HET ONZEG- EN ONZICHTBARE

ETC. # 13JAARGANG - NAJAAR 2012

Maar hoe verbrand GodTheater ook was,van zeker na de Tweede Wereldoorlog; en heeft als thema: Theater va en heeft als thema: de zo Toekomst. Luceberts tastende, uitvindende van schrijven lijkt het stond onder Lucifer # 8op /en 2009 Lucifer # 8stamelende, / 2009 stond onder opnieuw gasthoofdredactie Ger Groot zoekende spreken van mystici. Zoekend, omdat Hij niet gevat kan worden heeft als thema: heeft als thema: Slechteriken; de vele gezichten van het kwaad in hetSlechteriken; HET ONZEG- EN ONZICHTBARE in woorden, onuitsprekelijk als Hij is. Lucebert was niet optheater zoek naar God, theater Annet Bremen wenste geen Hem, maar met de leegte, de ervaring van/ 2010, het jubile THEATER SCHRIFT LUCIFER Lucifer # 10 THEATER SCHRIFT LUCIFER Lucifer # 10 eenwording / 2010, hetmet jubileumnummer, stond onder 37 het Niets. Alleen in het Niets kan iets nieuws ontstaan. Daarom werd de ‘t van Annemi contactgegevens en informatie gasthoofdredactie - contactgegevens en informatie gasthoofdredactie van Annemie Vanackere en heeft als thema ‘Waar taal stukgeslagen, verbrokkeld om een nieuwe wereld te scheppen. Hij De schoonheid van een meisje gras groener is’: over inspirere gras groener is’: over inspirerende buitenlandse theaterpraktijken. ontrafelt verweeft ze opnieuw totvan een Rob collage van#associatief redactie Of devan kracht van water en aarde De redactie van Theater Schrift bereikt worden op het Lucifer 12 / 2011, onder gas De Theater Schrift Lucifer kan bereikt worden op het Lucifer #oude 12Lucifer / systemen, 2011,kan onder gasthoofdredactie Riemen, gekoppelde beelden van oorlog, mythische figuren en werkelijke mensen. Een Zo onopvallend mogelijk beschrijven mailadres: oprichter en directeur van het mailadres: oprichter en directeur van het Nexus Instituut, heeft als thema: reductie, verdunning en uitzuivering tot de essentie. En dan, komt taal los [email protected] Dat doen de zwanen [email protected] ‘Laatste werken; wat vertellen kunstenaars ons vlak ‘Laatste voor hunwerken; dood?’ wat vertellen van zijn rationele en realistische conventies, wordt een ritueel. Dromerig, metDE eenPISTE sacrale en hypnotiserende werking. Vervreemdend ongrijpbaar. website Maarvan ik spel van deSchrift naam aLucifer is ontworpen De van Theater Schrift Lucifer is ontworpen en vormgegeven OPenDE PISTE De Theater en website vormgegeven OP Maar: zo is het precies dat wat het is. De mystieke ervaring waarin de roeping door Cecile En van de namen a z door Cecile Brommer.- Een telkens wisselende Lucifer correspondent - Een telkens wisselende Lucif Brommer. van het dichterschap plaatsvindt. De analphabetische naamen vormgeving van de Alle over inhoud en vormgeving van de site graag via Alle opmerkingen over inhoud site opmerkingen graag via bovenstaand mailadres. De redactie van Theater Schrif bovenstaand mailadres. De redactie van Theater Schrift Lucifer plaatst Althans, volgens het oude idee al verwoord door Plato die zei dateigen dichters Daarom mij mag men in een lichaam op de theaterpersoonlijkheden op de denkpiste. Zij kunnentheaterpersoonlijkheden naar keuze zieners waren. Hij kende aan poëzie een goddelijke status toe, geloofde dat hoogte of ju niet doen verdwijnen THEATER SCHRIFT LUCIFER bestaat uit: hoogte of juist onder de mensen hun ofwel op eenzame THEATER SCHRIFT LUCIFER bestaat uit: ofwel op eenzame gedachten zowelde religie als poëzie toegang tot het hogere,berichten hetover transcendente. Dat vermogen de engelen devanuit wereld over wereld met ons delen.boden Correspondenten demet ons delen. Waarin taal het lichaam van de dichter is; ze worden één. Zoals Bataille het LUCIFERS MetDENKPISTE hun ijlere stemmen LUCIFERS DENKPISTEopenbare denkruimte over de wereld, zichzelf en hetopenbare over de theater. denkruimte U bent zegt: een ‘lege plaats, een plaats van zelf-verlies, niet-weten, niet- vlammende vurige essays, brandende kritieken, hete van van harteeen uitgenodigd zich hie - vlammende analyses, vurige essays, brandende kritieken, hete analyses, van harte uitgenodigd zich hiervoor kandidaat te stellen. 38 plaats waarin het ‘ik’theater verdwijnt’. Maar mijen het is blijkbaar is wanhopig denkwerk over nu schotschriften ander denkwerk over theater nu - schotschriften en ander Zo woordenloos geboren slechts Praktisch Praktisch 34 Maarkan dichters zijnLucifer allang geen zieners meer, een plek gelezen voorTheater niet-weten is er Lucifer kan gra Op elk gewenst In een stem te sterven Op bijdrage elk gewenst moment op Lucifers Denkpiste eenonline bijdrage Schrift moment kan op Lucifers Denkpiste een Theater Schrift kan gratis worden en geprint. evenmin: worden geplaatst. DeOok Denkpiste biedt ruimte integraal voor hartstochtelijke OokAcrobat kunt u een nummer integr worden geplaatst. De Denkpiste biedt ruimte voor hartstochtelijke kunt u een nummer en/of per artikel via Ik denk dat hij het wilde, het licht in de wereld zijn. Anders noem je jezelf argumentatie, gedachten en tijdloze inzichten, elk downloaden argumentatie, langzame gedachten en tijdloze inzichten, over elk langzame Reader downloaden en indien gewenstover uitprinten. OpReader aanvraag kan de en indien Luceberts poëzie, dan hebbetreft. ik het gevoel dat de SS deeen poëzie niet Lucebert, als licht plus licht,(inter)nationale als licht in het kwadraat. Ik denk dat hij denkbaar onderwerp dat hetLees (inter)nationale theaterveld redactie printversie (tege denkbaar onderwerp dat het theaterveld betreft. redactie eenikprintversie (tegen kostprijs) toezenden. is binnenheeft, gemarcheerd (…) Eenuitgenodigd dichter als Lucebert heeft, door het dacht, het licht intot deeen wereld te zijn.heeft, Andersiskies niet het motto … dit tot een bijdrage Wie een (voorstel) is van harte dit Wie een (voorstel) bijdrage vanjeharte uitgenodigd 35 iedere inmenging van het intellect in de artistiekeContact bezigheid af te et homo factus est, dat betekent als ‘… en is mens kenbaar geworden’ De te .maken viaContact [email protected]. kenbaar te maken via zoveel [email protected]. het uit eigen tot een totalitaire dichter alsper Messias. En: Ik denk hij het uit moest, zo vlak Een na de Tweede keer per jaar worden dewijzen, artikelen desouterrain Denkpiste gebundeld. Alleuitgeroepen correspondentie kan verzo Een keer jaar worden de dat artikelen de Denkpiste gebundeld. Alle correspondentie kan verzonden worden naar staat (…) Het bewustzijn verliest (in zijn poëzie) zijn regulerende functie Wereldoorlog. ‘In deze tijd heeft wat men altijd noemde / Schoonheid [email protected] [email protected]. 36 van sluis: het wordt weggespoeld en op de ontketende vloed van schoonheidSCHRIFT haar gezicht verbrand’ . THEATER SCHRIFT LUCIFER THEATER LUCIFER het onderbewustzijn ziet men de brokstukken vanFeiten het intellect - internettijdschrift over theater - internettijdschrift over theater Feiten ronddobberen.39 En daarom spelt hij ‘van de naam a / En van de namen a z / De Theater Schrift Lucifer Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. 30 1 is een analphabetische naam’. Een nieuwe oorsprong. Want zoals de ‘alfabetische Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. In Lucifer staan kritieken, besc Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Waar het niet-weten woont naam’ in destaan kabbala de eerstebeschouwingen naam is, de naam de oorsprong van In Lucifer enkeer toneelteksten. Lucifer verschijnt twee keer p In Lucifer kritieken, envan toneelteksten. Elkstaan kritieken, Luciferbeschouwingen verschijnt twee per jaar enElk is gratis te bezoeken en De brokstukken van het intellect. ze liever niet ronddobberen. alles (dus: de naam een van God) waar schepping en taal meeeen beginnen, zo najaar verschijnt eente themanummer, onder We eenlaten andere downloaden op www.theate najaar verschijnt themanummer, telkens onder andere downloaden optelkens www.theaterschriftlucifer.nl. Het te tijdschrift Liever denken we dat we alles weten, alles kunnen weten. Althans: vaak spelt Lucebert nu de zijne. Tegenover het religieuze systeem, waarin gasthoofdredacteur. print in een aantal thea gasthoofdredacteur. ligt in print in een aantal theaterbibliotheken, zoals ligt het in TIN en de genoeg geloven we dat, oprecht. Dat maakt het leven makkelijk. Gewapend God de noemer van alles is, stelt Lucebert het menselijke. Het nieuwe, bibliotheken van de grotere kunstvakopleidingen. Opbibliotheken aanvraag bijvan de de grotere ku met onder de etiketten ‘oorzaak’ en ‘gevolg’ plakken we de wereld tot een welteverstaan. # 5 / 2007 stond gasthoofdredactie van Chris Keulemans kan een printversie te Lucifer # 5 / 2007 stond onder gasthoofdredactie vanLucifer Chris Keulemans redactie kan een printversie tegen kostprijs worden redactie toegezonden.


