Het heeft even geduurd, maar in 2001 verscheen de naam van het Instituut dan toch werkelijk op het gebouw

Jaarverslag 2001

Het Meertens Instituut is een onderzoeksinstituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) gericht op onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur. Het Instituut, met in totaal zestig medewerkers, bestaat uit twee onderzoeksgroepen en de afdeling Algemene Zaken. De onderzoeksgroep Nederlandse Etnologie doet onderzoek naar cultuurverschijnselen die vorm geven aan het dagelijks leven binnen de samenleving. Niet alleen de verschijnselen zelf, maar ook de processen van toe-eigening en betekenisgeving vormen het uitgangspunt van het etnologisch onderzoek. De sociale en geografische verspreiding van de bestudeerde objecten is daarbij een belangrijk gegeven. Het etnologisch onderzoek aan het Meertens Instituut kent de zwaartepunten: Feest en Ritueel, Religieuze Cultuur, Materiële Cultuur en Orale Cultuur. De onderzoeksgroep Variatielinguïstiek doet comparatief onderzoek naar synchrone, grammaticale taalvariatie. Het onderzoek kent de zwaartepunten: Fonologische Variatie, Morfologische Variatie, Syntactische Variatie en Naamkunde. De afdeling Algemene Zaken omvat financiën, personeelszaken, receptie en secretariaat, de bibliotheek, documentatie en digitalisering, netwerk- en systeembeheer, helpdesk, technische ontwikkeling, communicatie en desktop publishing. Ondersteunend voor het wetenschappelijk onderzoek zijn de uitgebreide databestanden en collecties die aanwezig zijn op het Meertens Instituut. De audio-studio van het Instituut biedt optimale faciliteiten op het gebied van digitalisering. Verschillende van deze collecties maken deel uit van (nationale) digitaliseringsprogramma’s gericht op ontsluiting en toegankelijkheid van cultureel erfgoed. Zowel nationaal als internationaal neemt het belang van onderzoek naar etnologie en taalvariatie binnen de geesteswetenschappen toe. Met groeiend succes profileert het Meertens Instituut zich op deze terreinen. Deelname aan het nationale en internationale wetenschappelijke debat en samenwerking met andere wetenschappelijke en maatschappelijke organisaties zijn daarbij cruciaal.

2

Het heeft even geduurd, maar in 2001 verscheen de naam van het Instituut dan toch werkelijk op het gebouw.

Meertens Instituut, KNAW Joan Muyskenweg 25, 1096 CJ Amsterdam Postadres: Postbus 94264, 1090 GG Amsterdam Tel.: (020) 462 85 00 Fax: (020) 462 85 55 e-mail: [email protected] http://www.meertens.knaw.nl

Jaarverslag 2001

Inhoudsopgave

Introductie Commissies Managementteam Commissie Strategie en Beleid Onderdeelcommissie Arbo-commissie Wetenschapscommissie Onderzoek Onderzoeksgroep Nederlandse Etnologie Onderzoeksprojecten Feest en ritueel Materiële cultuur Orale cultuur Religieuze cultuur Overige projecten Onderzoekers Onderzoeksgroep Variatielinguïstiek Onderzoeksprojecten Fonologische variatie Morfologische variatie Syntactische variatie Naamkunde Overige projecten Onderzoekers Gezamenlijke projecten Nederlandse Etnologie en Variatielinguïstiek Documentatie en digitalisering Documentaire Informatieverzorging Projecten Website

5

7 8 8 9 10

13 15 16 18 20 21 22 40 41 42 42 47 49 51 64

66 67 79

3

Cijfers Tabel personeelsinzet Onderzoeksresultaten en -activiteiten Documentaire Informatieverzorging

80 81 81

Medewerkers in het jaar 2001

84

Lijst met afkortingen

88

4

Jaarverslag 2001

Introductie

Het jaar 2001 op het Meertens Instituut werd gekenmerkt door een aantal aansprekende wetenschappelijke resultaten en door de reorganisatie van de afdelingen Documentaire Informatieverzorging (DIV) en Stafbureau. Mede naar aanleiding van suggesties gedaan door de evaluatiecommissie in 2000 is de organisatiestructuur van het Instituut in 2001 verder aangepast. In vervolg op de reorganisatie van het onderzoek vond nu een reorganisatie van het niet-wetenschappelijk personeel plaats. Plaatsvervangend directeur Carla Wijers heeft nog het nieuwe organisatieplan opgesteld voordat zij in september het Instituut verliet. Het plan werd op 1 oktober van kracht. In de nieuwe organisatiestructuur zijn de bestaande afdelingen DIV en Stafbureau samengevoegd tot één afdeling Algemene Zaken. De functie van plaatsvervangend directeur is omgezet in de nieuwe functie Hoofd Algemene Zaken, waarvoor een vacature ontstond. De reorganisatie hield tevens in dat een aantal documentalisten die deels zelf wetenschappelijk onderzoek verrichten, tot de onderzoeksgroepen is toegetreden in de functie van ‘medewerker onderzoek’. Ook bij de niet-wetenschappelijke functies binnen de nieuwe afdeling Algemene Zaken komt er meer nadruk te liggen op de persoonlijke competentie van de medewerker; doorgroei en flexibiliteit staan daarbij centraal. Aan het instituutsbeleid, dat is gericht op het innemen van een centrale positie op de onderzoeksterreinen Nederlandse Etnologie en Variatielinguïstiek, werd in 2001 verder gestalte gegeven. Belangrijke onderzoeksresultaten betreffen de afronding van het project ‘Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden’ met de presentatie van het gelijknamige boek - plus cdrom - tijdens een feestelijke bijeenkomst in Felix Meritis; de afronding van het project ‘Vertelcultuur in Waterland’, met een overzicht van de verhalen die rond 1900 zijn bijeengebracht door de verzamelaar Cornelis Bakker; de voltooiing van het project ‘Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600’ met de publicatie van het repertorium in twee delen en een cd-rom, en het daarmee samenhangende symposium in Utrecht; de succesvolle afronding van het TCULT-project waarvan het eindboek in februari 2002 zal verschijnen; en de oraties van Hans Bennis, ‘Tegengestelde krachten in taal’, en Gerard

5

6

Rooijakkers, ‘Van de kaart. Cultureel erfgoed als confrontatie’, die op 13 september aan de UVA in een duo-oratie zijn voorgedragen. De verschijning van een aantal populair-wetenschappelijke boeken, geschreven of geredigeerd door onderzoekers van het Meertens Instituut, duidt op meer aandacht voor het vertalen van de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek voor een breder publiek. Waar mogelijk nam men deel aan maatschappelijke discussies die plaats vinden op de terreinen van Nederlandse Etnologie en Variatielinguïstiek. Op initiatief van het Meertens Instituut zijn er verscheidene (internationale) wetenschappelijke congressen en symposia georganiseerd. Ook het streven van het Instituut om inspirerend en ondersteunend te zijn in de samenwerking met anderen werd in praktijk gebracht. Met diverse universiteiten en externe onderzoekers zijn de contacten verstevigd en de samenwerking met verschillende KNAW-instituten is verbreed. Het lopend onderzoek kreeg nieuwe impulsen, zoals de uitbreiding van de werkzaamheden aan de Morfologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (MAND), de heroriëntatie op de opzet van het Feestenlexicon en de uitbreiding van de Volksverhalenbank met de Jaarsma-collectie. Daarnaast gingen er verschillende nieuwe projecten van start, bijvoorbeeld op de terreinen van de Naamkunde: ‘Urbane toponiemen’; Materiële Cultuur: ‘Migratie en materiële cultuur’; Feest en Ritueel: ‘Het dier als ritueel rekwisiet’; Orale Cultuur: ‘Smartlappen en liedbladen’ en Religieuze Cultuur: ‘Nieuwe vormen van religiositeit’. Ook op het terrein van de documentatie en de digitalisering is er belangrijk werk verricht. Een aantal nieuwe projecten ging van start, en lopende projecten werden doelgericht voortgezet. Aan het inlopen van achterstanden in de digitalisering en de documentatie van reeds aanwezige collecties wordt gestaag gewerkt. De komst van een aantal nieuwe medewerkers op het terrein van automatisering heeft een positief effect op de ontwikkeling van een moderne afdeling die onderzoek en documentatie met de nieuwste technieken ondersteunt. De website is in korte tijd uitgegroeid tot een uitgebreide, goed georganiseerde en informatieve site. Actieve medewerkers en interessante projecten dus, in 2001 op het Meertens Instituut. Meer daarover kunt u lezen in dit jaarverslag.

Hans Bennis directeur

Jaarverslag 2001

Commissies

Managementteam (MT) In 2001 kwam het managementteam tweewekelijks bijeen. De samenstelling van het team kende een aantal wisselingen. Willy Jongenburger volgde Marc van Oostendorp op in het MT als vertegenwoordigster van de onderzoeksgroep Variatielinguïstiek, en voor de onderzoeksgroep Nederlandse Etnologie waren respectievelijk Louis Grijp en Peter Jan Margry aanwezig. Ton Goeman was lid als hoofd van de afdeling Documentaire Informatieverzorging, en plaatsvervangend directeur Carla Wijers had zitting in het team tot aan haar vertrek van het Instituut, op 1 september. Hans Bennis was het gehele jaar voorzitter. De notulen werden gemaakt door Geke van de Kamp. De positie van plaatsvervangend directeur werd omgezet in de functie Hoofd Algemene Zaken tevens lid van het MT, waarvoor een vacature ontstond. Per april 2002 zal deze functie vervuld worden door Willy Jongenburger die daarnaast haar huidige functie van taalkundige/methodoloog gedeeltelijk zal voorzetten. Behalve de aanstelling van nieuwe medewerkers en regelmatig terugkerende agendapunten als de Instituutsbegroting, Investeringen, Financieel Jaarverslag, Inhoudelijk Jaarverslag en Voorjaarsnota, was de interne reorganisatie van de niet-wetenschappelijke staf een belangrijke zaak voor het MT. De afdeling Documentaire Informatieverzorging en het Stafbureau zijn samengevoegd tot een nieuwe afdeling Algemene Zaken. De motivatie en uitwerking voor de nieuwe organisatie zijn vastgelegd in een nieuw Organisatieplan, dat met ingang van 1 oktober 2001 van kracht is geworden. Ook de mogelijkheden voor samenwerking met het NIWI zijn regelmatig besproken in de vergadering. De gesprekken met het NIWI hierover worden voortgezet, waarbij het zowel om inhoudelijke samenwerking gaat, als om integratie van werkzaamheden op het terrein van financiën, facilitaire zaken, netwerk- en systeembeheer en helpdesk. Verder kwamen onder meer aan de orde: digitalisering, de tijdsregistratie, SIEF (waarvan het secretariaat inmiddels op het Meertens Instituut gevoerd wordt), stichting MEA, samenwerking met Universiteitsmuseum Agnietenkapel

7

(UVA), samenwerking KNAW-instituten (bijvoorbeeld huisregels, sabbaticalregeling en collectiebeheer.

NIOD,

Fryske Akademy),

Commissie Strategie en Beleid (CSB)

8

In het tweede jaar van haar functioneren is de Commissie Strategie en Beleid zeven keer bij elkaar geweest. De commissie bestond uit de volgende leden: Sjef Barbiers (voorzitter tot mei 2001),Willy Jongenburger,Theo Meder en Herman Roodenburg (voorzitter vanaf mei 2001). In november werd de plaats van Willy Jongenburger, wegens haar komende benoeming tot Hoofd Algemene Zaken, ingenomen door Ton Goeman. Het betrof hier een vervanging tot het einde van het zittingsjaar (mei 2002). Daarnaast heeft de CSB het MT van advies voorzien inzake het Concept Organisatieplan (april 2001) en heeft ze haar mening gegeven inzake de Strategienota 2002-2005 van NWO-Geesteswetenschappen. Verder heeft ze een evaluatie geschreven van het Meertens-onderzoek in het jaar 2000, getoetst aan het Onderzoeksplan 2000-2005, het rapport van de evaluatiecommissie (voorjaar 2001) en de reactie op dit rapport van de KNAW. De commissie heeft de criteria die zij bij haar advisering hanteert, geëxpliciteerd en, na suggesties van de Wetenschapscommissie, aangescherpt.

Onderdeelcommissie (OC) De OC bestond in 2001 uit Doreen Gerritzen (voorzitter), Marianne van Zuijlen (vaste notuliste), Theo Meder, Boudewijn van den Berg en Hester Dibbits. Net als in 2000 is er in 2001 een vragenlijst onder alle medewerkers verspreid. Er zijn vragen gesteld over de werkplek (bijvoorbeeld: Zijn er klachten?, Welke voorzieningen moeten er bij komen?), over de functie, de taken en de mogelijkheid van extra, individuele beloning, over de interne communicatie en over sociale activiteiten als uitstapjes en borrels. Een duidelijke verbetering ten opzichte van vorig jaar kon worden gevonden in de antwoorden op de vraag ‘Past je takenpakket in je functie-omschrijving?’, hetgeen in verband te brengen is met de reorganisatie van het niet-wetenschappelijk personeel. Het houden van werkoverleg en de algemene informatievoorziening op het Instituut bleken nog wel voor verbetering vat-

Jaarverslag 2001

baar. De OC heeft voor wat betreft dit laatste punt al actie ondernomen, en er verschijnen nu vaker dan voorheen informatieberichten die via e-mail of het Meertens-bulletin worden verspreid. Een uitgebreid intranet is in ontwikkeling. Naast de vragenlijst en alles wat daaruit voortvloeide, heeft de OC regelmatig overleg gevoerd met de directie (Hans Bennis en Carla Wijers). Daarbij zijn onder meer de volgende thema’s aan de orde gesteld: de procedure voor de benoeming van een onderzoeksleider; de bezetting en toekomst van de helpdesk; verbetering van de werkplek en het voorkomen van RSI; de invoering van een intranet; het openen van vertrouwelijke post; het gebruikmaken van WIW-inleenplaatsen en vrijwilligers; een Engelstalige versie van de Meertens-website; rook- en geluidsoverlast en de veiligheid in en rond het gebouw. De OC is betrokken geweest bij de reorganisatie van het niet-wetenschappelijk personeel, de vacature voor een hoofd Algemene Zaken, het vaststellen van verplichte vrije dagen, en allerlei Arbo-zaken. Daarnaast heeft de OC zich gebogen over gangbare kwesties als de begroting en de decentrale gelden.

Arbo-commissie De Arbo-commissie wordt gevormd door leden van het Meertens Instituut en van het NIWI.Voor het Meertens Instituut waren dat in 2001: Jan Landstra (voorzitter), Koos Schell en Astrid Verburg. Jan Landstra trad per 1 november af als voorzitter. Hij werd opgevolgd door Astrid Verburg. Boudewijn van den Berg was lid van de Arbo-commissie als afgevaardigde van de OC van het Instituut. Ook de OC van het NIWI is vertegenwoordigd in de commissie, waardoor een goede afstemming tussen de verschillende bedrijfsorganen op de beide instituten mogelijk is. In 2001 was de Arbo-commissie direct betrokken bij het opstellen van het ontruimingsplan, het op schrift stellen van het Bedrijfs HulpVerleningsplan (BHV-plan) en een aantal daarmee samenhangende zaken. De plannen worden in 2002 definitief. Als waarnemend hoofd Bedrijfs Hulpverlening (BHV) werd Roel Huttenga (NIWI) benoemd. Er zijn vier nieuwe bhv’ers en vijf ehbo’ers opgeleid. Ook hebben twaalf medewerkers meegedaan aan een herhalingstraining. De brandblusapparatuur wordt jaarlijks gecontroleerd door het hoofd BHV en zo nodig vervangen. In het gebouw zijn plattegronden

Commissies

9

aangebracht met een aanduiding van de plaatsen waar zich blusmiddelen bevinden en de nooduitgangen van het gebouw. Op initiatief van de KNAW (personeelszaken), het SMT en de OC vond in oktober een bijeenkomst plaats over onacceptabel gedrag op de werkvloer. Er werd voorlichting gegeven door een vertrouwenspersoon, de bedrijfsarts en de bedrijfsmaatschappelijk werkster. Medewerkers worden geïnformeerd over Arbo-zaken via een speciale rubriek in de personeelbulletins.

Wetenschapscommissie

10

De wetenschapscommissie van het Meertens Instituut is een door de KNAW benoemde commissie die de directeur van het Meertens Instituut en de Bestuurscommissie Onderzoekorganisatie van de KNAW adviseert over het werkprogramma van het Instituut, in het bijzonder betreffende de aard, de richting en de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek. In 2001 was deze als volgt samengesteld: H.G.G.M. Driessen (vanaf 1 april 2001), D. Geeraerts, mw. M.F. Gijswijt-Hofstra (voorzitter), P.C. Muysken, J. Taeldeman, A.K.L. Thijs, J.A.M.F. Vaessen en J. Verrips (tot 1 april 2001). H.J. Bennis, directeur van het Meertens Instituut, en mw. C.L.J. Wijers, plaatsvervangend directeur van het Meertens Instituut (tot 1 september 2001), fungeerden als ambtelijk secretaris van de wetenschapscommissie. De wetenschapscommissie kwam in 2001 drie maal bijeen. In vervolg op de vijfjaarlijkse evaluatie van het Meertens Instituut in 2000 en de aanbeveling in het Evaluatierapport om meer helderheid te scheppen ten aanzien van de rol en de positie van de afdeling Documentaire Informatieverzorging (DIV), werd in 2001 onder meer aandacht besteed aan diverse ontwerpen voor een organisatiestructuur. De wetenschapscommissie kon zich verenigen met het plan om de afdeling Documentaire Informatieverzorging (DIV) onder te brengen bij enerzijds een (nieuwe) Afdeling Algemene Zaken en anderzijds bij de beide onderzoeksgroepen. Daarnaast zijn zowel het onderzoek van de beide onderzoeksgroepen als de intensivering van contacten van het Meertens Instituut met andere KNAW-instituten en met universiteiten aan de orde geweest. De wetenschapscommissie is verheugd dat de Stichting Meertens Externe Activiteiten naast de bijzondere leerstoelen aan de Universiteit van Amsterdam (H.J. Bennis voor Taalvariatie in Nederland en G.W.J. Rooijakkers voor Nederlandse Et-

Jaarverslag 2001

nologie) ook een bijzondere leerstoel aan de Universiteit Utrecht (L.P. Grijp voor Nederlandse liedcultuur in heden en verleden) heeft ingesteld. Evenals in 2000 maakte de wetenschapscommissie ook in 2001 tijdens een hiertoe bestemd deel van de vergaderingen rechtstreeks kennis met onderzoekers van het Meertens Instituut en het door hen geplande en verrichte onderzoek. Zo is achtereenvolgens gesproken over de Nederlandse Liederenbank (Louis Grijp), het programmavoorstel Jongerentaal en jongerenkleding in een stedelijke, multi-etnische omgeving (Leonie Cornips) en het daarvan onderdeel uitmakende OIO-project Straattaal en identiteit in meertalig en multi-etnisch Amsterdam (Jolanda van den Braak), en de recent van start gegane OIO-projecten Smartlappen en Liedbladen (Martine de Bruin), Taal en identiteit op de Waddeneilanden (Mathilde Jansen) en Het dier als ritueel rekwisiet (Marjolein Efting Dijkstra). Ook zijn weer de leden van het MT en de CSB voor een van de vergaderingen uitgenodigd. Sedert herfst 2001 nemen de MT-leden mw. W.J. Jongenburger, onderzoeksleider variatielinguïstiek, en P.J. Margry, onderzoeksleider Nederlandse Etnologie, structureel deel aan de vergaderingen van de wetenschapscommissie. Met dit al werd de wetenschapscommissie goed geïnformeerd over het veelzijdige werk van het Meertens Instituut.

Commissies

11

12

Het ‘logo’ van het Repertorium van het Nederlandse Lied: afbeelding van de titelpagina van een zestiende-eeuws liedboekje.

