“Het is onverdraaglijk dat ouderenmishandeling bestaat.
Het geeft onnoembare eenzaamheid en verdriet. We moeten vandaag een aanzet geven aan het doorbreken van het taboe ouderenmishandeling”.
16 JUNI 2014
Verslag Symposium ‘Ouderenmishandeling zichtbaar maken’. Aanpak ouderenmishandeling Noord-Holland Noord
LOCATIE MFA De Kreek Zwaag (gemeente Hoorn)
OPENING door dagvoorzitter Mary Bezuijen
HET WOORD is aan De heer B. Blonk, wethouder gemeente Schagen
“Het is onverdraaglijk dat ouderenmishandeling bestaat. Het geeft onnoembare eenzaamheid en verdriet. We moeten vandaag een aanzet geven aan het doorbreken van het taboe ouderenmishandeling”. “Dat bindt ons in Noord-Holland Noord: het belang van onze samenwerking als gemeenten onderling en met de maatschappelijke instellingen om hieraan iets te doen”. “We willen ouderen en hun (klein)kinderen en verzorgers gelukkig zien”.
De ambitie & speerpunten
De ambitie:
FRANS STOKER gemeente Alkmaar
Naar 200 meldingen ouderenmishandeling NHN
Schatting NHN 6000- 8000” Aansluiten bij het actieplan VWS ‘Ouderen in veilige handen”
MARJA MARJA KINDEREN DE DE KINDEREN projectleider aanpak ouderenmishandeling van GGD
Speerpunten Noord-Holland Noord: 1. Voorlichting samen met de ouderenbonden Voorlichting voor senioren voor en door ouderen 2. Vergroten deskundigheidsbevordering door 400 licenties e-learning 3. Netwerkbijeenkomsten voor aandachtsfunctionarissen 4. 9 minuten educatieve consult voor managers 5. Ontlasten mantelzorg 6. Vergroten regierol van de ouderen over zijn zorg en hulpverlening door Eigen Kracht
Pagina 2
Ouderen voor ouderen
TRUUS MEIJER - VAN DEN BERG(PCBO) BERT NIJBORG (ANBO) Voorlichting voor en door ouderen Een kijkje in de keuken van wat de voorlichters van de ouderenbonden ANBO, PCOB, KBO en NOOM bieden aan voorlichting voor ouderen in het kader van de landelijke publiekscampagne ‘Voor een veilig thuis’ en hoe wordt gewerkt tijdens de voorlichting. De voorlichting vindt plaats bij seniorenorganisaties. De invalshoek is “Ouderen in veilige handen”. Aan de orde komen de vormen van ouderenmishandeling, de cijfers en voorbeelden van ouderenmishandeling.
Pagina 3
Trainersgroep Wilde Kastanje
Aan de hand van de casus van Mevrouw van Dalfsen is het thema ouderenmishandeling inzichtelijk en invoelbaar gemaakt. Mevrouw Dalfsen 81 jaar. Weduwe. Moeder van 2 volwassen dochters. Grootmoeder van 4 kleinkinderen. Cora van Doornen. Wijkverpleegkundige. Vraagt de zaal om eens mee te kijken waar zij tegenaan loopt. Zij is als thuiszorg via de huisarts met mevrouw Dalfsen in contact gekomen. Sinds 3 weken, komt zij 2 keer per week bij mevrouw Dalfsen om haar te douchen en om haar beenwond te controleren. Ze woont zelfstandig en is 4 weken geleden gevallen. Nu gebeurde van de week het volgende. Ik kom bij mevrouw Dalfsen en bel aan. Ze doet niet open. Ik hoor haar roepen dat ik de sleutel bij een buurvrouw moet halen. Dat doe ik. Die buurvrouw, ook een dame op leeftijd, zegt: ‘gaat het goed daar? Fijn dat jij er naar toe gaat. Daar moet echt iets gebeuren. Die dochter…daar heeft ze ook niks aan. Ga maar meisje’. Binnengekomen bij Mevrouw Dalfsen ging het verder zo: …… ………….. de sleutels weg, de telefoon doet het niet, heeft geen eten in huis, dochter wil niet langs komen ……………
INTERACTIEF MET DE ZAAL. WAT ZIE JE? Drie niveaus van signalen waarnemen: Wat denk je en is hypothetisch? Wat voel je? Wat zijn de feiten? Pagina 4
Trainersgroep Wilde Kastanje
VERVOLG WILDE KASTANJE
Wat zijn de stappen van de meldcode? Stap 1 In kaart brengen signalen Stap 2 Collegiale consultatie, en zo nodig advies SHG of AF Stap 3 Gesprek met cliënt Stap 4 Wegen aard en ernst van signalen Stap 5 Beslissen zelf hulp organiseren en/of melden
Pagina 5
Wat neem je mee naar huis?
