Het grote infobouk, mor den in t klain

Het grote infobouk, mor den in’t klain

Voorwoord Beste lezers, Hier is ie dan! Het infoboekje voor alle jongeren in de gemeente Winsum. Heel veel leuke en serieuze info van seks tot werk van school tot jeugdsoos, van samenwonen tot brommerverzekering en nog veel en veel meer. Jongerenwerk Vlagtwedde bedankt! Zij zijn begonnen met het boekje en de meeste algemene informatie is door hun verzameld. Het jongerenwerk Winsum wilde ook zo’n boekje. Marije en Judith hebben daarom dit infoboekje aangepast voor alle jongeren in Winsum. Heb je een probleem dan hopen wij te kunnen helpen met het antwoord. Er staan erg veel sites in met extra en ook leuke info. Wil je snel surfen ga dan naar www.jongerenwinsum.nl. Daar staat dit ook allemaal op de site van het jongerenwerk, alle links staan dan bij elkaar op 1 pagina. Heb je ideeën of commentaar laat het ons dan weten via de mail. Heb je verder nog vragen neem dan gerust contact op met bijvoorbeeld [email protected] of met 1 van de email adressen hieronder. Wij hebben de connecties en contacten om jouw mogelijk verder te helpen! Veel plezier, veel succes en hopelijk tot ziens Martino Haaima, Alexander Tjoelker, Ronald de Haan, Teye Barkema [email protected], [email protected], [email protected], [email protected]. Graag willen we het jongerenwerk Vlagtwedde, alle sites en instanties bedanken voor hun informatie. De site waar in het verhaal naar verwezen wordt geldt vaak als bron van de informatie. In het bijzonder dank aan Rika Ringersma, gemeente Vlagtwedde, jongerenwerk uit de gemeente Vlagtwedde, de provincie Groningen en het CMO. Deze uitgave van Winsum is mogelijk gemaakt door de financiële steun van de gemeente Winsum. En de dappere arbeid van Judith de Vries en Marije Hertsenberg. Oorspronkelijke redactie: Albert Tilma. Jan Hebers, Teye Barkema Oorspronkelijke Titel:“Breek ie de bek nait lös!!!” Uitgegeven door: Jongerenwerk Barkema men de Haan Oorspronkelijke samenstellers: Albert Tilma, Jan Hebers en Teye Barkema Vormgeving: Rogier, Ronald, Teye. Oorspronkelijke uitgave: Jongerenwerk Stichting Welzijngemeente Vlagtwedde Opmaak: Patrick Wijninga Druk en bindwerk: Drukkerij Sikkema Warffum Oorspronkelijk ISBN nr.: 90-9018181-4 ISBN nr.: 90-9018181-4 Website oorspronkelijke uitgave: www.dorpsstraat.info © 2004 Stichting Welzijn Vlagtwedde De wijzigingen en aanvullingen in dit infoboekje zijn met toestemming van het jongerenwerk van Vlagtwedde. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van jongerenwerk Vlagtwedde ([email protected]). Hoewel met de grootst mogelijke zorgvuldigheid is gewerkt aan de totstandkoming en samenstelling van het infobouk, kan geen aansprakelijkheid voor de juistheid van de gegevens worden geaccepteerd. Mocht jouw organisatie belangstelling hebben om dit boukie te gebruiken voor jongeren bij jou in de regio, neem dan contact op met het jongerenwerk van de gemeente Vlagtwedde. Commerciële verkoop wordt nooit toegestaan. Het boukie is en blijft gratis.

‘t jongerenwaark in de gemainte Winsum

pagina 1


De hoofdstukken 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25.

Hoe kom ik op Internet Vrije tijd Vakantie De leukste links School Hoe kom ik aan heroïne, cocaïne, en speed? Werken Geen werk/ ontslag/ uitkering aanvragen Huisvesting Samen wonen Geld Verzekeringen Gezondheid Seks Verslavingen Hulp nodig? Heb ik dat? Justitie De gemeente Vervoer Mobieltje Tatoeages, piercings en permanente make-up Bienoamen Hoe kom ik weg met moord en doodslag? Websites voor jongeren


Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz.

3 5 12 15 18 23 24 27 32 36 38 41 44 46 52 68 76 88 94 96 102 104 106 107 108

pagina 2


1. Internet Internet Om er voor te zorgen dat je zonder problemen kunt Internetten hebben we een aantal tips voor je de op een rijtje gezet: 1. Wees voorzichtig online( op het Internet): jouw gedrag en de websites die je bezoekt bepalen in grote mate hoe veilig je online bent. Wees dus voorzichtig met het surfen over Internet. 2. Toon altijd respect voor anderen: behandel mensen online zoals je zou willen dat ze jou behandelen. Stuur geen gemene of vervelende e-mails. Onthoud dat alles wat je online schrijft of doorstuurt, ook naar andere mensen kan worden doorgestuurd, dus ook naar je ouders of naar school. 3. Geef nooit persoonlijke informatie over jezelf of je familie door. Doe dit alleen als het echt belangrijk is. Dit geldt voor gegevens als je echte naam, adres, telefoonnummer of financiële gegevens, zoals een creditcardnummer of sofi-nummer. Zelfs als je iemand persoonlijk kent en die online 'tegenkomt'. Je weet nooit of er nog andere mensen zijn die die informatie ook bekijken. Je weet ook nooit zeker of iemand is wie die zegt dat hij/zij is. Pas ook op met het online gebruik van je echte (achter)naam. Geef ook niet de naam van je school, straat of buurt door. Ieder beetje informatie kan ervoor zorgen dat iemand kan achterhalen waar je woont. 4. Maak geen afspraak om een 'Internetvriend' persoonlijk te ontmoeten. Je weet nooit met wie je online te maken hebt. Natuurlijk is het leuk om met mensen te chatten die je nog nooit hebt ontmoet, maar vergeet niet dat iemand die je online hebt leren kennen altijd een vreemde blijft. Je weet verder niets over die persoon en je weet ook niet of alles wat die persoon je online verteld heeft ook waar is. Maak daarom geen afspraken om 'Internetvrienden' persoonlijk te ontmoeten. 5. Zet de computer uit als je je niet op je gemak voelt. Als iemand met wie je online praat of iets dat je online hebt gezien je een vervelend, naar of zelfs angstig gevoel geeft, zet je computer dan gewoon uit. Onthoud dat je zolang je mensen geen informatie over jezelf geeft ze je ook niet kunnen lastig vallen en kun je ze gewoon negeren (of blokkeren) in de toekomst. Zeg het altijd wel even tegen een ouder of een leraar, als je je online bedreigd of angstig hebt gevoeld. 6. Het klinkt allemaal erg gevaarlijk, maar Internet is natuurlijk ook een super mooi middel. Wees van de gevaren bewust, maar laat dit je niet tegenhouden om Internet te gebruiken. Mailen: Mailen is het versturen van een bericht via de computer, hiervoor heb je Internet nodig. Als je dit wilt gaan doen, meld je dan aan bij een site, zoals Hotmail, Yahoo, G-mail of andere Internetaanbieders. Het is handig om te hebben. Je hoeft niets meer met de post te versturen, en kan snel vragen stellen en antwoord krijgen. En dit allemaal vanuit je luie stoel. Als je een e-mail adres hebt dan is het mogelijk om je aan te melden bij MSN, hiermee is het mogelijk om met een ander iemand te communiceren. Het is een soort chatprogramma, je kunt zien of je vrienden online zijn. Met diegene kan je dan “msn’en”, het is ook mogelijk om met een microfoon te communiceren. Nieuwsgierig? Ga eens naar www.msn.com


pagina 3


Hyves: Hier kan je een leuke space van jezelf aan maken maar houdt er rekening mee dat eigenlijk iedereen die space kan zien. www.hyves.nl Als je niet weet hoe je informatie kan opzoeken ga dan naar een zoekmachine. Je typt het onderwerp in waarnaar je op zoek bent en de zoekmachine zoekt de pagina’s op waar die informatie op staat. Dit zijn er een aantal: www.google.nl www.ilse.nl www.startpagina.nl www.pagina.nl TIP 1: typ je eigen naam eens in bij Google, en kijk wat er van jou of je familie op Internet staat. TIP 2: typ het dorp in waar je woont. Internet kan heel handig zijn, bijvoorbeeld voor: • Het zoeken van informatie • Zoeken van telefoonnummers • Zoeken van bedrijven • Kortom alles staat bijna op het Internet Ga gewoon eens een tijdje op het Internet, en bekijk de mogelijkheden eens. Links: www.jongerenwinsum.nl www.winsum.nl www.hotmail.com www.msn.nl www.computer-Internet.pagina.nl www.xbox.pagina.nl www.playstation.pagina.nl www.playstation2.pagina.nl www.games.pagina.nl www.antivirus.pagina.nl www.beveiliging.pagina.nl


www.breedband-Internet.pagina.nl www.leensweb.nl www.chat.pagina.nl www.digitalefotografie.pagina.nl www.download.pagina.nl www.e-mail.pagina.nl www.gamecube.pagina.nl www.Internet.overzicht.nl www.nintendo.pagina.nl www.pc-hulp.pagina.nl www.sega.pagina.nl www.telefoongids.pagina.nl

pagina 4


2. Vrije Vrije tijd Jeugdsozen Baflo Jeugdsoos De Kelder Bezoekadres: Wier 1 9953 PK Baflo Tel: 0595-422584 Openingstijden: vr 22.00 – 01.00, za 21.00 – 02.00 uur. Jeugdsoos Eagle Bezoekadres: Gebroeders gootjesstraat 8 9953 PK Baflo Tel: 0595-423565 Openingstijden: vr 22.00 – 01.00, za 21.00 – 02.00 uur. Winsum Jeugdsoos Amigo Bezoekadres: Borgweg 36 9951 BG Winsum Tel: 0595-443906 Openingstijden: za 20.00 – 00.00 uur. Jeugdsoos De Pluu Bezoekadres: Hoofdstraat W 3 9951 AA Winsum Tel: 0595-443117 Openingstijden: vr, za 20.00 – 01.00, zo 16.00 – 20.00 uur. Jeugdsoos De Zolder Bezoekadres: Hoofdstraat W 38 9951 AC Winsum Tel: 0595-444115


pagina 5


Sauwerd Jeugdhaven Sauwerd Bezoekadres: Burchtweg 4 9771 BB Sauwerd Openingstijden: vr 22.00 – 00.00, za 20.00 – 03.00 uur. Adorp Jeugdsoos Adorp Bezoekadres: Provincialeweg 37 9774 PA Adorp Tel: 050-3061978 16 jaar en ouder! Openingstijden: vr en za 21.00 – 01.00 uur. Kids avond: eerste zaterdag van de maand: 19.00 – 21.00 uur. Den Andel Jeugdsoos Crusader Bezoekadres: Sagittariusweg 29 9956 PJ Den Andel Openingstijden: 1e en 3e vrijdag van de maand. Zwembaden Openlucht zwembad De Hoge Vier

Winsum

Wierdaweg 2b

0595-441965

Manege LR/PC Reitdiepruiters

Winsum

Netlaan 1a

0595-441668

Tennis Tennisclub Baflo Tennisclub Winsum Tennis vereniging Onstaborg Tennisvereniging Streep

