Het inbrengen van een peritoneale dialysekatheter
HET PLAATSEN VAN EEN PERITONEALE DIALYSEKATHETER U heeft van de nefroloog (arts gespecialiseerd in nierziekten) te horen gekregen dat u binnenkort moet gaan dialyseren, en wel met behulp van een peritoneale dialysekatheter. Deze zal tijdens een operatie worden ingebracht. Deze folder geeft u informatie over het plaatsen van de peritoneale katheter en over de operatie. De nieren leder mens heeft normaal gesproken twee nieren, één aan de linker- en één aan de rechterzijde in de buikholte. De nieren zijn van levensbelang. Ze verwijderen afvalstoffen uit het lichaam, regelen de vochtbalans en produceren belangrijke hormonen. Dialyse Dialyse is noodzakelijk wanneer uw nieren niet meer of niet voldoende werken. Om toch de afvalstoffen uit uw bloed te kunnen halen, is dialyse nodig. In uw geval is gekozen voor peritoneaal dialyse door middel van een peritoneale dialysekatheter. Wat is een peritoneale dialysekatheter? De katheter is een kunststof slangetje van ongeveer veertig centimeter lang en vier millimeter dik. Tijdens een operatie brengt de arts de helft van dit slangetje in uw buikholte. Zo ontstaat er een toegang tot de buikholte. De plek waar de katheter uit de buik komt, noemen we huidpoort. De andere helft van de katheter, ongeveer twintig centimeter, blijft buiten uw lichaam. Aan het eind zit een dopje dat de katheter afsluit. Via de katheter kunt u spoelvloeistof in uw buikholte brengen, waardoor de dialyse kan plaatsvinden.
1
Vooronderzoek Vóór de operatie heeft u een afspraak met de chirurg op de polikliniek. De chirurg beoordeelt of bij u een katheter kan worden ingebracht. Voorbereiding op de operatie De nefroloog en/of de chirurg geven u instructies of u uw medicijnen mag doorgebruiken. Het kan zijn dat u tijdelijk moet stoppen met het innemen van bloedverdunnende middelen. U wordt twee tot drie dagen in het ziekenhuis opgenomen. Op de opnamedag heeft u een gesprek met een verpleegkundige van de afdeling en met de arts-assistent. U krijgt tevens een infuus ingebracht voor toediening van antibiotica. De PD-verpleegkundige zal met een markeerstift de plaats aanduiden waar de katheter uit de buikwand moet komen. Het is bedoeling dat de katheter niet gaat knellen door een broek of rok. Het slangetje mag ook niet in een huidplooi geplaatst worden. Om medische redenen kan de chirurg tijdens de operatie besluiten om af te wijken van de gemarkeerde plaats en een andere plaats kiezen. De operatie De operatie zal plaatsvinden onder narcose. Dit betekent dat u voor de operatie door de anesthesioloog in slaap wordt gebracht. U merkt zodoende niets van de operatie. Tijdens de operatie brengt de chirurg de katheter in uw buik. De katheter wordt in uw lichaam vastgezet met twee cuffs. Die ervoor zorgen dat de katheter niet naar buiten of naar binnen kan schieten. De operatie duurt ongeveer 45 minuten. Na de operatie wordt u naar de uitslaapkamer gebracht, waar de verpleegkundigen uw bloeddruk en hartslag controleren. Tevens zal de dialyseverpleegkundige de katheter doorspoelen (flushen), en nogmaals op doorgankelijkheid controleren. Als uw bloeddruk en hartslag goed zijn, gaat u terug naar de afdeling. U hebt twee wondjes die zijn gehecht. Uit een van de
2
wondjes komt de katheter. Beide wondjes zijn afgeplakt met een verband. U kunt pijn voelen rondom het operatiegebied. Desgewenst krijgt u hiervoor een pijnstiller. Na de operatie zal de dialyseverpleegkundige uw katheter nog regelmatig doorspoelen. Dit is afhankelijk van de kleur van de spoelvloeistof. Het kan zijn dat na de operatie een controlefoto wordt gemaakt van uw buik om te controleren of de katheter goed zit. De eerste 24 uur na de operatie blijft u in bed om te rusten. De dag van ontslag Vóórdat u naar huis gaat, krijgt u van de dialyseverpleegkundige instructies voor de nazorg van de aangebrachte katheter. Ook geeft men u instructies over wat u moet doen bij mogelijke calamiteiten. Deze instructies en belangrijke telefoonnummers staan op papier, zodat u ze thuis na kunt lezen. U krijgt afspraken mee voor controle bij de chirurg om eventuele hechtingen te laten verwijderen (dit is meestal 10 tot 14 dagen na de plaatsing van de katheter). Totdat de katheter gebruikt gaat worden voor de training en dialyse, komt u 1 of 2 maal in de week naar het dialysecentrum om uw katheter door te spoelen. Al deze bezoeken komen op een afsprakenkaart te staan. Weer thuis Belangrijk: Het is beter om geen knellende kleding te dragen. Dit kan hinderlijk zijn voor uw huidpoort en de katheter. Draag dus kleding die comfortabel zit. Vermijd verder het tillen van zware voorwerpen en wees de eerste twee weken voorzichtig. Het slangetje en de cuffs moeten de kans krijgen goed te vergroeien met de buikwand.