kloppend geheel. Als er al gaten zijn, dan vullen we ze. Het ruisen van ons bloed, is het razen van het controlerend-rationele. En geloof je dit niet, dan geloof je wel iets anders. Met het verlammende geloof in de chaos in je klamme handen. Zwartkijkend, niets ziend dan fragmentatie, willekeur, destructie en je daarbij neerleggend. THEATER SCHRIFT LUCIFER Met de dood van God wisten we het niet-weten uit de maatschappij. Daar - contactgegevens en informatie vond dat immers bedding. Het onzegbare, onzichtbare. Het had geen nut meer, dachtenvan we.Theater We wisten immers alles, kan het mysterie van het leven was De redactie Schrift Lucifer bereikt worden op het ontrafeld. Of dat nou kloppend of chaotisch was. Het niet-weten verwaaide, mailadres: vond geen thuis, loste zo al gauw op in het zwart van de nacht. [email protected] Dachten we. Want toch. van Theater Schrift Lucifer is ontworpen en vormgegeven De website Er blijven dingen die we niet weten. door Cecile Brommer. (Zelfs) de wetenschap kaninhoud niet deen gewenste waterdichtheid bieden. Alle opmerkingen over vormgeving van de site graagJuist via in die leemtes mailadres. van het onverwachte en de onmacht, die de grote theorieën bovenstaand niet kunnen vullen, ligt het mysterie van het leven verborgen. Lange tijd kon religie uiting geven aan dat onvatbare. Er was plaats voor de vragen die ons THEATER SCHRIFT LUCIFER bestaat uit: ontzag inboezemen: Wat is de zin van het leven? Waarom gaan we dood? Dat ‘heilige’ was de bezielende kern van onze gemeenschap. LUCIFERS DENKPISTE Nu zijn de vragen gebleven, maaressays, biedt religie geen antwoorden - vlammende analyses, vurige brandende kritieken,meer. hete Moeten we dan maar weer in God gaan geloven? Die vraag schotschriften en ander denkwerk over theater nu - is echter irrelevant. De mens kan God er buiten laten, die keuze staat ons vrij. Hoe dan elk ook:gewenst we kunnen er nietkan omheen dat God Denkpiste voorzag in de behoefte van het Op moment op Lucifers een bijdrage vatten van het onvatbare. worden geplaatst. De Denkpiste biedt ruimte voor hartstochtelijke Wat moeten we nu? argumentatie, langzame gedachten en tijdloze inzichten, over elk Moeten we onderwerp iets? Überhaupt? denkbaar dat het (inter)nationale theaterveld betreft.

Wie een (voorstel) tot een bijdrage heeft, is van harte uitgenodigd dit Ja. kenbaar te maken via [email protected]. Laat keer het me geloven. Want ikde geloof het graag. DatDenkpiste dat moet.gebundeld. Een per jaar worden artikelen uit de Het tuimelen uit je bewustzijn THEATER SCHRIFT LUCIFER Dat kunst dat moet tonen wat de- samenleving vergeet, of gemakshalve -Dat. internettijdschrift over theater laat wegglippen door de mazen van het systeem. Dat vatten, wat zich binnen onze realiteit bevindt, maar er buiten omdat het niet falsifieerbaar is. Theater Schrift Lucifer is een gratisvalt, internettijdschrift over theater. Dat wat elders verwaarloosd wordt, en tussen de regels door valt, terecht In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Elk komt in de kunst. Dat wat net zoveel bestaansrecht heeft als dat wat je met najaar verschijnt een themanummer, telkens onder een andere je ogen waarneemt, als dat wat je weet. Om dat tot leven te wekken wat er gasthoofdredacteur. is, maar wat we niet zien. Het onderbewuste, de dromen. Dat wat je uit je bewustzijn doet tuimelen. Lucifer # 5 / 2007 stond onder gasthoofdredactie van Chris Keulemans

en heeft als thema: Theater van de Toekomst. Er is een#richting in de kunst die dat probeert te vatten. EenGer traditie Lucifer 8 / 2009 stond onder gasthoofdredactie van Groot en van het transcendente die probeert het onbestaanbare te tonen. Het in het heeft als thema: Slechteriken; de vele gezichten van het kwaad buitenmenselijke, het goddelijke, of simpelweg: dat wat volgens rationele theater 40 natuurwetten kanhet gebeuren, en toch gebeurt. is mysterieus, Lucifer # 10 /niet 2010, jubileumnummer, stondHet onder raadselachtig, ongrijpbaar. Door dat te tonen, wordt het gasthoofdredactie van Annemie Vanackere en heeft onderbewuste als thema ‘Waar ‘t aangeboord. dieper zit, daar waar geen rationele woorden voor zijn. gras groenerDat is’:wat over inspirerende buitenlandse theaterpraktijken. Lucifer # 12 / 2011, onder gasthoofdredactie van Rob Riemen, Het klinkt als waarvoor je armen elkaar zou slaan, je wenkbrauw oprichter en iets directeur vanjehet Nexusover Instituut, heeft als thema: op zou trekken: het tonen van iets wat niet kan gebeuren. En toch, ‘Laatste werken; wat vertellen kunstenaars ons vlak voor hun ze dood?’ gebeuren, de dingen. Zoals lente. OP DEdeze PISTE Toen het wormen regende. In Schotland. Toen kinderen - Een telkens wisselende Lucifer correspondent - wilden voetballen en het ineens bonkte op de grond. Vallende wormen. Niet gegooid, misschien metredactie de wind meegewaaid. ookLucifer dat is niet waterdicht: het was een De van Theater Maar Schrift plaatst heldere dag. theaterpersoonlijkheden op de denkpiste. Zij kunnen naar eigen keuze Al vaker er van alles uit deof hemel vissen,hun kikkers, vogels, ofwel opiseenzame hoogte juistkomen ondervallen: de mensen gedachten vlees, bloed, muizen, zelfs mensen. En steeds weet niemand precies hoede dat over de wereld met ons delen. Correspondenten berichten vanuit kan. Ze zeggen: blijven hangen een luchtstroom, zoiets. wij, wijUgeloven openbare denkruimte over deinwereld, zichzelf en het En theater. bent dat dat kennis is en knikken. van harte uitgenodigd zich hiervoor kandidaat te stellen. Het kán immers, zo blijkt. En we weten: er kan zoveel. Zelfs dode harten Praktisch kunnen weer levend worden Maar we wetengelezen ook: ietsen watgeprint. zeker Theater Schrift Lucifer kangemaakt. gratis online worden nooit kan, is een dode weer levend zien. Ook kunt u een nummer integraal en/of per artikel via Acrobat En toch.downloaden en indien gewenst uitprinten. Op aanvraag kan de Reader redactie een printversie (tegen kostprijs) toezenden. Precies dat is de kern van één van de meest ongeloofwaardige en toch groots geloofde transcendente gebeurtenissen van onze cultuur. Daar klopten harten Contact voor,correspondentie daar vielen mensen voor op hun knieën. Daar zongen ze voor, vochten Alle kan verzonden worden naar ze voor. Daar vloeide bloed voor: in de strijd, bij de bouw. Van kerken, zo [email protected]. hoog, nog hoger, tot hemelse hoogten aan toe. Ze huilden, baden, werkten, bewonderden. En dat alles, omdat ze geloofden. In de Wederopstanding van Feiten Jezus, volgend op zijn kruisdood.41 Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. In iets wat niet kan. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Eeuwenlang. Lucifer verschijnt twee keer per jaar en is gratis te bezoeken en En toch. Onze hele cultuur is daar op gebouwd, ademt dat geloof. Er te downloaden op www.theaterschriftlucifer.nl. Het tijdschrift waren mensen, zijn mensen, zullen altijd mensen zijn die dit geloven. ligt in print in een aantal theaterbibliotheken, zoals het TIN en de Hartstochtelijk. Hoe kan iets wat niet kan, zo collectief worden geloofd? bibliotheken van de grotere kunstvakopleidingen. Op aanvraag bij de Ik vraag het. Hoe kan dat? redactie kan een printversie tegen kostprijs worden toegezonden.