Jaarverslag 2001

Onderzoek

Onderzoeksgroep Nederlandse Etnologie Het jaar 2001 vormde binnen de onderzoeksgroep Nederlandse Etnologie een periode waarin het globale onderzoeksprogramma 2000-2005 voor de vier etnologische aandachtsgebieden verder werd uitgewerkt: verscheidene onderzoeksprojecten zijn afgesloten en nieuwe onderzoeken werden opgezet of geoperationaliseerd. Twee Orale Cultuurprojecten werden succesvol afgesloten met respectievelijk de bundel Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden en de monografie Vertelcultuur in Waterland. Voor beide uitgaven bestond vanaf het begin een brede publieke belangstelling. In de maand september vond de presentatie van Een Muziekgeschiedenis plaats tijdens een mini-symposium te Amsterdam met als thema ‘De constructie van een muziekgeschiedenis der Nederlanden’. Ook werd er een feestelijk musicologisch symposium in Utrecht georganiseerd ter gelegenheid van de verschijning van het Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600, waarmee het gelijknamige project - in samenwerking met NWO-VNC is afgesloten. Het interdisciplinaire TCULT-project, betreffende de multiculturele samenleving, met zijn verschillende etnologische deelprojecten, werd eveneens in 2001 afgerond, wat een aantal TCULT-publicaties opleverde. De inbreng van het Instituut aan de samenwerkingsprojecten ‘Regionale cultuur en identiteit’ en ‘Eetcultuur in de Euregio Maas-Rijn’ is beëindigd respectievelijk tijdelijk stilgelegd door het vertrek van de etnologe Carla Wijers. De nieuwe onderzoeksprojecten van de onderzoeksgroep weerspiegelen de vier onderzoekszwaartepunten: Materiële Cultuur, Orale Cultuur, Religieuze Cultuur en Feest en Ritueel. Op het terrein van de Materiële Cultuur is begonnen met het samenwerkingsproject ‘Migratie en materiële cultuur’ (met de UVA). Binnen Orale Cultuur is gestart met ‘Vertellingen van de Nieuwe Tijd’, een heruitgave van het Antwerps liedboek en het promotie-

13

14

onderzoek ‘Smartlappen en liedbladen’ over het populaire lied. Op het terrein van de Religieuze Cultuur is begonnen met het onderzoeksproject ‘Nieuwe vormen van religiositeit en verschuivende noties van heiligheid in de hedendaagse Nederlandse samenleving’. Bij Feest en Ritueel ging een tweede etnologisch promotieonderzoek van start: ‘Het dier als ritueel rekwisiet’. Mede als gevolg van een heroriëntatie op de opzet en uitvoering van het feestenproject en het feestenlexicon, zal in 2002 een uitbreiding van het onderzoeksteam Feest en Ritueel worden gerealiseerd. De internationalisering van het etnologieonderzoek zet zich door. Sinds 2001 voert het Meertens Instituut het secretariaat van de SIEF, de centrale Europese organisatie voor etnologisch onderzoek. Daarnaast organiseerde de onderzoeksgroep een congres van de European Science Foundation, programma ‘Cultural Exchange in Europe’, en verzorgde zij een educatief programma voor een afvaardiging van de studie Kulturwissenschaften van de Universiteit van Bremen.Vanuit de onderzoeksgroep nam men deel aan het internationaal debat met voordrachten op uitnodiging op congressen en symposia in het buitenland, zoals in Antwerpen, Berlijn, Boedapest, Bremen, Breziçe, Gent, Jakarta, Jena, Leuven, Rome, Straatsburg en Trento. In het kader van de Meertenslezingen gaf Bjarne Rogan (Oslo) een voordracht op het instituut. In aansluiting op het internationale etnologiedebat is er ook aandacht geweest voor de reflexieve etnologie, waardoor bijvoorbeeld de cultuurpolitieke dimensies van het vak zichtbaarder zijn geworden. De verschijning van het handboek Volkscultuur: een inleiding in de Nederlandse Etnologie en de lopende historiografische projecten waren daarvoor, én voor de recente ontwikkelingen binnen de onderzoeksgroep, eveneens van belang. Het in 2000 nieuw ingezette onderwijscurriculum kreeg in 2001 een vervolg met een collegecyclus waarvoor ruime belangstelling bestond. Op 13 september 2001 sprak Gerard Rooijakkers zijn inaugurele rede ‘Van de kaart: cultureel erfgoed als confrontatie’ uit, ter gelegenheid van zijn benoeming tot bijzonder hoogleraar in de Nederlandse Etnologie aan de UVA. De wetenschappelijke staf van de onderzoeksgroep op het Meertens Instituut werd uitgebreid met de uit München afkomstige antropoloog en etnoloog Martin Ramstedt. Hij is met ingang van 1 oktober voor vijf jaar (0.8 fte) als postdoc in dienst getreden ter versterking van het onderzoek naar Religieuze Cultuur. Carla Wijers verliet het Instituut per 1 september. Eveline Doelman is - in het kader van de reorganisatie van de afdeling Documen-

Jaarverslag 2001

taire Informatieverzorging - als medewerker onderzoek tot de onderzoeksgroep toegetreden. Martine de Bruin en Marjolein Efting Dijkstra zijn beiden vanaf 1 januari gestart met hun promotieonderzoek. Louis Grijp beëindigde op 1 april 2001 zijn functie als onderzoeksleider ad interim en Peter Jan Margry trad aan als nieuwe onderzoeksleider.

Onderzoeksprojecten Feest en Ritueel Het dier als ritueel rekwisiet (2001-2004) Promotieonderzoek naar de functie en de betekenis van dieren die als spelobject worden gebruikt in lokale Nederlandse feesten. Resultaten in 2001: 3 lezingen. Medewerker: E.M. Efting Dijkstra, G. Rooijakkers (projectleider). Dutch Rituals (1999-2005) Koepelproject waarbinnen onderzoek wordt gedaan naar moderne feesten en rituelen in Nederland. Medewerker: G.W.J. Rooijakkers. Feestcultuur in Nederland (2000-2005) Betreft de samenstelling van een lexicon met daarin de basis- en achtergrondinformatie over een aantal (jaarlijks terugkerende) feesten die voorkomen op de kalenders van de belangrijkste in Nederland vertegenwoordigde culturen. De informatie betreft onder meer resultaten van recent onderzoek, historische ontwikkeling, functie en betekenis van de feestdag, literatuurverwijzingen. Resultaten in 2001: archiefonderzoek ten behoeve van lemma’s. Medewerkers: E. Doelman (coördinator), J.I.A. Helsloot (coördinator), M.L.C. van Zuijlen, M.B.G. van Dijk, J.A. de Groot. Historische feestcultuur in Nederland (2000-2005) Onderzoek naar de veranderingen in de feestcultuur in Nederland, in het bijzonder voor wat betreft de zogenoemde kalenderfeesten in de 19e-21e eeuw. In de algemene probleemstelling staat de verhouding

Onderzoek Nederlandse Etnologie

15

centraal tussen de profilering van sociaal-culturele identiteiten en bredere maatschappelijke processen als commercialisering en globalisering/ localisering. Resultaten in 2001: 4 artikelen. Medewerker: J.I.A. Helsloot (projectleider/uitvoerder).

16

Regionale cultuur en identiteit (1995-2001) Onderzoek naar de ontwikkeling van de provinciale identiteit van Limburg. Het onderzoek spitst zich toe op de aandachtsvelden en activiteiten waarin de belangstelling voor de regionale cultuur in Limburg tot uitdrukking komt, op een inventarisatie van het profiel van diegenen die zich actief inzetten voor de regionale cultuur en op de wijze waarop (zelf)beelden geconstrueerd worden. Eindresultaten: vanwege het vertrek van C.L.J. Wijers in 2001 is dit project beëindigd. Medewerker: C.L.J. Wijers (projectleider).

Materiële cultuur Cultural Exchange in Europe 1400-1700 (1999-2002) Medegefinancierd door European Science Foundation. Een door vier teams (circa vijftien onderzoekers) uitgevoerd Europees comparatief onderzoek dat zich richt op processen van cultuurcontact op het gebied van zelfpresentatie, kleding, lichamelijkheid en materiële cultuur. Het team ‘Man and the Exchange of Material Goods’ wordt geleid door B. Roeck (Zürich) en H.W. Roodenburg. Het onderzoek zal resulteren in één of meer Engelstalige essaybundels. Het project wordt gefinancierd door de European Science Foundation. Resultaten in 2001: presentatie van de eerste versies van de hoofdstukken voor de eindpublicatie tijdens een tweedaagse gezamenlijke bijeenkomst met het team ‘Information and Communication’ in Amsterdam. 2 lezingen. Medewerkers: H.W. Roodenburg (projectleider), B. Roeck (projectleider, Universiteit Zürich). Eetcultuur in de euregio Maas-Rijn (1999-2001) Comparatief onderzoek naar de ontwikkelingen van de eetcultuur in de

Jaarverslag 2001

20e eeuw met betrekking tot de eetcultuur in de regio’s NederlandsLimburg, Belgisch-Limburg en het Duitse Rijnland. Resultaten in 2001: vanwege het ver trek van projectmedewerker C.L.J. Wijers is de betrokkenheid vanuit het Meertens Instituut bij dit onderzoek tijdelijk stilgelegd. Medewerkers: C.L.J. Wijers, B. Heizmann (Amt für Rheinische Landeskunde), K. Jansen (Limburgs Museum), E. Tielemans (Limburgs Museum), M. Jacobs (Vlaams Centrum voor Volkscultuur), A. van der Zeijden (Nederlands Centrum voor Volkscultuur),W. Rutten (Sociaal Historisch Centrum Limburg). Jongens uit de buurt (1999-2001) Project in samenwerking met de Universiteit Leiden en Universiteit van Amsterdam. Onderzoek naar de talige en culturele uitwisseling tussen acht vrienden uit de Utrechtse wijk Lombok. Met aandacht voor onder andere uitgaan, muziek, kleding, religie en taal. Eindresultaten: 1 boek. Medewerkers: H.C. Dibbits, L. Boumans (Universiteit Leiden), M. Dorleijn (Universiteit van Amsterdam). Deelproject van ‘TCULT’. Migratie en materiële cultuur (2000-2005) Project in samenwerking met SISWO. Onderzoek naar wooncultuur en etnische identiteit onder verschillende groepen migranten in Nederland. Het project onderzoekt de betekenis van huisraad en huisinrichting bij de constructie van etnische identiteiten van migrantengroepen. In hoeverre oriënteren de diverse groepen zich bij de inrichting van hun woonhuis op het land van herkomst? Resultaten in 2001: aanvraag ingediend bij NWO, bij het onderzoekprogramma Sociale Cohesie (NMPS). Medewerkers: H.C. Dibbits, K. Roukens (SISWO), C. Bouw (SISWO). De vlag en het vlaggebruik (1999-2001) Onderzoek naar de versiering van de publieke ruimte bij het vieren van feesten in de multiculturele samenleving in Lombok en Transvaal (Utrecht). Resultaten in 2001: 1 artikel, 1 college. Medewerker: E. Doelman. Deelproject van ‘TCULT’.


17

Orale cultuur

18

Muziek op het Nederlands toneel van de zeventiende eeuw (1999-2003) Project in samenwerking met de Universiteit Antwerpen. Medegefinancierd door het VNC. In het zeventiende-eeuws toneel werd op allerlei manieren muziek voorgeschreven, in alle dramatische genres en in het werk van bijna alle toneelschrijvers (gezongen koren en reien, aparte liederen, instrumentaal spel en dansen en balletten). Bij de bestudering van het Nederlands renaissancetoneel is met dit verschijnsel tot nog toe nauwelijks rekening gehouden. Doel van het onderzoek is het achterhalen van de zeventiende-eeuwse conventies voor het gebruik van toneelmuziek. Resultaten in 2001: hoofdstukken dissertatie, 3 lezingen. College gegeven over Nederlandse toneelmuziek, UU vakgroep Nederlands, Renaissance Letterkunde (BA). Medewerkers: N.H.H. Veldhorst, L.P. Grijp (projectleider). Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden (1997-2001) Een overzicht van de muziekgeschiedenis van Nederland en België van prehistorie tot heden in 126 artikelen. De opzet volgt die van Nederlandse literatuur en Een theatergeschiedenis der Nederlanden; uitgever is de Amsterdam University Press. Grensverleggend is dat de niet-klassieke muziek (volks-, populaire, amateurmuziek) in dit werk een evenwaardige plaats krijgt. Eindresultaten: 1 boek met cd-rom, mini-symposium, 4 lezingen. Medewerkers: L.P. Grijp (hoofdredacteur); C. Vellekoop (Universiteit Utrecht), I. Bossuyt (Kath. Univ. Leuven), R. Rasch (Universiteit Utrecht), E. Wennekes (Universiteit Utrecht), R. de Groot (Universiteit van Amsterdam), M. Delaere (Kath. Univ. Leuven), L. Mutsaers (Universiteit Utrecht); 100 auteurs; M.H. Huigen. Onder de groene linde (1992-2002) Uitgave van verhalende mondeling overgeleverde liederen (verzameld in de periode van circa 1950 tot 1975 door Will Scheepers en Ate Doornbosch) en onderzoek naar de herkomst van de liederen alsmede naar de overeenkomsten en verschillen met schriftelijk overgeleverde liederen en volksverhalen. Het betreft hier de afronding van deel vier dat liederen zal bevatten over sociale verschillen tussen gelieven.

Jaarverslag 2001

Resultaten in 2001: bewerking van liederen. Medewerker: M.B.G. van Dijk. Smartlappen en liedbladen (2001-2006) Promotieonderzoek naar de smartlappen-zangcultuur en -attitude en de bronnen van de bijbehorende liederen. Hierbij wordt gekeken naar publiek en uitvoerenden (zowel professionele zangers als amateurs), hun repertoires, economische achtergronden etc. Het onderzoek beslaat met name de laat negentiende en twintigste eeuw. Medewerkers: M.J. de Bruin, L.P. Grijp (begeleider/promotor). Verhaalrepertoires en vertelcultuur (2001-2005) Onderzoek naar de vertelcultuur in Nederland en naar de verhaalrepertoires van individuele personen en van groepen, in de huidige (multiculturele en pluriforme) samenleving. Voortzetting van het gelijknamig project dat liep tot 2000. Resultaten in 2001: 1 boek, 1 gastcollege, 3 lezingen. Medewerkers: T. Meder (projectleider/uitvoerder), M.B.G. van Dijk. Vertelcultuur in Waterland (1994-2001) Editie van de volksverhalen uit de Collectie Bakker (circa 1900), en onderzoek naar de persoon van de verzamelaar, de repertoires van de verschillende vertellers, de Waterlandse verhaalcollectie en de cultuurhistorische context. Eindresultaten: publicatie monografie. Medewerker: T. Meder (projectleider/uitvoerder). Vertellingen van de Nieuwe Tijd (2001-2005) Onderzoek naar verhalen binnen de New Age-beweging rond buitenaardse intelligentie, UFO’s, goden als kosmonauten, graancirkels, en alle opvattingen die daarmee samenhangen over energieën, de schepping, de eindtijd en dergelijke. Dit alles in de context van de heropleving van het spirituele denken, en de brede culturele revival van volksverhaal en fantasy. Resultaten in 2001: uitwerking graancirkel-enquêtes uit 2000 en 2001 (zie: http://home.planet.nl/~meder/map2/graancirkel.html). Veldwerk. Medewerker: T. Meder.


19

Religieuze cultuur Deconstructie en reconstructie van de heilige plaats (2000-2003) Onderzoek naar de deconstructie van traditionele heilige plaatsen en de reconstructie van gepersonaliseerde heilige ruimten, altaren, kapellen of heiligdommen; het gaat daarbij om processen van toe-eigening van traditionele sacrale ruimten en materiële constructies, die deels naar eigen inzicht door gelovigen en ‘devotees’ worden opgebouwd in samenhang met verschuivingen in hun religieuze percepties. Resultaten in 2001: veldwerk. Medewerker: P.J. Margry (projectleider/uitvoerder).

20

Moderne devoties. Personen en patronen in Nederland en Europa. Comparatiefetnologische verkenningen naar sacraliteitsverschuivingen aan het begin van de 21e eeuw (2000-2004) Een Trans-Europees comparatief onderzoek naar hedendaagse ‘deviante’ devoties en cultussen en het proces van individualisering en privatisering

Religie in de postmoderne samenleving: alleenstaande jonge vrouwen, al of niet confessiegebonden, gaan collectief ‘op zoek naar ‘n manneke bij Sint Anneke’ in de Annabedevaartplaats Molenschot in Noord Brabant.

Jaarverslag 2001

van religie. Centraal staan de (constructie van) nieuwe devoties rond Maria- en Christusverschijningen, (wenende) madonna’s en ‘heilige’ personen en zieners en het genereren van devotioneel-spirituele groeperingen of stromingen van ‘devotees’ van meer of minder conservatieve (anti-modernistische) en ‘fundamentalistische’ aard. Resultaten in 2001: 1 artikel, 5 lezingen. Medewerker: P.J. Margry (projectleider/uitvoerder). Nieuwe vormen van religiositeit en verschuivende noties van heiligheid in de hedendaagse Nederlandse samenleving (2001-2006) Het onderzoek bestaat uit twee delen: 1. onderzoek gericht op de normalisering van nieuwe vormen van religiositeit binnen de Nederlandse cultuur in het algemeen. 2. verdiepend onderzoek rond de thema’s ‘zelfontplooiing’ en ‘genezing’, veldwerk in circuits van wicca, neo-sjamanisme en andere kringen waar de verbinding tussen ‘spiritual healing’ en ‘zelfontplooiing’ een belangrijk rol speelt. Resultaten in 2001: gestart met literatuur- en internetonderzoek. Medewerker: M. Ramstedt (projectleider/uitvoerder). Strategische modellen van heiligheid. Geheiligde Nederlanders aan het begin van de 21e eeuw (2000-2003) Onderzoek naar de verschillen in formele en informele heiliging, en in relatie daarmee de formele processen van heiligen zaligverklaring door de rooms-katholieke kerk en de daaraan verbonden strategieën aan het einde van de 20e en het begin van de 21e eeuw. Hoe verhouden deze zich tot informele heiliging, toe-eigening en persoonlijke zelfheiliging? De resultaten zullen worden beschreven in een monografie en/of artikelen. Resultaten in 2001: 1 artikel, 1 lezing. Medewerkers: P.J. Margry, C. Caspers (Titus Brandsma Instituut, Nijmegen).

Overige projecten Internationale Volkskundliche Bibliographie (IVB) (2000-2005) Nederlandse bijdrage van relevante volkskundige boeken artikeltitels aan de jaarlijkse uitgave van de Internationale Volkskundliche Bibliographie (IVB). Resultaten in 2001: 1 boek (IVB over het jaar 1998). Medewerkers: M.L.C. van Zuijlen.


21

Volkskundebeoefening in Vlaanderen en Nederland 1918-1945 (1998-2001) Project in samenwerking met de Universiteit Antwerpen. Medegefinancierd door NWO/VNC. Vergelijkend historiografisch onderzoek naar de ontwikkeling van de Nederlandse en Vlaamse volkskunde in het interbellum, afgezet tegen processen van staats- en natievorming. Het onderzoek zal resulteren in twee sterk op elkaar afgestemde monografieën. Resultaten in 2001: 3 artikelen, 3 lezingen, 1 bundel. Daarnaast zijn de meeste hoofdstukken van de eindpublicatie in eerste versie gereedgekomen. Medewerkers: H.W. Roodenburg (projectleider), B. Henkes, N. Rzoska (Universiteit van Antwerpen).

22

N.B. De projecten ‘Zangcultuur van de gezusters Dings’, ‘Jan de Vries’ en ‘Volkscultuur en Natie’ van A. J. Dekker zal hij, vanwege zijn pensionering, hoofdzakelijk buiten het Instituut voortzetten. De onderzoeker blijft evenwel, in verband met de afronding van deze projecten en daarbij behorende publicaties, verbonden aan het Meertens Instituut.

Onderzoekers Bruin, M.J. de BOEKEN

·

Bruin, M.J. de & J. Oosterman m.m.v. C. Strijbosch e.a. (2001). Repertorium van het Nederlandse Lied tot 1600: Repertory of Dutch songs until 1600. Met cd-rom. Meertens Instituut/Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, Amsterdam/Gent, 919 pp. (Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600).

OVERIGE PUBLICATIES

·

Bruin, M.J. de. (2001). ‘Luik 1578. De driejarige Fransje Vanden Cruycen zingt een lang lied over de martelaren van Gorkum: geuzen- en antigeuzenliederen.’ In: L.P. Grijp e.a. [red.] Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, Amsterdam University Press, Amsterdam, pp. 174-181 (Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden).

LEZINGEN

·

Een profeet uit het Oosten: De liederen van Hendrik Niclaes. Symposium Het Nederlandse lied tot 1600. Academiegebouw, Utrecht, 01-09-2001 (Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600).

Jaarverslag 2001

·

·

·

Workshop/lezing Nederlandse Liederenbank. Symposium Het Nederlandse Lied tot 1600, Academiegebouw, Utrecht, 02-09-2001 (Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600). Presentatie Nederlandse Liederenbank/Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600. Symposium Het Nederlandse Lied tot 1600, Koninklijke Nederlandse Academie voor Taal- en Letterkunde, Gent, 17-10-2001 (Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600). Presentatie onderzoeksplan.Vergadering van de wetenschapscommissie. Meertens Instituut, Amsterdam, 17-11-2001 (Smartlappen en Liedbladen).

ORGANISATIE

·

Het Nederlandse lied tot 1600, symposium georganiseerd door L.P. Grijp, M.J. de Bruin en G. van de Kamp, STIMU/Festival Oude Muziek/Meertens Instituut, Academiegebouw UU te Utrecht, 01-09-2001 t/m 02-09-2001. 23

Dibbits, H.C. BOEKEN

·

·

Boumans, L. & H. Dibbits & M. Dorleijn (2001). Jongens uit de buurt. Een ontmoeting met Güray, Naraen, Hasan,Youssef, Mustafa, Azzadine, Badir en Rachid. Stichting beheer IISG, Amsterdam, 128 pp. (Jongens uit de buurt). Dibbits, H.C. (2001). Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in Doesburg en Maassluis 1650-1800. SUN, Nijmegen, 399 pp.

LEZINGEN

· · ·

·

·

Wonen in de zeventiende en achttiende eeuw. Streekmuseum Krimpenerwaard, Krimpen aan de IJssel, 16-05-2001. De dagelijkse leefwereld van de Doesburgers in de zeventiende en achttiende eeuw. Doesburg, 09-05-2001. Detaillisten en de marketing van koffie en thee in Nederland, 1650-1850. Lezing gehouden door H. Nijboer op basis van een paper geschreven door H. Dibbits en H. Nijboer - Workshop Detailhandel, Antwerpen, 17-11-2001. Feasts, festivals and the interplay between ethnic groups in a multi-ethnic urban neighbourhood. 7e SIEF -conferentie: Times, Places, Passages. Hongaarse Academie van Wetenschappen, Boedapest, 27-04-2001 (TCULT). Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in Doesburg en Maassluis 1650-1800. boekaanbieding Vertrouwd bezit, Maassluis, 08-03-2001.

BESTUUR

·

Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, Rijksmuseum Amsterdam, Commissie Atlas Zeden en Gewoonten, lid, vanaf 01-01-1999.

Onderzoekers Nederlandse Etnologie

· · ·

Studiegroep boedelbeschrijvingen, secretaris, vanaf 1992. European Social Science History Conference, culture network, voorzitter, 1998 t/m 2002. Cultureel Erfgoed Minderheden (Min. van OCW en binnenlandse zaken/ NMV), Werkgroep migratiegeschiedenis, lid, 11-2001 t/m 2004.

REDACTIE

·

Redacteur (vanaf 04/2001) tijdschrift Textiel Historische Bijdragen, verschijnt twee keer per jaar.

Dijk, M.B.G. van WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

· 24

Dijk, M.B.G. van. (2001) ‘“Je kan mijn onderbroek niet zien, want ik heb ‘m niet aan”. Scatologie, sexualiteit en gruwel in de Lombokse kindermoppen.’ In:T. Meder [ed.] ‘Er waren een Marokkaan, een Turk en een Nederlander ...’ Volkskundige en taalkundige opstellen over het vertellen van moppen in de multiculturele wijk Lombok, Stichting Beheer IISG, Amsterdam, pp. 89-101 (TCULT).

