Het KMO-Rapport Vlaanderen

Editie 2010

Het KMO-Rapport Vlaanderen De financieel-economische gezondheid van de Vlaamse KMO in beeld

Het KMO-Rapport Vlaanderen De financieel-economische gezondheid van de Vlaamse KMO in beeld

UNIZO-Studiedienst Graydon Belgium nv, departement research januari 2011

Uitgave van UNIZO vzw & Graydon Belgium nv

Redactie Gilles Vandorpe (Economisch Adviseur UNIZO-Studiedienst)

Gegevens Eric Van den Broele (Graydon Business Academy - Research) Peter Thijs (Programmatie Graydon Belgium nv)

Begeleidingscomité Johan Bortier (Directeur UNIZO-Studiedienst) Eric Van den Broele (Deputy Senior Manager Research Graydon Belgium nv)

Contact Secretariaat UNIZO-Studiedienst

Graydon Belgium nv

Spastraat 8, 1000 Brussel

Uitbreidingstraat 84-b1

Tel: 02 238 05 31

Tel: 03 280 88 55

Fax: 02 238 07 94

Fax: 03 280 88 99

[email protected]

[email protected]

www.unizo.be www.graydon.be

Overname en gebruik van dit onderzoek wordt aangemoedigd mits dubbele bronvermelding “Graydon Belgium - UNIZO”. Deze brochure is louter ter informatie opgesteld. De gegevens zijn ontwikkeld op basis van de Graydon-databanken. De verwerking ervan gebeurde door de UNIZO-Studiedienst. Uitgevers, informatieverstrekker noch auteurs kunnen aansprakelijk gesteld worden voor mogelijke onnauwkeurigheden. De uiteindelijke interpretatie van de gegevens is voor rekening van de lezer.

5

KMO-rapport Vlaanderen 2010

Inhoud Inleiding

8

1. Methodologie

10

2. De KMO in cijfers

12

2.1 Evolutie aantal KMO’s in België

12

2.2 KMO’s volgens leeftijdscategorie

13

2.3 KMO’s volgens juridische vorm

14

2.4 KMO’s volgens sector

15

2.5 KMO’s volgens tewerkstellingsklassen

17

3. Financiële ratio’s van de Vlaamse ondernemingen

18

3.1 Productiviteit: bruto toegevoegde waarde in verhouding tot de personeelskosten

18

3.2 Nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen

19

3.3 Solvabiliteit

20

3.4 Graad van financiële onafhankelijkheid

22

3.5 Dekking vreemd vermogen door cashflow

23

3.6 Liquiditeit

25

3.7 FiTo®-meter van de Vlaamse KMO

26

6


4. Andere financieel-economische gegevens van de Vlaamse KMO’s

28

4.1 Aantal dagen leverancierskrediet

28

4.2 Aantal dagen klantenkrediet

29

4.3 Investeringen in materiële vaste activa

30

4.4 Bedrijfsresultaat

32

4.5 Eigen vermogen

33

5. Multiscore van de Vlaamse KMO

35

6. Barometer voor de gezondheid van de KMO in 2010

42

6.1 Faillissementen

42

6.2 Dagvaardingen

44

7. Conclusie

45

Financiële ratio’s van de Vlaamse KMO-vennootschappen (FiTo®-meter)

45

Andere financieel-economische gegevens

47

Multiscore van de Vlaamse KMO’s

47

Knipperlichten voor 2010

48

Lijst van afkortingen

49

Lijst van tabellen en grafieken

50

Tabellen

50

Grafieken

51

Bijlagen

53

7


Inleiding Het KMO-Rapport Vlaanderen is met deze uitgave aan zijn derde editie toe. Met het rapport willen UNIZO en Graydon de financieel-economische conditie van de Vlaamse KMO’s in kaart brengen over een langere periode. De onder-

bekijken en opvolgen. De cijfers in het KMO-Rapport, op de faillissementscijfers na, werden op 25 november 2010 afgesloten. Op dat ogenblik

zochte periode betreft deze van 2000 tot 2009. Binnen deze

waren 97,3% van de jaarrekeningen voor 2009 beschikbaar.

tijdspanne kunnen we de effecten van onder andere de inter-

We bekijken zowel de financieel-economische gezondheid

netzeepbel voor de Vlaamse KMO mee in kaart brengen en de heroplevende economie vanaf het voorjaar van 2003. De gevolgen van de kredietcrisis – die sinds half 2008 woedt - en de daaropvolgende economische crisis is dan ook grotendeels opgenomen in de cijfers.

van de vennootschappen tot en met 50 werknemers alsook de prestaties van de eenmanszaken. De cijfers voor de vennootschappen zijn hoofdzakelijk gebaseerd op de gegevens uit de jaarrekeningen. Daarnaast beschikt Graydon Belgium nv ook over een eigen kwalitatief instrument, namelijk de multiscore.

Omdat we in dit rapport een eerste indruk willen geven van

De multiscore wenden we aan om de financieel-economische

de economische situatie in 2010, zullen we een aantal extra

toestand van enerzijds de vennootschappen én anderzijds de

gegevens opnemen in het KMO-Rapport. Deze cijfers zijn

eenmanszaken in beeld te brengen.

sneller beschikbaar dan de officiële geaggregeerde jaarrekeningen en fungeren daardoor als een eerste ‘barometer’ voor de financieel-economische gezondheid van de Vlaamse

In een eerste deel geven we een cijfermatig overzicht van het aantal KMO’s in België opgesplitst volgens regio. Het absolute

KMO’s in 2010.

aantal KMO’s wordt van naderbij bekeken, alsook het aantal

De cijfers zijn in eerste instantie interessant voor de onderne-

volgens sector en volgens tewerkstellingsklassen. We maken

mer zelf, die zich kan positioneren ten opzichte van andere KMO’s binnen een specifieke sector en het totaal van de KMO’s in Vlaanderen. Daarnaast is het rapport ook een informatie-

KMO’s volgens leeftijdscategorie, volgens juridische vorm, eveneens het onderscheid tussen KMO-vennootschappen en eenmanszaken. Samen vormen deze de groep van de KMO’s.

bron voor allerhande actoren die aan de hand van uitgebreid

In een tweede deel bekijken we een aantal financieel-economi-

en officieel cijfermateriaal, de financieel-economische ge-

sche parameters van de KMO-vennootschappen (dus zonder

zondheidstoestand van de Vlaamse KMO’s van naderbij willen

de eenmanszaken). Deze worden tevens samengevat in een

8


allesomvattende indicator: de FiTo®-score. De FiTo®-score is op

economische parameters onder de loep, namelijk het aantal

basis van jarenlang en nauwgezet onderzoek ontwikkeld door

dagen leverancierskrediet, het aantal dagen klantenkrediet,

professor emeritus Hubert Ooghe (Universiteit Gent en Vlerick

de investeringen in materiële vaste activa, het bedrijfsre-

Leuven Gent Management School) in nauwe samenwerking

sultaat en het eigen vermogen. Deze vijf parameters geven

met Graydon Belgium nv. De score wordt berekend op basis

– naast de eerder bekeken financiële ratio’s – eveneens een

van acht uitgewerkte ratio’s die in evenwichtige verhouding

idee van de financieel-economische gezondheid van de KMO-

tot elkaar worden geplaatst. Samen geven ze een duidelijk beeld over het al dan niet bestaan van financiële consistentie

vennootschappen.

binnen de onderneming. De verschillende ratio’s die in de

In het vierde deel bekijken we de multiscore voor de Vlaamse

berekening worden opgenomen omvatten de bruto toege-

KMO’s. De multiscore is een kwalitatieve analyse van Graydon

voegde waarde in verhouding tot de personeelskosten, de

om de financieel-economische gezondheid van de Vlaamse

nettorendabiliteit van de bedrijfsactiva voor belastingen, de

vennootschappen én eenmanszaken in beeld te brengen.

nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen, de

Naast financiële gegevens, die door hun aard bij een vol

graad van zelffinanciering, de graad van financiële onafhan-

jaar achterlopen, wordt hierbij ook gebruikgemaakt van

kelijkheid, de korte termijn financiële schuldgraad, de dekking

vinger-aan-de-polsparameters waardoor de evolutie van de

van het vreemd vermogen door de cashflow en tot slot de

multiscore ook inzicht geeft met betrekking tot de bewegin-

nettokasratio. De ratio’s worden ook apart in dit rapport

gen in 2010 tot en met de datum waarop deze studie werd

verwerkt, met uitzondering van de nettorendabiliteit van de bedrijfsactiva voor belastingen en de nettokasratio. We bekijken telkens eerst een aantal financieel-economische parameters afzonderlijk voor Vlaanderen, Brussel en Wallonië voor alle KMO-vennootschappen. Daarna bekijken we de ratio voor iedere sector afzonderlijk voor het totaal van de Vlaamse KMO-vennootschappen. In een derde deel nemen we nog vijf andere financieel-

afgesloten. In het laatste deel willen we een eerste indicatie brengen van de situatie in 2010. We doen dit aan de hand van 2 extra Graydon-datasets. De eerste dataset betreft het aantal faillissementen bij KMO’s en het bijhorende jobverlies. Ten tweede bekijken we het aantal dagvaardingen van KMO’s door de RSZ, het Fonds voor Bestaanszekerheid en het Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen.

9


1. Methodologie Het KMO-Rapport Vlaanderen wordt samengesteld aan de hand van gegevens die door Graydon Belgium nv verzameld worden. De basisdatabank van Graydon bevat alle Belgische actieve, passieve en slapende BTW-nummers (sinds juni 2004 de ondernemingsnummers)1. Anno 2010 betekent dit ongeveer 2.200.000 BTW-nummers waarvan ruim 1.045.000 actieve ondernemingsnummers (vennootschappen, eenmanszaken, parastatalen en VZW’s). De ondernemingsnummers worden van bij het ontstaan doorgegeven vanuit de Kruispuntbank voor Ondernemingen of genoteerd via onder meer de oprichtingsakte. Zowel vrije beroepen (dokters, advocaten,…) als VZW’s zijn niet opgenomen in de onderhavige cijfers gezien de aard van hun activiteiten. Naast de ondernemingsnummers werkt Graydon actief met de oprichtingsaktes en de lezing van het Belgisch Staatsblad om de accuraatheid van de gegevens te verhogen, alsook door bijvoorbeeld contacten te onderhouden met de rechtbanken, BTWadministraties en de RSZ. Elke mogelijke financieel-economische informatie die op de Belgische ‘informatiemarkt’ beschikbaar is wordt systematisch en gestructureerd verzameld en verwerkt. Een voortdurende aanvulling van deze informatie via individuele ondernemingsnummers gebeurt hoofdzakelijk op vier niveaus: online communicatie of communicatie via automatische dragers met verschillende officiële instanties, bijvoorbeeld de balansen van de Nationale Bank van België, de lijsten van geregistreerde aannemers,…; aanvulling en correctie van officiële informatie via allerhande publicaties op officieel niveau (Belgisch Staatsblad, protestenbladen, oprichtingsaktes,…); dagdagelijks doornemen van allerhande niet-officiële publicaties zoals dagbladen en tijdschriften; organiseren van een eigen poolingsysteem om op de hoogte te blijven van de meest recente ontwikkelingen (betalingservaringen, pooling ongedekte cheques, gedagvaarden in faling, RSZ-dagvaardingen, samenwerking met incassokantoren,…). De financiële cijfers in dit rapport hebben betrekking op de periode 2000 tot 2009 en werden afgesloten op 25 november 2010. Op dat moment waren 97,3% van de jaarrekeningen voor 2009 beschikbaar. Alles wat ratio’s en andere afgeleiden uit de jaarrekeningen betreft zijn in die mate beschikbaar om voldoende representatief te zijn voor de volledige KMO-populatie. We definiëren een KMO als een onderneming tot 50 werknemers. Andere gegevens zoals de multiscore, de evolutie van de faillissementen, de dagvaardingen RSZ,... zijn vinger-aan-de-polsgegevens die tot bovengenoemde afsluitdatum werden verwerkt. In deel 2 – de KMO in cijfers - maken we een onderscheid tussen verschillende juridische vormen. Namelijk de NV, BVBA, EBVBA, diverse commanditaire en coöperatieve vennootschappen, de eenmanszaak, de vennootschap onder firma en overige juridische vormen. Onder de categorie ‘overige’ vallen alle andere entiteiten die niet onder de vorige juridische vormen ressorteerden. Deze andere entiteiten zijn onder meer: Europees samenwerkingsverband Europees economisch samenwerkingsverband Landbouwvennootschap Vereniging naar buitenlands recht Stille handelsvennootschap Feitelijke vereniging Vereniging met sociaal oogmerk … De verschillende gehanteerde sectoren zijn gebaseerd op de vernieuwde nacebel nomenclatuur die sinds januari 2008 gebruikt wordt. De gehanteerde sectoren bestaan uit de volgende nacebelgroepen:

1 Actieve ondernemingsnummers wijzen op nog bestaande bedrijven. Passieve ondernemingsnummers wijzen op stopgezette bedrijven en zijn belangrijk om de historiek van de cijfers weer te geven. Slapende ondernemingsnummers wijzen op bestaande bedrijven zonder activiteit.

10


Sector Automobielsector (handel & onderhoud) Bouwnijverheid Communicatie & IT Detailhandel Financiële diensten Gezondheidszorg Groothandel

Nacebelgroep(en) 45 41 - 42 - 43 58 - 59 - 60 - 61 - 62 - 63 47 64 - 65 - 66 75 - 86 - 87 - 88 46.200 tot 46.900

Handelsbemiddeling

46100

Horeca

55 - 56

Industrie: Agro, bosbouw en visserij Industrie: chemie

01 - 02 - 03 20 - 21 - 22 - 23

Industrie: vervaardiging hout(producten)

16 - 31

Industrie: vervaardiging ICT en elektronica

26 - 27

Industrie: vervaardiging metaal(producten)

24 - 25

Industrie: vervaardiging papier, druknijverheid

17 - 18

Industrie: vervaardiging textiel, kleding en leer

13 - 14 - 15

Industrie: Vervaardiging Voedingsmiddelen Overige Industrie Overige pers. diensten Vervoer & logistiek Zakelijke diensten & immobiliën

10 - 11 - 12 05 - 06 - 07 - 08 - 09 -19 - 28 - 29 -30 - 32 - 33 - 35 - 36 - 37 96.100 49 - 50 - 51 - 52 - 53 68 - 69 - 70 - 71 - 73 - 74 - 77 - 78 - 79 - 80

In deel 3 en deel 4 bekijken we een aantal financiële ratio’s en financieel-economische parameters van de KMO’s, die worden beoordeeld op basis van hun mediaanwaarde. Er wordt gebruik gemaakt van de mediaanwaarde in plaats van het gemiddelde omdat op die manier de centrale tendens kan worden weergegeven zonder dat er vertekening wordt veroorzaakt door de extreme waarden van sommige individuele ratio’s. Op het einde van het derde deel worden de verschillende ratio’s samengevat in een allesomvattende indicator: de FiTo®-score. De FiTo-score wordt, zoals eerder aangegeven berekend op basis van acht ratio’s die samen uitdrukking geven aan het al dan niet bestaan van financiële consistentie. Vervolgens wordt de verkregen waarde – als gevolg van een logittransformatie2 steeds een getal tussen 0 en 1 - gepositioneerd ten opzichte van de referentiepopulatie waardoor voor het individuele bedrijf bepaald wordt welke de kwalitatieve plaats is die zij ten opzichte van haar collega’s inneemt. De individuele bedrijven worden binnen deze studie gebundeld tot sectoren. In deel 5 gaan we de financieel-economische toestand na van de Vlaamse vennootschappen én eenmanszaken aan de hand van de multiscore van Graydon. Deze multiscore geeft een overzicht van de kans op een faillissement en het perspectief op groeipotentieel van de ondernemingen binnen een sector. De multiscore deelt een sector in risicoklassen in. Daarvoor maakt de multiscore gebruik van een multidisciplinaire evaluatie van de gezondheid of ongezondheid van ondernemingen en het mogelijk groeipotentieel er van en wijst deze dan een score toe van 0 tot 100. De volledige score rust op 3 peilers. Ten eerste zijn er de ‘feiten.’ Dit is een mix van gegevens die Graydon met de grootst mogelijke systematiek in haar databank opneemt (RSZ-dagvaardingen, incassodossiers, ongedekte cheques…). Deze gegevens, in totaal een 80-tal, spelen een essentiële rol in de kredietbeoordeling en worden telkens gewogen naar relevantie, anciënniteit en periodiciteit. Ten tweede verwerkt Graydon de jaarrekeningen van de bedrijven. In samenwerking met de Vlerick Leuven Gent Management School werd eerder vastgesteld welke ratio’s vooral bepalend zijn voor succes en faling van ondernemingen. Deze ratio’s worden ook gewogen naar relevantie en in de scoring geïntegreerd. Deze informatie kan uiteraard niet aangewend worden bij bedrijven die geen publicatieplicht hebben. Daarom wordt voor niet publicatieplichtige ondernemingen - indien nodig gebruik gemaakt van ander statistisch materiaal. Concreet betreft het onder andere de sector waarin een onderneming actief is, de leeftijd van een onderneming,… Ten derde zijn er de ‘betalingservaringen.’ Dit zijn gegevens over het betalingsgedrag van ondernemingen verkregen via het eigen informatienetwerk van Graydon. Het betalingsgedrag geeft immers, los van balansen en ander feitenmateriaal, een indicatie van de ‘moraal’ van de onderneming. De multiscore laat op die manier toe om evaluaties te maken over gehele activiteitssectoren en is daarmee een waardevol instrument binnen het kader van dit rapport.

2

1 logit x = ______ (1+eˉ x )

11


2. De KMO in cijfers Dit deel voorziet in een uitgebreid pakket aan cijfermateriaal in verband met KMO’s, zij het KMO-vennootschappen of eenmanszaken3. Als eerste analyseren we de evolutie van het totaal aantal KMO’s in België en de gewesten voor de periode 2000 tot 2009. Ten tweede bekijken we het aandeel van KMO-vennootschappen en eenmanszaken volgens leeftijdscategorie binnen het totaal aantal KMO’s volgens gewest in 2009. Ten derde gaan we na wat de evolutie is van het aantal KMO’s volgens juridische vorm en per gewest, opnieuw van 2000 tot 2009. Ten vierde analyseren we het aantal KMO’s volgens sector en gewest per regio voor 2009. Tot slot geven we een overzicht van de ondernemingen volgens tewerkstellingsklassen.

2.1 Evolutie aantal KMO’s in België In Vlaanderen zijn in totaal 514.262 KMO’s (vennootschappen en eenmanszaken tot 50 werknemers) actief in 2009. Dat is 59% van het totaal aantal KMO’s in België. Tussen 2000 en 2003 blijft het aantal KMO’s in Vlaanderen min of meer stabiel op een niveau van ruim 450.000. Vanaf 2004 tot 2009 kan een continue stijgende trend worden waargenomen van het aantal KMO’s in Vlaanderen. In 2009 zijn er 14% meer KMO’s in vergelijking met 2000. Brussel vertegenwoordigt 12% van het totaal aantal KMO’s in België, Wallonië 28%. Het aantal KMO’s in Brussel neemt tijdens de periode 2000 tot 2009 toe met 14%. In Wallonië is er een stijging met 7%.

Tabel 1: Evolutie aantal KMO’s volgens gewest en aandeel KMO’s binnen totale bedrijvenpopulatie, 2000-2009 Vlaanderen Brussel Wallonië Onbekend Federaal

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

452.707

451.419

451.568

453.500

458.279

465.387

477.948

489.972

502.803

514.262

90.284

89.350

88.970

88.906

89.952

91.907

95.013

99.188

101.748

103.245

225.797

223.122

221.208

220.576

221.538

223.585

227.772

231.823

236.518

240.984

12.462

13.032

13.616

14.110

14.417

14.801

15.268

15.556

17.127

20.864

781.250

776.923

775.362

777.092

784.186

795.680

816.001

836.539

858.196

879.355

In 2009 is 57% van de KMO-vennootschappen in België gevestigd in Vlaanderen. Ten opzichte van 2000 is er een stijging van de KMO-vennootschappen in Vlaanderen vast te stellen met 37%. In Brussel is er een stijging met 24% ten opzichte van 2000 en in Wallonië stellen we een stijging vast met 33%. Het aandeel van de Brusselse en Waalse KMO-vennootschappen in de totale Belgische populatie bedraagt respectievelijk 16% en 23%. Daarnaast is er een groep van KMO-vennootschappen die niet toe te wijzen zijn aan Vlaanderen, Brussel of Wallonië – dit is de groep ‘onbekend’ - met een aandeel van 4% in de cijfers.

Tabel 2: Evolutie aantal KMO-vennootschappen volgens gewest, 2000-2009 Vlaanderen

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

193.488

199.034

204.078

209.710

215.989

222.690

232.640

243.617

255.559

264.940

Brussel

59.966

60.988

62.014

62.958

64.217

65.692

67.856

70.797

73.100

74.561

Wallonië

79.150

81.366

83.388

85.854

88.227

90.757

93.846

97.643

101.831

105.159

Onbekend Totaal

12.335

12.902

13.477

13.953

14.214

14.563

14.961

15.234

16.775

20.161

344.939

354.290

362.957

372.475

382.647

393.702

409.303

427.291

447.265

464.821

Vlaanderen telt ruim 249.000 eenmanszaken in 2009. Dit is een daling met 3,8% ten opzichte van 2000. Tussen 2000 en 2004 daalt het aantal eenmanszaken in Vlaanderen trendmatig. In totaal zijn er in 2004 bijna 17.000 eenmanszaken minder dan in 2000. Vanaf 2005 stellen we opnieuw een stijging vast van het aantal eenmanszaken. Zo tellen we een extra 7.000 eenmanszaken tussen 2004 en 2009. Ook in Brussel en Wallonië kunnen we een algemene daling van het aantal eenmanszaken vaststellen over de periode 2000-2009, respectievelijk met 5,4% en 7,4%. Vlaanderen telt 60% van de Belgische eenmanszaken, Brussel 7% en Wallonië 33%. 3 De basis voor de cijfers zijn de ruim 1 miljoen actieve ondernemingsnummers in de databank van Graydon. We bekomen de eigenlijke KMO-cijfers door aftrek van de ondernemingen vanaf 50 werknemers en aftrek van VZW’s.