Rasquert Winsum Sauwerd Ezinge

Meymaweg 9B Wierdaweg 2b Oosterstraat 30 Terpstraat

0595-425240 0595-442173 050 3062083 0594-622006

Judo


pagina 6


Judoschool Renshu Judovereniging Bushido Sportvereniging Jupiter

Ezinge Winsum Winsum

Allersmaweg 35 Borgweg 18 Hamrik 4

0594-621874 0595-442560 0595-442170

Karate Karatevereniging Katsu Karatevereniging Za Kura

Winsum Sauwerd

Lindelaan 29

0595-441642 050-3061707

Badminton Sportvereniging Jupiter

Winsum

Hamrik 4

0595-442170

Fitness Fysio fitness gezondheidscentrum

Winsum

de Meeden 3a

0595-442255

Atletiek Sportvereniging Jupiter

Winsum

Hamrik 4a

0595-442170

Biljarten Biljartclub Adorp Biljartclub Bol en Mank Biljartclub D.A.C. Biljartclub Het Blauwe Krijtje Biljartclub Feerwerd e.o. Biljartclub K.O.T. Biljartclub Kets en Kruin Biljartclub Winsum e.o. Biljart vereniging Baflo

Adorp Feerwerd Ezinge Ezinge Ezinge Den Andel Winsum Winsum Baflo

Spoorlaan 50 050-3062113 Klompenmakergang 6 0594-621907 Torenstraat 2 0594-621847 Torenstraat 2 0594-621847 Torenstraat 2 0594-621847 Boschweg 2 0595-424859 Westerstraat 34 0595-441919 Tuinbouwstraat 26 0595-442213 Juffermarthastraat 32b 0595-422621

Gymnastiek Chr. sportver. KDK Gymnastiek vereniging Adorp Gymnastiek vereniging Baflo Gymnastiek vereniging E.F.G. Gymnastiek vereniging Wardeus Sportvereniging Jupiter

Winsum Adorp Baflo Ezinge Sauwerd Winsum

Wierdaweg 12 0595-442736 Wierdestraat 10 050-3061343 Gebr. Gootjesstraat 25 0595-425171 Oldijk 8 0594-621273 Oosterstraat 28 050-3061989 Hamrik 4 0595-442170

Hardlopen Loopgroep Artemis

Winsum

George Martenslaan 32 0595-444582


pagina 7


Hockey Hockey club Winsum

Winsum

Garnwerderweg 1

0595-441398

Tafeltennis Tafeltennis ver. Aktief

Winsum

Kerspel 2

0595-443319

Voetbal c.v.v. VIBOA Voetbalvereniging Voetbalvereniging Voetbalvereniging Voetbalvereniging Voetbalvereniging

Winsum Adorp Feerwerd Winsum Baflo Sauwerd

Schouwerzijlsterweg 7a 0595-442426 De Vang 14 050-3061840 Valgeweg 44 0594-621836 Wierdaweg 2c 0595-443453 Tinallingerweg 2 06-53818283 Oosterstraat 30 050-3062038

Adorp Ezinge Sauwerd Winsum

Torenweg 9 Nieuwe Peperweg 4 Oosterstraat 30 Hamrik 4

Watersport Kanovereniging Winsum e.o.

Winsum

Schouwerzijlsterweg 9 0595-441569

Wielersport Toer- en Fietsclub Winsum

Winsum

050-5421323

Zaalvoetbal Futsal Winsum Zaalvoetbalvereniging Solo

Winsum Winsum

Adorp Ezinge Hunsingo Rood Zwart Baflo SIOS

Volleybal Volleybalvereniging Volleybalvereniging Volleybalvereniging Volleybalvereniging

Artharpe DIO DOS Winkhem


Hamrik 4 Dijkrechter 45

050-3061664 0594-628362 050-3061640 0595-442704

050-5774934 0595-443114

pagina 8


Bioscopen Wolff cinema groep Euroborg Bouwmaboulevard 53 9723 ZS Groningen Tel: 050-7504200 www.mustsee.nl

Pathe Groningen Gedempte Zuiderdiep 78 9711 HL Groningen Tel: 050-5844050 www.pathe.nl

Karten Euro Kartracing Groningen Kardingerweg 50 9735 AH Groningen tel. (050) 547 47 47 www.kartbaangroningen.nl

Paintball Outdoor international Friesstraatweg 139 9743 AA Groningen Tel: 050-3183722 www.outdoorinternational.nl

Lasergamen Target lasergamen Oosterkade 6 9711 RS Groningen Tel:050 - 314 41 20

Q-pit lasergame arena Zwanenstraat 2 9712 CL Groningen Tel:050-3180708

Piccadilly Pioenstraat 185B (Oosterparkwijk) Groningen Tel:050-3181596 Wadlopen Dijkstra’s Wadlooptochten Hoofdstraat 118 9968 AH Pieterburen Tel. 0595-528345 [email protected]


Stichting Wadloopcentrum Pieterburen Hoofdstraat 105 9968 AC Pieterburen Tel. 0595-528300 [email protected]

pagina 9


Horeca gemeente Winsum Kroegen & Disco’s de Pub 69 Toby’s pub de Hoogte ’t Witte Hoes Café De Burcht Café Beuving Café Billard De Brug Café Hammingh

Hoofdstraat O 16 Hoofdtsraat W 5A Kerkpad 8 Provincialeweg 37 Burchtweg 4 Stationsweg 1 Torenstraat 2 Hunzeweg 32

9951 9951 9951 9774 9771 9953 9891 9893

Restaurants Chin Ind Rest Golden House Chin Ind Spec Rest Happy Family Pizzeria La Sicilia Steakhouse Oase Croissanterie Winsum ‘t Witte Hoes De Pronkkoamer

Havenstraat 20 Obergon 7-9 Hoofdstraat Obergum 38 Obergum 11 Hoofdstraat Obergum 36 A Provincialeweg 37 Saaxumhuizerweg 2

9951 AE Winsum 9951 HL Winsum 9951 AH Winsum 9951 HL Winsum 9951 AH Winsum 9774 PA Adorp 9957 NH Saaxumhuizen


AH Winsum AA Winsum EP Winsum PA Adorp BB Sauwerd RG Baflo Ag Ezinge PC Garnwerd

pagina 10


Snackbars Snackbar ‘t Centrum Snackbar Beuving Snackbar Op Streek Snackbar Dix Bar Snackbar ‘t Anker Snackbar De Proankoamer Snackbar ‘t Woaterborgje Snackbar Ons Centrum Snackbar De Smulpaap

R Praediniusstraat 4 Stationsweg 1 De Streekweg 33 Provincialweg 6 Burmaniastraat 3 Saaxumhuizerweg 2 Hunzeweg 40 Hoofdstraat W 16 Hoofdstraat O 36b

9951 9953 9956 9771 9172 9957 9893 9951 9951

Hotels Zijlsterhoeve

Zijlsterweg 5

9892 TE Aduarderzijl

VVV VVV Lauwersland hoofdlocatie

Hoofdstraat W 4

9951 AB Winsum


CB Winsum RG Baflo PN Den Andel TB Sauwerd PK Ferwerd NH Saaxumhuizen PD Garnwerd AB Winsum AH Winsum

pagina 11


3. Vakantie Vakantie is een hele leuke manier om eens ergens anders te gaan kijken en om tot rust te komen. Je kunt ver weg, maar ook dichtbij op vakantie gaan. Het kan lopend, fietsend, met auto, vliegtuig of boot, relaxed of avontuurlijk enz. Omdat er zoveel mogelijkheden zijn om op vakantie te gaan willen we in dit hoofdstuk goede tips geven om goed voorbereid op vakantie te gaan. Ook staan er vele links in het hoofdstuk zodat je zelf een vakantie kan zoeken die bij jou past. Tips voor een goed georganiseerde vakantie. LET OP: neem geen (soft) drugs mee, in Nederland wordt softdrugs gedoogd. In andere landen niet, je kunt er een zware straf voor krijgen. Er staan hier vele tips voor een mooie vakantie, maar houd je niet alleen aan deze lijst. Documenten: • Geldig paspoort ( maak ook kopieën van belangrijke documenten en bewaar die op een andere plek dan je paspoort) • Visum • Betaalpasjes • Geldige toerist identiteitskaart • Reispapieren • Geldig rijbewijs • Reisverzekeringpolis • Geldige groene kaart • Reserveringsbewijs • Tickets • Medisch paspoort • Vaccinatieboekje • Buitenlands geld(voor niet EU landen) • Girobetaalkaarten De regels voor vloeistoffen in je handbagage: Je kunt alleen nog vloeistoffen en gels meenemen in verpakkingen van niet meer dan 100ml. De verpakkingen mogen alleen worden meegenomen in doorzichtige plastik zak. Per persoon mag 1 doorzichtige plastik zak worden meegenomen. De doorzichtige plastik zak mag niet groter zijn dan 1 liter. De doorzichtige plastik zak moet hersluitbaar zijn. Altijd toegestaan is babyvoedingen en medicijnen als je dit tijdens de reis nodig hebt.


pagina 12


Andere benodigdheden: - Genoeg kleding - Schoeisel - Zonnebrandcrème - Shampoo - Deodorant - Scheerspullen - Aspirine - Muggenzalf - Anticonceptie (condooms+pil) - Ontsmettingsmiddel - Slaapgerei - Wasgerei - Toiletpapier - Fotorolletjes - Zakdoeken - Schrijfgerei - Adresboekje - Woordenboek - Familie en buren inlichten - Vakantieadres achterlaten - Krant en post regelen, zien inbrekers veel post dan weten ze dat je weg bent. - Legen van brievenbus - Verzorging huisdieren - Vuilnis - Verzorging planten/huis/tuin - Koelkast legen - CV/kachel uit - Kostbaarheden opbergen - Ramen en deuren goed afsluiten - Voldoende luchtverversing - Sleutels niet vergeten - Stekkers uit stopcontacten - Radio/tv antenne uit - Inenting tegen ziektes


- Wegenkaart - Medicijnen - Tandpasta - Tandenborstel - Zonnebril - Internationale stekkers - Tentharingen - Afvalzakken - Theedoeken - Pannen/glazen/borden/bestek - Schaar/gereedschap - Zaklamp - Barbecue - Luchtbed+pomp - Slaapzak - Goede controle auto - Tent - Blikopener - Gasbrander - Lees een boekje over het vakantieland ( kan je bijvoorbeeld wel euroloodvrij gebruiken in Turkije, en hoe is het klimaat?) - Kijk wat allemaal inbegrepen is in de vakantie, zoals keukenspullen, gas, water, schoonmaak, beddengoed, toeristenbelasting, huisdieren, enz.

pagina 13


Deze tips zullen niet voor iedereen van toepassing zijn, het is een groot verschil of je op vakantie gaat met een tent of in een hotel. Als je wel op vakantie wil naar het buitenland maar je hebt niet zoveel geld, kijk dan eens bij last-minute reizen. Dit zijn goedkope reizen, wel moet je dan snel je spullen pakken want last-minutes zijn reizen die snel gedaan worden. Meestal binnen een paar uur tot een paar dagen. Ook kan je een goedkope busvakantie nemen, je gaat dan met de bus naar je bestemming. Kijk hiervoor eens op www.langhout.nl Denk er ook aan om je goed te verzekeren, denk aan een annuleringsverzekering, diefstal van spullen of motorvoertuig, verzekering bij ongelukken, rechtsbijstandverzekering. Vraag altijd advies bij het reisbureau waar jij je vakantie boekt. Handige links: www.langhout.nl www.drstart-vakantie.nl www.d-reizen.nl www.arke.nl www.reizen.nl www.reizen.pagina.nl www.vakantie.pagina.nl www.opvakantie.nl www.vinea.nl (leeftijd 7 t/m 19 jaar) www.beachmasters.nl www.gogo.nl www.breakloose.nl www.x-travel.nl (leeftijd 16 t/m 32 jaar) www.beaches.nl (leeftijd 16 t/m 28 jaar) www.samoon.nl www.paspoortinformatie.nl Is dit niet genoeg kijk dan eens via www.google.nl, en zoek op de trefwoorden vakantie of reizen, of bijvoorbeeld fietsvakantie.