3
Verzorging van de huidpoort Het afdekkende verband dat u na de operatie heeft gekregen, blijft zitten tot u de chirurg heeft bezocht voor controle. Na afloop van dit bezoek (14 dagen na de operatie) komt u op de peritoneaaldialyseafdeling voor instructie betreffende de verzorging van de huidpoort. Om huidpoortinfectie te voorkomen, is het belangrijk dat u de instructies opvolgt die u van de dialyseverpleegkundige hebt gekregen. Het is de bedoeling dat u dagelijks doucht en schoon ondergoed aantrekt. Douchen mag in de meeste gevallen zodra de hechtingen verwijderd zijn. Vóór het douchen verwijdert u de pleister op de huidpoort. Zorg ervoor dat tijdens het douchen de katheter met een stukje micropore goed vastzit op de huid. U kunt gewoon zeep gebruiken, maar was de huidpoort zelf niet met zeep. Gebruik hiervoor de betadinescrub die de dialyse verpleegkundige u heeft gegeven. U kunt de huidpoort onder de douche schoon spoelen; houd hierbij de douchekop op ongeveer 20 centimeter afstand van uw buik. Droog de huidpoort en omgeving af met een schone handdoek. Controleer uw huidpoort op tekenen van ontsteking. Plak een nieuwe pleister op de huidpoort en bevestig het uiteinde van de katheter in het daarvoor bestemde gordeltje. Dit gordeltje kunt u op de peritoneaaldialyseafdeling verkrijgen. Als het slangetje niet heen en weer kan schuiven, voorkomt dit huidpoortirritatie. Complicaties Ontsteking van de huidpoort De meest voorkomende complicatie is een ontsteking van de huidpoort. Tekenen van ontsteking zijn: -zwelling rondom de huidpoort -er komt vocht of pus uit de huidpoort -pijn rondom de huidpoort -rode huidpoort -later kan koorts optreden Indien u deze verschijnselen bemerkt, neem dan con-
4
tact op met de afdeling peritoneaal dialyse. Meestal zullen we vragen of u naar het ziekenhuis kunt komen, zodat we kunnen beoordelen of de huidpoort ontstoken is. Er wordt een uitstrijk van uw katheterpoort gemaakt De verpleegkundige geeft u zo nodig advies over extra verzorging. De arts kan een antibioticakuur voorschrijven om de infectie te bestrijden. Nabloeding Een nabloeding langs de huidpoort kan nog een dag na de operatie optreden. Neem in dit geval contact op met de afdeling peritoneaal dialyse. Daar wordt het verband verschoond. Vragen Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt zich wenden tot de dialyseafdeling van het ziekenhuis. U kunt de vragen ook stellen als u weer op de afdeling komt. Voor aanvullende informatie kunt u de zorgmap van de Nierstichting nog eens nalezen. Telefoonnummers Met vragen of bij problemen kunt u contact opnemen met de afdeling peritoneaal dialyse: (023) 545 3833. Als deze afdeling gesloten is, kunt u contact opnemen met de afdeling hemodialyse (023) 545 3125. Buiten de openingstijden van de dialyseafdeling kunt u het algemene nummer van het ziekenhuis bellen en vragen naar de dienstdoende arts-assistent interne geneeskunde, (023) 545 3545.
4
www.kg.nl
Locatie noord Vondelweg 999 Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 Haarlem Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem Telefoon: (023) 545 35 45 e-mail:
[email protected]
1064033-12-2006