Doelman, E. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

Doelman, E. (2001) ‘Het varken in de trein en de blote bil van Jantje. Moppen over gezagsverhoudingen en rivaliteit.’ In: T. Meder [ed.] ‘Er waren een Marokkaan, een Turk en een Nederlander ...’ Volkskundige en taalkundige opstellen over het vertellen van moppen in de multiculturele wijk Lombok, Stichting Beheer IISG, Amsterdam, pp. 139-159 (TCULT).

LEZINGEN

· ·

Sprachen und Kulturen in einem niederländischen multikulturellen Viertel. Universiteit Bremen, 04-07-2001 (TCULT). De boedelbank van het Meertens Instituut. Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam, 21-11-2001.

Efting Dijkstra, E.M. LEZINGEN

· ·

Presentatie onderzoeksplan.Vergadering van de wetenschapscommissie. Meertens Instituut, Amsterdam, 17-11-2001 (Het dier als ritueel rekwisiet). Volksritueel en dieren. Voorjaarsbijeenkomst van de Werkgroep Visuele Cultuur, Huizinga Instituut, Amsterdam, 08-06-2001 (Het dier als ritueel rekwisiet).

Jaarverslag 2001

·

Ethnology and Visual Culture. Studiedag voor studenten Kulturwissenschaft uit Bremen, Meertens Instituut, Amsterdam, 17-07-2001 (Het dier als ritueel rekwisiet).

Grijp, L.P. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

Grijp, L.P. & R. Tollefsen (2001) ‘Vallet, Nicolas.’ In: S. Sadie [ed.] The new Grove. Dictionary of music and musicians, 2nd edition, MacMillan, London, pp. 220-221.

REDACTIE BUNDEL OF THEMANUMMER

· ·

Grijp, L.P. e.a. [red.] (2001). Een muziekgeschiedenis der Nederlanden (met cd-rom). AUP, Amsterdam, 916 pp. Joldersma, H. & L.P. Grijp [eds.] (2001). Elisabeth’s manly courage.Testimonials and songs of martyred Anabaptist women in the Low Countries. Marquette University Press, Milwaukee, 198 pp.

OVERIGE PUBLICATIES

·

·

·

·

·

·

· ·

Grijp, L.P. (2001) ‘Dialectmuziek en regionale indentiteit.’ In: L.P. Grijp e.a. [red.] Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, AUP, Amsterdam, pp. 806-812 (Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden). Grijp, L.P. (2001) ‘De honger naar psalmen en schriftuurlijke liederen tijdens de reformatie.’ In: L.P. Grijp e.a. [red.] Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, AUP, Amsterdam, pp. 168-173 (Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden). Grijp, L.P. (2001) ‘Dansmuziek tussen elite- en volkscultuur.’ In: L.P. Grijp e.a. [red.] Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, AUP, Amsterdam, pp. 219-231 (Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden). Grijp, L.P. (2001) ‘De dynamiek van Nederlands nationale hymnen.’ In: L.P. Grijp e.a. [red.] Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, AUP, Amsterdam, pp. 532-537 (Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden). Grijp, L.P. & F. Willaert (2001) ‘Brabantse begijnen tussen Atrechtse trouvËres en een Maaslandse minnezanger.’ In: L.P. Grijp e.a. [red.] Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, AUP, 2001, pp. 23-30. Grijp, L.P. (2001) ‘Muziek en literatuur in de Gouden Eeuw.’ In: L.P. Grijp e.a. [red.] Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, AUP, Amsterdam, pp. 245-255. Grijp, L.P. (2001) ‘Voorwoord, inleiding en diverse infoteksten.’ In: L.P. Grijp e.a. [red.] Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, AUP, Amsterdam. Grijp, L.P. (2001) ‘Diversche liedekens. De verborgen schatten van het


25

Nederlandse lied/ Sundry songs. The hidden treasures of Dutch song.’ Programmaboek Holland Festival Oude Muziek Utrecht, pp. 34-42. LEZINGEN

· · · · · · 26

· ·

· · · · · · · ·

Zingende Zeeuwen. Zeeuws Genootschap, Veere, 21-04-2001. Early Music in Europe. Sanggar Kua Etnika, Yogjakarta, 27-04-2001. Music from the time of Rembrandt. Yayasan Music Center, Jakarta, 30-04-2001. The Repertory of Dutch Songs until 1600. Oude Muziek Festival, Breziçe, Slovenië, 18-07-2001. Van Druyventros tot Gedenck-clanck. Symposium Rederijkers: conformisten en rebellen, Middelburg, 07-09-2001. Het volkslied in de muziekgeschiedenis der Nederlanden. De blauwe salon, Den Haag, 16-09-2001 (Een muziekgeschiedenis der Nederlanden). Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw. Stichting Rotterdam 750, Zuidland, 22-09-2001. De constructie van een muziekgeschiedenis der Nederlanden. Minisymposium ter gelegenheid van het verschijnen van het boek Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, Felix Meritus, Amsterdam, 28-09-2001 (Een muziekgeschiedenis der Nederlanden). Laute und Cister in den Niederländen. Alte Musik Tage, Hans Eisler Hochschule für Musik, Berlijn, 26-10-2001. Muziek uit de modder. Reuvens Archeologiedagen, Almere, 08-11-2001. Der Cister von Sweelinck und Vermeer. Gitarre- und Cistersymposium, Kloster Michaelstein, Michaelstein, Duitsland, 16-11-2001. Dutch music in the 17th century. Koninklijk Conservatorium, Den Haag, 21-11-2001. De cither van Sweelinck en Vermeer. Luitdag, Nederlandse Luitvereniging, Utrecht, 01-12-2001. Multimedia in Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden. HBO-raad, Breda, 20-11-2001 (Een muziekgeschiedenis der Nederlanden). Multimedia in Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden. Geschiedenisdag, Tlburg, 24-11-2001 (Een muziekgeschiedenis der Nederlanden). Onder de altijdgroene linde. Middeleeuwse liederen in de mondelinge overlevering. Het Nederlandse lied tot 1600, STIMU/Festival Oude Muziek/Meertens Instituut, Utrecht, 01-09-2001.

PROMOVENDI

· ·

Promotor/begeleider van M.J. de Bruin, Meertens Instituut. Co-promotor/begeleider van N. Veldhorst, Meertens Instituut.

Jaarverslag 2001

ORGANISATIE

·

Het Nederlandse lied tot 1600, symposium georganiseerd door L.P. Grijp, M.J. de Bruin en G. van de Kamp, STIMU/Festival Oude Muziek/Meertens Instituut, Academiegebouw UU te Utrecht, 01-09-2001 t/m 02-09-2001.

BESTUUR

· · ·

Stichting Camerata Trajectina, voorzitter, vanaf 1986. Nederlands Muziek Instituut, Adviesraad, lid, vanaf 2001. NWO, Pioniers en programma’s, lid, vanaf 2001.

Helsloot, J.I.A. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

·

Helsloot, J. (2001) ‘An element of Christian liturgy? The feast of St Martin in the Netherlands in the 20th century.’ In: P. Post e.a. [ed.] Christian feast and festival. The dynamics of Western liturgy and culture, Peeters, Leuven [enz.], pp. 493-518 (Historische feestcultuur in Nederland). Helsloot, J.I.A. (2001) ‘De opkomst van Sinterklaas als nationaal feest in Nederland. Een schets op grond van twee volkskundevragenlijsten van het Meertens Instituut.’ In: A. Döring [ed.] Faszination Nikolaus. Kult, Brauch, Kommerz, Klartext, Essen, pp. 104-139 (Historische feestcultuur in Nederland).

WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN TIJDSCHRIFT

·

Helsloot, J.I.A. (2001) ‘Halloween in Holland.’ Zeitschrift für Volkskunde 97 (2), 249-253 (Historische feestcultuur in Nederland).

OVERIGE PUBLICATIES

·

Helsloot, J.I.A. (2001) ‘Omgaan met een lokale held – Kees de Tippelaar.’ Tijdschrift Historische Kring Breukelen 16 (1), 4-13 (Historische feestcultuur in Nederland).

Henkes, B. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

·

Henkes, B. (2001) ‘Gedreven door nood of avonturenlust? Mobiliteit en respectabiliteit van jonge, ongehuwde vrouwen in de eerste helft van de twintigste eeuw.’ In: B. Henkes & M. Schrover e.a. [red.] Gaan & Staan. Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis 21, Stichting Beheer IISG, Amsterdam, pp. 123-154 (Volkskundebeoefening in Vlaanderen en Nederland 1918-1945). Henkes, B. (2001) ‘Maids on the move. Images of femininity and European women’s labour migration during the interwar years.’ In: P. Sharpe [ed.] Women, Gender and Labour Migration. Historical and global perspectives,


27

Routledge, London/New York, pp. 224-243 (Volkskundebeoefening in Vlaanderen en Nederland 1918-1945). WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN TIJDSCHRIFT

·

Henkes, B. (2001) ‘Nationale beeldvorming.’ Mozaiek. Interdisciplinair Cultuurwetenschappelijk Tijdschrift 3 (zomer 2001), 4-7. (Volkskundebeoefening in Vlaanderen en Nederland 1918-1945).


·

Henkes, B. & M. Schrover e.a., [red.] (2001) ‘Gaan & Staan. Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis 21’ Stichting Beheer IISG, Amsterdam, 212 p. (Volkskundebeoefening in Vlaanderen en Nederland 1918-1945).

LEZINGEN

· 28 ·

·

Volkstum en ‘Volkstumpolitik’ van de SS in Nederland en Vlaanderen. 48ste Nederlands-Vlaams Historisch Congres, Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, Gent, 26-05-2001 (Volkskundebeoefening in Vlaanderen en Nederland 1918-1945). Silences across disciplines: Folklore Studies, Cultural Studies and History. 7e SIEF-conferentie: Times, Places, Passages. Hongaarse Academie van Wetenschappen, Boedapest, 25-04-2001 (Volkskundebeoefening in Vlaanderen en Nederland 1918-1945). P.J. Meertens, initiatiefnemer van het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging.Terugblik en evaluatie van acht delen Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), Amsterdam, 31-05-2001 (Volkskundebeoefening in Vlaanderen en Nederland 1918-1945).

ONDERWIJS

·

·

· · ·

Onderwijs geschiedenis met nadruk op politieke cultuur, BA/MA, RUG, Instituut voor Geschiedenis, sectie nieuwste geschiedenis, 01-09-2000 t/m 01-09-2002. Het politieke en sociaal-religieuze krachtenveld in de Nederlandse geschiedenis van 1780-1950, RUG, nieuwste geschiedenis, BA, 11/2001 t/m – 03/2002. Nationaliteit en regionaliteit in Nederland, RUG, nieuwste geschiedenis, BA, -11/2001 t/m 03/2002. History of the modern world, RUG, nieuwste geschiedenis, propedeuse, 04/2001 t/m 08/2002. Onvrede met de democratie tijdens het interbellum in Nederland, RUG, nieuwste geschiedenis, BA, 11/2001 t/m 03/2002.

Jaarverslag 2001

BESTUUR

· ·

Stichting tot beheer van de archieven van de CPN, bestuur, lid, vanaf 01-01-1991. NEHA, begeleidingscommissie onderzoek F. de Haan, 10/1999 t/m 10/2002.

REDACTIE

·

Voorzitter, vanaf 6/1997 (lid vanaf 11/1995) redactie Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis.

Kuiper, W.Th.J.M. LEZING

·

Over het afschrijven van Aefgen en Ariadne: transcriptieproblemen in laat 16-eeuwse poëziealbums.Workshop/lezing. Het Nederlandse Lied tot 1600, STIMU/Festival Oude Muziek/Meertens Instituut, Academiegebouw UU, Utrecht, 02-09-2001 (Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600).

REDACTIE

·

Redacteur/columnist (vanaf 1991) Neder-L, elektronisch tijdschrift, verschijnt drie keer per maand, http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/.

Margry, P.J. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

·

·

Margry, P.J. (2001) ‘Een beatus destructor oftewel de bulldozercultus van Padre Pio.’ In: P. Post & L. van Tongeren (red.), Devotioneel ritueel. Heiligen en wonderen, bedevaarten en pelgrimages in verleden en heden. Gooi en Sticht, Kampen, pp. 91-134 Margry, P.J. (2001) ‘Il Giubileo degli Olandesi: gli Olandesi a Roma per l’Anno Santo 2000. Una cronistoria ragionata.’ La Critica Sociologica 138-139 (2001) 168-205 (Moderne devoties ...). Margry, P.J. (2001) ‘Nederland en het Heilig Jaar 2000: verslag en evaluatie.’ Trajecta 10 (2001) 333-352 (Moderne devoties ...).

OVERIGE PUBLICATIES

·

Margry, P.J. (2001) ‘Unesco bedreigt Sinterklaasfeest.’ 06-12-2001, p. 8.

NRC-Handelsblad,

LEZINGEN

· ·

Moderne devoties in Nederland en Italië. Internationale culturele vereniging de ‘Orde van den Princen’, Rome (Italië), 23-01-2001. La terra di nessuno dei devoti. Forme di devozione informale nell’odierna Italia e nei Paesi Bassi. Nederlands Instituut te Rome, Rome (Italië), 29-01-2001.


29

·

·

· ·

30

·

·

De kunst van het pelgrimeren: spiritueel reizen en religieuze ervaringen in de 20e en de 21e eeuw. Euregio Kreis Borken/St. Kunst & Cultuur Overijssel, Symposium Spiritueel reizen vroeger en nu, Euregio Kreis Borken, Ambt Delden, 31-03-2001. New transnational religious cultures: the networks and strategies of deviant devotions in contemporary Europe. 7e SIEF-conferentie:Times, Places, Passages. Hongaarse Academie van Wetenschappen, Boedapest, 24-04-2001 (Moderne devoties ...). Catholic and Ultramontane Representations during the Culture Wars in the Netherlands. Culture Wars in Europe, Saarbrücken, 16-06-2001. Deviante devoties in hedendaags Europa. Etnologische verkenningen aan de rafelrand van de rooms-katholieke kerk. Vrije Universiteit, Amsterdam, 18-06-2001 (Moderne devoties ...). Methodische und analytische Probleme einer Totalinventarisation der Wallfahrtsstätten in den Niederlanden. La geografia dei santuari tra medioevo ed età moderna, Centro per gli studi storici Italo-Germanici/ Istituto Trentino di Cultura, Trento, 31-05-2001. Carolus Magnus en Padre Pio: modellen van heiligheid rond de millenniumwisseling. Heilige gedachtenis, Liturgisch Instituut, Tilburg, 19-12-2001.

BESTUUR

· · · ·

Stichting vrienden Museum Amstelkring Amsterdam, Algemeen bestuur, lid, vanaf 01-6-1996. Stichting Hollandse Historische Reeks, Algemeen Bestuur, lid, vanaf 01-6-1994. Volkskundig Overleg, secretaris, vanaf 01-04-2001. Stichting Onderzoek Cultuur van het Dagelijks Leven, secretaris, vanaf 01-08-2001.

REDACTIE

·

Lid van editorial board (vanaf 2001) Jaarboek Nederlands Openlucht Museum.

Meder, Th. BOEKEN

·

·

Meder,T. (2001) Vertelcultuur in Waterland. De volksverhalen uit de collectie Bakker (ca. 1900). Stichting Beheer IISG, Amsterdam, 573 pp. (Vertelcultuur in Waterland). Meder,T. & T. Dekker & J. van der Kooi (2001). Dizionario delle fiabe e delle favole. Origini, sviluppo, variazioni (Italiaanse vertaling van Van Aladdin tot

Jaarverslag 2001

zwaan kleef aan, 1997). Bruno Mandadori, Milaan, 524 pp. (Verhaalrepertoires en vertelcultuur). WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

·

·

Meder, T. (2001) ‘Inleiding. Moppen verteld op het multiculturele festival Salaam Lombok.’ In: T. Meder [ed.] ‘Er waren een Marokkaan, een Turk en een Nederlander ...’ Volkskundige en taalkundige opstellen over het vertellen van moppen in de multiculturele wijk Lombok, Stichting Beheer IISG, Amsterdam, pp. 1-6 (TCULT). Meder, T. (2001) ‘De Marokkaanse krokodil. Enkele observaties over frequentie, variatie, thematiek en etniciteit.’ In: T. Meder [ed.] ‘Er waren een Marokkaan, een Turk en een Nederlander ...’ Volkskundige en taalkundige opstellen over het vertellen van moppen in de multiculturele wijk Lombok, Stichting Beheer IISG, Amsterdam, pp. 7-29 (TCULT). Meder, T. (2001) ‘Storytelling in Lombok: Narrators, genres, repertoires, and the interethnic exchange of folktales.’ In: A. Hvenekilde & J. Nortier (eds.): Meeting at the Crossroads. Studies of multilingualism and multiculturalism in Oslo and Utrecht. Oslo 2001, p. 11-33.


·

Meder, T. (red.) (2001) ‘Er waren een Marokkaan, een Turk en een Nederlander ...’ Volkskundige en taalkundige opstellen over het vertellen van moppen in de multiculturele wijk Lombok. Stichting Beheer IISG, Amsterdam, 210 pp. (TCULT).

OVERIGE PUBLICATIES

·

Meder,T. (2001) ‘Moppen en het boze oog. Enkele aspecten van mondelinge vertelcultuur op een multi-etnische middelbare school in Lombok en daarbuiten.’ Internet: http://home.planet.nl/~meder/map7/boosoog. html. (TCULT).

LEZINGEN

·

·

·

Wie is er bang voor de boze wolf? Functie en betekenis van ijzingwekkende volksverhalen. Dies van de Rotterdamse studentenvereniging Histartes, Erasmus Universiteit, Rotterdam, 12-02-2001. Zie ook: http:// www.meertens.nl/medewerkers/theo.meder/bozewolf.html (Verhaalrepertoires en vertelcultuur). Viruspaniek. E-mail-lore van Good Times tot Polleke den Hacker. Workshop ‘Vertelcultuur in de Nieuwe Tijd’, Meertens Instituut, Amsterdam, 14-11-2001. Zie ook: http://www.meertens.nl/medewerkers/theo.meder/ viruspaniek.html (Verhaalrepertoires en vertelcultuur). Viruspaniek. E-mail-lore van Good Times tot Polleke den Hacker. STDH,


31

·

Het Internet als Bron, Meertens Instituut, Amsterdam, 16-11-2001 (Verhaalrepertoires en vertelcultuur). ‘There were a Turk, a Moroccan and a Dutchman ...’ Narrative repertoires in the multi-ethnic neighbourhood of Lombok in the Dutch city of Utrecht’, 7e SIEF-conferentie: Times, Places, Passages. Hongaarse Academie van Wetenschappen, Boedapest, 27-04-2001 (TCULT).

ORGANISATIE

·

Het internet als bron, georganiseerd door T. Meder, M. van Oostendorp en A. Verburg, Meertens Instituut te Amsterdam, 16-11-2001.

Ramstedt, M. ONDERWIJS

· 32

Indigenous Spirituality, 11-12-2001.

KUN, BA, Theologische

Faculteit, 06-11-2001 t/m

Roodenburg, H.W. BOEKEN

·

Bremmer, J.N. & H.W. Roodenburg (2001). Gaoxiao: Youmo wenhuashi. Shehin Kexue Wenxian Chubanshe (Chinese vertaling van A Cultural History of Humour from Antiquity to the Present Day, 1997), Peking, 355 pp.

WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

Roodenburg, H.W. (2001) ‘Inzest in der Nachbarschaft. Strategien und Reaktionen in einem ärmeren Viertel Haarlems.’ In: R.-E. Mohrmann [ed.] Städtische Volkskultur im 18. Jahrhundert, Böhlau Verlag, Keulen, Weimar en Wenen, pp. 99-112.


·

Dekker, A.J. & H.W. Roodenburg & G.W.J. Rooijakkers (2001) ‘De symbolische orde van de Nederlandse Etnologie. Een antwoord.’ Oost-Vlaamse Zanten. Tijdschrift voor Volkscultuur in Vlaanderen 76 (2), 165-176.

RECENSIES

·

Roodenburg, H.W. (2001) Recensie van: Andre de Jorio, Gesture in Naples and Gesture in Classical Antiquity, red. Adam Kendon (Bloomington en Indianapolis, 2000). In: Gesture 1, 1, 97-99.

OVERIGE PUBLICATIES

·

Roodenburg, H.W. (2001) ‘Over Goethe, Gorbatsjov en een meisje in de Kanaalstraat. De oude maar onbekende grappen van Nasreddin Hodja.’ In:T. Meder [ed.] ‘Er waren een Marokkaan, een Turk en een Nederlander ...’ Volkskundige en taalkundige opstellen over het vertellen van moppen in de

Jaarverslag 2001

·

multiculturele wijk Lombok, Stichting Beheer IISG, Amsterdam, pp. 43-50. Roodenburg, H.W. (2001) ‘Tussen distantie en betrokkenheid.‘Public folklore’ en de volkskunde in Nederland en Vlaanderen.’ Mores.Tijdschrift voor Volkscultuur in Vlaanderen 2 (1), 5-8. [Ook verschenen in Alledaagse Dingen 11 (1), 5-8]

LEZINGEN

·

·

·

Dutch volkskunde around 1900. Or, Where did painting and mass tourism stop and where did ethnology begin? 7e SIEF-conferentie: Times, Places, Passages. Hongaarse Academie van Wetenschappen, Boedapest, 26-04-2001. De lichamelijke welsprekendheid in de zeventiende-eeuwse Republiek: aspecten en ontwikkelingen.Taal, eer en ethiek in de zestiende en zeventiende eeuw, Katholieke Universiteit Leuven, 31-08-2001. A Self-Effacing Nation: Religion, Ethnicity and the Nation-State in the Nineteenth- and Twentieth-Century Netherlands. Ethnicity and the Social Sciences, Universiteit Antwerpen, 09-05-2001.

PROMOVENDI

·

Begeleider van A. van Meeteren, Erasmus Universiteit Rotterdam.