pagina 14


4. De Leukste Links www.aerosmith.com www.barthezz.nl www.blink182.com www.bloodhoundgang.com www.officialblue.com (Blue) www.brooklynbounce.com www.coldplay.com www.faithless.co.uk www.foofighters.com www.garbage.com www.greenday.com www.gnronline.com (Guns and roses) www.guanoapes.com www.jarule.net www.jay-z.com www.korn.com www.kschoice.com www.lennykravitz.com www.limpsite.com (limp Bizkit) www.linkinpark.com www.friendsoflive.com (Live) www.manicstreetpreachers.com www.marilynmanson.com www.metallica.com www.moby.com www.nodoubt.com www.oasisinet.com www.offspring.com www.outkast.com www.ozzy.com www.paparoach.nl www.pearljam.com www.payableondeath.com (POD) www.queenonline.com www.radiohead.com


www.ratm.com (Race against the machine) www.rammstein.com www.redhotchillipeppers.com www.remhq.com www.therolling-stones.com www.santana.com www.simplyred.com www.sisqo.com www.skunkanansie.com www.bonjovi.com www.bustarhymes.com www.celinedion.com www.chemicalbrothers.net www.craigdavid.co.uk www.usherworld.com www.slipknot.com www.smashingpumpkins.com www.sugababes.com www.sum41.com www.systemofadown.com www.u2.com www.westlife.net www.wyclef.com www.k3.be www.shakira.com www.nellyfurtado.com www.aliciakeys.net www.sonymusic.nl/anastacia www.britneyspears.com www.christinaaguilera.com www.jenniferlopez.com www.kylie.com www.shania-twain.com www.mjnet.com (Michael Jackson) www.eminem.com

www.elvis.com www.westlife.com www.robbiewilliams.com www.bjork.com www.blondie.net www.blur.co.uk www.atomickitten.co.uk www.ashantimusic.net www.avril-lavigne.com www.alcazarworld.com www.cypresshill.com www.danniimusic.com www.destinychild.com www.dr-dre.com www.gareth-gatesonline.com www.gorillaz.com www.greenday.com www.inxsweb.com www.jeweljk.com www.kellyfamily.de www.lasketchup.com www.lennykravitz.com www.libertyx.co.uk www.lifehousemusic.com www.lilbowwow.com www.lilkim.com www.limpbizkid.com www.linkinpark.com www.madonnamusic.com www.mandymoore.com www.marcanthonyonline.com www.mjblige.com www.natalie-imbruglia.co.uk www.neilyoung.com www.nelly.net

pagina 15

Het grote infobouk, mor den in’t klain www.nickelback.com www.nsync.com www.theprodigy.com www.stones.com www.anouk.nl www.andrehazes.nl www.ramp-records.nl/defp www.djjean.com www.djjurgen.com www.dj-tiesto.com www.fransbauer.nl www.gordon.nl www.jaquesherb.nl www.jimmusic.nl www.jamaimusic.nl www.junglerock.nl www.leetowers.com www.borsato.nl www.xanderdebousonje.nl www.birgitmusic.nl www.do.ontheweb.nl www.ellentendammemusic.nl www.ilsedelange.com www.marianneweber.nl www.sugarleehooper.nl www.jostiband.nl www.acdaendemunnik.nl www.amazingstroopwafels.nl www.birgitschuurman.com www.blof.nl www.mcbrainpower.nl www.clouseau.be www.cooldowncafe.nl www.boswachters.com www.dedijk.nl www.heideroosjes.com www.jannes.nu www.lucasengea.nl www.esperandos.nl


www.shaggyonline.com www.snoop-dog.com www.sophieellisbexter.net www.statusquo.co.uk www.dekast.nl www.depoemas.nl www.di-rect.com www.dieptriest.nl www.wipneusenpim.nl www.fontaneonline.nl www.frankboeijen.nl www.golden-earing.nl www.hermeshouseband.nl www.isookschitterend.nl www.jovink.nl www.junkiexl.nl www.kane.nl www.klubbheadz.nl www.krezip.nl www.normaal.nl www.omehenk.nl www.re-play.nl www.romeo.nl www.rowwenheze.nl www.skik.nl www.spookrijders.nl www.t-spoon.com www.vandikhout.nl www.volumia.nl www.within-temptation.com www.trijntje.nl www.meeuwisenvagant.nl www.henkwijngaard.com www.jodybernal.com www.lady-dana.com

Andere leuke sites

www.sting.com www.tatugirls.com www.willsmith.net www.winsum.com www.555games.nl , Leuke games www.onzin.nl Leuke foto’s, spellen, screensavers, ringtones, enz www.moppen.net De allerleukste moppen, over Belgen, auto’s, kroeg en dieren. www.ringz.nl allerlei ringtones www.gratisx.nl Moppen, ringtones, foto’s, horoscoop en vele links www.funplaatjes.nl Leuke plaatjes, links en nog veel meer. www.dejutter.tk www.coolegames.com, ringtones, en veel spellen. www.gamespleintje.be games, links, gastenboek en forum www.tlampje.nl wallpapers, animatiefilmpjes, games, moppen www.goudgeel.nl www.star-alert.nl www.smsvoetbal.nl www.smsdagboek.nl www.versiertip.nl www.tmfweb.nl www.georgewbush.com www.skyradio.nl www.dekaterkomtlater.nl www.jopla.nl www.songtekstenweb.nl www.jongerenweb.nl www.thebox.nl www.bios.nl www.nederland.fm www.partyflock.nl www.rtl4.nl

pagina 16

Het grote infobouk, mor den in’t klain www.sbs6.nl www.id-t.com www.thunderdome.com www.trance-energy.id-t.com www.katjaonline.nl www.peterrdevries.nl www.cruijff.com www.verstappen.nl www.janpeterbalkenende.nl www.idols.nl www.clubgti.nl www.autoclubs.pagina.nl www.gabber.pagina.nl www.jackass.pagina.nl www.jiskefet.pagina.nl www.agressie.pagina.nl www.discriminatie.pagina.nl www.lbr.nl bureau bestrijding rassendiscriminatie! www.terrorisme.pagina.nl www.veiligheid.pagina.nl www.zinloosgeweld.pagina.nl www.voetbal-binnenland.pagina.nl www.voetbal-buitenland.pagina.nl www.relatietest.nl www.123test.nl www.kazaa.freakin.nl www.radio538.nl www.lover-boy.nl www.joecartoon.nl www.killfrog.com www.meidentelefoon.nl www.examen.nl www.scooter.boogolinks.nl www.megatop100.nl www.wanadoo.nl www.proefabonnement.opeenrijtje.nl www.telegraaf.nl www.dvhn.nl (dagblad v/h noorden)


www.weer.nl www.map24.nl(routeplanner) www.112groningen.nl www.postbus51.nl Voorlichtingssite www.zestienmiljoenmensen.nl www.rick-hofstra.nl www.barney.nl www.costompe.com www.darten.eigenstart.nl www.openoost-nederland.nl www.dartswdf.com (lake-side) www.valentino-rossi.community.nl www.mxo.nl (motorcross) www.poleposition.nl www.tt-assen.com kijk bij de links, alle rijders, teams, circuits, superbike, evenementen, check deze site! www.superbike.it www.rizlaracingday.com www.ttnacht.com www.formula1.com www.f1racing.nl www.formule1.nl www.stichtingstomp.nl www.pesten.pagina.nl www.loesje.nl www.future.org www.veelvoordeel.nl www.123test.nl www.hallmark.nl www.maakuwsite.nl www.foxreizen.nl www.nu.nl www.uitgaansagenda.nl www.yes.nl www.kroegenweb.nl www.addictinggames.com www.loesje.nl www.dinnersite.nl

www.landenweb.com www.stedentipsvoortrips.nl www.samoon.nl www.loonwijzer.nl www.survivalcalculator.nl www.wilweg.nl www.kaartenhuis.nl www.musicals.nl www.landen.pagina.nl www.de10.nl www.paspoortinformatie.nl www.bnn.nl www.weekendweg.nl www.barcelona.com www.hollywood.comwww.justitie.nl www.ticketbox.nl www.sat4fun.nl www.onzebandfrits.tk www.knvb.nl www.vrijwilligerswerk.nl www.vrijwilligersgids.nl www.smaakmakers.nl www.whoznext.nl www.freeflex.nl www.vrijwilligerscentrale.nl www.vrijwilligersplein.nl www.nov.nl www.staptwee.nl www.groenlinks.nl/eemsmond www.cdag.nl/eemsmond www.pvda-eemsmond.nl www.vvdeemsmond.nl www.brandweereemsmond.nl www.eemsmond.nl www.kantens.nl www.bibliotheek.nl

pagina 17


5. School De leerplicht: Iedereen is verplicht om vanaf zijn 5e jaar naar school te gaan, dit is in ieder geval verplicht tot het einde van het schooljaar waarin je 16 wordt. Vanaf dat jaar ben je nog verplicht om 1 jaar een gedeeltelijke opleiding te volgen. Dit betekent dat je 1 of 2 dagen per week naar school moet! Na dit jaar mag je zelf weten wat je doet, werken en/of doorleren ( Vaak vanaf 18 jaar) Vele soorten scholen: Vanaf je vijfde jaar kom je op de basisschool, in groep 8 kun je kiezen welke opleiding in het voortgezet onderwijs je gaat doen, dit hangt natuurlijk ook een beetje af van het feit hoe je de wel bekende Cito-toets hebt gemaakt. Hierna kun je kiezen uit VMBO, HAVO, Atheneum, en Gymnasium. De basisschool geeft je hierbij advies op grond van je resultaten en de Cito-toets. Als je een soort onderwijs hebt gekozen dan moet je zoeken naar een geschikte school. Hierbij is het handig om naar een open dag te gaan van de school en goed te overleggen met je ouders, opvoeders of vrienden. Het is na de 1e ontmoeting moeilijk te zeggen of dit een leuke school. Belangrijk is te kijken hoe de school te bereiken is, met je fiets, auto, bus of trein. En naar welke school gaan je vrienden /vriendinnen. VMBO (voorbereidend middelbaar beroeps onderwijs) Deze opleiding is er nog niet zo lang en is een mengeling geworden tussen het “oude” VBO en MAVO. Deze “nieuwe” opleiding is een voorbereiding voor het MBO (middelbaar beroeps opleiding). In de eerste twee jaren van het VMBO volg je de basisvorming, hierna in het einde van het 2e jaar kies je een leerweg en sector voor klas 3 en 4. Denk hier goed over na! De keuze die je maakt is van invloed op je latere werk en dus ook op je toekomst. Vraag je af welke vakken je leuk vindt en welke belangrijk zijn, hierbij moet je bekijken of de vakken op elkaar aansluiten. Er zijn verschillende leerwegen, kijk hieronder goed welke het best bij jou past: • De theoretische leerweg: Deze weg is niet gericht op een bepaald beroep, hiermee stroom je in op het MBO of kan je naar de HAVO. Als je van plan bent om door te gaan leren, dan kan je het best deze leerweg kiezen •

Gemengde leerweg: Als je graag praktisch bezig bent en ook wel wil leren, kies dan deze leerweg. Hier wordt je gericht voorbereid op een beroep wat je zelf kiest. Hierna kan je doorstromen naar het MBO.

