Het hogere vakantiegeld geeft mensen in invaliditeit wat ademruimte. Toch streven we naar een volwaardig vakantiegeld

dixit

se

10

krant over

samenleving gezondheid werk

Het hogere vakantiegeld geeft mensen in invaliditeit wat ademruimte. Toch streven we naar een volwaardig vakantiegeld. Marc Justaert, voorzitter CM

Regio Mechelen Vrijdag 3 mei 2013

Lees meer op pagina 7

ACW Tremelo vraagt aandacht voor fietsers, voetgangers en personen met handicap

Een tentoonstelling voor veiliger verkeer

www.acw.be www.cm.be www.acv-online.be

Togolezen te gast in Brusselse school De leerlingen werkten een hele dag aan Wereldsolidariteit.

3

Hoe bied je eerste hulp na de traantjes?

Rob Stevens

Een fietspad gescheiden van de rijweg? Daar steken de vrijwilligers van ACW Tremelo hun duim voor omhoog. Maar een dorpsplein vol met losliggende tegels? Daar is nog werk aan de winkel. De ACW-afdeling hield zaterdag een tentoonstelling met verkeersfoto’s van het dorp. ‘De veiligheid van fietsers en de toegankelijkheid voor mensen met een handicap kunnen beter.’

5 Verschillend statuut arbeiders en bedienden niet meer van deze tijd

D

e ACW-vrijwilligers van Tremelo vatten zaterdag post op het Damiaanplein. Dat werd nog niet lang geleden heraangelegd, maar door de harde winter vroren de stenen kapot. Gevolg: het plein is mogelijk gevaarlijk voor wie niet goed te been is of wil passeren met een buggy of rolstoel. Een foto van die losliggende stenen is één van de beelden in de STOP-tentoonstelling* van ACW Tremelo. Die laat foto’s zien van goede en minder goede verkeerssituaties in het dorp. Vrijwilligers van ACW, maar ook van de plaatselijke afdelingen van Femma, ACV, Ziekenzorg CM, kwb, Okra en Pasar, zorgden voor de ideeën en foto’s. ‘We willen samen werken aan een toegankelijke en veilige gemeente’, verduidelijkt ACW-voorzitster Machteld Vantrappen.

Wat zijn in jullie gemeente de grootste aandachtpunten? ‘Er is al veel parkeermogelijkheid voor personen met een handicap. Dat is goed voor de toegankelijkheid. Maar de drempels en voetpaden kunnen beter. De trappen aan het oude gemeentehuis zijn een pijnpunt voor minder mobiele mensen. Wij vinden de toegankelijkheid van de gebouwen en de voetpaden belangrijk voor iedereen: voor mensen met een handicap, maar ook voor senioren en ouders met een buggy.’

Hoe is de verkeerssituatie? ‘Met de fietspaden is het niet zo goed gesteld. Het fietsknooppuntennetwerk, voor recreatief fietsen, is wel goed uitgebouwd in de omgeving. In het centrum zijn er straten met een fietspad. Maar het punt blijft: hoe meer

en hoe veiligere fietspaden in de gemeente, hoe meer uitnodigend het is om te fietsen. Er gebeuren ook goede dingen, zoals de Damiaanbrug over de Dijle. Door die brug is er een goede verbinding voor fietsers en voetgangers met buurgemeente Haacht.’

Wat willen jullie vragen aan de politici in jullie gemeente? ‘Wij willen pleiten voor verkeersveiligheid, met meer en betere voeten fietspaden en veilige stopplaatsen voor het openbaar vervoer. We hopen dat bij geplande rioleringswerken meteen werk gemaakt wordt van een veilig fietspad, liefst gescheiden van de rijweg. En ten slotte willen we meer en goed onderhouden trage wegen in de gemeente. Er zijn nog genoeg mooie natuurplekjes waarlangs trage, veilige wegen kunnen lopen.’

Lieve Van den Bulck * ‘STOP’ betekent dat je eerst aandacht geeft aan voetgangers en fietsers (Stappers en Trappers) en Openbaar vervoer, en dan pas aan Personenwagens.

jaargang 69 ¬ visie nummer 10 ¬ afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 ¬ volgend nummer op 10 mei 2013

ACV ondernam de voorbije week acties om iedereen daarvan te overtuigen.

11

Jaarlijks bijna 100 doden op het werk Dagelijks lopen ook nog eens 85 werknemers een blijvende handicap op. Kille cijfers, maar ook een onderschatting van de realiteit. Op 28 april, Werelddag voor veilig en gezond werk, herdenkt ACV álle slachtoffers van arbeidsongevallen.

Regionieuws

13 20

2 ver

¬ onze samenleving

WOORD

Rerum Novarum Dit feest van de christelijke arbeidersbeweging gaat over nieuwe dingen. Maar eerst iets over wat blijft. Het ACW blijft zich verzetten tegen de boodschap van ‘rien ne va plus’. Dat onze economie en onze samenleving aan de afgrond staan? Dat vrijwilligerswerk passé is? Dat we harder moeten zijn tegenover elkaar en vooral tegenover zij die niet tot onze kleine kring behoren? ACW blijft gaan voor méér. Meer positief denken, solidariteit, sociale bescherming, vrijwilligerswerk, openheid voor anderen, sociale initiatieven en levenskwaliteit. Wij kiezen resoluut voor een warmere samenleving.

Visie ¬ vrijdag 3 mei 2013

75 jaar vrijetijdsbeweging

Pasar zet leden en vrijwilligers in het zonnetje

knipsels

‘Vakantie voor iedereen’. Al 75 jaar maakt vrijetijdsbeweging Pasar die slogan waar, dankzij de inzet van honderden vrijwilligers. Op het verjaardagsweekend van Pasar kwamen 470 kampeerders genieten van de voorjaarszon op de Pasar Kompas Camping in Nieuwpoort. ‘Voor één keer moesten zij niet zelf de handen uit de mouwen steken’, grapt Riky, die het feestje in elkaar stak.

Info- en gespreksavonden over Syrië De opstand in Syrië na de Arabische revoluties van 2011 wordt bloedig onderdrukt. Ze is ontaard in een burgeroorlog. Maar naast alle geweld is er nog altijd een protestbeweging van burgers. Zij verlenen humanitaire hulp en willen niet toekijken op de schendingen van mensenrechten. Broederlijk Delen en vredesbeweging Pax Christi organiseren twee info- en gespreksavonden over de schrijnende toestand in Syrië. Vluchtelingen uit Syrië komen er getuigen.

En de nieuwe dingen?

We zijn volop bezig met onze Lenteconsultatie. Bij onze organisaties, onze verbonden, onze bestuursvrijwilligers, ons personeel en niet in het minst bij onze vrijwilligers. Zij moeten ten slotte bepalen waar het ACW mee bezig moet zijn. Op 20 juni mondt die brede bevraging uit in krachtlijnen voor de toekomst.

www.twitter.com/ACW_tweet

www.facebook.com/acwvisie

Patrick Develtere, voorzitter ACW

✔✔Woensdag 8 mei om 20 uur in

het TPC (zaal R), Groenenborgerlaan 149, Antwerpen. ✔✔Dinsdag 14 mei om 20 uur in de Bibliotheek, Markt 35, Oudenaarde.

E

en vrijetijdsbeweging kan haar verjaardag niet laten passeren zonder samen te komen’, vindt Ricky De Bièvre van Pasar. ‘Daarom organiseerden we een feestweekend van 19 tot 21 april. Voor kampeerders is samen zijn op de camping sowieso al het einde. Maar voor de gelegenheid stonden er heel wat leuke activiteiten op de agenda. Een openingsaperitief met bluesoptreden van Kostas Chats, een billenkarrace met fotozoektocht, een De Slimste Kampeerder-quiz, een groot ontbijt met iedereen samen… Ontmoeting stond voorop. Sommige kampeerders zagen medekampeerders terug na tien jaar.’

Samenhorigheid

11 mei: Wereld Fairtrade Dag

Kamperen is in, en het is bij uitstek een Pasar-activiteit. ‘Kamperen is zo ontwikkeld dat het niet meer zo back to the basics is als vroeger. Het is voor iedereen toegankelijk, zowel voor motorhomers, voor wie op de camping een accommodatie huurt met alles erop en eraan als voor mensen die de tent verkiezen. Ongeacht vermogen, achtergrond of leeftijd zijn de verdraagzaamheid en de samenhorigheid tussen kampeerders groot. Ook dit weekend nam iedereen, van 1 tot 75 jaar, deel aan hetzelfde programma.’

Machtige bedrijven hebben weinig concurrenten en maken daar misbruik van. Dat is een slechte zaak voor producenten in het Zuiden: zij verdienen te weinig voor hun producten. Maar ook voor ons, consumenten in het Noorden, want in de supermarkt zijn producten vaak duurder dan nodig. Om deze boodschap kracht bij te zetten organiseert Oxfam midden mei acties op de werkplek, in buurten en in scholen. Met als hoogtepunt De Grootste Picknick van Vlaanderen, op 18 en 19 mei.

Griet Verhoeyen

✔✔Meedoen?

✔✔Voor een sfeerbeeld: www.pasar.

www.fairtradeday.be

be/75jaar/feestweekend

beelding

ver

Belga

Wij werken in het ACW al een tijd aan een vernieuwing van onze organisatie. Die vernieuwingsoperatie heeft niet gewacht op de zware aanval op de arbeidersbeweging, laat staan dat ze er een gevolg van is. We weten dat we de tering naar de nering moeten zetten. We zullen ons personeel inzetten waar zij het meest bijdragen aan die warme samenleving. Onze partnerorganisaties zullen elkaar onderling versterken. En ze zullen nog meer dan in het verleden een open netwerk vormen. Ze zullen nóg meer samenwerken met andere sociale krachten die streven naar een duurzame samenleving, bij ons en in andere regio’s en landen.

‘Westerse kledingmerken moeten nu iets doen’ ‘Onmacht en kwaadheid, dat voelen de mensen die hun geliefden verloren in de kledingfabrieken van Rana Plaza, het gebouw dat op 24 april instortte in Bangladesh’, zegt Jef Van Hecken, die voor de ngo Wereldsolidariteit werkt in Bangladesh. ‘De controle in de kledingindustrie faalt.’ De Schone Kleren Campagne, vakbonden en arbeidsrechtenorganisaties roepen de regering en kledingmerken op om een overeenkomst te ondertekenen met afspraken voor meer veiligheid en onafhankelijke inspecties.

✔✔Meer info over schone kleren en consumentenacties: www.schonekleren.be

3

¬ onze samenleving


Wereldsolidariteit wil samen grip krijgen op de wereld

Brusselse leerlingen geraakt door slavernij van leerjongeren in Togo Yves Dossou en Kossi Oboeyaba, gangmakers van een sociale beweging in Togo, waren twee weken in België om hun verhaal te doen. 10 000 arbeiders in de vrijhandelszone, 15 000 leerkrachten en 100 000 werkende jongeren: voor hún arbeidsrechten vechten zij dag na dag. Op 19 april waren Yves en Kossi te gast in het Don Bosco Instituut in Woluwe: ‘De Brusselse leerlingen hebben begrepen dat jongeren in Togo niet zo goed af zijn als zij.’

Y

ves en Kossi (foto onderaan) zijn drijvende krachten achter SADD, een organisatie voor solidariteit, actie en duurzame ontwikkeling in Togo, een klein land in WestAfrika. SADD groepeert basisverenigingen en vakbonden die opkomen voor de rechten van arbeiders, leerkrachten en jongeren die een technisch beroep leren. In 2004 werd SADD partner van Wereldsolidariteit.

Leerjongeren Natuurlijk waren de Brusselse jongeren van Don Bosco geïnteresseerd in de leefwereld van hun leeftijdsgenoten in Togo. 100 000 Togolese jongeren tussen 15 en 25 jaar willen er net zoals zij een technisch beroep leren. ‘Om bijvoorbeeld houtbewerker of kok te worden, gaan Togolese jongeren drie jaar bij een ambachtsman wonen en werken’, vertelt Kossi. ‘Op zich is dat een fijne manier om ervaring op te doen. Maar in de praktijk is het voor velen een barre tijd.’

Pak rammel Yves, die zelf een opleiding ‘couture’ (snit en naad) volgde, spreekt uit eigen ervaring. ‘De baas bepaalt de werkuren. Je mag niet zomaar naar huis om te eten, je te wassen of te slapen. Je klopt dus ellenlange werkdagen, zeven dagen op zeven. Voer je het werk niet goed uit, dan krijg je een pak rammel. Of dan moet

atelier gerespecteerd wordt.’

