1
delta 5 – quick read: met dit document in een paar minuten ontdekken wat delta 5 voor u kan betekenen
Het is de volledige ijsberg die uw resultaten bepaalt
Verbeteren van performance levels delta 5 is een bewezen diagnose- en verandermethode om disfunctionele gedragspatronen effectief te verbeteren en high performance behavior in te bedden Inhoud
geschreven regels
ongeschreven regels
• wanneer delta 5? • delta 5 safety • lean delta 5 • diagnose • verbeteraanpak ← 1 / 12 →
De 'zachte' kant van de organisatie heeft een 'harde' impact op de resultaten
2
delta 5 – wanneer?
↓ delta 5 vergroot uw succes in de volgende situaties: … wanneer performance achterblijft (kwaliteit, veiligheid, efficiëntie) … wanneer het moeilijk is om eigenaarschap en verantwoordelijkheden lager in de organisatie te krijgen … wanneer het innovatieniveau teleur stelt … wanneer de manier waarop mensen met elkaar samenwerken in de organisatie om verbetering vraagt
← 2 / 12 →
‘Wat ik steeds de kracht van het verhaal vind, is dat delta 5 ‘cultuur’ tot een hanteerbaar begrip maakt dat gediagnosticeerd kan worden en waar praktische interventies op ontworpen kunnen worden.’ Thom Albers Corporate Strategy Director FrieslandCampina
3
delta 5 – begrip van het bestaande gedrag geeft grip om high performance gedrag te creëren
↓ Zoals moleculen volgens natuurwetten reageren, kent ook gedrag basale wetten. Zoals… • je vertoont altijd gedrag • gedrag heeft altijd effect • pas als je bewust bent, kun je kiezen
Het is het gedrag van uw mensen dat de performance bepaalt. Ook al zijn de geschreven regels boven water in orde, kan de performance toch laag zijn door de ongeschreven regels
← 3 / 12 →
4
delta 5 – performance verbetering operationele omgeving
↓ Verbetering realiseren door de ongeschreven regels om te buigen: de juiste acties voor een high performance culture voorbeeld 1 / 2
Een zuivelfabriek in Europa: Startsituatie • • • • • •
Frequent negatieve auditresultaten Klanten beëindigen contacten Afgekeurd product zoveel als een rij vrachtwagens van 20 km First-time-right maximaal 83% Veiligheid niet onder controle Verlies marktaandeel
Verklarende ongeschreven regels uit de diagnose • • • • •
‘Je moet hier tonnen maken’ ‘Kwaliteit is voor QA/QC’ ‘Ieder gaat zijn eigen gang’ ‘Het is hier heel complex’ ‘Je wordt hier toch niet weggestuurd’
Stappen om de ongeschreven regels om te buigen
(voor nadere beschrijving, zie het delta 5 boek) 1. Creëren van bewustwording van de invloed en het eigenaarschap van deze gedragsregels 2. Op basis van organisatiewaarden een nieuwe set van ongeschreven regels opstellen en introduceren en een breder gedragsrepertoire aanleren 3. Inslijten en inbedden van het nieuwe gedrag aan de hand van de 5 perspectieven (zie pagina 8)
Resultaten 1 jaar later • • • • •
← 4 / 12 →
Uitstekende auditresultaten Grotere vraag dan de fabriek kan produceren Afkeur afgenomen met 75% First-time-right varieert tussen de 98 en 100% Aantal veiligheidsincidenten significant afgenomen
5
delta 5 – performance verbetering operationele omgeving
↓ Verandering is zichtbaar door ombuiging vijf belangrijkste ongeschreven regels in deze zuivelfabriek voorbeeld 2 / 2
Ongeschreven regels
← 5 / 12 →
Diezelfde zuivelfabriek in Europa:
‘Dit is de beste fabriek die ik in jaren heb bezocht’ (extern auditor, Danone)
1 jaar later
Je moet hier tonnen maken
Dan zeg je maar stop!
