Het Ondernemende Dorp
Twijzel
Twijzel, maart 2010
Ondernemend dorp Twijzel
Aanleiding De komende jaren hebben we te maken met een periode van krimp en bezuinigingen bij zowel de gemeentelijke als de rijksoverheid. Dit zou kunnen betekenen dat bestuurders de komende tijd met louter een somber verhaal “de boer op moeten” richting hun burgers in de verschillende dorpen. Het is dan wellicht des te meer aardig om, bijvoorbeeld via de pilot “het ondernemende dorp”, te kunnen laten zien dat er door creatief benutten van de mogelijkheden in de dorpen, het desondanks mogelijk is impulsen te geven aan de leefbaarheid van dezelfde dorpsgemeenschappen. Het is zaak je vooral niet apathisch neer te leggen bij de “onvermijdelijke” neerwaartse spiraal. Met creativiteit wordt vooral bedoeld dat zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van en aansluiting wordt gezocht bij de positieve energie en kenmerken die onmiskenbaar in elk dorp aanwezig zijn. Het gaat er uitdrukkelijk niet om wensenlijstjes in te leveren bij de gemeente met de vraag of even voor de financiering kan worden gezorgd. De Gemeente Achtkarspelen is daarom in Twijzel met de pilot 'Het Ondernemende Dorp' gestart. Een aantal inwoners is door de gemeente gevraagd in deze pilot te participeren. Een project dat deel uitmaakt van de campagne 'De Zilveren Kracht van Fryslân' die Partoer CMO Fryslân in opdracht van de Provincie uitvoert. Via de pilot 'Het Ondernemende Dorp' de ervaring en expertise van oudere inwoners gebruiken en bundelen met als resultaat dat het dorp zelf haar voorzieningen kan opzetten en onderhouden. Dat is het doel van 'Het Ondernemende Dorp'. Door middel van de handleiding 'Het Ondernemende Dorp' kunnen inwoners stap voor stap problemen en wensen in het dorp in kaart brengen en op basis daarvan een goed doortimmerd plan maken. Dat plan helpt hen vervolgens om de gewenste voorziening daadwerkelijk op te zetten, waar het hele dorp van kan profiteren. Bouwstenen plan Twijzel is zo'n dorp waar nagenoeg geen voorzieningen meer zijn en waar de vergrijzing en krimp bovengemiddeld zijn. Ten behoeve van de inwoners van Twijzel hebben drie inwoners de handschoen opgepakt en zijn gestart met ideevorming over Twijzel’. Om het huidige voorzieningenpeil te behouden/op te waarderen en te versterken zijn de volgende samenhangende ideeën opgevat: • Realiseren kunstgrasveld op bestaande sportaccommodatie, met nieuwe gezamenlijke kantine/kleed voorziening en parkeerruimte waardoor huidige sportactiviteiten geclusterd kunnen worden. Hierdoor komt het huidige korfbalveld vrij voor andere ontwikkelingen. • Clusteren van de twee basisscholen in een Multifunctionele Accommodatie (MFA), naast het nieuwe kunstsgrasveld of een elders aansprekende locatie. • Geschikt maken van de huidige korfbalvelden voor woningbouw of MFA. • Realiseren (starters)woningen en / of (senioren)appartementen op de huidige schoollocaties en/of op de plek waar zich thans gedateerde ouderenwoningen bevinden. • Ontwikkelen van de gronden waar momenteel de ouderenwoningen staan.
2
Effecten van het plan Maatschappelijk gezien zijn de belangrijkste effecten van het plan: • Behoud van sportvoorzieningen in het dorp (voetbal, korfbal etc.). De sportvoorzieningen zijn naast het dorpshuis de ontmoetingsplaats voor inwoners en bepalen deze voorzieningen voor een zeer belangrijk deel de leefbaarheid van het dorp Twijzel. Bovendien is de aanwezigheid van goede sportvoorzieningen een belangrijke voorwaarde voor gezinnen om in het dorp te komen wonen of te blijven wonen. • Het nieuwe kunstgrasveld is langer bespeelbaar dan de huidige velden. In de huidige situatie worden wedstrijden/trainingen afgelast bij slecht weer en is het veld onbespeelbaar. Bovendien is een kunstgrasveld langer in het seizoen te benutten. Dit betekent dat het kunstgrasveld in de plaats kan komen van de huidige twee velden. Vervolgens zal de aanwezigheid van een kunstveld aan de verenigingen allerlei nieuwe uitdagingen bieden mbt de exploitatie van een dergelijk veld. Zoals het aantrekken van huurders/gebruikers in de "vrije uren". Het vrijkomende veld kan benut worden voor de multifunctionele accommodatie. Bovendien kan het kunstgrasveld in de zomer ook gemakkelijk worden gebruikt voor het kaatsen en het spelen van tennis. Daarnaast is het mogelijk een optimale accomadatie te gebruiken voor een voetbal- of korfbalschool. Dit gebruik kan ook een belangrijke drager zijn voor toekomstige exploitatie. Door de uitgebreidere mogelijkheden van het veld is het voor relatief kleinere verenigingen gemakkelijker om hun elftallen gevuld te krijgen en hun vereniging dus overeind te kunnen houden. Dit kan omdat ook de vrijdag- of maandagavond gebruikt kunnen worden voor het spelen van competititiewedstrijden. • De huidige basisscholen zijn relatief klein van opzet. Door de demografische krimp, is de verwachting dat de scholen het alleen niet kunnen bolwerken. Fysiek samengaan in 1 gebouw kan de redding zijn van de basisscholen. Hierdoor kunnen voorzieningen gedeeld worden waardoor kosten bespaard worden. In onze plannen gaan we uit van een MFA op het huidige sportveld. Aan de twee basisscholen kunnen aanvullende voorzieningen worden toegevoegd (thematische en commerciële dragers). Belangrijkste effect is het behoud van basisonderwijs in Twijzel. • De achterblijvende schoollocaties kunnen benut worden voor ouderenhuisvesting met passende voorzieningen of voor starterwoningen. De vrijkomende seniorenwoningen zijn vrij eenvoudig up te graden tot jongerenhuisvesting. Voor beide doelgroepen is extra ruimte nodig in Twijzel: senioren hebben nu geen goede huisvestingsmogelijkheden en betaalbare starterwoningen zijn onvoldoende voorradig.
