Het overleg tussen de gemeente en haar politiezone
Een beetje geschiedenis Het ontstaan van de markt van tweedehandsvoertuigen op het grondgebied van Sint-Jans –Molenbeek & Anderlecht
In het begin van de 19de eeuw, bestond er een beestenmarkt in het centrum van Brussel. Andere gemeenten bezaten hun eigen slachthuis maar op het einde van de 19de eeuw, kregen ze een andere bestemming of werden ze afgebroken. Ook werd er om hygiënische redenen besloten het slachthuis en zijn bijbehorende activiteiten te verhuizen naar de rand van de stad. In deze dubbele context ontstond het slachthuis van Anderlecht. Tegelijkertijd ontwikkelde zich in de omgeving van het slachthuis en hoofdzakelijk in de Heyvaertstraat allerlei activiteiten verbonden met het verwerken en het verhandelen van vlees. Er vestigden zich dierenhandelaars, vleesgroothandelszaken, slagers, frigoristen, leerlooiers en handelaars in lederwaren en conservenfabrieken. Beetje bij beetje verliest de vleessector aan aantrekkingskracht. De sector investeert onvoldoende in modernisering met toepassing van de nieuwe europese normen voor vleesbewerking. Steeds meer en meer vleesbedrijven en slagers vertrekken uit de buurt en gaan zich vestigen in een nieuw opgerichte industriezone in Anderlecht voorzien van de allernieuwste moderne installaties. 1983 het slachthuis van Anderlecht wordt met sluiting bedreigd. Deze scharniermomenten zijn het begin van de teloorgang van de vroegere vleesactiviteiten. De grootte van de oude industriële gebouwen, de sterkte van de bodemoppervlaktes, de natuurlijke verlichting, de bestaande ophefsystemen trekken de handelaars in de sector van de tweedehandsvoertuigen aan. Deze aantrekkingkracht werd noch versterkt door het feit dat op de parkeerplaatsen van het slachthuis in de jaren 80 er een markt in de aan- en verkoop van tweedehandsvoertuigen plaats vond. Hier konden particuliere eigenaars komen hun privéwagen of voertuig verkopen. Christian Perremans - De bestraffing en het herstel van stedenbouwundige en milieu-overtredingen –
1
01.06.2010 - Seminarie door de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest et het Brussels Agentschap voor de Onderneming – www.vsgb.be
Het gepaste moment is aangebroken om de economie van de buurt te doen wijzigen. Deze verandering kende een enorme sterke groei dankzij de grote vraag vanuit de Egyptische, Libanese en Afrikaanse markt. Deze landen waren gretig op zoek naar tweedehandswagen uit Europa. Het is vanuit deze context dat de buurt van de Heyvaertstraat een internationaal gerenomeerde plaats werd voor de handel in tweedehandsvoertuigen. 1.1. Bijhorende activiteiten Bijkomende handelsactiviteiten gaan zich verder ontwikkelen in de buurt, maar blijven sterk verbonden met de handel in tweedehandsvoertuigen of met de uitvoer van oude electrische huishoudtoestellen (koelkasten, TV, kookfornuizen), autobanden, wisselstukken voor auto’s, oude matrassen. 1.2. Het gevolg van al deze activiteiten Al deze activiteiten brengen heel wat ongemakken teweeg voor de buurt en als gevolg hiervan verdwijnen er heel wat bedrijven en vertrekken de mensen uit de buurt en gaan elders anders wonen. De vrijgekomen gebouwen worden weeral ingenomen en omgevormd tot opslagplaatsten van tweedehandsvoertuigen. De buurt heeft stilaan een mono-functionele vorm aangenomen , en men moet hierop een gepast antwoord geven om niet in een ghetto terecht te komen. 2. Een eerste reactie van de gemeentelijke autoriteiten In oktober 2001, de opstart van twee gemeentelijke cellen De « Cel Garage » heeft volgende doelstellingen: - Nazicht van het bestaan van de milieuvergunning en het doen respecteren van de wetgeving van toepassing op deze materie. - Het doorsturen naar de bevoegde instanties ,het opsporen van de probleemgevallen i.v.m. het niet respecteren van de sociale en arbeidswetgeving. - Samenwerking met de betrokken partners teneinde de veiligheidsproblemen in de buurt (onwettige activiteiten, verkeersovertredingen, problemen met brandveiligheid) samen aan te pakken. - Samenwerking met de betrokken partners voor het ijveren voor betere netheid in de buurt en het oplossen van de problemen daar waar nodig. Christian Perremans - De bestraffing en het herstel van stedenbouwundige en milieu-overtredingen –
2
01.06.2010 - Seminarie door de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest et het Brussels Agentschap voor de Onderneming – www.vsgb.be
- Het informeren van de uitbaters en de eigenaars omtrent hun plichten. - Het bewustzijns maken en het sensibiliseren van de uitbaters van de ongemakken veroorzaakt als gevolg van hun activiteit.