Applaus Yves en Kossi kregen voor hun getuigenis applaus van de Brusselse leerlingen. Velen van hen werken ook met een leercontract. Zij kunnen de situatie in Togo vergelijken met

hun eigen ervaringen in de school en op de werkvloer. Die zijn toch van een heel andere orde. Griet Verhoeyen

✔✔www.wereldsolidariteit.be

je ook nog andere klusjes doen, zoals kamers poetsen of op het veld werken.’

Zwanger ‘Voor leermeisjes gaat het soms helemaal mis’, weet Kossi. ‘Zij worden vaak het slachtoffer van seksueel misbruik. En als zo’n meisje zwanger wordt, moet ze veel geld neerleggen om weer puur te worden. Moeders komen dan smeken om hun dochter toch nog verdere opleidingskansen te geven.’

Menselijk gezicht Yves en Kossi brengen met SADD verandering in die schrijnende toestand. Sinds 2003 voeren ze actie voor een opleiding met ‘een menselijk gezicht’. Ze maken iedereen ervan bew ust dat dit systeem een vor m van slavernij is. ‘Bazen moeten weten wat mag en wat niet mag. Leerjongeren en hun ouders moeten weten dat er dingen zijn die ze echt niet moeten aanvaarden.’

Wet Bij de Togolese politici heeft SADD er intussen een wet doorgekregen die de rechten en plichten van leerjongeren en hun bazen vastlegt. ‘Vandaag hebben de bazen minder vrijheid en de werkomstandigheden zijn veel verbeterd. Maar het werk is nog niet gedaan. Er zijn nog veel werkgevers die de regels aan hun laars lappen. Wij willen dat de wet in elk

Togo heeft kritische waakhond nodig SADD, de sociale beweging waarin Yves en Kossi actief zijn, heeft de voorbije jaren in Togo al heel wat bereikt. Niet alleen voor leerjongeren, maar ook voor arbeiders en leerkrachten.

‘Niet dezelfde kansen als wij’ Bij Naoufel (18) en Christophe (17), twee leerlingen van de opleiding elektriciteit, kwam de boodschap van Yves (links) en Kossi (rechts) aan. Naoufel (tweede links): ‘Ik heb veel bijgeleerd. Als je hier leeft, denk je er niet aan dat zo’n toestanden in Togo mogelijk zijn. Yves en Kossi zien het elke dag met hun eigen ogen.’ Christophe (tweede rechts) vult aan: ‘De jongeren in Togo hebben niet dezelfde kansen als wij. Volgens mijn rechtvaardigheidsgevoel is wat daar gebeurt niet normaal. Goed dat er mensen zijn die hun best doen om daar iets aan te veranderen.’

Zo organiseert en mobiliseert SADD 10 000 werknemers in de vrijhandelszone van Togo. Daar kunnen buitenlandse bedrijven fiscaal aantrekkelijk ondernemen, maar de arbeiders betalen er de prijs voor. Zowat alle arbeidsrechten worden er geschonden. Om daar verandering in te brengen, lobbyt SADD al jaren bij de regering voor een betere wetgeving. Met succes, want vorig jaar werd een cao afgesloten, die spelregels voor contracten, lonen, verlof en veiligheid in de bedrijven vastlegt. Met veertig jaar dictatuur achter de kiezen kan Togo een kritische waakhond zoals SADD gebruiken. Intussen kreeg Togo een democratisch bestuur, maar de laatste tijd groeit de onderdrukking. Op 15 april werden twee Togolese scholieren doodgeschoten bij een betoging van hun leerkrachten. Die staakten voor een beter statuut en loonsverhoging. SADD ondersteunt hun strijd.

4

post


VACATUREm/v

Ander opnamedocument Met aandacht lazen wij het artikel ‘Als patiënt moet je opkomen voor je rechten’ (Visie nr. 9 ). Mijn echtgenote werd onlangs opgenomen in twee verschillende ziekenhuizen. In het ene ziekenhuis kregen wij een opnamedocument voorgelegd, met de melding dat in een tweepersoonskamer de niet-verbonden artsen een honorariumsupplement van 150 procent mogen aanrekenen. In het andere ziekenhuis stond op het opnamedocument dat niet-verbonden artsen in een tweepersoonskamer geen honorariumsupplementen mogen vragen. Hoe is dat verschil te verklaren? ••• Naam en adres bekend bij de redactie

CM

Functional analyst Solution architect (ICT workforce) Onbepaalde duur – voltijds – Brussel

Er is hier een verschil tussen een klassieke ziekenhuisopname (met minstens een overnachting) en een daghospitalisatie. Sinds 1 januari mogen artsen geen ereloonsupplementen meer aanrekenen als je wordt opgenomen in een ziekenhuis in een tweepersoonskamer of een gemeenschappelijke kamer. Maar bij daghospitalisatie mag een niet-geconventioneerde arts dat soms wel nog doen. Als je bij daghospitalisatie geen ereloonsupplementen wil betalen, kies dan op het opnameformulier voor verzorging tegen verbintenistarief.

Kazou

Stafmedewerker jongeren met bijzondere aandacht en inclusie Onbepaalde duur – voltijds – Brussel

✔✔ Meer vacatures en info:

Basisvaccins gratis?

www.cmjobs.be

LBC-NVK

Stafmedewerker vormingsdienst Onbepaalde duur – voltijds – Antwerpen Solliciteer vóór 17 mei via [email protected]

✔✔ www.lbc-nvk.be, 03 220 87 06

SLEUTEL

WOORD

Zoek het sleutelwoord in de balk onderaan.

315

1. verstrooid, 2. dringende noodzaak, 3. eender, 4. zaadje van de zonnebloem, 5. medelijden, 6. pleziertje, 7. nabootser, 8. beledigd. Oplossing onderaan pag. 20.

2

9

3

4

3

8

3

6 5

4

8

5

3

6

8

7

4

8

6

5

3

4

5

7

4

7

4

5

6

4

3

5

7 10

8

7

1

in het laagseizoen

Wil je er tijdens een van de verlengde weekends voor enkele dagen op uit aan zee? Boek dan meteen een ruime Kompas Vakantiewoning vanaf 81 euro per nacht. Voor groot en klein is er een uitgebreid animatieprogramma.

Met Camping Cheque kampeer je in het vooren naseizoen op 627 campings in Europa tegen zeer voordelige tarieven. De helft van de campings accepteert ook Camping Cheques in de zomer.

Meer info? Kompas Vakantiewoningen vzw Zon en Duin Bassevillestraat 141 8434 Westende 058 22 30 25

Bespaar tot 60 % Eén Camping Cheque van 15 euro is goed voor één overnachting (meestal niet in juli/augustus) voor 2 personen op een standaardplaats met elektriciteit, auto en tent/caravan/motorhome. Hoe betalen? met papieren Camping Cheques betaal je op de camping met digitale Camping Cheques laad ze op op de Silver Card of Gold Card en laat ze afboeken op de camping. Je kunt de kaart activeren op www.campingcheque.be Hoe bestellen? 02 246 36 51 (kantooruren), www.pasar.be/campingcheque

3 7

Page1 en page 1 27/09/12 14:35

Simply better holidays

13 20 EUROPA GIDS

627

Campings € in Europa & Marokko

15

V l e u g e ls

per nacht

Eén tarief

2 personen

© Puzzelland

1

2

3

4

5

6

7

8

Voor energiebesparende investeringen krijg je geen subsidie, maar wel aftrek van de belastingen. Mensen met een laag inkomen of pensioen betalen weinig of geen belastingen. Zij kunnen geen gebruik maken van de belastingvermindering. Zij krijgen voor investeringen tot eind 2012 wel dezelfde voordelen, in de vorm van een belastingkrediet. Dit belastingkrediet is een tijdelijke maatregel, die eind 2012 afliep. Er zijn enkele voorwaarden aan het belastingkrediet verbonden. Je kunt best contact opnemen met je belastingdienst of met de federale overheidsdienst Financiën om het probleem uit te klaren.

Nu boeken!

BE_PASAR_COUV_CC_2013_Mise

7

Onder invloed van de media en voor mijn kinderen en kleinkinderen besloot ik in 2011, op 76-jarige leeftijd, mee te werken aan groene energie. Ik investeerde hiervoor 6 250 euro en dacht dat er een subsidie was van 40 procent. Normaal moest ik dus ongeveer 2 500 euro terugkrijgen. Mijn vrouw heeft altijd voor haar moeder en zus gezorgd en kon geen loopbaan uitbouwen. Wij hebben nu een gezinspensioen, dat blijkbaar te klein is om te kunnen genieten van de subsidie. Ik begrijp niet dat alleen mensen met een groter inkomen recht hebben op subsidie. ••• Naam en adres bekend bij de redactie

Kampeer voordelig

7

7 4

Hemelvaart en Pinksteren: weekend aan zee?

www.kompasvakantiewoningen.be

2

Groene energie

advertentie

(excl. administratiekosten)

1

We hebben onze dochter (nu 18 maanden) altijd laten vaccineren via Kind en Gezin. Omdat ze een paar keer flink ziek is geweest, moesten we de laatste afspraken bij Kind en Gezin telkens annuleren. Om ons kind toch de nodige vaccinaties te geven, gingen we bij de huisarts langs. Hij gaf ons dochtertje twee inentingen. De huisarts had de vaccins echter niet in voorraad. We moesten ze zelf kopen en betalen. Ik dacht nochtans dat die gratis waren? ••• Naam en adres bekend bij de redactie

Jouw huisarts kon deze vaccins voor je kindje gratis bestellen bij de Vlaamse overheid (Vaccinnet). Want zij stelt de vaccins van het basisvaccinatieschema gratis ter beschikking van Kind en Gezin, CLB’s en artsen die de vaccinatie doen. Vaccins die bij Kind en Gezin gratis zijn, hoef je zelf nooit bij de apotheker te gaan halen als je huisarts of kinderarts ze toedient.

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar [email protected]. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

Meer info?

In sommige vakjes staat een getal dat overeenkomt met een getal in de balk onderaan. De1 letters die je in de vakjes met een getal -13 15:29 Pagina invult, kun je ook op de balk invullen. Verticaal vormen de letters in de eerste en derde kolom ook een woord.

d 315

UW

GEDACHT

9 10 TEN MAGISCHE MOMEN unieke formule

Prijs Gids

€6

vo o r

je

v r ij e

t ij d

Gratis Gids Per bestelling van 20 Camping Cheques ontvang je gratis de Campinggids t.w.v. 6 euro. Pasar-leden krijgen per bestelling van 20 Camping Cheques 10 euro korting bovenop.

5

¬ hoe gaat het met u?


Voor kleine supermannen en kampenbouwers

Eerste hulp na de traantjes Mama, mogen we trampoline springen? Papa, gaan we rolschaatsen? Na een lange winter snakken onze kinderen ernaar om buiten te spelen. Een uitstekend idee, maar af en toe eindigt het avontuur in traantjes. Paul Mallentjer, medisch stafmedewerker Rode Kruis-Vlaanderen, geeft ouders tips bij accidentjes.

Help, een bij Op blote voeten in de tuin. De grassprietjes kriebelen kleine Maja’s tenen. Maar de bij op het madeliefje heeft ze niet gezien. Auw, wat is dat? ‘Stel je kind in de eerste plaats gerust. Daarna kun je de angel verwijderen. Dat doe je met een bot voorwerp, zoals de botte kant van een mes, een vingernagel of een bankkaart. Duw en glijd van onder de steekplaats naar boven. Is de angel weg, spoel dan het wondje met lauw stromend water. Alarmeer meteen 112 als je kind ernstige reacties vertoont of bij een steek in de keelholte.’

Kampen bouwen ‘Laten we een kamp bouwen’, roept Thomas. ‘Achter het tuinhuis liggen genoeg planken.’ Voor hij ze wegsleept, wrijft hij er met zijn hand over. ‘Verdorie, een splinter.’ ‘Was de wonde met water. Ontsmet een pincet met ontsmettingsalcohol en droog het nadien af met een steriel kompres. Grijp het uiteinde van de splinter en trek hem uit de huid, in het verlengde van de splinter. Daarna dek je het wondje af met een pleister. Schakel gespecialiseerde hulp in als het uiteinde van de splinter niet zichtbaar is, als het gaat het om een metaal- of glassplinter of een splinter van tropisch hardhout, als de splinter afbreekt tijdens het verwijderen of als het een zeer grote splinter is.’