ONDERWIJS

·

Geschiedenis van interculturele contacten, Katholieke Universiteit Leuven, Geschiedenis, Propedeuse, 01-09-2001 t/m 31-08-2002.

ORGANISATIE

·

Meertenslezingenreeks, georganiseerd door M. van Oostendorp en H.W. Roodenburg, tweemaandelijks, Meertens Instituut, Amsterdam.

BESTUUR

· ·

Meertens-Bianchi Stichting, lid, vanaf 01-01-1990. SIEF (Société Internationale d’Ethnologie et de Folklore, secretaris, 27-04-2001 t/m 27-04-2004.

REDACTIE

· ·

·

Redacteur (vanaf 1992) publicatiereeks Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek, uitgeverij Waanders, Zwolle. Redacteur (vanaf 1997) publicatiereeks Studies in Netherlandish Art and Culture, verschijnt gemiddeld twee keer per jaar, uitgeverij Waanders, Zwolle. Editorial board (vanaf 2001) tijdschrift Gesture, verschijnt twee keer per jaar.


33

Rooijakkers, G.W.J. BOEKEN

·

Rooijakkers, Gerard (2001) Volkskunde. De rituelen van het dagelijks leven. Nederlands Centrum voor Volkscultuur, Utrecht, 100 pp.


·

·

Rooijakkers, G.W.J. (2001) ‘Identity Factory Southeast. European Ethnology between Heritage and Contemporary Art.’ In: Pirjo Korkiakangas & Elina Kiuru [eds.] An adventurer in European Ethnology, Jyväskylä, pp. 166-178. Rooijakkers, G.W.J. (2001) ‘Zinnen van geweld. ‘Traditie’ tussen criminalisering en legitimering in de vroegmoderne tijd.’ In: C. Lis & H. Soly [red.] Tussen dader en slachtoffer. Jongeren en criminaliteit in historisch perspectief, VUB-press, Brussel, pp. 83-100.


34

·

Dekker, A.J. & H. Roodenburg & G.W.J. Rooijakkers (2001) ‘De symbolische orde van de Nederlandse Etnologie. Een antwoord.’ Oostvlaamse Zanten. Tijdschrift voor volkscultuur in Vlaanderen 76 (3), 165-176.


·

Rooijakkers, G.W.J. [ed.] (2001) Kroniek van de Kempen. Register 1-20. Kempen Uitgevers, Eindhoven, 192 pp.

RECENSIES

·

Rooijakkers, G.W.J. (2001) Recensie van: Jules van Beylen, De Antwerpse knots en de Vlaamse garnalenvisserij op de Schelde in Vlaanderen en Zeeland. (Franeker, 1999). In: Volkskunde. Driemaandelijks tijdschrift voor de studie van de volkscultuur. 102, 2, 163-164.

OVERIGE PUBLICATIES

· ·

·

Rooijakkers, Gerard (2001) ‘Brigida van Bavel.’ De Bazuin. Opinieblad voor geloof en samenleving, cultuur en spiritualiteit 84 (4), 16-17. Rooijakkers, Gerard (2001) ‘Dommeltuinen en Spaanse migranten. Het Cultuurhistorisch Manifest in de praktijk.’ Noordbrabants Historisch Nieuwsblad 15 (1), 1-11. Rooijakkers, Gerard (2001) ‘Sunsation. Een zonnewende in Lelystad.’ De Bazuin. Opinieblad voor geloof en samenleving, cultuur en spiritualiteit 84 (14), 16-17.

➛ ‘De rituelen van het dagelijks leven.’ Aankondigingsposter voor de colleges Nederlandse Etnologie aan de UVA.

Jaarverslag 2001

35

LEZINGEN

· · · ·

· · 36 · · ·

· ·

·

·

· · ·

Lieve Valentijn.Valentijnsdag als (nieuwe) traditie: the local and the global. Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, 14-02-2001. Snackbar Van Gogh. Symposium ‘Hoog verheven - laag bij de gronds’, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, 02-03-2001. Op zoek naar authenticiteit: het platteland als cultureel erfgoed. Milieu Educatiecentrum, Eindhoven, 15-03-2001. Cultureel erfgoed in theorie en praktijk. Over een hedendaagse presentatie van het cultureel erfgoed, Cultuurcentrum Belgica & Stedelijke Musea, Dendermonde, 19-03-2001. De beeldlore van volksprenten.Van Miniatuur tot film. Beeldmateriaal als bron voor het historisch onderzoek, Universiteit Antwerpen, 24-03-2001. Anno Santo 2000: instrumentalizing the past in the Vatican. 7e SIEF-conferentie: Times, Places, Passages. Hongaarse Academie van Wetenschappen, Boedapest, 24-04-2001. Religie als heilig spel. Achelse Kluis, Achel, 14-05-2001. Vreemd, zo’n eigen museum. Integratie van kunst en geschiedenis in het Rijksmuseum, Rijksmuseum, Amsterdam, 18-05-2001. Zwarte folklore in Brabant. Volksgerichten in de plattelandssamenleving. Stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening, ‘s-Hertogenbosch, 21-05-2001. Anno Santo 2000: het heilig jaar en de Vaticaanse archieven. Heemkundige studiekring, Eindhoven, 31-05-2001. De culturele biografie van Noord-Brabant. Symposium Erfgoed spreekt. Omtrent een culturele biografie van de regio, Provinciaal Centrum Cultureel Erfgoed, Tongeren, 20-06-2001. Ethnofiction.The representation of European Ethnology in a Great Dutch Novel: Het Bureau of J.J. Voskuil. Ludwig-Uhland Institüt für Empirische Kulturwissenschaft, Tübingen, 28-06-2001. Ein niederländische Erfolgsroman und die Volkskunde. Het Bureau von J.J. Voskuil. Institüt für Kulturanthropologie/Volkskunde der Johannes Gutenberg-Universität, Mainz, 04-07-2001. Nieuwe ontwikkelingen en tendenzen in het Nederlandse museumbestel. Ministerie van OC&W, Zoetermeer, 11-09-2001. Van de kaart. Cultureel erfgoed als confrontatie. Oratie, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, 13-09-2001. Mindscapes: the cultural biography of landscape in a complex world. 33. DGV-Kongress ‘Komplexe Welt. Kulturelle Ordnungssysteme als Orien-

Jaarverslag 2001

· ·

·

· · · ·

· ·

·

·

tierung’, Deutsche Gesellschaft für Volkskunde, Jena, 27-09-2001. Wat is er aan de hand met het Brabantse land? Meierijsche museumboerderij, Bernheze, 05-10-2001. De plattelandsziel: pastorale puurheid. ‘Het platteland als locus van authenticiteit’. Workshop/lezing. Symposium ‘Ons eigen Arcadië’, Vereniging Geschiedenis Beeld en Geluid, Amsterdam, 02-11-2001. De schaal van de vrije tijd: de paradoxale tegenbeweging. ‘De schaal van de vrije tijd. Congres over verschuivende schaalniveau’s’, Vereniging voor de vrijetijdssector, Rotterdam, 07-11-2001. Een nieuwe legitimiteit voor kleine musea? Jubileumviering Reinwardt Academie Amsterdam, Reinwardt Academie, Amsterdam, 16-11-2001. Schaalvergroting: tot (w)elke prijs? Contactdag GOC, Gelders Oudheidkundig Contact, Nijmegen, 17-11-2001. Migrants and the Cultural Biography of a Region. Management of Cultural Heritage in Europe, Vlaamse Gemeenschap, Antwerpen, 19-11-2001. De culturele biografie van de stad: relaties tussen kunst, cultuur en technologie. Afscheidssymposium Ab Hofstee, Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Gemeente Eindhoven, Eindhoven, 23-11-2001. ‘Things’. ‘The Future of the Religious Past: elements and forms of faith for the 21st century, NWO, Den Haag, 01-11-2001. Historisch besef in een multiculturele samenleving. Nationale Geschiedenisdag, Koninklijk Historisch Genootschap & Nederlands Centrum voor Volkscultuur, Tilburg, 24-11-2001. Volkenkunde - antropologie - etnologie en de museale representatie. Museumdebat: Zijn er nog volkenkundige musea in Nederland?, Antropologische Beroepsvereniging CA/SNWS, Arnhem, 01-12-2001. Uit volle borst terug in de tijd. Het Brabantse volkslied: folklore en identiteit, Theater De Vorst, Tilburg, 09-12-2001.

PROMOVENDI

·

Begeleider van S. Reijnders, Centrum voor Populaire Cultuur (UVA). Promotor van E.M. Efting Dijkstra, Meertens Instituut.

ONDERWIJS

· ·

Algemene inleiding in de Nederlandse Etnologie, Meertens Instituut/UVA, 03-04-2001 t/m 12-06-2001. Streetwise.Volkscultuur van de straat, Meertens Instituut/UVA, 05-04-2001 t/m 12-07-2001.

BESTUUR

·

Stichting Brabants Fotoarchief, bestuur, voorzitter, vanaf 01-03-1998.


37

REDACTIE

· · · · ·

Editorial board (vanaf 1995) Jaarboek Nederlands Openluchtmuseum. Redacteur (vanaf 1986) tijdschrift Noordbrabants Historisch Nieuwsblad, verschijnt tweemaandelijks. Redacteur (vanaf 1994) tijdschrift Bijdragen tot de Geschiedenis, verschijnt twee keer per jaar. Editorial board (vanaf 1996) tijdschrift Oostvlaamse Zanten.Tijdschrift voor volkscultuur in Vlaanderen, verschijnt om het kwartaal. Editorial board (vanaf 2000) tijdschrift De Bazuin. Opinieblad voor geloof en samenleving, cultuur en spiritualiteit, verschijnt tweewekelijks.

Veldhorst, N.H.H. LEZINGEN

38

·

·

·

Beloved Rituals. Sacrificial Ceremonies and Music in Dutch Renaissance Drama. Liturgy, Magic and Ritual in Early Modern Music Theater, University of Turku, Turku (Finland), 10-09-2001 (Muziek op het Nederlands toneel van de zeventiende eeuw). Geliefde Rituelen. Muzikale offerplechtigheden in het Nederlands Renaissancetoneel. Amsterdams Centrum voor de Gouden Eeuw, Lezingencyclus, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, 06-12-2001 (Muziek op het Nederlands toneel van de zeventiende eeuw). Tussen Aanrecht en Katheder. Dameslezing bij het 185-jarig bestaan van Diversa Sed Una. Jubileum Diversa Sed Una (literaire vereniging uit Dordrecht), Utrecht, 22-09-2001 (Muziek op het Nederlands toneel van de zeventiende eeuw).

ONDERWIJS

·

Renaissance Letterkunde, VU, Vakgroep Neerlandistiek, BA, 10/2001 t/m 12/2001.

Wijers, C.L.J. BESTUUR

· · ·

Stichting Brieven aan de Toekomst, Algemeen bestuur, lid, vanaf 09-11-1999 tot 9/2001. Euregionale Contactgroep Maas-Rijn, lid, vanaf 25-7-1996 tot 9/2001. Volkskundig Overleg, bestuur, lid, van 1/1997 tot 9/2001.

Jaarverslag 2001

Zuijlen, M.L.C. van OVERIGE PUBLICATIES

·

Zuijlen, M.L.C. van. (2001) [Bijdrage Nederlandse titels]. In: R. Alsheimer [ed.] Internationale Volkskundliche Bibliographie für das Jahr 1998, Habelt, Bonn, (Internationale Volkskundliche Bibliographie (IVB)).

39

Van Aladdin tot zwaan kleef aan (Meder, Dekker en Kooi, 1997) en A Cultural History of Humour from Antiquity to the Present Day (Roodenburg, 1997) verschenen in 2001 in vertaling, respectievelijk in het Italiaans en in het Chinees.


Onderzoeksgroep Variatielinguïstiek

40

Het jaar 2001 liet aan de ene kant een consolidatie zien van het werk van de onderzoeksgroep variatielinguïstiek, in die zin dat het werk aan enkele grote projecten werd voortgezet (MAND, SAND -Syntactische Atlas van Nederlandse Dialecten -), dan wel afgerond (TCULT). Aan de andere kant werden enkele nieuwe onderzoekslijnen ingezet. Globaal zijn er twee belangrijke stromen van taalkundig onderzoek op het Meertens Instituut. In toenemende mate richten Variatielinguïsten van het Instituut zich op ontwikkelingen op het gebied van taalvariatie in de hedendaagse samenleving. Daarnaast is een tak van onderzoek gericht op geografische en grammaticatheoretische aspecten van de meer traditionele dialectvariatie. Vrijwel alle onderzoekers binnen de groep verdelen hun aandacht over de twee stromen, die dan ook in samenhang worden bestudeerd.Tegelijkertijd is er een verheugende ontwikkeling van steeds meer multi- en interdisciplinaire samenwerking binnen de groep. Een deel van het taalkundig onderzoek op het Meertens Instituut wordt verricht binnen de drie grote projecten TCULT, SAND en MAND. Binnen het project MAND werd toegewerkt naar de eindpublicatie, waarvan het eerste deel vermoedelijk in 2002 zal verschijnen. In het SAND-project werd het veldwerk voorbereid en voor een belangrijk deel uitgevoerd. Onderzoekers van de groep variatielinguïstiek droegen ook bij aan verschillende TCULT-publicaties. Behalve taalkundeonderzoek wordt er in de onderzoeksgroep ook naamkundeonderzoek verricht. De start, per september, van het promotieproject Urbane toponiemen was een belangrijke verrijking van de naamkundige activiteiten op het Instituut. Hierdoor is het toponymisch onderzoek weer vertegenwoordigd in Nederland. Met het TCULT-onderzoek naar voornamen van Turken en Marokkanen en het project De invloed van idolen op de voornaamgeving (gestart in 2001) is de band van Naamkunde met Etnologie versterkt. De Nederlandse dialectendag die op 17 maart 2001 te Bilzen werd gehouden, stond dit jaar in het teken van de familienamen. Een belangrijk moment voor de externe communicatie was de programmatische oratie ‘Tegengestelde krachten in Taal’ van Hans Bennis op 13 september, waarmee hij het bijzonder hoogleraarschap in de Taalvariatie binnen het Nederlands aan de UVA aanvaardde. Daarin zette hij enkele algemene wetenschappelijke lijnen uit, waarlangs het onderzoek van de onderzoeksgroep zich hoofdzakelijk beweegt. Andere onderzoekers van de groep heb-

Jaarverslag 2001

ben de resultaten verder uitgedragen op verschillende binnen- en buitenlandse congressen en symposia. Onderzoekers van het Instituut waren ook betrokken bij de organisatie van verschillende workshops en symposia, bijvoorbeeld: de workshop Microvariation in the Syntax of Auxiliaries in Leuven (in samenwerking met de Universiteit Leiden en de Societas Linguistica Europaea), het symposium Taal of tongval?, over de relatie tussen taalwetenschap en streektaalbeleid (in samenwerking met de Nederlandse Taalunie) en de studiedag over Internet als bron (in samenwerking met de onderzoeksgroep Nederlandse Etnologie en de STDH). Ook heeft de groep bijgedragen aan academisch onderwijs aan doctorale en postdoctorale studenten van onder meer de universiteiten van Leiden, Amsterdam en Leuven. In de interne structuur van de onderzoeksgroep veranderden er een aantal zaken. Op 1 oktober werden de onderzoeksmedewerkers, Boudewijn van den Berg en Leendert Brouwer, formeel deel van de onderzoeksgroep, en werd het onderzoeksgroepsleiderschap overgedragen van Marc van Oostendorp op Willy Jongenburger.Tamar Israël beëindigde haar medewerking aan het SAND-project; ze werd opgevolgd door Margreet van der Ham. In de verslagperiode ving prof. dr. Piet van Reenen een gastonderzoekerschap aan in het kader van het MAND-project. Behalve vergaderingen over bestuurlijke en formele kwesties organiseert de onderzoeksgroep maandelijks een lunchbespreking, waarbij een van de onderzoekers verslag doet van lopend onderzoek.

Onderzoeksprojecten Fonologische variatie Dialectal phonology: Cliticization in Brabant dialects (1995-2001) Promotieonderzoek voornamelijk gericht op de analyse van de woordstructuur van het Tilburgs. Aandacht gaat onder andere uit naar de weerspiegeling van morfologische structuur in fonologische structuur.Theoretisch kader is Government Phonology. Resultaten in 2001: volledige eerste versie van het proefschrift. Medewerker: F.H.C. Swets.

Onderzoek Variatielinguïstiek

41

Fonologische variatie van Nederlandse dialecten (2000-2005) Het onderzoek strekt zich uit tot segmentele variatie binnen het Nederlandse taalgebied. De nadruk ligt enerzijds op de bijdrage die de studie van deze variatie kan leveren in het inzicht in segmentele representatie en anderzijds op een verruiming en verscherping van het concept ‘dialectafstand’. Resultaten in 2001: 5 artikelen, 11 overige publicaties, 7 lezingen. Medewerker: M. van Oostendorp.

Morfologische variatie

42

Dialectal morphology and phonology: Inflection and sound system (2000-2005) Onderzoek naar de variatie en verspreiding van morfologische verschijnselen op dialectniveau en naar de rol van fonologische verschijnselen in de morfologie. Het onderzoek is gerelateerd aan het MAND-project. Resultaten in 2001: 1 artikel, 1 lezing. Medewerker: A.C.M. Goeman. Morfologische Atlas van Nederlandse Dialecten - MAND - (1995-2004) Project in samenwerking met de Vrije Universiteit en Universiteit Antwerpen. Doel van dit project is de productie van een atlas die de variatie van morfologische verschijnselen in de Nederlandse dialecten bestrijkt, op basis van veldwerkmateriaal (GTP-data) voorzien van wetenschappelijk commentaar. Deel 1: meervoudsvorming en verkleinwoorden; Deel 2: genus, adjectiefflectie en comparatie; Deel 3: het werkwoord met stammen en uitgangen. Resultaten in 2001: analyse voor en productie van 150 kaarten van het verkleinwoord; uitbreiding en verbetering MAND- en Kloeke-applicatie. Medewerkers: A.C.M. Goeman (projectleider), B.L. van den Berg, G. de Schutter (Universiteit Antwerpen), P. van Reenen (Vrije Universiteit Amsterdam).

Syntactische variatie Agreementrelaties (2001-2005) Het verschijnsel ‘agreement’ is een centraal object binnen de theoretische taalkunde. Bekend is dat agreementrelaties, zoals congruentie tus-

Jaarverslag 2001

sen subject en persoonsvorm of tussen nomen en adjectief, een grote mate van variatie vertonen. Doel van dit project is inzicht te verkrijgen in de mate en de aard van variatie op dit terrein en de theoretische consequenties daarvan. Resultaten in 2001: 1 artikel, 1 lezing. Medewerker: H.J. Bennis (projectleider/uitvoerder).

43

‘AapJE’. Voorbeeld van een dialectkaart over verkleinwoorden op basis van audiomateriaal uit de collecties van het Meertens Instituut (Goeman-Taeldemanproject). De veldwerkopnames dienen als bron voor de MAND, een atlas over woordbouw in Nederlandse dialecten. In het eerste deel zullen meervouden en verkleinwoorden worden behandeld.


Etnisch Nederlands (1999-2001) Project in samenwerking met de Universiteit Utrecht. Medegefinancierd door NWO. Onderzoek naar syntactische verschijnselen in het Nederlands van allochtone jongeren die zijn geboren en getogen in de wijk Lombok/Transvaal in Utrecht. Resultaten in 2001: 1 artikel. Schrijven van Nederlandstalige bijdrage TCULTeindpublicatie. Medewerker: L.M.E.A. Cornips. Deelproject van ‘TCULT’.

44

Methodologie en veldwerk (2000-2003) Ontwikkelen methodologie schriftelijke en mondelinge vragenlijsten SANDproject, en opzet veldwerk. Resultaten in 2001: 2 artikelen, 1 lezing. Medewerkers: L.M.E.A. Cornips (coördinator), W. Jongenburger. Deelproject van ‘Syntactische Atlas van Nederlandse Dialecten (SAND)’. Microvariation in the Syntax of ONE insertion (2001-2002) Project in samenwerking met de Katholieke Universiteit Brabant. Beschrijving en analyse van (variatie in) de syntactische eigenschappen van de constructie “Jij bent ook een rare een” in het Engels, Fries, Gronings, Noord-Brabants en Noors. Resultaten in 2001: 18 telefonische interviews van 30 vragen elk, 1 lezing. Medewerkers: L.C.J. Barbiers (projectleider), M. Greijmans (Katholieke Universiteit Tilburg (KUB)). Deelproject van ‘Syntactische Atlas van Nederlandse Dialecten (SAND)’. De rechterperiferie van de zin (2000-2005) Onderzoek naar extrapositie, meer in het bijzonder naar asymmetrieën in de distributie van syntactische categorieën aan de rechterkant van de zin, met name in het Nederlands, Engels en Duits. Resultaten in 2001: 1 artikel. Medewerker: L.C.J. Barbiers (projectleider/uitvoerder). Regional Dialect research: Limburg (2000-2005) Onderzoek gericht op syntactische variatie en verandering. Datief, medium, passief en reflexieve constructies in de Limburgse dialecten en het regionale Nederlands; parameters and sociale distributie; comparatief

Jaarverslag 2001

onderzoek Romaans. Resultaten in 2001: 2 lezingen. Medewerker: L.M.E.A. Cornips. Sociolinguïstisch en syntactisch onderzoek naar Regionale taalvariëteiten: het Heerlens Nederlands en South Armagh Engels (1998-2003) Medegefinancierd door British Council en NWO (reisbeurzen). Dit syntactisch onderzoek richt zich op taalverandering als gevolg van taalcontact. Onderzoek naar grammaticale convergentie en divergentie in Heerlens Nederlands en South Armagh Engels en de betreffende standaardtalen. Resultaten in 2001: 2 lezingen. Gastonderzoekerschap van Leonie Cornips (januari 2001) op University of Newcastle-upon-Tyne. Medewerkers: L.M.E.A. Cornips (coördinator), K. Corrigan (coördinator, University of Newcastle). Deelproject van ‘Dialect research: Limburg’.

