ons doel bereiken. En dat maakt ons dus weer kampioen! Tot de volgende keer! Energieke groet, Krijn Ratsma Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio. Na de pilot op GoereeOverflakkee wordt dit project landelijk uitgerold.
Het energieneutrale bedrijfspand van Fit & Fysio Dirksland en Casa Ratsma. (foto Wim van Vossen).
Energieke Regio richt zich in de eerste fase op eilandelijk bekende bedrijven en instellingen uit verschillende sectoren. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. De verwachting is dat geboekte successen andere gebouweigenaren enthousiast maken om ook aan hun energiehuishouding te gaan werken. Dat Energieke Regio breed actief is, laat de huidige lijst van deelnemers zien: uit de agrarische sector radijskweker Coolbergen, bloembollenen akkerbouwbedrijf Dogterom, aspergekweker van der Velde en geitenboerderij De Mèkkerstee en uit de transportwereld van Dongen Vastgoed en J.L. Mijnders Transport. Maar ook sportcomplex de Gooye, CSG Prins Maurits, Tieleman Keukens, TBP Electronics, Esselink Bouwmaterialen, CuraMare, De Vos financiële diensten, wooncorporatie FidesWonen en de gemeente GoereeOverflakkee doen al mee. Energieke Regio wordt ondersteund door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, de gemeente GoereeOverflakkee en Rabobank GoereeOverflakkee. Het eerste concrete resultaat is dat er al voor ca. 500.000 kWh per jaar aan zonnepanelen besteld is, vergelijkbaar met het elektragebruik van ca. 140 huishoudens. Meer informatie vindt u op www.energiekeregio.nl. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! Deze tweede column gaat over zichtbare en onzichtbare successen van het project Energieke Regio. Weet u het nog? Ons doel is bedrijven en instellingen (en na de zomer ook particuliere huiseigenaren) te helpen energie te besparen en zelf duurzame energie op te wekken. Ook helpen we het comfort te verhogen en goedkoper energie in te kopen. Daarnaast dragen we kennis over, via deze column, maar ook via workshops zoals de afgelopen weken bij het jubileum van Esselink en aan medewerkers van Rabobank Goeree-Overflakkee.
Zichtbare successen? Soms zijn ze zelfs vanuit de auto zichtbaar. Wie via de Magdalenadijk Oude-Tonge in- of uitrijdt, ziet bij radijskweker Coolbergen een strak vlak van 108 zwarte zonnepanelen op het dak. Bij Tieleman Keukens kan je ze vanaf de rotonde zien. Hoewel, je ziet ze bijna niet! Dat was daar de opdracht: bijna onzichtbaar verduurzamen. Er liggen daar ca. 470 panelen op het dak, goed voor ruim 100.000 kWh per jaar. Daarmee wordt een flink deel van de elektra voor de showroomverlichting zelf opgewekt. Nog minder zichtbaar zijn de besparingen door ’energiemisbruik’ op te
heffen. Nee, verwacht niet dat ik namen ga onthullen! Alle deelnemers aan Energieke Regio gaan heel bewust met energie om, maar missen hier en daar de kennis om de goede beslissingen te nemen. Schrijnende voorbeelden: een te koude airco die gecompenseerd wordt door de radiatoren in die ruimte een beetje aan te zetten, een installatie die eerst water verwarmt waarna het verderop weer teruggekoeld wordt, ventilatiesystemen die dag en nacht doorventileren zonder dat dat nodig is. Toch één naam noemen? OK, dan die van mezelf! In ons eigen gebouw gaat alle verlichting automatisch aan en
uit behalve... de lampen boven de tafels in wachtkamer en kantine van Fit & Fysio Dirksland. Daar hadden we vlak voor de oplevering nog vier leuke bollampen voor gekocht, met ieder 20 lampjes. Veel complimenten, maar ook klachten dat die ruimten aardig warm werden. Het bleek dat deze vier lampen goed voor 17% van ons totale energieverbruik waren! Nu zitten er in elk armatuur 20 LEDlampjes. Kosten €200 per armatuur, het dubbele van de oorspronkelijke prijs, maar in acht maanden terugverdiend. En geloof me, in bijna elk gebouw hangen van dit soort onverwachte energieslurpers, die meestal de meeste branduren maken! Bij u ook? Kijk er eens naar! Volgende keer meer over ons aanbod voor particuliere woningeigenaren. En iets wat ik nu helaas nog niet mag verklappen... Dat kost moeite hoor! Energieke groet, Krijn Ratsma Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio. Na de pilot op GoereeOverflakkee wordt dit project landelijk uitgerold.
De zonnepanelen op het dak van radijskweker Coolbergen te Oude-Tonge.