12


Uit de cijfers van het aantal KMO-vennootschappen en het aantal eenmanszaken blijkt dat het aandeel van de KMOvennootschappen in elk gewest aan belang wint en dat het aandeel van de eenmanszaken overal daalt. Vanaf 2008 zijn er in Vlaanderen zelfs voor het eerst meer KMO-vennootschappen dan eenmanszaken.

Tabel 3: Evolutie aantal eenmanszaken volgens gewest, 2000-2008 Vlaanderen Brussel Wallonië Onbekend Totaal

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

259.219

252.385

247.490

243.790

242.290

242.697

245.308

246.355

247.244

249.322

30.318

28.362

26.956

25.948

25.735

26.215

27.157

28.391

28.648

28.684

146.647

141.756

137.820

134.722

133.311

132.828

133.926

134.180

134.687

135.825

127

130

139

157

203

238

307

322

352

436.311

422.633

412.405

404.617

401.539

401.978

406.698

409.248

410.931

703 414.534

2.2 KMO’s volgens leeftijdscategorie4 In 2009 is bijna de helft (49%) van de KMO-vennootschappen in België jonger dan 10 jaar. Zowat 49% van de KMOvennootschappen is tussen de 10 en 50 jaar. De overige 2% van de KMO’s is ouder dan 50 jaar. Er is geen wezenlijk verschil tussen de drie gewesten.

Tabel 4: Aandeel van KMO-vennootschappen volgens leeftijdscategorie en gewest, 2009 0-4 jaar

5 tot 9 jaar

10-19 jaar

20-29 jaar

30-39 jaar

40-49 jaar

+ 50 jaar

Totaal

Vlaanderen

29%

20%

29%

13%

5%

1%

2%

100%

Brussel

30%

19%

28%

13%

5%

2%

3%

100%

Wallonië

29%

20%

29%

14%

4%

1%

3%

100%

Totaal

29%

20%

29%

14%

5%

2%

2%

100%

In 2009 is 48% van de eenmanszaken in België jonger dan 10 jaar. Voor Vlaanderen en Wallonië is dit cijfer respectievelijk 47% en 46%. Brussel heeft een groter aandeel van jonge eenmanszaken met 61%, in vergelijking met de andere gewesten. 36% van het totaal aantal eenmanszaken in België is ouder dan 10 jaar en jonger dan 50 jaar. De cijfers zijn min of meer gelijkaardig voor Vlaanderen en Wallonië. Brussel kent een lager aandeel (27%) van eenmanszaken tussen de 10 en 50 jaar, ten opzichte van het totaal. 17% van de eenmanszaken in België, Vlaanderen en Wallonië is ouder dan 50 jaar. In Brussel ligt dit cijfer met 12% beduidend lager in vergelijking met de rest van het land.

Tabel 5: Aandeel van eenmanszaken volgens leeftijdscategorie en gewest, 2008 0-4 jaar

5 tot 9 jaar

10-19 jaar

20-29 jaar

30-39 jaar

40-49 jaar

+ 50 jaar

Vlaanderen

32%

15%

26%

8%

2%

1%

17%

100%

Brussel

47%

14%

19%

6%

1%

0%

12%

100%

32%

14%

25%

9%

2%

1%

17%

100%

33%

15%

25%

8%

2%

1%

17%

100%

Wallonië Totaal

4

Totaal

13

Bedrijven die veranderen van juridisch statuut worden opnieuw aanzien als een nieuw bedrijf en dus ook opnieuw meegeteld in de cijfers.


2.3 KMO’s volgens juridische vorm De belangrijkste juridische vorm voor KMO’s in Vlaanderen is nog steeds met voorsprong de eenmanszaak, ook al is het aandeel ervan gezakt binnen het totaal van de KMO-populatie van 57% in 2000 tot 48% in 2009. De tweede belangrijkste juridische vorm, de BVBA, neemt daarentegen in belang toe. In 2000 hadden 24% van de KMO’s een BVBA als juridische vorm, in 2009 is dit aandeel gestegen tot 29%. Ook de EBVBA kent een stijging van het aandeel over de periode 2000-2009 en neemt een aandeel van 4% voor haar rekening. Het aandeel van de NV’s zakt lichtjes van 14% tot 11% over de periode 2000-2009.

Tabel 6: Evolutie KMO’s in Vlaanderen volgens juridische vorm, 2000-2009 Juridische vorm

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

NV

63.206

62.878

62.516

62.131

61.677

60.957

60.547

60.039

58.804

57.538

BVBA

109.456

113.190

115.248

117.847

121.082

124.991

130.883

137.089

143.757

148.694

EVBA

524

2.223

5.118

7.778

10.068

11.981

14.231

16.819

19.551

21.864

Div. Comm. en Coöp. Venn..

12.203

12.337

12.379

12.631

13.063

13.550

14.497

15.643

17.220

18.819

259.219

252.385

247.490

243.790

242.290

242.697

245.308

246.355

247.244

249.322

VOF

2.530

2.773

3.087

3.412

3.855

4.481

5.274

6.262

7.443

8.511

Overige

5.569

5.633

5.730

5.911

6.244

6.730

7.208

7.765

8.784

9.514

Eenmanszaken

Totaal

452.707

451.419

451.568

453.500

458.279

465.387

477.948

489.972

502.803

514.262

In Brussel heeft de BVBA aan belang gewonnen ten opzichte van 2000 (31%) en neemt anno 2009 de belangrijkste plaats in met een aandeel van 37%. In 2000 was de eenmanszaak nog de belangrijkste juridische vorm met een aandeel van 34%. Dit aandeel zakte echter tot 28% in 2009. De EBVBA neemt dan weer in belang toe met een aandeel van 6% in 2009. De NV kent een daling van het aandeel van 5% ten opzichte van 2000 en komt uit op 17% in 2009. De diverse commanditaire en coöperatieve vennootschappen verliezen licht (-1%) ten opzichte van 2000 en komen uit op een aandeel van 7% in 2009.

Tabel 7: Evolutie KMO’s in Brussel volgens juridische vorm, 2000-2009 Juridische vorm

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

NV

19.595

19.351

19.113

18.815

18.479

18.183

18.050

17.963

17.723

17.168

BVBA

28.393

29.225

29.650

30.080

30.992

32.196

33.894

36.075

37.462

38.321 5.917

EVBA Div. Comm. en Coöp. Venn.. Eenmanszaken VOF Overige Totaal

467

913

1.760

2.566

3.192

3.583

3.978

4.476

5.164

7.496

7.413

7.334

7.272

7.202

7.191

7.244

7.374

7.503

7.645

30.318

28.362

26.956

25.948

25.735

26.215

27.157

28.391

28.648

28.684

261

280

297

309

314

342

368

401

435

480

3.754

3.806

3.860

3.916

4.038

4.197

4.322

4.508

90.284

89.350

88.970

88.906

89.952

91.907

95.013

99.188

4.813 101.748

5.030 103.245

De eenmanszaak als juridische vorm verliest ook in Wallonië terrein. In 2000 was de eenmanszaak nog goed voor 65% van het totaal, in 2009 is dit gezakt tot 56%. De meeste andere juridische vormen behouden ten opzichte van 2000 eenzelfde aandeel in het totaal. Enkel de BVBA en de EBVBA winnen duidelijk terrein. De BVBA wint 5% ten opzichte van 2000 en haalt een aandeel van 24%, de EBVBA wint 4% ten opzichte van 2000 en haalt een aandeel van 4%.

Tabel 8: Evolutie KMO’s in Wallonië volgens juridische vorm, 2000-2009 Juridische vorm

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

NV

22.941

22.923

22.929

23.021

22.910

22.736

22.479

22.234

21.953

21.636

BVBA

41.217

42.773

43.581

44.612

45.918

47.627

49.851

52.351

54.899

56.844

EVBA

601

1.316

2.543

3.747

4.727

5.458

6.223

7.214

8.417

9.554

Div. Comm. en Coöp. Venn..

10.702

10.567

10.461

10.462

10.489

10.482

10.515

10.659

10.916

11.104

Eenmanszaken

146.647

141.756

137.820

134.722

133.311

132.828

133.926

134.180

134.687

135.825

Totaal

225.797

223.122

221.208

220.576

221.538

223.585

227.772

231.823

236.518

240.984

14


Juridische vorm VOF Overige Totaal

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

484

510

554

570

611

668

755

855

989

1.121

3.205

3.277

3.320

3.442

3.572

3.786

4.023

4.330

4.657

4.900

225.797

223.122

221.208

220.576

221.538

223.585

227.772

231.823

236.518

240.984

2.4 KMO’s volgens sector In 2009 is 17% van de KMO’s in Vlaanderen te situeren binnen de sector zakelijke diensten & immobiliën, een stijging met 3% ten opzichte van 2000. Op de tweede plaats volgt een grote groep van KMO’s waarvan de sector niet gekend is (15%). Op de derde plaats komen de KMO’s uit de industrie en de bouwsector met een aandeel van elk 13%. De industrie kent een daling van het aandeel met 3% ten opzichte van 2000, de bouwsector kent een groei van het aandeel met 1%. Daarna volgen de sectoren detailhandel (11%), horeca (6%), groothandel (6%) en overige persoonlijke diensten (5%). Als we de industrie nader in detail bekijken stellen we vast dat bijna de helft (54%) van de industriële KMO’s zich in de subgroep agro, bosbouw en visserij bevinden. Op de tweede plaats komt de metaalsector en de sector overige industrie, elk met een aandeel van 9%. De derde plaats is voor de sector van de voeding, drank en levensmiddelen met een aandeel van 8% binnen de groep van de industriële KMO’s. Daarna volgen nog de sectoren papier en druk (7%), hout (5%), textiel, kleding en leer (3%), chemie (3%) en ICT & elektronica (2%). Bijlage 1 geeft een detailoverzicht van de evolutie van het aantal KMO’s per sector en gewest gedurende de periode 2000 tot 2009.

Grafiek 1: Aandeel KMO’s in Vlaanderen volgens sector, 2009 FINANCIËLE DIENSTEN

1.855

OVERIGE NIET-INDUSTRIE

2.787

GEZONDHEIDSZORG

6.218 13.299

HANDELSBEM IDDELING VERVOER & LOGISTIEK

14.241

AUTOM OBIEL (handel & o nderho ud)

14.247

COM M UNICATIE & ICT

20.293

OVERIGE PERSOONLIJKE DIENSTEN

26.947 28.813

GROOTHANDEL

33.025

HORECA DETAILHANDEL

54.381

INDUSTRIE

65.110

BOUWNIJVERHEID

66.785 78.540

ONBEKEND

87.721

ZAKELIJKE DIENSTEN & IM M OBILIËN 0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

In Brussel blijkt dat de groep van KMO’s waarvan de sector onbekend is, het grootste aandeel haalt binnen het totaal van de KMO’s (26%). Op de tweede plaats komt de sector van de zakelijke diensten en immobiliën met een aandeel van 22%. Daarna volgt de detailhandel (10%), de bouwnijverheid (10%), de horeca (6%) en communicatie & IT (6%). In Brussel blijkt dat de sector papier en druk binnen de groep van de industriële KMO’s het grootste aandeel haalt met 21%. Op de tweede plaats staat de sector overige industrie met 19%. De sector voeding, drank en levensmiddelen staat op een derde plaats met een aandeel van 13%. Daarna volgen de sectoren textiel, kleding en leer met 10%, hout (9%), metaal (8%), chemie (7%), ICT & elektronica (7%) en tot slot de sector agro, bosbouw en visserij (5%).

15


Grafiek 2: Aandeel KMO’s in Brussel volgens sector, 2009

379

OVERIGE NIET-INDUSTRIE FINANCIËLE DIENSTEN

681

GEZONDHEIDSZORG

683 2.029

AUTOM OBIEL (handel & o nderho ud)

2.392

HANDELSBEM IDDELING

2.812

VERVOER & LOGISTIEK

3.099


3.887

INDUSTRIE

4.800

GROOTHANDEL COM M UNICATIE & ICT

6.270

HORECA

6.301 9.916

BOUWNIJVERHEID

10.148

DETAILHANDEL

22.547

ZAKELIJKE DIENSTEN & IM M OBILIËN

27.301

ONBEKEND 0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

Net als in Brussel blijkt dat in Wallonië de groep van KMO’s waarvan de sector niet gekend is, de grootste groep te zijn (17%). Op de tweede plaats komt de sector industrie met een aandeel van 14%, een daling met 3% ten opzichte van de situatie in 2000. Op de derde plaats – met eveneens een aandeel van 14%, een stijging van 2% ten opzichte van 2000 – staan de zakelijke diensten en immobiliën. De bouwnijverheid heeft een aandeel van 13%, gevolgd door de detailhandel (12%). De detailhandel kent een daling van het aandeel met 2% ten opzichte van 2000. Tot slot halen de sectoren horeca een aandeel van 7% en de overige persoonlijke diensten een aandeel van 5%.

Grafiek 3: Aandeel KMO’s in Wallonië volgens sector, 2009

750

FINANCIËLE DIENSTEN

1.625


3.503

GEZONDHEIDSZORG

4.700

VERVOER & LOGISTIEK

7.857

AUTOM OBIEL (handel & o nderho ud) COM M UNICATIE & ICT

8.521

GROOTHANDEL

8.533

HANDELSBEM IDDELING

8.667 12.711


16.126

HORECA

28.745

DETAILHANDEL

30.473

BOUWNIJVERHEID

33.783

INDUSTRIE

34.901

ZAKELIJKE DIENSTEN & IM M OBILIËN

40.089

ONBEKEND 0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

Binnen de groep van de industrie stellen we vast dat de subsector agro, bosbouw en visserij het grootste aandeel vertegenwoordigt met 61%. Op de tweede plaats komt de metaalsector met een aandeel van 8%. De derde plaats is voor de sector voeding, drank en levensmiddelen met een aandeel van 7%. De sector overige industrie haalt eveneens een aandeel van 7%. Daarna volgt de houtsector (5%), papier en druk (4%), chemie (3%), textiel, kleding en leer (2%) en tot slot ICT en elektronica (1%).

16


2.5 KMO’s volgens tewerkstellingsklassen In Vlaanderen hebben zowat 432.000 KMO’s (vennootschappen of eenmanszaken) geen werknemers in dienst of 84% van alle Vlaamse KMO’s. 13% van de KMO’s hebben 1 tot 9 mensen in dienst, 3% heeft 10 tot 49 mensen in dienst. Het aantal bedrijven dat 5 tot 9 mensen te werk stelt is het sterkst gestegen over de periode 2000-2009 (+ 16%). Het aantal bedrijven zonder werknemers stijgt van 2000 tot 2009 met 14%.

Tabel 9: Evolutie KMO’s in Vlaanderen volgens tewerkstellingsklassen, 2000-2009 aantal werknemers

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

379.562

377.596

376.657

468.757

380.184

385.994

396.817

412.054

423.286

432.845

1 tot 4

47.337

47.450

48.451

50.778

51.012

51.866

53.135

50.510

51.456

53.026

5 tot 9

12.564

12.875

13.062

13.680

13.527

13.957

14.162

13.945

14.309

14.615

10 tot 19

7.789

7.949

7.851

8.081

8.053

8.026

8.178

7.908

8.097

8.192

20 tot 49

5.455

5.549

5.547

5.587

5.503

5.544

5.656

5.555

5.655

5.584

geen

Totaal

452.707

451.419

451.568

546.883

458.279

465.387

477.948

489.972

502.803

514.262

In Brussel zijn er ruim 88.000 KMO’s zonder werknemers. Dat is 86% van het totaal aantal KMO’s in Brussel. 10% van de Brusselse KMO’s stelt 1 tot 4 mensen te werk. 4.767 Brusselse KMO’s of 5% van het totaal aantal KMO’s in Brussel stelt 5 tot 49 mensen te werk.

Tabel 10: Evolutie KMO’s in Brussel volgens tewerkstellingsklassen, 2000-2009 aantal werknemers

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

geen

74.332

73.353

73.210

106.781

73.957

75.963

79.010

84.885

87.360

88.577

1 tot 4

10.756

10.744

10.546

10.986

10.880

10.905

10.913

9.638

9.644

9.901

5 tot 9

2.505

2.529

2.524

2.597

2.545

2.473

2.508

2.280

2.307

2.351

10 tot 19

1.550

1.558

1.513

1.483

1.424

1.455

1.479

1.368

1.381

1.359

20 tot 49

1.141

1.166

1.177

1.183

1.146

1.111

1.103

1.017

1.056

90.284

89.350

88.970

89.952

91.907

95.013

99.188

Totaal

123.030

101.748

1.057 103.245

Het aantal KMO’s in Wallonië dat geen mensen te werk stelt, loopt in 2009 op tot 207.731, of 86% van alle KMO’s in Wallonië. 11% van de Waalse KMO’s stelt tussen 1 en 9 mensen te werk, 2% stelt tussen 10 en 49 mensen te werk. In Wallonië is de stijging van het aantal bedrijven het grootst bij de KMO’s met 5 tot 9 werknemers en met 20 tot 49 werknemers, telkens met 14%. De stijging is het kleinst bij de KMO’s zonder personeel (+6%).

Tabel 11: Evolutie KMO’s in Wallonië volgens tewerkstellingsklassen, 2000-2009 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

geen

aantal werknemers

195.986

192.849

190.346

246.085

189.100

190.608

194.111

200.604

204.476

207.731

1 tot 4

19.532

19.809

20.250

21.327

21.435

21.805

22.200

20.252

20.768

21.682

5 tot 9

5.197

5.310

5.392

5.582

5.624

5.659

5.864

5.511

5.672

5.927

10 tot 19

3.089

3.117

3.155

3.256

3.290

3.378

3.356

3.277

3.331

3.379

20 tot 49

1.993

2.037

2.065

2.123

2.089

2.135

2.241

2.179

2.271

2.265

Totaal

225.797

223.122

221.208

278.373

221.538

223.585

227.772

231.823

236.518

240.984

17


3. Financiële ratio’s van de Vlaamse ondernemingen Om de financieel-economische toestand van de Vlaamse KMO-ondernemingen in beeld te brengen analyseren we verschillende ratio’s gebaseerd op gegevens uit de jaarrekeningen van de ondernemingen. De financiële gegevens slaan enkel op vennootschappen en dus niet op eenmanszaken. We bekijken de productiviteit (bruto toegevoegde waarde in verhouding tot de personeelskosten), de nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen, de solvabiliteit, de graad van financiële onafhankelijkheid, de dekking van het vreemd vermogen door de cashflow en de liquiditeit. Tevens maken we gebruik van de eerder besproken FiTo®-meter, die een goede indicator is voor de globale financiële gezondheid van een onderneming of een groep van ondernemingen. We geven voor de verschillende ratio’s en de FiTo®-meter telkens het cijfer volgens regio en volgens sector. De verkregen ratio’s worden telkens weergegeven op basis van hun mediaanwaarden in plaats van gemiddelde waarden om zo de centrale tendens te kunnen weergeven zonder dat er vertekening optreedt, veroorzaakt door mogelijke uitzonderlijke en individuele extreme waarden.

3.1 Productiviteit: bruto toegevoegde waarde in verhouding tot de personeelskosten De ratio bruto toegevoegde waarde in verhouding tot de personeelskosten geeft weer in welke mate de bruto toegevoegde waarde de personeelskosten overtreft en is een maatstaf voor de productiviteit van een onderneming. Als de ratio kleiner is dan 100% betekent dit dat de toegevoegde waarde niet toereikend is om de gemaakte personeelskosten te kunnen dekken. Grafiek 4 geeft de evolutie weer van de mediaanwaarde van de bruto toegevoegde waarde in verhouding tot de personeelskosten van de KMO’s in België per regio van 2000 tot 2009. In 2009 is de mediaanwaarde van Vlaanderen gelijk aan 171%, wat een daling is voor het tweede jaar op rij. In 2007 haalde de ratio nog een waarde van 181%. Ook Brussel kent voor het tweede jaar op rij een daling van het productiviteitscijfer. Wallonië stabiliseert ten opzichte van het niveau van 2008. Brussel blijft het gewest met de laagste productiviteit met een score van 144%, Wallonië haalt een score van 164%. Voor alle regio’s is een duidelijk positieve evolutie merkbaar tot 2007. In 2000, 2001 en 2003 kan weliswaar een algemene daling vastgesteld worden. In 2008 is in alle gewesten een daling te zien van 4 tot 6 procentpunt. In 2009 blijft Wallonië op hetzelfde niveau waar Vlaanderen en Brussel een duidelijke daling laten optekenen.

Grafiek 4: Evolutie bruto toegevoegde waarde / personeelskosten (%) van de KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan) 185% 180% 175% 170% 165% 160% 155% 150% 145% 140%

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

175%

174%

170%

169%

174%

175%

177%

181%

176%

171%

Brussel

156%

150%

147%

146%

148%

149%

151%

154%

149%

144%

Wallonië

166%

166%

164%

162%

167%

167%

167%

170%

164%

164%

België

170%

169%

165%

164%

169%

170%

171%

175%

170%

166%

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

TTabel 12 geeft de evolutie van de mediaanwaarde weer van de bruto toegevoegde waarde in verhouding tot de personeels-

18


kosten van de KMO’s per sector in Vlaanderen voor 2009. Uit de tabel blijkt dat de sector van de financiële diensten de meeste toegevoegde waarde creëert in verhouding tot de personeelskosten in 2009 (276%). Op de tweede plaats staat de gezondheidszorg (257%), op de derde plaats staat de industriële sector agro, bosbouw en visserij (248%). De meest positieve evolutie vinden we in de sector financiële diensten (+85 procentpunt). Andere sectoren die een zeer positieve evolutie kennen zijn de sectoren gezondheidszorg (+34 procentpunt) en de bouwsector (+9 procentpunt). De meest negatieve evoluties stellen we vast bij de industriële sectoren agro, bos en visserij (-29 procentpunt), horeca (-22 procentpunt) en handelsbemiddeling (-19 procentpunt). In 2009 vinden we de laagste niveaus van productiviteit terug in de sectoren overige persoonlijke diensten (144%) en de industriële sectoren textiel, kleding en leer (135%) en vervaardiging ICT en elektronica en (135%).