•

Basisberoepsgerichte leerweg/Kaderberoepsgerichteleerweg: Leer je niet zo gemakkelijk en wil je liever praktisch iets doen en het zo leren, kies dan deze weg. Na de opleiding kan je doorstromen naar het MBO.


pagina 18


Na het kiezen van je leerweg moet je een sector zoeken die bij je past. Er zijn 4 verschillende sectoren: • Zorg en Welzijn • Techniek • Economie • Landbouw Deze sectoren zijn weer onderverdeeld in verschillende afdelingen. Laat je altijd goed informeren wat er bij de verschillende sectoren komt kijken. Vakkenpakket: Na de keuze gemaakt te hebben van een leerweg en een sector, moet je kiezen welke vakken je gaat nemen. Je hebt in ieder geval 2 verplichte vakken ( o.a. Nederlands en Engels). Laat je bij je decaan goed voorlichten over welk pakket je neemt. Je vakkenpakket bepaald wat je later kan worden of welke opleiding en school je nog kan volgen.. HAVO (hoger algemeen voortgezet onderwijs) Na de basisschool kan je ook kiezen voor HAVO. Als je het diploma hiervan haalt dan kan je naar het HBO (hoger beroeps onderwijs), ook kun je ervoor kiezen om naar VWO 5 door te stromen. Deze opleiding duurt 5 jaar. VWO (voortgezet wetenschappelijk onderwijs) Deze studie duurt 6 jaar, hierna heb je de mogelijkheid om naar de universiteit te gaan, maar kun je ook HBO doen of een beroepsopleiding volgen. Bij de HAVO en het VWO kom je eerst in de onderbouw die 2 of 3 jaar duurt. Op het einde van de basisvorming word je soms getoetst. Denk eraan dat het niveau van het VWO hoger ligt dan dat van de HAVO. Op de HAVO en VWO moet je veel zelf doen; je moet zelfstandig werken, je moet het schema van de leraar proberen bij te houden en er komt bij dat de leraar weinig meer voor de klas staat en les geeft, hij begeleidt meer. Na het 2e of 3e jaar moet je je profiel kiezen, dit zijn de 4 profielen: Cultuur en maatschappij: Werken met talen, praten met mensen, sociaal zijn en media. • Natuur en gezondheid: Advies geven bij natuur, landbouw, gezondheid, milieu, voeding of tuinbouw, of hier onderzoek in doen. • Natuur en techniek: Stoffen onderzoeken, advies geven bij techniek of milieu. Interesse voor elektronica, machines, bouwkunde, computers en elektriciteit. Weten hoe iets in elkaar zit of ontwerpen. • Economie en maatschappij: Adviseren bij financiën, begrotingen maken, leiding geven en adviseren, kantoorwerk, vergaderen en in – en verkoop. Een profiel bestaat uit een verplicht deel, een vrij deel en een profieldeel. •


pagina 19


Studielast: Op de HAVO en het VWO gaat men er van uit dat je 40 uur per week bezig bent met je school! Examen: In het laatste jaar heb je je examen. Dit is in 2 delen verdeeld, het staatsexamen en de schooltentamens. Beide tellen voor 50% mee. Je mag hierbij maar 2 onvoldoendes halen. Iedereen is wel gespannen voor zijn examen, wil je tips kijk dan op: www.laks.nl www.examen.nl www.kennisnet.nl VO 18+ Als je op het voortgezet onderwijs zit en 18 bent heb je mogelijk recht op VO 18+ (dit is een soort studiebeurs). Dit kan je via de IB-Groep aanvragen De keuze van een volgende opleiding of beroep: Als je een diploma hebt gehaald dan is het gewoon heel verstandig om door te leren. Hoe hoger je opleiding des te meer je later kan verdienen. Het verschil tussen werken met een MBO opleiding of een universitaire opleiding kan al snel honderden euro’s per maand schelen! Echt waar! Denk eerst goed na wat je wilt gaan doen en waarom. Studiegidsen, open dagen en beroepsgidsen zijn gemakkelijk om je te helpen een keuze te maken. Je kunt ook een afspraak maken met je schooldecaan en met hem / haar overleggen over je toekomst. Als je ouder dan 18 jaar bent, kun je ook bij het CWI advies inwinnen. Je kunt ook een beroepentest doen, waaruit waarschijnlijk blijkt wat je leuk vind en waar je geschikt voor bent. (Dit hoeft niet altijd!) Je kunt hiervoor naar de sites van de betreffende school. Handige sites die je mee kunnen helpen om je keuze te maken zijn www.ib-groep.nl www.digischool.nl www.arbeidsbureau.nl Na het voortgezet onderwijs: Er zijn vele richtingen en scholen waarvoor je kunt kiezen, zoals, ROC, MBO, HBO, universiteit en leerlingwezen. ROC (Regionaal Opleidings Centrum): Dit is een grote regionale school, er zijn vele vormen van opleidingen. Zoals: KMBO, MBO, leerlingwezen, dagen avondonderwijs voor volwassenen, of vormingswerk. Leerlingwezen: Dit is een combinatie van werken en leren. Je werkt 3 of 4 dagen in een bedrijf en de andere dagen ga je naar school. Je moet zelf werk vinden en je inschrijven bij een ROC, er wordt dan een leerovereenkomst met je gesloten. Het grote voordeel van deze opleiding is dat je leert en geld verdient (al is dit nog niet heel veel). Voor deze opleiding moet je wel 16 jaar of ouder zijn. Meer informatie kun je vinden bij de arbeidsbureaus (CWI) of het adviesbureau voor opleiding en beroep.


pagina 20


Vormingswerk: Als je niet weet welke opleiding je moet kiezen, of welke baan je precies wilt, maar je bent wel leerplichtig dan is het vormingswerk een mogelijke oplossing. Op deze opleiding kun je 2 dagen per week terecht om cursussen te volgen, zoals computers, EHBO, kleren maken, enz. Vraag hierover meer informatie bij het ROC, gemeente afdeling onderwijs, of een decaan op je school. MBO (middelbaar beroepsonderwijs) Deze opleiding is voor mensen van het VMBO (oude VBO en MAVO). Er zijn vele opleidingen in vele sectoren. Een MBO opleiding duurt 3 of 4 jaar. Na het MBO kan je doorstromen naar een HBO opleiding. Je HBO opleiding moet dan wel aansluiten op je MBO opleiding. Als je iets technisch op het MBO doet dan moet je dan ook een HBO opleiding kiezen met iets technisch. HBO (hoger beroepsonderwijs) Het Hoger Beroeps Onderwijs staat open voor mensen met een MBO, HAVO en of VWO diploma. Iedere opleiding heeft wel verschillende toelatingseisen. De studietijd bedraagt 4 jaar, hierna kan je eventueel naar de universiteit. Ook als je het eerste jaar haalt van het HBO (de propedeuse) kun je naar de universiteit. Het HBO is een meer praktische opleiding terwijl de universitaire studies meer wetenschappelijk zijn. Universiteit (WO Wetenschappelijk Onderwijs) Als je besluit dat je de universiteit wilt gaan doen dan moet je je voor 1 december voorafgaande het schooljaar inschrijven bij het Centraal Bureau Aanmelding en Plaatsing. Deze opleidingen duren vaak 4 jaar, maar dit kan ook langer duren. Wat hierin meespeelt is het feit of je ieder jaar je studiepunten behaalt, ook kan het langer duren omdat je een opleiding hebt gekozen tot bijvoorbeeld arts. Financiën: Als 16 jaar of ouder bent dan kun je je met een onderwijskaart inschrijven voor voortgezet of beroepsonderwijs. Deze krijg je in de maand mei in de brievenbus. Lever deze zo snel mogelijk ondertekend in bij je school. Je moet ook schoolgeld betalen, beneden de 16 jaar moeten je ouders / opvoeders dit betalen en vanaf 18 jaar ben je hier zelf verantwoordelijk voor. Dit bedrag verschilt per jaar. Samen met het schoolgeld moet je ook boekengeld betalen. Soms kan je de boeken huren van school, anders moet je ze nieuw kopen of 2e hands, wat natuurlijk geld scheelt. Houd er ook rekening mee dat je tijdens het schooljaar ook nog de nodige boeken en readers moet aanschaffen. Ook kan de school verplichten dat de leerling bepaalde vakkleding draagt, bijvoorbeeld kokskleding of een serveerpak voor de hotelvakschool. Stop je midden in het schooljaar, dan kun je een gedeelte van je schoolgeld terugkrijgen. Dit kan alleen voor een bepaalde datum, vraag hier dus goed naar. Als je boven de 18 jaar bent en een beroepsopleiding volgt dan heb je recht op studiefinanciering. Je kunt je studiefinanciering aanvragen bij de Informatie Beheer Groep (IBG). Doe dit minimaal 3 maanden voor het begin van de opleiding. Je krijgt sowieso een OV jaarkaart waarmee je gratis gebruik kunt maken van het openbaar vervoer. Er zijn week- en weekend kaarten, bepaal zo dus zelf wat voor jou het voordeligst is om te reizen. Het is niet te zeggen hoeveel studiefinanciering je kunt krijgen, dit is afhankelijk van het inkomen van je beide ouders, of je thuiswonend bent of uitwonend en hoe je verzekerd bent. Als je op kamers gaat dan krijg je meer studiefinanciering (vaak ben je dit wel kwijt aan huur).


pagina 21


Je krijgt altijd een basisbeurs en bij een laag inkomen van je ouders krijg je een aanvullende beurs. Als dat niet genoeg is dan kan je iedere maand ook nog lenen bij de IBG, het IBG berekend een niet al te hoge rente dus als je wilt lenen doe het dan bij de IBG. Als je studeert op het HBO of aan de universiteit dan is het zo dat je jouw opleiding binnen 6 jaar moet halen. Dit noemen ze een prestatiebeurs, als je na de 4 jaar geen diploma hebt dan moet je lenen. Hier zitten wel een aantal regels en uitzonderingen aan vast, wil je meer weten kijk dan even op: www.ib-groep.nl www.jip.org Verzekeringen: Als je studiefinanciering ontvangt dan mag je niet meer via het ziekenfonds verzekerd zijn, mits je ouder als ambtenaar werkt of je verzekerd bent via je werk. Je moet je dan particulier verzekeren, je kunt dit geld via de studiefinanciering bijna in zijn geheel terugkrijgen. Als je naast je studie nog werkt en wel studiefinanciering krijgt, dan moet je erop letten dat je niet meer dan 9847.22 euro mag bijverdienen. Doe je dit wel dan moet je het geld dat je meer verdient terugbetalen. Stel: je hebt een studieschuld. Dan moet je dit natuurlijk terugbetalen. De eerste twee jaar na de opleiding hoef je niets af te lossen (mag wel) en in de volgende 15 jaar moet je het bedrag + de rente afbetalen. Adres: IBG Groningen, Kempkensberg 4, 9722 TB Groningen (www.ib-groep.nl)