Energieke Regio richt zich in de eerste fase op eilandelijk bekende bedrijven en instellingen uit verschillende sectoren. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. De verwachting is dat geboekte successen andere gebouweigenaren enthousiast maken om ook aan hun energiehuishouding te gaan werken. Een onverwacht succes is de scan op energienota’s door één van onze samenwerkingspartners. Wat blijkt? Veel gebouweigenaren betalen veel te veel voor hun energie. Niet alleen per kWh stroom of per m3 aardgas, maar vooral ook voor hun aansluitcapaciteit. Eenmalig hoog piekverbruik in het verleden kan jaren doortellen in de toekomst, wat leidt tot verhoging van het vastrecht. Als men later energie gaat besparen of bijvoorbeeld besluit machines één voor één op te starten, waardoor de piek verlaagd wordt, dan wordt men niet beloond door het vastrecht te verlagen. Schandalig toch? Onze scan heeft enkele eilandelijke ondernemers al meer dan tienduizend euro per jaar aan verlaging van hun vastrecht opgeleverd! Dit deel van ons advies is op basis van no cure no pay, dus laat het maar weten als u interesse heeft! Meer informatie vindt u op www.energiekeregio.nl. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! Voor u ligt de derde column van Energieke Regio. Comfort is deze keer het onderwerp. Binnenklimaat en energiebesparing hebben vaak meer met elkaar te maken dan u in eerste instantie zal denken. Als we met een gebouweigenaar in gesprek gaan om een adviestraject uit te stippelen, dan komen comfortproblemen telkens weer uitgebreid aan bod. Bij het ene gebouw gaat het om tocht bij kozijnen (energieverlies), bij het andere om oververhitting in de zomer waardoor de koeling het niet aankan (ook energieverlies) en bij een derde gebouw levert het verwarmingssysteem te grote schommelingen in temperatuur op (energie wordt niet efficiënt ingezet). Vaak zien we
dat er in de loop der jaren allerlei noodverbanden zijn aangelegd, waardoor de installaties voor verwarming, koeling en ventilatie niet meer optimaal samenwerken, als ze dat ooit al gedaan hebben… Dat laatste is namelijk een van de grootste oorzaken van energieverlies en van klachten over het binnenklimaat. Energieverlies is onzichtbaar, tenzij je het energieverbruik regelmatig meet en vergelijkt met het vooraf berekende verbruik. Er kan dus jarenlang energie verspild worden, zonder dat iemand het opmerkt. Vaak gaat het om 20% van het verbruik! Binnencomfort is wél voor iedereen tastbaar, daar hoef je geen deskundige voor te zijn. Helaas is het pas tastbaar nadat een gebouw
in gebruik is genomen. Het energieverbruik en het binnencomfort zijn afhankelijk van de afstemming van het gebouw en de installaties op het gebruik van het gebouw. Daarvoor worden vóóraf aannames gedaan en die pakken vaak niet zo gunstig uit! Dat kan verschillende oorzaken hebben. Soms is vooraf niet duidelijk hoe een gebouw gebruikt gaat worden, bijvoorbeeld als een bedrijf in een bestaand gebouw trekt dat voor ander gebruik ontworpen is of als het gebouw ‘alleen maar aan de norm hoefde te voldoen’. Soms wordt een gebouw ook intensiever gebruikt dan gedacht, werken er meer mensen in een ruimte dan voorzien was en wordt het daarom te warm en snel muf. Ook schieten architecten en
zon heeft grote invloed op de binnentemperatuur +30.0
temperatuur achter glas binnentemperatuur
+29.0
+28.0
+27.0
+26.0
+25.0
+24.0
+23.0
+22.0
+21.0
+20.0
+19.0 15
16
17
18
19
20
21
andere adviseurs soms tekort in hun advisering op het gebied van comfort, bijvoorbeeld door te veel glas op het zuiden te leggen en geen zonwering in het ontwerp op te nemen. Vrijwel altijd ligt een deel van de oorzaak in het feit dat installaties een sluitpost op de begroting van een bouwproject vormen. Dure ingrepen achteraf lijken dan vaak onontkoombaar. Aan ons de dankbare taak deze problemen op te lossen. Dat doen we samen met de gebouweigenaar (de deskundige op het gebied van het gebruik) en de installateur van het pand (die de installaties door en door kent). Nóóit zullen we daarbij verwijten maken over hoe iets ontstaan is. Altijd gaan we op zoek naar een constructieve oplossing, die het binnencomfort verhoogt en dat doet met een zo laag mogelijk energieverbruik. Meestal zullen we eerst een aantal maanden meten hoe het verloop van de temperatuur, de luchtvochtigheid en de binnenluchtkwaliteit gedurende de dag, de week en de seizoenen is. Met een warmtebeeldcamera inspecteren we de bouwkundige staat van het gebouw. Uit al die gegevens trekken we gezamenlijk conclusies en doen we goed onderbouwde aanbevelingen. Vaak gaat het om het bijregelen van bestaande installaties, gecombineerd met het aanpakken van de resterende knelpunten. Altijd in hun onderlinge samenhang, want niemand is gebaat bij lapmiddelen of onnodig hoge kosten! Energieke groet, Krijn Ratsma
Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio. Na de pilot op GoereeOverflakkee wordt dit project landelijk uitgerold. Energieke Regio richt zich in de eerste fase op eilandelijk bekende bedrijven en instellingen uit verschillende sectoren. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. De verwachting is dat geboekte successen andere gebouweigenaren enthousiast maken om ook aan hun energiehuishouding te gaan werken. Komend najaar wordt ook gestart met advisering aan particuliere huiseigenaren. Mensen die interesse hebben om hun huis energiezuiniger en comfortabeler te maken, of zelf energie willen gaan opwekken, doen er verstandig aan de avond van 1 oktober alvast te reserveren voor een voorlichtingsavond op een nader te bepalen locatie in Middelharnis. In de volgende column van Energieke Regio leest u hier meer over. U kunt zich alvast aanmelden via info@ energiekeregio.nl en wordt dan verder op de hoogte gehouden. Meer informatie vindt u op www.energiekeregio.nl. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! Dit is alweer de vierde column van Energieke Regio. Deze keer is zonne-energie het onderwerp. Met aan het eind van de column nog een mooie primeur! Zonne-energie is hot! Zonne-energie is dan ook één van de meest succesvolle onderdelen van het project Energieke Regio. Meer dan de helft van de deelnemende bedrijven en instellingen heeft besloten te investeren in het zelf opwekken van duurzame energie op het eigen dak! Dit omdat het goed voelt, maar ook omdat het geld oplevert. Waar verdien je dan mee? Deels is dat omdat je stroom die je zelf opwekt niet van het energiebedrijf hoeft
te kopen. Dan bespaar je dus op de kosten. Deels is het ook omdat je overtollige stroom teruglevert aan het elektriciteitsnet. Daar krijg je een vergoeding voor. De andere verdiensten zitten hem in subsidies (voor particulieren en voor grootverbruikers met een aansluiting van meer dan 3x80 Ampère in de meterkast) en in fiscale voordelen (aantrekkelijk voor ondernemers die winst maken, die zijn er gelukkig nog steeds). De subsidiepotten voor 2013 zijn vrijwel allemaal leeg. Omdat de Rijksoverheid vol op duurzame energie inzet, zullen die begin 2014 naar verwachting weer gevuld worden. Dat is goed nieuws voor particulieren en
voor grootverbruikers. Voor kleinverbruikers (dus t/m 80 Ampère) is er geen subsidie, maar zij krijgen net als particulieren over de aan het net teruggeleverde stroom de energiebelasting vergoed. Ze verkopen hun overschot daardoor net zo duur als ze hun tekort inkopen. Dat noemt men salderen en dat mag bij de meeste energiebedrijven onbeperkt, zolang je per jaar maar niet méér teruglevert dan je afneemt. Voor boeren met asbestdaken is er ook nog de regeling ’asbest eraf, zonnepanelen erop’, waarin subsidies voor asbestsanering worden gecombineerd met fiscale voordelen. Ingewikkeld? Jazeker, maar absoluut
geen reden om dan maar te denken dat het niet interessant is! Via Energieke Regio is inmiddels ruim €295.000 aan subsidie binnengehaald. Samen met de nog lopende aanvragen komen we zelfs al op een half miljoen. De kosten voor het objectief bepalen van de optimale grootte van de installatie en het aanvragen van de subsidie bedroegen voor de desbetreffende ondernemers gemiddeld slechts 1% van hun subsidiebedrag. Dus ondernemer met een geschikt dak: grijp deze kans en laat onderzoeken of ook u goed geld kunt verdienen aan duurzame energie. Zeker als uw jaarverbruik onder de 50.000 kWh ligt en u dit jaar nog weinig geïnvesteerd heeft, liggen er hele mooie kansen! Tot slot de beloofde primeur. Twee maanden geleden vroeg het Ministerie van Infrastructuur & Milieu me of er op Goeree-Overflakkee een programma samengesteld kon worden voor een werkbezoek van Staatssecretaris Mansveld. Er lagen twee zeer concurrerende voorstellen, maar ze komt hoor, met een delegatie jongeren die zich in de Verenigde Naties met duurzaamheid bezighouden! 18 september is het zo ver. We staan op de duurzame kaart! Meer details volgen… Energieke groet, Krijn Ratsma
De zonnestroominstallatie op het dak van van Dongen in Dirksland.
Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio. Na de pilot op GoereeOverflakkee wordt dit project landelijk uitgerold. Energieke Regio richt zich in de eerste fase op eilandelijk bekende bedrijven en instellingen uit verschillende sectoren. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. De verwachting is dat geboekte successen andere gebouweigenaren enthousiast maken om ook aan hun energiehuishouding te gaan werken. Nieuw adviesinstrument is het ’energiek 3P-profiel’. Bedrijven en instellingen krijgen tijdens een adviesgesprek van ca. 2 uur inzicht hoe ze op energiegebied omgaan met de pijlers van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (People-PlanetProfit). Het energiek 3P-profiel brengt de sterke kanten in beeld, maar laat ook zien waar winst te behalen valt op het gebied van energiebesparing, het verdienen aan het opwekken van duurzame energie en aan het verbeteren van het binnencomfort. Een zeer effectief middel om effectief en resultaatgericht te kunnen adviseren. Meer informatie vindt u op www.energiekeregio.nl. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! De vijfde column alweer. Is dat een lustrum? Geen idee, maar dat maakt me ook niet uit! Het wordt een column over een zeer bijzondere ochtend… 18 september was het zo ver: Staatssecretaris Wilma Mansveld kwam met een aantal medewerkers van haar Ministerie (Infrastructuur & Milieu) en een groep jongeren die namens Nederland actief zijn in de jongerenraad van de Verenigde Naties voor een werkbezoek naar GoereeOverflakkee. Twee maanden daarvoor was mij vanuit het Ministerie gevraagd om een programma samen te stellen, waarbij onze eilandelijke duurzaamheidsprojecten centraal zouden staan. Om zes uur ’s ochtends stapte ik in de auto, op weg naar Den Haag.