Springen op de trampoline Hop, en hop en hop. Steeds hoger gaat ze. Maar bij die laatste sprong loopt het mis. Laura komt slecht neer en slaat haar voet om. ‘Het is dikwijls moeilijk om een onderscheid te maken tussen een verstuiking en een breuk’, weet Paul Mallentjer. ‘Ga bij twijfel steeds uit van de ergste situatie. Beweeg de voet zo weinig mogelijk. Zie je een open breuk, dek die steriel af. Een verstuiking of een gesloten breuk koel je maximaal twintig minuten af met ijsblokjes in een zakje water of een koelzakje. Vermoed je een breuk of een verstuiking aan de voet of het been, roep dan onmiddellijk gespecialiseerde hulp in. Een kind met een breuk of een verstuiking aan de hand of de arm kun je zelf naar de dokter of het ziekenhuis brengen.’

Naar de dokter Heb je een dokter nodig, weet dan dat er voor kinderen soms andere tarieven gelden. Bij een raadpleging in het dokterskabinet is er geen verschil. Je betaalt 24,15 euro, je krijgt daar 18,15 euro van terugbetaald. Het remgeld bedraagt dus 6 euro. Heeft je kind een globaal medisch dossier, dan is dat 4 euro. Heb je recht op de verhoogde tegemoetkoming, is dat respectievelijk 1,50 en 1 euro. Voor huisbezoeken is het normale tarief 36,26 euro, maar je krijgt meer terugbetaald als je kind jonger is dan tien jaar. Bedraagt het remgeld voor een volwassene 13,69 euro, dan is dat voor kinderen 8 euro. Met de verhoogde tegemoetkoming is dat 2,83 en 2 euro. Overdag tenminste. ’s Avonds, ’s nachts en in het weekend zijn de tarieven hoger. Een huisbezoek in het weekend kost voor een kind jonger dan tien 13,07 euro aan remgeld, 2,78 euro met verhoogde tegemoetkoming. Weet ook dat gewone tandzorg voor kinderen en jongeren tot de achttiende verjaardag volledig terugbetaald wordt. Tenminste, als je bij een tandarts gaat die de officiële tarieven aanrekent. www.cm.be (Diensten en voordelen, Terugbetaling behandelingen)

= Gevaar = Wat nu?

Lekker rolschaatsen Knikker op de grond

Zonder handen

Wat ziet zo’n knikker er mooi uit. Perfect om in de mond te steken, denkt de kleine Ruben. Een tel later begint hij hevig te hoesten. ‘Moedig je kind aan om te hoesten. Als dat niet lukt, roep dan meteen om hulp. Ga achter je kind staan en sla het vijf keer op de rug, met de hiel van je hand tussen de schouderbladen. Als dat niet helpt, geef je maximaal vijf ‘buikstoten’. Daarvoor ga je ook achter je kind staan en buig je het naar voren. Plaats daarna een vuist op het bovenste deel van de buik en neem je vuist met je andere hand vast. Trek je vuist daarna krachtig naar jezelf en naar boven toe. Zolang de knikker niet tevoorschijn komt, geef je afwisselend vijf slagen op de rug en vijf ‘buikstoten’. Verliest je kind het bewustzijn, leg het dan neer, alarmeer onmiddellijk 112 en start de reanimatie. Let wel, voor baby’s jonger dan 1 jaar gebruiken we een andere techniek.’

Op zijn fietsje voelt Lucas zich een echte superman. Maar zonder handen fietsen had hij beter niet gedaan. Pardoes valt hij op zijn gezicht. Met een lelijke bloedneus tot gevolg. ‘Laat je kind neerzitten met het hoofd voorovergebogen. Vraag om door de mond te ademen en de neus dicht te knijpen. Controleer na tien minuten of de bloeding gestopt is. Is dat niet het geval, laat je kind dan opnieuw tien minuten de neus dichtknijpen. Is er na twintig minuten geen beterschap, raadpleeg dan gespecialiseerde hulp. Doe dat ook als je kind slaperig wordt.’

Een wedstrijdje rolschaatsen tegen zijn beste vriend. Mathieu lijkt het te halen, maar in de bocht loopt het fout. Hij valt en schuift over het asfalt. Zijn arm is serieus geschaafd. ‘Een ernstige bloeding stelp je door op de wonde te drukken. Spoel de wonde met kraantjeswater tot het vuil verdwenen is, maar let erop om niet te wrijven. Droog de huid af. Doe daarna een steriel kompres of een wondpleister op de wonde. Soms schakel je het best gespecialiseerde hulp in. Dat is bijvoorbeeld het geval als je niet zeker bent of je kind ingeënt is tegen tetanus, als er een vreemd voorwerp in de wonde zit, als de wonde vuil blijft, of bij diepe of grote wonden.’

Zelf aan de slag Rode Kruis-Vlaanderen biedt gratis eerstehulpcursussen aan. Voor meer info neem je het best contact op met je plaatselijke afdeling of kijk op www.rodekruis.be. Het Reuzenhuis toont ouders de gevaren in en rondom het huis. Meer info: www.cm.be/reuzenhuis De folder ‘Eerste hulp bij kleine ongemakken’ is gratis te downloaden op www.cm.be of te bestellen via de dienst Gezondheids-promotie van je regionale ziekenfonds.

Tekst: Dieter Herregodts Illustratie: Rutger Van Parys Reageer vie [email protected] of Redactie Visie, PB 20, 1031 Brussel

6


win

Speur je in Visie mee naar het antwoord? Tip: Doet het geheel in stukken uiteen vallen Oplossing

R Stuur je antwoord voor 13 mei op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar [email protected]. Vermeld welke prijs je wenst: de cd ‘Stay Gold’ van Ozark Henry, EMI of het boek ‘Bij de brouwer’ van Erik Verdonck (150 verhalen van Belgische bierbrouwers, met adresjes van biercafés en –restaurants, musea en bierroutes), uitg. Davidsfonds. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot.

Oplossing Visie nr. 9 Tablet Winnaars Michiel Debbaut (Antwerpen) Marc Deboom (Belsele) Miranda Matheussen (Turnhout) José Reynaers (Tongeren) Liliane Traen (De Haan) Neem ook deel aan de CM-webquiz op www.cm.be.

De maximumfactuur in zes vragen

Rem op hoge medische k De ziekteverzekering betaalt een groot deel van je medische kosten terug. Toch kunnen de uitgaven soms hoog oplopen. De maximumfactuur zorgt voor extra bescherming. Ruim 450 000 CM-leden kunnen ze jaarlijks genieten.

Peter Van Hoof

zoek en


De maximumfactuur, wat is dat? De maximumfactuur, kortweg MAF, zorgt ervoor dat je nooit meer dan een bepaald bedrag aan remgeld moet uitgeven voor terugbetaalde en noodzakelijke gezondheidskosten. Ga je boven dat bedrag, dan betaalt de ziekteverzekering al je remgelden terug.

Je krijgt toch sowieso een terugbetaling? Dat is zo, maar een beperkt bedrag moet je zelf betalen. Voor een gewone consultatie bij je huisarts betaal je 24,15 euro. Tenminste als je dokter de officiële tarieven aanrekent (en dus geconventioneerd is). Van die 24,15 euro betaalt het ziekenfonds een groot deel terug. Heb je een globaal medisch dossier, dan stort CM 20,15 euro op je rekening. Voor patiënten met een verhoogde tegemoetkoming is dat zelfs 23,15 euro. In werkelijkheid betaal je dus 4 of 1 euro. Dat is het remgeld. Dat lijkt niet veel, maar voor mensen die vaak ziek zijn, langdurig ziek zijn of zware behandelingen ondergaan, kunnen de kosten hoog oplopen.

Wat doet de MAF dan? CM houdt elk jaar bij hoeveel remgeld je al betaald hebt. Overschrijd je een bepaald be-

De MAF geldt niet alleen voor de kosten die je bij de dokter maakt. drag, dan treedt de maximumfactuur in werking. Vanaf dan betaalt de ziekteverzekering, via het systeem van de maximumfactuur, al je remgelden terug.

Welke remgelden tellen mee? De MAF geldt niet alleen voor de kosten die je bij de huisdokter maakt. Ook de remgelden op de erelonen voor specialisten, tandartsen,

HUIS dOKTER Remedie tegen huiluurtjes De theorie over babymassage toetsen aan de praktijk. Die kans krijg je bij CM. Is je baby tussen zes weken en zes maanden, dan is het nu een ideaal moment om babymassage te geven. Het creëert een warme band tussen jou en je kindje en het doet je baby ontspannen. Je leert vlugger te reageren op de signalen die hij geeft. Een rustgevende massage is bovendien de beste remedie tegen huiluurtjes, darmkrampjes en slapeloze momenten. Tijdens een initiatie babymassage, die CM samen met Kind en Preventie organiseert, oefen je verschillende technieken. Is je kindje lid van CM, dan krijg je tien euro korting voor de sessie en ontvang je ook een infobrochure. Op de website kun je opzoeken wanneer er sessies in jouw buurt worden georganiseerd.

✔✔www.cm.be/skoebidoe

Genoeg pijnstillers op de markt, maar welke neem ik? En kies ik voor een merk of een goedkopere variant?

Wanneer neem ik een pijnstiller? Zoek in eerste instantie altijd naar de oorzaak van de pijn. Als je pijn hebt, dan wil je lichaam je een signaal geven. Dat mag je niet zomaar negeren. Heb je pijn zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak, vraag dan raad aan je huisarts. Neem vlak voor een huisartsbezoek geen pijnstiller, want dan kan de arts je symptomen moeilijker interpreteren.

Welke pijnstiller neem ik? Vraag bij de apotheker niet naar een specifieke pijnstiller, maar beschrijf wat je voelt. Op basis daarvan zal de apotheker je het nodige advies geven. Neem je op eigen houtje een pijnstiller, kies dan altijd voor paracetamol. Dat middel heeft het minste bijwerkingen. Er zijn ook andere pijnstillers op de markt die je zonder voorschrift kunt krijgen, maar die houden een groter risico in. Zeker als je ze combineert met andere medicatie. Gebruik ook nooit pijnstillers die je voorgeschreven kreeg voor een andere aan-

doening. Weet verder dat heel wat merken uitgebreid reclame maken, terwijl de goedkopere varianten precies dezelfde samenstelling en werking hebben. Wie slim kiest, kan dus heel wat uitsparen.

Welke dosis neem ik? Soms volstaat 500 milligram paracetamol niet om de pijn voldoende te dempen. In dat geval doe je er goed aan om meteen 1 gram in te nemen. Als volwassene mag je maximum 3 à 4 gram per dag nemen. Lees altijd goed de bijsluiter en overschrijd de dosis in geen geval, want dat kan ernstige leverproblemen veroorzaken. Combineer ook niet op eigen houtje met andere pijnstillers. Schenk bij kinderen extra aandacht aan de juiste dosering. Die vind je terug in de bijsluiter.

pijnstiller neemt, dan kan die pijnstiller op zich net meer hoofdpijn veroorzaken. Heb je langer dan vier dagen hoofdpijn, vraag dan altijd raad aan een arts. Voor migraine en bepaalde andere vormen van hoofdpijn bestaan er specifieke pijnstillers. Die gebruik je enkel op voorschrift, in overleg met je arts. Michiel Callens, preventie-arts CM Tekst: Nele Verheye

Kan ik verslaafd raken aan pijnstillers? Eigenlijk kun je aan alles verslaafd geraken, maar een middel zoals paracetamol heeft op zich geen verslavende werking. Bij hoofdpijn is er wel gewenning mogelijk. Als je gedurende drie maanden of meer elke dag een

www.cm.be/ dehuisdokter

Eddy Fliers

knipsels

Welke pijnstiller neem ik?



de

Vanaf wanneer treedt de MAF in werking? Voor de berekening van de MAF kijkt het ziekenfonds naar je gezinsinkomen. Hoe lager dat is, hoe lager het plafond. Bedraagt het netto belastbaar gezinsinkomen bijvoorbeeld minder dan 17 523,66 euro (cijfers vanaf 2013) dan ligt de grens voor de MAF op 450 euro. Voor gezinsinkomens vanaf 45 378,46 euro (cijfers vanaf 2013) is dat 1 800 euro. Overschrijd je dat plafond, dan betaalt het

ziekenfonds vanaf dan alle remgelden terug. Voor kinderen en mensen die de twee voorgaande jaren hoge medische kosten hadden, zijn er extra beschermingsmaatregelen. Naast de inkomens-maximumfactuur is er ook een sociale maximumfactuur. Die geldt op een paar uitzonderingen na voor personen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming of het Omnio-statuut. Voor hen ligt het plafond op 450 euro.