31 1


Leg het uit. Zorg dat ik het geloof. Het niet-geloven van je ogen Ze heeft hem gekruisigd gezien, Maria Magdalena. Dood zien gaan, begraven THEATER SCHRIFT LUCIFER zien zijn. Maar nu gelooft ze haar ogen - contactgegevens en informatie - niet. Het is twee dagen later en zijn graf is leeg. Daar staat ze, niet-wetend wat nu, in het gras naast het graf. Eenredactie tuinman naast haar. Ze Schrift kijkt op,Lucifer en weer: zebereikt gelooft haar ogenopniet. De van Theater kan worden het Deze man, de man die hier naast haar staat; er is geen huid die zij beter mailadres: onthouden heeft. [email protected] Stilte. En hij: Vertelvan watTheater je gezienSchrift hebt aan anderen. De website Lucifer is ontworpen en vormgegeven En zij – door Cecile Brommer. Ze doet het, ze moet. Daarmee zij, een vrouw, apostelrol Alle opmerkingen over inhoudkrijgt en vormgeving vandedeeerste site graag via toegewezen. De verschrikkelijk moeilijke rol van iets te moeten getuigen bovenstaand mailadres. wat volgens menselijke logica nooit kan zijn voorgevallen.42

THEATER SCHRIFT LUCIFER bestaat uit: Je kan het doen, zeker. Armen over elkaar, wenkbrauw omhoog en zeggen: ‘Flauwekul,DENKPISTE onzin!’ Maar dan doe je iets vreselijks: je vermoordt het LUCIFERS verlangen van scène.43 vurige Dat watessays, trilt in je middenrif.kritieken, hete - vlammende de analyses, brandende Vreselijk? schotschriften en ander denkwerk over theater nu Jazeker. Omdat dan ietsmoment wezenlijks ontkent. Dat wat een menseen in debijdrage grond van Op elk je gewenst kan op Lucifers Denkpiste zijn hart verlangt. Dat wat niet tijdgebonden is, maar tijdoverstijgend. Dat worden geplaatst. De Denkpiste biedt ruimte voor hartstochtelijke wat Elektra overkwam toen gedachten Orestes vooren haar stond terwijl zij zijn as elk in haar argumentatie, langzame tijdloze inzichten, over armen had. Dat wat Maria Magdalena overkwam toen ze Jezus weer zag. denkbaar onderwerp dat het (inter)nationale theaterveld betreft. Dat wat ons overkomt alsbijdrage we door heeft, de stad is lopen, de gezichten flitsenddit Wie eenallemaal (voorstel) tot een van harte uitgenodigd door ons hoofd, en ineens iemand zien die we kennen. Als we glimlachen, kenbaar te maken via [email protected]. onzekeer mondper openen te roepen, onze hand om te zwaaien. Een jaar om worden de artikelen uitheffen de Denkpiste gebundeld. Tot we beseffen dat die ander dood is, en deze slechts lijkt op dat wat was. Nee, niet eens lijkt, LUCIFER verre van. THEATER SCHRIFT hoopte het. -Jeinternettijdschrift over theater Dat was alles. Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. We willen het zó graag; dat is waarom het trilt. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Elk Dat verlangen. najaar verschijnt een themanummer, telkens onder een andere Een verlangen naar wederopstanding, naar wonderen, dat niet alleen gasthoofdredacteur. christelijk is. Een soort grondverlangen van de mens. De wens dat mensen elkaar herkennen, dat ze verenigd worden, dat ze, juist wanneer ze Lucifer # 5 / 2007 stond onder gasthoofdredactie van Chris Keulemans

dood gewaand zijn, levend verschijnen. Een verlangen naar herkenning, en heeft als thema: Theater van de Toekomst. hereniging, anagnorisis. Een wapenfeit over de mens, een Lucifer # 8 naar / 2009 stond onder gasthoofdredactie van en Gerdaarom: Groot en sterk wapen voor een schrijver. Wij weten wie de personages zijn, maar heeft als thema: Slechteriken; de vele gezichten van het kwaad inzij, het zijzelf weten het nog niet. theater En wij, wij moeten methet allejubileumnummer, wilskracht willen wat Elektra niet kan geloven. Lucifer # 10 / 2010, stond onder Willem Jan Otten beschrijft het mooi in Onze Lieve Vrouwe de ‘Waar ‘t gasthoofdredactie van Annemie Vanackere en heeft alsvan thema Schemering: gras groener is’: over inspirerende buitenlandse theaterpraktijken. Lucifer # 12 / 2011, onder gasthoofdredactie van Rob Riemen, En en zelfs als het, volgens aardse, menselijke logica kán, de oprichter directeur van hetdeNexus Instituut, heeft als niet thema: herkenning (omdat degene die herkend moet worden hem ‘Laatste werken; wat vertellen kunstenaars ons vlak voor hunsimpelweg dood?’ niet is, of omdat hij écht dood is, en onder de zoden), dan nog kunnen we willen dat de herkenning optreedt.44 OP DE PISTE

- Een telkens wisselende Lucifer correspondent Daarom geloven we. Omdat het iets raakt, ons iets zegt over wat we ten diepste zijn. We graag dat het waarplaatst is. Ook al mag het dan toeval De redactie vangeloven Theater Schrift Lucifer zijn, we aanvaarden die uitnodiging graag. We zijnkunnen welwillend. theaterpersoonlijkheden op de denkpiste. Zij naar eigen keuze ofwel op eenzame hoogte of juist onder de mensen hun gedachten Dood de is niet doodmet ons delen. Correspondenten berichten vanuit de over wereld En toch. denkruimte over de wereld, zichzelf en het theater. U bent openbare Iets is nog veel vreemderzich aan hiervoor dit voorbeeld: dat wete dood niet dood kunnen van harte uitgenodigd kandidaat stellen. laten zijn. Zo dood als dood maar zijn kan.

Praktisch Eeuwenlang was de herinnering het enige waarin doodgelezen niet dood Maar Theater Schrift Lucifer kan gratis online worden enwas. geprint. herinneringen konden vastgelegd worden: in tekeningen, in teksten, later Ook kunt u een nummer integraal en/of per artikel via Acrobat in foto’s.downloaden Maar de wetenschap won. Zodat er nu mensenOp zijnaanvraag die zich voor Reader en indien gewenst uitprinten. kan de bedragen variërend van 15.000 tot 200.000 dollar laten invriezen. Ze zijn niet redactie een printversie (tegen kostprijs) toezenden. ziek, zeker niet. Gezond en wel zelfs, van top tot teen. Maar ze geloven in later, geloven dat het dan, ooit, beter zal zijn. Daarom verkiezen ze het daar Contact en dan boven het hier en nu.verzonden De wetenschap zal hen Alle correspondentie kan worden naardan laten ontwaken, in een tijd waarin niemand meer ziek en zwak zal sterven. En het liefst, [email protected]. niemand ooit nog sterft. Een soort hiernamaals, maar dan verzekerd en op aarde. Het leven is te koop. Feiten Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. En toch. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. De grootste overwinning op het mysterie van het leven staat niet op naam van Lucifer verschijnt twee keer per jaar en is gratis te bezoeken en de wetenschap, maar van de kunst. te downloaden op www.theaterschriftlucifer.nl. Het tijdschrift De Franse essayist André Bazin gelooft het. Dat de filmkunst zelfs is ligt in print in een aantal theaterbibliotheken, zoals het TIN en de uitgevonden omdat we een diep verlangen hebben naar het balsemen, het bibliotheken van de grotere kunstvakopleidingen. Op aanvraag bij de laten voortduren van het leven, tot in het einde der tijden. We willen iets in redactie kan een printversie tegen kostprijs worden toegezonden.

