Jezus zoekt ruzie Inleiding Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader, tussen een dochter en haar moeder en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder…1 Verontrustende woorden! Ze staan in het bijbelboek Matteüs hoofdstuk 10. Ze klinken uit de mond van Jezus. Verwarrende woorden! Jezus was toch de man van de hemelse vrede? De profeet Jesaja noemt hem toch de Vredevorst?2 Vrede op aarde3, dat zingen de engelen toch in het geboorteverhaal van Jezus? Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader, tussen een dochter en haar moeder en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder… Jezus is kennelijk een vredevorst die het conflict niet schuwt. Blijkbaar zoekt Jezus soms doelbewust ruzie.
Bloedbanden Als we verder lezen in het tiende hoofdstuk van Matteüs, horen we Jezus het volgende zeggen:
Matteüs hoofdstuk 10 vers 34 – 35 Jesaja hoofdstuk 9 vers 5 3 Lucas hoofdstuk 2 vers 14 1 2
1
Wie meer van zijn vader of moeder houdt dan van mij, is mij niet waard, en wie meer houdt van zijn zoon of dochter dan van mij, is mij niet waard. Wie niet zijn kruis op zich neemt en mij volgt, is mij niet waard. Wie zijn leven probeert te behouden zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van mij, die zal het behouden.4 Ik heb natuurlijk geen idee wie u, luisteraar, bent. Maar één ding kan ik met grote zekerheid over u zeggen: u bent een zoon of een dochter. Allemaal hebben we een vader en moeder. ☼☼☼ Het mooie van familie is dat we er onlosmakelijk mee verbonden zijn. Of onze ouders nou nog in leven zijn of niet… hun bloed stroomt door ons lichaam… hun geschiedenis is van invloed op onze toekomst… hun karakters zijn bepalend voor onze persoonlijkheid. Dat is mooi… en het kan ook vreselijk lastig zijn. Het is onmogelijk om los te komen van je familie. Het is soms bijna onvoorstelbaar hoe we gebonden zijn aan onze vaders en moeders. Niet alleen aan de goede vaders en moeders. Ook aan de slechte. De meeste ouders zijn trouwens net mensen: ze hebben ons veel goeds gegeven, maar soms ook veel verkeerds. Onze band met onze ouders, ook al zijn ze misschien al overleden, is een soort onzichtbare navelstreng. Het kan een heerlijke levengevende verbondenheid zijn, een echte levensader. Maar net zoals bij baby’s kan die levensader ook een doodsoorzaak zijn. Hij kan om onze nek gaan zitten en ons doen stikken. Wie zijn leven probeert te behouden zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van mij, die zal het behouden.5
4 5
Matteüs hoofdstuk 10 vers 37 – 39 Matteüs hoofdstuk 10 vers 39
2
Het is een uitspraak die vaker voorkomt in de evangeliën. Maar het is uniek voor Matteüs dat hij deze woorden verbindt aan familierelaties. Het is alsof Jezus hier wil zeggen: ‘Je kunt koste wat het kost aan die navelstreng, die je met je familie verbindt, vast blijven zitten… je kunt op die manier uit alle macht je leven willen behouden… maar misschien verlies je dan juist je leven. Het oorspronkelijke Griekse woord dat de Bijbel hier gebruikt voor leven, is psyche. Dat betekent zowel leven als ziel. Het gaat hier niet strikt over een lichamelijk doodgaan. Het gaat hier om het verliezen van jezelf, jezelf kwijtraken, niet meer in contact staan met jezelf. Mensen die verkeerd verbonden zijn met hun ouders, met hun familie, verliezen zichzelf, verliezen hun leven.
Beknellende verbondenheid Hoe kunnen we op een verkeerde wijze gebonden zijn aan onze ouders? Talloze manieren zijn denkbaar. Om het een beetje concreet te maken, noem ik er een paar. Sommige ouders zadelen hun kinderen op met hele hoge verwachtingen. Het kind moet iets bereiken. Op zijn minst moet zoon of dochter bijvoorbeeld een bepaalde opleiding voltooien. Het kind moet in ieder geval voor een bepaald soort beroep kiezen… op een bepaalde manier geloven. Het gevaar is dat het kind de boodschap hoort dat het niet goed genoeg is. Het risico is dat kinderen hun leven lang op hun tenen lopen in de hoop ooit de goedkeuring te krijgen die ze zo nodig hebben.