Wat moet ik daar zelf voor doen? Niets. CM houdt bij hoeveel remgelden je per jaar betaalt. Overschrijd je het maximumbedrag dan gebeurt de terugbetaling automatisch. Dieter Herregodts

✔✔Meer informatie op www.cm.be

(Snelle linken, Maximumfactuur)

Gemiddeld bedrag: 300 euro Het aantal CM-leden dat de maximumfactuur geniet, blijft de jongste jaren stabiel. In 2011 waren er ruim 450 000 mensen die vanaf een bepaald tijdstip in het jaar al hun remgelden terugbetaald kregen. Gemiddeld ging het om een bedrag van ongeveer 300 euro.

Ademruimte voor wie lang arbeidsongeschikt is Wie langer dan een jaar arbeidsongeschikt is, heeft recht op een inhaalpremie: het zogenaamde vakantiegeld. Het vakantiegeld voor invalide werknemers wordt dit jaar verhoogd van 208 euro naar 274 euro. Een nieuwe stap naar een volwaardig vakantiegeld voor mensen die langdurig ziek zijn. Dat is ook broodnodig, want deze mensen vallen bij hun arbeidsongeschiktheid terug op een gevoelig lager inkomen. Afhankelijk van de gezinssituatie, bedraagt de uitkering na het eerste jaar 40 tot 65 procent van het brutoloon. Daarenboven worden deze mensen door hun gezondheidsproblemen ook vaak geconfronteerd met hogere ziekte-uitgaven. Het Jaarboek Armoede van 2013 bevestigt dat sommige groepen erg kwetsbaar zijn voor armoede: jongeren, ouderen, eenoudergezinnen en gezinnen die leven van een vervangingsinkomen. De auteurs vrezen dat deze cijfers verder zullen verslechteren door de crisis. Ik voeg daaraan toe dat ook de beslissing om de werkloosheidsuitkeringen te doen afnemen in de tijd, het armoederisico zal vergroten.

Het hogere vakantiegeld geeft mensen in invaliditeit wat meer ademruimte. Toch streven we naar een volwaardig vakantiegeld, zoals ook de gepensioneerden dat hebben. Daarnaast blijft CM voorstander van een verhoging van de minimumuit keringen voor invalide gezinshoofden. Want het zal je maar overkomen: langdurig ziek worden en daardoor in de financiële problemen komen. Met jouw steun blijven wij ijveren voor een sociale zekerheid die deze naam waardig is. Marc Justaert Voorzitter CM Denk je dat je recht hebt op het vakantiegeld? Je moet hiervoor niets doen. Wij brengen je op de hoogte bij de uitbetaling, eind mei.

De meeste rechthebbenden zijn er voor de sociale maximumfactuur en voor de inkomens-maximumfactuur met de laagste plafonds (450 en 650 euro). Maar in 2011 waren er toch ook ruim 30 000 rechthebbenden in het hoogste plafond van 1 800 euro.

Hooikoortsseizoen ging laat van start Het echte hooikoortsseizoen is dit jaar half april van start gegaan, drie weken later dan normaal, zegt het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid.

De Sociale Landkaart maakt je al meer dan twintig jaar wegwijs in het landschap van de sociale voorzieningen. De editie 2013 kun je nu bestellen.

kopen via www.cm.be of door bijgevoegde bon ingevuld terug te sturen naar CM-Infopunt Chronisch Zieken, PB 40, 1031 Brussel. Bevestig een gele klever achteraan de bon. Wie een abonnement op het boek bestelt, krijgt de digitale versie, die periodiek wordt bijgewerkt door de redactie, er gratis bij.

De Sociale Landkaart kost in de handel 52 euro. Als CM-lid kun je het boek voordeliger

Inschrijvingsbon

Niezen en co Iedereen heeft antistoffen tegen het allergieverwekkend stuifmeel, maar bij mensen met hooikoorts ontstaat er een overdreven afweerreactie. Het resultaat? Niesbuien, een loopneus of net een verstopte neus, tranende ogen, een droge, branderige keel en een koortsig en moe gevoel. Sommige mensen hebben de hele bloeiperiode last van hooikoorts, andere af en toe een dag. Vooral op zonnige en winderige dagen zit er veel stuifmeel in de lucht. Als het stuifmeel uit de lucht is verdwenen, gaan doorgaans ook de klachten over.

Nieuwe Sociale Landkaart is er

De Sociale Landkaart brengt alle sociale voorzieningen duidelijk in kaart, zodat de gebruikers snel en op een eenvoudige wijze een antwoord vinden op hun vragen. De gids is een ideaal naslagwerk voor zowel hulpverleners als voor mensen die gebruik willen maken van hulpverlening.

Als je hooikoorts hebt, dan ben je allergisch voor bepaalde soorten stuifmeel van grassen, planten of bomen. Berken produceren grote hoeveelheden allergieverwekkend stuifmeel maar die zijn ondertussen over hun hoogtepunt heen. De volgende boosdoeners zijn de grassen die vanaf half mei hun stuifmeel verspreiden.

www.facebook.com/CMziekenfonds

kinesitherapeuten of verpleegkundigen tellen mee. Bij de apotheek is dat het geval voor terugbetaalde geneesmiddelen van categorie A, B en C (behalve Cs en Cx). Tellen verder mee: remgelden op technische prestaties (bijvoorbeeld operaties, technische onderzoeken of bloedonderzoeken), bepaalde ziekenhuiskosten zoals je persoonlijk aandeel in de ligdagprijs in een algemeen ziekenhuis, je persoonlijk aandeel voor magistrale bereidingen en nog een aantal andere zaken.

VOORZET

www.twitter.com/CMziekenfonds

kosten

7

Naam Straat Nr Postcode Gemeente

Geen remedie

vendien is er geen echte remedie. Het enige wat je kunt doen, is contact met stuifmeel zoveel mogelijk vermijden. Hou het weerbericht in de gaten en weet dat er vooral op zonnige en winderige dagen veel stuifmeel in de lucht zit. Wie op veilig wil spelen, blijft dan zoveel mogelijk binnen. Om de symptomen te bestrijden, bestaan er neusdruppels en tabletten. Vraag hierover advies aan je arts.

Hooikoorts kan op zich weinig kwaad, maar het veroorzaakt wel heel wat ongemak. Bo-

✔✔www.cm.be

bestelt …. (aantal) exemplaren van de Sociale Landkaart 2013 tegen de CM-voordeelprijs van 42 euro (verzending inbegrepen). (*) bestelt een abonnement op de Sociale Landkaart tegen de CM-voordeelprijs van 32 euro (verzending inbegrepen). Na 2 jaar is een abonnement opzegbaar. (*) Ik betaal na ontvangst van het boek en de factuur. Handtekening (*) Aankruisen wat past De besteller verbindt er zich toe de factuur te betalen binnen de 15 dagen na ontvangst van het boek. Indien hij de voorwaarden niet respecteert binnen 30 dagen na datum, zal een schadevergoeding van 50 euro worden aangerekend.

8



Meer dan zomaar twee wielen

Waarom kiezen zij voor de

knipsels

Hip, snel, ecologisch én gezond, geen wonder dat de fiets de nieuwste hype is. Wij konden niet achterblijven en laten daarom vier stadsbewoners aan het woord over hun geliefde stalen ros.

25 jaar Teleblok Teleblok, de hulp- en chatlijn van CM, is al 25 jaar lang een luisterend oor voor studenten in nood tijdens de bloken examenperiodes. Tijdens een studiedag ‘Samen voor onderscheiding’ zet Teleblok de kracht van online en anonieme hulpverlening in de kijker. Het initiatief richt zich naar al wie werkt met studenten. Onder meer de ondersteuning door vrijwilligers komt aan bod. Ook de evolutie van telefoon naar chat wordt geschetst. De studiedag vindt plaats op 31 mei van 9.30 tot 13.30 uur in de Artevelde hogeschool in Gent. Inschrijven kan tot 29 mei.

Dirk De Vreese (48)

‘Auto nog geen moment gemist’ Wie? Technicus uit Gent Waarheen? Boodschappen doen Waarom? ‘Niet zo lang geleden werd er ingebroken in onze gezinswagen. Omdat de reparatie veel zou kosten, besloten we onze auto in te ruilen voor twee degelijke stadsfietsen. Zowel mijn vrouw als ik doorkruisen sindsdien de stad op een fiets met brede banden en veel ruimte voor de boodschappen. Het is een verademing. Alles gaat veel sneller en vlotter, en ook van de tramsporen hoeven we geen schrik meer te hebben. We hebben nog geen moment spijt gehad van onze beslissing.’

✔✔www.teleblok.be

Jonge ouders Het expertisecentrum Kraamzorg Volle Maan bestaat tien jaar en viert feest in Brussel op 10 mei, tijdens de week van kraamzorg. Het centrum zet de vroedvrouwen en kraamverzorgenden in de bloemetjes tijdens een receptie om 12 uur. Ook jonge (toekomstige) ouders zijn welkom. Naast informatie over de werking, krijgen zij een draagdoekendemonstratie en kunnen zij een wandeling met draagdoeken maken door de Kruidtuin. Inschrijven voor 6 mei.

Erik Vlek (61) en Cellie Van Sluis (59)

‘Veel handiger dan de rolstoel’ Wie? Toeristen uit Zaandam (Nederland) Waarheen? Op verkenning door de stad Waarom? ‘We gaan graag op reis, maar Cellie is erg slecht ter been. En een hele dag de rolstoel duwen, dat is voor mij dan weer minder aangenaam. Daarom gebruiken we ook op reis zoveel mogelijk onze elektrische tandem. We vinden het allebei heerlijk, we blijven in beweging en we kunnen probleemloos alle kleine hoekjes van de mooie Vlaamse steden ontdekken. Wij zouden niet meer zonder kunnen.’

✔✔info@

expertisecentrum-vollemaan.be

✔✔Tel. 0478 88 11 86

Praten over psychische problemen

Op zoek naar een elektrische fiets? Ga eens langs bij de Thuiszorgwinkel. Als CM-lid krijg je er tien procent korting.

De Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid geeft op een nieuwe website begrijpelijke informatie over geestelijke gezondheid. Je krijgt er uitleg over de meest voorkomende klachten, over hoe je hulp zoekt en over wat je zelf of als familie kunt doen.

✔✔www.thuiszorgwinkel.be

GEZOND

PUUR

✔✔www.geestelijkgezondvlaan-

Frittata met lentegroenten en ham

deren.be

Navelstrengbloed geneest

Ingrediënten voor 4 personen: 70 g spaghetti ¬ 8 eieren ¬ een scheutje melk ¬ 4 jonge worteltjes ¬ 1/3 van een jonge bloemkool ¬ 3 eetlepels gehakte tuinkruiden zoals bieslook, peterselie ¬ peper ¬ zout ¬ 80 g gedroogde ham

De Leuvense navelstrengbloedbank zoekt dringend donoren. Navelstreng bloed kan patiënten met bloedziekten helpen genezen. Navelstrengbloed is het bloed dat na de geboorte achterblijft in de placenta. Door navelstrengbloed af te staan na de geboorte, kunnen moeders een mensenleven redden. Wil je navelstrengbloed afstaan, moet je voor de bevalling een formulier ondertekenen. Je kunt het downloaden of vragen aan je gynaecoloog. De Leuvense navelstrengbloedbank van het UZ Leuven is openbaar en gratis.

navelstrengbloedbank

Recept uit het boekje ‘Vers natuurlijk’, een uitgave van De Praktische School – partner van Femma, www.femma.be - 02 246 51 11 Frank Croes

✔✔www.uzleuven.be/

¬ kook de spaghetti in licht gezouten water beetgaar ¬ was de bloemkool, verdeel in roosjes en kook beetgaar in licht gezouten water ¬ schraap en was de wortelen en rasp ze fijn ¬ snijd de ham in reepjes ¬ klop de eieren los met een scheutje melk ¬ verhit vetstof in een vrij grote bakpan, voeg de spaghetti toe en laat even bakken ¬ voeg de groenten toe en laat even meebakken ¬ verdeel de hamsnippers erover en giet er de losgeklopte eieren over ¬ laat op een zacht vuur stollen met een deksel op de pan ¬ let op dat de frittata niet aanbrandt ¬ snijd de frittata in 8 punten en dien op met een fris slaatje

fiets?