Kwaliteit is voor QA/QC
Kwaliteit is nr 1 voor iedereen
Ieder gaat z'n eigen gang
Spreek elkaar aan
Het is hier heel complex
Achterhaal oorzaken
Je wordt hier toch niet weggestuurd
Je wordt ter verantwoording geroepen
Uitleg van een ongeschreven regel en haar effecten: De ongeschreven regel ‘Het is hier heel complex’ was geaccepteerd van management tot werkvloer en leidde ertoe dat niet naar oorzaken werd gezocht bij storingen of besmettingen in de productielijnen: het kon immers “overal” aan liggen. Dit verklaarde de lage first-timeright van 83%, de grote retourstromen en hoge afkeur. Leervermogen ontbrak. Deze ongeschreven regel is succesvol omgebogen naar ‘Achterhaal oorzaken’ zodat verbetering kon worden bereikt. Aan het verandertraject in de zuivelfabriek is een hoofdstuk in het boek delta 5 gewijd, geschreven door de verantwoordelijke plantmanager.
6
LEAN delta 5 – om de gedragskant mee te nemen in LEAN trajecten
↓ LEAN verwijdert verspilling in de top van de ijsberg; LEAN delta 5 verwijdert verspilling ook aan de onderkant van de ijsberg
delta 5 versterkt (eerdere) professionaliseringsslagen en verbeterinitiatieven met TQM, Kaizen en LEAN en verklaart ook waarom dit soort initiatieven niet zoals gewenst hebben bijgedragen aan het verbeteren van de organisatieperformance
voorbeeld van verspilling: O P S L A G VA N D ATA
10%
geschreven regels
90%
ongeschreven regels
Modern en toegankelijk informatiesysteem
'Iedereen heeft hier z'n eigen data base'
LEAN richt zich op de top van de ijsberg LEAN delta 5 richt zich op de gehele ijsberg
← 6 / 12 →
LEAN componenten hebben altijd een gedragsaspect: • Proces optimalisatie verloopt langs huidige gedragspatronen die al of niet intelligente besluitvorming faciliteren ten aanzien van de procesoptimalisatie • Operationeel management staat of valt met de werkelijke dagelijkse gedragsroutines: de ongeschreven regels • Leiderschap staat of valt met gevoel voor de ongeschreven regels en het vermogen ze effectief te beïnvloeden
7
delta 5 Safety – om de gedragskant mee te nemen bij het vergroten van veiligheid
↓ Gebruik gasbrander om haperende pomp te ontdooien veroorzaakt brand bij Chemie-Pack
Voorbeeld ongeschreven regel:
Je hoeft het niet nauw te nemen met de regels
delta 5 Safety a) legt gedrag langs de meetlat van HRO (High Reliability Organization) b) brengt HRO-principes in de genen van de organisatie c) is een concretisering van en toevoeging op Hearts & Minds delta 5 wordt met regelmaat verrijkt in wisselwerking met de grondleggers van HRO in de USA Bron: ANP
Opvallende uitspraak OM: ‘Het had eigenlijk iedere werknemer kunnen zijn. [..] In dit bedrijf is dit de gewone manier om dingen op te lossen. [..] Daarom stellen wij de leiding verantwoordelijk’. Bron: NOS nieuws 09-10-2012
← 7 / 12 →
Verschuiving visie in Nederland: niet meer individuele medewerker maar directie schuldig Juridisering van bedrijfscultuur maakt dat voldoen aan wettelijke eisen niet langer voldoende is.