Syntaxiskenmerken van de taal uit de streek rondom Coevorden worden op band vastgelegd uit de mond van een van de vele vrijwilligers die medewerking verlenen aan het SAND-project. In het SAND-project worden dialectsprekers geïnterviewd door dialectsprekers (mensen die gewoon zijn om zich in hetzelfde dialect uit te drukken als de geïnterviewde). Deze interviewtechniek is speciaal ontworpen met het doel om zo betrouwbaar mogelijk materiaal te verkrijgen.


45

46

Syntactische Atlas van Nederlandse Dialecten - SAND - (2000-2003) Project in samenwerking met de Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam, Universiteit Antwerpen en Rijksuniversiteit Gent. Medegefinancierd door VNC. Verzamelen, in kaar t brengen en analyseren van syntactische variatie in het Nederlandse taalgebied op basis van theoretische vraagstelling. Dataverzameling d.m.v. schriftelijke enquête (367 meetpunten) en mondelinge enquête (250 meetpunten). Doel: database met spraakmateriaal, getranscribeerd en verrijkt met taalkundige informatie. Deze database is bestemd voor verder taalkundig onderzoek en voor het genereren van kaar ten. Resultaten in 2001: 128 mondelinge interviews (à 2 x 2 uur), 49 transcripten, 3 publicaties, 11 lezingen; 5 documenten: Woordsoor tetikettering, Bevindingen getrapte vragenlijst, Transcriptieprotocol, SAND -veldwerkershandleiding, Mondelinge vragenlijst. Medewerkers: L.C .J. Barbiers (projectleider), M.H. van der Ham (coördinator/uitvoerder), S. van der Kleij (coördinator/uitvoerder), H.J. Bennis, L.M.E.A. Cornips (methodoloog), J. van Craenenbroeck (Universiteit Leiden), V. van den Heede (Rijksuniversiteit Gent), M.M. Jansen, W. Jongenburger (methodoloog), M. van Koppen (Universiteit Leiden), A. Neuckermans (Universiteit Antwerpen), G. de Vogelaer (Rijksuniversiteit Gent), H. Wolf (Fr yske Akademy), H. Zeijlstra (Universiteit van Amsterdam). Syntax of Modality (2001-2005) Onderzoek naar de syntactische representatie van de semantische ambiguïteit van modale hulpwerkwoorden. Medewerker: L.C.J. Barbiers. Verbale complexen in het Nederlands van allochtone kinderen in een monolinguale en meertalige omgeving (1998-2002) Project in samenwerking met de Universiteit Utrecht. Onderzoek naar de wijze van ontstaan, de verspreiding en de interne structuur van verbale complexen in het Nederlands als gevolg van taalcontact.Twee doelgroepen zijn relevant: tweetalige kinderen tussen de drie en twaalf jaar oud en tweetalige jonge volwassenen uit etnische minderheidsgroepen. Resultaten in 2001: 2 lezingen; 2 stageverslagen.

Jaarverslag 2001

Medewerkers: L.M.E.A. Cornips (coördinator), Margreet van der Ham (Universiteit Utrecht), Janneke Peet (Universiteit Utrecht), Alies Maclean (Universiteit Utrecht). Deelproject van ‘TCULT’.

Naamkunde Achtergronden van moderne voornaamgeving (2000-2005) In dit project worden allerlei aspecten onderzocht die een rol spelen bij de hedendaagse naamgeving, zoals de esthetische kenmerken van voornamen (spelling, klank), het image van namen, sekse-specifieke kenmerken, de internationaliseringstendens, motieven bij de naamkeuze en de invloed van idolen. Resultaten in 2001: zie ‘Motieven bij de voornaamgeving’. Medewerker: D. Gerritzen (coördinator/uitvoerder). Frequente voornamen in de wereld (2000-2002) Project in samenwerking met Enzo Caffarelli (redacteur van Rivista Italiana di Onomastica). Doel van dit project is het samenstellen van een becommentarieerd overzicht van frequente voornamen in de wereld. De looptijd van het project is verlengd; het zal in de eerste helft van 2002 voltooid. Resultaten in 2001: 18 bijdragen over frequente voornamen, per land of bevolkingsgroep (bijvoorbeeld etnische minderheden), 2 samenvattende beschouwingen (Germaanstalige landen en Oost-Europa). Medewerker: D. Gerritzen. De invloed van idolen op de naamgeving (2001-2004) Project in samenwerking met de Katholieke Universiteit Brabant. Hoewel slechts een klein deel van de ouders zich bij de naamkeuze laat inspireren door een idool, vormt deze inspiratiebron een fascinerend aspect van de naamgeving. Wat beweegt ouders hun kind te vernoemen naar een idool? Welke rol speelt het idool in het leven van de ouders? Ligt er een wens van gelijkenis tussen idool en kind in verscholen? Hoe vaak betreft het namen die men algemeen associeert met het idool? Het project maakt onderdeel uit van het onderzoek ‘Heiligen: cultus en devotie’ van prof. dr. Paul Post binnen het landelijk onderzoekprogramma


47

Liturgiewetenschap. Resultaten in 2001: beschrijven van de onderzoeksopzet. Medewerker: D. Gerritzen (projectleider/uitvoerder). Deelproject van ‘Motieven bij de voornaamgeving’.

48

Motieven bij de voornaamgeving (2001-2004) Aan de hand van een uitgebreide vragenlijst, ingevuld door circa 2000 ouders, wordt onderzoek gedaan naar onder meer de inspiratiebronnen en de esthetische normen bij de naamkeuze, het belang van familierelaties voor de vernoemingstraditie en de invloed van allerlei persoonskenmerken op de namenvoorkeur (bijvoorbeeld leeftijd, opleiding, religie, levensstijl). Resultaten in 2001: beschrijven van de onderzoeksopzet en ontwerpen van de vragenlijst. Medewerker: D. Gerritzen. Deelproject van ‘Achtergronden van moderne voornaamgeving’. Naamgeving bij allochtonen (1999-2001) Onderzocht is of er bij Turken en Marokkanen in Nederland sprake is van integratie in de voornaamgeving. Daarnaast is op basis van interviews een beeld geschetst van de achtergrond van de naamgeving, met aandacht voor factoren als vernoeming naar familieleden, de rol van religie en de betekenis van de naam. Resultaten in 2001: afronding van de bijdrage (gebaseerd op gegevens van de Sociale Verzekeringsbank) aan de eindpublicatie Een buurt in beweging. Talen en Culturen in het Utrechtse Lombok en Transvaal. Interviews met wijkbewoners. Analyse van data verkregen via schriftelijke vragen aan scholieren van het De Bruijne Lyceum te Utrecht. Medewerker: D. Gerritzen (projectleider/uitvoerder). Deelproject van ‘TCULT’. Urbane toponiemen. Een onderzoek naar moderne straatnamen en bedrijfsnamen vanuit taalkundig en sociologisch perspectief (2001-2006) Analyse en beschrijving van straatnamen (1950-2000) en bedrijfsnamen vanuit taalkundig en sociologisch/etnologisch perspectief. Aandachtspunten: morfologische structuur, semantiek, regionale verscheidenheid, dialectinvloed, invloed van straatnamen op andere urbane toponiemen, motivatie van naamkeuze, gemeentebeleid en naamperceptie.

Jaarverslag 2001

Resultaten in 2001: literatuurstudie naamkunde en straatnaamgeving. Medewerkers: R. Boerrigter, D. Gerritzen (begeleider). Voornamen in de Historische Steekproef Nederland (2001-2005) Onderzoek naar de voornamen zoals die geregistreerd worden bij het project Historische Steekproef Nederland (IISG). Resultaten in 2001: onderzoek naar de voornamen en patroniemen in Friesland. 1 lezing. Bewerking van de lezing tot artikel voor ‘It Beaken’. Medewerker: D. Gerritzen (projectleider/uitvoerder). The Locus of Spelling Variation in Dutch First Names (2000-2001) Onderzoek naar mogelijke voorkeur voor een spellingaanpassing aan het woordeinde van voornamen (als bij ‘gewone’ woorden). Het project werd in 2000 reeds afgerond. Medewerkers: D. Gerritzen, M. van Oostendorp, A. Neijt.

Overige projecten Dialecticiteit in Nederland (1997-2005) Wie zijn de dialectsprekers in Nederland? Project in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek. Met een interval van vijf jaar wordt onderzoek uitgevoerd onder een representatieve steekproef van 5000 respondenten naar de mate van dialectgebruik. Tot de verzamelde gegevens behoren onder meer: effecten van regio (mate van stedelijkheid), leeftijd, sociaal-economische status en geslacht. Resultaten in 2001: gastredacteurschap themanummer tijdschrift International Journal of the Sociology of Language. Medewerker: W. Jongenburger. Haags (2001) Onderzoek in samenwerking met Michael Elias naar varianten van het Haags, uitmondend in een boek voor een taalkundig geïnteresseerd publiek. Vanuit een sociolinguïstisch en etnologisch perspectief zijn achtereenvolgens de fonologische, morfologische, syntactische en pragmatische verschijnselen van het Haags behandeld, met de sociale varianten en de huidige sociale functies. Ook de geschiedenis van het Haags en de Haagse woordenschat passeren de revue.


49

Eindresultaten: voltooiing boek. Medewerkers: A.C.M. Goeman, Michael Elias (coördinator). Deelproject van ‘Dialectal morphology and phonology: Inflection and sound system’.

50

Jongerentaal en straattaal (2001-2005) Doel van het project is om straattaal zowel taalkundig als antropologisch gezien in kaart te brengen, op basis van onderzoek naar de taalkundige diversiteit van jongeren met een verschillende etnische achtergrond in de grote steden in Nederland. Resultaten in 2001: 1 lezing; 1 artikel. Zie ook resultaten van het deelproject ‘Straattaal en (groeps)identiteit in meertalig en multi-etnisch Amsterdam’. Medewerkers: L.M.E.A. Cornips (projectleider), J. van den Braak (OIO), C. Reinen (KUN). Straattaal en (groeps)identiteit in meertalig en multi-etnisch Amsterdam (20012005) Contact tussen jongeren met een verschillende etnische achtergrond in de grote steden in Nederland vormt een nieuwe, nauwelijks onderzochte bron van taalkundige diversiteit. Doel van het promotieproject is het geven van zowel een taalkundige als een etnografische beschrijving van straattaal. Wat is straattaal en hoe - of in hoeverre - verhoudt deze zich tot identiteit in de ervaringen van jongeren in multi-etnisch Amsterdam? Resultaten in 2001: 2 lezingen. Medewerkers: J. van den Braak, L.M.E.A. Cornips (begeleider), H.J. Bennis (promotor). Deelproject van ‘Jongerentaal en straattaal’. Taalattitudes in de multiculturele samenleving (1998-2001) Onderzoek naar onderlinge attitudes en beeldvorming van verschillende etnische groepen in de multiculturele samenleving. Eindresultaten: 2 lezingen, 1 artikel in wetenschappelijk tijdschrift, afronding bijdrage aan de TCULT-eindpublicatie. Medewerker: W. Jongenburger (projectleider/uitvoerder). Deelproject van’TCULT’. Taal en identiteit op de Waddeneilanden (2001-2006) Promotieonderzoek waarin de processen van dialectverlies en dialect-

Jaarverslag 2001

behoud worden onderzocht, op de Nederlandse Waddeneilanden Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Onderzocht wordt de kwaliteit van het dialect op deze eilanden, de invloed van het Nederlands en het Fries, attitudes van de eilandbewoners tegenover de omringende standaardtalen, en de manier waarop men zich actief inzet voor het dialect. Resultaten in 2001: 4 lezingen. Medewerkers: M.M. Jansen, M. van Oostendorp (begeleider), H.J. Bennis (promotor). Deelproject van ‘Dialectrenaissance’. Woordenboeken van de Vlaamse, Brabantse en Limburgse Dialecten (WVD, WBD, WLD) (1997-2002) Redactionele medewerking aan de Flora-afleveringen van de Woordenboeken van de Vlaamse, Brabantse en Limburgse Dialecten (WVD, WBD, WLD) van de Universiteit Gent en de Katholieke Universiteit Nijmegen, te verschijnen in 2002. Resultaten in 2001: afsluiting materiaal- en bronnentoelevering. Medewerker: H.T.J.M. Brok.

Onderzoekers Barbiers, L.C.J. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

·

Barbiers, S. (2001) ‘Is vreemd genoeg genoeg?.’ In: B. Dongelmans & J. Lalleman & O. Praamstra [red.] Kerven in een rots. Opstellen over Nederlandse taalkunde, letterkunde en cultuur, aangeboden aan Jan W. de Vries bij zijn afscheid als hoogleraar Dutch Studies aan de Universiteit Leiden, Stichting Neerlandistiek Leiden, Leiden, pp. 15-28. Barbiers, S. (2001) ‘Fronting in imperative clauses.’ In: W. van der Wurff [ed.] Imperative clauses in generative grammar, Universiteit Leiden, Leiden, pp. 1-17.


·

Barbiers, S (2001) ‘Adjectieven voor taalkundigen.’ Nederlandse Taalkunde 6 (2), 133-148.

Onderzoekers Variatielinguïstiek

51

LEZINGEN

· ·

·

· · 52

· ·

Auxiliary genoeg ‘enough’. Taalkunde-in-Nederland (TIN-)dag, Universiteit Utrecht, 03-02-2001. Syntactic Microvariation in Flanders and the Netherlands. Staff seminar Grammaticamodellen, Katholieke Universiteit Tilburg (KUB), Tilburg, 17-10-2001 (SAND). Deriving speaker-oriented evaluative adverbs in Dutch: -erwijs, -weg, genoeg. Third Mediterranean Meeting on Morphology, Universitat Pompeu Fabra, Barcelona, 21-09-2001. Fronting in imperative clauses. Imperative clauses in generative grammar, Universiteit Leiden, Leiden, 26-06-2001 (SAND). Taal: aangeboren of aangeleerd? Vereniging van Gereformeerde Studenten Delft, Delft, 17-11-2001. The SAND-project. Workshop Dialect Syntax in the Westgermania, Universität Freiburg, Freiburg, 29-11-2001 (SAND). N-ellipsis, A-Agreement and pronominalization.Workshop Dialect Syntax in the Westgermania, Universität Freiburg, Freiburg, 30-11-2001 (SAND).

ORGANISATIE

·

·

Imperatives and functional projections. A workshop for Frits Beukema, georganiseerd door S. Barbiers en W. van der Wurff, Universiteit Leiden, 26-06-2001. Microvariation in the syntax of auxiliaries, georganiseerd door S. Barbiers, L. Cornips en R. Sybesma, Universiteit Leuven, 30-08-2001.

PROMOVENDI

· · · ·

Co-promotor/begeleider van J. van Craenenbroeck, Universiteit Leiden. Co-promotor/begeleider van A. Elordieta, Universiteit Leiden. Co-promotor/begeleider van A. IJbema, Universiteit Leiden. Co-promotor/begeleider van M. van Koppen, Universiteit Leiden.

ONDERWIJS

· ·

De Zin, Universiteit Leiden, Nederlandse Taal en Cultuur, BA, 01-02-2000 t/m 24-02-2001. Syntax, ULCL Universiteit Leiden, Post-doc PhD, 11-09-2001 t/m 04-12-2001.

REDACTIE

·

Redactiesecretaris (voor Nederland, vanaf 11/2000) tijdschrift Taal en Tongval, verschijnt twee keer per jaar.

Jaarverslag 2001

Bennis, H.J. BOEKEN

·

Bennis, H.J. (2001) Tegengestelde krachten in taal.Vossiuspers, Amsterdam, 34 p.


· ·

·

Bennis, H.J. (2001) ‘Alweer wat voor (een).’ In: B. Dongelmans & J. Lalleman & O. Praamstra [red.] Kerven in een rots, SNL, Leiden, pp. 29-37. Bennis, H.J. (2001) “Lopen twee mannen in de Damstraat. Zegt die Turk tegen die Marokkaan ...’V1: de plaats van het werkwoord in het Lombokse moppencorpus.’ In: T. Meder [ed.] ‘Er waren een Marokkaan, een Turk en een Nederlander ...’ Volkskundige en taalkundige opstellen over het vertellen van moppen in de multiculturele wijk Lombok, Stichting beheer IISG, Amsterdam, pp. 103-114 (TCULT). Bennis, H.J. (2001) ‘Featuring the subject in Dutch Imperatives.’ In: W. van der Wurff [ed.] Imperative Clauses in Generative Grammar, Leiden, pp. 19-37 (Agreementrelaties).

OVERIGE PUBLICATIES

·

Bennis, H.J. & G. Extra & P. Muysken e.a. (2001) ‘Het multiculturele voordeel: Meertaligheid als uitgangspunt.’ Tijdschrift voor Docenten aan (Jong) Volwassen Anderstaligen 19 (113), 14-15 (TCULT).

LEZINGEN

· · · · ·

Agree, pro and imperatives.Workshop on Agreement, Universiteit Utrecht, 31-08-2001 (Agreementrelaties). Tegengestelde krachten in taal. Oratie, Universiteit van Amsterdam, 13-09-2001. Microvariatie en relatiefzinnen in het Nederlands. Lezingenreeks leerstoelgroep Nederlandse Taalkunde, Universiteit van Amsterdam, 23-11-2001. The battle between W and D in relative clauses.Workshop Dialect Syntax, Universiteit Freiburg, 30-11-2001 (SAND). Bestaat het Nederlands? En zo ja, hoe lang nog? Lezingen ITS, Universiteit van Amsterdam (Scheikunde), 14-12-2001.

PROMOVENDI

· · · · · ·

Promotor van R. Boerrigter, Meertens Instituut. Promotor van J. van den Braak, Meertens Instituut. Begeleider/promotor van M. Helmantel, ULCL Leiden. Promotor van M.M. Jansen, Meertens Instituut. Promotor van F.H.C. Swets, Meertens Instituut. Promotor/begeleider van H. Zeijlstra, ACLC UVA.


53

ONDERWIJS

· ·

Taalvariatie, UVA /Meer tens Instituut, Nederlandse Taalkunde, BA , 01-01-2001 t/m 01-04-2001. Syntactic Microvariation, LOT / UVA, Post-doc PhD, 15-01-2001 t/m 20-01-2001.

BESTUUR

· · · · · 54

· · · · · · · · ·

Regionale Woordenboeken REWO, bestuur, lid, vanaf 01-01-1999. Brieven aan de Toekomst, bestuur, voorzitter, 01-01-1999 t/m 01-09-2001. Volkskundig Overleg, bestuur, lid, vanaf 01-01-1999. Onderzoeksinstituut UIL OTS Utrecht, wetenschappelijke raad, lid, vanaf 01-01-2000. Erkenningscommissie Onderzoekscholen KNAW (ECOS), subcommissie Geesteswetenschappen, lid, 01-01-2000 t/m 01-09-2003. Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS/KUN), adviescommissie, lid, vanaf 01-09-2000. Modern Grammar of Dutch (KUB/NWO), bestuur, lid, vanaf 01-01-1998. Nederlandse Taalkunde UVA, leerstoelgroep, lid, vanaf 01-11-2000. Onderzoeksinstituut ACLC/UVA, lid, vanaf 01-11-2000. Corpus Gesproken Nederlands, bestuur, adviseur, vanaf 01-01-1999. Nederlandse Taalunie, commissie Blauwdruk Digitalisering TST, lid, vanaf 01-09-2000. Landelijke Onderzoeksschool Taalwetenschap, Commissie LOT-prijs 2001, lid, 8/2001 t/m -10/2001. NIWI, lid sollicitatie commissie, lid, 9/2001. GLOW, bestuur, conference president, 4/2001 t/m 4/2002.

Berg, B.L. van den LEZINGEN

·

Database bij de Morfologische Atlas van Nederlandse Dialecten. Taalkunde in Nederland (TIN-)dag, Universiteit Utrecht, 03-02-2001 (Morfologische Atlas van Nederlandse Dialecten).

Braak, J. van den LEZINGEN

·

Straattaal in Amsterdam. VDW-dag, KUN, Nijmegen, 12-10-2001 (Straattaal en (groeps)identiteit in meertalig en multi-etnisch Amsterdam).

Jaarverslag 2001

·

Straattaal. Presentatie onderzoeksplan.Vergadering van de wetenschapscommissie. Meertens Instituut, Amsterdam, 21-06-2001.

Brok, H.T.J.M. REDACTIE BUNDEL OF THEMANUMMER

·

Tier, V. de & A. Marynissen & H. Brok [red.] (2001) Van de streek. De weerspiegeling van dialecten in familienamen. Het dialectenboek 6. Stichting Nederlandse Dialecten, Groesbeek, 416 pp.

BESTUUR

·

Stichting Nederlandse Dialecten, lid, vanaf 1995.

Brouwer, L.S.G.B. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

Brouwer, L. (2001) ‘Specifieke familienamen in Noord-Holland, ZuidHolland en Utrecht.’ In:V. De Tier & A. Marynissen & H. Brok [red.] Van de streek. De weerspiegeling van dialecten in familienamen, Stichting Nederlandse Dialecten, Groesbeek, pp. 185-210.

RECENSIES

·

Brouwer, L. (2001) ‘Signaleringen: Oel, Justus van (2000). Kunt u breukelen? Derde, herziene en uitgebreide druk. Amsterdam, Nijgh & Van Ditmar.’ Tijdschrift voor Taalbeheersing 23 (3), 281-282.

OVERIGE PUBLICATIES

·

Brouwer, L. (2001) ‘Kroniek Nederland: Keltisch in namen in het Nederlandse taalgebied/Boerderij- en veldnamen in Gorssel/Namen in de Noordoostpolder/Straatnamen in Heemskerk en Utrecht/Scheepsnamen der Koninklijke Marine/Johannes, het groot Jannenboek, mevrouw Borsten-Beenen en Gert Koudijs van de Schaatsbond.’ Naamkunde 33 (2), 247-257.