HELPENDE

Wie? Nederlandse met Poolse roots die in Gent studeert Waarheen? Naar de les Waarom? ‘Mijn vriend is gek van fietsen. Hij heeft deze fiets speciaal voor mij samengesteld uit allerlei onderdelen van oude racefietsen. Deze fiets is niet alleen mooi, maar rijdt ook superlicht. Ik doe er al mijn verplaatsingen mee. In de stad is dat zonder twijfel de beste optie.’

Kevin Storms (36)

‘Tot tachtig kilo’ Wie? Kok van een vegetarisch restaurant in Gent Waarheen? Naar de markt om verse groenten Waarom? ‘Met deze bakfiets voer ik mijn kinderen naar school én doe ik de boodschappen voor mijn restaurant. Het is snel, praktisch en leuk. De bakken van de markt kan ik probleemloos vervoeren, want deze fiets kan tot tachtig kilo aan. Zelfs mijn vrouw heb ik er al eens in meegenomen (lacht).’ Nele Verheye Foto’s Isabel Pousset

Ze staat achter de bar, organiseert een rommelmarkt, geeft training aan de kleintjes en is penningmeester. Patricia Nevejans uit Gent lijkt wel vijf levens te leiden. Maar alles staat in het teken van de korfbalclub Ganda. ‘Op mijn twaalfde kreeg ik de microbe te pakken. Het was op een dag aan zee, dat herinner ik me nog goed. Ik vond korfbal meteen een heel toffe sport. Als het zou kunnen, dan stond ik vandaag nog op het veld.’ ‘Tot mijn veertigste heb ik korfbal gespeeld. In mijn hoogdagen op nationaal niveau, later gewestelijk. Maar een paar blessures hebben mij de das omgedaan. Ik had nog wel verder kunnen spelen, maar ik wilde erger voorkomen. Een verstandige beslissing, zo bleek achteraf. Nu geef ik training aan de kleintjes, ik sta achter de bar, ik ben penningmeester en ik organiseer allerlei activiteiten. Een leven zonder korfbal kan ik me moeilijk inbeelden. Als de activiteiten in de zomer een maand stilliggen, dan loop ik thuis de muren op.’

weer nieuwe mensen kennen. Op vrijdagavond, als mijn shift erop zit, blijf ik vaak nog wat langer plakken. Als de sfeer erin zit, waarom niet?’

Opgegroeid in het korfbal ‘Mijn man vindt het niet erg dat ik vaak van huis ben. Hij was vroeger ook actief in de club, maar zijn gezondheid laat dat niet meer toe. Hij heeft zijn eigen hobby’s en hij gunt mij de vrijheid, dat is mooi. En mijn twee kinderen, die zijn opgegroeid in het korfbal. Mijn dochter geeft training en mijn zoon speelt in de B-ploeg. Ze zitten ook allebei in het bestuur van de ploeg. Ik ben best trots dat ze zich daarvoor engageren. Het houdt onze club jong. Ik zal niet eeuwig achter de bar blijven staan. Misschien zoek ik na mijn pensioen wel een andere vrijwilligersactiviteit. Achter de bar staan in een seniorenclub lijkt me ook wel leuk (lacht). Ach ja, het bloed kruipt waar het niet gaan kan.’ Nele Verheye

Klein en groot ‘Ik ben graag bezig. Ik werk fulltime, maar ik spendeer zeker nog twintig uur extra aan de korfbalclub. Niet omdat het moet, wel omdat ik het leuk vind. Ik geniet van de contacten met de kleintjes, de ouders, de spelers en de mensen naar de match komen kijken. Ik heb heel wat vrienden binnen het korfbal. En je leert altijd

Lieven Van Assche

‘Cadeautje van mijn vriend’

Extra aanbod: 4-daagse busreis naar Friesland

Fiets je gezond en win

?!

HANDEN

Patricia Nevejans (55), manusje-van-alles van de korfbalclub Pati Petrykowska (25)

Fietsen houdt je niet alleen gezond, het geeft je buurt ook extra zuurstof. Fiets of wandel van 4 mei tot 8 juni naar je lokale handelaars, verzamel stempels via de actie ‘Met belgerin-

9



kel naar de winkel’ en maak kans op een mooie prijs (onder andere een fiets van Achielle).

✔✔www.belgerinkel.be

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Heb ik mijn SIS-kaart nog nodig bij de apotheker? De SIS-kaart zal stapsgewijs verdwijnen, maar hou ze ondertussen toch nog maar even bij. Sommige apothekers vragen nu al naar je elektronische identiteitskaart (eID) in plaats van naar je SIS-kaart. Vanaf 1 januari 2014 zullen alle zorgverleners dat doen. Op je eID staat je rijksregisternummer, precies wat de apotheker nodig heeft om je ziekenfondsgegevens online te raadplegen. Later zullen ook andere zorgverleners via een elektronisch identiteitsbewijs je gegevens kunnen opvragen. Voor kinderen zal dat via de Kids-ID zijn of een nieuwe kaart die alle kinderen zullen ontvangen van het ziekenfonds. Je SIS-kaart blijft zeker geldig tot het einde

van 2013. Je ziekenfonds zal laten weten wanneer je ze niet meer kunt gebruiken. Een praktische vraag die je je misschien stelt: wat als je geneesmiddelen op voorschrift moet afhalen voor iemand anders? Je hoeft niet met de eID van iemand anders op stap. Je zal wel het rijksregisternummer moeten bijhebben van de persoon voor wie je geneesmiddelen op voorschrift afhaalt. Dat nummer staat op de gele klever. Het volstaat dus om een gele klever bij te hebben van je kinderen, ouders, buren als je voor hen naar de apotheker gaat. Tip: neem voorlopig je SIS-kaart én je eID mee naar het ziekenhuis, de apotheker, de radioloog, enz.

✔✔www.cm.be

Begeleide vakantie naar het driesterrenhotel Galamadammen in Friesland. Dichtbij maar er toch helemaal tussenuit. We serveren je 3 overnachtingen in volpension, inclusief drankje bij de maaltijden. Een excursieprogramma met o.a. Sloten, brouwerij Us Heit, Sneek, rondvaart met ﬂuisterboot en een bezoek aan de grootste orchideeënhoeve van Europa is inbegrepen. Opstappen kan in Gent, Erpe-Mere of Eeklo. Intersoc-reisleider aanwezig. Periode en prijzen: Van 11 tot 14 oktober 510 euro per volwassene 90 euro toeslag single

Lic. 7013 - A5654

Info, prijzen en reservaties: 070 233 119 of www.intersoc.be.

WERKEN EN TOCH OP VAKANTIE? Dat zijn Intersoc-werkvakanties!

Ben jij al ingeschreven voor een werkvakantie deze zomer? Wacht niet langer en stel je meteen kandidaat op www.intersocwerkvakanties.be of bel ons. Wil jij deze zomer ook met ons aan de slag? Dat kan, want wij zoeken nog contractuele en vrijwillige medewerkers voor het zomerseizoen. Je krijgt gratis heen- en terugreis, verblijf in volpension, 4 consumpties per dag, medische zorg en gebruik van verhuurmateriaal. Meer info op www.intersocwerkvakanties.be of 02 246 47 35 en 02 246 47 36. Visie_03-05_Galamadammen.indd 1

25/04/2013 15:39:03

10

¬ uw job, ons werk

DE


VLOER

bpost

‘Gelukkig woonde er een pleegmoeder naast de deur’ In het holst van de nacht opstaan om naar je werk te vertrekken: je moet een vroege vogel zijn als je postbode wilt worden. Maar hoe doenbaar is deze job als je kinderen hebt? Naar aanleiding van Moederdag op 12 mei pluist Visie het uit.

ACV

Joost De Bock

-militant Marc Van Holsbeke (50) en zijn echtgenote Daisy Coussement (49) werken allebei in het postkantoor van bpost op het Stapelplein in Gent. Marc en Daisy zijn al 35 jaar een koppel en werken ongeveer 18 jaar in hetzelfde postkantoor. ‘Om 4 uur ’s ochtends begin ik met werken’, steekt Marc (links op foto) van wal. ‘Ik rijd met de auto rond en bedeel de kranten, de vroege br ie f w i s sel i n g voor bed r ij ven en de aangetekende zendingen. Om 9 uur ben ik daarmee klaar. Dan keer ik terug naar het postkantoor om te ontbijten. Daarna vertrek ik om de pakjes te bedelen en de overlast, dat is wat de postbodes niet meer in hun fietstassen krijgen. Om 12 uur ’s middags heb ik gedaan met werken.’ ‘Ik ben postbode op de fiets’, vertelt Daisy (midden op foto). ‘Mijn dienst begint om 6.15 uur ’s ochtends. Mijn eerste taak is de post sorteren. Dat vraagt minder tijd dan vroeger, omdat een automatisch sorteersysteem de post per st ra at g roepeer t . O m 9 uu r ’s ochtends ontbijt ik samen met Marc. En daarna rijd ik met de fiets uit om de post te bedelen. Om 14.20 uur eindigt mijn dienst.’

Is postbode zijn een zware job? Daisy: ‘Je moet toch met de fiets rijden door weer en wind. In 2006 heb ik een operatie aan mijn rug gehad. Het is onmogelijk om te zeggen of dat door mijn job komt, of dat ik

Onthaalouders betogen voor volwaardig statuut Enkele honderden onthaalouders hebben op 19 april betoogd in Brussel voor een volwaardig werknemersstatuut. Dat statuut wordt hen al jaren beloofd. Het moest normaal al in 2006 ingevoerd zijn. Onthaalouders werken meer dan vijftig uur per week. Zij verdienen geen loon, maar krijgen een onkostenvergoeding. Netto houden zij maar drie euro per uur over. Zij hebben geen recht op betaalde vakantie of een eindejaarspremie. (LG)

Marc Van Holsbeke, ACV-militant bij bpost: ‘Als je kinderen hebt en je partner op latere uren werkt, is werken bij de post eigenlijk ideaal.’ sowieso rugproblemen zou krijgen. Vooral in de winter heb ik last van mijn rug. Ik voel ook dat ik ouder word. Over een paar jaar wil ik daarom deeltijds gaan werken. Los van dat alles doe ik mijn job enorm graag.’

Is het nog altijd een job met veel sociaal contact? Marc: ‘Dat is veel minder dan vroeger. Een en

ander heeft te maken met de invoering van de georoute. Je traject wordt uitgestippeld door de computer. Binnen een bepaalde tijd moet je die route afwerken. Dat is best haalbaar, maar je hebt de tijd niet meer om met de mensen een praatje te slaan. Als postbode moet je gem iddeld 1 400 brievenbussen aandoen.’

Marc, jij bent ACV-militant. Welke verzuchtingen leven er onder het personeel? Marc: ‘Dat zijn vooral de vele veranderingen binnen het bedrijf die op heel korte termijn z i j n d o o r g e v o e r d . O m d at d e m a r k t geliberaliseerd is, heeft bpost veel projecten opgestart om het bedrijf te moderniseren. Als nieuwkomer ben je mee van bij het begin. Maar voor de anciens is dat toch een grote aanpassing. Vroeger had je meer tijd om met collega’s te praten of om een keertje zot te doen (lacht). Nu is de directie veel strenger en liggen de eisen veel hoger.’

Jullie hebben twee dochters opgevoed. Hoe combineerden jullie dat met vroeg gaan werken? Daisy: ‘We hebben het geluk gehad dat er naast ons een pleegmoeder (onthaalouder, red.) woonde. Zij zorgde voor onze jongste dochter Faith en bracht onze oudste dochter Jennifer naar school. Ook als een van de kinderen ziek was, konden wij op haar rekenen. Goedkoop was de opvang wel niet. Vandaag kun je die kosten aftrekken van de belastingen, maar vroeger bestond dat niet. De kinderen bleven ’s middags op school eten. Als Marc en ik thuiskwamen, konden wij een uurtje slapen. Het voordeel van werken bij de post, is dat je vroeg gedaan hebt met werken. Als de school uit was, waren wij er altijd om de kinderen op te halen.’