32 1


handen hebben dat de tijd niet aantast. Met film maakten we iets dat de tijd zelf balsemt.45 Tegelijkertijd is de mens echter een transcendent wezen. Waarom? Omdat de werkelijkheid de werkelijkheid niet is. Omdat ons bewustzijn meer THEATER SCHRIFT LUCIFER zijnswijzen heeft. - contactgegevens en informatie Want we dromen, en we denken, maakt kan ons mensen. De redactie van Theater Schriftdat Lucifer bereikt worden op het En we weten niet waar ze zijn, zij die niet meer bestaan, maar die er toch mailadres: zijn zodra we ze dromen of denken.46 Dat is het wonder van ons bewustzijn. [email protected] Het kan iets op verschillende manieren laten bestaan, niet alleen dat watwebsite zich voorvan onze ogen voltrekt. verbeelding is daarbijen geen versie De Theater SchriftDe Lucifer is ontworpen vormgegeven van de werkelijkheid, zij leidt zelf een bestaan. De werkelijkheid is een door Cecile Brommer. mogelijkheid van de geest, net zoals fictie, geheugen en het geloven de Alle opmerkingen over inhoud en vormgeving van de site graag in via wederopstanding dat ook zijn. Dat laatste geloof is weliswaar collectief, bovenstaand mailadres. maar dan toch: een collectief bestaan. Het samen naar een toneelstuk of film kijkenSCHRIFT is dat ook: even is er een collectief bestaan. THEATER LUCIFER bestaat uit: Dat we de dingen die hier niet zijn, niet echt zijn, dood zijn of afwezig zijn, wel kunnenDENKPISTE laten bestaan duidt op een verlangen. LUCIFERS Het kennen vananalyses, een geheim. - vlammende vurige essays, brandende kritieken, hete Dat weten wat we weten. schotschriften enniet ander denkwerk over theater nu In dit geval: het ondoorgrondelijke geheim van het leven. Dat is de dood. Precies we erkan meeopsamen vallen: met het een oneindige, Op elk daarom gewenstwillen moment Lucifers Denkpiste bijdrage onbenoembare, onachterhaalbare. Daar is de mens transcendent, overstijgt worden geplaatst. De Denkpiste biedt ruimte voor hartstochtelijke zichzelf. Je bestaat, je bentgedachten er nog, maar ben je niet argumentatie, langzame entegelijkertijd tijdloze inzichten, overmeer elk hier. denkbaar onderwerp dat het (inter)nationale theaterveld betreft. Je valt samen met iets Wie een (voorstel) totanders. een bijdrage heeft, is van harte uitgenodigd dit Een stilte. kenbaar te maken via [email protected].

Een keer per jaar worden de artikelen uit de Denkpiste gebundeld. We dachten die stilte te vinden in de film. Dat oneindige. Het ongedaan maken vanSCHRIFT de tijdelijkheid, THEATER LUCIFERhet ontrafelen van één van de weinige mysteriesover van theater onze cultuur, door eeuwig voort te leven op -overgebleven internettijdschrift beeld. Waar het verlangen naar het magische en het transcendente elkaar treft, wordt ingelost: symbolisch wordt de dood overwonnen.over Maartheater. wat we Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift niet wisten was dat het zorgde voor een nieuwe oneindigende stroom waarin In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Elk gestorven wordt, verloren, kapotgemaakt. Iedere keer weer worden de najaar verschijnt een themanummer, telkens onder een andere doden doder. 47 gasthoofdredacteur. Natuurlijk: je kunt je armen over elkaar slaan, je wenkbrauw omhoog trekken. Maar we mogen ons afvragen: is dat niet precies wat we willen? Lucifer # 5 / 2007 stond onder gasthoofdredactie van Chris Keulemans

Funny Games en heeft als thema: Theater van de Toekomst. Als film verlangens blootleggen, dan mag en kan, nee film ook Lucifer # 8 / 2009kan stond onder gasthoofdredactie vanmóet, Ger Groot en verlangens blootleggen die we liever doodzwijgen. Dat doet Funny Games heeft als thema: Slechteriken; de vele gezichten van het kwaad in het (1997) van Michael Haneke. theater Lucifer # 10 / 2010, het jubileumnummer, stond onder Stel je voor. gasthoofdredactie van Annemie Vanackere en heeft als thema ‘Waar ‘t Een buitenhuis. Eenover man, een vrouw, een kind. Hier vieren ze een paar dagen gras groener is’: inspirerende buitenlandse theaterpraktijken. vakantie. Ze zijn er net en algauw kloppen twee nette, jonge mannen aan. Lucifer # 12 / 2011, onder gasthoofdredactie van Rob Riemen, Gestoken inenwitte tenniskleding, handschoentjes. Of ze eieren oprichter directeur van hetwitte Nexus Instituut, heeft alswat thema: mogen lenen. Maar natuurlijk. Eieren genoeg. Maar ze gaan niet, de mannen, ‘Laatste werken; wat vertellen kunstenaars ons vlak voor hun dood?’ ze blijven. Ze dringen binnen, terroriseren het gezin op angstaanjagend beleefde wijze. OP DE PISTE Tot de man, gebonden op deLucifer bank, het uitroept: ‘Hou- op! Hou op!’ - Een telkens wisselende correspondent En één van de jongens, nog steeds in smetteloos wit, vraagt aan ons: ‘Wilt u dat,redactie ophouden? dat wilt u tochLucifer niet. U plaatst wilt geweld zien, bloed. Dat wilt De vanNee, Theater Schrift u toch.’ theaterpersoonlijkheden op de denkpiste. Zij kunnen naar eigen keuze Ja, datop willen we. Dat voelenofwe. We onder willen de zienmensen wat daarhun gebeurt. ofwel eenzame hoogte juist gedachten Maar wat we krijgen is iets anders. over de wereld met ons delen. Correspondenten berichten vanuit de

openbare denkruimte over de wereld, zichzelf en het theater. U bent Hoe harte we zienuitgenodigd dat de één een bereidt in de keuken, terwijl we alleen van zichmaaltijd hiervoor kandidaat te stellen. maar horen dat de ander in de woonkamer iemand martelt.

Praktisch Het wordtSchrift lang uitgesteld, watgratis we willen. Niet wat wegelezen willen wordt getoond, Theater Lucifer kan online worden en geprint. maar het onverwachte en onverlangde. Doordat de jongen ons rechtstreeks de Ook kunt u een nummer integraal en/of per artikel via Acrobat gewelds-downloaden of zelfs gewetensvraag ligt onze begeerte ineens,kan opende Reader en indien stelt, gewenst uitprinten. Opdaar aanvraag en bloot. redactie een printversie (tegen kostprijs) toezenden. De filosoof René Girard heeft een theorie ontwikkeld over ons verlangen die Contact helder is in zijn eenvoud: weverzonden willen wat worden de andernaar wil.48 Mimetische begeerte. Alle correspondentie kan Daarbij speelt de driehoeksverhouding tussen subject, object en model een [email protected]. belangrijke rol. Girard stelt dat een subject niet uit zichzelf verlangt, maar dat het model aan het subject toont wat het moet begeren. Feiten Bij het kijken van Funny Games zijn wij het subject. Door de vraag, die het Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. vacuüm waarin een film zich afspeelt opheft en openbreekt, spreekt Funny In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Games ons (verhulde) object van verlangen aan. Lucifer verschijnt twee keer per jaar en is gratis te bezoeken en Want we kennen ze, de andere geweldsfilms, die ons alles tonen tot het te downloaden op www.theaterschriftlucifer.nl. Het tijdschrift meest levendige dode detail aan toe. Nu we het niet krijgen, beseffen we ligt in print in een aantal theaterbibliotheken, zoals het TIN en de pas hoezeer we het willen en in feite: wat ons model is. Haneke doorbreekt bibliotheken van de grotere kunstvakopleidingen. Op aanvraag bij de de code en legt zo de begeerte bloot. Door het onverwachte en vreemde te redactie kan een printversie tegen kostprijs worden toegezonden.