De « Cel reinheid » heeft als doelstellingen :
- Een beter beheer in de buurt op het gebied van milieu en het verbeteren van de levenskwaliteit in straal rond de buurt van de Heyvaertstraat en : - Vermindering van het aantal illegale opslagplaatsen door middel van gecibleerde acties. - Het aanleren van goede gewoonten i.v.m. netheid en hygiëne. - De inwoners en handelaars verantwoordelijk stellen voor de problemen als gevolg van een tekort aan netheid en hygiëne. - - Sensibilisering van de bevolking i.v.m. afvalbeheer (sluikstorten, gevaarlijk afval, witte vuilzak campagne, selectief verzamelen van afval,…) - - Beperking van verlaten en achtergelaten voertuigen/aanhangwagens op de openbare weg. - - Het administratief opvolgen van de milieuovertredingen. - - Het invoeren van een werkwijze vooral gebaseerd op sensibilisering, verstrekken van informatie, preventie en repressieve acties in samenwerking met de Politie, de Gewestelijke en/of Gemeentelijke diensten. 2.1. Preventie en informatiefase Deze twee cellen gaan een inventaris opmaken op basis van hun vaststellingen geobserveerd op het terrein en dan in een tweede fase gaan ze contact opnemen met de uitbaters. De communicatie met de uitbaters is heel belangrijk , deze worden met de nodige voorzorgen en discretie uitgevoerd. In principe bezoeken we een eerste maal alle uitbaters, om de inrichtingen en hun manier van werken te bekijken en nadien informeren we de uitbaters omtrent hun goede en mindere goede manier van werken. De meegedeelde informatie aan de uitbater dient om hem te doen inzien welke overlast hij veroorzaakt en hem te wijzen op de niet conforme zaken die gebeuren.Om de uitbater te sensibiliseren, wijst de agent namelijk op de mogelijke gezondheidsrisico’s voor de werknemers en op de onwettige concurrentie die zij veroorzaken door de garageuitbaters die niet in regel zijn t.o.v. deze die de nodige investeringen gedaan hebben om in regel te zijn met de wetgeving. Christian Perremans - De bestraffing en het herstel van stedenbouwundige en milieu-overtredingen –
3
01.06.2010 - Seminarie door de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest et het Brussels Agentschap voor de Onderneming – www.vsgb.be
De kosten om tot regularisatie over te gaan van kleinere garages zijn meestal niet al te hoog en brengen het financiële evenwicht en het overleven van het bedrijf niet in gevaar. Maar de schade aangericht aan het milieu door het laten weglopen van olieën in de afloop zijn aanzienlijk. Het BIM publiceert een brochure omtrent de wetgeving van “Garages”. 2.2. De richtlijnen – directieve phase 2.2.1 Het versturen van een eerste schrijven Dit schrijven omvat het geheel van opmerkingen vastgesteld tijdens het bezoek op het terrein. Het beveelt de uitbater zich in orde te stellen en/of een milieuvergunning aan te vragen overeenkomstig het soort van uitgevoerde activiteit. 2.2.2. Het controlebezoek Na een bepaalde termijn die werd vastgesteld in het schrijven, gaan de gemeentelijke agenten ter plaatse nakijken of de aanbevelingen goed werden opgevolgd. 2.2.3. Het versturen van een tweede schrijven Dit schrijven vermeldt alle uitdrukkelijke aanbevelingen uitgevoerd tijdens het controlebezoek. Indien de uitbating een reëel gevaar is voor de veiligheid van de buurt en voor het Milieu moet de inrichting worden afgesloten door de politie. 3. Het op punt stellen van een politiecel In oktober 2002, heeft de Politiezone Brussel-West bestaande uit de gemeenten Molenbeek, Jette, Ganshoren, Sint-Agatha-Berchem en Koekelberg een cel “spécifieke wetten” opgericht. 3.1. De objectieven van de cel « specifieke wetten ». - De strijd tegen de wildgroei van garages, feestzalen, phone-shops, night-shops, van vzw’s die zonder milieuvergunning uitbaten of die de milieuwetgeving niet naleven. - Strijd tegen het sluikstorten van afval, tegen de lucht-, water- en grondverontreiniging. Christian Perremans - De bestraffing en het herstel van stedenbouwundige en milieu-overtredingen –
4