pagina 22


6. Hoe kom ik aan heroïne, cocaïne en speed? speed? Als je dit hoofdstuk hebt opgezocht heb je echt een probleem!!!


pagina 23


7. Werken Arbeidsovereenkomst (contract) - Wat moet erin staan: Naam van de baas (werkgever) en van jezelf, de datum wanneer je begint met werken en wanneer je ophoudt. Wat je werk inhoudt, wat je functieomschrijving is, welke CAO je hebt, je brutoloon, aantal uren per dag / week en of je proeftijd hebt. Ook staat er vaak in beschreven wat je moet doen wanneer je ziek bent. Lees je contract zorgvuldig, zorg dat je zelf een exemplaar krijgt en onderteken niets zonder alles gelezen te hebben, je kunt ook iemand vragen ernaar te kijken die er verstand van heeft. - Er zijn 2 soorten contracten: Voor bepaalde tijd: Je contract is tijdelijk, dit kan verschillen van een week, een maand of een jaar. Het kan een datum zijn, maar ook een gebeurtenis. Bijvoorbeeld je moet een huis verven. Als alles klaar is dan is het klaar. Je krijgt geen ontslag en je hoeft niets te regelen. Voor onbepaalde tijd: Bij dit contract is er geen einde, en eindigt alleen als je zelf ontslag neemt of krijgt. - Proeftijd Dit is een periode waarin je baas je op de proef stelt. Hij kijkt bijvoorbeeld of je wel geschikt bent, in het team past, de werkzaamheden aankan, enz. Natuurlijk geldt dit ook voor jou zelf, je kunt kijken of de baan wel echt bij je past en kijken of het team je wel aanstaat. Een proeftijd mag niet langer duren dan 2 maanden, heb je een contract dat korter duurt dan 2 jaar, dan mag de proeftijd maximaal 1 maand zijn. Het maakt niet uit of je een contract hebt voor bepaalde of onbepaalde tijd. Je kunt dus zelf in je proeftijd ontslag nemen, maar ook ontslag krijgen. Als je zelf ontslag neemt dan moet je dit schriftelijk aan je baas laten weten. - Andere contracten Oproepkracht: Je werkt op basis van een afroepcontract, je baas roept je op wanneer er werk voor je is. Je hebt dus geen vaste dagen of uren. Andere contracten zijn: min. / max. contract, deeltijdcontract, bijbaan, vakantiewerk, of stage. Als je hier meer over wilt weten kijk dan op www.jip.org Loon Je loon is niet alleen gebaseerd op het aantal uren dat je werkt, maar ook op je leeftijd, functie en vooropleiding. Als je jonger bent dan 23 jaar dan geldt voor jou het minimumjeugdloon, wil je weten welk bedrag jij hoort te verdienen kijk dan op www.jip.org Ook kan het zijn dat je kilometer vergoeding krijgt of een vergoeding voor werken op onregelmatige tijden, deze vergoeding krijg je dan meestal boven op je nettoloon net zoals je vakantiegeld. Het is wel zo dat deze vergoedingen kunnen worden belast, dit betekent dat je over de vergoeding belasting moet betalen


pagina 24


- Bruto- en nettoloon Het brutoloon is het salaris wat je volgens de CAO hoort te verdienen. Van dit brutoloon moet je belasting en verzekeringspremies betaald worden. Als je dit betaald hebt dan houd jij je nettoloon over en dit krijg je op je rekening gestort. Je krijgt iedere maand een loonstrookje, hierop kun je zien hoeveel geld je betaalt aan belastingen en verzekeringspremies en wat je dus overhoud. Als je het loonstrookje niet snapt, vraag dan je baas om uitleg. - Vakantiegeld Iedereen die werkt heeft recht op vakantiegeld, het vakantiegeld is 8 % van je brutoloon. Je krijgt dit vaak 1 keer per jaar uitbetaald. Als je ontslag neemt of krijgt dan heb je hier ook recht op (of op een deel hiervan). Je krijgt je vakantiegeld vaak in de maand mei. Ziek Als je een dag ziek bent dan krijg je wel je loon van die dag. Vergeet niet je werk te bellen en je ziek te melden. Ben je echt langer ziek dan is je baas verplicht om een jaar lang 70 % van je loon door te betalen (mits je contract zo lang loopt, anders tot einde contract). Als je zwanger bent dan krijg je 100% van je loon. Als je na dit jaar nog ziek bent dan kom je in de WAO of WAJONG en hoeft de baas niet meer te betalen, maar krijg je een uitkering. Zwart of wit werken: Bij wit werken betaal je premies en belastingen, bij zwart werken niet. Daarom verdien je bij zwart werk meer, maar dit is wel strafbaar en zeer riskant. Je bent niet verzekerd tegen ziekte of ongevallen en vaak krijg je geen vakantiegeld. Het gaat je veel geld kosten als er iets gebeurt en je zwart werkt. Vakbond: In de meeste gevallen is er voor het werk dat je doet een vakbond. Dit houdt in dat wanneer je lid bent van deze bond, je naar hun toe kunt stappen voor vragen en/of hulp, zij zullen je met alle vragen en problemen proberen te helpen. Het heeft vele voordelen als je lid bent van de bond. Zij regelen veel dingen tussen werkgever en werknemer. Je hebt 2 bonden de algemene (FNV) en de christelijke (CNV). Voor informatie: www.fnv.nl of www.cnv.nl Ook je werkgever heeft vaak wel informatie over deze bonden. Voor nadere informatie over de werktijden van 13 jarigen of 17 jarigen kan je surfen naar: www.jip.org Hier staat ook informatie over Werktijden Veiligheid Pauzes Arbeidsinspectie Overwerk Wat mag een 15 jarige (of 13, 14, 16, 17jarige) wel doen, en hun CAO ( collectieve arbeidsovereenkomst) wettelijke werktijden. Dit verschilt heel erg per leeftijd


pagina 25


Zwaar werk of verboden werk Pesten Vertrouwenspersoon


ARBO wet Seksuele intimidatie

pagina 26


8. Geen werk / ontslag / uitkering aanvragen Wij, Judith en Marije, zijn nu druk bezig het boekje aan te passen aan de laatste ontwikkelingen. Het is nu maart 2007 en er is net een nieuw kabinet. Er zijn nog geen nieuwe wetten maar het plan is wel dat je straks tot je 27e geen uitkering nodig hebt omdat je werkt of studeert. De regels zullen dus wel veranderd worden maar nu gelden nog de oude regels die hier onder staan. Neem altijd gelijk bij ontslag of geen werk contact op met het CWI. Wat te doen bij ontslag? Als je ontslagen wordt moet je meteen contact opnemen met het CWI (Centraal bureau Werk en Inkomen). Deze organisatie kan proberen een nieuwe baan voor je te vinden. Ook is het belangrijk je bij het CWI te melden voor het geval er geen ander werk is en je een uitkering moet aanvragen. Als aanvrager heb je bepaalde verplichtingen als je weet dat je ontslagen wordt of als je contract niet verlengd wordt. Een werkgever kan je niet zomaar ontslaan; hij moet hier goede argumenten voor hebben. Dit wordt beoordeeld door de afdeling juridische zaken van het CWI. Tegen deze beslissing kan geen beroep worden aangetekend. Bij ontslag nooit iets ondertekenen wat je baas je voorhoudt. Het is wel eens gebeurd dat iemand nog ergens zijn handtekening moest plaatsen van de baas. Later bleek dat hij zijn handtekening had gezet onder een brief waarin stond dat hij zelf ontslag had genomen. Dat is vervelend, want de baas had hem niet kunnen ontslaan, hierdoor krijgt hij geen vergoeding en minder uitkering. En de beslissing om hem te ontslaan kan niet worden teruggedraaid. Uitkering aanvragen? Wanneer je geen werk meer hebt kun je een uitkering aanvragen bij het CWI. Bij dit bezoek aan het CWI is het handig om je werken schoolverleden (CV) evenals je sofi-nummer en paspoort mee te nemen! Denk erom dat je sofi-nummer ook staat vermeld op je paspoort of ID-kaart. Bij het CWI krijg je een contactpersoon aangewezen die je begeleidt bij het zoeken naar een andere baan en bij het krijgen van een uitkering. Het CWI laat je een aantal formulieren invullen die worden opgestuurd naar de gemeente waarin je woont. Bij deze formulieren, die vooral gaan om je thuissituatie, school- en werkverleden, moet je ook verschillende kopieën meegeven, zoals van je bankafschriften van de afgelopen 3 maanden, je sollicitatiebrieven van de periode die je zonder werk zit, je bewijzen van inschrijving bij uitzendbureau’s, je verzekeringskaart en paspoort. Na al deze formulieren te hebben nagekeken beslist de gemeente of je in aanmerking komt voor een uitkering, diegene die dit regelen op het gemeentehuis is de afdeling sociale zaken. Om recht te hebben op een uitkering moet je aan het volgende voldoen: je moet minstens 1 keer per week solliciteren; je mag wanneer je respons krijgt op een sollicitatie niet zomaar iets afslaan wanneer blijkt dat het toch niets voor je is; je moet bij minstens 4 uitzendbureau’s zijn ingeschreven en je mag niet zwart gaan werken. Ook moet je je houden aan de afspraken die je hebt gemaakt met je contactpersoon bij het CWI en met je begeleider van de gemeente. Wanneer de gemeente je aanvraagformulieren heeft ontvangen nodigen ze je uit voor een soort intakegesprek, hierbij krijg je ook vaak een persoonlijke begeleider toegewezen vanuit de afdeling sociale zaken van de gemeente. Bij deze intake stellen ze vaak veel persoonlijke vragen, zo kunnen ze vragen hebben over je bankafschriften, waarom je bent ontslagen en of je wel eens zwart werkt. Wanneer blijkt dat sommige zaken niet goed zijn geregeld, kan de gemeente besluiten je te korten op de uitkering waarop je recht hebt, bijvoorbeeld als je niet elke week solliciteert. Ook kunnen ze besluiten je uitkering stop te zetten als ze denken dat je zwart werkt. Denk erom dat ze dit zeker zullen controleren door onverwachts naar je op zoek te gaan. Denk er ook om dat wanneer je geen werk meer hebt, maar wel een uitkering, dat je dit tijdig doorgeeft aan je ziekenfondsverzekeraar.