Cornips, L.M.E.A. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

·

Cornips, L. & W. Jongenburger (2001) ‘Elicitation techniques in a Dutch syntactic atlas project.’ In: H. Broekhuis & T. van der Wouden [eds.] Linguistics in The Netherlands 2001, John Benjamins, Amsterdam/Philadelphia, pp. 57-69 (Methodologie en veldwerk). Cornips, L. (2001) ‘Ging ze lopen met z’n oma. Etnische variëteit van de Nederlandse kindertaal: de onverwachte betekenis van gaan + infinitief.’ In:T. Meder [ed.] ‘Er waren een Marokkaan, een Turk en een Nederlander ...’


55

Volkskundige en taalkundige opstellen over het vertellen van moppen in de multiculturele wijk Lombok, Stichting Beheer IISG, Amsterdam, pp. 161-184 (TCULT). WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN TIJDSCHRIFT

·

Cornips, L. & W. Jongenburger (2001) ‘Het design en de methodologie van het SAND project.’ Nederlandse Taalkunde 16 215-232 (Methodologie en veldwerk).

LEZINGEN

· ·

56

·

·

·

·

De validiteit van syntactische elicitatietechnieken. Taalkunde-In-Nederland (TIN-)dag 2001, Universiteit Utrecht, 03-02-2001 (SAND). Variationist approach and the generative programme. Syntax/Semantics seminar, UCLA (University of California of Los Angeles), Los Angeles, USA, 02-11-2001. Auxiliary insertion and V2 in bilingual (first) language acquisition and ethnic varieties in Dutch. Psychobabble, UCLA, Los Angeles, 17-10-2001 (Straattaal en (groeps)identiteit in meertalig en multi-etnisch Amsterdam). Ethnic varieties in relation to language acquisition: the case of auxiliary insertion. New Ways of Analyzing Variation (NWAV) 30, North Carolina State University, Raleigh, North-Carolina, USA, 13-10-2001 (Verbale complexen in het Nederlands van allochtone kinderen in een monolinguale en meertalige omgeving). Syntactic variation, social distribution and parameters: Strange bedfellows?. Centre for Research in Linguistics (CRiL), University of Newcastle, Newcastle, U.K., 01-24-2001. De interdisciplinariteit tussen taalvariatie en syntactische theorie: projecten. Presentatie onderzoek. Vergadering van de wetenschapscommissie. Meertens Instituut, Amsterdam, 21-06-2001.

ORGANISATIE

· ·

Lustrumfeest AVT 50 jaar, georganiseerd door L. Cornips (voorzitter), S. Baauw en B. Hollekamp, te Utrecht, 03-02-2001. Microvariation in the syntax of auxiliaries, georganiseerd door S. Barbiers, L. Cornips en R. Sybesma, Katholieke Universiteit Leuven, 30-08-2001.

PROMOVENDI

·

Co-promotor/begeleider van J. van den Braak, Meertens Instituut.

Jaarverslag 2001

BESTUUR

· ·

Algemene Vereniging voor Taalwetenschap, Bestuur, lid, 01-01-2000 t/m 31-12-2005. Lustrumcommissie AVT-50 jaar, voorzitter, 03-02-2000 t/m 03-03-2001.

Gerritzen, D. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN TIJDSCHRIFT

·

Gerritzen, D. (2001) ‘Wandel der Vornamengebung im niederländischen Raum aus gesellschaftlicher Sicht.’ Name und Gesellschaft. Soziale und historische Aspekte der Namengebung und Namenentwicklung, reeks Thema Deutsch Band 2, Duden-Verlag en Gesellschaft für deutsche Sprache, Mannheim pp.126-145.

OVERIGE PUBLICATIES

·

Gerritzen, D. (2001). Spaarbeleg Online Baby (voornamensite). Spaarbeleg, Nieuwegein. Internet: http://www.spaarbeleg.nl/slim/baby.html.

LEZINGEN

·

·

Voornamen in Friesland. Over Friese namen, patroniemen en meernamigheid. HSN-symposium Over Friese mensen, Leeuwarden, 23-02-2001. Voornamen als basis van familienamen. Zesde Nederlandse Dialectendag, thema ‘Dialecten en familienamen’, Bilzen (België), 17-03-2001.

PROMOVENDI

· ·

Begeleider van R. Boerrigter, Meertens Instituut. Begeleider van T. Schoonheim, Instituut voor Nederlandse Lexicologie (Leiden).

ONDERWIJS

·

Naamkunde, Katholieke Universiteit Nijmegen, Algemene Taalwetenschap, BA, 05-9-2001 t/m 24-10-2001.

BESTUUR

·

21st International Congress of Onomastic Sciences (Universiteit van Uppsala, Zweden), adviseur, vanaf 01-08-2001.

REDACTIE

· · ·

Redacteur (vanaf 1/2000) tijdschrift Naamkunde, verschijnt twee keer per jaar. Redacteur (vanaf 2000) tijdschrift Respons, verschijnt jaarlijks. Redacteur (vanaf 2001) Meertens Bulletin (intranet), elektronisch tijdschrift, verschijnt maandelijks/tweemaandelijks.


57

Goeman, A.C.M. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN TIJDSCHRIFT

·

Goeman, T. & H. Van de Velde. (2001) ‘Co-occurrence constraints on /r/ and /g/ in Dutch dialects.’ …tudes et travaux 2001 (4), 91-111 (Dialectal morphology and phonology: Inflection and sound system).

LEZINGEN

·

·

58

Wordfinal t-deletion in Dutch dialects. Structure, data and theoretical models.Taalkundig Colloquium, Universiteit van Groningen/ATW, Groningen, 26-01-2001 (Dialectal morphology and phonology: Inflection and sound system). Morfologische condities op n-deletie in dialecten van Nederland. SymposiumTaal en Tongval, Koninklijke Academie voor Nederlandse Taalen Letterkunde, Gent, België, 09-11-2001 (Morfologische Atlas van Nederlandse Dialecten/Dialectal morphology and phonology: Inflection and sound system).

BESTUUR

· · · · ·

Stichting Tekstcorpora en Databestanden in de Humaniora (STDH), Bestuur, lid, vanaf 07-01-1999. Sectie Audiovisuele Archieven (AVA) van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland (KVAN), Bestuur, lid, vanaf 08-01-1999. STDH (Stichting Tekstcorpora en Databestanden in de Humaniora), penningmeester, 01-01-2001 t/m 31-12-2001. Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland, Sectie Audio-visuele Archieven (AVA), lid, 01-01-2001 t/m 31-12-2001. NWO, r-project, adviseur, 01-01-2001 t/m 31-12-2001.

Ham, M.H. van der LEZINGEN

·

Ethnic varieties in relation to language acquisition: the case of auxiliary insertion. New Ways of Analyzing Variation (NWAV) 30, North Carolina State University, Raleigh, North Carolina, USA, 13-10-2001 (Verbale complexen in het Nederlands van allochtone kinderen in een monolinguale en meertalige omgeving).

Jansen, M.M. LEZINGEN

·

De dialecten van Ameland en Midsland in vergelijking met het Stadsfries. Lezingen over afgeronde scripties, Vakgroep Taalkunde, Universiteit Lei-

Jaarverslag 2001

·

·

·

den, Leiden, 02-02-2001 (Taal en identiteit op de Waddeneilanden). De dialecten van Ameland en Midsland in vergelijking met het Stadsfries. Taalkunde in Nederland (TIN-)dag, Universiteit Utrecht, 03-02-2001 (Taal en identiteit op de Waddeneilanden). De dialecten van Ameland en Midsland in vergelijking met het Stadsfries. Fryske Akademy, Leeuwarden, 17-05-2001 (Taal en identiteit op de Waddeneilanden). Presentatie onderzoeksplan.Vergadering van de wetenschapscommissie. Meertens Instituut, Amsterdam, 17-11-2001 (Taal en identiteit op de Waddeneilanden).

Jongenburger, W. WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN TIJDSCHRIFT

· ·

·

Cornips, L. & W. Jongenburger (2001) ‘Het design en de methodologie van het SAND-project.’ Nederlandse Taalkunde 2001 (3), 215-232 (SAND). Cornips, L. & W. Jongenburger (2001) ‘Elicitation techniques in a Dutch syntactic atlas project.’ In: T. van der Wouden & H. Broekhuis [eds.] Linguistics in The Netherlands 2001, John Benjamins, Amsterdam, pp. 53-63 (Methodologie en veldwerk). Jongenburger, W. & J. Aarssen (2001) ‘Linguistic and cultural exchange and appropriation: a survey study in a multi-ethnic neighbourhood in The Netherlands.’ Journal of Multilingual and Multicultural Development 22 (4), 293-308 (TCULT).

LEZINGEN

· ·

Validiteit van syntactische elicitatietechnieken. Taalkunde in Nederland (TIN-)dag, Universiteit Utrecht, 03-02-2001 (SAND). Mutual evaluations by Dutch, Turkish and Moroccan speakers. 34th SLE Meeting: Language Study in Europe at the Turn of the Millennium, Katholieke Universiteit Leuven, 29-08-2001 (TCULT).

Kleij, S. van der OVERIGE PUBLICATIES

·

Oostendorp, M. van & S. van der Kleij (2001) ‘De Vlaamse vergadercultuur is mannelijker.Taalkundige Marinel Gerritzen over cultuurverschillen in communicatie.’ Onze Taal 70 (10), 264-266 (Dialectrenaissance).


59

Oostendorp, M. van WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN IN BUNDEL

·

·

Oostendorp, M van & B.J.H. Hermans (2001) ‘Voice-Tone Interaction in a Limburg Dialect. Evidence for Feature Licensing.’ In: H. de Hoop & T. van der Wouden [eds.] Linguistics in the Netherlands, 2000, John Benjamins, Amsterdam, pp. 81-93 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘The phonology of postvocalic /r/ in Brabant Dutch and Limburg Dutch.’ In: H.Van de Velde & R. van Hout [eds.] ‘r-atics. Sociolinguistic, phonetic and phonological characteristics of /r/, ILVP/ULB, Bruxelles, pp. 113-122 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten).


· 60 ·

Oostendorp, M. van (2001) ‘Nasal Consonants in Variants of Dutch and Some Related Systems.’ Neerlandistiek.nl 1 (8), Internet: http://www. neerlandistiek.nl/01/08/. (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Constructed language and Linguistic Theory. On the Notions Possible, Impossible and Actual Language.’ Interface. Tijdschrift voor toegepaste linguïstiek/Journal of applied linguistics 15 (2), 203-222 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten).

Schematische voorstelling van de belangrijkste spraakorganen. In de fonologie wordt onderzocht welke taalklanken mensen met deze organen maken.

Jaarverslag 2001

·

·

Oostendorp, M. van (2001) ‘Van koren tot koring. Nasaalvelarisering in het Afrikaans, het Nederlands en enkele andere talen.’ Tabu 31 (3-4), 19-34 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Syllabic Sonorants in Clay Frisian and Padgett’s Generalisation.’ Philologica Frisica. Lezingen fan it Fyftjinde Fr ysk Filologekongres 225-240 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten).


·

Oostendorp, M. van & E. Anagnostopoulou [eds.] (2001) Progress in Grammar. Articles at the 20th Anniversary of the Comparison of Grammatical Models Group in Tilburg. Roccade, Utrecht, 223 pp. Internet: http://www.meertens.nl/books/progressingrammar/.

RECENSIES

·

·

·

Oostendorp, M. van (2001) Optimality and cumulativity in the phonology of English. Recensie van: Michael Hammond, The phonology of English (Oxford, 1999). In: GLOT International Internet: http://www.glotinternational. com/PDF/vol5/v5i2_art_pdf/glo014.pdf. Oostendorp, M. van (2001) The more languages, the better. Recensie van: Guus Extra & Durk Gorter,The Other Languages of Europe. Demographic, Sociolinguistic and Educational Perspectives (London, 2001) In: Beyond Borders 1 (1) 19-22. Oostendorp, M. van (2001) Zestiende-eeuws taalgidsje hertaald. Recensie van: Nicoline van der Sijs, Wie komt daar aan op die olifant? Een zestiende-eeuws taalgidsje voor Nederland en Indië (Amsterdam, 2000). In: Nederlandse Taalkunde 6 (3), 245-246.

OVERIGE PUBLICATIES

·

· ·

·

·

Oostendorp, M. van (2001) Sanders trapt kont. Recensie van: Ewoud Sanders, De woorden van het jaar (editie 2001). (Amsterdam, 2001). In: Neder-L, 010236. Internet: http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/2001/ 02/010236.html. Oostendorp, M. van (2001) ‘Taalvariatie en nieuwe media.’ Nederlands van nu 49 (1), 19-21 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Het proefschrift van ... Ineke van de Craats: Bezitsrelaties leren.’ Onze Taal 70 (1), 30 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Het proefschrift van ... Jos Swanenberg: ZuidNederlandse vogelnamen.’ Onze Taal 70 (2), 45 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Een taal is een taal als haar sprekers dat


61

·

· ·

·

62

·

· ·

·

·

·

· · · ·

willen. De erkenning van het Zeeuws.’ Onze Taal 70 (4), 92-93 (Dialectrenaissance). Oostendorp, M. van (2001) ‘Het proefschrift van ... Heike Martensen:Van letter naar klank.’ Onze Taal 70 (4), 96 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Plat praten voor een goede baan. De rol van het dialect bij personeelsbeleid.’ TaalActief 2 (1), 5-6 (Dialectrenaissance). Oostendorp, M. van (2001) ‘Het proefschrift van ... Reinier Cozijn: Oogbewegingen en tekstbegrip.’ Onze Taal 70 (5), 124 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Niet bang voor meertaligheid. Parlementariër Judith Belinfante over taalpolitiek.’ Onze Taal 70 (6), 156-157 (Dialectrenaissance). Oostendorp, M. van (2001) ‘Het proefschrift van ... Klarien van der Linde: Schoow.’ Onze Taal 70 (7), 196 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Hoe meer dialecten, hoe beter.’ Onze Taal 70 (7), 190-191 (Dialectrenaissance). Oostendorp, M. van (2001) ‘Steenkolen-Engels of Esperanto: Concurrenten of alternatieven?.’ FEN-X 6 (4), 8-9 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘De geeuw van de lil.’ Neder-L, 010707. Internet: http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/2001/07/010707.html. (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Zingen in gebarentaal. Doventolken op het concertpodium.’ Onze Taal 70 (9), 212-214 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van & S. van der Kleij (2001) ‘De Vlaamse vergadercultuur is mannelijker.Taalkundige Marinel Gerritzen over cultuurverschillen in communicatie.’ Onze Taal 70 (10), 264-266 (Dialectrenaissance). Oostendorp, M. van (2001) ‘Teksten (de)coderen met de computer.’ Onze Taal 70 (11), 296-297 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Oostendorp, M. van (2001) ‘Is het Zeeuws minder waard dan het Limburgs?’ Onze Taal 70 (12), 344-345 (Dialectrenaissance). Oostendorp, M. van (2001) ‘Het proefschrift van ... Shalom Zuckerman: heeft gezien/gezien heeft.’ Onze Taal 70 (12), 350 (SAND). Oostendorp, M. van & K. van der Zwan (2001) ‘Het taaljaar 2001. Van euro tot oorlog.’ Onze Taal 70 (12), 340-341 (Dialectrenaissance).

Jaarverslag 2001

LEZINGEN

· · · · · · ·

·

·

Constructed language and linguistic theory. Hong Kong University, China, 06-03-2001 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Voicing assimilation in Utrecht Dutch.Taalkunde in Nederland (TIN-)dag, Universiteit Utrecht, 03-02-2001 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Three Accounts of the Velar Nasal in Dutch. Universität Leipzig, Duitsland, 09-05-2001 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Three accounts of the velar nasal in Dutch. Universität Potsdam, Duitsland, 10-05-2001 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Explaining the velar nasal in Dutch. Universiteit Leiden, 10-10-2001 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Dialectrenaissanceverschijnselen in Nederland. Freie Universität Berlin, Duitsland, 11-05-2001 (Dialectrenaissance). The Velar Nasal as a Nuclear Nasal. Current Issues in Phonological Theory, Universitetet i Tromsø, Noorwegen, 09-06-2001 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). De klank van Zeeland. Zeeuwse Dialectendag, Zeeuwse Vereniging voor Dialectonderzoek, Middelburg, 12-11-2001 (Fonologische variatie van Nederlandse dialecten). Bestaat het Nederlands? En zo ja, hoe lang nog? Universiteit van Amsterdam, 17-11-2001.

ORGANISATIE

·

· ·

Het internet als bron, symposium georganiseerd door T. Meder, M. van Oostendorp en A. Verburg, Meertens Instituut te Amsterdam, 16-11-2001. Taal of tongval, symposium georganiseerd door M. van Oostendorp en A. Verburg, Meertens Instituut te Amsterdam, 12-06-2001. Meertenslezingenreeks, georganiseerd door M. van Oostendorp en H.W. Roodenburg, tweemaandelijks, Meertens Instituut, Amsterdam.

PROMOVENDI

· · · ·

Co-promotor/begeleider van E.J. van der Torre, Universiteit Leiden. Co-promotor/begeleider van Yan Zuo, Katholieke Universiteit Brabant. Co-promotor van W. Kusters, Universiteit Leiden. Co-promotor van M.M. Jansen, Meertens Instituut.

ONDERWIJS

·

Microvariatie, HIL, Post-doc PhD, 15-02-2001 t/m 31-04-2001.

BESTUUR

·

Generative Linguistics in the Old World (GLOW), lid, vanaf 05-01-1999.


63

· ·

Dag van het Document, Organiserend comité, lid, 01-9-1999 t/m 01-03-2001. LOT, Jury LOT-prijs 2001, voorzitter, 15-06-2001 t/m 15-10-2001.

REDACTIE

· · ·

64

Editorial board (vanaf 03/2000) tijdschrift Language Problems and Language Planning, verschijnt drie maal per jaar. Redacteur (vanaf 04/2000) Neerlandistiek.nl, elektronisch tijdschrift, verschijnt onregelmatig, http://www.neerlandistiek.nl/. Redacteur (vanaf 2001) Meertens Bulletin (intranet), elektronisch tijdschrift, verschijnt maandelijks/tweemaandelijks.

Gezamenlijke projecten Nederlandse Etnologie en Variatielinguïstiek Dialectrenaissance (2000-2005) Aan de hand van hedendaagse cultuuruitingen - populaire muziek, cabaret, eredienst, etc. - wordt onderzocht welke veranderingen in status en corpus de dialecten in Nederland ondergaan in de zogenoemde dialectrenaissance. Resultaten in 2001: 1 lezing, 8 populair-wetenschappelijke artikelen. Medewerkers: M. van Oostendorp, L.P. Grijp, M.M. Jansen. Talen en Culturen in het Utrechtse Lombok en Transvaal (TCULT) (1998-2001) Project in samenwerking met de Universiteit Leiden, Katholieke Universiteit Nijmegen, Universiteit Utrecht, Katholieke Universiteit Brabant/ Babylon en Universiteit van Amsterdam. Medegefinancierd door NWO en de Gemeente Utrecht. Interdisciplinair onderzoek gericht op de eigenschappen en de dynamiek van taal en cultuur in een multi-etnische omgeving, de Utrechtse wijken Lombok en Transvaal. Resultaten in 2001: verscheidene publicaties zijn verschenen. Daarnaast is gewerkt aan de in 2002 te verschijnen TCULT-eindpublicatie ‘Een buurt in beweging; talen en culturen in het Utrechtse Lombok en Transvaal’. Zie ook de TCULT-website: http://let.kub.nl/tcult. Medewerkers: H.J. Bennis (coördinator), G. Extra (coördinator, Katholieke Universiteit Tilburg/Babylon), P. Muysken (coördinator, Universiteit Leiden/Katholieke Universiteit Nijmegen), J. Nortier (coördinator/

Jaarverslag 2001

uitvoerder, Universiteit Utrecht, UiL), J. Aarssen (Sardes, Utrecht), A. El Aissati (Katholieke Universiteit Tilburg), L. Boumans (Universiteit Leiden), M. van Dijk, E. Doelman, M. Dorleijn (UVA), N.I.M. EversteijnKluijtmans (Katholieke Universiteit Tilburg), L.M.E.A. Cornips, H.C. Dibbits, D. Gerritzen, W. Jongenburger, T. Meder, L.K. de Voogd (Universiteit Utrecht, UIL), A. Zekhnini (UVA, Amsterdam Center for Language and Communication).

65

Gezamenlijke projecten

Documentatie en digitalisering

Documentaire Informatieverzorging

66

De afdeling Documentaire Informatieverzorging (DIV) verzorgt documentalistische en onderzoeksondersteunende taken, archiefbeheer, bibliotheekbeheer en acquisitie, documentinvoer, systeem- en netwerkbeheer, applicatiewerkzaamheden voor website en intranet en beheer en digitalisering van het audiovisueel archief. Om de reeds bestaande collecties toegankelijker te maken en te behouden voor lopend onderzoek voert het Meertens Instituut een actief conserveringsbeleid gericht op digitalisering. Dat wordt onder meer zichtbaar in digitalisering van geluid (spraak/dialect, muziek), de handmatige of scanmatige invoer van enquête-materiaal, en het opzetten en actueel houden van databanken met primaire en secundaire data op het gebied van Nederlandse Etnologie en Variatielinguïstiek. Ook legt het Instituut nieuwe collecties van audiovisueel onderzoeksmateriaal aan. Vanwege de expertise van het Meertens Instituut op het gebied van geluidsdigitalisering heeft het universiteitsmuseum Agnietenkapel van de UVA samenwerking gezocht voor de digitalisering van zijn fonetische collectie. Het betreft wasrollen, schellakplaten en papieren en kunststof magneetbanden. In verband met de digitalisering van oude grammofoonplaten uit de instituutscollectie en het Agnietenkapel-project is onderzoek gedaan naar de beste manier van optische uitlezing voor digitalisering. In samenwerking met het NIWI werd een pilotproject gestart voor de automatische herkenning van fonetisch schrift dat in de Reeks Nederlandse Dialectatlassen is gebruikt. De retro-invoer van de bibliotheekcatalogus (vóór 1984) in de bestaande digitale catalogus werd voortgezet. Twee nieuwe projectaanvragen werden gehonoreerd: 1) De zingende kaart waarmee de databanken van de Nederlandse liederenbank en de muziekcollectie van het Instituut worden gepresenteerd op de website. Gestart is met het pilotproject De sprekende kaart: het digitaliseren en via internet toegankelijk maken van gedigitaliseerd spraakmateriaal in samenhang met een geografische kaart waarop staat aangegeven waar in Neder-

Jaarverslag 2001

land het betreffende dialect c.q. de betreffende tongval voorkomt. Een deeltraject van De zingende kaart wordt gesponsord door NWO. 2) Imaging van vragenlijsten. Een selectie van met de hand ingevulde vragenlijsten (handschriften) wordt door scantechniek en beeldanalyse toegankelijk gemaakt en per vraag geordend. Het project maakt gebruik van een prototype dat al eerder in een pilotproject met het NIWI is ontwikkeld. Met als doel onderzoeks- en documentatiewerkzaamheden beter op elkaar af te stemmen en een meer directe inhoudelijke aansturing van medewerkers te bevorderen, werd in 2001 een reorganisatie van de documentaire informatieverzorging op het Instituut doorgevoerd. De functie ‘medewerker onderzoek’ werd overgeheveld naar de beide onderzoeksgroepen. De functies op het gebied van systeem- en netwerkbeheer, (applicatie-)ontwikkeling, digitalisering, collectiebeheer en bibliotheek zijn opgenomen in de nieuw gevormde Afdeling Algemene Zaken.Ton Goeman trad af als afdelingshoofd en de afdeling DIV werd ontbonden. De reorganisatie werd per 1 oktober 2001 van kracht. In de loop van het jaar kon, na langdurige onderbezetting, de taakgroep applicatieontwikkeling, weer op sterkte worden gebracht.