3
Het hele plan is een prachtige vorm van clustering waarin rekening wordt gehouden met de demografische ontwikkelingen met behoud van leefbaarheid voor de toekomst, namelijk doordat: • Sportverenigingen nog meer gaan samenwerken, bijvoorbeeld door gebruik te maken van één kantine wordt er minder druk op de vrijwilligers gelegd • De korfbalclub Olympia biedt de korfbalsport aan voor de inwoners van meerdere dorpen (Twijzel, Twijzelerheide, Zwagerbosch, Kootstertille). Door de kwaliteitsimpuls van de accommodatie kunnen al deze dorpen beter worden bediend. • Er ontstaat één schoolgebouw. Hierdoor kan er bijvoorbeeld in grotere groepen worden gegymd, wordt er efficiënter met middelen omgegaan, kan er een betere bibliotheek worden samengesteld, wordt tweestrijd in het dorp voorkomen en wordt de saamhorigheid vergroot. • Ouderen krijgen een prachtige nieuwe plek om te wonen en zullen langer hun steentje bijdragen aan de lokale economie. • Starters krijgen meer mogelijkheden. • Er ontstaan weer mogelijkheden tot sociale woningbouw. Mogelijke actoren • Inwoners Twijzel/vereniging Plaatselijk Belang • Sportverenigingen • Provincie • Gemeente • Woningbouwcorporatie(s) (hebben thans de bestaande ouderenwoningen in bezit) • Ondernemers • ontwikkelaar (Fooq) specialisme in complexe vastgoedontwikkelingen waarbij tevens scholen zijn betrokkken. Financiële paragraaf Het realiseren van extra voorzieningen kost geld. Deels kunnen deze kosten worden terugverdiend door grond- en vastgoedopbrengsten. Deels worden de kosten vertaald in ‘maatschappelijk rendement’: handhaving inwoners, overeind houden voorzieningen en blijvend leefklimaat. Een eerste ruwe kosten-batenanalyse is hieronder bijgevoegd:
4
Verwachte kosten-baten overzicht Totaalproject. In onderstaande tabel wordt aangegeven wat de verwachte kosten en baten zijn. Post
Opbrengsten (in Euro)
aanleg kunstgrasveld realisering nieuwe parkeergelegenheid inclusief kosten aan te kopen grond realisering nieuwe sportkantine/kleedgelegenheden
Kosten (in Euro) 500.000,00 75.000,00
200.000,00
onvoorzien Totaal geschatte opbrengst locatie Lytse Wiman FASE 2 scholen E 225,000,00 geschatte grondopbrengst locatie Oanrin FASE 2 scholen E 300.000,00 Conform ontwikkeld voorlopig bouwplan (15 kavels) op basis van E 135,00 excl.btw. per m2 x geschat 00.52.50 ha = E 840.000,0 - infra geschat op E 100.000,00 =
Kosten
100.000,00 875.000,00
740.000,00
zelfwerkzaamheden bij realisering sportcomplex en parkeervoorziening
50.000,00
subsidies provincie ed
30.000,00
gem Achtkarspelen ivm besparing onderhoud
55.000,00
Totaal
875.000,00
5
Haalbaarheid Het plan houdt rekening met belangrijke ontwikkelingen en voorwaarden: • In het plan wordt geanticipeerd op de mogelijke krimp, door alleen te kiezen voor inbreiding en daarmee toch het voorzieningenniveau op peil te houden en zelf kwalitatief te verhogen. Immers voor een leefbaar dorp zal er een diversiteit aan mensen moeten zijn die kan sporten, naar school kan gaan, kan werken en tezamen kan komen. • Het is een budgetneutraal project. Doordat het oude korfbalveld vrij komt voor projectontwikkeling wordt een carroussel gestart van vernieuwing. • Er is binnen de verenigingen en het dorp breed draagvlak voor de plannen en er zijn al verschillende partijen die graag in het plan willen participeren.
Werkgroep Twijzel en Partoer
6