pagina 27


Wie biedt informatie aan als het gaat om arbeid? Het CWI kan je goed helpen bij het vinden van nieuw werk. Ze bieden hulp / advies / bemiddeling, reïntegratieadvies, informatie over ontslag en de aanvragen van een uitkering. Ook kun je bij het CWI het Internet afspeuren naar een baan die bij jou past. Bij het CWI is het ook mogelijk dat ze via de mail vacatures die zij binnen krijgen doorsturen naar jou, wanneer ze passen bij jouw interesses. Om een andere baan te vinden kun je ook naar uitzendbureaus. Dit zijn bedrijven die betaald worden om jou aan het werk te krijgen. Voor bijna iedere bedrijfstak/ sector is er een speciaal uitzendbureau. Je kunt gewoon een uitzendbureau binnenlopen en je daar laten inschrijven, het is noodzakelijk om een legitimatiebewijs bij je te hebben. Ook is het goed om een CV (curriculum vitae) bij je te hebben zodat ze meteen kunnen kijken wat je ervaring is binnen het werkgebied. Het uitzendbureau gaat voor jou proberen een baan te regelen. Een andere manier om werk te vinden is via de media, zoals kranten, Internet, of bekenden, of via advertenties die op ramen of prikborden hangen. • www.vacaturebank.nl • www.vacatureplein.nl • www.vacatures.dvhn.nl • www.solliciteren.pagina.nl • www.werk.nl Hoe doe je dat solliciteren? Als je gaat solliciteren, moet je jezelf eerst afvragen wat je wilt, wat je kan, waarom je de baan wilt, en bij wat voor bedrijf je komt te werken. Bij het CWI krijg je stapels formulieren en boekjes mee naar huis waar allerlei regeltjes en tips in staan aangaande solliciteren en op gesprek komen. Als je geïnteresseerd bent in een baan, dan stuur je een sollicitatiebrief met CV naar het bedrijf. Deze brief en CV moeten er goed uitzien, want het is de eerste beoordeling van je kwaliteiten. Op basis van de brief word je wel/niet uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. De volgende stap is het sollicitatiegesprek. Als kandidaat werknemer heb je een gesprek met mensen van het bedrijf waar je wilt werken. Vaak wordt na dit eerste gesprek bepaald of je aangenomen wordt voor het werk of niet. Er kan ook nog een tweede gesprek plaatsvinden. Na de gesprekken weet je dus waar je aan toe bent: of je hebt werk, of je moet gewoon stug doorzetten. Omdat je verplicht bent om 1 keer in de week te solliciteren is het verstandig om ook na te denken wat je zou willen doen als er geen werk beschikbaar is in datgene wat jij graag wilt. Ook een omscholing hierin is mogelijk. Feit is ook dat je je niet blind moet staren op een bepaalde baan, het kan nu eenmaal zo zijn dat er net in de periode waarin jij werk zoekt er op dat gebied niets beschikbaar is. Wees je daar goed van bewust.


pagina 28


De sollicitatiebrief + CV Als een bedrijf geen vacatures heeft, maar je wilt er graag werken, dan kun je ook een open sollicitatiebrief schrijven. Hierin geef je aan dat je graag zou willen werken bij het bedrijf. Is er wel een vacature dan schrijf je een gerichte brief. Dit zijn de grote lijnen van een goede sollicitatiebrief: Naam afzender Straatnaam Postcode Plaats LEGE REGEL (2x enter) Naam bedrijf T.a.v. naam Straatnaam Postcode Plaats LEGE REGEL Plaats, datum (vb: Feerwerd, 1 april 2004) 2 LEGE REGELS Betreft: (vb: vacature jongerenwerker, vacaturenummer 667) 2 LEGE REGELS Aanhef (vb: Geachte mevrouw, heer) LEGE REGEL Opening: Hierin zet je over welke vacature het gaat, waar je die hebt gevonden en de naam van diegene die je aan de telefoon hebt gehad ( als je al gebeld hebt). LEGE REGEL Motivatie: Waarom wil je deze baan en waarom dit bedrijf. LEGE REGEL Verkooppunt: Hierin zet je wat je te bieden hebt voor deze baan. Kies bijvoorbeeld uit: opleiding, werkervaring, specifieke kennis, of persoonlijke eigenschappen. LEGE REGEL Verkooppunt 2: hier is nog een mogelijkheid om te laten zien waarom ze jou moeten kiezen. LEGE REGEL Afsluitende zin: Zorg dat deze zin kort en krachtig is, bv: graag kom ik in een persoonlijk gesprek mijn brief nader toelichten. LEGE REGEL Afsluitende zin: bv: met vriendelijke groet, hoogachtend, Plaats je handtekening. En je naam ( eventueel waar je te bereiken en wanneer)


pagina 29


De CV Persoonsgegevens: Naam: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon: privé en eventueel werk E-mail: Geboortedatum en geboorteplaats: ….. te ….. Rijbewijs: Opleidingen: (Voorbeeld) 1995 - 1998 1999 – 2002 Stages: (Voorbeeld) 2000 Cursussen: (Voorbeeld) 1999

VMBO installatietechnieken, de Delta te Groningen MBO SPW, Vrije School te Groningen (geen diploma)

AZC te Groningen de woonbegeleiding

Cursus sociale hygiëne

Werkervaring: (Voorbeeld) 1999.2001 Afwashulp bij restaurant “de dunne” te Sauwerd 2001-heden Vakkenvuller bij “Coop” te Baflo Hobby’s: (Voorbeeld) • Vrijwilliger jongerencafé ”het borreltje” • Opknappen van oude motoren • Sporten Het sollicitatiegesprek Een goede voorbereiding op het gesprek is belangrijk. Zorg ervoor dat je netjes gekleed gaat. Denk ook aan reistijd, plaats van bestemming weten en je agenda meenemen. Ook is het handig om na te denken over de mogelijke vragen die het bedrijf kan stellen, zoals: waarom wil je deze functie, waarom ben jij de beste, waar ben je goed in. Als je dit moeilijk vindt dan kun je het gesprek ook met iemand oefenen.


pagina 30


Het CWI Wil je op zoek naar een baan? Moet je een uitkering aanvragen? Wil je nog andere dingen weten of vragen? CWI Centrum voor werk en inkomen Bezoek adres: Ubbo J Mansholtplein 2 Post adres : Postbus 111

tel. 0595-789600

fax. 0595-789601

9951 BX Winsum 9950 AC Winsum www.CWInet.nl

Op het Internetadres van het CWI vind je veel informatie over werkzoekenden, werkgevers, sollicitaties, CV, tips, links, uitkering, bemiddeling, enz. Stichting Baanderij Postbus 380 9500 AJ Stadskanaal tel: 0599-651424 E-mail: [email protected] www.stichtingbaanderij.nl Bij deze stichting kan je terecht voor werk / reïntegratie. Op de site staan vacatures, regelgeving en links.


pagina 31


9. Huisvesting Een woning huren Het heeft zo zijn voordelen om een woning te huren, het grootonderhoud wordt dan gedaan door de verhuurder. Ook heb je geen onverwachtse woonlasten, zoals een nieuw dak, hypotheeklasten of waardevermindering van het huis. Nog een voordeel is dat je ieder dag je huur kan opzeggen. Als je wilt huren dan zul jij je eerst moeten inschrijven bij de woningbouwvereniging. Dit kan pas als je 18 bent, het is zeer verstandig om je gelijk in te schrijven als je 18 jaar wordt. Stel; je wilt op jezelf wonen en je hebt het helemaal gehad met je ouders / opvoeders. Als je niet ingeschreven staat dan moet je nog lang wachten op een huis en zal je moeten wachten. Sta je wel ingeschreven dan heb je of gelijk een huis of je hoeft korter te wachten. Als je niet te veel inkomen hebt dan maak je kans op huursubsidie. Je krijgt geld om een deel van de huur te kunnen betalen. Meer informatie hierover kan je vinden op www.123huren.nl Als je wel een woning krijgt aangeboden kijk dan goed wat de staat van de woning is zodat je niet voor verassingen komt te staan. Bel eens aan bij de buren en kijk in de buurt rond. Zo weet je waar je komt te wonen. Particulier huren: Je kunt ook particulier huren, je huurt dan niet bij een woningbouwvereniging. Hiermee loop je wel meer risico, je betaalt vaak meer, loopt kans op onduidelijke contracten en regels en het onderhoud laat nog wel eens te wensen over. Maar natuurlijk zijn er ook goede particulieren, die alles goed geregeld hebben. Als je te lang moet wachten voor een huurwoning, dan kan particulier huren een optie zijn. Bij het huren van een huis kan het wel eens zo zijn dat je na een jaar huren het huis kunt kopen, dit gebeurt vaak bij woningen die van de woningstichting zijn. Voordeel hiervan is dat je na de huurperiode als eerste recht hebt om het te kopen en vaak gaat er dan nog 25% van de koopprijs af! Kopen of huren, wat kost dat per maand? Goedkope huurwoning in de gemeente Winsum: € 250,Huursubsidie ongeveer: (per persoon erg verschillend) € 78,---------Totaal: € 172,De ondergrens voor huursubsidie is 172 euro, onder dit bedrag krijg je geen huursubsidie. Of je huursubsidie krijgt hangt af van je inkomen, vermogen en type woning. Vaste lasten die hier bovenop komen: (uitgaande van 2 personen) -Gas, water, licht, kabel -Verzekeringen: inboedel / WA / brandverzekering -Afvalstoffenheffing /Milieubelasting -Onroerendgoedbelasting (ozb) -Zuiveringsbelasting (water)


€ € € € €

150,30,20,7,15,-

pagina 32


-Eten en drinken enz. (boodschappen) -Telefoon (vast) -Sparen (voor onverwachte zaken) -Kleding -Persoonlijke verzorging (zeep, scheerspullen enz.) -Ziekenfonds Totaal per maand bij een huurwoning:

€ 300,€ 50,€ 50,€ 100,€ 25,€ 90,-------- + € 837,-

Hierbij komt dan nog de € 172,- (minimale huur):

totaal € 1009,-

Als je voor het eerst op jezelf gaat wonen dan komen er ook nog kosten bij voor aanschaf van spullen (zie verderop in het hoofdstuk voor de spullen + bedragen) Verder zijn er kosten die maandelijks bij iedereen verschillen maar waarvan het goed is om voor jezelf even in te vullen: • • • • •

Uitgaan? Sportvereniging e.d.? (hobby’s) Abonnementen? (krant, tijdschriften, Internet) Vervoer? (autoverzekering, belasting, brandstof) Roken?

Een huis kopen Wanneer je van plan bent een huis te kopen, is het verstandig om vooraf goed te bekijken wat je ongeveer kwijt bent aan vaste lasten in de maand. Vervolgens moet je gaan kijken naar een leuk en betaalbaar huis wat jij wel ziet zitten. Hierbij moet je wel letten op het volgende: als er aan de woning van binnen en misschien wel van buiten veel moet gebeuren is het verstandig om mensen mee te nemen die hier verstand van hebben, bijvoorbeeld, een timmerman, loodgieter, makelaar enz. Zij kunnen precies nagaan voor jou wat er allemaal moet gebeuren en wat dit ongeveer gaat kosten om het huis bewoonbaar te maken en misschien wel te verbouwen naar jouw smaak! Misschien heb je wel vrienden of familie die timmerman, loodgieter, enz zijn! Als je weet wat dit gaat kosten moet je alles opnieuw op een rijtje zetten, is het nog wel haalbaar? Als dit het geval is moet je contact opnemen met de bank die jij vertrouwt en waarbij jij je goed voelt. Tip: ga allerlei banken bij langs! De bank die vrij goed is in hypotheken en dergelijke is de Rabobank. Samen met de adviseur van deze bank ga je na wat er allemaal moet gebeuren om je droomhuis te gaan kopen. Als je zelf weinig verstand hebt van dit soort zaken, kun je altijd iemand vragen die je zou kunnen helpen, bijvoorbeeld je vader, je moeder, of iemand anders. Want je moet natuurlijk niet alles geloven of doen wat de bank zegt!! Wanneer je een huis koopt, betaal je deze af door een hypotheek. Dat betekent dus dat je maandelijks een bepaald bedrag betaalt aan de bank waar je de hypotheek hebt lopen.


pagina 33


Je kunt in je hypotheek ook andere dingen meenemen die je dan zo maandelijks betaalt, denk hierbij aan verzekeringen, meubels, verbouwing, enz. De bank betaalt dan als eerste deze kosten en ze worden verhaald op jou door je hypotheek, deze wordt natuurlijk dan wel duurder dan zonder deze dingen. Je moet je hierbij dan wel afvragen, wat is het gunstigste voor mij? Denk er om dat je je goed laat informeren bij de bank wat de mogelijkheden zijn en welke kosten er nog meer komen kijken als je een huis koopt, zoals: makelaarskosten, notariskosten, hypotheekakte en transportakte, taxatiekosten, borgtochtprovisie, afsluitprovisie, overdrachtsbelasting enz. Want het is dus zo dat je zeer veel verschillende hypotheken hebt, bijvoorbeeld een spaarhypotheek, een beleggingshypotheek, enz. Wanneer dit alles geregeld is hoor je van de bank dat je bij de notaris de koopakte kunt gaan tekenen. Gefeliciteerd je hebt een huis! Ook kan het zijn dat je in aanmerking komt voor koopsubsidie, dit weet de bank wel, vraag er om! Niet te dure koopwoning in de gemeente Winsum ongeveer: € 90.000,Hypotheek wordt dan ongeveer: Koopsubsidie ongeveer: (niet bij iedereen! ) Totaal:

€ 300,€ 100,---------€ 200,-

-

Aan welke kosten moet je in het begin ook aan denken (eenmalige kosten): • • • • • • • • • • • • • • • •

Lampen? Pannen? Bestek, borden, glazen? Handdoeken, theedoeken, vaatdoeken ? Beddengoed ? Meubels ? Verven? Vloerbedekking ? Gordijnen ? Wasmachine ? Koelkast / diepvries ? Tv en radio ? Koffiezetapparaat ? Magnetron ? Aansluitkosten telefoon / computer? Verhuisberichten ?