Bron: ANP
samenhang de belangrijkste modellen van 8 delta 5 – diagnose geïntroduceerd. Tip: begin gewoon bij hoofdleercyclus met met per fase een learning met de learning elevator leercyclus met per fase een learning elevator die de learning elevatorelevator metdie de grafiek wordt een als u behoefte heeft aan een overzicht. kengetal niveaus in leervermogen worden de zwakke schakels kengetal niveaus in leervermogen worden de zwakke schakels benchmark overzichtelijk ↓ ↓ 5. Reacef
6. Pathologisch
6. Pathologisch
in de leercyclusidentificeert snel
identificeert
Kwantitatieve meting van het leervermogen: want waar u ook succesvol in wilt zijn, succes hangt af van organisatieleervermogen
Doen en handelen Leerefficiëne
ef
Excellerend
Ideeën genereren
Generaef
Evalueren Ace / reflece rao
Context Ongeschreven regels l
Proacef
Bijsturen en aanscherpen Leereffecviteit
Verder dragen Schaalbenu ng Synergie-effect
f
Delen en uitdragen Ideeën en informae migrae
Toetsen en kiezen Leerdoelgerichtheid
Reacef Ongeschreven start bij inzicht in regels Pathologisch de zwakste schakels Mogelijkmaker in de leercyclus. Idea capacity
Corporate Operaonal Company
Ideeën genereren Ideecapaciteit
Bijsturen en aanscherpen Leereffecviteit
Leercyclus Leercyclus
Verder dragen Schaalbenu ng Synergie-effect
Verder dragen
Generaef
Goal orientaon of learning
2. Generaef
Evalueren
Synery effect
Toetsen en kiezen
Use of scale
Learning efficiency Context
Calculaef
Meten
Reacef Pathologisch Idea capacity
Corporate Operaonal Company
Learning effecveness
Acon/ reflecon rao
Migraon of ideas
Migraon of knowledge and informaon
Stap 2
← 8 / 12 Ideeën → genereren
Mentaal
Goal orientaon of learning
Synery effect
Use of scale
(of onderdelen) Analyseren Verbeteren kunnen worden gebenchmarked. stap 2
stap 3
Ideeën genereren Ideecapaciteit
Doen en handelen
Emoe
Mentaal
Context Ongeschreven regels l
Delen en uitdragen Context Ongeschreven regels l
Bron: dissertatie dr. Johan Boudewijns Generaef
Bijsturen en aanscherpen Leereffecviteit
Verder dragen Schaalbenu ng Synergie-effect
Evalueren Ace / reflece rao
Proacef
Calculaef
Pathologisch
Delen en uitdragen Ideeën en informae migrae
Collectief gedrag is gebaseerd op ... Idea capacity
Corporate Operaonal Company
Learning effecveness
Acon/ reflecon rao
Migraon of ideas
Migraon of knowledge and informaon
Goal orientaon of learning
Synery effect
Use of scale
Learning efficiency
formele (hiërarchische) relaties, regels, procedures, formats, computer systemen het dominante gevoel in de organisatie: (on)veiligheid? angst? vertrouwen? Context
Alignment
Ervaring 5 de dominante aannames, mentale modellen lta de en overtuigingen Mentaal Mentaal e Mentaal met de learning elevator met de grafiekMindset wordt een
deContext ervaringen met het geven van feedback Veiligheid/ wordenErvaring deStructuren zwakke schakels benchmark overzichtelijk e Regels vertrouwen of omgang met fouten Wat loopt e Ervaring Kengetal Systemen snel in de leercyclus er al? Ongeschreven Ervaring Feedback de motivatie van de werknemers, regels zichtbaar Motivatie stap 1
stap 2
Meten
Analyseren
het model w ven regels e geanalysee
Reacef
Mentaal
Ideeën genereren
Context Ongeschreven regels l
Evalueren
Ervaring perspecef
Toetsen en kiezen
e
Mentaal
va e
energie
Alignm
Mentaal
Mindse
Ervaring
Ervaring
stap 3
Verbeteren
Context
e e
hun betrokkenheid en (werk)energie Drijfveren/
Context
Context
va e
Veiligh vertrou
Feedba
Drijfve energie
Na 1,5 jaar worden opnieuw ongeschreven regels 5 knoppen waaraan gedraaid in kaartdegebracht om te zienkan inworden hoeverre het samenhang van stap 1, 2 en 3: de de 5 knoppen waaraan kan worden ged om leervermogen in de organisatie in te gewenste gedrag dagelijkse routine is geworden. 5 vlakken waarop interventies kunbedden nen worden gepleegd
om leervermogen in de organisatie in te bedden