Werken er bij bpost veel jonge ouders? Marc: ‘Het valt zelfs op dat er veel jonge mama’s postbode zijn. Onze jongste dochter Faith (rechts op foto) werkt nu ook bij ons in het postkantoor. Zij heeft dezelfde uren als ik. Faith heeft een dochtertje van bijna drie. ’s Ochtends brengt haar man het kindje naar de voorschoolse opvang. En in de namiddag haalt Faith haar op. Zo sparen zij de kosten voor naschoolse opvang uit. Als je partner op latere uren werkt, is werken bij de post eigenlijk ideaal als ouder. Ook is het bedrijf heel soepel in het toekennen van loopbaan onderbreking en ouderschapsverlof.’

Hoe is het om elkaar als gezin ook op de werkvloer te zien? Marc: ‘Dat valt goed mee. Het is niet zo dat wij elkaar voortdurend zien. Daisy en ik ontbijten ’s ochtends samen. Maar verder hebben wij elk ons eigen werk.’ Daisy: ‘Ik hou er wel rekening mee dat ik de vrouw ben van een vakbondsmilitant. Als ik een probleem heb, zal ik dat liever met een andere militant bespreken. Ik zou het niet fijn vinden als collega’s denken dat Marc mij voortrekt, hoewel hij dat nooit zou doen. Ook vermijden we het om thuis voortdurend over het werk of het ACV te praten. Thuis is thuis, die grens trekken we.’

Gaan jullie ten slotte Moederdag vieren? Daisy: ‘Zeker, wij gaan elk jaar uit eten. Moederdag vind ik een heel speciale dag. Ik vind het belangrijker dan mijn verjaardag. Als mijn dochters die dag zouden vergeten, dan zullen ze het geweten hebben (lacht).’ Leen Grevendonck

¬ uw job, ons werk


11

Alles uit de kast voor gemeenschappelijk statuut arbeiders en bedienden ‘Discriminerende verschillen in arbeidsrechten tussen arbeiders en bedienden, dat is niet meer van deze tijd’, vindt ACV-voorzitter Marc Leemans. ‘De regering moet nu dringend werk maken van een beter, gemeenschappelijk statuut. We gingen de voorbije week de baan op om iedereen daarvan te overtuigen. We hielden een petitie, deelden pamfletten uit in bedrijven en instellingen en bezochten partijbureaus en parlementsleden om druk uit te oefenen. Er hoorden ook ludieke acties bij.

Manneken Pis in Geraardsbergen heeft vanaf nu een ACV-kostuum aan. Voor hem én voor het ACV zijn a rbeiders en bed ienden gelijkwaardig en moet hun statuut dat ook zijn.

✔✔Meer lezen? www.beterstatuut.be

Op 23 april brachten ACV-militanten pamfletten voor een nieuw eengemaakt werknemersstatuut per fiets rond bij lokale en provinciale volksvertegen woordigers in Oost-Vlaanderen.

Michael De Lausney

Marsell

ACV-delegaties lichtten op de partijbureaus, waaronder dat van CD&V, de 7 ACVstandpunten toe. Het ACV wil geen halve oplossing of grondwettelijke truc voor een uitstel van beslissing. CD&V deelde de overtuiging dat er een globale oplossing moet komen voor alle verschillen in het statuut van arbeiders en bedienden.

de

FOCUS

www.twitter.com/Acvonline

https://www.facebook.com/het.acv

Halve waarheden en hele leugens De voorbije weken voerde het ACV campagne voor een beter gemeenschappelijk werknemersstatuut. In reactie op onze voorstellen, met onder andere een maand opzeg per gewerkt jaar, startten de werkgevers in zeven haasten een tegenoffensief. Maar de feiten en cijfers die ze opvoeren, roepen heel wat vragen op. Zo zou een gelijkmaking naar boven voor de arbeiders leiden tot een extra loonhandicap van gemiddeld 2 tot 4 procent. Alleen al het hanteren van een vork van 2 à 4 procent, dus een foutenmarge van 100 procent, illustreert dat de werkgevers er met de klak naar gooien. Bovendien zijn deze cijfers ‘toevallig’ enkel gebaseerd op sectoren met zeer veel arbeiders en relatief veel crisisontslagen. Dit voorstellen als de gemiddelde loonkostenstijging voor de hele economie, is van de pot gerukt. Nog straffer: de werkgeverscijfers vertrekken van de hypothese dat alle Belgische werknemers tegelijk zouden worden ontslagen. Tja. In tegenstelling tot het patronale nattevingerwerk, is een correcte inschat-

ting van de kost van het ACV-voorstel wel mogelijk. Een belangrijk deel van de opzeg wordt vandaag gepresteerd. En dus moet er geen opzegvergoeding uitbetaald worden. Dat blijft in ons voorstel zo. De gemiddelde anciënniteit bij ontslag bedraagt voor arbeiders twee jaar en negen maanden, voor bedienden vier jaar. Dat alles maakt dat het ACV-voorstel leidt tot een Contadoriaanse verhoging van de loonkost met 0,07 procent (nul komma nul zeven procent). Het is duidelijk: extremen uitvergroten is niet alleen intellectueel oneerlijk, maar brengt een beter gemeenschappelijk werknemersstatuut ook niet dichterbij. Uiter aard verschilt de impact van sector tot sector, van

bedrijf tot bedrijf. Het ACV wil zeker niet de dood van de industrie. Daarom is het ACV voorstander van compenserende maatregelen voor die sectoren die een oplossing voor de discriminatie van arbeiders het meest zullen voelen. Het ACV heeft bovendien altijd voorgesteld om onze concurrentiekracht en tewerkstelling te verbeteren via een verlaging van de sociale bijdragen, door meer evenwicht te brengen tussen de loodzware lasten op arbeid en de vederlichte ‘lasten’ op kapitaal (vandaag maar liefst een verschil van 41 procent). De werkgevers hebben die uitgestoken hand tot op heden geweigerd. Waarom?

Marc Leemans, voorzitter ACV

Extremen uitvergroten is niet alleen intellectueel oneerlijk, maar brengt een beter gemeenschappelijk werknemersstatuut ook niet dichterbij.

bondig

vak

Dreigende staking bij Swissport Maandag voerden de vakbonden bij bagage-afhandelaars Swissport en Aviapartner gezamenlijk actie op de nationale luchthaven in Zaventem. ‘De twee bedrijven zijn in een prijzenoorlog verwikkeld, waarvan het personeel de dupe is’, zegt Jan Vidal van ACV-Transcom. ‘In april is luchtvaartmaatschappij Jetairfly overgestapt van Swissport naar Aviapartner’, zegt Jan Vidal, ACV-délégué bij Swissport. ‘Jetairfly was een belangrijke klant van Swissport. Daardoor verliezen mensen hun job.’ Sinds Swissport eind vorig jaar Flightcare overnam, hebben de directie en de vakbonden al dikwijls in de clinch gelegen met elkaar. ‘Swissport wil veel winst maken op korte termijn. De flexibiliteit die de directie vraagt aan het personeel en de werkbelasting zijn verschrikkelijk hoog. De directie wil dat de werknemers elf uur werken. Of dat ze twee diensten per dag presteren. Je dienst kan op elk uur van de dag starten. Dat is niet houdbaar voor de mensen.’ ‘Er is ook sprake van onderbezetting. Het personeel krijgt er extra taken bij, maar de opleiding is ondermaats. De werknemers zijn erg gefrustreerd. Daarom hebben we met de vakbonden een stakingsaanzegging ingediend. Vanaf 4 mei kunnen er acties volgen.’ (LG)

Dienstencheque bestaat tien jaar De dienstencheque viert zijn tiende verjaardag. Met zo’n cheque kunnen gezinnen op een fiscaal voordelige manier huishoudhulp inschakelen. Thuiszorgorganisatie Familiehulp doet al van in het begin mee aan het systeem. Intussen heeft ze 20 miljoen uren op de teller. In 2003 lanceerde de federale overheid het systeem van dienstencheques, onder meer om zwartwerk te bestrijden. Het ACV had hier tijdens het interprofessioneel overleg op aangedrongen. Familiehulp sprong op de kar en richtte een afdeling dienstencheques op onder de naam PIT. Tien jaar later werken er meer dan 2 600 mensen. Voor de hele sector gaat het om bijna 100 000 jobs in Vlaanderen. Meer dan 17 000 klanten doen vandaag een beroep op PIT. Eind april kreeg de dienst zijn twintig miljoenste dienstencheque uit handen van Minister van Werk Monica De Coninck. Dienstencheques kosten de overheid geld. Desondanks gelooft Familiehulp in de toekomst van het systeem. De thuiszorgorganisatie pleit wel voor een gedifferentieerde subsidiëring. Organisaties die investeren in opleiding en vorming ontvangen vandaag evenveel als organisaties die dat niet doen. Dat moet bijgestuurd worden. (LG)

✔✔www.familiehulp.be/ dienstencheques 078 15 00 45


8 mei - Metea Team Dag

Metea zet militanten in de schijnwerpers Elke dag opnieuw spannen militanten zich in voor hun collega’s op de werkvloer. ACV Metea, de beroepscentrale voor de metaal- en textielsector, wil de vrijwillige inzet van zijn militanten in de verf zetten. Daarom lanceert de centrale op de vooravond van Rerum Novarum de Metea Team Dag.

. onklopba

ar sterk .

I

n deze woelige economische tijden is het absoluut niet vanzelfsprekend om vakbondsmilitant te zijn. Metea wil meer aandacht besteden aan wat het betekent om je vrijwillig in te zetten voor de vakbond. Daarom roept het de vooravond van Rerum Novarum, het feest van de christelijke arbeidersbeweging, uit tot Metea Team Dag. Die valt dit jaar op woensdag 8 mei.

Ploegsport De naam van de dag, Metea Team Dag, is niet toevallig gekozen. Militantenwerk is immers geen individuele aangelegenheid, maar een ploegsport. Militanten kunnen pas slagen in hun opdracht, door er samen met de volledige ploeg aan te werken. Samen sta je sterk.

Militant

elke

Cliché doorbreken Op Metea Team Dag wil de centrale alvast één cliché doorbreken: dat vakbondswerk neerkomt op actievoeren in strijdkleuren. Militanten doen ook andere dingen dan aan een brandend vuur de bedrijfspoort blokkeren en in de straten van Brussel betogen. Militanten zijn vaak diegenen die het dichtst bij hun collega’s staan. Ze praten met hen, geven informatie en zoeken samen naar oplossingen. Militanten zeggen ook hardop wat anderen stilletjes denken. ACV Metea hoopt,

Arbeidsongevallen eisen 100 doden per jaar Elk jaar sterven in België bijna honderd werknemers op de werkplek door een arbeidsongeval. Daarom voerden ACVmilitanten op 24 april actie voor het kabinet van Minister van Werk Monica De Coninck en Staatsecretaris voor Sociale Zaken Philippe Courard. Het ACV wil dat de overheid meer inspecteurs inzet om onveilige arbeidsomstandigheden in kaart te brengen. Werkgevers moeten strenger beboet worden. Ook wil de vakbond een strenger toezicht op de onderaangifte van arbeidsongevallen en sancties tegen verzekeraars die arbeidsongevallen weigeren omwille van commerciële motieven. Minister De Coninck beloofde aan het ACV om het aantal inspecteurs te verhogen. Staatsecretaris Courard onderkende dat verzekeraars steeds meer arbeidsongevallen weigeren. Hij zegde toe snel actie te nemen. (LG)

dag onder meer door de Metea Team Dag te organiseren, dat iedere werknemer beseft hoe belangrijk het is om een militantenkern in je

onderneming te hebben. acv-csc-metea.be

Leen Grevendonck

Rob Stevens

12

¬ uw job, ons werk

¬ uw job, ons werk


13

28 april: Werelddag voor veilig en gezond werk

. o‘1nveiligheidsinspecteur klopbaar sterk . op 27 000 werknemers is te weinig’ Militanten Lynn en Olivier vertegenwoordigen het Metea Team Vijf militanten van ACV Metea poseerden met veel plezier voor de affiche van Metea Team Dag. Samen met 10 000 andere militanten vormen ze het Metea Team, onklopbaar sterk.

baar sterk . Lynn Foncke (27) uit Oudenburg, militant bij Daikin ‘Ik ben vijf jaar militant en ik heb het mij nog niet beklaagd. We hebben een goede militantenkern waar ik steun aan heb en waar ik terecht kan met vragen. De ondersteuning door het ACV is goed. Er zijn heel veel informatiekanalen en brochures waarmee we onze werking kunnen opzetten.’

Olivier Chielens (36) uit Brugge, militant bij VDL Bus Roeselare ‘Ik ben twee jaar militant. Vorig jaar ben ik verkozen voor de onder nemingsraad. Net zoals voor vele militanten was de kennismaking met het echte vakbondswerk een overweldigende beproeving. Er zijn veel vormingen, over tientallen thema’s. Er is zoveel informatie om te ontdekken en te verwerken.’