Totaal, eenmalig:


€ 15,€ 25,€ 30,€ 30,€ 100,€ 250,€ 150,€ 200,€ 100,€ 75,€ 50,€ 200,€ 20,€ 50,€ 150.€ 100,-------- + €1545.-

pagina 34


Ook moet je misschien wel denken aan: • Stofzuiger? • Strijkijzer en plank? • Keuken? • Computer? P.S. mocht je hond mee gaan samenwonen dan kost je dat jaarlijks € 44,15,- aan hondenbelasting in de gemeente Winsum. Belangrijke adressen voor huisvesting Huurdersvereniging de Marne – de Terpen Wilhelminalaan 48 9952 RP Baflo Tel: 0595 - 422346

Energie en Nutsbedrijven:

Woonwinkel Woongroep Marenland Hoofdstraat 186, Uithuizermeeden T : 0596 – 519151 F : 0596 – 519155 E : [email protected]

Essent kabelcom Winschoterdiep 60 9723 AB GRONINGEN T : 050-8533333

Woningstichting De Delthe Raadhuisstraat 5 9988 RE USQUERT T: 0595 - 42 31 06 (van 8.30 - 12.00 uur) Stichting Uithuizer woningbouw Stationsplein 10 9980 AB Uithuizen T: 0595-432560 F: 0595-432935

Waterbedrijf Groningen Postbus 24 9700 AA Groningen T: 050-3688688 [email protected] www.waterbedrijfgroningen.nl KPN telecom Regio Noord-oost Tel: 050-5822822 www.kpn.nl

Woningstichting Wierden & borgen De Vlijt 30 9780 AC Bedum T: 050-4023750 F: 050-4023760 E: [email protected]


pagina 35


10. Samenwonen Hoe kom ik goedkoop aan spullen die ik nodig heb? Als je alles nieuw wilt ben je duizenden euro’s kwijt. Het slimste is om een heleboel dingen tweedehands te kopen, hierbij enkele tips: 1. Bij supermarkten hangen advertenties van mensen die goedkoop van hun spullen af willen, let hier dus op. 2. Kringloopwinkels, hier is ook goedkoop aan spullen te komen (Uithuizen, Havendwarsweg 2) Verf, meubels e.d. zijn ook goedkoper te krijgen bij winkels die hele partijen opkopen. Goedkope goede verf kopen kan bijvoorbeeld bij de Korenbeurs in de Haddingestraat 13 in Groningen (0503184220) Deze winkel heeft ook nog een boel andere dingen voor veel minder geld. 3. Op de volgende sites kan je tweedehands of goedkope spullen kopen. www.ricardo.nl www.marktplaats.nl www.ebay.nl www.handjecontantje.nl www.speurders.nl www.marktplaza.nl 4. Ook kan het zijn dat je zelf mensen kent, waarvan je weet dat ze bepaalde dingen over hebben en of niet meer gebruiken, geef je ogen en oren dus goed de kost. Je weet nooit wat je er aan kan hebben en hoeveel het je kan schelen. 5. Denk er natuurlijk wel aan dat wat kosten aangaande het een en ander wel te maken heeft met je leefstijl, daarom is het bijna altijd zo dat je in het begin wat rustig aan moet doen en niet teveel uit moet geven. Ook kom je zo te weten wat je maandelijks uitgeeft en dus ook overhoudt. 6. Denk erom dat je bij vaste lasten ook bijvoorbeeld je auto meeneemt, dus wegenbelasting, benzine enz. 7. Wanneer je dingen moet aanschaffen houdt dan goed de aanbiedingen in de gaten, dus wanneer je bijvoorbeeld een nieuwe keuken nodig hebt, maar ook wanneer het gaat om kleding en of boodschappen. 8. Begin niet gelijk met spullen kopen op afbetaling. Dit is stom!! Je betaalt veel te veel rente en elke maand heb je minder geld om uit te geven! Juist als je weinig geld hebt moet je goedkope oplossingen verzinnen en afbetaling hoort daar niet bij. Laat je dus niet gek maken!! Afspraken met elkaar Wat zijn de huisregels, kan je alles gewoon doen zoals in je vorige huis of moet je over sommige dingen praten, discussiëren en onderhandelen. Denk eens aan etenstijden, inrichting, welke boodschappen, roken enz. Het huishouden:

-Wie doet wat www.wiedoetwat.nl

Geld:

-Alles samen op 1 rekening ? -1 huishoudpot en 2 aparte rekeningen?

Samen tijd

Je ziet elkaar ineens iedere dag, dit wordt gewoontjes. Let er


pagina 36

Het grote infobouk, mor den in’t klain plannen/ je eigen tijd plannen:

goed op dat je samen leuke dingen doet, maar ook dat je dingen blijft doen die jij leuk vindt. Praat hier over, of maak er afspraken over.

Toekomstideeën:

Het is altijd goed om het is over de toekomst te hebben. Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, maar dan weet je wel waar je nu met elkaar aan toe bent.

Aanmelden:

Wanneer je gaat samenwonen ga je dus ook verhuizen. Je moet dit diverse instanties doorgeven, of je aanmelden voor een bepaalde service. Zoals: Essent, gemeente, telefoonaanbieder, Internetprovider, telefoonboek en waterbedrijf.

Interessante sites www.jeugd-en-geld.nl www.nibud.nl www.jip.org www.overheid.nl/jeugd/ www.0900-jeugdraad.nl www.wiedoetwat.nl

Alles over geld Op jezelf wonen, studeren, bijbaantjes, zak en kleedgeld, schulden Seks, werken, drugs, recht, geld, wonen, school, vrije tijd, buitenland Pagina met veel links o.a ook over justitie Pagina met erg veel links Over afspraken en taakverdeling bij samenwonen


pagina 37


11. Geld Hoe en wat Iedereen heeft geld nodig en zal dit moeten verdienen. Als je nog niet volwassen bent dan betalen je ouders / opvoeders vaak het meeste, zoals huur of hypotheek, eten, verzekeringen, stroom, gewoonweg alle kosten die je maakt. De meeste jongeren hebben een afspraak met hun ouders / opvoeders over het krijgen van zakgeld en / of kleedgeld, misschien zelfs wel over het betalen van kostgeld. Maak hier goede afspraken over, wat moet je ervan betalen en wat niet! Mag je alles vrij besteden, of moet je de sportclub betalen, of je telefoonkosten? Als je wilt weten wat een jongere van jouw leeftijd krijgt als zakgeld kijk dan op www.jeugd-en–geld.nl , hier staan ook goede argumenten om je ouders te overtuigen om meer zakgeld te krijgen. Kleedgeld Het is goed om met je ouders / opvoeders afspraken te maken over kleedgeld. Voordelen hiervan zijn dat je bewust leert omgaan met geld, je niet meer met je ouders hoeft te winkelen en dus zit je niet meer vast aan de smaak van je ouders. Je kunt met je ouders / opvoeders afspraken maken over het bedrag, hoe vaak je kleedgeld krijgt en wat je van je kleedgeld moet kopen of misschien wel moet betalen. Tip hierin: houd goed de periodes in de gaten dat er opruiming is, dit kan je veel geld schelen! Kostgeld Als je kostgeld betaalt dan doe je dat aan diegene waarbij je woont. Dit kan bijvoorbeeld zijn om je voor te bereiden op je toekomst. Want als je bij je ouders / opvoeders woont dan houd je veel geld over. Als voorbereiding daarop leer je hoe je met minder geld om moet gaan. Het kan ook zijn dat je zelf veel verdient, bij je ouders / opvoeders woont en dat daardoor je ouders / opvoeders geld mislopen. Zoals: kinderbijslag of huursubsidie. De bedragen die je betaalt als kostgeld verschillen nogal. Baantjes Als jongere mag je niet overal zomaar gaan werken en ook niet zoveel als je misschien wel zou willen. Kijk voor de voorschriften hierover in het hoofdstuk werk of op www.jeugd-en-geld.nl. Een voordeel van een bijbaantje is dat je altijd tegen ziektekosten verzekerd bent in het ziekenfonds. Belasting Belasting wordt automatisch ingehouden op je loon. De Belastingdienst gaat ervan uit dat je het hele jaar werkt. Daardoor betaal je meestal te veel. Betaal je in een jaar meer dan 12 euro belasting te veel, dan kun je dit terugvragen bij www.belastingdienst.nl Je hebt hiervoor een speciaal formulier nodig (T-biljet) dat je kunt opvragen bij de Belastingdienst. Voor de regio gemeente Winsum is het telefoonnummer van de belastingdienst: 0800-0543 Verdien je per kwartaal minder dan ongeveer 1275 euro dan hoef je geen belasting te betalen. Dit is een speciale regeling voor scholieren. Wil je hier gebruik van maken, dan moet je ieder kwartaal, samen met je werkgever een aanvraag indienen bij de Belastingdienst.