Tabel 12: Evolutie bruto toegevoegde waarde / personeelskosten van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) Sector

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Automobielsector (handel & onderhoud)

168%

165%

160%

159%

161%

162%

165%

166%

162%

2009 160%

Bouwnijverheid

146%

145%

144%

146%

148%

151%

153%

158%

156%

155%

Communicatie & IT

155%

150%

143%

148%

150%

150%

154%

156%

152%

146%

Detailhandel

178%

179%

176%

176%

179%

177%

176%

181%

173%

171%

Financiële diensten

191%

272%

263%

276%

277%

270%

257%

265%

266%

276%

Gezondheidszorg

222%

236%

247%

256%

258%

242%

283%

271%

295%

257%

Groothandel

176%

175%

169%

169%

172%

176%

177%

181%

176%

169%

Handelsbemiddeling

185%

188%

181%

174%

181%

180%

181%

182%

174%

167%

Horeca

166%

161%

158%

153%

152%

152%

150%

152%

149%

144%

Industrie: Agro, bosbouw en visserij

276%

268%

261%

256%

244%

251%

254%

248%

255%

248%

Industrie: chemie

161%

159%

158%

162%

160%

161%

165%

167%

166%

164%


146%

147%

145%

147%

148%

153%

153%

158%

152%

151%


144%

144%

140%

137%

143%

145%

145%

146%

143%

135%


151%

146%

146%

148%

148%

152%

153%

161%

158%

148%


171%

166%

162%

165%

167%

166%

169%

172%

166%

157%


153%

149%

147%

143%

141%

141%

145%

146%

141%

135%

Industrie: Vervaardiging Voedingsmiddelen

166%

167%

168%

165%

168%

164%

164%

170%

163%

166%

Overige Industrie

163%

158%

158%

159%

162%

166%

168%

174%

168%

159%

Overige pers. diensten

153%

150%

154%

155%

152%

152%

148%

151%

145%

144%

Vervoer & logistiek

163%

166%

160%

159%

160%

157%

160%

164%

159%

156%

Zakelijke diensten & immobiliën

192%

188%

182%

186%

190%

192%

193%

195%

189%

181%

3.2 Nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen De nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen geeft weer hoeveel rendement een onderneming genereert in verhouding tot het ingezette eigen vermogen. Het is een graadmeter die het rendement van de geïnvesteerde middelen meet. Hoe hoger de nettorendabiliteit, hoe meer de geïnvesteerde middelen opbrengen. De nettorendabiliteit van een bedrijf wordt best vergeleken met andere bedrijven in eenzelfde sector aangezien deze sterk kunnen verschillen omwille van de aard van de sector. In Vlaanderen kent de nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen een daling van 6,9% in 2000 tot 5,8% in 2002. Na 2002 is er een continue stijging van de nettorendabiliteit tot 10% in 2007. In 2008 daalt de nettorendabiliteit dan met 1,2 procentpunt, om in 2009 verder te dalen tot 7,7%. Een gelijkaardige evolutie zien we in de andere regio’s. Wallonië kan het verlies ten opzichte van 2008 wel het meest beperken met een daling van 0,4 procentpunt. Opvallend is dat Brussel te kampen heeft met een structureel lagere nettorendabiliteit in vergelijking met Vlaanderen en Wallonië.

19


Grafiek 5: Evolutie nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen van KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan) 11% 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0%

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

6,9%

6,3%

5,8%

7,0%

8,0%

8,3%

9,0%

10,0%

8,8%

7,7%

Brussel

5,4%

4,7%

3,7%

4,7%

5,5%

6,2%

7,0%

8,0%

6,7%

6,0%

Wallonië

6,3%

5,6%

5,3%

6,8%

7,7%

8,0%

8,8%

9,9%

8,7%

8,3%

België

6,6%

5,9%

5,4%

6,6%

7,6%

8,0%

8,7%

9,7%

8,5%

7,6%

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

De hoogste rendabiliteitcijfers vinden we in de sectoren gezondheidszorg (12,7%), communicatie & IT (11,6%) en de bouwsector (8,9%). De sectoren die de grootste stijging kennen van de nettorendabiliteit sinds 2000 zijn de gezondheidszorg (+2,7 procentpunt) en de voedingsindustrie (+2,1 procentpunt). De laagste rendabiliteitcijfers vinden we terug bij de horeca (3,8%), de papierindustrie (3,1%) en de textielindustrie (2,6%). De papierindustrie is de sector die de meest negatieve rendabiliteitsevolutie kent over de periode 2000-2009. De sector vervoer en logistiek kent een daling van de rendabiliteitsevolutie met 2,5 procentpunt, de textielsector met 2,4 procentpunt en de sectoren ICT & elektronica en metaal elk met 2,3 procentpunt.

Tabel 13: Evolutie Nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen (%) van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Sector

7,1%

6,0%

5,5%

6,1%

7,0%

7,2%

7,8%

8,8%

7,0%

6,9%

Bouwnijverheid

8,2%

6,9%

6,2%

7,9%

8,8%

9,6%

10,4%

11,6%

10,4%

8,9% 11,6%

Communicatie & IT

2009

12,5%

12,2%

9,3%

9,8%

11,4%

11,5%

12,5%

14,0%

14,3%

Detailhandel

7,2%

7,3%

6,9%

7,8%

8,7%

8,0%

8,4%

9,6%

7,9%

7,9%


4,8%

8,1%

7,5%

7,2%

9,2%

10,0%

9,9%

9,6%

13,4%

3,9%

10,0%

10,2%

10,7%

10,4%

15,3%

13,5%

14,2%

14,1%

15,0%

12,7%

7,0%

6,6%

5,9%

6,7%

7,3%

7,6%

8,3%

9,1%

7,8%

6,4%

Gezondheidszorg Groothandel Handelsbemiddeling

8,8%

8,5%

7,1%

7,2%

8,9%

8,8%

10,2%

11,0%

9,4%

7,9%

Horeca

5,8%

4,1%

5,0%

3,6%

3,9%

5,0%

5,4%

6,3%

4,5%

3,8%


4,7%

4,5%

3,1%

5,0%

4,6%

5,4%

6,7%

6,3%

4,5%

4,4%

Industrie: chemie

5,8%

5,2%

4,3%

5,9%

6,6%

6,9%

7,9%

9,1%

7,4%

5,7%


5,8%

4,4%

3,3%

4,6%

6,7%

6,3%

7,9%

9,9%

7,9%

6,5%


7,6%

7,0%

5,3%

4,4%

7,4%

9,3%

9,4%

9,8%

8,1%

5,2%


8,9%

7,8%

5,9%

7,1%

8,6%

9,5%

10,2%

13,0%

11,0%

6,7%


7,3%

5,0%

3,9%

5,5%

7,3%

5,8%

7,2%

7,8%

6,1%

3,1%


5,0%

3,9%

3,4%

2,8%

2,9%

3,3%

4,1%

4,8%

3,5%

2,6%


5,3%

6,1%

7,0%

6,7%

7,7%

7,9%

7,5%

8,0%

5,7%

7,3%

Overige Industrie

7,8%

6,4%

5,6%

6,8%

8,3%

8,7%

9,3%

10,5%

9,1%

6,2%


5,6%

4,7%

6,1%

6,3%

7,0%

6,9%

6,6%

7,8%

6,3%

7,1%

Vervoer & logistiek

7,6%

7,9%

6,8%

8,2%

8,9%

7,9%

9,4%

10,8%

8,2%

5,1%


7,8%

7,0%

6,1%

7,1%

8,4%

9,1%

9,4%

10,3%

9,5%

8,2%

3.3 Solvabiliteit De solvabiliteit geeft het vermogen van een onderneming weer om zowel kortlopende als langlopende schulden af te lossen

20


via het eigen vermogen. Het is met andere woorden de omvang van de buffer (eigen vermogen) in het totaal van de passiva. Hoe groter de buffer hoe meer een onderneming solvabel is en zal kunnen voldoen aan het aflossen van zowel kort- als langlopende schulden. De solvabiliteitsgraad kan het best vergeleken worden tussen bedrijven in eenzelfde sector gezien tussen verschillende sectoren grote verschillen kunnen optreden. Wat geldt als een goed solvabiliteitscijfer in een sector kan voor een andere sector gelden als een slecht solvabiliteitscijfer en omgekeerd. De algemene solvabiliteitscijfers kennen voor de verschillende gewesten een dalende tendens van 2000 tot 2007. In Vlaanderen stabiliseert het cijfer in 2008 en 2009 tot ongeveer 66. In Brussel en Wallonië is de neerwaartse trend gestopt in 2008. Brussel komt in 2009 uit op een solvabiliteitsniveau van 71,2. Wallonië komt in 2009 op een niveau van 70,4. Opvallend zijn de systematisch lagere solvabiliteitscijfers van Vlaamse KMO’s ten opzichte van hun Waalse en Brusselse collega’s.

Grafiek 6: Evolutie solvabiliteit van KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan)

76

74

72

70

68

66

64

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

70,8

70,2

70,0

69,2

68,7

67,9

67,2

66,2

66,1

65,9

Brussel

73,5

73,2

73,3

73,1

72,9

72,2

71,7

70,6

71,0

71,2

Wallonië

73,8

73,4

73,5

72,8

72,2

71,6

71,3

70,2

70,5

70,4

België

71,9

71,5

71,4

70,6

70,2

69,4

68,8

67,7

67,8

67,6

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

Tabel 14 geeft de verschillende solvabiliteitsniveaus weer van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen tijdens de periode 2000 tot 2009. De hoogste solvabiliteitsniveaus vinden we terug in de sectoren horeca (86,2), overige persoonlijke diensten (81,3) en financiële diensten (80,9). De laagste niveaus zien we in de sectoren textiel, kleding en leer (63,6), metaal (61,3) en communicatie & IT (61,3). De meeste sectoren kennen een dalend verloop van het solvabiliteitsniveau. De sectoren met de grootste daling van het solvabiliteitscijfer over de periode 2000-2009 zijn de sectoren ICT & elektronica (-10,5), de groothandel (-7,3) en communicatie & IT (-5,4). De enige sectoren met een positieve evolutie van het solvabiliteitscijfer zijn de sectoren financiële diensten (+5,8), overige persoonlijke diensten (+5,3) en de horeca (+4,3).

Tabel 14: Evolutie solvabiliteitscijfer van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Sector

76,3

76,2

76,2

76,0

75,4

74,8

74,1

73,1

73,3

2009 72,6

Bouwnijverheid

68,7

68,7

68,7

67,8

67,3

66,9

67,3

66,7

67,1

67,0

Communicatie & IT

66,7

65,8

66,3

65,8

65,8

65,1

63,4

61,9

61,2

61,3

Detailhandel

76,1

75,7

75,5

75,5

74,9

74,7

74,5

73,5

74,3

74,3


75,0

79,6

78,4

79,8

79,3

84,2

81,4

84,1

79,7

80,9

Gezondheidszorg

75,8

74,1

73,6

74,0

71,9

70,9

70,4

71,2

69,2

70,7

Groothandel

77,7

77,0

76,5

75,4

74,7

74,4

73,2

71,5

70,9

70,4

Handelsbemiddeling

73,8

74,0

73,6

72,8

71,6

70,8

71,0

70,6

70,7

70,8

Horeca

81,8

82,0

81,3

82,2

82,6

82,8

83,5

83,5

84,4

86,2

21


2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Sector

81,0

79,6

80,3

78,9

79,0

78,3

77,0

77,2

78,0

2009 77,8

Industrie: chemie

68,2

67,2

67,2

66,7

67,0

66,3

65,5

65,7

66,0

65,8


70,9

70,7

70,3

69,7

68,8

67,7

68,1

66,6

67,0

67,0


71,8

69,5

69,1

69,0

68,0

67,5

65,3

63,7

63,1

61,3


67,3

67,8

67,6

66,1

65,7

65,1

65,7

65,4

64,5

63,6


73,0

73,2

72,7

71,7

70,7

70,2

69,7

68,9

69,2

69,8


66,7

66,3

64,6

64,0

64,3

64,6

63,1

61,6

63,0

63,6


75,1

75,7

74,3

74,0

73,6

72,2

72,5

72,6

72,7

72,8

Overige Industrie

69,3

68,6

68,6

67,7

68,1

67,8

67,0

65,5

65,3

65,6


76,0

77,5

77,0

76,7

76,8

77,0

77,5

77,4

79,1

81,3

Vervoer & logistiek

76,5

76,4

75,5

74,7

74,0

73,6

73,0

71,7

72,3

72,3


68,8

68,2

68,6

68,2

67,7

66,6

65,9

64,7

64,7

64,8

3.4 Graad van financiële onafhankelijkheid De algemene graad van financiële onafhankelijkheid geeft een aanduiding van de mate waarin een onderneming zich meer met eigen vermogen - en dus minder met vreemd vermogen - financiert. Een hoge graad van financiële onafhankelijkheid wijst op een lage schuldgraad en omgekeerd. Hoe lager de financiële onafhankelijkheid, hoe meer schulden, hoe meer vaste betalingsverplichtingen omwille van schuldaflossingen, hoe meer interesten betaald moeten worden en dus hoe groter het financiële risico dat deze verplichtingen niet kunnen nagekomen worden. De KMO’s in Vlaanderen kennen een stijgende graad van financiële onafhankelijkheid gedurende de periode 2000 tot 2009. De graad van financiële onafhankelijkheid stijgt er van 29,8% tot 34,6%. In 2008 en 2009 blijkt wel dat de groei van het cijfer van de voorgaande jaren grotendeels gestopt is. Ook Brussel kent een stijgende graad van financiële onafhankelijkheid tot 2007. In 2008 en 2009 zien we de graad van financiële onafhankelijkheid in Brussel dalen tot 29,7%. In Wallonië zien we dat het cijfer stijgt tot 2007, in 2008 kent het cijfer dan een lichte daling om in 2009 op min of meer hetzelfde niveau te blijven (30%). Opvallend is dat de Vlaamse KMO’s structureel over een hoger niveau van financiële onafhankelijkheid beschikken in vergelijking met de Waalse of Brusselse KMO’s.

Grafiek 7: Evolutie graad financiële onafhankelijkheid (%) van de KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan) 35% 34% 33% 32% 31% 30% 29% 28% 27% 26% 25%

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

29,8%

30,2%

30,4%

31,2%

31,8%

32,5%

33,2%

34,2%

34,3%

34,6%

Brussel

27,5%

27,6%

27,6%

27,9%

28,0%

28,6%

29,1%

30,2%

29,8%

29,7%

Wallonië

26,6%

26,9%

26,9%

27,6%

28,1%

28,8%

29,1%

30,2%

29,9%

30,0%

België

28,6%

29,1%

29,1%

29,9%

30,3%

31,1%

31,7%

32,8%

32,7%

32,9%

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

Tabel 15 geeft de evolutie van de financiële graad van onafhankelijkheid weer van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen. De hoogste graad van financiële onafhankelijkheid vinden we bij de sectoren communicatie & IT (39%), ICT en elektronica (38,8%) en metaal (36,6%). De sectoren met een lage graad van financiële onafhankelijkheid zijn de sectoren overige persoonlijke diensten (19,2%), financiële diensten (19%) en de horeca (14,1%). Over de periode 2000 tot 2009 kennen de sectoren ICT en elektronica (+10,6 procentpunt), de groothandel (+7,3 procentpunt) en

22


de sector communicatie & IT (+5,2 procentpunt) de grootste stijging van de financiële onafhankelijkheid. De grootste dalingen stellen we vast bij de sectoren financiële diensten (-5,8 procentpunt), de overige persoonlijke diensten (-5,3 procentpunt) en de horeca (-4,4 procentpunt).

Tabel 15: Evolutie financiële graad van onafhankelijkheid (%) van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2008 (mediaan) 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Sector

24,0%

24,1%

24,2%

24,2%

24,9%

25,5%

26,2%

27,2%

27,0%

2009 27,7%

Bouwnijverheid

31,6%

31,5%

31,5%

32,4%

33,0%

33,3%

32,9%

33,5%

33,1%

33,2%

Communicatie & IT

33,8%

34,6%

34,1%

34,5%

34,8%

35,5%

36,8%

38,5%

39,2%

39,0%

Detailhandel

24,3%

24,7%

24,9%

24,8%

25,5%

25,6%

25,8%

26,8%

26,1%

26,0%


24,8%

20,4%

20,5%

20,2%

20,5%

15,8%

18,6%

15,9%

19,7%

19,0%

Gezondheidszorg

23,8%

26,0%

25,8%

25,2%

27,8%

28,6%

29,2%

28,5%

30,7%

28,9%

Groothandel

22,6%

23,2%

23,8%

24,8%

25,6%

25,9%

27,0%

28,8%

29,4%

30,0%

Handelsbemiddeling

26,7%

26,5%

26,8%

27,7%

28,8%

29,6%

29,6%

29,8%

29,7%

29,5%

Horeca

18,6%

18,5%

19,1%

18,3%

17,9%

17,5%

17,0%

16,8%

15,9%

14,1%


19,1%

20,6%

19,9%

21,2%

21,1%

21,8%

23,0%

22,8%

22,2%

22,1%

Industrie: chemie

31,9%

32,9%

33,0%

33,5%

33,4%

33,7%

34,5%

34,4%

34,0%

34,3%


29,3%

29,3%

29,8%

30,8%

31,2%

32,2%

31,9%

33,3%

33,1%

33,0%


28,2%

30,5%

31,0%

31,0%

32,4%

32,7%

34,8%

36,4%

37,3%

38,8%


32,8%

32,3%

32,4%

34,0%

34,4%

35,0%

34,3%

34,6%

35,6%

36,6%


27,2%

26,9%

27,5%

28,6%

29,4%

29,9%

30,4%

31,1%

30,9%

30,1%


33,3%

33,7%

35,4%

36,0%

36,0%

35,4%

36,9%

38,4%

37,0%

36,4%


25,0%

24,7%

25,7%

26,2%

26,6%

28,0%

27,9%

27,6%

27,3%

27,3%

Overige Industrie

30,7%

31,2%

31,3%

32,3%

31,9%

32,1%

32,8%

34,5%

34,5%

34,4%


24,6%

22,7%

23,3%

23,6%

23,5%

23,2%

22,8%

22,9%

21,3%

19,2%

Vervoer & logistiek

23,8%

23,9%

24,8%

25,7%

26,2%

26,7%

27,3%

28,5%

27,9%

28,0%


31,7%

32,2%

31,8%

32,2%

32,6%

33,7%

34,5%

35,7%

35,7%

35,6%

3.5 Dekking vreemd vermogen door cashflow De dekking van het vreemd vermogen door de cashflow geeft weer in welke mate de cashflow van een bepaald jaar het totaal van het vreemd vermogen dekt. De dekking van het vreemd vermogen door de cashflow meet op die manier de schuldaflossingcapaciteit van een onderneming. Het vreemd vermogen van een gemiddelde Vlaamse KMO wordt voor 14,4% gedekt door de cashflow in 2009. Het is het tweede jaar op rij dat het cijfer voor Vlaanderen - net als in de andere regio’s - een daling laat optekenen. In 2007 stond het cijfer op het hoogste niveau tijdens de periode 2000-2009. In Brussel ligt de dekkingsgraad van de KMO’s met 8,9% beduidend lager in vergelijking met Vlaanderen (14,4%) en Wallonië (14,2%). Vlaanderen heeft structureel altijd een iets hogere dekkingsgraad gehad in vergelijking met Wallonië. In 2009 wordt het verschil tussen Vlaanderen en Wallonië echter verwaarloosbaar.

23


Grafiek 8: Evolutie dekking vreemd vermogen door de cashflow (%) van KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan)

17% 16% 15% 14% 13% 12% 11% 10% 9% 8% 7% Vlaanderen

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

12,9%

12,7%

12,2%

12,9%

13,7%

14,3%

14,9%

16,2%

15,3%

14,4%

Brussel

9,4%

8,5%

8,0%

8,2%

8,8%

9,1%

9,8%

10,7%

10,0%

8,9%

Wallonië

12,6%

12,1%

11,8%

12,4%

13,2%

13,5%

14,0%

15,4%

14,4%

14,2%

België

12,4%

12,0%

11,5%

12,1%

12,9%

13,4%

14,0%

15,3%

14,4%

13,6%

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

De dekkingsgraad van het vreemd vermogen door de cashflow is het hoogst in de sectoren gezondheidszorg (19,3%), communicatie & IT (18,7%) en vervoer en logistiek (18,3%). De laagste dekkingsgraad van het vreemd vermogen vinden we bij de automobielsector (9,5%), de sector handelsbemiddeling (8,8%) en de textielsector (7,5%). Gedurende de periode 2000 tot 2008 nam de dekkingsgraad van het vreemd vermogen door de cashflow gemiddeld toe bij de verschillende sectoren. In 2009 blijkt echter dat zowat de helft van de sectoren opnieuw onder het niveau van 2000 zakt. Vooral de textielsector (-4,7 procentpunt), de papier en druknijverheid (-4,6 procentpunt), de horeca (-3,1 procentpunt) en de overige persoonlijke diensten (-2,1 procentpunt) kennen een sterk negatieve evolutie. De sectoren die de meest positieve evolutie ten opzichte van 2000 laten optekenen zijn de sectoren communicatie en IT (+1,4 procentpunt), de bouw (+1,7 procentpunt) en de groothandel (+2,4 procentpunt).