Onderweg pikte ik onze zeer deskundige maar altijd bescheiden klimaatambtenaar Lennard Seriese op. Veel te vroeg waren we op het Ministerie, waar de VIP-bus zou vertrekken. Tegen half negen stapte iedereen de bus in, mevrouw Mansveld als laatste. Hoewel er een stikt protocol werd gevolgd, was de sfeer direct heel ontspannen. Lennard mocht onderweg een presentatie geven over de talloze duurzaamheidsprojecten waarmee ons eiland de weg naar energieneutraliteit vorm geeft, van kleinschalig (Ecoschools) tot zeer groot (de plannen voor een getijdencentrale in de Brouwersdam). Ook mooie projecten in voorbereiding zoals het waterstoftankstation, de duurzame jachthaven, GreenHuus en het Eco2Hotel werden door
Lennard toegelicht en positief ontvangen. Energieke Regio kwam ook aan bod, en het kwam me goed uit dat de buschauffeur dacht dat je vanuit Den Haag over de A29 naar Ouddorp moest rijden. Nu kwamen we immers langs onze opdrachtgevers VOF Dogterom, Tieleman Keukens en TBP… Aangekomen bij het Zonnepark Ouddorp aan Zee, dat o.a. camping de Klepperstee van duurzame stroom voorziet, kwam wethouder ArendJan van der Vlugt de delegatie verwelkomen. Hij ontpopte zich als een prima gastheer. Monique Sweep, directeur van Deltawind, vertelde over ’haar’ windcoöperatie en over het Zonnepark (beide behorend tot de eersten en grootsten van ons land). Daarna gingen we met de bus door
naar Dirksland. Onderweg mocht ik vertellen over ons eigen energieneutrale pand, hoe daar het idee voor Energieke Regio ontstaan is en dat we met haar Ministerie in gesprek zijn om er een landelijk duurzaamheidsproject van te maken. Ons pand viel goed in de smaak. Met name de nuchtere aanpak van het duurzaamheidsvraagstuk werd hoog gewaardeerd. Even kon ze Rabobank MVOspecialist Jan Verhage de hand schudden, toen moesten we weer verder, naar de ecologische woning van Monique Sweep en Joop Bensdorp. Ook die oogstte veel waardering. Hier was het de zichtbaarheid van duurzaamheid die tot de verbeelding sprak. Na deze laatste bezichtiging namen we afscheid, want de staatssecretaris moest per auto door naar een volgende afspraak. Bij het afscheid sprak ze de voor mij nu al onvergetelijke woorden ‘Dit is zoals de energietransitie hoort te verlopen. Als ik je ergens mee kan helpen met je project Energieke Regio, laat het me dan weten’. Een paar seconden later had ik de toezegging op zak dat ze mee wil werken aan een promotiefilmpje voor het landelijk uitrollen van Energieke Regio. En toen… werd ik wakker? Nee hoor, het was allemaal echt. Prachtige promotie voor duurzaam Goeree-Overflakkee, een eiland om trots op te zijn! Energieke groet, Krijn Ratsma De staatssecretaris in het energieneutrale bedrijfspand van Casa Ratsma en Fit & Fysio Dirksland.
Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio. Na de pilot op GoereeOverflakkee wordt dit project landelijk uitgerold. Energieke Regio richt zich in de eerste fase op eilandelijk bekende bedrijven en instellingen uit verschillende sectoren. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. De verwachting is dat geboekte successen andere gebouweigenaren enthousiast maken om ook aan hun energiehuishouding te gaan werken. Energieke Regio is één van de talloze duurzame initiatieven die ons eiland kent. Wist u bijvoorbeeld dat DecoHome van Rossum (Sommelsdijk) per blik verf (leeg of met verfresten) dat u bij hen inlevert een euro aan u en een euro aan een goed doel betaalt, alleen om te voorkomen dat de blikken in de kliko verdwijnen? Heeft u ook een duurzaam initiatief dat te weinig bekend is, laat het me graag weten! Meer informatie vindt u op www.energiekeregio.nl. Op www.energiekeregio.nl/nieuws vindt u een link naar een filmpje over het werkbezoek van de staatssecretaris. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! Deze zesde column richt zich met name tot de directies van de bedrijven en instellingen op ons mooie Eiland. Natuurlijk kent u als ondernemer of bestuurder de drie P’s: People, Planet en Profit. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is immers ’hot’. Bij MVO bestuur je de organisatie zodanig, dat de belangen van de drie P’s zo goed mogelijk met elkaar in evenwicht zijn. Met dit in gedachten hebben we voor Energieke Regio een nieuw adviesinstrument ontwikkeld: het energiek 3P-profiel. Dit instrument is een hulpmiddel om effectief te kunnen beoordelen in hoeverre een organisatie haar energiebeleid in evenwicht brengt met de 3 P’s.
Het werkt heel simpel. Als u geïnteresseerd bent, dan nodigt u ons uit om bij u langs te komen. We doen een rondje door uw pand en gaan daarna anderhalf à twee uur met u in gesprek over uw energiebeleid. Bij voorkeur is ook uw gebouwbeheerder daarbij aanwezig. We bevragen u vanuit de invalshoeken van de 3P’s, we veroordelen uw beleid nooit. De ’People-kant’ betreft het binnencomfort. Hoe is het daarmee gesteld? Hebben de mensen die in het pand verblijven mogelijkheden om het comfortniveau naar hun eigen wens bij te stellen? Kennen ze uw energiebeleid? Helpen ze u dit uit te voeren en worden ze daarvoor beloond? Als we het over het aspect ’Planet’ gaan hebben, dan gaat het over duurzaam-
heid. Zijn uw installaties duurzaam? Koopt u groene energie in? Of nog beter: wekt u het zelf op? Ook de ’Profit-kant’ komt uiteraard aan bod. Energieke Regio is immers opgezet om u er van te overtuigen dat ook u geld kunt verdienen aan duurzaamheid. Wij vragen u of u dat al doet, of u geholpen wilt worden uw energie zo voordelig mogelijk in te kopen en of we moeten aantonen dat ook u bijvoorbeeld aan het duurzaam opwekken van elektriciteit met zonnepanelen kunt verdienen. Als we dit allemaal in kaart hebben gebracht, dan zijn ongemerkt alle aspecten die met energiebesparing, de mogelijkheid energie op te wekken en alle klachtjes en wensen op het gebied van het binnencomfort besproken.