01.06.2010 - Seminarie door de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest et het Brussels Agentschap voor de Onderneming – www.vsgb.be
- Strijd tegen het transporteren van afval, namelijk oude frigo’s, electrische huishoudapparaten naar andere continenten. - Opkomen voor het Verdrag van de Mens, namelijk het aan banden leggen van klandestine handenarbeid, het opsporen van het verhuren van krotwoningen tegen woekerprijzen. - Het probleem van de illegalen. - - Controles uitvoeren op voedinswaren in snacks, phone-shops en night-shops … - Opleiding van toezichters in het kader van de Ordonnantie van 25 maart 1999 van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. - -Strijd tegen de verkoop van explosieven zonder vergunning (bommetjes, vuurwerk …) - Steun bieden, daar waar nodig, aan het interventiepersoneel of de divisie geconfronteerd met zeer specifieke problemen. 3.2. Het partenariaat Deze cel beschikt door de te nemen acties over het nodige personeel uit het politiekorps om de overtredingen vast te stellen . Dit “interventieteam” maakt geen deel uit van de cel “specifieke wetten”, maar helpt en ondersteunt naargelang de ernst of de situatie op de plaats van onderzoek. Geïnteresseerde actoren zijn : de gemeenten, het Brussels Instituut voor Milieu (BIM), het Agentschap Net Brussel (ANB), Dienst Vreemdelingenzaken (DV), de Procureur des Konings (PK), de Arbeidsauditeur (AA), het Ministerie van Financiën en de Federale sociale inspectiediensten. 3.3. Het op punt stellen van een strategie Een eerste vaststelling gebeurt op basis van de vaststellingen ter plaatse van de gemeentelijke cel « garages » .Er wordt een klassement opgesteld zoals gevaar voor ontploffing en werken zonder vergunning en het niet willen naleven van de principes van respect voor het milieu alsook de mate van tegenstand hier tegen . Naast de overtredingen vastgesteld in geval van frauduleus werk, illegale handenarbeid , mensenhandel, worden de overtredingen vastgesteld overeenkomstig de Ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 25 Christian Perremans - De bestraffing en het herstel van stedenbouwundige en milieu-overtredingen –
5
01.06.2010 - Seminarie door de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest et het Brussels Agentschap voor de Onderneming – www.vsgb.be
maart 1999, betreffende het onderzoek, de vaststelling, het vervolg en de onderdrukking van de milieuovertredingen. Overeenkomstig het artikel 4 van bovengenoemde Ordonnantie, benoemt het College van Burgemeesters en Schepenen van de Gemeentelijke Administraties, de gemeentelijke ambtenaren bevoegt om controles uit te oefenen op het wettelijk naleven van de wetten en ordonnanties en om overtredingen vast te stellen. De Politiezone-West bestaat uit een korps van specialisten vanuit verschillende overheidsdiensten en ministeries die gezamenlijk kunnen optreden op het terrein en onmiddellijk ter plaatse kunnen handelen bij overtredingen en overlast.
4. De repressieve fase 4.1. De uitvoering Vooraf wordt er een studie uitgevoerd in samenwerking met de gemeentelijke diensten.En er wordt nagegaan : -
De uitbating werkt zij conform de wetgeving ? Is er gevaar ? Beschikt de uitbater over een stedenbouwkundige vergunning ? Werd er een ingebrekestelling verstuurd naar de uitbater ? Werden er reeds andere overtredingen begaan ?
Op basis van deze voorafgaande studie gebeurt de coördinatie met de andere diensten. Resultaat De inventaris van exploitaties uitgevoerd in 2003 en 2004 en 2005, opgemaakt door de agenten van de Cel Garages staat ons toe de evolutie van de situatie op het terrein te bestuderen zowel op korte als ook op lange termijn.
Christian Perremans - De bestraffing en het herstel van stedenbouwundige en milieu-overtredingen –
6
01.06.2010 - Seminarie door de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest et het Brussels Agentschap voor de Onderneming – www.vsgb.be
Graphique 1. Inventaire des exploitations dans le quartier Heyvaert 2003 - 2005 100 90
86
80
88 83
Nombre
70 60
Avec Permis Illegal
50
En Cours
40
38
30
30
20
22
10
12
0
Cessa./Ferm.