33 1


tonen, stelt Haneke de vraag: Waarom kijken we hiernaar? Wat zegt dat over ons? Een brokje wrok zit daar ineens, daar diep in ons. Dat we het niet krijgen. Je wankelt. THEATER SCHRIFT LUCIFER Een stukje menselijkeenkern weer bij -de kladden. - contactgegevens informatie Dat we dood niet zomaar dood laten zijn. Dat we het niet zomaar geloven, dat redactie we het willen zien. De van Theater Schrift Lucifer kan bereikt worden op het Niet zozeer transcendent, maar wel een verlangen. mailadres: [email protected] Wat de tijd vermag, of: de mozaïekvertelling En precies weer armenLucifer over elkaar geslagen. We De websitehier vanworden Theater Schrift is ontworpen en geloven vormgegeven geloven niet. Zien willen we. Kapot psychologiseren, rationaliseren, cynisch door Cecile Brommer. krabbelen in de kantlijn. Alle opmerkingen over inhoud en vormgeving van de site graag via We lezen geen mailadres. gedichten. Veel te mysterieus, ongrijpbaar, onbegrijpelijk. bovenstaand We gaan geen kerk binnen, geen theater. Liever bewust jezelf buitensluiten, dan buitengesloten in bestaat het hart uit: van dat alles. Het weten dat het je THEATER SCHRIFT worden LUCIFER misschien iets te vertellen heeft, dat je het niet snapt, de rust niet hebt, het geduld DENKPISTE niet hebt, dus laat maar. Geen angst, maar onwil. Een onwil die LUCIFERS eerder praktisch en pragmatisch aard brandende is, dan diepgaand. - vlammende analyses, vurige van essays, kritieken, hete

schotschriften en ander denkwerk over theater nu En toch. Ik geloof dat niet.moment kan op Lucifers Denkpiste een bijdrage Op elk gewenst We geloven best. De Denkpiste biedt ruimte voor hartstochtelijke worden geplaatst.

argumentatie, langzame gedachten en tijdloze inzichten, over elk Want we geloven nog steeds, in theater, in film. Voor de duur van zolang het denkbaar onderwerp dat het (inter)nationale theaterveld betreft. duurt schorten we ons ongeloof op. Er zijn vele redenen te geven waarom dit Wie een (voorstel) tot een bijdrage heeft, is van harte uitgenodigd daarin de mozaïekvorm de laatste jaren in theater en film zegeviert. Omdat kenbaar te maken via [email protected]. zappen en per hyperlinks ons leven en uit we de gewend zijn associatief te Een keer jaar worden de bepalen artikelen Denkpiste gebundeld. koppelen, gewend zijn te springen van het één naar het ander en verbanden te zien. Omdat ze ons wereldbeeld bevatten, dat berust op chaos en toeval. THEATER SCHRIFT LUCIFER – -Omdat internettijdschrift over theater Ik geloof het best, dat film en theater anticiperen op wat het tijdsbeeld afdwingt,Schrift op hoe Lucifer ons bewustzijn maar er is ook iets dattheater. weer Theater is een verandert, gratis internettijdschrift over hetzelfde is. Want ook al beroept een mozaïek zich op toeval (ook al is In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Elk precies dit toeval gekozen, en is er daardoor alsnog structuur en oorzaaknajaar verschijnt een themanummer, telkens onder een andere gevolg), dat is niet wat ons raakt. gasthoofdredacteur. De tendens is dat we weer willen. Voortbordurend op de chaos, spreekt een mozaïekvertelling tegelijkertijd Lucifer # 5 / 2007 stond onder gasthoofdredactie van Chris Keulemans

onsheeft grondverlangen aan: we willen elkaar ontmoeten. Tonend wat en als thema: Theater vandat de mensen Toekomst. volgens menselijke kangasthoofdredactie voorvallen. Lucifer # 8 / 2009logica stondniet onder van Ger Groot en heeft als thema: Slechteriken; de vele gezichten van het kwaad in het Auf der anderen Seite theater Witte letters zwart:het Yeters dood. Zo begint het eerste deel van Fatih Akins Lucifer # 10 op / 2010, jubileumnummer, stond onder film Auf der anderen Seite (2007), dat hierna opent met een bezoek ‘Waar van de ‘t gasthoofdredactie van Annemie Vanackere en heeft als thema gepensioneerde weduwnaar Ali aan de prostituee Jessy. Maar eigenlijk heet gras groener is’: over inspirerende buitenlandse theaterpraktijken. ze Yeter, maar dan met een blonde pruik. Hij gelooft het: dat zij een einde Lucifer # 12 / 2011, onder gasthoofdredactie van Rob Riemen, kan makenen aandirecteur zijn eenzaamheid. DaaromInstituut, vraagt hijheeft haar om hem samen oprichter van het Nexus alsmet thema: te wonen, hij zal haar maandelijks betalen. Nejat, Ali’s zoon die professor ‘Laatste werken; wat vertellen kunstenaars ons vlak voor hun dood?’ Germanistiek is in Hamburg en bij hem woont, is het hier niet mee eens. Een hoerDEin PISTE huis, hoe haalt zijn vader het in zijn hoofd. Tot Nejat hoort dat Yeter OP het grootste deel van haar geld naarcorrespondent Turkije stuurt, om - Een telkens wisselende Lucifer - de studie van haar dochter te financieren. Ook al denkt haar dochter dat ze in een schoenenzaak werkt. Juist op hetTheater momentSchrift dat de Lucifer drie naarplaatst elkaar toe groeien, loopt een De redactie van gezellige avond uit de hand en slaat Ali Yeter theaterpersoonlijkheden op de denkpiste.per Zijongeluk kunnendood. naar Nejat eigenreist keuze naar Istanbul, op zoek naar Yeters dochter Ayten, maar haar familie weet niet ofwel op eenzame hoogte of juist onder de mensen hun gedachten waar de ze is. Hij besluit in Turkije blijven en neemt een Duitse boekhandel over wereld met ons delen.teCorrespondenten berichten vanuit de over van een man die heimwee die terug wil en naarhet Duitsland, idee openbare denkruimte over deheeft, wereld, zichzelf theater.het U bent heeft dat hij in een museum leeft, daar tussen de boeken, in een herinnering van harte uitgenodigd zich hiervoor kandidaat te stellen. van dat wat was.

Praktisch Dan weer:Schrift wit op Lucifer zwart: Lottes dood.online Een nieuw luik, gelezen dat openteningeprint. Istanbul Theater kan gratis worden met een demonstratie tegen de regering. Al gauw grijpt de politie in, Ook kunt u een nummer integraal en/of per artikel via Acrobat mensen klappen.downloaden Een jonge vrouw weet tegewenst ontsnappen, vlucht een op, verstopt Reader en indien uitprinten. Op dak aanvraag kan de daar haar pistool. Even later neemt ze een valse identiteit aan, verandert redactie een printversie (tegen kostprijs) toezenden. haar naam van Ayten in Gül, en vertrekt naar Duitsland op zoek naar haar moeder. Contact

Alle correspondentie kan verzonden worden naar Daar, in Hamburg, belt ze alle schoenwinkels af op zoek naar haar moeder, [email protected]. maar we weten: vergeefs. Later die dag zoekt ze onderdak op de universiteit, valt in slaap bij een college van, jawel, Nejat. Vanaf dan zet de onmacht in. Feiten Levens kruisen elkaar, maar op het verkeerde moment. Terwijl Ayten al zocht, Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. wist Nejat nog niet van haar bestaan af. Gelukkig ontmoet Ayten Lotte, een In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. studente die bekommerd is om haar lot en haar aanbiedt bij haar en haar Lucifer verschijnt twee keer per jaar en is gratis te bezoeken en moeder Susanne te logeren. Er ontwikkelt zich een liefdesrelatie tussen Lotte te downloaden op www.theaterschriftlucifer.nl. Het tijdschrift en ‘Gül’ en samen gaan ze op zoek naar haar moeder. In een auto doorkruisen ligt in print in een aantal theaterbibliotheken, zoals het TIN en de ze de stad, passeren een tram. En daar, in het tl-licht, Yeter en Nejat. Een bibliotheken van de grotere kunstvakopleidingen. Op aanvraag bij de scène die je zag in het eerste deel, waar je bij was, die je voor waar aannam, redactie kan een printversie tegen kostprijs worden toegezonden.

