Ouderenmishandeling De rol van de gemeente
11/21/2013
Congres huiselijk geweld 18 november 2013
Programma: • • • • •
Opening Inleiding landelijke aanpak ouderenmishandeling; de meldcode De rol van de gemeente: ‘s-Hertogenbosch Vragen? Discussie over stellingen
Presentatie workshop: • Annemiek Goes, senior adviseur hsg&v, MOVISIE • Esther Smeulders, beleidsmedewerker afd. welzijn, Gemeente ‘sHertogenbosch
2 • @titel@
11/21/2013
Definitie ouderenmishandeling
• al het handelen, of het nalaten van handelen ten opzichte van een oudere persoon van 65 jaar en ouder… • door iemand die in een persoonlijke en/of professionele relatie met die oudere staat … • waardoor de oudere herhaaldelijk lichamelijke, psychische en/of materiële schade lijdt en… • waarbij er sprake is van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid.
3 • @titel@
11/21/2013
Twee categorieën; vormen:
Categorieën: Opzettelijke en moedwillige mishandeling Ontspoorde (mantel)zorg door onmacht, onkunde of overbelasting Vormen: Fysieke mishandeling Psychische mishandeling Financieel misbruik Verwaarlozing Ontspoorde (mantel)zorg Seksueel misbruik
4 • @titel@
11/21/2013
Prevalentie ouderenmishandeling
Geen landelijk prevalentie onderzoek • 5,6 % van zelfstandig wonende ouderen (1996, Comijs H. e.a.)
• 30 % mantelzorgers van dementerenden (1996, Pot e.a) • 50 % verpleeghuisartsen melden case(s), 80 % personeel (Bardelmeijer,2006) • Meldingen verzameld door LPBO/MOVISIE: 1027 in 2012
5 • @titel@
11/21/2013
Wettelijke kaders mbt ouderenmishandeling
1. Ouderenmishandeling is een vorm van huiselijk geweld: meldcode huiselijk geweld: WMO. Toezicht: gemeente
2. Ouderenmishandeling binnen de (awbz)zorg; een vorm van geweld binnen een instelling: Kwaliteitswet en straks Wet Klachten, kwaliteit, geschillen zorg. Toezicht: Inspecties Gezondsheidszorg en jeugdzorg
6 • @titel@
11/21/2013
Wet verplichte meldcode huiselijk geweld
WIE: PROFESSIONALS IN ZES SECTOREN DOEL: SIGNALEREN EN HANDELEN Verplichtingen: • Stappenplan implementeren en HANTEREN • Aandachtsfunctionarissen benoemen • Raadpleging interne en externe deskundigen ook op het gebied van ouderenmishandeling • Melden bij SHG (AMHK) • Deskundigheidsbevordering medewerkers • Dossiervorming, registratie en rapportage
7 • @titel@
11/21/2013
Actieplan ouderenmishandeling
Ouderen in veilige handen, looptijd 2011-2014 Uitgangspunt: • Waar ouderen afhankelijk zijn van de zorg van anderen, dienen zij zich veilig te voelen én moeten zij veilig zijn. Daarvan is nog veel te vaak geen sprake. • Daarom moet ouderenmishandeling met volle kracht worden bestreden. Het risico van geweld moet zo vroeg mogelijk gesignaleerd worden, het geweld zo vroeg mogelijk gestopt; de positie van het slachtoffer moet worden versterkt en de pleger moet worden aangepakt, om herhaling te voorkomen.
8 • @titel@
11/21/2013
Tien actiepunten van het Actieplan
1. Preventie, vroegtijdige opsporing: handreiking voor gemeenten én project voorkómen financiële uitbuiting. 2. Gerichte voorlichting voor ouderen en hun omgeving: doorbreken van taboe. 3. Screening betaald zorgpersoneel; invoering VOG. 4. Toolkit voor (vrijwilligers)organisaties 5. Verbetering melden: meldplicht voor mishandeling door professionals; verplichte meldcode voor mishandeling in huiselijke kring; richtlijn voor professionals
9 • @titel@
11/21/2013
Actiepunten (vervolg):
6. 7. 8. 9. 10.
10 • @titel@
Training en E-learning: over signaleren en melden voor professionals, vrijwilligers en ouderen. Meldpunten ouderenmishandeling: bij SHG’s en bij IGZ; verbetering ketenaanpak; monitoring Hulp en ondersteuning slachtoffers: inzet ouderenmentoren; crisisopvang Ondersteuning bij ontspoorde mantelzorg: spoedindicaties inzetten; samenwerking SHG’s en Steunpunt Mantelzorg Plegeraanpak: justitiële aanpak; intensivering toezicht; toetsingskader IGZ.
11/21/2013
Resultaten (voltooide actiepunten)
• Nieuwsbrief; websites: ministerie VWS; Vooreenveiligthuis.nl • E-learning (Leerstation Zorg en Next Page) • Toolkit: vrijwilligers tegen ouderenmishandeling (Verwey-Jonker Instituut) • Voorlichting aan ouderen: opleiding voorlichters van 4 ouderenbonden • Publiekscampagne ouderenmishandeling (radio en tv-spotjes) • Wet verplichte meldcode in werking getreden op 1-7-2013. • Meldpunt ouderenmishandeling (intramuraal) bij Inspectie voor de gezondheidszorg. • SHG’s: meldpunt; netwerk ouderenmishandeling. • DVD pakket ouderenmishandeling voor voorlichting en training. • Stappenplan ontspoorde mantelzorg.
11 • @titel@
11/21/2013
Werk in uitvoering
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Voorlichting aan ouderen door ouderenbonden (350 bijeenkomsten) Richtlijn Veilige zorgrelatie Mentorschap en vroegsignalering ouderenmishandeling Mantelzorg ondersteuning; samenwerking SHG en stp MZ Pilot financieel misbruik in 7 gemeenten Handreiking en ondersteuning gemeenten Inventarisatie stand van zaken bij gemeenten en wensen voor vervolg na 2014.
12 • @titel@
11/21/2013
Stellingen
1.
2.
3.
4.
De specifieke kenmerken van ouderenmishandeling maken het extra lastig om het probleem te signaleren, bespreekbaar te maken en te stoppen. De aanpak van ouderenmishandeling moet zich dan ook met name richten op preventie, los van het argument dat door preventie persoonlijke schade en financiële kosten worden beperkt. Het is niet vanzelfsprekend dat met de rijksopdracht om te komen tot een ‘integrale aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling’ ook de aanpak ouderenmishandeling goed geborgd wordt binnen het AMHK. Registratie van ouderenmishandeling volgens een landelijk uniforme gegevensset is een voorwaarde voor adequate preventie en aanpak van ouderenmishandeling. Dat maakt een landelijk prevalentie onderzoek naar ouderenmishandeling beter mogelijk. Gemeenten moeten specifiek beleid voor preventie en aanpak van ouderenmishandeling maken, waarbij de SHG’s (AMHK) expliciete taken krijgen toebedeeld zoals: meldpunt, zorgnetwerk; voorlichting en training, monitoring.
13 • @titel@
11/21/2013
Publicaties en de DVD: www.movisie.nl/ouderenmishandeling Voor vragen: •
[email protected]
14 • @titel@
11/21/2013