Tabel 16: Evolutie dekkingsgraad vreemd vermogen door cashflow (%) van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) Sector

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

9,0%

8,2%

7,8%

8,0%

8,8%

9,0%

9,7%

10,3%

9,1%

9,5%

Bouwnijverheid

15,8%

15,0%

14,6%

15,6%

16,5%

17,1%

17,5%

19,3%

18,4%

17,5%

Communicatie & IT

17,3%

16,7%

14,3%

15,1%

16,2%

17,0%

19,0%

21,0%

21,4%

18,7%


2009

Detailhandel

10,6%

10,5%

10,4%

10,5%

11,2%

10,9%

11,2%

12,3%

11,2%

11,0%


11,8%

10,9%

12,4%

11,2%

14,3%

13,1%

11,8%

12,3%

14,6%

10,7%

Gezondheidszorg

17,0%

17,8%

15,1%

15,0%

17,1%

18,7%

18,8%

19,8%

19,6%

19,3%

8,0%

7,9%

7,6%

8,0%

8,6%

8,6%

9,3%

10,3%

9,6%

8,8%

10,5%

10,5%

10,0%

10,2%

11,0%

11,6%

11,7%

13,1%

11,7%

10,5%

Groothandel Handelsbemiddeling Horeca

13,7%

12,6%

12,9%

11,6%

12,0%

12,2%

12,2%

12,9%

11,5%

10,6%


11,9%

12,3%

10,8%

11,9%

11,7%

12,5%

13,2%

13,8%

12,0%

11,7%

Industrie: chemie

13,0%

12,2%

12,1%

12,4%

13,4%

13,7%

13,6%

14,5%

13,7%

13,1%


12,7%

12,3%

10,3%

11,1%

12,7%

13,5%

13,6%

16,1%

15,4%

14,0%


11,8%

11,3%

10,1%

9,4%

11,6%

13,3%

13,2%

15,9%

13,3%

11,1%


16,3%

15,9%

14,7%

14,8%

15,9%

17,0%

17,0%

19,5%

18,3%

16,2%


17,7%

16,1%

14,7%

15,7%

16,4%

16,3%

17,0%

17,9%

15,9%

13,1%


12,2%

10,5%

11,2%

9,4%

9,4%

9,7%

10,1%

11,7%

9,2%

7,5%


15,3%

15,0%

15,9%

15,5%

16,8%

16,7%

16,3%

16,9%

14,9%

16,1%

Overige Industrie

13,2%

13,1%

12,0%

12,7%

13,0%

14,3%

14,4%

15,5%

15,1%

12,6%


15,4%

14,3%

15,1%

14,5%

15,4%

15,0%

14,6%

15,3%

13,5%

13,3%

Vervoer & logistiek

20,1%

20,3%

20,2%

20,2%

20,2%

19,2%

20,5%

22,7%

20,7%

18,3%


13,1%

12,6%

11,6%

12,1%

13,0%

13,8%

14,3%

15,6%

14,9%

13,4%

24


3.6 Liquiditeit De liquiditeit van een onderneming geeft weer in welke mate een onderneming in staat is om haar schulden op korte termijn te betalen. Een cijfer groter dan 1 betekent dat de onderneming liquide is, een cijfer kleiner dan 1 betekent dat de onderneming niet liquide is en dus problemen kan ervaren indien de schulden afgelost moeten worden op korte termijn. Grafiek 9 geeft de mediaanwaarde weer van de liquiditeitsevolutie in België. Uit de grafiek blijkt dat Vlaamse KMO’s over een betere liquiditeitspositie beschikken in vergelijking met hun Waalse of Brusselse collega’s. In Vlaanderen is een toename van de liquiditeitspositie van KMO’s te zien tussen 2000 en 2009 van 1,20 tot 1,33. In Wallonië verbetert de liquiditeitspositie van de KMO’s van 1,19 tot een niveau van 1,25 in 2009. Brussel kent een stijging van het liquiditeitsniveau van 1,16 tot 1,21. Wallonië en vooral Brussel kennen een structureel lagere liquiditeitspositie in vergelijking met Vlaanderen.

Grafiek 9: Evolutie liquiditeit van KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan)

1,35

1,30

1,25

1,20

1,15

1,10

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

1,20

1,21

1,21

1,23

1,25

1,27

1,29

1,32

1,32

1,33

Brussel

1,16

1,15

1,15

1,16

1,16

1,17

1,19

1,21

1,21

1,21

Wallonië

1,19

1,20

1,19

1,20

1,21

1,22

1,23

1,26

1,25

1,25

België

1,19

1,20

1,20

1,21

1,22

1,24

1,26

1,29

1,29

1,29

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

De hoogste liquiditeitscijfers vinden we terug bij de sectoren ICT & elektronica (1,57), communicatie & IT (1,53) en de metaalsector (1,48). De laagste liquiditeitscijfers vinden we in de sectoren financiële diensten (0,94), overige persoonlijke diensten (0,89) en de horeca (0,67). De sector van de overige persoonlijke diensten kent de meest negatieve evolutie met een daling van 0,14 ten opzichte van 2000. Ook de horeca en de financiële diensten dalen elk met 0,06 ten opzichte van 2000. Tot slot kent ook de agro, bosbouw en visserij een daling van het liquiditeitscijfer ten opzichte van 2000 met -0,03. Sectoren die een sterk positieve evolutie kennen van het liquiditeitscijfer zijn de sectoren ICT & elektronica (+0,25), communicatie & IT (+0,20) en de gezondheidszorg (+0,18).

Tabel 17: Evolutie liquiditeit van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Sector

1,25

1,24

1,24

1,25

1,26

1,27

1,29

1,31

1,30

2009 1,32

Bouwnijverheid

1,34

1,34

1,34

1,37

1,39

1,41

1,41

1,43

1,43

1,42

Communicatie & IT

1,33

1,36

1,34

1,37

1,37

1,40

1,45

1,51

1,54

1,53

Detailhandel

1,27

1,28

1,27

1,27

1,28

1,29

1,30

1,33

1,31

1,31


1,00

1,01

1,01

0,98

0,92

0,93

1,03

1,00

0,99

0,94

Gezondheidszorg

1,08

1,13

1,11

1,15

1,16

1,23

1,22

1,28

1,28

1,26

Groothandel

1,22

1,22

1,23

1,26

1,28

1,28

1,31

1,34

1,36

1,38

Handelsbemiddeling

1,18

1,16

1,18

1,19

1,22

1,25

1,27

1,27

1,26

1,25

Horeca

0,73

0,73

0,74

0,72

0,72

0,72

0,72

0,72

0,70

0,67

25


2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Sector

1,06

1,07

1,06

1,05

1,03

1,03

1,06

1,05

1,03

2009 1,03

Industrie: chemie

1,34

1,35

1,35

1,37

1,40

1,42

1,44

1,47

1,46

1,46


1,31

1,34

1,35

1,37

1,39

1,39

1,38

1,42

1,40

1,43


1,32

1,34

1,36

1,37

1,40

1,45

1,46

1,55

1,56

1,57


1,34

1,34

1,35

1,38

1,39

1,43

1,42

1,43

1,46

1,48


1,24

1,23

1,23

1,23

1,25

1,30

1,28

1,31

1,32

1,30


1,37

1,40

1,42

1,43

1,44

1,43

1,44

1,45

1,46

1,43


1,08

1,08

1,11

1,11

1,12

1,12

1,10

1,10

1,10

1,10

Overige Industrie

1,31

1,31

1,34

1,35

1,36

1,38

1,39

1,44

1,41

1,43


1,03

1,01

1,00

1,01

0,98

0,97

0,96

0,96

0,92

0,89

Vervoer & logistiek

1,10

1,09

1,11

1,13

1,13

1,13

1,17

1,21

1,18

1,17


1,14

1,14

1,14

1,16

1,18

1,21

1,24

1,27

1,27

1,26

3.7 FiTo®-meter van de Vlaamse KMO De FiTo®-meter is een eenvoudige tool die 8 ratio’s herleidt tot 1 cijfer. Deze 8 ratio’s zijn: de bruto toegevoegde waarde in verhouding tot de personeelskosten, de nettorendabiliteit van de bedrijfsactiva voor belastingen, de nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen, de graad van zelffinanciering, de graad van financiële onafhankelijkheid, de korte termijn financiële schuldgraad, de dekking van het vreemd vermogen door de cashflow en tot slot de nettokasratio. De FiTo®-meter is de samenvatting van de verschillende ratio’s. Zij wordt berekend als het rekenkundig gemiddelde van de logit-getransformeerde ratio’s5. De mediaanwaarde van de FiTo®-meter voor België is in 2000 0,567. Daarna daalt de FiTo®-meter in 2002 tot 0,565. Vanaf 2003 is er een continue stijging van de FiTo®-meter voor België tot een mediaanwaarde van 0,576 in 2007. In 2008 en 2009 zijn er kleine opeenvolgende dalingen van de FiTo®-meter tot een waarde van 0,574. Dezelfde evolutie – waarbij er een daling is van de FiTo®-score tot 2002 en daarna een toename tot 2007 gevolgd door een beperkte daling in 2008 en 2009 - geldt ook voor Brussel. Wallonië volgt hetzelfde parcours maar stabiliseert in 2009. In 2002 haalt Vlaanderen de laagste mediaanwaarde van de FiTo®-meter met 0,568. Voor Brussel en Wallonië is deze waarde 0,555 en 0,565. In 2009 haalt de FiTo®-meter in Vlaanderen een mediaanwaarde van 0,577. Brussel en Wallonië halen respectievelijk een mediaanwaarde van 0,561 en 0,573 in 2009.

Grafiek 10: Evolutie mediaanwaarde FiTo®-meter van KMO’s in België per regio, 2000-2009

0,580

0,575

0,570

0,565

0,560

0,555

0,550

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

0,569

0,569

0,568

0,570

0,573

0,574

0,576

0,579

0,578

0,577

Brussel

0,558

0,557

0,555

0,556

0,558

0,560

0,562

0,564

0,563

0,561

Wallonië

0,565

0,566

0,565

0,566

0,568

0,570

0,572

0,575

0,573

0,573

België

0,567

0,567

0,565

0,568

0,570

0,571

0,573

0,576

0,575

0,574

Vlaanderen

5

Brussel

Wallonië

België

De logittransformatie wordt toegepast om vergelijkbare waarden tussen 0 en 1 te bekomen. De formule van de logittransformatie is:

1 logit x = ______ (1+eˉ x )

26


De sector gezondheidszorg is de sector die de beste FiTo®-score (0,585) haalt in 2009. In 2000 stond deze sector op een tweede plaats (0,573), na de zakelijke diensten & immobiliën (0,574). De top drie van 2000 bestaat uit dezelfde sectoren als de top drie van 2009. De sector communicatie & IT stijgt van de derde plaats in 2000 (0,571) naar de tweede plaats in 2009 (0,580). De sector zakelijke diensten & immobiliën daalt twee plaatsen en haalt in 2009 de derde plaats met een FiTo®-score van 0,580. De laagste FiTo®-score is voor de horeca (0,545). De sector stond op de laatste plaats in 2000 en blijft ook de rode lantaarn in 2009. De sector van de overige persoonlijke diensten en de textielsector staan respectievelijk op de derdelaatste en de voorlaatste plaats met een FiTo®-score van 0,556 en 0,553. De sectoren die de grootste sprong vooruit maken ten opzichte van 2000 zijn de financiële diensten (+0,013), de gezondheidszorg (+0,012) en communicatie & IT (+0,009). Sectoren die een lagere FiTo®-score realiseren in 2009 ten opzichte van 2000 zijn de textielsector (-0,009), de horeca (-0,007), overige persoonlijke diensten (-0,005), papier en druk (-0,004) en agro, bosbouw en visserij (-0,002). Door de beperkte vooruitgang of zelfs achteruitgang van de FiTo®-score die bepaalde sectoren realiseerden, dalen deze sectoren ook op de algemene ranglijst. De papier- en druknijverheid verliest niet minder dan 11 plaatsen en komt zo op de 16e plaats. De textielsector en de agro, bosbouw en visserijsector verliezen elk 6 plaatsen en stranden respectievelijk op de 19e en de 20e plaats.

Tabel 18: Evolutie mediaanwaarde FiTo®-meter van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Sector Automobielsector (handel & onderhoud)

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

0,558

0,557

0,555

0,556

0,557

0,559

0,561

0,563

0,560

0,560

Bouwnijverheid

0,567

0,566

0,566

0,569

0,570

0,573

0,574

0,578

0,576

0,574

Communicatie & IT

0,571

0,572

0,567

0,568

0,571

0,574

0,578

0,583

0,584

0,580

Detailhandel

0,564

0,564

0,564

0,564

0,566

0,566

0,567

0,570

0,566

0,566


0,556

0,564

0,566

0,565

0,567

0,570

0,568

0,571

0,581

0,569

Gezondheidszorg

0,573

0,576

0,570

0,575

0,581

0,582

0,582

0,587

0,590

0,585

Groothandel

0,558

0,559

0,557

0,558

0,559

0,561

0,563

0,566

0,565

0,562

Handelsbemiddeling

0,565

0,565

0,563

0,564

0,566

0,569

0,569

0,572

0,569

0,567

Horeca

0,552

0,551

0,551

0,548

0,548

0,550

0,550

0,552

0,549

0,545


0,567

0,570

0,567

0,568

0,567

0,569

0,572

0,571

0,564

0,565

Industrie: chemie

0,563

0,564

0,561

0,565

0,565

0,567

0,568

0,569

0,567

0,566


0,560

0,559

0,556

0,559

0,562

0,564

0,566

0,571

0,568

0,566


0,560

0,561

0,557

0,554

0,559

0,564

0,568

0,572

0,568

0,565


0,570

0,569

0,565

0,567

0,570

0,571

0,573

0,579

0,578

0,572


0,568

0,566

0,563

0,567

0,569

0,569

0,570

0,571

0,570

0,564


0,562

0,559

0,560

0,556

0,556

0,558

0,558

0,563

0,559

0,553


0,564

0,564

0,567

0,567

0,569

0,570

0,568

0,571

0,566

0,569

Overige Industrie

0,565

0,563

0,561

0,563

0,565

0,568

0,569

0,573

0,571

0,567


0,561

0,558

0,563

0,561

0,563

0,562

0,561

0,563

0,558

0,556

Vervoer & logistiek

0,567

0,568

0,568

0,569

0,570

0,568

0,572

0,576

0,572

0,568


0,574

0,573

0,571

0,573

0,576

0,578

0,580

0,582

0,583

0,580

27


4. Andere financieel-economische gegevens van de Vlaamse KMO’s Naast de verschillende financiële ratio’s die in het vorige hoofdstuk nader werden bekeken, analyseren we in dit hoofdstuk een aantal andere parameters die eveneens belangrijk zijn voor de algemene gezondheid van de Vlaamse KMO’s. We gaan dieper in op het aantal dagen leverancierskrediet, het aantal dagen klantenkrediet, de investeringen in materiële vaste activa en het bedrijfsresultaat.

4.1 Aantal dagen leverancierskrediet Het aantal dagen leverancierskrediet geeft weer hoeveel dagen een bedrijf kan wachten vooraleer het de rekeningen dient te vereffenen bij de leveranciers. Het is eigenlijk een vorm van kortlopend vreemd vermogen waarbij de leverancier krediet verleent aan een bedrijf. Het aantal dagen leverancierskrediet van de KMO’s in België kent een duidelijk dalend verloop. Het aantal dagen leverancierskrediet zakt voor Belgische KMO’s met 10 dagen, van 51 dagen in 2000 tot 41 dagen in 2009. De dalende trend in België manifesteert zich in alle regio’s. In Brussel zakt het aantal dagen leverancierskrediet met 9 dagen, van 55 dagen tot 46 dagen. In Vlaanderen is er een daling met 9 dagen tot 41 dagen in 2009. In Wallonië is de daling het grootst met 12 dagen, tot 38 dagen in 2009.

Grafiek 11: Evolutie mediaanwaarde aantal dagen leverancierskrediet van KMO’s in België per regio, 2000-2009

56 54 52 50 48 46 44 42 40 38 36

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

50

48

48

47

45

45

45

42

40

41

Brussel

55

55

53

53

51

50

51

48

46

46

Wallonië

50

49

48

47

45

44

44

41

39

38

België

51

50

49

48

46

45

45

42

41

41

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

De drie sectoren die over het meest aantal dagen leverancierskrediet beschikken zijn allemaal industriële sectoren. De sector agro, bosbouw en visserij beschikt over 60 dagen. De sector overige industrie beschikt over 59 dagen en de sector papier en druknijverheid beschikt over 58 dagen. De sectoren met het minst aantal dagen leverancierskrediet zijn de sectoren detailhandel (31 dagen), overige persoonlijke diensten (29 dagen) en de horeca (27 dagen). De sectoren die de grootste achteruitgang kennen op het vlak van het aantal dagen leverancierskrediet zijn de metaalsector (-22,1 dagen), de financiële diensten (-24 dagen) en de sector ICT & elektronica (-27,2 dagen). Er is uiteindelijk maar 1 sector die een status-quo weet te behouden over de periode 2000-2009 en dat is de automobielsector.

28


Tabel 19: Evolutie mediaanwaarde aantal dagen leverancierskrediet van KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Sector

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

33

35

34

34

35

36

35

34

34

Automobielsector (handel & onderhoud) Bouwnijverheid

59

56

56

54

54

53

54

49

47

Communicatie & IT

57

54

52

51

50

47

48

44

41

Detailhandel

38

38

37

36

34

33

34

32

32


59

56

55

49

45

45

41

31

34

Gezondheidszorg

45

39

37

37

31

31

27

30

33

Groothandel

59

58

56

54

53

54

54

48

45

Handelsbemiddeling

51

51

53

51

48

46

48

45

40

Horeca

29

30

29

30

29

29

29

28

27


67

64

63

60

59

60

65

62

61

Industrie: chemie

70

70

68

67

64

61

62

59

57


59

61

58

60

55

54

51

50

47


77

71

69

70

68

64

61

55

54


77

73

72

68

69

66

69

63

56


73

75

70

71

68

65

65

63

58


61

63

59

59

56

56

55

54

47


43

42

42

41

40

40

43

43

41

Overige Industrie

73

71

71

67

66

66

63

62

59


37

35

33

33

32

32

34

31

31

Vervoer & logistiek

64

59

59

57

56

54

54

51

46


54

53

51

49

49

48

49

45

44

2009

4.2 Aantal dagen klantenkrediet Het aantal dagen klantenkrediet geeft weer hoeveel dagen een klant kan wachten vooraleer zijn of haar rekeningen te betalen en is met andere woorden een vorm van kredietverlening aan de klant van het bedrijf. Het aantal dagen klantenkrediet kent een schommelend verloop. In 2008 bereikt het aantal dagen klantenkrediet een dieptepunt om in 2009 opnieuw lichtjes te stijgen. In België zakt het aantal dagen klantenkrediet voor de KMO’s van 51 dagen in 2000 tot 47 dagen in 2009. Vlaamse KMO’s geven 48 dagen klantenkrediet in 2009. In Brussel worden 48 dagen klantenkrediet toegekend en in Wallonië is dit 44 dagen.

Grafiek 12: Evolutie mediaanwaarde aantal dagen klantenkrediet van KMO’s in België per regio, 2000-2009

54

52

50

48

46

44

42

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

52

51

51

52

50

50

51

49

46

48

Brussel

53

53

52

53

50

50

52

49

48

48

Wallonië

48

49

48

49

46

47

47

45

43

44

België

51

51

50

51

49

49

50

48

46

47

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

29


De top drie van sectoren die het meest aantal dagen klantenkrediet verlenen zijn de industriële sectoren papier- en druknijverheid (69 dagen), metaal (66 dagen) en de sector ICT & elektronica (65 dagen). De top drie van sectoren die het minst aantal dagen klantenkrediet verlenen zijn de sectoren automobiel (23 dagen), detailhandel (18 dagen) en de horeca (10 dagen). Zowel voor de top drie van sectoren met het meest aantal dagen klantenkrediet, als voor de top drie van sectoren met het minst aantal dagen klantenkrediet geldt dat deze dezelfde is in 2000 en 2009. In de sectoren metaal, ICT & elektronica en de papier- en druknijverheid stellen we de grootste daling van het aantal dagen klantenkrediet vast, met respectievelijk een daling van 13,2 dagen, 12,6 dagen en 12,1 dagen. De industriële sectoren voeding en agro, bosbouw en visserij zijn de enige sectoren die een stijging kennen van het aantal dagen klantenkrediet, met respectievelijk 5,4 dagen en 2,6 dagen.

Tabel 20: Evolutie mediaanwaarde saldo aantal dagen klantenkrediet van KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Sector

24

26

25

25

25

27

25

25

23

2009 23

Bouwnijverheid

56

56

56

56

55

55

56

53

49

50

Communicatie & IT

68

69

65

67

66

65

65

64

61

65

Detailhandel

18

18

18

17

18

17

18

17

17

18


53

48

47

59

49

42

58

41

39

43

Gezondheidszorg

60

66

64

58

56

49

51

48

53

50

Groothandel

56

55

55

54

54

55

56

54

51

51

Handelsbemiddeling

56

56

57

58

56

54

55

52

50

52

Horeca

10

10

10

11

10

11

10

10

10

10


57

59

56

54

53

52

53

52

54

59

Industrie: chemie

67

66

66

67

65

64

65

62

63

58


56

52

56

52

57

52

53

49

45

47


78

74

75

73

72

75

75

72

67

65


79

74

76

76

74

70

74

70

65

66


81

77

76

75

74

74

77

74

69

69


58

60

59

56

57

63

61

55

51

52


33

34

33

35

32

36

38

39

38

39

Overige Industrie

71

71

71

69

66

67

71

66

62

64


34

35

35

33

33

31

33

29

28

25

Vervoer & logistiek

68

65

64

64

63

62

63

61

55

60


63

62

62

62

61

61

61

60

57

59

4.3 Investeringen in materiële vaste activa De investeringen in materiële vaste activa zijn een graadmeter voor de financiële gezondheid van het bedrijf en het vertrouwen van de onderneming naar de toekomst toe. Enkel financieel gezonde bedrijven zijn in staat om substantiële investeringen door te voeren. De bedrijfsinvesteringen in KMO’s kennen een volatiel verloop en geven aan dat bedrijven werken met investeringscyclussen. Opvallend zijn de sterke pieken in 2003 alsook – zij het in mindere mate - in 2005. Ook 2008 blijkt een jaar te zijn waar bedrijven in sterke mate hebben geïnvesteerd. Vooral Brussel toont dat het forse investeringspieken kent in 2003, 2005 en 2008. De pieken zijn ook veel forser in vergelijking met de andere gewesten. In 2003 haalt Brussel een investeringsniveau van 301% ten opzichte van 2000. In 2005 en 2008 haalt het investeringsniveau in Brussel hoogtes van respectievelijk 229% en 329% ten opzichte van 2000. Vlaanderen kent het hoogste investeringsniveau in 2003 met 171% ten opzichte van 2000. Eenzelfde verhaal in Wallonië waar het hoogste investeringsniveau gelijk is aan 182%. Op Belgisch niveau blijkt dat het investeringsniveau een stijgende trend vertoont met eveneens piekniveaus in 2003 en 2005 en 2008. In 2009 haalt het investeringsniveau van de Belgische KMO’s een niveau van 153%.