?!

Elk jaar sterven in België ongeveer honderd mensen door een ongeval op het werk. Dagelijks lopen 85 werknemers een blijvende handicap op. Kille cijfers, maar ook een onderschatting van de realiteit. Op 28 april, Werelddag voor veilig en gezond werk, herdenkt het ACV álle slachtoffers van arbeidsongevallen. Ook zij die niet in de statistieken komen.

D

e problematiek is groter dan de ongevallencijfers laten zien’, zegt Mathieu Verjans, nationaal secretaris van ACV. ‘Het Fonds voor Arbeidsongevallen verzamelt enkel cijfers voor de privésector. Verder geven werkgevers twee ongevallen op drie niet aan, om rompslomp en hogere verzekeringspremies te vermijden.’ Kan meer controle het aantal ongevallen terugdringen? ‘Zeker, maar de inspectie voor welzijn op het werk is onderbemand. Een Belgische onderneming krijgt gemiddeld maar om de 21 jaar controle. En België telt maar 1 inspecteur op 27 125 werknemers. Het ACV diende vorig jaar een klacht in bij de Internationale Arbeidsorganisatie over het tekort aan inspectie. Mogelijk wordt ons land dit jaar op het matje geroepen.’

2011 weigerden zij 10 procent van de aangiften te erkennen. Een winstgevende praktijk: de premie is binnen, en als het slachtoffer het erbij laat, wordt de schade niet betaald.’

Eisen

arbeidsongevallen, sterkere inspectie en sancties tegen verzekeraars die aangiftes weigeren om de kassa te doen rinkelen. Ook degelijk overleg in de bedrijven, met de délégués in de Comités voor Preventie en Bescherming, blijft belangrijk.’’

Veel arbeidsongevallen zijn te voorkomen. ‘Wij eisen toezicht op de onderaangifte van

‘Ik kreeg aangepast werk na mijn arbeidsongeval’ ‘Een naaimachine van 16 kilo schoof uit mijn handen en viel op mijn voet’, vertelt Jan Jennes. Het ongeval gebeurde toen hij werkte op het containerpark van Menen. ‘Na heel wat complicaties werd mijn onderbeen geamputeerd. Nu, drie jaar later, ben ik terug aan de slag, in een aangepaste job.’ ‘Ik maakte een kooi voor huishoudtoestellen leeg. Door een frietketel zat alles onder de olie. Een naaimachine van 16 kilo schoof uit mijn handen en viel op mijn voet, vlak achter de stalen tip van mijn werkschoen. Ik had een open breuk en kreeg ook tetanus en de pijnlijke ziekte van Sudeck, een beschadiging van de zenuwen. Mijn voet groeide helemaal scheef. Door de aanhoudende pijn was de kwaliteit van mijn leven volledig weg. Er moest iets gebeuren. Op mijn eigen verantwoordelijkheid werd mijn onderbeen geamputeerd. Er volgde een lang gevecht met mezelf. Ik kroop uit het dal en knoopte met een prothese terug aan bij mijn sportieve leven van vroeger. Ik deed de dodentocht van 100 kilometer in Bornem. En na een lijdensweg van meer dan drie jaar ging ik terug aan de slag, bij ’t Veer, in een aangepaste job. Mijn werkgever heeft veel respect voor mijn situatie. Dat waardeer ik enorm. Ik stelde me bij de sociale verkiezingen kandidaat voor het Comité. Als geen ander weet ik hoe belangrijk het is om aan de preventie van arbeidsongevallen te werken.’

Winstgevend

Militant

‘Nog een pijnpunt: Belgische werkgevers moeten zich aansluiten bij een verzekeraar van arbeidsongevallen. Maar die verzekeraars beslissen zelf of ze een aangifte als arbeidsongeval aanvaarden of niet. De laatste jaren stijgt het aantal geweigerde arbeidsongevallen fors, met grote verschillen naargelang de verzekering. Willekeur troef dus. In

Hoe kunnen we je helpen? ACV geeft raad.

elke

dag

Krijg ik verlof voor het communiefeest van mijn kind?

Militant Voor bepaalde familiale gebeurtenissen heb je als werknemer het recht om afwezig te zijn op je werk. Je behoudt dan je normale loon. Die regeling heet klein verlet. Ze geldt onder meer bij de plechtige communie van je kind.

middellijk aan de plechtigheid voorafgaat of erop volgt. Als je deeltijds werkt en op geen van beide dagen moet werken, dan verlies je het recht op klein verlet.

elke

Het recht op klein verlet geldt enkel voor de plechtige communie en voor de vrijzinnige tegenhanger ervan, maar niet voor een eerste communie of lentefeest. Je krijgt zowel klein verlet voor je eigen kind als voor het kind van je echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner. Als je gebruik wil maken van de regeling, moet je je werkgever op voorhand verwittigen. De regeling klein verlet voorziet ook verlof voor enkele andere familiale gebeurtenissen (huwelijk, geboorte) en burgelijke verplichtingen (bijzitter verkiezingen). (LG)

dag Als je kind zijn plechtige communie doet, krijg je voor de dag van de plechtigheid klein verlet. Valt de plechtigheid op een zondag, een feestdag of een inactiviteitsdag (een dag waarop er niet gewerkt wordt in je onderneming)? Dan krijg je een dag verlet voor de activiteitsdag die on-

Griet Verhoeyen

acv-csc-metea.be

14

¬ uw job, ons werk


Vlaams ACV geeft vorm aan ‘De nieuwe werkvloer’ Vijfhonderd militanten en medewerkers van het ACV discussieerden vorig weekend over hoe ‘de nieuwe werkvloer’ er moet uitzien, op het eerste congres van het Vlaams ACV. dat Vlaanderen voor veel uitdagingen staat. Hoe zorgen we dat iedereen een kans krijgt op die arbeidsmarkt? En dat we gezond en met veel werkplezier aan het werk zijn, zeker nu we langer zullen moeten werken? Hoe vermijden we dat werknemers te lang en te veel in de file staan? Kan de werkvloer

Beter voor iedereen ‘Met dit congres onderlijnen we dat we een vakbond van de toekomst zijn’, vat nationaal secretaris Ann Vermorgen samen. ‘We blijven niet ter plaatste trappelen, maar zoeken mee naar duurzame en haalbare toekomstperspectieven voor de economie, de arbeidsmarkt en het milieu. We pleiten voor verandering, maar wel ver-

andering waar iedereen beter van wordt. De nieuwe werkvloer moet voor alle werknemers beter zijn. Niet alleen voor een select clubje. Voor ons geen Vlaanderen waar individualisering, nationalisme en neoliberalisme hoogtij vieren. Nee, het Vlaams ACV blijft zich met man en macht verzetten tegen maatregelen en uitspraken die discrimineren en die mensen tegen elkaar opzetten.’ Lieve Van den Bulck

Jan Agten

De vijfhonderd deelnemers hakten knopen door over een nieuw loopbaanmodel, gelijke kansen op het werk, woon-werkverkeer en de toekomst van onze jobs, in het bijzonder in de industrie en de zorgsector. De ACV-militanten, uit alle mogelijke sectoren en plaatsen in Vlaanderen, stelden vast

groener en duurzamer? Deze vragen vormden het onderwerp van gesprek.

Mario Wissaert (28)

Klaartje Stevens (25)

Daniel Moeraert (48)

• verkoper elektro bij Carrefour in Korbeek-Lo • délégué voor LBC-NVK

• werkt bij Plus Home Services (thuishulp) • déléguée voor ACV Voeding & Diensten

Wat vind je van je eerste vakbondscongres?

Welke congresthema’s spreken jou het meest aan?

• werkt bij Taminco (chemiebedrijf in Gentse kanaalzone) • délégué voor ACV bouw - industrie & energie

‘Ik vind het mooi om te zien dat zoveel jonge mensen zich nog willen inzetten voor een vakbond. Ik word zelf ook geconfronteerd met vooroordelen. Vrienden begrijpen niet waarom ik zoveel van mijn tijd in de vakbond steek.’

Het thema jeugdwerkloosheid komt hier aan bod. Ben je daar mee bezig? ‘Dat spreekt me aan, omdat ik er zelf mee geconfronteerd word. Ik heb een broer, met een middelbaar diploma, die al twee jaar werkloos is. Af en toe doet hij wel interimjobs. Ze zijn altijd tevreden over hem, maar nooit krijgt hij een vaste job.’

Welke thema’s spreken je nog aan? ‘Het debat over fiscaliteit en wonen vind ik interessant. Ik vind dat het als maatschappelijk bewuste organisatie ook een taak is om verder te kijken. Wonen hangt samen met je werk. Als een jongere thuis moet blijven wonen omdat hij geen huis kan kopen, moeten zijn ouders zich wel aan zijn werk aanpassen, aan de werktijden bijvoorbeeld.’

Het congresthema is ‘De nieuwe werkvloer’. Wat zou jij in jouw bedrijf willen veranderen? ‘Er is bij ons een groot personeelsverloop. Er wordt veel met tijdelijke contracten gewerkt. Als het tijd is voor een vast contract, worden die mensen bedankt voor bewezen diensten. De werkgever zou zijn voordeel kunnen halen uit meer vaste contracten. Met minder personeelsverloop moeten ze veel minder investeren in opleiding. Nu begint die opleiding voor elke nieuwe werknemer van nul.’

‘De maatregelen over jeugdwerkloosheid interesseren mij. Ik moet er nog een persoonlijk standpunt over vormen. Ik ga ook de sessie Loopbanen voor de toekomst volgen. Dat boeit mij: wanneer begin je als jongere na te denken over de toekomst?’

Denk jij al na over de rest van je loopbaan? ‘Ja. Ik poets nu met dienstencheques, maar heb in het middelbaar economie-moderne talen gestudeerd. Ik ben ook begonnen aan de Sociale Hogeschool, maar dat heb ik niet afmaakt. Door ziekte en een moeilijke zwangerschap heb ik bewust beslist om het werk op een laag pitje te zetten. Maar nu gaat mijn jongste bijna naar school. Het is tijd om na te denken: welk werk ga ik doen? En hoe kan ik dat combineren met ons gezin?’

Het congresthema is ‘De nieuwe werkvloer’. Wat zou jij in jouw bedrijf willen veranderen? ‘In grotere dienstenchequebedrijven merk je dat er geen basis is voor extralegale voordelen of voor het opbouwen van anciënniteit. Het ene bedrijf geeft zijn werknemers wel een hospitalisatieverzekering, het andere niet. Maar dat is echt nodig. Er zijn al veel mensen met serieuze gezondheidsklachten, die voortkomen uit het werk.’

Van welke congresthema’s lig jij wakker? ‘Mijn interesse gaat vooral uit naar Europa, omdat het de richtlijnen uitzet voor de toekomst. Onder druk van de Europese Unie is nu ook onze index aangepast. Veel werknemers beseffen gewoon niet dat de Unie die index weg wil. De werknemers worden te weinig gehoord in Europa, daar moeten we voor opkomen.’

Het congresthema is ‘De nieuwe werkvloer’. Wat zou jij in jouw bedrijf willen veranderen? ‘Dat is een moeilijke vraag. Ik zou meer transparantie willen. Dat werknemers meer zicht krijgen op informatie over bedrijfsbeslissingen. Er zijn bij Taminco nu al infosessies over de jaarcijfers en andere financiële informatie. Iedere werknemer mag daar naartoe gaan, van arbeider tot kaderlid. Maar het kan nog beter.’

Wat betekent de nieuwe werkvloer voor jou? ‘Simpel: het verschil tussen arbeiders en bedienden weg werken. Sommige arbeiders staan in het stof te werken, andere werken volledig ingepakt met chemische producten. Er wordt soms op hen neergekeken. Ze hadden maar langer naar school moeten gaan, zegt men dan. Onlangs was er een kaderlid met een platte band, en een arbeider hielp haar. De volgende dag kwam ze die arbeider tegen en ze zei niet eens goedendag. We zetten ons toch in voor hetzelfde bedrijf? Moest die mentaliteit eruit kunnen, dat zou heel aangenaam zijn.’

gewikt & gewogen


ZEGT

15

Luc Cortebeeck, ex-voorzitter ACV over Europa

Is Europa nog wel het sociale centrum van de wereld? ‘Europa moet evenwichtiger en socialer.’ Zo klinkt de eensgezinde oproep van werknemers, werkgevers en Europese regeringen op de Europese Conferentie van de Internationale Arbeidsorganisatie in Oslo begin april. Ex-ACV-voorzitter Luc Cortebeeck, die in Oslo de werknemersdelegatie leidde, is opgetogen.