Omdat we alle antwoorden direct invullen in een rekenmodelletje, rolt er een score uit, waarbij in één oogopslag de meer en de minder ontwikkelde kanten van het energiebeleid zichtbaar worden. Bij ons eigen energieneutrale pand verwachte ik een dikke acht te scoren. Dat viel tegen: we kwamen uit op een 6,6. Vooral op het aandachtgebied van energievoorlichting aan onze medewerkers scoorden we slecht. Alles is bij ons vrijwel automatisch geregeld, maar we gaan ze nu toch vertellen hoe alles werkt en waarom we zo weinig energie verbruiken. Ook voor het nieuwe adviescentrum van de Rabobank in Middelharnis hebben we het profiel opgesteld. Daar scoorde men een prachtige 7,6. Hun uitleg naar de medewerkers was beter dan die van ons. Logisch, want daar zijn 20 medewerkers opgeleid om rondleidingen door het pand te kunnen geven. Slim bezig! Het ’rapportcijfer’ op zich is natuurlijk niet zo belangrijk. Waar het om gaat, is dat je ziet waar je verbetering kunt behalen. Aan het eind van het gesprek bespreken we dan ook uw ambities. Op kantoor werken we uw profiel verder uit en stellen we een plan van aanpak op. Het energiek 3Pprofiel helpt ons en u om zo effectief mogelijk samen aan verbeteringen te kunnen werken. People, Planet en Profit varen er wel bij! Energieke groet, Krijn Ratsma Het schema van het energiek 3P-profiel. Meer informatie over dit adviesinstrument vindt u op www.energiekeregio.nl (of via Google, zoekterm ’energiek 3P-profiel’).
Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio. Na de pilot op GoereeOverflakkee wordt dit project landelijk uitgerold.
Energieke Regio richt zich op bedrijven en instellingen. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. Op 21 maart 2013 zijn we op Goeree-Overflakkee gestart met het pilotproject. Op 18 september mochten we staatssecretaris Mansveld informeren over het project. Inmiddels zijn we in gesprek met de Rijksoverheid, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, Stichting Natuur en Milieu, Rabobank Nederland en astronaut André Kuipers om de komende jaren 100 Energieke Regio’s te starten. Daarmee zou GoereeOverflakkee (opnieuw) een rol als groene trendsetter vertolken! Meer informatie vindt u op www.energiekeregio.nl. Op www.energiekeregio.nl/nieuws vindt u een link naar een filmpje over het werkbezoek van de staatssecretaris. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! Was de zesde column gericht aan de eilandelijke ondernemers, in deze zevende column komen eindelijk de particuliere huiseigenaren aan bod. Want ook thuis wordt vaak onnodig veel energie verbruikt. Hoe is dat bij u? Energieke Regio is er vanaf januari ook voor de particulier. Op 20 januari organiseren we samen met de gemeente en de Rabobank een informatieavond in het Rondeel in Middelharnis, waarmee we ons duurzaamheidproject ook voor huiseigenaren openstellen. U kunt daar horen wat in het algemeen de beste besparingsmogelijkheden zijn, hoe u zelf thuis energie kunt opwekken,
maar ook welke aantrekkelijke financieringsvormen de gemeente en de Rabobank u kunnen bieden. Voor mensen die nóg meer willen weten hebben we het keukentafeladvies ontwikkeld. Eén van onze adviseurs komt bij u ter plekke kijken welke besparingsmaatregelen voor u het best lonen en of uw huis geschikt is om bijvoorbeeld zonnepanelen te laten plaatsen. We doen dat volstrekt onafhankelijk, zijn niet gebonden aan leveranciers en ontvangen dan ook geen provisies. Onze doelstelling is ook u als particulier te laten verdienen aan duurzaamheid en waar mogelijk gelijk uw binnencomfort te verbeteren.
Vanzelfsprekend hebben we, collegaarchitect Joop Bensdorp en ik, als voorbereiding een aantal keukentafelgesprekken gevoerd. Die waren heel verrassend. Energieke Regio is een eilandelijk pilotproject, maar ons eerste gesprek was hoog boven de grond in een Rotterdamse nieuwbouwflat. De eigenaren hebben een zomerhuisje op ons Eiland, vandaar… Ze hadden geen energieproblemen, maar wel veel comfortklachten door een ondoordacht en waarschijnlijk te goedkoop aangelegd ventilatiesysteem in combinatie met veel glas en een verbod op buitenzonwering. Dat onze adviezen dankbaar zijn aanvaard, kunt u teruglezen op onze
website www.energiekeregio.nl. Het tweede gesprek was wel op het Eiland, in een bijna honderd jaar oude woning. De bewoners gaan zeer bewust met energie om, hebben al heel veel gedaan om energie te besparen maar bleven met wat restvragen zitten die we zo goed mogelijk beantwoord hebben. Men gaat er mee aan de slag. Bij het derde gesprek viel onze mond soms open. Wie verwacht er in een vrijstaande woning uit 1990, waarin geen nieuwe isolatie is aangebracht, een gasverbruik van 1.130 m3 per jaar? Wie redt het met z’n tweeën met jaarlijks 1.400 kWh elektra en wekt zelf 2.000 kWh op? Ik doe het ze niet na! Hulde voor deze energiebewuste bewoners. En toch hadden we nog bruikbare tips voor ze. Wilt u ook energie besparen of zelf opwekken en weet u niet waar u aan moet kloppen? Kom dan naar de informatieavond op 20 januari in het Rondeel in Middelharnis die we samen met de gemeente en de Rabobank organiseren. U kunt zich nu al opgeven via info@ energiekeregio.nl en krijgt dan een officiële uitnodiging. Energieke groet, Krijn Ratsma
Één van de woningen waarover geadviseerd is.
Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio. Na de pilot op GoereeOverflakkee wordt dit project landelijk uitgerold. Energieke Regio richt zich op bedrijven, instellingen en nu ook op particuliere huiseigenaren. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. Op 21 maart 2013 zijn we op Goeree-Overflakkee gestart met het pilotproject. Op 18 september mochten we staatssecretaris Mansveld informeren over het project. Inmiddels zijn we in gesprek met de Rijksoverheid, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, Stichting Natuur en Milieu, Rabobank Nederland, Meer Met Minder, de Natuur- en milieufederatie en astronaut André Kuipers om de komende jaren 100 Energieke Regio’s te starten. Daarmee zou Goeree-Overflakkee (opnieuw) een rol als groene trendsetter vertolken! Meer informatie vindt u op www.energiekeregio.nl. Op www.energiekeregio.nl/nieuws vindt u een link naar een filmpje over het werkbezoek van de staatssecretaris. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! Deze achtste Energieke Regiocolumn heeft lang op zich laten wachten. Is de fut eruit? Integendeel, we zijn actiever dan ooit! Op zoveel fronten tegelijk, dat er even geen tijd beschikbaar was om u te informeren. Ons eerste promotiefilmpje is uit! Op 6 maart ging het in première in de gemeenteraad, ingeleid door een enthousiaste wethouder Arend-Jan van de Vlugt. Dat het filmpje op dit podium in première mocht gaan, onderstreept de warme band tussen onze gemeente en Energieke Regio. Wethouder van der Vlugt zegt in het filmpje dan ook dat ‘Energieke Regio voor de gemeente een beleidsinstrument geworden is’. Laten we hopen dat de komende jaren wethouders in andere gemeenten die woorden zul-
len uitspreken. Gemeente GoereeOverflakkee, dank voor alle ondersteuning! Als u nieuwsgierig naar het filmpje bent, dan kunt u het bekijken op www.energiekeregio.nl. Het kost u maar drie minuten. Ik heb het de laatste dagen aan veel mensen mogen laten zien en zag tot mijn grote vreugde dat ze allemaal glimlachend zaten te kijken. Dat is ook ons doel! Verduurzamen is geen zware kost, het is leuk en levert een goed gevoel én geld op. Zegt het voort! Weet u trouwens hoeveel tijd het kost om een filmpje van drie minuten te maken? Veel! Het team van Arjo van der Graaff, veelvoudig gelauwerd fotograaf en filmer uit Dirksland, heeft onze uitdaging gepassioneerd en professioneel opgepakt. Zijn team
werd ondersteund door ons verse kernteamlid Leon Blokland. Hij onderhield de contacten met de hoofdrolspelers en bewaakte het in overleg opgestelde draaiboek. Dit filmpje is een echte teamprestatie, waar ons eiland weer trots op kan zijn. De kopstukken Wilma Mansveld en André Kuipers hadden ieder een kwartier van hun kostbare tijd beschikbaar gesteld. Uiterst professioneel brachten zij hun boodschap. Omdat het bij ESA waar we André Kuipers filmden flink stormde, was hij zo vriendelijk zijn teksten ’s avonds laat aan de keukentafel nogmaals op zijn telefoon in te spreken. Bijzonder dat dit soort mensen ons belangeloos helpt! Ook Rabobankman Jan Verhage en wethouder Arend-Jan van der Vlugt zijn gefilmd, evenals
ondergetekende. Vreemd om jezelf terug te zien en vooral om je eigen stem te horen! Hoe nu verder? Dit filmpje wordt zelfs door de Ministeries die met verduurzaming bezig zijn ingezet in hun campagnes. Gemeenten waarmee we over nieuwe Energieke Regio’s spreken, bieden spontaan aan het in hun samenwerkingsverbanden te laten zien. Ook bij de aanvragen die we her en der voor subsidies hebben uitgezet wordt het filmpje gebruikt. De mooiste reactie tot nu toe kwam van een Zeeuwse wethouder: ‘als deze mensen er aan meewerken, dan zijn jullie vast geen prutsers’. Hij heeft gelijk! Wij adviseren onafhankelijk en deskundig over het thema energiebesparing en het zelf opwekken van energie in de gebouwde omgeving. Wij helpen bedrijven, maatschappelijke ondernemingen en particulieren, vanaf het in kaart brengen van de kansen tot en met de oplevering van de voorgestelde maatregelen. Zolang zij het nuttig vinden, want met nutteloos adviseren houden wij ons niet bezig. In de volgende column zal ik een aantal nieuwe veelbelovende initiatieven aan u presenteren. Energieke groet, Krijn Ratsma Astronaut André Kuipers met Energieke Regio-initiator Krijn Ratsma. Foto: Arjo van der Graaff.
Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio. Na de pilot op GoereeOverflakkee wordt dit project landelijk uitgerold. Stichting Energieke Regio (i.o.) richt zich op bedrijven, maatschappelijke ondernemingen en nu ook op particuliere huiseigenaren. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. Op 21 maart 2013 zijn we op Goeree-Overflakkee gestart met het pilotproject. Op 18 september 2013 mochten we staatssecretaris Mansveld informeren over het project. Inmiddels werken we met de Rijksoverheid, gemeente Goeree-Overflakkee, Vereniging Nederlandse Gemeenten, Stichting Natuur & Milieu, Rabobank Nederland, Meer Met Minder en Natuur & Milieufederatie ZuidHolland aan een Green Deal om de komende jaren 100 Energieke Regio’s te organiseren. Daarmee vertolkt Goeree-Overflakkee (opnieuw) een rol als groene trendsetter! Meer informatie en onze contactgegevens vindt u op www.energiekeregio.nl. Daar kunt u ook ons promotiefilmpje bekijken. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! Voor u ligt de negende column van Energieke Regio. Voor de tweede keer is zonne-energie het onderwerp. Deze keer besteden we onder andere aandacht aan de subsidiemogelijkheden voor grootverbruikers. Al eerder kon u in één van onze columns lezen dat ongeveer de helft van de aan Energieke Regio deelnemende bedrijven en maatschappelijke organisaties heeft besloten te investeren in het zelf opwekken van duurzame energie op het eigen dak! Zij doen dat deels uit ideële overwegingen, maar óók omdat het geld oplevert. Een wijd verbreid misverstand is dat zonnepanelen niet zouden lonen bij grootverbruikers die stroom afnemen tegen een laag tarief. Voor grootverbruikers, dat zijn organisaties die zwaarder dan 3 x 80 Ampère afgezekerd zijn, bestaat er namelijk een zeer aantrekkelijke subsidieregeling. De SDE+ regeling voor 2014 is in april opengesteld. SDE staat voor
