Het Justitieplan: de hervorming van justitie door Minister Geens FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E
[email protected] W www.forumadvocaten.be
1
Inleiding Hervorming door Minister van Justitie Koen Geens “Hinkstapsprong” 1ste fase : de hink → hertekening gerechtelijk landschap (2014) 2de fase : de stap → Justitieplan (2015) 3de fase : de sprong → basiswetgeving (20162019)
2
1ste fase: de hink (2014) Hertekening van het gerechtelijk landschap Rechtbanken van Eerste Aanleg per provincie Rechtbanken van Koophandel en Arbeidsrechtbanken per rechtsgebied van het Hof van Beroep Meer beheersautonomie voor de rechterlijke orde
3
2de fase: de stap (2015) Justitieplan Doel: snellere, efficiëntere en rechtvaardige justitie Terugkeer naar de kerntaken van justitie Vier wetsontwerpen o Hervorming in burgerlijke procedure (m.i.v. gerechtskosten en informatica) o Strafrecht, strafprocedure en strafuitvoering o Personeel en materiële infrastructuur van justitie (m.i.v. gedecentraliseerd bestuur van de gerechtelijke orde) o Overige onderwerpen die geen plaats vonden in de eerste drie wetsontwerpen 4
2de fase: de stap (2015) (I) Hervorming burgerlijke procedure Aantal procedures verminderen o Valorisatie eerste aanleg/ minder hoger beroep In zoveel mogelijk zaken de procedure afronden in eerste aanleg Uitsluiting hoger beroep tegen een aantal tussenvonnissen (i.v.m. voorlopige maatregelen en onderzoeksmaatregelen) Afschaffing schorsende werking van hoger beroep in burgerlijke zaken • Uitzondering van bepaalde dwingende procedures zoals in familiezaken
o Uitsluiting van procedures waar al een uitvoerbare titel is Tussenkomst rechtbank is overbodig als de overheid of instelling zichzelf een uitvoerbare titel kan verschaffen (bv. dwangbevel)
o Minder procedures voor vrederechter en familierechtbank 5
2de fase: de stap (2015) (I) Procedures meer efficiënt maken o Grondige hervorming burgerlijke procedure (m.i.v. “ingereedheidbrenging” en dwingende conclusietermijnen) o Aanpassing regels i.v.m. vormgebreken → altijd aantonen dat belangen worden geschaad o Structurering conclusies → eenvoudiger rechterlijke motivering o Focus op essentie in geval van verstek → marginale toetsing o Beperking van de tussenkomst van het OM in burgerlijke zaken o Veralgemening van de alleenzetelende rechter o Beperking van communicatiekosten dankzij verregaande informatisering o Hervorming van de procedure voor de onbetwiste schuldvorderingen en collectieve schuldenregeling o Aanpassing rechtsplegingsvergoeding o Rationalisering bevoegdheid familierechtbank 6
2de fase: de stap (2015) (I) Alternatieve geschillenoplossing promoten o Focus op bemiddeling (↑ max. 6m) o Vb. inzake familierecht o Vb. Wet 4 april 2014 m.b.t. de buitengerechtelijke regeling van consumentengeschillen
Betaalbare en toegankelijke procedures o Hervorming van de juridische tweedelijnsbijstand o Promoten van rechtsbijstandsverzekering
7
2de fase: de stap (2015) (II) Strafrecht, strafprocesrecht en strafuitvoering Efficiënte aanpak van criminaliteit en onveiligheid Strafrecht: coherente visie op de misdrijven en hun bestraffing o Taxatieinstrument voor strafwaardigheid (depenalisering) o Vernieuwde sanctionering
Strafuitvoering: vrijheidsstraffen en externe rechtspositie van veroordeelde gedetineerden Strafprocedure: nieuw Wetboek van Strafvordering (2018) Efficiënt en effectief integraal veiligheidsbeleid (m.i.v. aanpak van terrorisme en radicalisme) Penitentiair beleid en beleid rond internering 8
2de fase: de stap (2015) (III) Personeel en materiële infrastructuur van justitie Uitgaven, inkomsten en investeringen o Uitgaven beheersen Gerechtskosten beperken Schaalvoordelen in contracten en facilitaire diensten Verplaatsingen verminderen
o Inkomsten verhogen Betere inning penale boetes Hervorming rolrechten Optimalisering COIV
o Informatisering Budgettaire meerjarenplanning ICT-justitie Doelstellingen voor ICT • Elektronisch dossier & ICT-hardware infrastructuur Maatregelen op korte termijn (m.i.v. elektronische conclusies & databank vonnissen en arresten)
neerlegging
o Infrastructuur en gebouwen moderniseren 9
2de fase: de stap (2015) (III) Beter beheer van de overheidsdienst en optimale inzet van het personeel o Moderne werkprocessen en efficiënte rechtscolleges Efficiëntie bij verdeling zaken, regeling van incidenten en organisatie van zittingen Gerechtelijke kantons herschikken → aantal vredegerechten verminderen Eenheidsrechtbank → groepering rechtbank van koophandel, arbeidsrechtbank en rechtbank van eerste aanleg
o Efficiënt personeelsbeleid o Beheersautonomie voorbereiden
Penitentiair personeelsbeleid 10
2de fase: de stap (2015) (IV) Vierde wetsontwerp: restonderwerpen die geen plaats vonden in de eerste drie wetsontwerpen
11
3de fase: de sprong (2016-2019) Fundamentele hervorming van basiswetgeving Ingrijpende wijziging van het burgerlijk recht o m.i.v. erfrecht en huwelijksvermogensrecht
Ingrijpende wijziging van ondernemingsrecht o m.i.v. faillissements- en vennootschapsrecht
Nieuwe wetboeken strafvordering
van
strafrecht
en
12
Besluit Doelstelling: evenwicht tussen betaalbaarheid van justitie en haar kwaliteit Eerst hervorming ‘back office’ = functionering van de justitiediensten Nadien ‘front office’ = waarmee de burger in contact komt Stap voorwaarts Uitvoering Justitieplan o Vier “potpourri”-wetsontwerpen in 2015 o Speciale wetten
Wetboeken o Zomer 2015: krachtlijnen vaststellen o Voorleggen aan regering en parlement met oog op aanname in 2016-2018 13
Meer weten? Koen Geens, Het Justitieplan, http://justitie.belgium.be/nl/binaries/Plan%20justi tie_18maart_NL_tcm265-264636.pdf Omzendbrief FOD Financiën nr. 2/2015, 26 mei 2015
14
Contact Forum Advocaten: Altijd bereikbaar. FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E
[email protected] W www.forumadvocaten.be
FORUM ADVOCATEN 03/369.95.65
[email protected]
www.forumadvocaten.be
15