4
2003
10 1
2 0
2004
2005
Sou rce : Cellule Garages (février 2006)
Zoals u ziet op grafiek 1 over een periode van 2003-2005, blijft het aantal uitbaters die over een milieuvergunning beschikken quasi stabiel en bedraagt tussen 86 en 88. Voor dezelfde periode, is het aantal garages en opslagplaatsen van tweedehandswagens die hun activiteiten stopgezet hebben aanzienlijk gestegen van 22 in 2003 tot 38 in 2005. Deze stopzettingen zijn ofwel vrijwillige stopzettingen als gevolg van de onmogelijkheid van de exploitant om tot regularisering over te gaan ofwel gaat het om geprogrammeerde sluitingen in het kader van doelbewuste acties georganiseerd door de Politie en de Cel Garages. Het aantal dossiers met aanvraag tot regularisatie gaat van 12 in 2003 naar slechts 2 in 2005. In feite, het informeren en sensibiliseren door de communale agenten in 2003 heeft de vraag tot regularisatie van de uitbaters die over geen vergunning beschikten doen verhogen . Vandaag is de buurt verzadigd en slechts sporadisch komen er nieuwe ondernemingen bij in de sector van de verkoop van tweedehandsvoertuigen. Op dit ogenblik, wordt er geen enkele onderneming waargenomen, werkzaam zonder milieuvergunning in de Heyvaertstraat en omgeving. Maar bepaalde ondernemingen die over een milieuvergunning beschikken zijn niet altijd in orde met hun stedenbouwkundige vergunning. Alhoewel alle uitbaters over een geldige milieuvergunning beschikken, worden de wettelijke uitbatingsnormen niet altijd gerespecteerd. Daarom legt de Cel Garages Christian Perremans - De bestraffing en het herstel van stedenbouwundige en milieu-overtredingen –
7
01.06.2010 - Seminarie door de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest et het Brussels Agentschap voor de Onderneming – www.vsgb.be
het accent te inspecteren of het bedrijf handel drijft overeenkomstig de wettelijke milieu- en stedenbouwkundige voorschriften. Graphique 2. Les infractions le plus souvent constatées sur le terrain en 2004 - 2005 120 100 94
100
80
Nombre
64
60 38
40
32 16
14
20
0 Surcharge de véhicules
Absence du marquage au sol
Absence de l’espace de manœuvre
Présence des déchets dans l’établissement
Les mesures de prévention incendie négligées
Le sol nonimperméabilisé
Lavage de véhicule dans le dépôt
Source: Cellule Garages (février 2006)
In grafiek 2 zien we : in de wijk van de Heyvaertstraat stellen we volgende meest voorkomende overtredingen vast, overlast van voertuigen, afwezigheid van wegmarkeringen, tekort aan manoeuvreerruimte, brandpreventiemaatregelen die niet worden nageleefd en het opslaan van afval in de gebouwen, problemen i.v.m. de bodem in het gebouw, het kuisen van wagens in de opslagplaaten. In de grafieken 2 en 3 staan de gegevens vermeld van 690 controles uitgevoerd door de Cel Garages in de periode januari 2004 tot en met december 2005 met ongeveer 80 tot 98 uitgevoerde controles per trimester en die werden geregistreerd in een “geïnformatiseerd controleregister”. Deze belangrijke gegevensbank helpt bij het beheer van de dossiers een geeft een goede weergave van de milieuproblemen op het terrein. Het laat ons tevens toe de situatie beter te evalueren op het terrein en zo aangepaste en coherente maatregelen te kunnen treffen.
Christian Perremans - De bestraffing en het herstel van stedenbouwundige en milieu-overtredingen –
8
01.06.2010 - Seminarie door de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest et het Brussels Agentschap voor de Onderneming – www.vsgb.be
Graphique 3. Comparaison des infractions constatées en 2004 et en 2005 60
49
50
45
40
Nombre
35 32
32
2004
30 26
2005
24 19
20
10
10
7
6
7
8 6
6 2
0 Surcharge en véhicule
Marquage au sol
Espace de manœuvre
Déchets
Prévention incendie
Sol nonimperméabilisé
Lavage de véhicule
Exploitations illégales
Source: Cellule Garages (février 2006)
In grafiek 3 zie wij een aanzienlijke vermindering van het aantal overtredingen in 2005. Met uitzondering van “overlast van voertuigen”, zijn het aantal overtredingen gedaald in vergelijking met het jaar voordien. De vermeerdering van “overlast van voertuigen” kan worden uitgelegd als gevolg van de crisis in de markt van tweedehandsvoertuigen in 2005 (de auto’s bleven veel langer staan in de opslagplaats). 5. Besluit Ondanks de aanzienlijke vermindering van het aantal ongemakken, blijft de aanwezigheid van bekwame ambtenaren in de wijk onontbeerlijk. Hun aanwezigheid blijft noodzakelijk door dagelijks op het terrein aanwezig te zijn, zij verkeren in de mogelijkheid blijvend van de reeds genomen maatregelen te kunnen blijven handhaven. Zij stellen elke tekortkoming of niet-nalevering van de wet vast en kunnen elke overtreding onmiddellijk aangeven aan de politie. Deze laatsten zullen handelen na overleg met de betrokken diensten.
Christian Perremans - De bestraffing en het herstel van stedenbouwundige en milieu-overtredingen –
9
01.06.2010 - Seminarie door de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest et het Brussels Agentschap voor de Onderneming – www.vsgb.be