Projecten Archiveren van Digitaal Academisch erfgoed (ADA) (2000-2003) Project in samenwerking met het NIWI. Pilotproject gericht op het langdurig in beheer houden van digitaal wetenschappelijk onderzoeksmateriaal. Door middel van archivering van circa 1000 bestanden van het Meertens Instituut wordt het opzetten van digitale archiveringsdiensten (voor wetenschappelijke instellingen) in de praktijk getoetst. Resultaten in 2001: aanvang met categorisering en kwantificering van de bestanden. Medewerkers: A.C.M. Goeman (projectleider), J.J. Schell (coördinator), R.J. Edel. Bibliotheek De bibliotheek van het Meertens Instituut bestaat sinds 1950; de collectie beslaat in totaal circa 50.000 banden en 1000 lopende tijdschriften. Acquisitie vindt plaats aansluitend bij het onderzoek en in overleg met de vakreferenten van de beide onderzoeksgroepen. Soms ontvangt het

Documentatie- en digitaliseringsprojecten

67

Instituut schenkingen. De bibliotheekmedewerkers zijn verantwoordelijk voor de bestellingen en abonnementen, het voeren van correspondentie, het maken van titelbeschrijvingen en het inwerken van nieuwe boeken. Daarnaast wordt er voortdurend gewerkt aan de ordening van de werken in het magazijn en het behoud van de collectie. Resultaten in 2001: administratie van circa 1000 lopende tijdschriften; circa 1150 boeken en (nieuwe) tijdschriften aangekocht. In het kader van de retro-invoer van de kaartcatalogus zijn 1500 titels in de digitale bibliotheekcatalogus ingevoerd.

68

Audio-studio Meertens Instituut

Jaarverslag 2001

Medewerkers: J.J. Schell (projectleider), B.M.L Boom-Sicking, H.B.A. Rave, H.C.M. Vanthoor. Vakreferenten: Nederlandse Etnologie: M. van Zuijlen (volkscultuur), M.J. de Bruin (orale cultuur); Variatielinguïstiek: S. van der Kleij, L.S.G.B. Brouwer (naamkunde). BiNdex

- BIN deel 4 - (2001-2005) Realisering van een systematische index op het lexicon Bedevaartplaatsen in Nederland ten behoeve van verder analytisch en comparatief onderzoek. Aanvullende lemma’s van bedevaartplaatsen, de cumulatieve bijlagen van de drie lexicondelen en een beschouwende inleiding maken de publicatie compleet. Resultaten in 2001: aanvang indexering van BIN deel 1. De afdeling ontwikkeling van het Meertens Instituut heeft het index-databaseprogramma ontworpen. Daarnaast is een begin gemaakt met de nieuwe lemma’s in conceptversie. Medewerkers: P.J. Margry (projectleider), J.J. Schell, S. van der Kleij, A. Evers (freelance), C.M.A. Caspers (coördinator) (KU Nijmegen). Project aansluitend op het voltooide project ‘Bedevaartplaatsen in Nederland’.

Bedevaartplaatsen in Nederland on Line (BINon Line/BoL) (1995-2005) Onderhoud en verdere uitbouw van de databank van het project ‘Bedevaartplaatsen in Nederland (BIN)’; tevens de voorbereiding van de elektronische BINdatabank die aan de website van het Meertens Instituut zal worden gekoppeld.

➛ De heilige Isidorus van Sevilla (ca. 560-636), patroonheilige van het internet en zijn gebruikers, kreeg een speciale plaats op de website over bedevaartplaatsen, http://www.meertens.nl/bol/


69

Resultaat in 2001: databestanden gedecodeerd en overgezet in de verschillende databases van de Bedevaartbank i.o. Tegelijkertijd is gewerkt aan een gebruikersvriendelijke interface en andere voorbereidingen voor plaatsing van de bank op de website. Medewerker: P.J. Margry (projectleider), M. van der Peet, J.J. Schell.

70

Brieven aan de Toekomst (1998-2001) Registratie en archivering, zowel op basis van persoonsgegevens als thematisch, van 40.000 ego-documenten (brieven van mensen in Nederland met als uitgangspunt hun belevenissen op 15 mei 1998). Doel is het creëren van een goed ontsloten archief met betrekking tot het dagelijks leven aan het einde van de twintigste eeuw in Nederland. Eindresultaten: totaal ingevoerde en gearchiveerde brieven (inclusief tekeningen, tijdschriften, boekjes en een diversiteit aan ingesloten materiaal): circa 40.000. 7000 daarvan zijn ongeopende en ongelezen brieven waarvan de inhoud - zoals is afgesproken met de briefschrijvers 50 tot 100 jaar geheim blijft. Medewerkers: H.M. v.d. Bosch-Romph, H.C.M.Vanthoor, C.A.M.Tegelaers, H. Brugman (coördinator), C.L.J. Wijers (projectleider). Databank van etnologische en dialectvragenlijstgegevens (1996-2005) In deze databank worden de antwoorden (de vragen zelf vormen een aparte databank) op de dialectologische en volkskundige vragenlijsten gedigitaliseerd ingevoerd. Prioriteit wordt gegeven aan de jaarlijks nieuwe lijsten en aan oudere lijsten die voor lopend onderzoek nodig zijn. Resultaten in 2001: invoer lijst V 69 (vervolg van ‘de zondag’), D 75 (dialectrenaissance) en lijst V 70 (kleding). Medewerkers: J.J. Schell (coördinator),T. Pinna, H.C.M.Vanthoor, M.J.Twisk, C.J. Bianchi. Databank Feest en ritueel (2000-2005) Publieksinformatie door middel van populair-wetenschappelijke teksten over kalenderfeesten in Nederland op de website van het Meertens Instituut (zie: http://www.meertens.knaw.nl/feesten/). Resultaten in 2001: 7 beschrijvingen van feesten op de website toegevoegd. Medewerkers: C.L.J. Wijers (coördinator), E. Doelman (coördinator), J.I.A. Helsloot, M.L.C. van Zuijlen, M.B.G. van Dijk.

Jaarverslag 2001

Databank Goeman-Taeldeman Project (2000-2005) Project in samenwerking met de Fryske Akademy,Vrije Universiteit, Rijksuniversiteit Groningen, Katholieke Universiteit Leuven en de Universiteit Gent. Onderhoud en verrijking van de database van fonetische transcripties uit het veldwerkproject “Fonologie en Morfologie van de Nederlandse Dialecten op basis van veldwerk” (1983-1990). Het betreft gedetailleerde fonetische transcripten van steeds 1876 items uit 365 plaatsen in Nederland. De GTP-databank vormt de basis voor de Morfologische Atlas van Nederlandse Dialecten (MAND) en de Fonologische Atlas van Nederlandse Dialecten (FAND; Gent). Project in samenwerking met de Vrije Universiteit. Resultaten in 2001: uitbreiding en verbetering van de verwerkings- en kaarttekenapplicatie; publicatie van het gehele Nederlandse transcriptiemateriaal op de website; ontwikkeling van cartografieapplicatie voor de website; bijeenverzameling, aanpassing en ontsluiting van in Friesland en België ingevoerde transcripties; vervolg invoercontrole; ontwikkeling van conversieapplicatie t.b.v. Belgisch materiaal; opzet van alternatieve databasebenadering door stagiaire; aanvang migratie database van VU naar Meertens Instituut onder Linux. Medewerkers: A.C.M. Goeman (projectleider), B.L. van den Berg, P.Th. van Reenen (Vrije Universiteit Amsterdam), I. van Gemert. Databank materiële cultuur (1987-2005) De boedelbank van het Meertens Instituut omvat circa 5080 boedelbeschrijvingen uit twaalf verschillende Nederlandse dorpen en stadjes (Doesburg, Geldermalsen, Lichtenvoorde/Groenlo, Maasland, Maassluis, Medemblik, Oirschot, Rosmalen, Twisk, Weesp en Weesperkarspel). De boedelinventarissen dateren uit de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw. Hiervan zijn 2889 integraal ingevoerd in de computer; deze zullen in 2002 via de website raadpleegbaar worden. De overige inventarissen berusten in fotokopie of microfilm in het boedelarchief. Resultaten in 2001: voorbereidingen boedelbank on line. Medewerkers: H.C. Dibbits (coördinator), E. Doelman, H. Nijboer. Digitalisering Audioarchief (1999-2005) Digitalisering van de totale collectie taalen etnologieopnames met het oog op (a) verbeterde toegankelijkheid voor intern en extern onderzoek, (b) conservering. De realisatie vindt plaats in deelprojecten. Het


71

digitaliseren vindt plaats in de audiostudio’s van het Meertens Instituut, volgens het zogenaamde PCM-principe (Puls Code Modulatie), d.w.z. dat er geen compressie wordt toegepast en dat de gedigitaliseerde audio ‘gelijk is aan het origineel.’ Het opslagformaat is AIFF. Bewerking en analyse is mogelijk in programma’s als PRAAT en CLAN. Resultaten in 2001: nieuwe opnamen: circa 150 banden (waarvan 140 voor het SAND-project). Digitalisering: circa 700 banden op 1500 cd-roms ten behoeve van de projecten SAND, Goeman-Taeldeman en Onder de Groene Linde. Diverse werkzaamheden t.b.v. extern wetenschappelijk onderzoek en radio- en tvuitzendingen. Medewerkers: C.A.M. Grijpink, A.C.M. Goeman (projectleider),T. Janssen, B. Minks, B.Veenstra, F. Wajon (vier externe audio-technici gedetacheerd bij het Meertens Instituut). 72

Digitalisering dialectvragenlijsten/Imaging vragenlijsten (2000-2005) Project in samenwerking met het NIWI. Scannen van verschillende vragenlijstjaargangen. Ontwerp en realisering van een ontsluitingsapplicatie. Resultaten in 2001: uitwerking van het productieplan; selectie van de eerste 30 te scannen vragenlijsten; inventarisatie van de mogelijkheden voor verbetering van de databank met informantengegevens. Medewerkers: A.C.M. Goeman (projectleider), J.J. Schell (coördinator), B.L. van den Berg, R. Zaat (NIWI). Digitalisering Nederlands Volksliedarchief (NVA) (1999-2003) Medegefinancierd door Digitaliseringsfonds KNAW. Betreft de vervanging van het kaartsysteem van het Nederlands Volksliedarchief door een elektronische database. De NVA bevat volksliederen van de Middeleeuwen tot en met de 20e eeuw. Het gedigitaliseerde systeem is uitgebreider dan het oorspronkelijke archief. Tot de toegevoegde informatie behoren onder meer beginregels van de volksliederen. Resultaten in 2001: ruim 19.000 liederen ingevoerd. Medewerkers: S. Koetsier (coördinator), M. den Boer, S. Levelt, E. Schukking, W.P. van Wingerden, J. Heijdra, N.S. den Hertog, R. van Leeuwen, L.P. Grijp (projectleider). Deelproject van ‘NLB, Nederlandse Liederenbank’. Digitalisering Reeks Nederlandse Dialectatlassen (2000-2005) Project in samenwerking met het NIWI. Doel van het project is de

Jaarverslag 2001

digitalisering van alle Nederlandse dialectatlassen. Resultaten in 2001: start onderzoek naar fonetische fonts en naar de scanmogelijkheden. Medewerkers: A.C.M. Goeman (projectleider), B.L. van den Berg, B. Feith (NIWI), D. Stiebral (NIWI). Etnologisch beeldarchief (1995-2005) De ontsluiting en conservering van de (historische) etnologische fotocollectie (circa 3900 foto’s), grafiek, film- en videomateriaal van het Meertens Instituut. Resultaten in 2001: circa 400 foto’s opgenomen. Medewerker: J.J. Schell (coördinator/uitvoerder). Fonologische Atlas van Nederlandse Dialecten (FAND) (2000-2004) Project in samenwerking met de Katholieke Universiteit Leuven en Universiteit Gent. Productie van een atlas van klankverschijnselen, met name de variabilitieit van klinkers en tweeklanken, in Nederlandse dialecten met wetenschappelijk commentaar. Het project wordt uitgevoerd aan de Universiteit Gent. Het is de pendant van de MAND (Meertens Instituut), gebaseerd op de databank van getranscribeerde bandopnamen. Het Meertens Instituut verleent medewerking door aanlevering en interpretatie van data. Resultaten in 2001: geen medewerking van het instituut gevraagd. Medewerkers: A.C.M. Goeman, B.L. van den Berg. Grondkaart dialecten etnologiecartografie (2000-2005) Productie van een (uitbreidbare) basiskaart met Kloeke-codes. Resultaten in 2001: cartografieapplicatie vernieuwd en mogelijkheden uitgebreid. Wattel-applicatie geïnstalleerd. Controle van de Kloekegegevens. Medewerkers: A.C.M. Goeman (projectleider), B.L. van den Berg. Hoofdwoordencatalogus bibliotheek Meertens Instituut (2000-2005) De hoofdwoordencatalogus is de boekencatalogus van het Meertens Instituut. Rond 1950 is een begin gemaakt met de opbouw ervan. In 2000 is begonnen met de invoer van de kaartcatalogus in de digitale catalogus. Resultaten in 2001: in het kader van de retro-invoer zijn 1500 titels in de


73

digitale biblioteekcatalogus ingevoerd. Medewerkers: J.J. Schell (coördinator), H.C.M. Vanthoor.

74

Informatieverstrekking De documentaire informatieverstrekking is hoofdzakelijk gebaseerd op de collecties Nederlandse Etnologie en Variatielinguïstiek op het Meertens Instituut. De persoonlijke expertise van de Meertensdocumentalisten speelt daarbij een belangrijke rol. De dienstverlening is primair gericht op wetenschappers maar zij kan ook ondersteuning bieden aan journalisten, radio- en tvmakers, amateuronderzoekers en andere geïnteresseerden. De documentalisten zijn dagelijks tussen 10.00 en12.00 uur bereikbaar voor de informatieverstrekking. De binnengekomen verzoeken en de daarvoor gevonden informatie worden opgenomen in een registratiesysteem, dat een hulpmiddel vormt voor toekomstige informatieverstrekking. Resultaten in 2001: circa 500 verzoeken om inlichtingen (schriftelijk/email en telefonisch) binnengekomen. Het merendeel van de verzoeken betreft Nederlandse Etnologie, de orale cultuur in het bijzonder. Meer dan 300 verzoeken zijn schriftelijk afgehandeld; 200 personen kwamen naar de bibliotheek. Circa 40 bezoekers raadpleegden de ‘Volkstelling 1947’. Daarnaast zijn op de website van de Nederlandse Familienamen Databank 850 reacties binnengekomen Zie ook NFD. Medewerkers: J.J. Schell (coördinator), L.S.G.B. Brouwer, E. Doelman, H.B.A. Rave, M.L.C. van Zuijlen, B.L. van den Berg. Knipselarchief (2000-) De opbouw van een verzameling kranten- en tijdschriftknipsels op het gebied van de Nederlandse Etnologie, op basis van een wisselend corpus van regionale dagbladen. De verzameling is in eerste instantie gericht op lopende projecten, daarnaast is zij bedoeld om nieuwe trends te signaleren. Resultaten in 2001: circa 750 nieuwe knipsels. Medewerkers: M.L.C. van Zuijlen, M.J. Twisk, B. Boom, C.J. Bianchi. Liedbladen 1750-1950 (1998-2001) De ontsluiting van twee collecties liedbladen: de collectie van het Meertens Instituut en de Collectie Wouters (die zich voor het grootste deel in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag bevindt). Het project wordt gerea-

Jaarverslag 2001

liseerd in samenwerking met de KB, in het kader van het Metamorfozeproject. Resultaten in 2001: circa 1700 liedbladen op bronniveau ingevoerd; uit een extern bestand zijn ruim 1100 liedbladbeschrijvingen van de inmiddels verworven collectie Moormann toegevoegd. Integrale kopie liedbladencollecties vervaardigd (behalve Moormanncollectie). Afronding project (i.e. het onderdeel aan het Meertens Instituut). Eindresultaten: de ontsluiting van de genoemde collecties is inmiddels op niveau A voltooid: de titels van de liedbladen (ongeveer conform het PICA-systeem). Een deel van de Wouterscollectie is ontsloten op niveau B: inhoudelijke ontsluiting op het niveau van de Nederlandse Liederenbank. De ontsluiting van de overige liedjes zal worden opgenomen in een nieuw project van de KB waarin het Meertens Instituut participeert: Straatliederen. Medewerkers: L.P. Grijp (projectleider), W.P. van Wingerden, R. van Leeuwen. Deelproject van ‘NLB, Nederlandse Liederenbank’. Morfologische Atlas van Nederlandse Dialecten (1995-2004) Project in samenwerking met de Vrije Universiteit en Universiteit Antwerpen. Doel van dit project is de productie van een atlas die de variatie van morfologische verschijnselen in de Nederlandse dialecten bestrijkt, op basis van veldwerkmateriaal (GTP-data) voorzien van wetenschappelijk commentaar. Deel 1: meervoudsvorming en verkleinwoorden; deel 2: genus, adjectiefflectie en comparatie; deel 3: het werkwoord met stammen en uitgangen. Resultaten in 2001: analyse voor en productie van 150 kaarten van het verkleinwoord; uitbreiding en verbetering MAND- en Kloeke-applicatie. Medewerkers: A.C.M. Goeman (projectleider), B.L. van den Berg, G. de Schutter (Universiteit Antwerpen), P. van Reenen (Vrije Universiteit Amsterdam). Nederlandse Familienamen Databank (2000-2005) De NFD verschaft informatie over de familienamen in Nederland met betrekking tot de ontstaansgeschiedenis en verspreiding. Op basis daarvan worden naamsverklaringen gegeven. Ook wordt de samenhang van de gehele namenvoorraad beschreven. Resultaten in 2001: 7000 namen toegevoegd. Het totaal aantal records


75

bedroeg aan het eind van het jaar 22.500. Informatie bij een onbepaald aantal namen toegevoegd en geredigeerd. Zie ook: Informatieverstrekking en internet: http://www.meertens.knaw.nl/nfd/nfd.html Medewerker: L.S.G.B. Brouwer (projectleider/uitvoerder).

76

Nederlandse volksnamen van planten (2000-2005) Op basis van enquête- en monografisch materiaal vervaardigde database van de volksnamen van planten in het Nederlandse taalgebied sinds ± 1900; met een afzonderlijke publicatie over de inhoud, vorm en mogelijkheden van deze database. Resultaten in 2001: controle en uniformisering van het bibliografisch apparaat. Invoer resterende gegevens en nieuw materiaal. Opzet bijbehorende publicatie.Voorbereiding van de monografie over publicaties over plantnamen in Nederland, Nederlandstalig België en Frans-Vlaanderen in de Handelingen van de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie. Medewerker: H.T.J.M. Brok (projectleider/uitvoerder). De Nederlandse Volksverhalenbank (1994-2005) Een elektronische database waarin de reeds verzamelde Nederlandse volksverhalen uit het Meertens-archief worden ontsloten, en waarin nieuwe volksverhalen worden opgeslagen en gedocumenteerd. De Nederlandse Volksverhalenbank bevat momenteel ruim 25.000 verhalen met contextinformatie. De bank is opgezet als onderzoeksinstrument op het gebied van de Nederlandse Etnologie en letterkunde, en wordt voortdurend uitgebreid. Resultaten in 2001: invoer van 10.000 records, met name uit de Collectie Jaarsma, Friese volksverhalen verzameld door Dam Jaarsma in de jaren zestig en zeventig van de 20e eeuw. Medewerker: T. Meder (projectleider/uitvoerder), C.H. Hendriks. Nederlandse Voornamen Databank (2000-2005) De Nederlandse Voornamen Databank is het databestand van de Prisma Voornamen. Het bestand bevat ruim 20.000 voornamen met naamsverklaring. Resultaten in 2001: beantwoorden van e-mails van bezoekers van de website. Zie ook: http://www.meer tens.knaw.nl/voornamen/ VNB / zoeken.lasso. Medewerker: D. Gerritzen.