30


Grafiek 13: Evolutie totaal volume KMO-investeringen in materiële vaste activa in België per regio (basis 2000 = 100), 2000-2009 350%

300%

250%

200%

150%

100%

50%

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

100%

102%

103%

171%

116%

140%

135%

141%

157%

152%

Brussel

100%

106%

95%

301%

101%

229%

162%

185%

329%

157%

Wallonië

100%

107%

119%

182%

119%

131%

140%

137%

150%

156%

België

100%

104%

104%

202%

113%

158%

142%

150%

194%

153%

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

Naast de eigenlijke evolutie van de investeringsvolumes dienen we op te merken dat het gemiddelde aandeel van de gewesten in het totaal Belgisch investeringsvolume onderling sterk verschilt. Vlaanderen haalt tijdens de periode 2000-2009 een gemiddeld aandeel van 57% van de investeringen. Voor Brussel is dit 27% en voor Wallonië is dit slechts 17%.

Tabel 21: Evolutie aandeel van het totaal investeringsvolume in materiële vaste activa van KMO’s in België per regio, 2000-2009 Regio

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

gemiddelde

Vlaanderen

61%

60%

60%

51%

62%

54%

58%

57%

49%

60%

57%

Brussel

22%

23%

20%

33%

20%

32%

25%

27%

38%

23%

27%

Wallonië België

17%

18%

20%

16%

18%

14%

17%

16%

13%

18%

17%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

De sector met de hoogste mediaanwaarde voor investeringen in Vlaanderen in 2009, is de sector van de overige industrie met 45.239 euro. Een stijging met 23% ten opzichte van 2000. De tweede plaats is voor de chemische sector die een mediaanwaarde haalt van 37.563 euro, een daling met 5% ten opzichte van 2000. Op de derde plaats staat de sector vervoer en logistiek met een mediaanwaarde van 31.817 euro, een daling met 33% ten opzichte van 2000. De sectoren met de laagste mediaaninvesteringen zijn de horeca (10.297 euro), handelsbemiddeling (9.379 euro) en communicatie & IT (7.099 euro). De sectoren met de grootste dalingen - over de periode van 10 jaar - in de mediaanwaarde zijn de sectoren kleding, textiel en leer (-46%), communicatie & IT (-44%), de papier- en druknijverheid (-37%) en de sector vervoer en logistiek (-33%). De sectoren met de grootste stijgingen in mediaanwaarde zijn de financiële diensten (+33%), de overige industrie (+23) en de agro, bosbouw en visserijsector (+21%).

Tabel 22: Evolutie mediaanwaarde KMO-investeringen in materiële vaste activa volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Sector

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009


14.700

14.948

14.231

13.221

15.383

15.224

16.417

17.994

18.610

16.463

Bouwnijverheid

17.314

17.560

15.759

14.913

16.709

18.077

18.969

21.984

21.306

18.515

Communicatie & IT

12.696

11.494

8.778

7.524

7.812

8.101

8.939

8.477

8.717

7.099

Detailhandel

10.015

10.337

9.814

9.678

9.853

10.526

10.995

11.523

12.016

11.020


20.550

53.223

34.401

28.886

29.161

37.000

40.008

56.199

79.522

27.247

Gezondheidszorg

18.733

12.712

14.439

13.856

12.188

14.062

17.617

17.157

18.376

14.982

Groothandel

18.000

17.522

17.710

16.723

18.511

18.381

19.756

21.220

21.638

18.766

Handelsbemiddeling

10.610

10.461

9.110

8.536

9.227

9.847

10.604

10.623

10.920

9.379

31


Sector

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Horeca

9.546

9.543

9.757

9.603

9.823

9.892

10.415

11.054

11.135

10.297


25.630

24.233

23.941

23.125

25.822

27.062

30.142

34.586

33.353

31.099

Industrie: chemie

39.610

39.070

34.211

32.214

37.269

35.736

42.003

42.845

44.882

37.563


23.588

21.892

20.101

19.147

21.727

21.169

23.777

26.073

26.178

24.144


21.306

20.547

20.444

16.987

17.641

15.500

19.834

21.292

21.030

18.795


31.644

31.508

27.197

24.689

26.178

27.386

30.046

34.076

35.731

27.573


24.767

22.619

21.542

18.905

19.926

19.885

20.953

22.056

21.519

15.513


27.522

25.381

21.804

22.074

21.089

19.562

18.171

17.998

16.938

14.971


25.691

23.889

24.354

24.767

24.243

26.563

26.235

27.174

30.234

26.861

Overige Industrie

36.846

35.165

31.847

32.007

31.754

31.207

41.421

51.600

55.427

45.239


10.064

9.866

9.473

9.097

9.210

10.218

10.981

11.578

13.139

10.579

Vervoer & logistiek

47.686

49.923

42.026

38.953

39.689

39.966

40.225

44.832

47.376

31.817


14.677

14.121

13.055

12.268

12.939

12.889

14.520

14.956

15.517

13.186

4.4 Bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat is het verschil tussen de opbrengsten en de kosten van een onderneming en is een significante graadmeter voor de financiële gezondheid van een onderneming. De evolutie van het totaal volume van de bedrijfsresultaten van de KMO’s evolueert sterk positief in 2003, om daarna opnieuw sterk te dalen. Vanaf 2005 evolueert het totaal volume van de bedrijfsresultaten dan trendmatig positief tot in 2009. In België neemt het totale volume van de KMO-bedrijfsresultaten over de periode 2000-2009 toe moet 47%. Voor Vlaanderen is dit 52%, voor Brussel 3% en voor Wallonië 64%. Wel is er een duidelijke daling van het bedrijfsresultaat in alle gewesten in 2009. Dit fenomeen stellen we voor het eerst sinds 2004 vast.

Grafiek 14: Evolutie totaal volume KMO bedrijfsresultaten in België per regio (basis 2000 =100), 2000-2009

500%

400%

300%

200%

100%

0%

-100%

-200%

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

100%

98%

92%

208%

126%

140%

155%

166%

168%

152%

Brussel

100%

-102%

64%

419%

148%

150%

194%

199%

244%

103%

Wallonië

100%

101%

103%

202%

140%

145%

169%

176%

186%

164%

België

100%

69%

90%

238%

131%

142%

163%

172%

182%

147%

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

De sector met de hoogste mediaanwaarde van het KMO-bedrijfsresultaat is de chemische sector met een mediaanwaarde voor het bedrijfsresultaat van 16.903 euro, een stijging van 3% ten opzichte van de situatie in 2000. Op de tweede plaats staan de financiële diensten met 16.739 euro, een stijging met 119% ten opzichte van 2000. Op de derde plaats komt de metaalsector met een mediaanwaarde van 15.169 euro, een daling met 17% ten opzichte van 2000. De sectoren die de grootste stijging kennen van de mediaanwaarde van het bedrijfsresultaat zijn de financiële diensten (+119%), de gezondheidszorg (+60%) en de sector communicatie & IT (+30%).

32


De drie sectoren met de laagste mediaanwaardes van het bedrijfsresultaat zijn de textielsector (3.275 euro), overige persoonlijke diensten (2.682 euro) en de horeca (982 euro). De textielsector en de horeca kennen de grootste daling van het bedrijfsresultaat met beide -74%. Na de textielsector volgen de sectoren horeca (-74%) en papier en druk (-56%) als sectoren met de grootste dalingen van het bedrijfsresultaat.

Tabel 23: Evolutie mediaanwaarde KMO bedrijfsresultaat volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Sector

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009


10.907

9.916

9.261

9.404

10.144

10.659

11.461

13.667

11.637

11.035 10.935

Bouwnijverheid

9.052

8.252

7.665

8.700

9.481

10.392

11.435

13.055

12.488

Communicatie & IT

7.658

8.013

6.266

6.637

7.544

7.913

9.244

10.799

12.362

9.946

Detailhandel

6.792

7.060

6.959

7.136

7.570

7.159

6.948

8.555

7.357

7.197


7.660

10.957

13.155

20.202

20.905

18.825

23.720

20.081

36.251

16.739

Gezondheidszorg

7.807

8.901

9.167

8.024

10.149

10.582

11.302

13.554

14.825

12.522

Groothandel

11.566

11.520

9.763

10.297

11.296

13.611

13.707

16.129

14.322

11.444

Handelsbemiddeling

6.098

6.520

6.095

6.032

6.624

6.489

7.191

9.068

7.781

6.461

Horeca

2.951

2.314

2.570

1.825

1.673

1.808

1.768

2.208

1.507

982


6.870

7.659

5.081

6.646

6.368

6.522

7.770

8.107

4.976

5.563

16.489

14.937

13.992

15.166

18.780

19.458

21.096

23.436

19.911

16.903 10.815


10.249

10.286

8.292

10.078

10.636

11.345

11.820

14.461

13.145


13.037

11.810

9.634

7.566

11.500

13.565

14.425

16.829

15.074

7.686


18.334

16.580

14.460

15.636

17.955

19.957

23.173

29.115

25.195

15.169


11.721

9.131

8.148

9.685

10.310

8.771

9.481

11.760

9.291

5.188


12.784

11.517

9.727

7.209

6.113

5.567

7.345

8.485

5.588

3.275

Industrie: Vervaardiging Voedingsmiddelen Overige Industrie Overige pers. diensten Vervoer & logistiek Zakelijke diensten & immobiliën

8.351

8.514

10.234

9.481

10.345

10.662

8.846

11.417

8.306

10.376

16.001

14.250

12.128

13.486

16.076

16.775

20.114

22.290

20.736

13.195

3.024

2.628

3.397

3.360

3.567

3.553

3.370

3.886

2.655

2.682

10.176

10.933

9.909

11.256

11.193

9.551

12.240

14.184

11.801

7.326

8.813

8.696

8.108

8.822

9.653

10.463

10.964

12.618

12.541

10.903

4.5 Eigen vermogen Het eigen vermogen geeft de eigen financiële basis van de onderneming weer. Het eigen vermogen neemt toe wanneer de onderneming opbrengsten genereert, maar neemt af in geval van een negatief resultaat of uitkering van dividenden. In België kunnen we voor alle regio’s een algemeen stijgende trend van de mediaanwaarde van het eigen vermogen van KMO’s vaststellen tot 2007. In 2008 en 2009 is de stijgende trend duidelijk gestopt en treedt een lichte daling op van de mediaanwaarden. In Vlaanderen stijgt de mediaanwaarde van het eigen vermogen van de KMO’s van 55.206 euro in 2000 tot 74.804 euro in 2009. Dit is een stijging met 35%. In Wallonië en vooral Brussel zien we dat de mediaanwaarden van het eigen vermogen van de KMO’s structureel lager liggen in vergelijking met de waarden voor Vlaanderen. Beide regio’s kunnen wel - net als Vlaanderen - een positieve evolutie voorleggen van 30% voor Wallonië en 10% voor Brussel. In 2009 is de mediaanwaarde van het eigen vermogen van de KMO’s in Wallonië gelijk aan 51.089 euro. In Brussel is de mediaanwaarde 36.629 euro.

33


Grafiek 15: Evolutie mediaanwaarde eigen vermogen van de KMO’s in België per regio (basis 2000 = 100), 2000-2009

80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vlaanderen

55.206

57.504

57.835

61.712

62.856

66.033

69.737

74.903

75.508

74.804

Brussel

33.267

34.333

33.400

35.499

33.800

34.864

36.262

38.834

38.409

36.629

Wallonië

39.390

41.274

40.558

43.112

43.718

46.114

48.137

52.224

51.524

51.089

België

47.472

49.579

49.510

52.917

53.515

56.203

59.107

63.709

63.752

62.705

Vlaanderen

Brussel

Wallonië

België

De hoogste mediaanwaarden van het eigen vermogen bij KMO’s zien we in de chemiesector (202.001 euro). Op de tweede en de derde plaats volgen de overige industrie (143.526 euro) en de metaalsector (138.208 euro). De grootste stijgingen van de mediaanwaarde van het eigen vermogen constateren we bij de financiële diensten (+99%), de gezondheidszorg (+85%) en de groothandel (+75%). Vier sectoren kennen een daling van de mediaanwaarde van het eigen vermogen tijdens de periode 2000-2009, met name de overige persoonlijke diensten (-10%), de textielsector (-9%) en tot slot de papier- en druknijverheid en de horeca (-1%). De laagste mediaanwaarden van het eigen vermogen zien we bij de sector handelsbemiddeling (39.945 euro), overige persoonlijke diensten (16.271 euro) en de horeca (15.239 euro).

Tabel 24: Evolutie mediaanwaarde eigen vermogen van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Sector

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009


56.173

60.015

58.105

58.955

60.719

63.950

67.852

77.108

76.058

76.314

Bouwnijverheid

48.529

49.778

48.940

50.986

53.471

56.420

59.278

62.965

62.271

60.367

Communicatie & IT

34.105

34.284

32.817

33.185

34.735

36.699

39.456

42.914

43.970

43.380

Detailhandel

35.325

36.341

36.475

37.237

38.634

39.877

40.784

44.282

44.139

42.593


66.559

71.145

72.909

74.267

81.279

86.891

93.709 106.922 126.032 132.565

Gezondheidszorg

28.090

28.319

30.575

33.247

36.029

38.209

39.825

Groothandel

61.179

65.158

67.899

71.881

76.371

81.396

90.925 103.557 104.959 106.874

41.452

45.495

51.865

Handelsbemiddeling

28.706

30.813

31.962

33.731

34.349

36.756

38.152

40.735

39.921

39.945

Horeca

15.377

15.791

15.969

15.812

15.953

16.072

16.141

17.449

16.970

15.239

47.846

53.319

50.192

52.620

53.976

55.311

60.362

64.235

63.855

65.139


152.749 158.827 152.799 159.599 164.407 179.557 193.655 203.930 202.195 202.001


75.515

77.041

76.508

78.011

77.802

79.868

81.744


79.896

81.680

85.460

87.212

83.815

89.586

90.349 106.478 118.303 111.578

Industrie: vervaardiging metaal(producten) Industrie: vervaardiging papier, druknijverheid Industrie: vervaardiging textiel, kleding en leer Industrie: Vervaardiging Voedingsmiddelen Overige Industrie

90.015

87.090

82.023

110.208 112.600 113.447 114.376 121.161 126.353 129.531 146.273 145.466 138.208 74.043

71.266

70.383

69.600

72.392

75.065

76.721

80.377

82.321

73.657

127.916 127.006 128.414 124.479 123.253 117.579 124.574 126.633 120.551 116.524 58.943

61.105

58.894

58.634

59.076

63.503

63.152

71.364

66.800

71.369

117.530 121.563 120.801 123.186 132.061 134.434 138.454 160.160 155.598 143.526


18.171

17.303

18.117

18.792

19.170

19.546

18.682

19.153

17.148

16.271

Vervoer & logistiek

57.977

60.091

60.195

62.558

63.539

65.221

69.414

75.001

75.648

68.963


46.633

48.324

48.306

50.354

53.456

57.221

60.752

65.687

66.598

65.821

34


5. Multiscore van de Vlaamse KMO De multiscore geeft een indicatie van de kans op faling en het perspectief op groeipotentieel van een KMO (vennootschappen en eenmanszaken). Per sector kan een beeld opgemaakt worden met een overzicht van het percentage bedrijven dat zich in een bepaalde risicoklasse bevindt gedurende de periode 2001-2010. We onderscheiden hierbij drie risicoklassen. De eerste klasse heeft een verhoogd risico op faillissement en een beperkt groeipotentieel (score tussen 0 en 19), de tweede klasse heeft een matig risico op faling en een matig groeipotentieel (score tussen 20 en 49) en de derde klasse heeft weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel (score tussen 50 en 100). Bijlage 2 geeft een totaaloverzicht van het percentage Vlaamse bedrijven volgens risicoprofiel en groeipotentieel voor de verschillende sectoren. Als we het overzicht maken van het aandeel KMO’s binnen een bepaald risicoprofiel, zien we dat 17,6% van de KMO’s in België een groot risico op faling hebben en een beperkt groeipotentieel. Dit is een iets hoger cijfer in vergelijking met vorig jaar toen 16,7% van de KMO’s onder deze categorie vielen. In Brussel ligt het cijfer voor 2009 beduidend hoger met 27,8%. In Vlaanderen zit 15,6% van de KMO’s in de groep met een hoog risicoprofiel. In Wallonië is dit 17,4%. Wanneer we de groep van bedrijven bekijken die binnen de groep met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel vallen, zien we dat 70,9% van de Vlaamse KMO’s hieronder vallen. In Brussel is dit een stuk lager met een cijfer van 55,3%, in Wallonië is dit 71,1%. Tabel 25: Aandeel KMO’s volgens risicoprofiel in België per regio, 2009 0-9

10 - 19

20 - 29

30 - 39

40 - 49

50 - 59

60 - 69

70 - 79

80 - 89

90 - 100

Vlaanderen

13,3%

2,3%

5,1%

3,7%

4,8%

25,3%

13,1%

24,8%

6,8%

0,8%

Brussel

24,0%

3,8%

7,3%

4,5%

5,2%

25,6%

10,0%

15,5%

3,6%

0,6%

Wallonië

15,3%

2,1%

4,1%

3,3%

4,0%

26,3%

12,1%

27,0%

5,2%

0,5%

België

15,2%

2,4%

5,1%

3,7%

4,6%

25,6%

12,5%

24,3%

6,0%

0,7%

Uit tabel 26 kunnen we afleiden dat het aantal bedrijven in de automobielsector (handel en onderhoud) met een verhoogd risico op faling en beperkt groeipotentieel stijgt in 2010 met 0,8 procentpunt tot 18,6%. De toename in 2010 van het aantal bedrijven met een verhoogd risico op faling wordt gecompenseerd door een afname van de bedrijven met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel (-0,8 procentpunt tot 66,6%). Het aantal bedrijven met matig risico op faling en matig groeipotentieel blijft stabiel ten opzichte van 2008 en komt uit op 14,8%. Tabel 26: Evolutie percentage KMO’s automobielsector (handel en onderhoud) volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2008 Sector Automobielsector (handel en onderhoud)

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

19,5%

19,6%

20,0%

19,9%

19,7%

18,3%

18,2%

17,5%

17,8%

18,6

score 20-49

13,2%

14,2%

14,8%

14,3%

13,0%

14,3%

14,7%

14,1%

14,7%

14,8

score 50-100

67,4%

66,2%

65,1%

65,8%

67,2%

67,4%

67,2%

68,5%

67,5%

66,6

Het aantal bouwbedrijven met een verhoogd risico op faling en beperkt groeipotentieel neemt af van 17,5% in 2001 tot 14,3% in 2010, een daling met 3,2 procentpunt. In 2009 was het cijfer voor de bouwsector nog een procent beter met 13,3%. Tegelijkertijd zien we dat het percentage van bedrijven met een klein risico op faling en een ruim groeipotentieel toeneemt van 71,9% in 2001 tot 73,8% in 2010, een stijging met 1,9 procentpunt. De toename bij de groep van KMO’s met een matig risico op faling en een matig groeipotentieel bedraagt 1,3 procentpunt en komt in 2010 uit op 11,9%.