Context Ongeschreven regels l
Context
Context Ongeschreven regels l
Excellerend
Doen en handelen Leerefficiëne
samenhang van stap 1, 2 en 3: de 5 vlakken waarop interventies kunnen worden gepleegd
Bijsturen en aanscherpen
Bijsturen en aanscherpen
Mentaal perspecef
per methodiek fase wordenwaarmee de geschreven en het model waarmee ongeschreven per fase wordendedeongeschregeschreven en ongeschreven regels geïdentiven regels en hun effecten worden regels worden blootgelegd ongeschreven regels geïdentiDe 5 perspectieven maken de betekenis van de ongeschreven ficeerd geanalyseerd regelsLeercyclus voor de organisatie duidelijk.ficeerd Leercyclus
Learning efficiency
Context Ongeschreven regels l
Ideeën genereren Context Ongeschreven regels l
Context Context Ongeschreven perspecef regels l
Bron: dr. Peter Scott-Morgan
Ervaring
5
learning elevator die Context Structuren Regels niveaus inWatleervermogen loopt Kengetal Systemen er al? Organisaties Ongeschreven identificeert regels
kengetal
Proacef
lta
de
Verder dragen
Movae Context perspecef Ongeschreven regels l
Context Ongeschreven regels l
Ongeschreven regels l Mogelijkmaker
Toetsen en kiezen Leerdoelgerichtheid
stap 1
en handelen
Migraon of knowledge and informaon
Delen en uitdragen Ideeën en informae migrae
Excellerend
Delen en uitdragen Ideeën en informae migrae
Migraon of ideas
Evalueren Ace / reflece rao
in de leercyclus snel zichtbaarleercyclus met per fase een Evalueren Ace / reflece rao
Acon/ reflecon rao
Emoe
Context perspecef Ongeschreven regels l
Context Ongeschreven Ongeschreven regels l regels Delen en uitdragen
gemeten aan de hand van vragen 3. Proacef Perspectief via een online vragenlijst die door 4. Calculaef medewerkers ingevuld wordt metende learning elevator met5.de grafiek wordt een Context Reacef worden geclassificeerd op de Stapbenchmark 3 worden de zwakke overzichtelijkStap Learningschakels Elevator. 3 Emotie 6. Pathologisch Toetsen en kiezen Leerdoelgerichtheid
Bijsturen en aanscherpen Leereffecviteit
Learning effecveness
Doen en handelen
Context Ongeschreven regels l
Context Ongeschreven regels l
1. Excellerend
Doen en handelen Leerefficiëne
Bijsturen en aanscherpen
Doen en handelen
Context Ongeschreven regels l
Calculaef
ngrijkste modellen van Stap 1 ef p: begin gewoon bij hoofd- methodiek waarmee ongeschreven De sterkte van de verschillenderegels worden blootgelegd ftgisch aan een overzicht. fasen in de leercyclus worden isch
or die vermogen
in de leercyclus snel
delta 5 inventariseert de ongeschreven regels inclusief het oorzakelijk Stap 2 krachtenveld en de impact op de performance.
Stap 2
Ideeën genereren Ideecapaciteit
me be
Kwalitatieve meting: de ongeschreven regels zichtbaar zichtbaar in kaart brengen en analyseren
Hieronder staan in onderlinge samenhang de belangrijkste modellen van Verbeteren van delta 5 die in dit boek wordenveiliggeïntroduceerd. Tip: begin gewoon bij hoofd(bijvoorbeeld heids)performance Leercyclus stuk 1 en gebruik deze pagina als u behoefte heeft aan een overzicht. Leercyclus
end
s us
5. Reacef
Bijsturen en aanscherpen Context Ongeschreven regels l
Emoe
Mentaal
perspecef
perspecef
9
Mogelijkmaker
Context Ongeschreven regels l
delta 5 – verbeteraanpak (1/2)
↓ methodiek waarmee ongeschreven Verbetering realiseren regels worden blootgelegd Het verbetertraject vertrekt altijd vanuit de grondige diagnose van de huidige situatie en haakt (indien van toepassing) aan bij lopende verbeterinitiatieven in de organisatie. delta 5 hanteert het analysemodel met de 5 perspectieven (zie pagina 8) om de impact van de ongeschreven regels te beoordelen en ook om krachtige interventies te ontwerpen. De stappen van delta 5 worden door het model hieronder gevisualiseerd.
Stap 3
Ervaring
a5
lt
de
Kengetal
Structuren Regels Systemen Ongeschreven regels
Mentaal
Context Wat loopt er al?