Subsidieregeling Duurzame Energie. De regeling betaalt gegarandeerd 15 jaar lang een bedrag voor de opgewekte zonnestroom. De regeling ziet er ingewikkeld uit: vrijwel iedere maand gaat er een nieuwe subsidieronde open. Elke ronde wordt het subsidiebedrag per opgewekte hoeveelheid zonnestroom verhoogd. Het lijkt dus aantrekkelijk om te wachten op een ronde met een hogere vergoeding maar... op een bepaald moment is de totale pot leeg en vis je voor dat jaar achter het net. Echte idealisten schrijven in op een subsidiebedrag dat hun investering net renderend maakt. Behoort u tot die groep, schrijf dan per 12 mei in. Veel Energieke Regio deelnemers kiezen echter voor een hoger rendement en ’gokken’ op een volgende ronde. Vanaf de ronde die 16 juni open gaat, liggen de terugverdientijden vrijwel altijd onder de negen jaar. In sommige gevallen hebben we er vorig jaar zelfs een terugverdientijd van zes à zeven jaar uit kunnen slepen. In alle
gevallen geldt: kunt u uw installatie financieren, dan maakt u al vanaf het eerste jaar winst! Het aanvragen van de subsidie is niet ingewikkeld, het bepalen van de ideale omvang van de zonnestroominstallatie vraagt wel om de nodige kennis. De Energieke Regio-adviseurs beschikken over deze kennis en zijn volstrekt onafhankelijk. Zij hebben er geen belang bij wie uw installatie komt installeren en ook niet hoeveel panelen er aangebracht gaan worden. Daarom kunt u erop vertrouwen dat we de voor u ideale configuratie adviseren. Waar dat van afhangt? Met name van het beschikbare dakoppervlak, de oriëntatie t.o.v. het zuiden, uw elektraverbruik, de spreiding daarvan over dag, week en seizoenen en uw financiële en fiscale situatie. Ons onafhankelijke advies kost u €250,- excl. BTW en voor €100,- extra vragen wij ook uw SDE-subsidie aan. Voor dit beperkte bedrag halen we al gauw enkele tienduizenden euro’s aan subsidie voor u binnen. Des-
gewenst vragen we daarna offertes op bij betrouwbare leveranciers van installaties, ook dat natuurlijk weer volstrekt onafhankelijk en objectief. Voor kleinverbruikers (t/m 80 Ampère) is er geen subsidieregeling, maar zij krijgen net als particulieren over de aan het net teruggeleverde stroom de energiebelasting vergoed. Ze verkopen hun overschot aan elektriciteit daardoor net zo duur als ze hun tekort inkopen. Dat noemt men salderen en dat mag bij de meeste energiebedrijven onbeperkt, zolang u per jaar maar niet veel meer teruglevert dan u afneemt. Hoeveel jaar er nog gesaldeerd mag worden, kan helaas niemand met zekerheid zeggen, maar zolang het mag is de kleinverbruiker nóg beter af dan de grootverbruiker. Voor boeren met asbestdaken is er ook nog de regeling ’asbest eraf, zonnepanelen erop’, waarin subsidies voor asbestsanering worden gecombineerd met diverse fiscale voordelen. Particulieren kunnen de BTW die ze over hun zonnestroominstallatie betalen terugvorderen. Rendementen op de installatie lopen daardoor op tot boven 10%. Probeer dat maar eens als rente op spaargeld te krijgen! Voor vrijwel iedereen is er dus een stimulerende financiële prikkel beschikbaar. Naast alle financiële voordelen maakt een eigen zonnestroominstallatie je ook nog eens extra gelukkig als de zon schijnt. Dat gevoel mag u bij het financiële rendement optellen! Energieke groet, Krijn Ratsma Zonnepanelen op het dak van Casa Ratsma en Fit & Fysio Dirksland.
Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio, dat in het voorjaar van 2014 wordt ondergebracht in Stichting Energieke Regio. Naar aanleiding van het succes van de pilot op Goeree-Overflakkee wordt dit project de komende jaren landelijk uitgerold. Stichting Energieke Regio (i.o.) richt zich op bedrijven, maatschappelijke ondernemingen en op particuliere huiseigenaren. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. Op 21 maart 2013 zijn we op Goeree-Overflakkee gestart met het pilotproject. Op 18 september 2013 mochten we staatssecretaris Mansveld informeren over het project. Inmiddels werken we met de Rijksoverheid, gemeente Goeree-Overflakkee, Vereniging Nederlandse Gemeenten, Stichting Natuur & Milieu, Rabobank Nederland, Meer Met Minder en Natuur & Milieufederatie ZuidHolland aan een Green Deal om de komende jaren 100 Energieke Regio’s te organiseren. Daarmee vertolkt Goeree-Overflakkee (opnieuw) een rol als groene trendsetter! Meer informatie en onze contactgegevens vindt u op www.energiekeregio.nl. Daar kunt u ook ons promotiefilmpje met astronaut André Kuipers en staatssecretaris Wilma Mansveld bekijken. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