D

ILO

e Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) houdt jaarlijks in juni een wereldwijde arbeidsconferentie in Genève. Maar om de vier jaar is er ook een regionale vergadering. Noorwegen was begin april gastheer voor 51 lidstaten uit Europa en Centraal-Azië. De IAO bouwt al sinds 1919 aan een internationale sociale wetgeving. Ze schrijft conventies en aanbevelingen uit, die de lidstaten moeten omzetten in wetten.

U hield de openingsspeech. Wat was uw boodschap? ‘Dat we erom bekommerd moeten zijn dat de meeste besparingsmaatregelen en hervormingen van de arbeidsmarkt eenzijdig opgedrongen zijn door Europa, met een volledige miskenning van het sociaal overleg. Ik zie ook een tendens in de meeste Europese landen om vakbonden te verzwakken. Dat gaat in tegen de basisprincipes van de IAO. In een tussenkomst bevestigde ACV-voorzitter Marc Leemans dat sociale dialoog en bescherming van werknemers een noodzakelijke onderbouw zijn voor innovatie, productiviteit en competitiviteit.’

Welke rol speelt Europa in de IAO? ‘Europa was de basis en de drijvende kracht van de IAO. De Europese arbeidswetgeving, sociale zekerheid en sociale bescherming werden overal in de wereld als een voorbeeld gezien. Het Europees sociaal model was een begrip.’

‘Was’ een begrip?

Er kwam een akkoord. Wat staat er in de Oslo-verklaring?

‘Inderdaad, vandaag is dat niet meer zo. De economische globalisering deed wereldcentra verschuiven. Nu wordt meer gekeken naar het sociaal beleid in Brazilië bijvoorbeeld. Zelfs China evolueert naar een betere sociale bescherming.’ Eerst en vooral

Speelt de crisis in Europa een rol in die verschuiving?

erkennen de ondertekenaars dat de besparingen de crisis net verscherpen in grote delen van Europa.

‘De zogenaamde Trojka, met de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds, dwingt landen in crisis tot verregaande besparingen. Ierland, Luc Cortebeeck, ten het besparingsbeleid consequent Griekenland, Portugal, Cyprus, Italië voorzitter werknemersdelegatie ILO uitvoeren, want die aanpak zal het en Spanje, maar ook België, moeten Europese sociale model redden. Maar zware inspanningen doen. De structuintussen heeft dat zogenaamde sociale model in de landen in rele hervormingen die Europa eist, komen meestal neer op crisis geen enkele betekenis meer.’ een afbouw van het arbeidsrecht en de sociale bescherming. Maar besparing op budget én op lonen in alle Europese lanHoe zijn werknemers, werkgevers en regeringen den leidt tot economische achteruitgang en jobverlies.’

het dan eens geraakt in Oslo?

Maar niet iedereen is het eens met die analyse. ‘Heb geduld, zeggen de voorstanders van besparingen, we moe-

oplossingen te zoeken. Dat gebeurt nu wel voorzichtiger dan vroeger. De angst na de aanslagen en de massamoord van Anders Breivik is niet weg.’

‘De Oslo-verklaring roept op om het vertrouwen in duurzame werkgelegenheid en groei te herstellen. Eerst en vooral erkennen de ondertekenaars dat de besparingen de crisis net verscherpen in grote delen van Europa. De werkloosheid is alarmerend. En ook bij ondernemingen neemt de onzekerheid toe. Voor het algemene belang moeten hervormingen in Europa samengaan met kwalitatieve jobs en een versterking van de economie. Verder stelt de verklaring dat de IAO zo’n evenwichtig beleid moet ondersteunen. Regeringen, werkgevers en werknemers van Europese landen in moeilijkheden kunnen op de steun van de IAO rekenen. Ten slotte krijgt de IAO het mandaat om de Europese Unie en de financieel-economische aanpak van het Internationaal Monetair Fonds, de OESO (de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, red.) en de Wereldbank in evenwicht te brengen met een meer sociale benadering. Dat de IAO deze rol kan spelen, is een teken van hoop voor de Europese werknemers.’

‘De Noorse ministers hebben de goede naam om in moeilijke tijden groepen met tegengestelde visies samen te brengen om

Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

Koen Van Waesberghe - Levensgenieter die, ondanks ontslag na 25 jaar Sidmar, niet bij de pakken blijft zitten. Ook al heb ik geen werk en geen inkomen, mijn duit voor #syrie1212 is gedeponeerd. Nu jullie ook!!

Bert D’hondt - politiek medewerker Welzijnszorg

Weet niet wat meest verontrust: burgemeester #boom die dom reglement voorlegt of meerderheid die dom genoeg is dat te stemmen? #hoofddoek

Barbara Janssens - assistent communicatie bij de IAO Werelddag veiligheid en gezondheid op het werk (28/04) met wrange bijsmaak dit jaar #Bangladesh

beelding

UIT

Griet Verhoeyen

20

uw vrije tijd


festival

Bart Peeters op Mano Mundo (Boom)

‘Mensen gelukkig maken gaat niet als je je opsluit in je eigen kleine kotje’

E

Bij een optreden van Bart Peeters en zijn groepeke fijn weet je nooit echt helemaal wat je kunt verwachten. Doet de violist een discodansje, krijgt een folknummer reggae-allures of toveren ze een Marokkaans liefdesliedje uit hun doos?

Jullie staan nu voor de tweede keer op het podium van Mano Mundo. Wat maakt dat festival speciaal?

An De Smedt

en goede scheut folk. Wat Balkandeuntjes en Afrikaanse riedeltjes. Verrassende liedjesteksten, en vooral een driedubbele portie ambiance. Dat staat je te wachten op wereldfestival Mano Mundo in Boom, wanneer Bart Peeters en de zijnen het podium innemen. Een hokjesdenker zou wat ze brengen Nederlandstalige wereldmuziek noemen. Geen hoekje van de wereld waaruit ze nog geen inspiratie hebben geput.

Ik zou het spijtig vinden als onze muziek maar voor een bepaalde leeftijd of een bepaalde bevolkingsgroep zou werken.

‘Ons vorige optreden daar was echt een geweldige ervaring. Er is veel liefde voor wereldmuziek. Dat is de muziek van mijn jeugd. Ik heb als tiener geen enkel Sfinks-festival gemist. Mano Mundo heeft ook een maatschappijbeeld dat duurzaam en zorgzaam is, en waarin er hoop is voor de Bart Peeters, zanger en entertainer toekomst. Hoop die in onze lichtjes verzuurde wereld te weinig aan bod komt. Er heerst een soort sfeer van een glimlach tot achter je oren en van er samen het mooiste van maken.’

Je krijgt in Boom een divers publiek, met jongeren, gezinnen, jeugdbewegingen én verschillende cul turen. ‘Wij hebben dat graag. Ik zou het spijtig vinden als onze muziek maar voor een bepaalde leeftijd of een bepaalde bevolkingsgroep zou werken. Een heel diverse groep mensen verbinden, dat is wat een muzikant altijd wil. Dat gaat zelfs met mensen die onze Vlaamse liedjesteksten niet verstaan. We zijn ook al in Frankrijk en Marokko gaan spelen. We hebben daar evengoed een aantal nummers in het Nederlands gebracht. We hebben gespeeld voor 50 000 mensen die ons concert niet konden verstaan. Dat was ongelooflijk. Als het verhaal niet leeft, dan leeft de muziek wel.’

Over de ideale man maakte je al een plaat, maar hoe ziet jouw ideale wereld eruit? ‘Wacht even: over de ideale man kom je op die plaat heel weinig te weten. Want het punt is: hij bestaat niet. Dat is dik in tegenstelling tot de ideale wereld. Ik ben er zeker van dat als

mensen rekening houden met elkaar, en als we ons niet opsluiten in onszelf en in onze kleine regionale ideetjes, dat de wereld een fantastische plaats is om te leven.’

Je ging in 2011 met Artsen Zonder Vakantie naar Rwanda. Waarom? ‘Ik ben sowieso heel erg onder de indruk van het werk dat ngo’s doen. We werden geconfronteerd met medische ellende, maar we zagen ook veel hoopvolle dingen. Je kent het Afrika-cynisme, mensen die zeggen: Ja maar, dat continent is toch niet meer te redden. Dat is een oude, compleet achterhaalde gedachte. Het Westen zegt al lang niet meer: wij moeten Afrika redden. Nee, we moeten samenwerken. Dat heet ontwikkelingssamenwerking.’

Streef je die samenwerking met je muziek ook na? ‘Mij openstellen, voor andere culturen bijvoorbeeld, is iets wat ik nooit gedaan heb uit overtuiging, maar uit nieuwsgie-

TODO

11 en 12 mei Gratis festival Mano Mundo Het wereldfestival Mano Mundo in het Provinciaal Domein De Schorre in Boom (11 en 12 mei) heeft voor elk wat wils op het programma staan. Muziekliefhebber? Op de affiche staan optredens van Bart Peeters, Zap Mama, Paco Rentería, Radio Oorwoud (met Hannelore Bedert en Dimitri Leue), Amparo Sanchez, Turntable Dubbers en heel erg veel meer. Tijd voor actie? Er zijn dancebattles

van Let’s Go Urban, circusinitiaties, zumba-, lindyhop- of swinglessen, gratis workshops wilgentenen vlechten of bodypercussie…

Kijken en genieten? Circusvoorstellingen voor kinderen vanaf 2,5 jaar, poetry slammers aan Mama’s Mic, een tent in Latijns-Amerikaanse en Caraïbische sfeer, een feestparade over het hele terrein, een strand met erg dansbare muziek…

✔✔Alle info op

www.manomundo.be

righeid. Omdat ik niet anders kan. Ik wil geïnjecteerd worden door alles wat er op de wereld bestaat. Dat is mijn zuurstof. Ik merk dat ik daar gelukkig van word en dat ik daar andere mensen gelukkig mee kan maken. Dat kan niet als je je opsluit in je eigen kleine kotje.’

Op Mano Mundo staat dit jaar een tent met vers bereide insecten. Ga je proeven? ‘Klaargemaakte insecten hebben voor mij geen geheimen meer. Bij Hoe?Zo! (wetenschapsshow op één, red.) heb ik ze zo goed als allemaal al geproefd. Nu niet dat ik meteen op zoek ga naar het dichtstbijzijnde restaurant dat insecten serveert. Maar bepaalde wormsoorten vond ik echt wel smakelijk. Ze waren nu wel bereid door Jeroen Meus, dat kan helpen. Die smijt er een klont boter bij en kan echt van alles iets lekkers maken.’ Lieve Van den Bulck

Laat je label knippen voor textielarbeiders Op de Evenementenweide van Mano Mundo is er ook plaats voor solidariteit en broodnodige actie. Ngo Wereldsolidariteit protesteert er tegen de slechte behandeling van textielarbeiders in Bangladesh, naar aanleiding van het ingestorte fabrieksgebouw vorige week (zie ook p. 2 in deze Visie). Op Mano Mundo knippen actievoerders van Wereldsolidariteit labels uit de kleren van de festivalgangers. Dit is een oproep aan kledingketens als C&A, om mee te werken aan een grotere veiligheid in de fabrieken van Bangladesh. En een eerbetoon aan de kledingarbeidsters die op 24 april omkwamen.

Oplossing Sleutelwoord: springtouw

colofon

Visie is een uitgave van de Koepel van Christelijke Werknemersorganisaties • Verantw. Uitg. nat. pag.: Kris Houthuys • Hoofdredacteur: Griet Verhoeyen • Redactie ACW en ACV: Leen Grevendonck, Lieve Van den Bulck, Patrick Wirix, David Vanbellinghen • redactie CM: Bram Swaerts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Dieter Herregodts, Chris Van Hauwaert, Nele Verheye • Vormgeving: Bart Gevaert • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • www.acwvisie.be • [email protected] • Druk: Corelio Printing, Keerstraat 10, 9420 Erpe-Mere • Artikels op de regionale bladzijden (16-19) vallen onder de resp. verantw. uitgevers • Visie is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie.

Het hogere vakantiegeld geeft mensen in invaliditeit wat ademruimte. Toch streven we naar een volwaardig vakantiegeld

Recommend Documents