WORKSHOP 1 Workshop 1. Wat is er anders bij Ouderenmishandeling? Er zijn verschillen maar er zijn ook veel overeenkomsten tussen Ouderenmishandeling en andere vormen van Huiselijk Geweld. Er zijn andere signalen, andere risico’s en een andere handelswijze bij het melden en bespreekbaar maken. Wij zoomen in de workshop in op deze verschillen. SABINE JUCKENACK (PROK Projectmanagement) PASCALE SMITZ (Geriant) Procesbegeleider FRANS STOKER – gemeente Alkmaar Aandachtspunten: • Ouderen zijn langer thuis en sociaal netwerk wordt kleiner • Grotere afhankelijkheid en onzekerheid • Het is niet altijd bewust of expres • Oudere generatie heeft niet geleerd te praten over • Onderling pesten in het verzorgingshuis • Vaak wordt te lang gewacht met hulp zoeken/signaleren • Mensen moeten weten ze terecht kunnen • Alles via de computer maakt het mogelijk • Afhankelijkheid en onzekerheid • Aandacht voor allochtonen doelgroep • Van invloed is ook dat de maatschappij veranderd: drukker, werken centraal • Korte lontjes en respect • Beroepsgeheim • Ook onbewust = mishandeling
Pagina 6
Wat neem je mee naar huis?
WORKSHOP 1 Vervolg workshop 1: Wat kan helpen: Signaleren en melden • Informatie over vormen ouderenmishandeling en sociale kaart • Kennis over vormen van mishandeling: bewustwording en meldingsbereidheid • Lijst met signalen (Movisie) • Zichtbaar en bespreekbaar maken • Vaker melden • Duidelijk maken wat er gebeurt na een melding • Ondersteunen pleger • Inzet strafrecht Ondersteuning mantelzorger • Eigen Kracht-conferentie – verlichting mantelzorger • Ondersteuning mantelzorger (wanneer ben je mantelzorger?) • Grenzen mantelzorgers bespreekbaar maken: blijf zorgen maar deel meer • Mantelzorgwoningen En verder nog: • Bij dementie: vaste gezichten • Sociale wijkteams (niet alleen overlaten aan het veld) • Rol van de huisarts versterken en samenwerken
Pagina 7
Wat neem je mee naar huis?
WORKSHOP 2 Workshop 2. Veilige zorgrelatie in de intramurale zorg Veilige zorgrelatie is een leidraad gericht op het voorkómen van grensoverschrijdend gedrag of mishandeling door medewerkers of vrijwilligers – van zorgorganisaties in de langdurende zorg - in relatie tot een cliënt. Ook om te weten wat een organisatie kan doen als het onverhoopt toch vóórkomt. MARIANNE REIJ (Trainer Eigenreijs) Procesbegeleider SYLVIA DOODEMAN – gemeente Hoorn Aandachtspunten voor de veilige zorgrelaties zijn: • • • • • • • • • •
Het moet in de organisatie gedragen worden, serieus genomen worden en verankerd in beleid Je kunt een veilige zorgrelatie niet in je eentje dragen: klokkenluider Schakel de medezeggingsraad in bij verandering van beleid en cultuur Veilige ouderenzorg hangt samen met veilige medewerkerszorg Vraagt om bewustwording op alle niveaus: van beleid tot politiek Boodschap continue herhalen Herkenbaar voorbeeld: werkdruk of ervaren werkdruk en moeilijk om te melden door hiërarchie en solidariteit Risicofactoren zijn sociale isolatie (kan veroorzaakt worden door een ander), beter is het sociaal isolement te noemen Risicofactor van pleger is desinteresse Boodschap herhalen/herhalen/continue.
Pagina 8
Wat neem je mee naar huis?