34 1


waar je dacht alles te zien. Waar Yeter over Ayten vertelde. Terwijl Ayten precies op dat moment haar moeder zocht. Hun gedachten waren bij elkaar, en zij bijna, maar zij en wij wisten het niet. Alsof ze elkaar ergens anders ontmoetten, in een andere atmosfeer, helaas één die ze niet kenden. THEATER SCHRIFT LUCIFER De trilling in het middenrif: we willen - contactgegevens en informatie - dat ze elkaar zien, elkaar raken, want wij weten meer. Wij hebben hen gezien, dat ze langs elkaar gleden, maar zij hebben dat niet HetSchrift maakt Lucifer ons medeplichtig aan worden het verhaal. De redactie vangezien. Theater kan bereikt op het mailadres: Maar dan wordt Ayten opgepakt, verblijft vele maanden in een [email protected] asielzoekerscentrum, tot ze teruggestuurd wordt naar Turkije. Lotte wil haar helpen, reist van haarTheater achterna, tot groot verdriet van haar moeder. In Istanbul De website Schrift Lucifer is ontworpen en vormgegeven komt ze terecht in Nejats boekhandel, waar ze de Turkse wetbundels door Cecile Brommer. doorzoekt. Op het prikbord ziet Lotte Nejats oproep: huurder Alle opmerkingen over inhoud en vormgeving vanhij dezoekt site een graag via voor één van zijn kamers, waarop Lotte bij hem intrekt. bovenstaand mailadres. Maar dan sterft ook Lotte, als bestaat ze op Aytens THEATER SCHRIFT LUCIFER uit: verzoek ingaat om het pistool op het dak op te halen, jongens haar beroven van haar tas, het pistool vinden en haar perDENKPISTE ongeluk, gedrogeerd door lijm, neerschieten. LUCIFERS

- vlammende analyses, vurige essays, brandende kritieken, hete En weer: wit op en zwart: Aandenkwerk de andere over kant. theater Twee mensen schotschriften ander nu - op leeftijd arriveren in Istanbul. Ali aan het ene loket, Susanne aan het andere. Vier overlevers die elkaar moeten zien vinden. Denkpiste Nee: waarvan willen dat ze Op elk gewenst moment kan opteLucifers eenwe bijdrage elkaar vinden. worden geplaatst. De Denkpiste biedt ruimte voor hartstochtelijke

argumentatie, langzame gedachten en tijdloze inzichten, over elk Twee landen. Twee doodskisten. denkbaar onderwerp dat het (inter)nationale theaterveld betreft. Drie ouders, drie kinderen. Wie een (voorstel) tot een bijdrage heeft, is van harte uitgenodigd dit Één verhaal. kenbaar te maken via [email protected]. Net als Magnolia (Paul Thomas als Crash gebundeld. (Paul Haggis, Een keer per jaar worden deAnderson, artikelen1999), uit denet Denkpiste 2004), net als Babel (Alejandro González Iñárritu, 2006), zou je kunnen zeggen. Maar toch. Niet helemaal. Want waar dat veelal levens zijn die THEATER SCHRIFT LUCIFER bij toeval rakenover en ogenschijnlijk -elkaar internettijdschrift theater - niets met elkaar te maken hebben, gaat Auf der anderen Seite juist over mensen die diepgaande verbindingen 49 hebben, maar elkaar zijn kwijt per ongeluk verlorenover onderweg. Theater Schrift Lucifer is eengeraakt, gratis internettijdschrift theater.Ze zijn er naar op zoek, maar daadwerkelijk contact wordt nooit mogelijk. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Elk Akins film gaat niet over de dood. Anders zou hij het niet zo prominent najaar verschijnt een themanummer, telkens onder een andere aankondigen, maar ons doen overrompelen. Het gaat hem om de naschok. gasthoofdredacteur. Hoe de dood, over de dood heen, verbindingen legt tussen de mensen op aarde. Zoals hij het zelf zegt: ‘De dood is een deur, een overgang, beweging, Lucifer # 5 / 2007 stond onder gasthoofdredactie van Chris Keulemans

50 hetheeft ‘tussen’. Juist door de dood komen mensen in zijn film in beweging, en als thema: Theater van de Toekomst. los van hun plek, hunonder grenzen doorbrekend. Het overbruggen vanen een Lucifer # 8 vaste / 2009 stond gasthoofdredactie van Ger Groot generatiekloof, die soms alleen te overbruggen is over de dood heen. heeft als thema: Slechteriken; de vele gezichten van het kwaad in het theater Exemplarisch is dejubileumnummer, scène met Susanne, die inonder Lottes oude kamer bij Lucifer # 10 /daarvoor 2010, het stond Nejat logeert. Daar leest ze Lottes dagboek, leest hoe Lotte starheid gasthoofdredactie van Annemie Vanackere en heeft als Susannes thema ‘Waar ‘t niet kan begrijpen: toen ze jong was, wilde ze zelf toch ook reizen, strijden gras groener is’: over inspirerende buitenlandse theaterpraktijken. voor haar# idealen? Waarom haar moeder die haar Lucifer 12 / 2011, onderzou gasthoofdredactie vanafnemen? Rob Riemen, En Susanne? Susanne huilt. Ruikt aan Lottes jas die daar nogals ligt, valt in slaap. oprichter en directeur van het Nexus Instituut, heeft thema: Ontwaakt. In licht zo licht als de hemel. En daar staat ze, Lotte, ze ‘Laatste werken; wat vertellen kunstenaars ons vlak voor hun glimlacht. dood?’ En Susanne, Susanne glimlacht ook. Zoals Kerk het lichaam van Christus ongehoord lang op symbolische wijze OP DEdePISTE bewaart en in leven houdt, Lucifer zo maaktcorrespondent de jas, de geur,-het dagboek het voor - Een telkens wisselende Susanne mogelijk om Lotte levend te onthouden, in plaats van ruziënd zoals ze afscheid Het is dit symboolgeneigde, sacraliserende denken van De redactienamen. van Theater Schrift Lucifer plaatst de mens dat Paul Moyaert in zijn boek De mateloosheid vannaar het christendom theaterpersoonlijkheden op de denkpiste. Zij kunnen eigen keuze 51 bespreekt. De peuk van de laatste sigaret gerookt door een kan een ofwel op eenzame hoogte of juist onder de mensen hun geliefde gedachten heilig voorwerp worden. De peuk blijft een peuk maar bevat het gestorvene, over de wereld met ons delen. Correspondenten berichten vanuit de is daarmeedenkruimte menselijk. Wordt als zichzelf een bezield zou sterven als openbare over bewaard, de wereld, en iets het dat theater. U bent het verloren raakte. De peuk incarneert de dode. van harte uitgenodigd zich hiervoor kandidaat te stellen. Et incarnatus est. Een van de artikelen van het Credo: Jezus als mensgeworden God, alleen als symbool te vatten. Hij is een mens, beslist, en Praktisch 52 tegelijkertijd bevat hij God. tegelijkertijd herrezen. Theater Schrift Lucifer kanDood, gratisbeslist, onlinemaar worden gelezen en geprint.

Ook kunt u een nummer integraal en/of per artikel via Acrobat En het jasje? Een jasje, tegelijkertijd Lotte. Reader downloaden enbeslist, indienmaar gewenst uitprinten. Op aanvraag kan de Nu Susanne in Istanbul is, weet ze zichzelf weer jong: dood is niet dood. Wat redactie een printversie (tegen kostprijs) toezenden. doodgezwegen is evenmin. Contact Transcendent, beslist. Lotte verschijnt immers Alle correspondentie kan verzonden wordenterwijl naar ze dood is. Zweverig, onwerkelijk? Misschien. [email protected].

Toch denk ik, dat Auf der anderen Seite ook een transcendentie blootlegt die Feiten veel aardser is, veel meer van deze tijd dan we denken. Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Nu zou ik me als Duitse Turk definiëren. Omdat ik tegenwoordig veel Lucifer verschijnt twee keer per jaar en is gratis te bezoeken en in Turkije ben. Deze definitie is echter steeds in beweging. Morgen te downloaden op www.theaterschriftlucifer.nl. Het tijdschrift kan ik alweer een uit Turkije afkomstige Duitser zijn. Natuurlijk biedt ligt in print in een aantal theaterbibliotheken, zoals het TIN en de deze ambivalentie prikkelende zienswijzen, die altijd in beweging bibliotheken van de grotere kunstvakopleidingen. Op aanvraag bij de zijn. De Turkse cultuur maakte altijd deel uit van mijn leven. Als redactie kan een printversie tegen kostprijs worden toegezonden.