stap 1
stap 2
stap 3
Meten
Analyseren
Verbeteren
Het verbetertraject is maatwerk maar volgt altijd een aantal bewezen veranderprincipes. ← 9 / 12 →
samenhang van stap 1, 2 en 3: de 5 vlakken waarop interventies kunnen worden gepleegd
Context Ongeschreven regels l
per fase worden de geschreven en Veranderprincipes ongeschreven regels geïdentificeerd Elk veranderprogramma dat niet de bestaande patronen doorbreekt leidt NIET tot verandering
het mod ven rege geanalys
Hoger management bepaalt in sterke mate het krachtenveld voor de lagere echelons: een verbetertraject start daarom hoog in de organisatie en werkt van laag tot laag naar beneden. Iedere hiërarchische laag gaat in een verbetertraject door 3 fasen: Context 1. Bewustworden
Ali
Pas na bewustwording kan men ekiezenMentaal voor ander gedrag. Mentaal
Mi
2. Bijleren
Ve ve
e
Bijleren van nieuw gedrag. Het gaat niet om het afleren van e Ervaring gedrag, want dat heeft een negatieve connotatie; veroordeling fixeert juist oud gedrag. Ervaring
3. Inslijten
Context
Het nieuwe kunnen is niet goed genoeg; het traject is pas klaar wanneer het gewenste effectieve gedrag tot routine is verworden. Pas dan verbetert de performance.
va e
Fe
Dr en
de 5 knoppen waaraan kan worden g om leervermogen in de organisatie in bedden
10
delta 5 – verbeteraanpak (2/2)
↓ Waarom
Doelen
Gap analyse
Gewenst gedrag
Waarden
Strategie
Werkelijke gedrag: ongeschreven regels
Stroomlijnen: • leiderschap • procedures • systemen • structuren • functies • competenties • vaardigheden • gedragsrepertoire
Veranderplan
← 10 / 12 →
De verbeteraanpak kent een aantal stappen van strategie tot gedrag op de werkvloer met concrete werkformats en professionele begeleiding waar nodig. Co-creatie en maatwerk staan altijd voorop.
• Concrete aanpak • Werkformats • Professionele begeleiding
11
delta 5 – de organisatie
↓ De delta 5 onderzoekers, trainers en adviseurs hebben jarenlange ervaring in het begeleiden van toonaangevende organisaties in de Nederlandse en internationale context
delta 5 wordt succesvol toegepast in de commerciële en publieke sector.
Een selectie uit onze klantenkring: luchtvaart AIR FRANCE-KLM Luchtverkeersleiding Nederland food FrieslandCampina
USA
EU Azië
Momenteel: marktverkenning in Afrika
← 11 / 12 →
industrie CORUS Philips
banken ABN-AMRO Rabobank (semi-)overheid Belastingdienst UWV ProRail overige Verschillende ziekenhuizen (internationaal), woningbouwcorporaties en Nederlandse provincies
12
delta 5 – meer informatie
Meer informatie over delta 5 kunt u lezen in het boek:
Johan Boudewijns
↓ Het veranderproces moet steeds de kern raken: ‘doen waar het om gaat’
,
Versterk uw organisatieleervermogen creëer en verduurzaam succes
Versterk uw organisatieleervermogen, creëer en verduurzaam succes Ongeschreven regels als de sleutel tot een lerende organisatie
delta 5 – Versterk uw organisatieleervermogen, Auteur: Johan Boudewijns creëer en verduurzaam Het doorgeven van (delen uit) het boek wordt aangemoedigd, mits onder de volgende voorwaarden: succes, Ongeschreven De gebruiker mag het werk kopiëren, verspreiden en doorgeven op voorwaarde van het vermelden regels alsde auteur. sleutel een van de naam van Het werktot mag niet voor commerciële doeleinden gebruikt worden. Het werk mag alleen in onbewerkte staat worden gebruikt. lerende organisatie. Dit boek is ook verkrijgbaar in het Engels.
Anneke Boringa dr. Johan Boudewijns Grafisch Service Bureau, FrieslandCampina isbn 9789081064132 ISBN: 978-90-810641-3-2 1e druk, 2010 1e druk, 2010 Layout:
dr. Johan Boudewijns
In co-makership met Koninklijke
w www.delta5.nl e
[email protected]
t
0031 24 350 2101
p
Prins Bernhardstraat 7 6521 AA Nijmegen
FrieslandCampina
Alice in Organisatieland Over ongeschreven regels kunt naast het delta 5 boek meer lezen in het boekje ‘Alice in Organisatieland’ van dezelfde auteur. Hierin worden ongeschreven regels in organisaties blootgelegd in de stijl van het welbekende sprookje. Hiervan zijn reeds duizenden exemplaren verkocht. isbn 9789081064125 5e druk
Beide boeken zijn ook in het Engels te verkijgen via Amazon.
← 12 / 12 →