WORKSHOP 3 Workshop 3. Deskundigheidsbevordering ouderenmishandeling binnen de instelling Het aanbod van e-learning en groepsvoorlichting, maar ook het belang van een combinatie aanbod en hoe dit te organiseren en borgen binnen de instelling komen aan de orde. BRIGITTE DE KINDEREN (PROK Projectmanagement) Procesbegeleider BERNADETTE SLIJKERMAN – gemeente Drechterland Het e-learning aanbod ouderenmishandeling binnen project is toegelicht. Er zijn twee mogelijkheden:
1 2
Voor voorlichting direct aan ouderen kan men terecht bij de ouderenbonden (geen kosten). Voor e-learning over ouderenmishandeling kan men in het kader van het project (geen kosten) intekenen voor de e-learning van Next Page ‘ouderenmishandeling signaleren en aanpakken’ (verplegenden en verzorgenden: 2 accreditatiepunten) of de e-learningmodule ‘Ouderen in Veilige Handen’ van het Leerstation Zorg voor uw medewerkers (verpleegkundigen en verzorgenden: 3 accreditatiepunten, medici 2 accreditatiepunten). De kandidaten ontvangen ook een certificaat na afloop. Het is belangrijk om scholing in te bedden in de organisatie. Het vraagt om commitment, tijd en geld. Het is van belang de randvoorwaarden binnen de organisatie hiervoor te scheppen.
Pagina 9
Wat neem je mee naar huis?
WORKSHOP 4 Workshop 4 Ontlasten mantelzorg als de zorg ontspoort Mantelzorgondersteuning om vroegtijdig ontsporing te voor komen en alternatieven te bieden. Hoe houd je de mantelzorger de balans? BERNADETTE VONK (Trainer/coach van het Kennisplatform mantelzorg West-Friesland) TRUUS OUD (Mantelzorgcentrum NHN). Procesbegeleider: JEROEN KORTHALS – gemeente Hoorn Bij ontspoorde zorg ontbreekt opzet. De gegevens: ¾ 50+ is mantelzorger 15% is zwaar belast 17% van de meldingen ouderenmishandeling is ontspoorde mantelzorg Stelling: “Een professional treedt niet in de intimitiet van de relatie” • Het begint bij een niet-pluis gevoel. • De omgang van de mantelzorger met de betrokkene zegt veel • Zonder in de relatie te gaan kom je niet verder • In vroeg stadium van zorgtraject de mantelzorg betrekken • Gedeelde zorg maakt lichtere zorg • De maatschappij is niet ingericht op de mantelzorg • Casuïstiek mantelzorg wordt steeds zwaarder • De mantelzorger moet zich durven uitspreken. Wat kun je doen bij signalen: • Geef mensen informatie • Gaat het fout, zet stappen • Betrek de huisarts • Ga in gesprek en stel open vragen • Laat cliënt meedenken.
Pagina 10
Wat neem je mee naar huis?
WORKSHOP 5 Workshop 5. Het inzetten van de Eigen Krachten van ouderen Het versterken van de eigen regie en het sociale netwerk van ouderen bij ouderenmishandeling, door middel van de Eigen Kracht-conferentie (EK-c). Wanneer en hoe stel je als professional een EK-c voor, hoe ga je om met de ja-maars en wat is je rol in het EK-c proces? ROSALI METZE, onderzoeker/ docent van de Hogeschool van Amsterdam Maatschappij en Recht die recent onderzoek heeft gedaan naar de inzet van EK-c’s voor ouderen HILLEKE CRUM van de Eigen Kracht Centrale Procesbegeleider: ANNEKE DE RUITER – gemeente Den Helder
Belemmeringen bij Eigen Kracht Ja maar… van ouderen • Dan nemen mijn kinderen de regie over (voorbespreken hoe dat binnen het netwerk voorkomen kan worden) • Ik wil mijn vuile was niet buiten hangen (wat heb je te bieden? Wat wil je oplossen en met wie?) • Ik wil mijn kinderen niet vragen (dat hoeft ook niet) • Familie: het heeft geen zin als zij niet bij hem weggaat (kom in ieder geval je ervaring delen en meendeken, je hebt wel belang bij een goed plan) Ja maar… van professionals • Mensen kunnen het niet aan • Er is geen netwerk, te druk, ver weg, beperkingen • We doen het al Pagina 11
“Het is onverdraaglijk dat ouderenmishandeling bestaat.
Het geeft onnoembare eenzaamheid en verdriet. We moeten vandaag een aanzet geven aan het doorbreken van het taboe ouderenmishandeling”.
16 JUNI 2014
Verslag Symposium ‘Ouderenmishandeling zichtbaar maken’. Aanpak ouderenmishandeling Noord-Holland Noord
MEER INFORMATIE? het plan van aanpak en de hand-outs van het symposium vind je op: http://www.huiselijkgeweldkopvannoordholland.nl/ profProjectenOuderenmishandeling.php Belangstelling voor een netwerkbijeenkomst, het 9 minuten consult voor managers en/of de e-learning contact: E
[email protected] T 020 6630103