35 1


kind al ging ik met mijn familie iedere zomer naar Turkije. Omdat ik mijzelf tussen de culturen beweeg, is het vanzelfsprekend dat dit ‘tussen’ ook in mijn films naar voren komt.53 Zo zegt Fatih Akin het. We leven in een tijd waarin de dingen niet THEATER SCHRIFT LUCIFER eendimensionaal zijn, identiteiten - contactgegevens en informatieen- ideologieën twee- of zelfs meerledig. Het transcendente is misschien niet meer ‘dat andere’ maar ‘iets wat hierredactie is’, een daar dan datSchrift in dit hier en nu zit.bereikt Onze staat van zijn is De van en Theater Lucifer kan worden op het transcendent geworden, vloeiend, grensoverstijgend. Want ook daarover mailadres: gaat Auf der anderen Seite: waar Susanne en Ayten aan het begin van de film [email protected] nog lijnrecht tegenover elkaar stonden in politieke opvattingen, is er door al hun ervaringen iets veranderd hun denken en voelen.en De vormgegeven kloof tussen De website van Theater SchriftinLucifer is ontworpen Turkije en Europa, oost en west wordt overbrugd. door Cecile Brommer. Alle opmerkingen over inhoud en vormgeving van de site graag via Als het aan hetmailadres. slot van de film Bayram is, als Susanne dan Ayten in haar bovenstaand armen sluit, als Nejat dan aan het water wacht (de hele aftiteling lang) tot Ali terugkomt van zijn boottocht (hoewel THEATER SCHRIFT LUCIFER bestaat uit:gesuggereerd wordt dat hij dood is), dan is dat allemaal niet voor niets. Dat Turkse feest gedenkt een verhaal dat de Koran deelt met het Oude Testament: Gods teruggave van Isaac aan LUCIFERS DENKPISTE Abraham (Ibrahim). Nejat vurige vertelt essays, Susanne brandende dat hij als kind angst had voor het - vlammende analyses, kritieken, hete verhaal, hoe God een vader de opdracht gaf zijn zoon voor hem te offeren. schotschriften en ander denkwerk over theater nu En hij vroeg zijn vader hoe hij zou hebben gehandeld, in Ibrahims geval. Ali zweerde dat hij zijn zoon zou zelfs een een vijand van God zou Op elk gewenst moment kanbeschermen, op Lucifershij Denkpiste bijdrage hebben gemaakt, een drift die hem op het randje van de hemel gehouden worden geplaatst. De Denkpiste biedt ruimte voor hartstochtelijke zou hebben. argumentatie, langzame gedachten en tijdloze inzichten, over elk Leven op deonderwerp grens. denkbaar dat het (inter)nationale theaterveld betreft.

Wie een (voorstel) tot een bijdrage heeft, is van harte uitgenodigd dit En toch. te maken via [email protected]. kenbaar Het iskeer meerper eenjaar hoop die de de filmartikelen uitspreekt, realiteit.gebundeld. Een worden uitdan deeen Denkpiste Het is niet zo, dat we transcendent zijn. We leven inSCHRIFT een tijd LUCIFER die precies daarnaar op weg is. THEATER dingen zijn in beweging, liggen niet -Deinternettijdschrift over theater - vast. Dat maakt het onvatbaar. Onkaderbaar Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. Vooral: onstuurbaar, de wereld van vandaag. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Elk Omdat de oude categorieën niet meer gelden. najaar verschijnt een themanummer, telkens onder een andere gasthoofdredacteur. Lucifer # 5 / 2007 stond onder gasthoofdredactie van Chris Keulemans

Undheeft hält den Jahren neuen seine Hände hin en als lieben thema:jungen Theater vannach de Toekomst. Lucifer # 8 / 2009 stond onder gasthoofdredactie van Ger Groot en Ik thema: geloof dat het weefsel van het menselijk bestaan eeuwig is. in het heeft als Slechteriken; de vele gezichten van het kwaad We kunnen het patroon in dat weefsel door middel van de kunst theater onthullen, maar we zijn nietstond de scheppers Lucifer misschien # 10 / 2010, het jubileumnummer, onder van dat patroon; wij zijn allemaal samen het weefsel zelf. En ook dit:thema als het ‘Waar voor de‘t gasthoofdredactie van Annemie Vanackere en heeft als kunstenaar en de toeschouwer een van de grootste bronnen van gras groener is’: over inspirerende buitenlandse theaterpraktijken.geluk het niet-zijn het patroon van van de Waarheid te ontdekken, Lucifer is # om 12 /onder 2011, onder gasthoofdredactie Rob Riemen, eenenpatroon waarvan we zelf intrinsiek deelheeft uitmaken, dan ligt oprichter directeur van het Nexus Instituut, als thema: onze grootste troost in de mystieke overgave aan die onderliggende ‘Laatste werken; wat vertellen kunstenaars ons vlak voor hun dood?’ Waarheid – een geheel actieve overgave, met onze volledige geestkracht, creatief, als in geheel; iets waarvan Woolf zelf zei: ‘het OP DE PISTE grootste genot dat ik ken’.54correspondent - Een telkens wisselende Lucifer Datredactie zegt de Engelse filosofeSchrift en schrijfster De van Theater LuciferCharmaine plaatst Craig over de waarheid die ze vond bij Virginia Woolf, omdat ze haar erinnaar herkende. theaterpersoonlijkheden op de denkpiste.waarheid Zij kunnen eigenHet keuze verlangen om achter de werkelijkheid te zien wat er werkelijk, daar achter de ofwel op eenzame hoogte of juist onder de mensen hun gedachten werkelijkheid, aan de ons handdelen. is. En dat we dan, dan pasberichten zien wat we zagen.de over de wereld met Correspondenten vanuit Niet dat wedenkruimte zien wat weover kennen, wat we herkennen, wat ons openbare de wereld, zichzelf enmaar het dat theater. U bent overdondert, uitdaagt, ons het onverwachte biedt. Zodat we ons van harte uitgenodigd zich hiervoor kandidaat te stellen. herkennen in de onmacht. Door de focus, de verdunning, de uitzuivering tot de essentie.

Praktisch En zo zijnSchrift we terug bij Lucebert. Theater Lucifer kan gratis online worden gelezen en geprint. Ook kunt u een nummer integraal en/of per artikel via Acrobat Die dat wat we kennen, in het absurde, om tot magischkan ritueel Reader downloaden enlostrok indientot gewenst uitprinten. Opeen aanvraag de te worden. Het is de wereld verkleind tot drie ouder-kindparen, het zijn redactie een printversie (tegen kostprijs) toezenden. de pompende machines in de grauwe fabriek in Dancer in the Dark die het pompende ritme worden van een musicallied. Het is de actrice in Het laatste Contact vuur correspondentie die in een monoloog vertelt over deworden liefde die ze voelt voor de man Alle kan verzonden naar die wellicht medeplichtig is aan de dood van haar zoon, tot ze niet verder [email protected]. kan, als ze geen woorden meer vindt voor het verdriet dat in haar druist, stottert, stottert, tot haar hele lijf stottert en schokt en schokt en schokt, Feiten minutenlang. Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Daar lost ze op. Lucifer verschijnt twee keer per jaar en is gratis te bezoeken en te downloaden op www.theaterschriftlucifer.nl. Het tijdschrift De grens tussen realiteit en illusie, tussen werkelijkheid en fictie. ligt in print in een aantal theaterbibliotheken, zoals het TIN en de Daar wordt het transcendent. bibliotheken van de grotere kunstvakopleidingen. Op aanvraag bij de En dan, dan hoop je dat het gebeurt. Dat het mysterie zich ontvouwt. redactie kan een printversie tegen kostprijs worden toegezonden.

36 1


Dat de betekenis van alles, het ‘ik’ van alles, de bedoeling zich over de werkelijkheid verspreidt. Zoals wat een blos doet. Die laat zien dat er iets is, maar wat je te zien krijgt, is slechts een blos. 55 Even val je met iets samen. Een stilte. Waar alleen de binnenkant van je hoofd is. Want dat is LUCIFER waar we naar verlangen: dat wat ons naar binnen leert THEATER SCHRIFT kijken. - contactgegevens en informatie Wie zich over geeft, geeft zich gewonnen. Zietredactie met nieuwe de dingen zoals ze zijnkan in hun kern.worden op het De vanogen Theater Schrift Lucifer bereikt mailadres: Du musst das Leben nicht verstehen, [email protected] dann wird es werden wie ein Fest. lass dirSchrift jeden Lucifer Tag geschehen De website vanUnd Theater is ontworpen en vormgegeven so wie ein Kind im Weitergehen door Cecile Brommer. von over jedeminhoud Wehenen vormgeving van de site graag via Alle opmerkingen sich viele Blüten schenken lässt. bovenstaand mailadres. SCHRIFT Sie aufzusammeln und uit: zu sparen, THEATER LUCIFER bestaat das kommt dem Kind nicht in den Sinn. DENKPISTE Es löst sie leise aus den Haaren, LUCIFERS drin sie sovurige gern gefangen waren, - vlammende analyses, essays, brandende kritieken, hete und hält den lieben jungen Jahren nu schotschriften en ander denkwerk over theater nach neuen seine Hände hin.56

Op elk gewenst moment kan op Lucifers Denkpiste een bijdrage worden geplaatst. De Denkpiste biedt ruimte voor hartstochtelijke argumentatie, langzame gedachten en tijdloze inzichten, over elk Annet Bremen studeerdedat in 2011 aan de opleidingtheaterveld Writing for Performance denkbaar onderwerp het af (inter)nationale betreft. op de HKU. Haar afstudeerstuk Nachtijs of het nut van handen werd genomineerd Wie een (voorstel) tot een bijdrage heeft, is van harte uitgenodigd dit voor PTa Verse Tekst 2011. Sinds haar afstuderen is ze werkzaam als schrijver kenbaar te maken via [email protected]. van toneel en poëzie. Samen de metartikelen Koen Caris, Schalk en gebundeld. Ninke Overbeek Een keer per jaar worden uitSytze de Denkpiste richtte ze De Kosmonaut op, een podium voor nieuwe theaterteksten in Den Haag. THEATER SCHRIFT LUCIFER - internettijdschrift over theater -

Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Elk najaar verschijnt een themanummer, telkens onder een andere gasthoofdredacteur. Lucifer # 5 / 2007 stond onder gasthoofdredactie van Chris Keulemans

Noten en heeft als thema: Theater van de Toekomst. Lucifer # 8 / 2009 stond onder gasthoofdredactie van Ger Groot en 1 Moeyaert 2010 heeft alsBart thema: Slechteriken; de vele gezichten van het kwaad in het 2 Krog 2005, 71 theater 3 is uitgave van het Nexus Instituut, datonder het Europese cultuurgoed Lucifer #Het 10boek / 2010, het 55 jubileumnummer, stond gasthoofdredactie bestudeert in van zijn ‘kunstzinnige, levensbeschouwelijke en thema filosofische ‘t Annemie Vanackere en heeft als ‘Waar samenhang, om zoinspirerende inzicht te bieden in eigentijdsetheaterpraktijken. vragen en uitdagend vorm gras groener is’: over buitenlandse te geven aan het cultuurfilosofische debat.’ Riemen Nexus Instituut Homepage. Lucifer # 12 / 2011, onder gasthoofdredactie van Rob Riemen, 4 Oprichter-directeur van het Nexus Instituut en hoofdredacteur van het oprichter en directeur van het Nexus Instituut, heeft als thema: tijdschrift. ‘Laatste werken; wat vertellen kunstenaars ons vlak voor hun dood?’ 5 Riemen 2010a, 5 6 Eksteins 2010, 127 OP DE PISTE 7 Riemen 2010a, 5 - Een telkens wisselende Lucifer correspondent 8 Snijders 2010, 48 9 Otten 2009, 22 De redactie van Theater Schrift Lucifer plaatst 10 Verbrugge 2004, 223 theaterpersoonlijkheden op de denkpiste. Zij kunnen naar eigen keuze 11 Ibidem, 223 ofwel op eenzame hoogte of juist onder de mensen hun gedachten 12 Ibidem, 223 over wereld230 met ons delen. Correspondenten berichten vanuit de 13 de Ibidem, openbare denkruimte over de wereld, zichzelf en het theater. U bent 14 Ibidem, 235 van harte uitgenodigd zich hiervoor kandidaat te stellen. 15 Ibidem, 244 16 Wenders 1987, 78 Praktisch 17 Caldwell 1991, 47 Theater Schrift 1987, Lucifer kan gratis online worden gelezen en geprint. 18 Wenders 14-16 Ook kunt u een nummer 19 Caltvedt 1992, 125 integraal en/of per artikel via Acrobat Reader downloaden 20 Caldwell 1991, en 50 indien gewenst uitprinten. Op aanvraag kan de redactie een printversie (tegen kostprijs) toezenden. 21 Ibidem, 50 22 Ibidem, 48 Contact 23 Caltvedt 1992, 123 Alle 24 correspondentie Eliade 1963, 88 kan verzonden worden naar [email protected]. 25 Caltvedt 1992, 125 26 Derrida 1984, 20-21 Feiten 27 Lao Tzu 1963, 25 Theater Schrift 1991, Lucifer 28 Caldwell 52 is een gratis internettijdschrift over theater. 29 Lucifer Laostaan Tzu 1963, 62 In kritieken, beschouwingen en toneelteksten. 30 verschijnt Wenders 1987, 163 keer per jaar en is gratis te bezoeken en Lucifer twee 31 downloaden Caldwell op 1991, 53 te www.theaterschriftlucifer.nl. Het tijdschrift 32 Jacobi 1978, 353 ligt in print in een aantal theaterbibliotheken, zoals het TIN en de 33 Eksteins 2010, bibliotheken van de 127 grotere kunstvakopleidingen. Op aanvraag bij de 34 Lucebert 47 redactie kan een1953, printversie tegen kostprijs worden toegezonden.

37 1


35 Het motto van Luceberts eerste bundel Apocrief/De Analphabetische naam. Het zijn de laatste woorden van een frase uit de geloofsbelijdenis van Nicea, het Credo in de rooms-katholieke Latijnse liturgie. 36 Uit het gedicht Ik tracht op poëtische wijze. Lucebert 1953, 48 37 Eugelink 2007,LUCIFER 155 THEATER SCHRIFT 38 Ibidem, 156 - contactgegevens en informatie 39 Citaat van Bertus Aafjes. Vaessens 2001, 13 40 Ottenvan 2009, 59 De redactie Theater Schrift Lucifer kan bereikt worden op het 41 Ibidem, 21 mailadres: 42 Ibidem, 162 [email protected] 43 Ibidem, 162 44 Ibidem, 161 De website van Theater Schrift Lucifer is ontworpen en vormgegeven 45 Ibidem, 52 door Cecile Brommer. 46 Ibidem, 40 Alle opmerkingen over inhoud en vormgeving van de site graag via 47 Ibidem, 55 bovenstaand mailadres. 48 Girard 1986, 7-9 49 Broeren 2008 THEATER SCHRIFT LUCIFER bestaat uit: 50 Z.a. 2007, 6 51 Otten 2009, 40 LUCIFERS DENKPISTE 52 Ibidem, 40-41 -53 vlammende analyses, vurige essays, brandende kritieken, hete Z.a. 2007, 6 schotschriften en ander denkwerk over theater nu 54 Craig 2010, 114 55 Otten 2009, 49 Op moment kan op Lucifers Denkpiste een bijdrage 56 elk gewenst Rilke 2006, 165

worden geplaatst. De Denkpiste biedt ruimte voor hartstochtelijke argumentatie, langzame gedachten en tijdloze inzichten, over elk denkbaar onderwerp dat het (inter)nationale theaterveld betreft. Wie een (voorstel) tot een bijdrage heeft, is van harte uitgenodigd dit kenbaar te maken via [email protected]. Een keer per jaar worden de artikelen uit de Denkpiste gebundeld. THEATER SCHRIFT LUCIFER - internettijdschrift over theater Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Elk najaar verschijnt een themanummer, telkens onder een andere gasthoofdredacteur. Lucifer # 5 / 2007 stond onder gasthoofdredactie van Chris Keulemans

en heeft als thema: Theater van de Toekomst. Lucifer # 8 / 2009 stond onder gasthoofdredactie van Ger Groot en heeft als thema: Slechteriken; de vele gezichten van het kwaad in het theater Lucifer # 10 / 2010, het jubileumnummer, stond onder gasthoofdredactie van Annemie Vanackere en heeft als thema ‘Waar ‘t gras groener is’: over inspirerende buitenlandse theaterpraktijken. Lucifer # 12 / 2011, onder gasthoofdredactie van Rob Riemen, oprichter en directeur van het Nexus Instituut, heeft als thema: ‘Laatste werken; wat vertellen kunstenaars ons vlak voor hun dood?’ OP DE PISTE - Een telkens wisselende Lucifer correspondent De redactie van Theater Schrift Lucifer plaatst theaterpersoonlijkheden op de denkpiste. Zij kunnen naar eigen keuze ofwel op eenzame hoogte of juist onder de mensen hun gedachten over de wereld met ons delen. Correspondenten berichten vanuit de openbare denkruimte over de wereld, zichzelf en het theater. U bent van harte uitgenodigd zich hiervoor kandidaat te stellen. Praktisch Theater Schrift Lucifer kan gratis online worden gelezen en geprint. Ook kunt u een nummer integraal en/of per artikel via Acrobat Reader downloaden en indien gewenst uitprinten. Op aanvraag kan de redactie een printversie (tegen kostprijs) toezenden. Contact Alle correspondentie kan verzonden worden naar [email protected]. Feiten Theater Schrift Lucifer is een gratis internettijdschrift over theater. In Lucifer staan kritieken, beschouwingen en toneelteksten. Lucifer verschijnt twee keer per jaar en is gratis te bezoeken en te downloaden op www.theaterschriftlucifer.nl. Het tijdschrift ligt in print in een aantal theaterbibliotheken, zoals het TIN en de bibliotheken van de grotere kunstvakopleidingen. Op aanvraag bij de redactie kan een printversie tegen kostprijs worden toegezonden.

38 1

HET ONZEG- EN ONZICHTBARE

Recommend Documents