35


Tabel 27: Evolutie percentage KMO’s bouwsector volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Bouwnijverheid

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

17,5%

17,5%

17,9%

17,5%

16,1%

14,4%

13,9%

14,2%

13,3%

14,3%

score 20-49

10,6%

11,1%

11,8%

11,8%

10,7%

11,4%

11,3%

11,0%

11,4%

11,9%

score 50-100

71,9%

71,4%

70,4%

70,8%

73,2%

74,1%

74,8%

74,8%

75,3%

73,8%

Binnen de sector communicatie & IT neemt het percentage bedrijven met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel af met 3,1% procentpunt tot 18,7%, over de periode 2001-2010. Het percentage van bedrijven met een matig risico op faling en een matig groeipotentieel neemt toe met 2 procentpunt tot 12,8%. Het aandeel van bedrijven met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel stijgt met 1,1 procentpunt tot 68,5%. De sector communicatie & IT staat op de zesde plaats op het vlak van sectoren met het hoogste aandeel van bedrijven met een verhoogd risico op faling. Tabel 28: Evolutie percentage KMO’s communicatie & IT volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Communicatie & IT

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

21,8%

21,9%

22,9%

23,4%

22,7%

20,3%

20,3%

18,5%

18,4%

18,7%

score 20-49

10,8%

11,2%

11,3%

12,5%

12,0%

12,0%

12,2%

11,7%

12,4%

12,8%

score 50-100

67,4%

66,9%

65,7%

64,1%

65,4%

67,7%

67,5%

69,8%

69,3%

68,5%

In 2010 heeft 18,4% van de KMO’s in de detailhandel een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel. Dat is 0,4 procentpunt lager dan in 2001. Het laagste aantal bedrijven in de detailhandel met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel vinden we terug in 2006. Het aantal bedrijven met een matig risico op faling en een matig groeipotentieel neemt toe met 2,8 procentpunt tot 11,3% in 2010. Het percentage bedrijven in de detailhandel met weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel neemt af van 72,8% in 2001 tot 70,3% in 2010. Tabel 29: Evolutie percentage KMO’s detailhandel volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Detailhandel

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

18,8%

18,8%

19,1%

18,2%

18,3%

17,1%

17,6%

17,2%

17,6%

18,4%

score 20-49

8,5%

9,2%

9,6%

9,7%

9,4%

10,0%

10,4%

10,5%

10,8%

11,3%

score 50-100

72,8%

71,9%

71,3%

72,1%

72,3%

73,0%

72,0%

72,3%

71,6%

70,3%

De financiële diensten blijven ook in 2010 in de top drie staan van sectoren met het minste kans op faling en goede groeivooruitzichten. 84,5% van de KMO’s in de sector zitten in de categorie met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel. Dit is een daling met 1,8 procentpunt ten opzichte van 2001. Omwille van het hoge cijfer in de categorie met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel, zijn de percentages van het aantal bedrijven met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel (9,6% en daarmee ook het tweede laagste cijfer van alle sectoren) of een matig risico op faling en een matig groeipotentieel (5,9%) zeer laag. Tabel 30: Evolutie percentage KMO’s financiële diensten volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Financiële diensten

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

9,5%

12,8%

12,1%

10,9%

9,4%

9,4%

8,9%

8,3%

9,2%

9,6%

score 20-49

4,2%

3,7%

3,9%

5,3%

4,7%

4,9%

5,4%

5,6%

5,3%

5,9%

score 50-100

86,3%

83,5%

83,9%

83,9%

86,0%

85,7%

85,7%

86,1%

85,5%

84,5%

De gezondheidszorg staat op de tweede plaats op het vlak van sectoren met een lage kans op faling en mooie groeivooruitzichten. 85,4% van de KMO’s actief in de sector hebben weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel. Dit is een daling met 1,2 procentpunt ten opzichte van 2001. Ten opzichte van 2009 verliest de sector 0,9 procentpunt. Het percentage

36


KMO’s met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel is hetzelfde cijfer als in 2001, namelijk 10,9%. Ten opzichte van 2009 stijgt het percentage bedrijven met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel met 0,5 procentpunt. Een matig risico op faling en een matig groeipotentieel is van toepassing op 3,7% van de bedrijven in de sector, het laagste percentage van alle sectoren. Tabel 31: Evolutie percentage KMO’s gezondheidszorg volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Gezondheidszorg

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

10,9%

10,8%

11,0%

10,2%

10,1%

9,5%

9,2%

8,4%

10,4%

10,9%

score 20-49

2,5%

2,5%

2,8%

3,0%

3,1%

2,9%

2,8%

3,1%

3,2%

3,7%

score 50-100

86,6%

86,7%

86,2%

86,8%

86,9%

87,6%

88,0%

88,5%

86,3%

85,4%

De groothandel is de sector met het tweede grootste risico op faling en een beperkt groeipotentieel. 22,5% van de KMO’s in de sector hebben een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel. Ondanks een daling met 3,5 procentpunt ten opzichte van 2001 blijft de groothandel daarmee op de tweede plaats staan van sectoren met de meeste kans op een faillissement. Voor de groothandel ligt het percentage van KMO’s met een matig risico op faling en een beperkt groeipotentieel het hoogst van alle sectoren met 20,6%, een stijging met 1,2 procentpunt ten opzichte van 2001. Als gevolg van het hoge risicoprofiel in deze sector staat de groothandel ook op de laatste plaats op het vlak van bedrijven met weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel. Slechts 56,9% van de KMO’s in deze sector hebben weinig kans op een faillissement, een stijging met 2,3 procentpunt ten opzichte van 2001. Tabel 32: Evolutie percentage KMO’s groothandel volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Groothandel

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

26,0%

26,6%

26,1%

25,4%

24,3%

22,6%

22,4%

22,0%

22,1%

22,5%

score 20-49

19,4%

20,6%

20,6%

20,0%

18,4%

19,9%

20,4%

19,8%

20,5%

20,6%

score 50-100

54,6%

52,8%

53,3%

54,6%

57,3%

57,6%

57,3%

58,2%

57,4%

56,9%

Het percentage KMO’s in de sector handelsbemiddeling met een verhoogd percentage op faling en een beperkt groeipotentieel bedraagt 21,2%. Dit is een belangrijke daling ten opzichte van 2001, toen het percentage nog 25,1% bedroeg. Ondanks deze positieve evolutie staat de sector op de derde laatste plaats van bedrijven met een verhoogde kans op een faillissement en een beperkt groeipotentieel. Het percentage bedrijven met een matig risico op faling en een matig groeipotentieel bedraagt 11,3%, een stijging met 3,5 procentpunt ten opzichte van 2001. Een kleine 70% van de KMO’s actief op het vlak van handelsbemiddeling hebben weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel. Tabel 33: Evolutie percentage KMO’s handelsbemiddeling volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Handelsbemiddeling

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

25,1%

24,6%

24,3%

23,2%

22,3%

19,8%

20,5%

19,1%

19,5%

21,2%

score 20-49

7,8%

8,3%

9,2%

9,5%

9,1%

9,5%

9,8%

10,0%

10,6%

11,3%

score 50-100

67,1%

67,1%

66,5%

67,3%

68,6%

70,7%

69,7%

70,8%

69,8%

67,5%

De horeca is de sector met het hoogste percentage KMO’s met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel. Ruim een kwart van de bedrijven in de horecasector hebben een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel. Ondanks het hoge percentage ligt het cijfer iets lager ten opzichte van 2001. Toen liep het cijfer op tot 27,5%. Het aantal KMO’s met een matig risico op faling en een matig groeipotentieel bedraagt 12,9%, een stijging met 3,6 procentpunt ten opzichte van 2001. Slechts 61,1% van de KMO’s actief in de horeca hebben weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel. Daarmee staat de horeca op de voorlaatste plaats in de rangschikking van sectoren met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel, voor de groothandel.

37


Tabel 34: Evolutie percentage KMO’s horeca volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Horeca

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

27,5%

26,8%

27,3%

26,7%

26,4%

24,7%

25,1%

24,5%

25,1%

26,0%

score 20-49

9,3%

10,4%

11,1%

11,1%

11,0%

12,3%

12,2%

12,3%

12,3%

12,9%

score 50-100

63,2%

62,8%

61,5%

62,3%

62,6%

63,0%

62,7%

63,1%

62,6%

61,1%

De sector agro, bosbouw en visserij heeft een laag risicoprofiel. Slechts 8,3% van de KMO’s in de sector hebben een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel. Dit is het laagste percentage voor alle sectoren. 4,7% van de KMO’s hebben een matig risico op faling en een matig groeipotentieel. Dit is het derde laagste percentage van alle sectoren. Het percentage bedrijven met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel bedraagt 87%. Daarmee staat de sector op de eerste plaats van de sectoren met de laagste kans op faling en een ruim groeipotentieel. Tabel 35: Evolutie percentage KMO’s agro, bosbouw, visserij volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Industrie: Agro, bosbouw en visserij

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

score 0-19

8,2%

7,7%

7,8%

8,6%

8,0%

7,2%

8,5%

8,1%

8,0%

2010 8,3%

score 20-49

2,7%

2,9%

3,2%

3,3%

3,3%

3,6%

3,8%

3,8%

4,1%

4,7%

score 50-100

89,1%

89,4%

89,0%

88,1%

88,7%

89,2%

87,7%

88,1%

87,9%

87,0%

Het percentage KMO’s in de chemiesector met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel bedraagt 18,2%, een daling met 2,8 procentpunt ten opzichte van 2001. 16,2% van de KMO’s hebben een matig risico op faling en een matig groeipotentieel, dit is het vierde hoogste cijfer van alle sectoren binnen deze categorie. Het percentage KMO’s met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel bedraagt 65,6%, een stijging met 3,5 procentpunt ten opzichte van 2001. Tabel 36: Evolutie percentage KMO’s chemie volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Industrie: chemie

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

21,0%

23,3%

24,3%

24,4%

20,1%

17,4%

17,7%

17,5%

17,6%

18,2%

score 20-49

17,0%

17,8%

18,3%

17,0%

15,6%

16,7%

16,9%

16,0%

17,1%

16,2%

score 50-100

62,1%

58,8%

57,4%

58,6%

64,3%

66,0%

65,4%

66,5%

65,3%

65,6%

11,9% van de KMO’s in de metaalsector hebben een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel. Een daling met 4,6 procentpunt ten opzichte van 2001. 12,4% van de KMO’s in de sector hebben een matig risico op faling en een matig groeipotentieel. 75,7% van de bedrijven in de sector hebben weinig kans op een faillissement en hebben een ruim groeipotentieel. Dit is een stijging met 4,2 procentpunt ten opzichte van 2001 en daarmee is de metaalsector de 5e best presterende sector. Tabel 37: Evolutie percentage KMO’s metaal(producten) volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Industrie: metaal(producten)

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

16,5%

17,3%

17,0%

16,9%

15,0%

13,2%

12,3%

11,8%

11,2%

11,9%

score 20-49

12,0%

12,5%

13,0%

12,9%

11,6%

12,4%

12,5%

12,2%

12,0%

12,4%

score 50-100

71,5%

70,2%

70,0%

70,2%

73,4%

74,4%

75,2%

76,0%

76,8%

75,7%

Het aantal KMO’s in de houtsector met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel bedraagt 14,1%, dit is een daling met 3,7 procentpunt ten opzichte van 2001. Het percentage bedrijven met een matig risico op faling en een matig groeipotentieel bedraagt 12,3%. Bijna drie kwart van de bedrijven in deze sector hebben weinig kans op een faillissement en een ruim groeipotentieel, een stijging met 4,2 procentpunt ten opzichte van 2001.

38


Tabel 38: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging hout(producten) volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Industrie: vervaardiging hout(producten)

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

17,8%

18,8%

19,1%

18,7%

16,8%

14,3%

14,6%

13,6%

14,1%

14,1%

score 20-49

12,8%

13,1%

13,3%

12,7%

11,6%

12,7%

11,6%

11,6%

11,8%

12,3%

score 50-100

69,4%

68,1%

67,5%

68,6%

71,5%

73,0%

73,8%

74,8%

74,1%

73,6%

Het aantal KMO’s met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel in de sector ICT & elektronica bedraagt 18,2%, een daling met 3,1 procentpunt ten opzichte van 2001. Het percentage KMO’s met een matig risico op faling en een matig groeipotentieel is 15,4%, een daling met 1,2 procentpunt ten opzichte van 2001. Het percentage KMO’s met weinig kans op faling en een ruim groeipotentieel bedraagt 66,4%, dit is een stijging met 4,3 procentpunt ten opzichte van 2001. Tabel 39: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging ICT en & elektronica volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Industrie: vervaardiging ICT en elektronica

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010 18,2%

score 0-19

21,3%

24,6%

23,7%

24,8%

21,8%

19,0%

18,5%

16,9%

17,0%

score 20-49

16,6%

15,2%

16,3%

15,6%

15,0%

15,0%

15,1%

15,2%

15,0%

15,4%

score 50-100

62,1%

60,3%

60,0%

59,6%

63,3%

66,1%

66,4%

67,9%

68,0%

66,4%

Ruim 16,4% van de KMO’s in de sector papier en druk hebben een verhoogd risico op een faillissement en een beperkt groeipotentieel. Dit is een belangrijke daling ten opzichte van 2001 toen het verhoogde risico nog voor bijna 1 op 5 KMO’s in de sector gold. Het matig risico op faling met een matig groeipotentieel is van toepassing op 12,2% van de KMO’s in de sector. 71,4% van de KMO’s hebben weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel, een stijging met 1,7 procentpunt ten opzichte van 2001. Tabel 40: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging papier, druknijverheid volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Industrie: vervaardiging papier, druknijverheid

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

19,1%

19,1%

20,3%

20,5%

18,8%

15,6%

15,6%

14,1%

15,1%

16,4%

score 20-49

11,2%

12,2%

12,9%

13,0%

11,7%

11,6%

11,7%

10,9%

12,1%

12,2%

score 50-100

69,7%

68,7%

66,8%

66,4%

69,5%

72,8%

72,7%

75,0%

72,8%

71,4%

In de textielsector heeft bijna 1 KMO op 5 een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel, een daling met 1,3 procentpunt ten opzichte van 2001. De sector staat zo op de vijfde plaats van sectoren met het hoogste risicoprofiel. 14,9% van de KMO’s in deze sector hebben een matig risico op faling en een matig groeipotentieel. Het percentage KMO’s in de textielsector met weinig risico op een faillissement en met een ruim groeipotentieel bedraagt 65,5%, een stijging met 1,1% ten opzichte van 2001. Tabel 41: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging textiel, kleding, leer volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Industrie: vervaardiging textiel, kleding en leer

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

20,9%

21,0%

21,8%

21,4%

21,1%

19,5%

19,2%

18,3%

18,6%

19,6%

score 20-49

14,8%

14,9%

15,4%

14,1%

13,5%

15,5%

15,3%

15,3%

14,4%

14,9%

score 50-100

64,4%

64,1%

62,9%

64,6%

65,5%

64,9%

65,5%

66,4%

67,0%

65,5%

In de voedingssector hebben 17,2% van de KMO’s een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel. Dit is een daling met 1,3 procentpunt ten opzichte van 2001. 13% van de KMO’s hebben een matig risico op faling en een matig groeipotentieel, een stijging met 2,2 procentpunt ten opzichte van 2001. Het percentage KMO’s in de voedingssector met een laag risicoprofiel en een ruim groeipotentieel bedraagt net geen 70%, een beperkte daling ten opzichte van 2001 toen het cijfer 0,9 procentpunt hoger lag.

39


Tabel 42: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging voedingsmiddelen volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector

Score

score 0-19 Industrie: vervaardiging score 2049 voedingsmiddelen score 50100

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

18,5%

18,9%

18,5%

17,7%

16,6%

15,3%

15,8%

16,0%

16,2%

17,2%

10,8%

12,0%

11,5%

11,2%

11,0%

11,3%

11,7%

12,5%

13,1%

13,0%

70,7%

69,1%

70,0%

71,1%

72,4%

73,4%

72,5%

71,5%

70,7%

69,8%

Binnen de sector overige industrie haalt 15,1% van de KMO’s een hoog risicoprofiel en een beperkt groeipotentieel. Een duidelijke daling ten opzichte van 2001 toen nog 19,3% van de KMO’s een verhoogd risico op faling en beperkt groeipotentieel had. 12,6% van de KMO’s hebben een matig risico op een faillissement en een matig groeipotentieel. 72,3% van de KMO’s in de sector hebben weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel, een stijging met 4,3 procentpunt ten opzichte van het cijfer van 2001. Tabel 43: Evolutie percentage KMO’s overige industrie volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Overige industrie

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

19,3%

19,1%

20,1%

19,3%

17,7%

15,6%

15,0%

14,7%

14,3%

15,1%

score 20-49

12,8%

13,6%

13,4%

13,1%

11,7%

13,1%

13,1%

12,8%

13,0%

12,6%

score 50-100

68,0%

67,4%

66,5%

67,6%

70,6%

71,3%

71,9%

72,5%

72,8%

72,3%

In de sector overige persoonlijke diensten heeft 11,4% van de KMO’s een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel. Een matig risico op faling met een matig groeipotentieel is van toepassing op 4,1% van de KMO’s. 84,5% van de KMO’s in deze sector hebben weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel, dit is de derde beste prestatie van alle sectoren. Tabel 44: Evolutie percentage KMO’s overige persoonlijke diensten volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Overige pers. Diensten

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

12,1%

12,1%

12,4%

11,7%

11,7%

10,6%

10,7%

10,1%

10,5%

11,4%

score 20-49

3,6%

3,8%

4,2%

4,2%

4,0%

4,3%

4,2%

4,1%

4,0%

4,1%

score 50-100

84,4%

84,1%

83,4%

84,1%

84,2%

85,1%

85,1%

85,8%

85,5%

84,5%

Binnen de sector vervoer en logistiek daalt het percentage bedrijven met een verhoogd risico op faillissement en een beperkt groeipotentieel met 3 procentpunt tot 19,7%. 16,2% van de KMO’s in deze sector hebben een matig risico op faling en een matig groeipotentieel. 64,1% van de KMO’s in de sector hebben weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel. Met deze cijfers staat de sector op de 3e laatste plaats op vlak van het aandeel van KMO’s met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel. Tabel 45: Evolutie percentage KMO’s vervoer en logistiek volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2001-2010 Sector Vervoer & logistiek

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

22,7%

23,1%

23,0%

22,6%

21,3%

19,1%

19,2%

18,1%

18,1%

19,7%

score 20-49

12,9%

13,9%

14,3%

14,3%

13,7%

15,3%

15,6%

15,5%

15,6%

16,2%

score 50-100

64,4%

63,0%

62,7%

63,1%

65,0%

65,6%

65,3%

66,5%

66,3%

64,1%

Binnen de sector van de zakelijke diensten en immobiliën heeft 17,3% van de KMO’s een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel. Dat is een daling met 4,2 procentpunt ten opzichte van 2001. 16,6% van de KMO’s hebben een matig risicoprofiel en een matig groeipotentieel. 66,1% van de KMO’s in deze sector hebben weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel.

40


Tabel 46: Evolutie percentage KMO’s zakelijke diensten & immobiliën volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Sector Zakelijke diensten & immobiliën

Score

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

score 0-19

21,5%

21,3%

21,5%

21,4%

20,8%

17,8%

17,4%

16,7%

16,5%

17,3%

score 20-49

12,6%

13,2%

14,3%

15,0%

14,6%

15,3%

15,5%

15,5%

16,0%

16,6%

score 50-100

65,8%

65,5%

64,1%

63,6%

64,6%

66,8%

67,1%

67,8%

67,5%

66,1%

41


6. Barometer voor de gezondheid van de KMO in 2010 Om een eerste idee te krijgen van de economische situatie van de KMO’s in 2010 bekijken we de faillissementscijfers en gegevens in verband met het aantal dagvaardingen van KMO’s door de RSZ, het Fonds voor Bestaanszekerheid en het Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen. Deze cijfers vormen dan ook een eerste ‘barometer’ voor de financieel-economische gezondheid van de Vlaamse KMO’s in 2010.

6.1 Faillissementen De evolutie van het aantal faillissementen bij KMO’s laat duidelijk sterk stijgende cijfers optekenen. Het aantal faillissementen kent vooral in 2008 en 2009 een sterke stijging. De cijfers van 2010 geven duidelijk aan dat de trend nog niet is gekeerd. Vlaanderen kent in 2010 een stijging van de faillissementen met 47,4% ten opzichte van 2000. In 2010 zijn er in België binnen de KMO-wereld 9.895 faillissementen opgetekend, waar over het hele jaar 2009 er in totaal 9.467 faillissementen werden opgetekend.

Grafiek 16: Evolutie faillissementen bij KMO’s in België per regio op jaarbasis, 2000-2009 en van januari tot november voor 2010 12.000

10.000

8.000

6.000

4.000

2.000

0 Vlaanderen

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

3.516

3.623

3.941

4.056

4.253

4.080

3.826

3.915

4.204

4.908

5.185

Brussel

1.232

1.304

1.239

1.337

1.352

1.475

1.612

1.542

1.873

1.837

1.962

Wallonië

2.024

2.133

1.966

2.176

2.306

2.315

2.193

2.218

2.406

2.722

2.748

Federaal

6.772

7.060

7.146

7.569

7.911

7.870

7.631

7.675

8.483

9.467

9.895

Ook Brussel zit in 2010 boven het jaartotaal van 2009. We kunnen een stijging van het aantal faillissementen van 59,2% vaststellen ten opzichte van 2000. In Wallonië zien we eveneens dat de cijfers voor 2010 het jaartotaal van 2009, zij het nipt, overstijgen. Ten opzichte van 2000 zijn er in 2010 35,7% meer faillissementen. Wanneer we de evolutie van het aantal verloren jobs als gevolg van een faillissement bij Belgische KMO’s bekijken, stellen we vast dat 2010 het met een stijging van 2,8% slechter doet dan 2009. Brussel en Wallonië laten over geheel 2010 en in vergelijking met 2009 respectievelijk 7,3% en 4,5% meer verloren jobs optekenen. In Vlaanderen daarentegen daalde het aantal jobs dat op de tocht staat als gevolg van het faillissement van de KMO-werkgever met 1,1%.

42


Grafiek 17: Evolutie jobverlies als gevolg van een faillissement bij KMO’s in België per regio op jaarbasis, 2000-2009 en van januari tot november voor 2010 25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

0

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Vlaanderen

5.949

6.588

8.040

7.903

9.179

7.123

5.621

5.875

7.688

9.446

9.342

Brussel

1.803

2.093

2.631

2.828

2.460

3.037

2.242

2.119

3.491

6.721

7.216

Wallonië

3.600

3.485

4.037

4.102

4.460

5.189

4.184

4.295

5.905

3.875

4.050

Federaal

11.352

12.166

14.708

14.833

16.099

15.349

12.047

12.289

17.084

20.042

20.608

Binnen het totaal van de faillissementen in 2010 heeft de horeca het hoogste aandeel met 19,59%. Daarna volgt de bouw met 17,18% en de kleinhandel met 14,09%. De grootste groei van het aantal faillissementen vinden we in de sector handel in auto’s en garages (+11,64%) en de zakelijke dienstverlening (+3,85%).