3
Andere kinderen groeien op bij ouders die een hele sterke familiecode uitdragen. ‘Zo doen wij dat hier, zo en zo gaan we hier met elkaar om, zo hoort het niet anders. Zo ga je om met je huis, met je relaties, met je geloof. Als je het anders doet, is dat een aantasting van onze eer. Eigenlijk schamen we ons dan voor jou.’ Er zijn kinderen die zijn opgegroeid bij ouders die hen verwaarloosd hebben. Ze hebben niet de liefde en zorg ontvangen die ze nodig hadden. Dat kan tot een intense gebondenheid leiden. Zelfs als het kind al lang volwassen is, kan het maar blijven hopen en wachten tot het ooit krijgt van vader of moeder waar het zo intens naar verlangt.
Vrijheid, ook ten opzichte van familie Jezus is een vrijheidsstrijder. Natuurlijk is hij uit op vrede. Maar hij wil echte vrede. Geen gemakkelijke, laffe, lieve schijnvrede. Als er ruzie nodig is om vrede te bereiken, dan gaat Jezus het conflict aan. Om mensen te bevrijden had hij zelfs zijn leven over. Om de vrijheid te bevechten deinsde hij niet terug voor onenigheid, bedreigingen of uitsluiting. Ook met zijn familie – die hij van harte liefhad – leefde hij soms op gespannen voet. Moet u eens horen wat er in het bijbelboek Marcus staat:
4
Jezus ging terug naar huis, en weer verzamelde zich een menigte, zodat ze [Jezus en zijn vrienden] zelfs niet de kans kregen om te gaan eten. Toen zijn verwanten [zijn familie] hiervan hoorden, gingen ze op weg om Jezus, desnoods onder dwang, mee te nemen, want volgens hen had hij zijn verstand verloren.6 Er zat een groot aantal mensen om Jezus heen, en die zeiden tegen hem: ‘Uw moeder en uw broers staan buiten en zoeken u.’ Hij antwoordde: ‘Wie zijn mijn moeder en mijn broers?’ Hij keek de mensen aan die in een kring om hem heen zaten en zei: ‘Jullie zijn mijn moeder en mijn broers. Want iedereen die de wil van God doet, die is mijn broer en zuster en moeder.’7 De familie van Jezus vond dat Jezus zich niet normaal gedroeg. Ze probeerden hem mee naar huis te halen. Jezus gaat niet direct in op hun vraag. Hij neemt zelfs een beetje afstand van z’n familie. Hij maakt duidelijk dat bloedbanden niet doorslaggevend zijn voor wat hij doet en voor wie hij is. Bepalend voor wie Jezus is en wat hij doet… doorslaggevend voor hoe hij zich verbindt met mensen… zijn niet bloedbanden, maar de wil van God. ☼☼☼ Regelmatig komt Jezus in conflict… met godsdienstige leiders, met de overheid, met zijn vrienden, met zijn familie. Niet omdat hij zo graag conflict wil. Niet omdat hij gewelddadig is. Hij komt in conflict omdat hij God de eerste plaats geeft. Hij laat de Liefde regeren in zijn leven. Hij weigerde andere zaken, andere mensen, bloedbanden een grotere invloed toe te kennen dat de God die vrijheid, liefde en goedheid schenkt. Die spirit, die heilige Geest van Jezus, wens ik u van harte toe. Amen. Marcus hoofdstuk 3 vers 20 – 21; tekst tussen haken is toegevoegd; waar Jezus staat in de oorspronkelijke tekst soms gewoonweg hij of hem. 7 Marcus hoofdstuk 3 vers 32-35; waar Jezus staat, staat in de oorspronkelijke tekst soms gewoonweg hij of hem. 6
5