Jaarverslag 2001

Onder de Groene Linde databank audio (1992-2005) Opnamecatalogus van circa 550 geluidsbanden van ‘Onder de Groene Linde’, verhalende mondeling overgeleverde liederen verzameld in de periode van circa 1950 tot1975 door Will Scheepers en Ate Doornbosch. De opnames worden gedigitaliseerd en opgeslagen op cd. Resultaten in 2001: ruim 1300 liederen ingevoerd. Medewerkers: L.P. Grijp (projectleider), H.B.A. Rave. Deelproject van ‘NLB, Nederlandse Liederenbank’. Onomastische Literatuur Service (1989-2005) Gedetailleerd ontsloten bibliografisch databestand, uitgebreid met diverse zoekmogelijkheden, gebaseerd op het voormalige kaartsysteem. Bevat vooral toponymische informatie. Bevat meer dan 40.000 records. Resultaten in 2001: 750 literatuurverwijzingen toegevoegd. Medewerker: L.S.G.B. Brouwer (projectleider/uitvoerder). Register van Vragenlijsten (2000-2005) Het project is gerelateerd aan de Databank Etnologische en dialectvragenlijstgegevens, en aan hetNIWI-pilotproject Imaging vragenlijsten. Resultaten in 2001: proefversie voor internet. Medewerkers: A.C.M. Goeman (projectleider), B.L. van den Berg. Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600 (1995-2001) Project in samenwerking met de Universiteit Antwerpen. Medegefinancierd door VNC. Doel is het verzamelen en documenteren van in beginsel alle Nederlandstalige liederen die voorkomen in bronnen tot en met het jaar 1600. Resultaten in 2001: publicatie en presentatie van boek en cd-rom; 2 symposia; interviews. Eindresultaten: 1 boek (twee banden) en 1 cd-rom, uitgegeven door het Meertens Instituut en de Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde te Gent. In totaal zijn er 7621 verschillende liedteksten en 1159 verschillende liedmelodieën uit 265 handschriften en 522 drukken gevonden. Er verschenen circa 25 artikelen van de diverse medewerkers, en er zijn 5 symposia georganiseerd. Medewerkers: L.P. Grijp (projectleider), M.J. de Bruin (coördinator/uitvoerder), W. Kuiper, J. Meeuwissen, E. van der Grijn Santen, S. Groot, M. den Boer, M. Tilstra, S. van Diejen, F. Willaert (projectleider, Uni-


77

versiteit Antwerpen), J. Oosterman (Universiteit Antwerpen/NWO,VNC), W. van de Winkel (Universiteit Antwerpen). Deelproject van ‘NLB, Nederlandse Liederenbank’. Volkskundige Trefwoorden Databank (VTB) (1984-2005) De Volkskundige Trefwoordenbank, de voortzetting van de Volkskundige Trefwoordencatalogus (VTC), is een systematische elektronische databank op etnologische thema’s en onderwerpen. De databank is gebaseerd op inhoudelijke ontsluiting van Nederlandse en buitenlandse boeken en artikelen, brieven, geluidsbanden, sagenboeken et cetera. Resultaten in 2001: circa 1200 records toegevoegd. Medewerkers: J.J. Schell (coördinator), M.L.C. van Zuijlen. 78

De Zingende Kaart (2001-2002) Medegefinancierd door het Digitaliseringsfonds van de KNAW. De Zingende Kaart brengt liederen uit de Nederlandse Liederenbank tot klinken. Het project bestaat uit twee pilotprojecten: ‘Souterliedekens’ en ‘Onder de Groene Linde’. De liederen uit de Souterliedekens (Nederlandse muziekbron uit 1540) zijn alle in moderne, digitale muzieknotatie omgezet en ingezongen door (semi-)professionele zangers. Vanuit het bestand Onder de Groene Linde worden enkele liederen volledig digitaal uitgewerkt en voorzien van illustratiemateriaal voor een internetpresentatie. Resultaten in 2001: opzet, uitwerking en opnames van alle Souterliedekens; productie op cd-rom van Het repertorium van het Nederlandse lied tot 1600. Medewerkers: L.P. Grijp (projectleider), E.J. Brinkhuis, M.J. de Bruin, S.H. Groot. Deelproject van ‘NLB, Nederlandse Liederenbank’.

Jaarverslag 2001

79 ‘Open source’ en ‘platform independent’: de leuzen van automatisering. De afdeling Ontwikkeling stapt over op nieuwe technieken.

Website De website van het Meertens Instituut (http://www.meertens.knaw.nl) groeit. In de loop van het jaar werd de vormgeving van de site sterk aangepast, werden verschillende grotere en kleinere databases en presentaties toegevoegd (de volksverhalenbank, het editieproject de Nieuwe Winkler) en werden de overige databases doorlopend ververst en bijgewerkt. In de loop van het jaar kregen alle onderzoekers in vaste dienst (en de meerderheid van de onderzoekers in tijdelijke dienst) hun eigen informatiepagina. In de websitecommissie hadden in 2001 zitting: Marc van Oostendorp, (voorzitter) Geke van de Kamp (secretaris), Susanne van der Kleij, Edwin Brinkhuis, Martine de Bruin, Maarten van der Peet en Astrid Verburg. Er werd een begin gemaakt met de opzet van een serie elektronische boekpublicaties op het gebied van de taalwetenschap, waarvan het eerste deel in het verslagjaar verscheen; volgende delen zijn in voorbereiding. Ook werd onderdak geboden aan de site van SIEF, een externe maar verwante organisatie waarin het Meertens Instituut participeert. De website had aan het eind van het jaar naar schatting 2000 bezoekers per dag; een grote meerderheid daarvan kwam voor de databases over onderzoek naar voor- en familienamen.

Website

Cijfers

Tabel personeelsinzet Aantal fte 2000 80

Onderwerp of thema Variatielinguistiek Etnologie Documentatie Automatisering Stafbureau Directie

2001

WP

NWP

WP

NWP

10.28 8.30 1.9

3.00 13.30 3.84 3.90 4.93 -

8.80 9.10 1.00

4.20 8.90 -

Algemene Zaken Hoofd P&O PR en DTP Receptie/secretariaat Automatisering Bibliotheek/datainvoer Beheer en collectie Totaal

0.50 2.60 1.50 4.80 3.80 0.40 21.2

28.97

18.90

26.70

Door de nieuwe organisatiestructuur zijn de afdelingen Documentaire Informatieverzorging en Stafbureau opgegaan in de afdeling Algemene Zaken, waarvan hier een uitsplitsing is gemaakt.

Jaarverslag 2001

Onderzoeksresultaten en -activiteiten* output Boeken Bundels of themanummers tijdschriften (red.) Wetenschappelijke artikelen in bundels Wetenschappelijke artikelen in tijdschriften Recensies Overige publicaties Symposia georganiseerd door of in samenwerking met Meertens-onderzoekers Lezingen gegeven door Meertens-onderzoekers Promovendi begeleid door Meertens-onderzoekers

5 6 33 49 6 42 7 123 15 81

Documentaire Informatieverzorging -

-

Bibliotheek: circa 1150 nieuwe boeken en tijdschriften aangekocht. Hoofdwoordencatalogus bibliotheek: retro-invoer circa 1500 titels. Databank van etnologische en dialectvragenlijstgegevens: 3 series vragenlijsten ingevoerd. Etnologisch beeldarchief: 400 foto’s toegevoegd Knipselarchief: circa 750 nieuwe knipsels. Liederenbank 16e-17e eeuw: 673 liederen nieuw ingevoerd, waarvan 58 in het kader van ‘Muziek en Theater in de Gouden Eeuw’, en 615 verwijzingen naar meerstemmige en instrumentale liederen in het kader van ‘Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600’; enkele honderden liederen zijn uit herdrukken toegevoegd (Repertorium). Onder de Groene Linde: ruim 1300 liederen ingevoerd. NVA bank: 19.000 liederen ingevoerd Liedbladen (‘lied-van-liedblad-bank’): 4181 liederen geïmporteerd naar een bestaand bestand, waar het Meertens Instituut toegang toe heeft. Liedbladen (‘bronnenbank’): 2109 liedbladen ingevoerd in het kader van het Metamorfoze-liedbladen project; 125 andere bronnen ingevoerd.

*

Vanwege verschillende criteria en indelingscategorieën verschillen deze cijfers van die in het jaarverslag 2001 van de KNAW.

Cijfers

-

Verzoeken om inlichtingen: 500 verzoeken om inlichtingen, waarvan er circa 200 een bezoek aan de bibliotheek tot gevolg hadden. Nederlandse Familienamendatabank: 850 e-mails beantwoord. Onomastische literatuurservice: 750 literatuurverwijzingen toegevoegd. Volkskundige trefwoordenbank: 1200 records toegevoegd.

Audio/digitalisering Nieuwe opnamen in 2001 Digitalisering in 2001

146 banden 678 banden (totaal op 1500 cd-roms)

Werkzaamheden voor derden tbv radio- en tv-uitzendingen en wetenschappelijk onderzoek: 38 cd-roms, 17 audio-cd’s, 6 muziekcassettes, 3 VHS-video’s vervaardigd. 82

Jaarverslag 2001

83

Medewerkster Maaike Twisk toont een aantal vragenlijsten van het Meertens Instituut. De vragenlijsten worden eenmaal per jaar verstuurd aan een netwerk van informanten in Nederland en Vlaams België. Zij beantwoorden vragen van Meertensonderzoekers over taalen cultuurverschijnselen. De antwoorden, die op het instituut worden gedigitaliseerd, bevatten waardevolle informatie voor het lopend onderzoek. Zie ook http://www.meertens.nl/vragenlijst/.


84

Dr. L.C.J. Barbiers – onderzoeker VL, Syntaxis – 1.0 fte Drs. J.B. Barneveld – medewerker Liedbladen – 0.5 fte, tot 01-03 Prof.Dr. H.J. Bennis – directeur – 1.0 fte Drs. B.L. van den Berg – medewerker onderzoek VL– 1.0 fte M.C. den Boer – medewerker Digitalisering Nederlands Volksliedarchief – 0.6 fte (vanaf 01-11: 0,5 fte) Drs. R. Boerrigter – OIO VL – 1.0 fte, vanaf 01-09 B.M.L. Boom – medewerker documentatie – 0.5 fte Drs. J. van den Braak – OIO VL – 0.8 fte Drs. E.J. Brinkhuis – coördinator Techn.Ontwikkeling – 0.6 fte, vanaf 01-03 Drs. M J. Broekhans – OIO NE – 0.8 fte, tot 01-07 Dr. H.J.T.M Brok – medewerker onderzoek VL – 0.5 fte L.S.G.B. Brouwer – medewerker onderzoek VL – 1.0 fte J. van Bruggen – beheerder financiën (NIWI) – 0.8 fte Drs. M.J. de Bruin – OIO NE – 0,6 fte; medewerker applicaties – 0,4 fte H. Brugman – coördinator taakgroep Receptie & Secretariaat 0,9 fte/ secretaresse t.b.v. SIEF 0,1 fte, vanaf 1-10; tot 1-10 ook adm. medewerker Brieven aan de Toekomst. Dr. L.M.E.A. Cornips – onderzoeker VL, Syntaxis, Sociolinguïstiek – 0.8 fte Dr. H.C. Dibbits – onderzoeker NE, Materiële cultuur – 0.8 fte Drs. M.B.G. van Dijk – medewerker onderzoek NE – 1.0 fte Drs. E. Doelman – medewerker onderzoek NE – 1.0 fte R.J. Edel – helpdeskmedewerker – 0.6 fte, vanaf 09-05 (vanaf 01-10: 0.8 fte) Drs. E.M. Efting-Dijkstra – OIO NE – 0.8 fte Dr. D. Gerritzen – onderzoeker VL Naamkunde, Antroponymie – 1.0 fte Dr. A.C.M. Goeman – senior-onderzoeker VL, Morfologie, grammatica, – 1,0 fte; Hoofd DIV, tot 01-10 Drs. E. van der Grijn Santen – documentalist Nederlandse lied tot 1600/ Nederlands Volksliedarchief – 0.6 fte, van 28-05 tot 09-07 Prof. Dr. L.P. Grijp – bijzonder-onderzoeker NE, Orale Cultuur – 1.0 fte; wrnmd. onderzoeksleider NE tot 01-04

Jaarverslag 2001

C.A.M. Grijpink – medewerker Digitaal Archief /Audio – 1.0 fte Drs. S.H. Groot – documentalist Nederlandse lied tot 1600 – 0.6 fte, tot 01-03; vanaf 04-06: 0.6 fte, documentalist Zingende kaart Drs. M. van der Ham – medewerker onderzoek SAND – 0.5 fte, vanaf 01- tot 01-12; (vanaf 01-12:1.0 fte) J. Heijdra – medewerker Digitalisering Nederlands Volksliedarchief – 0.4 fte M.W. Huigen – medewerker Een Muziekgeschiedenis der Nederlanden (CDROM) – 0.5 fte, van 01-04 tot 01-06 Dr. J.I.A. Helsloot – onderzoeker NE, Feest en Ritueel – 0.8 fte C.H. Hendriks – medewerker Volksverhalenbank gedetacheerd via ROC – 0,8 fte, vanaf 01-11 Dr. B. Henkes – wet.sch. medewerker NE (NWO), Volkskundebeoefening in Vlaanderen en Nederland 1918-1945 – 0.5 fte N.S. den Hertog – medewerker Digitalisering Nederlands Volksliedarchief – 0.4 fte C.G. Holterman – datatypiste – 0.5 fte Drs. T.I. Israel – medewerker onderzoek VL (SAND) – 1.0 fte, tot 01-04 Drs. M.M. Jansen – OIO VL – 0.8 fte, vanaf 11 sept. Dr. W. Jongenburger – onderzoeker VL, Methodologie en Statistiek – 1.0 fte; vanaf 01-10 onderzoeksleider VL Drs. G. van de Kamp – medewerker Interne Communicatie – 0.8 fte Drs. S. van der Kleij – medewerker Onderzoek VL (SAND) – 1.0 fte, vanaf 0102; vanaf 01-08 medewerker applicaties Drs. S. Koetsier – coördinator Digitalisering Nederlands Volksliedarchief – 0,8 fte Dr.T.J.W.M Kruijsen – senior-onderzoeker VL (gedetacheerd bij KUN) – 1.0 fte Dr. W.T.J.M. Kuiper – onderzoeker NE, Orale Cultuur, Verhaal – 0.2 fte J. Landstra – beheerder personeel – 0.6 fte Drs. R. van Leeuwen – medewerker Digitalisering Nederlands Volksliedarchief – 0.6 fte S. Levelt – medewerker digitalisering Nederlands Volksliedarchief – 0.4 fte, tot 01-09 G.C.N. van Loon – medewerker applicaties/medewerker helpdesk en systeembeheer – 0.6 fte, van 01-02 tot 01-09 Dr. P.J. Margry – senior-onderzoeker NE, Religieuze Cultuur – 1.0 fte; vanaf 01-04 onderzoeksleider NE Dr. T. Meder – onderzoeker NE, Orale Cultuur – 0.8 fte


85

86

C.L.M. Meijer – medewerker DTP en website – 1.0 fte H.T. Nijboer – medewerker Boedelbeschrijving op internet – 0.4 fte, van 1501 tot 15-05 (van 15-08-2001 tot 15-12-2001: 0.6 fte) Dr. M. van Oostendorp – senior-onderzoeker VL, Fonologie, Grammatica – 0.8 fte; tot 01-10 onderzoeksleider VL. Drs. C.M. van der Peet – applicatieontwerper – 0.6 fte Dr. M. Ramstedt – onderzoeker NE, Religieuze Cultuur – 0.8 fte, vanaf 01-11 H.B.A. Rave – medewerker Documentatie – 1.0 fte Prof.Dr. P. van Reenen – gastonderzoeker Dr. K. Romijn – onderzoeker VL – tot 1-11-01 – 1.0 fte H.M. de Romph – datatypiste – 0.5 fte, tot 01-08; vanaf 01-08 adm.medewerker/medewerker documentatie (BadT) Dr. H.W. Roodenburg – senior-onderzoeker NE, Materiële Cultuur – 1.0 fte Prof.Dr. G.W.J. Rooijakkers – senior- onderzoeker NE, Feest en Ritueel – 0.4 fte J.J. Schell – coördinator Taakgroep Bibliotheek en datainvoer/projectcoördinator – 0.8 fte E. Schukking – medewerker Digitalisering Nederlands Volksliedsarchief – 0.4 fte Dr. C.J.M. Smits – onderzoeker VL – 0.4 fte, tot 01-07 H. Staples – documentalist – 0,1 fte, van 01-03 tot 01-06 Drs. F.H.C. Swets. – OIO VL – 0.4 fte C.A.M. Tegelaers – documentalist BadT – 0.8 fte, tot 01-08 M. Tilstra – medewerker Liedbladen – 0.1 fte, van 01-06 tot 01-12 M.J. Twisk – receptioniste/telefoniste – 0.5 fte E.C. Uijttenbogaard – medewerker helpdesk – 0.6 fte, tot 01-09 H.C.M. Vanthoor – datatypiste/medewerker documentatie BadT – 0.6 fte, tot 01-09; vanaf 01-09 adm. medewerker t.b.v. taakeenheid Bibliotheek en data-invoer C.J. van Vark – receptioniste/telefoniste – 0.5 fte Drs. N.H.H. Veldhorst – OIO NE, Orale Cultuur (NWO) – 0.8 fte Drs. A.G. Verburg – medewerker Externe Communicatie – 0.8 fte V.S. Waszink – medewerker NVB Jaarsmaproject – 0.4 fte Dr. C.L.J. Wijers senior-onderzoeker NE, Feest en Ritueel 0.2 fte/plv.directeur 0.7 fte, tot 01-09 C.T.J.W. van Wijk – systeembeheerder – 0.9 fte Drs. I.E. Wijnhorst – medewerker NVB Jaarsmaproject – 0.5 fte

Jaarverslag 2001

W.P. van Wingerden – medewerker digitalisering Nederlands Volksliedsarchief – 0.5 fte U. Wüttke – medewerker Woordenboek Brabantse Dialecten – 1.0 fte, 2006 tot 01-08 M.L.C. van Zuijlen – documentalist NE – 0.8 fte

Stagiairs Nederlandse Etnologie J.A. de Groot, 08-10 tot 17-12, Feestcultuur in Nederland, Kwakoefestival N. Hasirci, 15-02 tot 14-06, Pilot Migratie en materiële cultuur S. Jägers, 01-06 tot 21-08, Volksverhalen V. Pluijmaekers, 01-07 tot 01-10, Volksverhalen M. Vis, 01-10 tot 01-01-2002, Volksverhalen Variatielinguïstiek M. Greijmans, 03-09 tot 01-02-2002, Microvariation in the Syntax of ONE insertion (SAND) M. van der Ham, 15-01 tot 15-04, Werkwoordplaatsing door Marokkaanse en Turkse vroege tweedetaalverwervers. (Verbale complexen in het Nederlands van allochtone kinderen in een monolinguale en meertalige omgeving.) J. Peet, 03-09 tot 30-11, Sociolinguïstisch en syntactisch onderzoek naar regionale taalvariëteiten. Afd. Technische Ontwikkeling I. van Gemert – 01-10 tot 15-12 – opzet van alternatieve databasebenadering (Databank Goeman-Taeldeman Project) R.J. Edel – helpdesk automatisering – tot 09-05


87


ACLC ADA ANS AVA AVT BIN BNF NF

88

CSB DIV DTP ECOS FAND GLOW GTP HIL HSN ILVP/ULB IMES KB KNAW KUB KUN KVAN LOT MAND MEA NCV NE NEHA NFD NISSO

Instituut voor Taal en Communicatie Archiveren van Digitaal Academisch Erfgoed Algemene Nederlandse Spraakkunst Audio-Visuele Archieven Algemene Vereniging voor Taalwetenschap Bedevaartplaatsen in Nederland Beiträge zur Namenforschung Neue Folge Commissie Strategie en Beleid Documentaire Informatieverzorging Desktoppublishing Erkenningscommissie Onderzoekscholen (KNAW) Fonologische Atlas van Nederlandse Dialecten Generative Linguistics in the Old World Goeman-Taeldeman Project Holland Institute of Generative Linguistics (nu in: ULCL) Historische Steekproef Nederland Institut des Langues vivantes et de Phonétique/Université Libre de Bruxelles Instituut voor Migratie en Etnische Studies (UVA) Koninklijke Bibliotheek Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Katholieke Universiteit Brabant Katholieke Universiteit Nijmegen Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland Landelijke Onderzoeksschool Taalwetenschap Morfologische Atlas van Nederlandse Dialecten Stichting Meertens’ Externe Activiteiten Nederlands Centrum voor Volkscultuur Nederlandse Etnologie (onderzoeksgroep Meertens Instituut) Nederlands Economische Historisch Archief (KNAW) Nederlandse Familienamen Databank Nederlands Instituut voor Sociaal Seksuologisch Onderzoek

Jaarverslag 2001

NIWI NLB NMPS

NOM NORNA NVA NWO OC REWO RUG SAND SIEF SISWO SLE SMT STDH STIMU TASC TCULT TIN TST UIL OTS

UL ULCL UU UVA VL VNC VTB VTC VU

Nederlands Instituut voor Wetenschappelijke Informatiediensten Nederlandse Liederenbank Nederlandse Multiculturele en Pluriforme Samenleving (NWO deelprogramma) Nederlands Openluchtmuseum Nordisk Samarbejdskomité for Navneforskning Nederlands Volksliedarchief Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Onderdeelcommissie Regionale Woordenboeken Rijksuniversiteit Groningen Syntactische Atlas van Nederlandse Dialecten Société Internationale d’Ethnologie et de Folklore Instituut voor maatschappijwetenschap UVA Societas Linguistica Europaea Sociaal Medisch Team Stichting Tekstcorpora en Databestanden in de Humaniora Stichting voor muziekhistorische uitvoeringspraktijk Trans-national database and Atlas of Saints’ Cults Talen en Culturen in het Utrechtse Lombok en Transvaal Taalkunde-in-Nederland Taal- en Spraaktechnologie Utrechts Instituut voor Linguïstiek/Onderzoeksinstituut voor Taal en Spraak Universiteit Leiden University of Leiden Centre for Linguistics Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Variatielinguïstiek (onderzoeksgroep Meertens Instituut) Vlaams-Nederlands Comité Volkskundige Trefwoordenbank Volkskundige Trefwoordencatalogus Vrije Universiteit


89

Het heeft even geduurd, maar in 2001 verscheen de naam van het Instituut dan toch werkelijk op het gebouw

Recommend Documents