Grafiek 18: Aandeel van de sectoren in totaal aantal faillissementscijfers 2010 en groei faillissementen 2009 ten opzichte van 2010

30%

25%

25%

20%

18% 16%

15%

13%

14% 11%

10%

10% 9%

7%

5%

5% 4%

3%

3%

1%

0% andere

horeca

bouw

kleinhandel

aandeel sector

zakelijke dienstverlening

0% groothandel

transport

3%

handel in auto's en garages

groei faillissementen 2009 tov 2008

43


6.2 Dagvaardingen Een dagvaarding door de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid, het Sociaal verzekeringsfonds voor Zelfstandigen of het Fonds voor Bestaanszekerheid is een belangrijke negatieve indicatie. De dagvaardingen wijzen vaak op acute liquiditeitsproblemen en hebben dan ook een zekere voorspellende waarde. De cijfers zijn cijfers die gelden voor een gans jaar. ook de cijfers 2010 zijn compleet. Als we het aantal dagvaardingen door de RSZ bekijken, zien we dat zowel in Vlaanderen, Brussel en Wallonië de hoge niveaus van 2009 ook in 2010 gehaald worden. In 2008 zat het aantal dagvaardingen door de RSZ voor België 20% lager in vergelijking met 2010. Voor Vlaanderen is dit 19,5%. Een zelfde situatie zien we bij de dagvaardingen door het Fonds voor Bestaanszekerheid. 2009 en 2010 laten duidelijk een hoger aantal dagvaardingen noteren in vergelijking met 2008. België laat in 2010 ruim 30% meer dagvaardingen optekenen, voor Vlaanderen is dit 25%, voor Brussel 18% en voor Wallonië zelfs 42%. Waar we bij de RSZ en het Fonds voor Bestaanszekerheid een duidelijke toename van het aantal dagvaardingen kunnen vaststellen, zien we dat het aantal dagvaardingen door het Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen in België zowel in 2009 als in 2010 verder daalt. Voor Vlaanderen is dit zelfs een daling met 70% over twee jaar. We dienen er hier op te wijzen dat de zogenaamde vierde weg - waarbij geopteerd wordt voor een dwangbevel - het aantal eigenlijke dagvaardingen doet dalen.

Tabel 47: Evolutie aantal dagvaardingen van KMO’s bij de RSZ, Fonds Bestaanszekerheid en het Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen volgens regio 2008, 2009, 2010 RSZ Vlaanderen Brussel

Fonds Bestaanszekerheid

Verzekeringsfonds Zelfstandigen

2008

2009

2010

2008

2009

2010

2008

2009

2010

14.260

16.892

17.043

1.268

1.459

1.583

470

273

140

5.818

6.515

6.709

454

603

539

214

302

218

Wallonië

11.517

13.455

13.528

954

1.319

1.357

541

567

514

België

31.595

36.862

37.280

2.676

3.381

3.479

1.225

1.142

872

44


7. Conclusie Deze derde editie van het KMO-Rapport Vlaanderen geeft een overzicht van de financieel-economische gezondheid van de Vlaamse KMO’s van 2000 tot 2009. Om de financieel-economische toestand van de Vlaamse KMO’s in kaart te brengen, baseerden we ons op drie pijlers. Deze drie pijlers zijn de FiTo®-meter, andere financieel-economische gegevens en de multiscore. Deze laatste maakt naast van financiële gegevens ook gebruik van vinger-aan-de-polsgegevens zodat we alvast een duidelijk inzicht krijgen in de evolutie 2010. Bovendien hebben we ook gebruik gemaakt van cijfers in verband met het aantal faillissementen en het bijhorende jobverlies, alsook het aantal dagvaardingen van KMO’s door de RSZ, het Fonds voor Bestaanszekerheid en het Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen. Deze cijfers geven samen met de multiscore een eerste indicatie van de financieeleconomische gezondheid van de Vlaamse KMO’s in 2010. In 2009 waren in Vlaanderen in totaal 514.262 KMO’s actief, waarvan 264.940 KMO-vennootschappen en 249.322 eenmanszaken. Vlaanderen telt 57% van de KMO-vennootschappen van België, waarvan bijna de helft jonger is dan 10 jaar. Uit de cijfers blijkt dat het aandeel van de KMO-vennootschappen in elk gewest aan belang wint en dat het aandeel van de eenmanszaken overal daalt.

Financiële ratio’s van de Vlaamse KMO-vennootschappen (FiTo®-meter) De verschillende financiële indicatoren geven aan dat 2009 de trend van 2008 verder zet, wat een kanteljaar was. Zowel de productiviteit, de nettorendabiliteit en de dekking van het vreemd vermogen door de cashflow kennen zetten de dalende trend van 2008 verder in 2009. Tijdens de periode 2000-2007 konden deze indicatoren stijgende cijfers voorleggen. De solvabiliteit en de liquiditeit blijven in 2009 min of meer stabiel ten opzichte van 2008. De graad van financiële onafhankelijkheid kent voor Vlaanderen en Wallonië een bescheiden stijging. De productiviteit van de KMO-vennootschappen wordt gemeten aan de hand van de toegevoegde waarde in verhouding tot de personeelskosten. In 2009 daalt de productiviteit voor het tweede jaar op rij. De mediaanwaarde van de productiviteit daalt zo tot 171% (in Brussel en Wallonië is deze 144% en 164%). De hoogste productiviteitscijfers zien we in de financiële diensten, de gezondheidszorg en de agro, bosbouw en visserij. De financiële diensten slagen er in de grootste productiviteitsgroei te realiseren over de periode 2000-2009. De sectoren die het grootste productiviteitsverlies laten optekenen zijn de sectoren agro, bos en visserij, horeca en handelsbemiddeling. De laagste productiviteitsniveaus vinden we in de sectoren van de overige persoonlijke diensten, de textielsector en de ICT & elektronica. De nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen, een waardemeter voor het rendement van de geïnvesteerde middelen, daalt voor alle regio’s in 2009. Vanaf 2002 konden we nochtans een onafgebroken stijging waarnemen tot 2008. In Vlaanderen strandt de mediaanwaarde van de nettorendabiliteit van het eigen vermogen op 7,7% in 2009. De hoogste nettorendabiliteit vinden we in de sectoren gezondheidszorg, communicatie & IT en de bouwsector. De laagste rendabiliteitswaarden worden gerealiseerd door de horeca, de papierindustrie en de textielsector. De solvabiliteit geeft weer welke de capaciteiten van een onderneming zijn om de korte- en langlopende schulden te kunnen aflossen. De indicator kent een dalende tendens over de periode 2000-2007. In 2008 en 2009 stabiliseert het cijfer in elke regio. De mediaanwaarde van het solvabiliteitscijfer komt zo voor Vlaanderen op een niveau van 65,9. In Brussel en Wallonië is dit cijfer respectievelijk 71,2 en 70,4. In Vlaanderen vinden we de hoogste solvabiliteitscijfers in de sectoren horeca, overige persoonlijke diensten en de financiële diensten. De laagste solvabiliteitscijfers zien we in de textielsector, de metaal en de communicatie & IT. De graad van financiële onafhankelijkheid geeft weer in welke mate een onderneming zich meer met eigen vermogen – en dus minder met vreemd vermogen – financiert. In Vlaanderen kent de indicator een stijgend verloop van 2000 tot 2008, al is in 2008 en 2009 de groei van de voorbije jaren duidelijk gestopt. In Vlaanderen vinden we de hoogste graad van financiële onafhankelijkheid terug in de sectoren communicatie & IT, ICT & elektronica en de textielsector. Relatief lage cijfers vinden we in de sectoren overige persoonlijke diensten, de financiële diensten en vooral de horeca.

45


De dekkingsgraad van het vreemd vermogen door de cashflow, een maat voor de schuldaflossingscapaciteit van een KMOvennootschap, daalt tijdens de periode 2000-2002 om daarna geleidelijk te stijgen. In 2008 en 2009 daalt de indicator opnieuw. Alle regio’s kennen een gelijkaardige evolutie. De dekking van het vreemd vermogen door de cashflow is het hoogst in de sectoren gezondheidszorg, communicatie & IT en vervoer & logistiek. De dekkingsgraad is het laagst in de automobielsector, handelsbemiddeling en de textielsector. De liquiditeit geeft weer in welke mate een onderneming in staat is om haar schulden op korte termijn terug te betalen. De liquiditeitspositie van de KMO-vennootschappen kent een positieve evolutie tot 2007. In 2008 en 2009 is een stabilisering van het cijfer op te merken. In 2009 is het liquiditeitscijfer voor Vlaanderen 1,33, voor Brussel 1,21 en voor Wallonië 1,25. De sectoren die het best scoren qua liquiditeit zijn de sectoren ICT & elektronica, communicatie & IT en de metaalsector. De laagste liquiditeitscijfers vinden we in de sectoren financiële diensten, overige persoonlijke diensten en de horeca. Door een logittransformatie toe te passen op 8 verschillende financiële ratio’s kunnen we de FiTo®-meter samenstellen, die de verschillende parameters in 1 cijfer integreert. De mediaanwaarde van de FiTo®-meter daalt van 2000 tot 2002. Daarna stijgt de FiTo®-meter onafgebroken tot 2007. In 2008 daalt de FiTo®-meter voor het eerst in 5 jaar en geeft opnieuw aan dat 2008 een kanteljaar is geweest. In 2009 wordt de dalende trend van 2008 bevestigd. Alle regio’s laten eenzelfde evolutie optekenen. De best presterende sectoren in 2009 zijn de sectoren gezondheidszorg, communicatie & IT en de zakelijke diensten & immobiliën. De slechtst presterende sectoren zijn de textielsector, de overige persoonlijke diensten en de horeca. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de prestaties van de 21 verschillende sectoren in Vlaanderen.

Tabel 48: Rangschikking van de Vlaamse KMO’s volgens sector op basis van de FiTo®-score, 2000 en 2009

Sector

Score 2009

rangschikking 2009

Score 2000

rangschikking 2000

winst/verlies

Gezondheidszorg

0,585

1

0,573

2

1

Communicatie & IT

0,580

2

0,571

3

1


0,580

3

0,574

1

-2

Bouwnijverheid

0,574

4

0,567

6

2 -1


0,572

5

0,570

4


0,569

6

0,564

12

6


0,569

7

0,556

20

13

Vervoer & logistiek

0,568

8

0,567

8

0

Overige Industrie

0,567

9

0,565

10

1

Handelsbemiddeling

0,567

10

0,565

9

-1


0,566

11

0,560

16

5

Industrie: chemie

0,566

12

0,563

13

1

Detailhandel

0,566

13

0,564

11

-2


0,565

14

0,567

7

-7


0,565

15

0,560

17

2 -11


0,564

16

0,568

5

Groothandel

0,562

17

0,558

19

2


0,560

18

0,558

18

0


0,556

19

0,561

15

-4


0,553

20

0,562

14

-6

Horeca

0,545

21

0,552

21

0

De sectoren die de grootste sprong vooruit maken tijdens de periode 2000 tot 2009 zijn de financiële diensten, de gezondheidszorg en communicatie & IT. De financiële diensten maken een sprong van 13 plaatsen op de ranglijst van best presterende sectoren. De sectoren die een daling laten optekenen van de FiTo®-score over de periode 2000-2009 zijn de textielsector, de horeca, overige persoonlijke diensten, de papierindustrie en de agro-, bosbouw en visserijsector.

46


Andere financieel-economische gegevens Naast de parameters voor de FiTo®-score gingen we eveneens de evolutie na van een aantal andere financieel-economische gegevens. De eerste parameter is het aantal dagen leverancierskrediet. De mediaanwaarde van deze parameter kent een dalend verloop in alle regio’s. In Vlaanderen daalt het aantal dagen leverancierskrediet van 50 dagen in 2000 tot nog 41 dagen in 2009. Industriële sectoren beschikken over een hoger aantal dagen leverancierskrediet in vergelijking met andere sectoren. De laagste mediaanwaarden vinden we in de sectoren detailhandel, overige persoonlijke diensten en de horeca. Een tweede parameter is het aantal dagen klantenkrediet. Deze parameter kent een eerder schommelend verloop. In Vlaanderen zakt de mediaanwaarde van het aantal dagen klantenkrediet van 52 dagen in 2000 tot 48 dagen in 2009. Het hoogste aantal dagen klantenkrediet vinden we – net als bij het aantal dagen leverancierskrediet – bij de industriële sectoren. Het laagste aantal dagen klantenkrediet vinden we in de automobielsector, de detailhandel en de horeca. De investeringen van de KMO-vennootschappen in materiële vaste activa kennen een volatiel verloop – vooral in Brussel – en geven aan dat bedrijven werken met investeringscyclussen. We merkten op dat het gemiddelde aandeel van Vlaanderen in het totaal Belgisch investeringsvolume 57% bedraagt. Brussel haalt gemiddeld 27% en Wallonië 17%. De sectoren in Vlaanderen die de hoogste investeringen (mediaan) uitvoeren zijn de overige industrie, de chemische sector en de sector vervoer en logistiek. De sectoren met de laagste investeringen (mediaan) zijn de horeca, handelsbemiddeling en communicatie & IT. Het bedrijfsresultaat van de KMO-vennootschappen evolueert positief tijdens de periode 2000-2008, met 2003 als uitschieter. In 2009 laten alle regio’s een duidelijke daling optekenen in de cijfers. Over de ganse periode 2000-2009 blijft de evolutie wel positief. In Vlaanderen worden de sterkste prestaties geleverd door de chemie, de financiële diensten en de metaalsecctor. De sectoren met de laagste bedrijfsresultaten zijn de textielsector, overige persoonlijke diensten en de horeca. De textielsector en de horeca kennen de grootste daling van de mediaanwaarde van het bedrijfsresultaat tijdens de periode 2000-2009 en laten beide een daling met 74% optekenen. Het eigen vermogen van de KMO-vennootschappen kent een ononderbroken stijging tot 2007. In 2008 en 2009 wordt de stijgende trend gestopt en treedt er zelfs een lichte daling op van de mediaanwaarden. De hoogste mediaanwaarden van het eigen vermogen van KMO’s zien we in de sectoren chemie, de overige industrie en de metaalsector. De laagste mediaanwaarden zien we in de sectoren handelsbemiddeling, overige persoonlijke diensten en de horeca.

Multiscore van de Vlaamse KMO’s: een eerste benadering van 2010. De multiscore geeft een indicatie van de kans op faling en het groeipotentieel van een KMO. Uit de analyse, met gegevens afgesloten per 25 november 2010, bleek dat 17,6% van de KMO’s in België een groot risico op faling hebben en een beperkt groeipotentieel. In Brussel ligt dit beduidend hoger met 27,8%. In Vlaanderen zit 15,6% van de KMO’s in de groep met een hoog risicoprofiel. In Wallonië is dit 17,4%. Wanneer we de groep van bedrijven bekijken die binnen de groep met weinig risico op faling en een ruim groeipotentieel vallen, zien we dat 70,9% van de Vlaamse KMO’s hieronder vallen. In Brussel is dit een stuk lager met een cijfer van 55,3%, in Wallonië is dit 71,1%. De gedetailleerde gegevens per sector voor Vlaanderen tonen dat de horeca zowel in 2001 als in 2010 het grootste aantal KMO’s (26%) telde met een verhoogd risico op een faillissement en een beperkt groeipotentieel. Op de tweede plaats staat de groothandel met 22,5%. De derde plaats wordt ingenomen door de sector handelsbemiddeling met een percentage van 21,2%. De sectoren waar een beperkt aantal KMO’s terug te vinden is in het profiel met een verhoogd risico op faillissement en een beperkt groeipotentieel zijn de sectoren gezondheidszorg (10,9%), de financiële diensten (9,6%) en de sector agro, bos & visserij (8,3%). Dit zijn dan ook meteen de drie sectoren die de hoogste scores halen binnen het profiel met KMO’s die zich kenmerken door weinig risico op een faillissement en een ruim groeipotentieel.

47


Tabel 49: Rangschikking van de Vlaamse KMO’s volgens sector op basis van het verhoogd risicoprofiel en beperkt groeipotentieel (multiscore), 2000 en 2008

Sector Industrie: Agro, bosbouw en visserij Financiële diensten Gezondheidszorg

Score 2009 - verhoogd risico & beperkt groeipotentieel 8,3%

Score 2000 - verhoogd risico & beperkt groeipotentieel

rangschikking 2008 1

8,2%

winst/verlies

rangschikking 2000

rangschikking 1

0

percentage 0,1%

9,6%

2

9,5%

2

0

0,1%

10,9%

3

10,9%

3

0

0,0%

Overige pers. Diensten

11,4%

4

12,1%

4

0

-0,7%

Industrie: metaal(producten)

11,9%

5

16,5%

5

0

-4,6%


14,1%

6

17,8%

7

1

-3,7%

Bouwnijverheid

14,3%

7

17,5%

6

-1

-3,2%

Overige industrie Industrie: vervaardiging papier, druknijverheid Industrie: vervaardiging voedingsmiddelen

15,1%

8

19,3%

11

3

-4,2%

16,4%

9

19,1%

10

1

-2,7%

17,2%

10

18,5%

8

-2

-1,3%


17,3%

11

21,5%

16

5

-4,2%

Industrie: chemie

18,2%

12

21,0%

14

2

-2,8%


18,2%

13

21,3%

15

2

-3,1%

Detailhandel

18,4%

14

18,8%

9

-5

-0,4%

Automobielsector (handel en onderhoud)

18,6%

15

19,5%

12

-3

-0,9%

Communicatie & IT Industrie: vervaardiging textiel, kleding en leer Vervoer & logistiek

18,7%

16

21,8%

17

1

-3,1%

19,6%

17

20,9%

13

-4

-1,3%

19,7%

18

22,7%

18

0

-3,0%

Handelsbemiddeling

21,2%

19

25,1%

19

0

-3,9%

Groothandel

22,5%

20

26,0%

20

0

-3,5%

Horeca

26,0%

21

27,5%

21

0

-1,5%

Bijna alle sectoren slagen er in om het percentage bedrijven dat binnen de categorie met een verhoogd risico op faling en een beperkt groeipotentieel valt, te verlagen. Enkel de top 3 van best presterende sectoren kan geen verbetering laten optekenen. Ze laten evenwel ook geen noemenswaardige verslechtering zien en blijven dus stabiel. De sectoren die hierbij de grootste vooruitgang boeken zijn de sectoren metaal, zakelijke diensten & immobiliën en de overige industrie.

Knipperlichten voor 2010 Om een verder idee te krijgen van de economische situatie van de KMO’s in 2010 bekeken we de faillissementscijfers en gegevens in verband met het aantal dagvaardingen van KMO’s door de RSZ, het Fonds voor Bestaanszekerheid en het Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen. De cijfers voor 2010 toonden aan dat er op het vlak van faillissementen vooral in 2008 en 2009 een sterke stijging was op te tekenen. De voorlopige cijfers voor 2010 geven dan weer duidelijk aan dat de trend nog niet gekeerd is. Het jobverlies in 2010 ligt hoger dan het totale jobverlies in 2009. De meeste faillissementen vinden we in de sectoren horeca, de bouw en de kleinhandel. Ten tweede bekeken we ook het aantal dagvaardingen van KMO’s door de RSZ, het Sociaal verzekeringsfonds voor Zelfstandigen en het Fonds voor Bestaanszekerheid. De dagvaardingen wijzen vaak op acute liquiditeitsproblemen en hebben dan ook een zekere voorspellende waarde. Uit de cijfers blijkt dat het aantal dagvaardingen door de RSZ en het Fonds voor Bestaanszekerheid in 2010 op een gelijkaardig hoog, zelfs hoger niveau blijft als in 2009. Het aantal dagvaardingen door het Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen daalt verder, ook in 2010. Voor Vlaanderen is dit zelfs een daling met 70% over twee jaar. Hier speelt het effect van de zogenaamde vierde weg - waarbij geopteerd wordt voor een dwangbevel – waardoor het aantal eigenlijke dagvaardingen daalt.