Het project dat Goeree-Overflakkee helpt kampioen te worden op het gebied van duurzame energie! Dit is de tiende column van Energieke Regio! Deze lustrum-editie informeert u over de stand van zaken rond het verduurzamingsproject. Op Goeree-Overflakkee hebben inmiddels ca. 30 MKB-bedrijven en organisaties zoals scholen, woningcorporaties, de gemeente en zorgorganisaties zich laten adviseren over het terugdringen van hun energieverbruik. Bij veel van deze deelnemers is ook aangegeven hoe het binnencomfort verhoogd kan worden. In alle gevallen kunnen de advieskosten en de benodigde investeringen in een paar jaar terugverdiend worden! Bespaard wordt er vooral op het elektraverbruik. Het gaat dan om minimaal 10 tot 20%, in sommige gevallen om veel meer. Ook heeft onze adviseur Joop Bensdorp een aantal huiseigenaren veel praktische bespaartips gegeven tijdens een ’keukentafeladviesgesprek’. De landelijke uitrol naar 100 Energieke Regio-projecten begint steeds
meer vorm te krijgen. De landelijke ambitie vraagt om een sterke organisatie. Daarom is het project eind juni ondergebracht in een stichting. Het bestuur van Stichting Energieke Regio wordt gevormd door Leon Blokland, Jaap Willem Eijkenduijn, Jan Verhage en ondergetekende, allen woonachtig en werkzaam op ons mooie eiland. Hoe landelijk we ook actief worden, de wortels van het project liggen op Goeree-Overflakkee en de touwtjes blijven we vanaf ons eiland in handen houden. Energieke Regio wordt één van onze ’exportproducten’! Inmiddels wordt er al volop in Zeeland geadviseerd. Ook lopen er elders in Zuid-Holland gesprekken om nieuwe projecten op te zetten, maar ook in Noord-Brabant, Utrecht, Gelderland, Noord-Holland en Overijssel. Samen met de gemeente GoereeOverflakkee, drie ministeries, de twaalf provinciale natuur- en milieufederaties, Meer Met Minder en Rabobank Nederland wordt hoogst-
waarschijnlijk dit najaar de Green Deal Energieke Regio ondertekend. Minister Kamp en Staatssecretaris Mansveld tekenen met ons mee! In de Green Deal worden de afspraken gemaakt die bijdragen aan onze doelstelling: zoveel mogelijk bedrijven, maatschappelijke organisaties, huurders en particuliere woningbezitters te helpen verdienen aan duurzaamheid. Ook vergroot een Green Deal onze landelijke bekendheid. Daarnaast is Energieke Regio inmiddels betrokken bij een tweede Green Deal. Die betreft de Energie Prestatie Keuring (EPK). In het SER Energieakkoord hebben ca. 40 landelijke partijen, waaronder alle overheden en veel branche-organisaties, afgesproken dat de Wet Milieubeheer beter nageleefd moet worden. Die wet verplicht MKB-bedrijven met bijvoorbeeld een elektraverbruik boven 25.000 kWh per jaar om alle energiemaatregelen die zich binnen vijf jaar laten terugverdienen uit te voeren, tenzij er goede redenen zijn
om dit niet te doen. Vrijwel geen ondernemer kent deze wet. Het EPK-instrument is bedoeld om ondernemers die dit soort maatregelen treffen te belonen met een keurmerk. Zij profiteren uiteraard vooral van de kostenbesparingen, maar kunnen ook naar de buitenwereld en naar de handhavers van de wet laten zien hoe goed ze bezig zijn! Energieke Regio gaat helpen het EPK-instrument te ontwikkelen en uit te testen, o.a. op Goeree-Overflakkee. Zoals u wellicht weet hebben de 14 ondernemersverenigingen van het eiland samen de Federatie Ondernemersverenigingen Goeree-Overflakkee (FOGO) opgericht. De FOGO is er voor alle ondernemers die lid zijn van één van de eilandelijke ondernemersverenigingen. Energieke Regio is actief lid geworden van de FOGO-werkgroep ’Energiebesparing en Duurzame Energie’. De activiteiten van Energieke Regio op GoereeOverflakkee zullen voortaan samen met de lokale Rabobank, de gemeente en de FOGO worden georganiseerd. Tot slot kan ik u melden dat er gewerkt wordt aan een nieuwe Energieke Regio-website. Op die website willen we onze opdrachtgevers veel meer mogelijkheid bieden om hun ervaringen op het gebied van energiebesparing, het zelf opwekken van energie en het verbeteren van hun binnencomfort te delen. Hopelijk kan ik u in de volgende column vertellen dat de nieuwe website in de lucht is! Energieke groet, Krijn Ratsma De vier bestuursleden van Stichting Energieke Regio – foto Arjo van der Graaff (v.l.n.r. Jaap Willem Eijkenduijn, Krijn Ratsma, Jan Verhage en Leon Blokland).
Krijn Ratsma is architect/eigenaar van Casa Ratsma uit Dirksland en initiatiefnemer van het project Energieke Regio, dat inmiddels is ondergebracht in Stichting Energieke Regio. Naar aanleiding van het succes van de pilot op Goeree-Overflakkee wordt dit project de komende jaren landelijk uitgerold.
Stichting Energieke Regio richt zich op bedrijven, maatschappelijke organisaties, huurders en particuliere huiseigenaren. De deelnemers aan het project gaan besparen op hun energiekosten, gaan verdienen aan het zelf opwekken van duurzame energie en dragen bij aan een beter milieu. Ook worden hun comfortproblemen aangepakt. Op 21 maart 2013 is het pilotproject Energieke Regio Goeree-Overflakkee gestart. Op 18 september 2013 mochten we staatssecretaris Mansveld informeren over het project. Inmiddels werken we met de Rijksoverheid, gemeente Goeree-Overflakkee, de 12 provinciale natuur en milieufederaties, Rabobank Nederland en Meer Met Minder aan een Green Deal om de komende jaren 100 Energieke Regio’s te organiseren. Daarmee vertolkt Goeree-Overflakkee (opnieuw) een rol als groene trendsetter! Meer informatie en onze contactgegevens vindt u op: www.energiekeregio.nl. Daar kunt u ook ons promotiefilmpje met astronaut André Kuipers en staatssecretaris Wilma Mansveld bekijken. Volg Energieke Regio op Twitter via @EnergiekeRegio.