48


Lijst van afkortingen BTW

belasting op de toegevoegde waarde

BVBA

besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

Div. Comm. en Coöp. Venn.

diverse commanditaire en coöperatieve vennootschappen

EBVBA

eenpersoons besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

FiTo®

financiële toestand

KBO

Kruispuntbank voor ondernemingen

KMO

kleine en middelgrote onderneming

NV

naamloze vennootschap

RSZ

Rijksdienst voor de Sociale Zekerheid

VOF

vennootschap onder firma

VZW

vereniging zonder winstoogmerk

49


Lijst van tabellen en grafieken Tabellen Tabel 1: Evolutie aantal KMO’s volgens gewest, 2000-2009 Tabel 2: Evolutie aantal KMO-vennootschappen volgens gewest, 2000-2009 Tabel 3: Evolutie aantal eenmanszaken volgens gewest, 2000-2009 Tabel 4: Aandeel van KMO-vennootschappen volgens leeftijdscategorie en gewest, 2009 Tabel 5: Aandeel van eenmanszaken volgens leeftijdscategorie en gewest, 2009 Tabel 6: Evolutie KMO’s in Vlaanderen volgens juridische vorm, 2000-2009 Tabel 7: Evolutie KMO’s in Brussel volgens juridische vorm, 2000-2009 Tabel 8: Evolutie KMO’s in Wallonië volgens juridische vorm, 2000-2009 Tabel 9: Evolutie KMO’s in Vlaanderen volgens tewerkstellingsklassen, 2000-2009 Tabel 10: Evolutie KMO’s in Brussel volgens tewerkstellingsklassen, 2000-2009 Tabel 11: Evolutie KMO’s in Wallonië volgens tewerkstellingsklassen, 2000-2009 Tabel 12: Evolutie bruto toegevoegde waarde / personeelskosten van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) Tabel 13: Evolutie Nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen (%) van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) Tabel 14: Evolutie solvabiliteitscijfer van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) Tabel 15: Evolutie financiële graad van onafhankelijkheid (%) van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) Tabel 16: Evolutie dekkingsgraad vreemd vermogen door cashflow (%) van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) Tabel 17: Evolutie liquiditeit van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 (mediaan) Tabel 18: Evolutie mediaanwaarde FiTo®-meter van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 19: Evolutie mediaanwaarde aantal dagen leverancierskrediet van KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 20: Evolutie mediaanwaarde saldo aantal dagen klantenkrediet van KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 21: Evolutie aandeel van het totaal investeringsvolume in materiële vaste activa van KMO’s in België per regio, 2000-2009 Tabel 22: Evolutie mediaanwaarde KMO-investeringen in materiële vaste activa volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 23: Evolutie mediaanwaarde KMO-bedrijfsresultaat volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 24: Evolutie mediaanwaarde eigen vermogen van de KMO’s volgens sector in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 25: Aandeel KMO’s volgens risicoprofiel in België per regio, 2009 Tabel 26: Evolutie percentage KMO’s automobielsector (handel en onderhoud) volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 27: Evolutie percentage KMO’s bouwsector volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 28: Evolutie percentage KMO’s communicatie & IT volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 29: Evolutie percentage KMO’s detailhandel volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 30: Evolutie percentage KMO’s financiële diensten volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009

50


Tabel 31: Evolutie percentage KMO’s gezondheidszorg volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 32: Evolutie percentage KMO’s groothandel volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 33: Evolutie percentage KMO’s handelsbemiddeling volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 34: Evolutie percentage KMO’s horeca volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 35: Evolutie percentage KMO’s agro, bosbouw, visserij volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 36: Evolutie percentage KMO’s chemie volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 37: Evolutie percentage KMO’s metaal(producten) volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 38: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging hout(producten) volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 39: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging ICT en & elektronica volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 40: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging papier, druknijverheid volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 41: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging textiel, kleding, leer volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 42: Evolutie percentage KMO’s vervaardiging voedingsmiddelen volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 43: Evolutie percentage KMO’s overige industrie volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 44: Evolutie percentage KMO’s overige persoonlijke diensten volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 45: Evolutie percentage KMO’s vervoer en logistiek volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 46: Evolutie percentage KMO’s zakelijke diensten & immobiliën volgens risicoklasse in Vlaanderen, 2000-2009 Tabel 47: Evolutie aantal dagvaardingen van KMO’s bij de RSZ, Fonds Bestaanszekerheid en het Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen volgens regio, januari tot november 2008, 2009 en 2010 Tabel 48: Rangschikking van de Vlaamse KMO’s volgens sector op basis van de FiTo®-score, 2000 en 2009 Tabel 49: Rangschikking van de Vlaamse KMO’s volgens sector op basis van het verhoogd risicoprofiel en beperkt groeipotentieel (multiscore), 2000 en 2009

Grafieken Grafiek 1: Aantal KMO’s in Vlaanderen volgens sector, 2009 Grafiek 2: Aantal KMO’s in Brussel volgens sector, 2009 Grafiek 3: Aantal KMO’s in Wallonië volgens sector, 2009 Grafiek 4: Evolutie bruto toegevoegde waarde / personeelskosten (%) van de KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan) Grafiek 5: Evolutie nettorendabiliteit van het eigen vermogen na belastingen van KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan) Grafiek 6: Evolutie solvabiliteit van KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan) Grafiek 7: Evolutie graad financiële onafhankelijkheid (%) van de KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan) Grafiek 8: Evolutie dekking vreemd vermogen door de cashflow (%) van KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan) Grafiek 9: Evolutie liquiditeit van KMO’s in België per regio, 2000-2009 (mediaan) Grafiek 10: Evolutie mediaanwaarde FiTo®-meter van KMO’s in België per regio, 2000-2009 Grafiek 11: Evolutie mediaanwaarde aantal dagen leverancierskrediet van KMO’s in België per regio, 2000-2009 Grafiek 12: Evolutie mediaanwaarde aantal dagen klantenkrediet van KMO’s in België per regio, 2000-2009

51

Grafiek 13: Evolutie totaal volume KMO-investeringen in materiële vaste activa in België per regio (basis 2000 = 100),


2000-2009 Grafiek 14: Evolutie totaal volume KMO-bedrijfsresultaten in België per regio (basis 2000 = 100), 2000-2009 Grafiek 15: Evolutie mediaanwaarde eigen vermogen van de KMO’s in België per regio (basis 2000 = 100), 2000-2009 Grafiek 16: Evolutie faillissementen bij KMO’s in België per regio op jaarbasis, 2000-2009 en van januari tot november voor 2010 Grafiek 17: Evolutie jobverlies als gevolg van een faillissement bij KMO’s in België per regio op jaarbasis, 2000-2009 en van januari tot november voor 2010 Grafiek 18: Aandeel van de sectoren in totaal aantal faillissementscijfers januari tot november 2010 en groei faillissementen januari tot november 2010 ten opzichte van 2009

52


720 358 340 285 775

4.225 632 18.963 517

3.547 2.189 4.900 1.054 5.253 54.902 60.198 32.398 14.616 14.586 13.961 34.025 11.222 1.610 63.220 3.874

Papier en druk

Chemie

Metaal

ICT & elektronica

Overige industrie

BOUWNIJVERHEID

DETAILHANDEL

GROOTHANDEL

AUTOMOBIEL (handel & onderhoud)

HANDELSBEMIDDELING

VERVOER & LOGISTIEK

HORECA

COMMUNICATIE & ICT


ZAKELIJKE DIENSTEN & IMMOBILIËN

TOTAAL 452.707

51.443

2.908


ONBEKEND

22.138


GEZONDHEIDSZORG

345

2.846

Hout

90.284

21.814

407

3.268

5.803

3.027

3.101

2.282

6.278

9.521

6.377

512

2.563

200

43.209 534

4.069

71.606

BRU

6.045

Verv. voedingsmiddelen, drank en … Vervaardiging textiel, kleding en leer

Agro, bosbouw en Visserij

INDUSTRIE

VL

225.797

26.180

1.717

11.850

2.730

28.767

725

4.868

16.799

5.340

8.803

8.491

9.928

32.118

28.387

2.457

481

2.753

1.156

1.330

1.820

859

2.863

25.375

39.094

WAL

2000

451.419

52.957

2.811

22.237

3.950

64.211

1.605

12.177

33.348

13.939

14.008

14.484

31.690

58.583

55.067

5.227

1.059

4.925

2.142

3.562

2.854

2.476

5.869

42.238

70.352

VL

89.350

22.377

389

3.138

522

18.653

614

4.476

5.686

2.842

2.857

2.195

5.981

9.444

6.247

764

279

330

339

711

333

474

513

186

3.929

BRU

223.122

26.999

1.669

11.706

2.732

28.734

708

5.201

16.415

5.199

8.488

8.316

9.595

31.213

28.030

2.446

477

2.746

1.154

1.295

1.808

827

2.770

24.594

38.117

WAL

2001

451.568

54.431

2.766

22.402

4.062

65.546

1.610

12.876

33.096

13.729

13.675

14.356

31.000

57.318

55.435

5.258

1.045

4.964

2.127

3.561

2.835

2.418

5.704

41.354

69.266

VL

88.970

22.823

376

3.095

517

18.464

585

4.596

5.668

2.737

2.699

2.150

5.726

9.396

6.258

759

279

330

329

718

332

452

493

188

3.880

BRU

221.208

27.807

1.639

11.618

2.722

28.867

698

5.485

16.139

5.052

8.171

8.219

9.327

30.437

27.796

2.435

456

2.740

1.143

1.256

1.757

802

2.702

23.940

37.231

WAL

2002

453.500

56.733

2.732

22.649

4.235

66.916

1.621

13.579

32.755

13.614

13.511

14.234

30.403

56.226

56.011

5.288

1.053

5.002

2.097

3.596

2.819

2.338

5.597

40.491

68.281

VL

88.906

23.316

372

2.949

507

18.384

563

4.673

5.684

2.633

2.547

2.110

5.518

9.449

6.370

752

276

326

317

716

332

446

485

181

3.831

BRU

220.576

29.001

1.590

11.459

2.758

29.059

695

5.739

15.992

4.919

7.956

8.082

9.185

29.864

27.689

2.440

457

2.741

1.124

1.257

1.740

777

2.658

23.394

36.588

WAL

2003

Bijlagen Bijlage 1: evolutie aandeel KMO’s per sector en gewest, 2000-2009

vervolg

745

303

321

275

737

4.926

540

18.610

518

3.714

2.114

5.129

1.062

5.369

56.928

55.882

29.976

14.080

13.628

13.588

32.619

14.340

1.629

68.874

4.534

Papier en druk

Chemie

Metaal

ICT & elektronica

Overige industrie

BOUWNIJVERHEID

DETAILHANDEL

GROOTHANDEL

AUTOMOBIEL (handel & onderhoud)

HANDELSBEMIDDELING

VERVOER & LOGISTIEK

HORECA

COMMUNICATIE & ICT


ZAKELIJKE DIENSTEN & IMMOBILIËN

TOTAAL

458.279

59.109

2.712


ONBEKEND

22.975


GEZONDHEIDSZORG

327

2.883

Hout

30.244

1.556

11.432

2.887

29.392

685

6.114

15.892

4.824

7.948

8.036

9.096

29.540

27.841

2.468

460

2.734

1.135

1.301

1.745

766

2.626

22.816

36.051

WAL

61.266

2.720

23.500

4.796

71.176

1.664

15.352

32.688

13.662

14.084

13.998

29.531

55.484

58.365

5.528

1.072

5.237

2.109

3.840

2.946

2.272

5.416

38.681

67.101

VL

89.952 221.538 465.387

23.747

359

2.909

5.756

2.594

2.512

2.083

5.354

9.535

6.680

441

2.305

184

39.372

496

3.829

67.405

BRU

5.457

Verv. voedingsmiddelen, drank en … Vervaardiging textiel, kleding en leer

Agro, bosbouw en Visserij

INDUSTRIE

VL

2004

31.574

1.559

11.421

2.993

29.889

693

6.531

15.919

4.820

8.186

7.963

9.002

29.113

28.171

2.476

463

2.741

1.125

1.350

1.739

767

2.598

22.492

35.751

WAL

64.708

2.761

24.196

5.251

74.897

1.694

16.624

32.771

13.867

14.328

14.068

29.514

55.355

60.646

5.665

1.093

5.391

2.141

4.034

3.052

2.261

5.364

38.267

67.268

VL

91.907 223.585 477.948

24.157

353

2.906

559

19.094

551

5.171

5.836

2.572

2.533

2.075

5.261

9.642

7.307

743

273

313

306

799

335

446

488

187

3.890

BRU

2005

33.166

1.528

11.524

3.083

30.875

701

7.198

15.933

4.781

8.812

7.966

8.910

28.936

28.789

2.478

465

2.754

1.123

1.432

1.769

764

2.533

22.252

35.570

WAL

69.473

2.732

25.008

5.676

78.414

1.712

17.940

32.592

14.022

13.844

14.115

29.371

54.995

63.175

5.832

1.115

5.606

2.159

4.269

3.122

2.239

5.314

37.247

66.903

VL

95.013 227.772 489.972

24.919

361

2.905

596

19.866

563

5.492

5.969

2.635

2.528

2.084

5.164

9.820

8.129

757

271

321

307

838

353

444

498

193

3.982

BRU

2006

35.522

1.590

11.744

3.231

31.751

695

7.706

15.812

4.764

9.081

7.879

8.783

28.622

29.607

2.553

467

2.791

1.125

1.488

1.757

782

2.470

21.603

35.036

WAL

74.442

2.787

26.075

6.001

82.994

1.782

19.340

32.817

14.230

13.448

14.192

29.146

54.648

65.017

5.536

1.133

5.755

2.197

4.314

3.150

2.201

5.202

36.396

65.884

VL

26.938

379

3.055

640

21.830

603

6.215

6.158

2.804

2.502

2.033

4.960

10.104

9.574

721

254

333

293

874

367

409

492

210

3.953

BRU

37.943

1.625

12.201

3.429

33.387

710

8.149

15.960

4.758

8.856

7.864

8.705

28.689

29.948

2.367

463

2.792

1.118

1.473

1.704

787

2.425

21.165

34.294

WAL

2008

78.540

2.787

26.947

6.218

87.721

1.855

20.293

33.025

14.241

13.299

14.247

28.813

54.381

66.785

5.828

1.145

5.762

2.201

4.275

3.179

2.179

5.137

35.404

65.110

VL

27.301

379

3.099

683

22.547

681

6.270

6.301

2.812

2.392

2.029

4.800

10.148

9.916

730

254

327

285

832

359

400

496

204

3.887

BRU

40.089

1.625

12.711

3.503

34.901

750

8.521

16.126

4.700

8.667

7.857

8.533

28.745

30.473

2.457

464

2.734

1.124

1.467

1.658

787

2.366

20.726

33.783

WAL

2009

99.188 231.823 502.803 101.748 236.518 514.262 103.245 240.984

26.117

372

2.938

618

20.855

595

5.946

6.061

2.718

2.553

2.075

5.101

9.997

9.170

767

269

338

301

899

375

421

497

205

4.072

BRU

2007

Bijlage 2: evolutie percentage KMO’s volgens risicoprofiel en groeipotentieel in Vlaanderen (multiscore), 2000-2008 Sector

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

8,0% 9,2% 10,4% 10,5% 11,2% 14,1% 13,3% 14,3% 15,1% 16,2% 16,5% 17,6% 17,0% 17,6% 17,8% 18,4% 18,6% 18,1% 19,5% 22,1% 25,1%

8,3% 9,6% 10,9% 11,4% 11,9% 14,1% 14,3% 15,1% 16,4% 17,2% 17,3% 18,2% 18,2% 18,4% 18,6% 18,7% 19,6% 19,7% 21,2% 22,5% 26,0%

3,2% 4,0% 4,1% 5,3% 10,8% 10,6% 11,4% 12,1% 11,8% 12,0% 13,0% 12,4% 12,3% 13,1% 14,7% 14,4% 15,0% 17,1% 15,6% 16,0% 20,5%

3,7% 4,1% 4,7% 5,9% 11,3% 11,3% 11,9% 12,2% 12,3% 12,4% 12,6% 12,8% 12,9% 13,0% 14,8% 14,9% 15,4% 16,2% 16,2% 16,6% 20,6%

57,4% 62,6% 66,3% 67,0% 65,3% 67,5% 68,0% 67,5% 69,8% 69,3% 70,7% 71,6% 72,8% 72,8% 74,1% 75,3% 76,8% 85,5% 85,5% 86,3% 87,9%

56,9% 61,1% 64,1% 65,5% 65,6% 66,1% 66,4% 66,6% 67,5% 68,5% 69,8% 70,3% 71,4% 72,3% 73,6% 73,8% 75,7% 84,5% 84,5% 85,4% 87,0%

AANDEEL KMO’s IN SECTOREN MET VERHOOGD RISICO OP FALING EN BEPERKT GROEIPOTENTIEEL (Score 0-19) Industrie: Agro, bosbouw en visserij Financiële diensten Gezondheidszorg Overige pers. Diensten Industrie: metaal(producten) Industrie: vervaardiging hout(producten) Bouwnijverheid Overige industrie Industrie: vervaardiging papier, druknijverheid Industrie: vervaardiging voedingsmiddelen Zakelijke diensten & immobiliën Industrie: chemie Industrie: vervaardiging ICT en elektronica Detailhandel Automobielsector (handel en onderhoud) Communicatie & IT Industrie: vervaardiging textiel, kleding en leer Vervoer & logistiek Handelsbemiddeling Groothandel Horeca

8,2% 9,5% 10,9% 12,1% 16,5% 17,8% 17,5% 19,3% 19,1% 18,5% 21,5% 21,0% 21,3% 18,8% 19,5% 21,8% 20,9% 22,7% 25,1% 26,0% 27,5%

7,7% 12,8% 10,8% 12,1% 17,3% 18,8% 17,5% 19,1% 19,1% 18,9% 21,3% 23,3% 24,6% 18,8% 19,6% 21,9% 21,0% 23,1% 24,6% 26,6% 26,8%

7,8% 12,1% 11,0% 12,4% 17,0% 19,1% 17,9% 20,1% 20,3% 18,5% 21,5% 24,3% 23,7% 19,1% 20,0% 22,9% 21,8% 23,0% 24,3% 26,1% 27,3%

8,6% 10,9% 10,2% 11,7% 16,9% 18,7% 17,5% 19,3% 20,5% 17,7% 21,4% 24,4% 24,8% 18,2% 19,9% 23,4% 21,4% 22,6% 23,2% 25,4% 26,7%

8,0% 9,4% 10,1% 11,7% 15,0% 16,8% 16,1% 17,7% 18,8% 16,6% 20,8% 20,1% 21,8% 18,3% 19,7% 22,7% 21,1% 21,3% 22,3% 24,3% 26,4%

7,2% 9,4% 9,5% 10,6% 13,2% 14,3% 14,4% 15,6% 15,6% 15,3% 17,8% 17,4% 19,0% 17,1% 18,3% 20,3% 19,5% 19,1% 19,8% 22,6% 24,7%

8,5% 8,9% 9,2% 10,7% 12,3% 14,6% 13,9% 15,0% 15,6% 15,8% 17,4% 17,7% 18,5% 17,6% 18,2% 20,3% 19,2% 19,2% 20,5% 22,4% 25,1%

8,1% 8,3% 8,4% 10,1% 11,8% 13,6% 14,2% 14,7% 14,1% 16,0% 16,7% 17,5% 16,9% 17,2% 17,5% 18,5% 18,3% 18,1% 19,1% 22,0% 24,5%

AANDEEL KMO’s IN SECTOREN MET MATIG RISICO OP FALING EN MATIG GROEIPOTENTIEEL (Score 20-49) Gezondheidszorg Overige pers. Diensten Industrie: Agro, bosbouw en visserij Financiële diensten Detailhandel Handelsbemiddeling Bouwnijverheid Industrie: vervaardiging papier, druknijverheid Industrie: vervaardiging hout(producten) Industrie: metaal(producten) Overige industrie Communicatie & IT Horeca Industrie: vervaardiging voedingsmiddelen Automobielsector (handel en onderhoud) Industrie: vervaardiging textiel, kleding en leer Industrie: vervaardiging ICT en elektronica Industrie: chemie Vervoer & logistiek Zakelijke diensten & immobiliën Groothandel

2,5% 3,6% 2,7% 4,2% 8,5% 7,8% 10,6% 11,2% 12,8% 12,0% 12,8% 10,8% 9,3% 10,8% 13,2% 14,8% 16,6% 17,0% 12,9% 12,6% 19,4%

2,5% 3,8% 2,9% 3,7% 9,2% 8,3% 11,1% 12,2% 13,1% 12,5% 13,6% 11,2% 10,4% 12,0% 14,2% 14,9% 15,2% 17,8% 13,9% 13,2% 20,6%

2,8% 4,2% 3,2% 3,9% 9,6% 9,2% 11,8% 12,9% 13,3% 13,0% 13,4% 11,3% 11,1% 11,5% 14,8% 15,4% 16,3% 18,3% 14,3% 14,3% 20,6%

3,0% 4,2% 3,3% 5,3% 9,7% 9,5% 11,8% 13,0% 12,7% 12,9% 13,1% 12,5% 11,1% 11,2% 14,3% 14,1% 15,6% 17,0% 14,3% 15,0% 20,0%

3,1% 4,0% 3,3% 4,7% 9,4% 9,1% 10,7% 11,7% 11,6% 11,6% 11,7% 12,0% 11,0% 11,0% 13,0% 13,5% 15,0% 15,6% 13,7% 14,6% 18,4%

2,9% 4,3% 3,6% 4,9% 10,0% 9,5% 11,4% 11,6% 12,7% 12,4% 13,1% 12,0% 12,3% 11,3% 14,3% 15,5% 15,0% 16,7% 15,3% 15,3% 19,9%

2,8% 4,2% 3,8% 5,4% 10,4% 9,8% 11,3% 11,7% 11,6% 12,5% 13,1% 12,2% 12,2% 11,7% 14,7% 15,3% 15,1% 16,9% 15,6% 15,5% 20,4%

3,1% 4,1% 3,8% 5,6% 10,5% 10,0% 11,0% 10,9% 11,6% 12,2% 12,8% 11,7% 12,3% 12,5% 14,1% 15,3% 15,2% 16,0% 15,5% 15,5% 19,8%

AANDEEL KMO’s IN SECTOREN MET WEINIG RISICO OP FALING EN RUIM GROEIPOTENTIEEL (Score 50-100) Automobielsector (handel en onderhoud) Bouwnijverheid Communicatie & IT Detailhandel Financiële diensten Gezondheidszorg Groothandel Handelsbemiddeling Horeca Industrie: Agro, bosbouw en visserij Industrie: chemie Industrie: metaal(producten) Industrie: vervaardiging hout(producten) Industrie: vervaardiging ICT en elektronica Industrie: vervaardiging papier, druknijverheid Industrie: vervaardiging textiel, kleding en leer Industrie: vervaardiging voedingsmiddelen Overige industrie Overige pers. Diensten Vervoer & logistiek Zakelijke diensten & immobiliën

54,6% 63,2% 64,4% 64,4% 62,1% 65,8% 62,1% 67,4% 67,1% 67,4% 70,7% 72,8% 69,7% 68,0% 69,4% 71,9% 71,5% 86,3% 84,4% 86,6% 89,1%

52,8% 62,8% 63,0% 64,1% 58,8% 65,5% 60,3% 66,2% 67,1% 66,9% 69,1% 71,9% 68,7% 67,4% 68,1% 71,4% 70,2% 83,5% 84,1% 86,7% 89,4%

53,3% 61,5% 62,7% 62,9% 57,4% 64,1% 60,0% 65,1% 66,5% 65,7% 70,0% 71,3% 66,8% 66,5% 67,5% 70,4% 70,0% 83,9% 83,4% 86,2% 89,0%

54,6% 62,3% 63,1% 64,6% 58,6% 63,6% 59,6% 65,8% 67,3% 64,1% 71,1% 72,1% 66,4% 67,6% 68,6% 70,8% 70,2% 83,9% 84,1% 86,8% 88,1%

57,3% 62,6% 65,0% 65,5% 64,3% 64,6% 63,3% 67,2% 68,6% 65,4% 72,4% 72,3% 69,5% 70,6% 71,5% 73,2% 73,4% 86,0% 84,2% 86,9% 88,7%

57,6% 63,0% 65,6% 64,9% 66,0% 66,8% 66,1% 67,4% 70,7% 67,7% 73,4% 73,0% 72,8% 71,3% 73,0% 74,1% 74,4% 85,7% 85,1% 87,6% 89,2%

57,3% 62,7% 65,3% 65,5% 65,4% 67,1% 66,4% 67,2% 69,7% 67,5% 72,5% 72,0% 72,7% 71,9% 73,8% 74,8% 75,2% 85,7% 85,1% 88,0% 87,7%

58,2% 63,1% 66,5% 66,4% 66,5% 67,8% 67,9% 68,5% 70,8% 69,8% 71,5% 72,3% 75,0% 72,5% 74,8% 74,8% 76,0% 86,1% 85,8% 88,5% 88,1%

Het KMO-Rapport Vlaanderen

Recommend Documents