pagina 38


Studiefinanciering Als je 18 jaar bent en naar het beroeps- of hoger onderwijs gaat dan heb je recht op studiefinanciering. Dit is dan ook inkomen, kijk voor meer info op: www.ib-groep.nl Kinderbijslag De Algemene Kinderbijslag Wet (AKW) biedt een financiële tegemoetkoming in de kosten voor verzorging of onderhoud van kinderen aan ouders / opvoeders. Het bedrag hangt af van de grootte van het gezin, de leeftijd van de kinderen en het inkomen van de ouders / opvoeders. Voor meer informatie over kinderbijslag, kijk eens op: www.jongerenloket.szw.nl. Probeer hierover te praten met je ouders / opvoeders, hoe wordt bijvoorbeeld het geld besteed en door wie? Misschien kun je het wel zo regelen dat jij een deel krijgt en dat dan kan gebruiken als zakgeld / kleedgeld. Vaste lasten Vaste lasten is de naam voor die dingen die je iedere maand (altijd) moet betalen. Deze lasten kunnen zijn: huur of hypotheek van woning, auto / scooterverzekering en belasting, ziekenfonds, abonnement mobiele telefoon, lidmaatschap sportclub, enz. Vaste lasten zijn dus die bedragen die je elke maand kwijt bent aan allerlei dingen. Handig hierin is om voor jezelf precies uit te rekenen wat je kwijt bent per maand aan deze vaste lasten en wat je precies te besteden hebt per maand, zo weet je precies wat je overhoudt. Je houdt je eigen boekhouding erop na. Uitgeven van geld Als je je loon binnenkrijgt dan is het handig om te weten wat je vaste lasten zijn hoeveel je overhoudt, wat je verder die maand nog nodig hebt en of je gaat sparen. Denk hierbij ook aan andere lasten als: roken, uitgaan, kleding, boodschappen, sparen, enz. Het is heel verstandig om te sparen, dit klinkt ouderwets, maar het is gewoon slim om te doen. Het is handig om geld achter de hand te hebben, stel dat je brommer ineens stuk is en het kost 200 euro. Als je gespaard hebt dan kun je dit meteen laten verhelpen. Anders moet je wachten op je nieuwe loon. Ook is het goed na te denken wat je in de toekomst wilt, je kunt gaan sparen voor een computerspel, voor je rijbewijs, een auto of brommer of een vakantie. Als je niet spaart en je moet in een keer een groot bedrag uitgeven, dan kan dit niet of je krijgt schulden. Let er hierbij ook op dat je sommige dingen ook 2e hands kan kopen, dit scheelt je veel geld. Koop geen spullen op afbetaling, dit lijkt voordelig maar dat is het niet. Je betaalt rente over het openstaande bedrag, ook moet je vele maanden na aankoop nog betalen voor wat je hebt gekocht. Soms is het gekochte al stuk en moet jij er nog voor betalen. Ook weet je nooit of je inkomen hetzelfde blijft. Stel dat je in opeens werkloos wordt, je moet dan leven van veel minder geld en vaak is er dan geen ruimte om dingen af te betalen. Betalen Je kunt op vele manieren betalen. Dit kan via Internetbankieren, pinnen, chippen, contant of met een acceptgiro. Als je 12 jaar of ouder bent dan kan jij je eigen bankrekening openen, en vanaf je 15e jaar kun je Internetbankieren. Voor meer info hierover kan je naar Internetsites gaan van je bank. Bijvoorbeeld: www.rabobank.nl. Betalen in het buitenland Zorg ervoor dat je vooral de eerste dagen van je vakantie contant geld bij je hebt. Je weet maar nooit of er een pinautomaat of bank in de buurt is. Je pinpas is ook erg gemakkelijk en vooral in Europa goed bruikbaar. Kom je buiten Europa denk dan eens aan travellercheques, bij inlevering van een


pagina 39

Het grote infobouk, mor den in’t klain travellercheque kun je contant geld krijgen en ook wordt dit vaak geaccepteerd als betaalmiddel. Tip: wanneer je op vakantie uitgaat, pin dan van te voren een bepaald bedrag. Je weet dan precies wat je kunt besteden en je loopt niet het risico dat je pinpas wordt gestolen of dat je hem kwijtraakt, want als dat gebeurt ben je verder van huis dan je denkt. Bijna iedere hotelkamer/ appartement dat je huurt heeft wel een kluis op de kamer en op de camping kun je meestal ook wel een kluisje huren. Wat gebeurt er als je (iets) niet kunt betalen Ongeveer 30% van alle jongeren heeft wel eens schulden, je hoeft je hiervoor niet te schamen, maar wel moet je er iets mee en aan doen. Schulden ontstaan vaak door onverwachte grote aankopen, wisseling van inkomen/ uitgaven of gewoon meer uitgeven dan je eigenlijk hebt. Het is dus gewoon handig om precies te weten wat je per maand overhoudt en dus uit kan gaan geven. Heb je schulden en kom je er niet meer uit, neem dan eens contact op met je gemeente. Zij kunnen je hierbij helpen of hebben een ander adres dat je hierbij kan helpen. 1x per week is er op het gemeentehuis iemand van het GKB (Gemeentelijke KredietBank) die je kan helpen bij het oplossen van je schulden. Om een afspraak te maken kun je bellen naar: Gemeente Winsum Hoofdstraat W 70 9951 AC Winsum Postbus 10 9950 AA Winsum Tel: 0595 – 447777 Fax: 0595 – 442230 Een financieel probleem wordt groter als de schuldeiser zijn geld echt wil en een incassobureau of deurwaarder gaat inschakelen. Je krijgt dan eerst een aanmaning waarin ze vragen om het geld te betalen. Doe je dit dan nog niet dan kunnen ze beslag laten leggen op alle spullen die je hebt. Hierdoor kun je een stuk van het bedrag afbetalen. Maar wel ben je al je spullen kwijt (of een deel hiervan). De schuldeiser kan jou voor de rechter slepen, ook moet je de administratiekosten betalen die hierbij komen kijken, dit kost meer dan je denkt! Lenen lijkt simpel en voordelig, maar denk hierbij ook aan de rente (dit loopt snel op) en dat je iedere maand een X bedrag moet afbetalen. Als je onder de 18 jaar bent kun je alleen lenen met toestemming van ouders / opvoeders. DUS DENK GOED NA OVER DE BESTEDING VAN JE GELD, KOOP NIETS OP AFBETALING EN LEEN GEEN GELD WANNEER HET NIET VAN LEVENSBELANG IS. JE KOMT ER WEL ACHTER DAT “SPAREN” NOG NIET ZO’N SLECHT IDEE IS.


pagina 40


12. Verzekeringen In Nederland heb je te maken met het feit dat je bijna voor alles verplicht verzekerd moet zijn, bij samenwonen, werken, auto, bromfiets en nog veel meer. Hieronder is een overzicht van die dingen die een verzekering vereisen. Zorgverzekering Verzekeringsplicht: Je woont in Nederland en bent boven de 18 en/of je betaalt hier loonbelasting. Dan ben je verplicht een zorgverzekering af te sluiten. Basisverzekering De basisverzekering is een verplichte ziektekostenverzekering voor alle ingezetenen van Nederland. Met de invoering van deze verzekering verdwijnt het onderscheid tussen particuliere- en ziekenfondsverzekeringen. De basisverzekering omvat een standaardpakket van noodzakelijke zorg, ongeveer gelijk aan het huidige ziekenfondspakket. De overheid stelt de dekking vast, maar laat zorgverzekeraars zelf beslissen hoe zij deze invullen. Aanvullende verzekering In de overgang naar de nieuwe zorgverzekering kun je de huidige aanvullende verzekering gewoon houden. Wil je naar een andere verzekeraar, dan heeft deze voor de aanvullende verzekering geen acceptatieplicht. Jouw zorgverzekering en aanvullende verzekering kan je bij verschillende zorgverzekeraars afsluiten. Nominale premie Iedereen vanaf 18 jaar gaat een nominale premie aan de zorgverzekeraar betalen. De premie verschilt per verzekeraar en per verzekering, dus het kan de moeite waard zijn om op de verschillen te letten. Op dit moment wordt geschat dat de gemiddelde premie voor het wettelijk verzekerde pakket ongeveer 1.100 euro per jaar zal bedragen. Inkomensafhankelijke bijdrage Iedereen die een inkomen heeft, is een inkomensafhankelijke bijdrage verschuldigd van 6,5% van het inkomen. Deze bijdrage wordt door je werkgever vergoed. Zelfstandigen ontvangen een aanslag van de Belastingdienst. Zorgtoeslag Afhankelijk van je persoonlijke situatie en inkomen (wat je verdient) heb je recht op een zorgtoeslag. De Belastingdienst bepaalt de hoogte van de zorgtoeslag op basis van je inkomen. No-claim De premie van 1.100 euro is inclusief een no-claim van 255 euro. Als je geen zorgkosten (niet ziet en of letsel) maakt, krijgt je 255 euro terug van uw verzekeraar. Als je minder dan 255 euro kosten maakt, krijgt je het verschil terug, als je een kies laat trekken voor € 200,00 krijg je € 55,00 terug.


pagina 41


Wat is een eigen risico? Het eigen risico is dat deel van de kosten van de zorgverzekering dat je voor eigen rekening neemt. In ruil hiervoor krijgt u een korting op de nominale premie (basispremie). Je kunt kiezen voor geen eigen risico of een eigen risico tussen 100 en 500 euro. Met een eigen risico moet je de eerste 100 tot 500 euro van de zorgkosten zelf betalen. www.kiesbeter.nl -Bromfietsverzekering: Als je 16 bent en je eerste bromfiets krijgt of koopt moet je deze laten verzekeren. Wanneer je dit niet doet riskeer je een beste boete en ben je natuurlijk aansprakelijk als je een ongeluk krijgt, ook wanneer dit niet jou schuld is. -Autoverzekering: Wanneer jij je eerste autootje krijgt/koopt moet je deze laten verzekeren. Je kiest een verzekeringsmaatschappij waarvan jij denkt dat ze het beste bij jou passen. Je belt deze maatschappij, geeft de gegevens van je auto door en zij bepalen zo wat voor bedrag je maandelijks als premie moet betalen. Deze verzekering helpt (financieel) wanneer jij een ander of een ander jou schade veroorzaakt/ toebrengt. Wanneer je niet bent verzekerd, ben je automatisch de schuldige wanneer zich een ongeluk voordoet en krijg je niets terug, ook moet je dan nog een boete betalen. Je kunt in overleg met je ouders/verzorgers (wanneer je nog thuis woont) ervoor kiezen om je auto op naam van hen te laten verzekeren, dit scheelt je namelijk in de premie. Denk erom dat je dit ook weer verandert als je op jezelf of samen gaat wonen, dat kan je een hoop ellende schelen. -Inboedelverzekering: Als je een huis koopt of huurt zet je daar meubels, een tv, een radio en nog veel meer in. Al deze dingen noem je inboedel en dit moet je laten verzekeren. Wanneer er namelijk brandt uitbreekt, er gaat wat stuk, of er wordt ingebroken, kun je dit via deze verzekering (gedeeltelijk) terug krijgen. Ook bij deze verzekering moet je elke maand een bepaald bedrag aan premie betalen. Ook hierbij geldt wanneer je niet bent verzekerd, heb je nergens recht op. Wanneer je een huis koopt kun je ervoor kiezen om sommige verzekeringen bij één maatschappij onder te laten brengen. Dit noem je een “alles in één” polis. Wij raden dit aan omdat je dan meestal een zogenaamde “instap korting” krijgt, dit scheelt je aanzienlijk wat geld. Laat je informeren bij een maatschappij of de bank waar je bij bent of waar je de hypotheek hebt afgesloten. Denk er wel om: je bent niet verplicht om de verzekering af te sluiten bij dezelfde bank waar jij je rekening hebt of die je de hypotheek verschaft!


pagina 42

Het grote infobouk, mor den in’t klain Een aantal verzekeringsmaatschappijen: Zorgverzekering maatschappijen Geove www.geove.nl Achmea www.achmea.nl Groeneland www.groeneland.nl Amicon www.amicon.nl Menzis www.menzis.nl

Bromfiets- en Unive FBTO Ohra

auto verzekeringen www.unive.nl www.fbto.nl www.ohra.nl

Inboedel, rechtsaansprakelijkheid Interpolis www.interpolis.nl Ohra www.ohra.nl Denk erom, laat je altijd goed inlichten bij de verzekeringsmaatschappijen. Vraag ook waar je ouders, vrienden of familieleden verzekerd zijn, en hoe het ze daar bevalt.


pagina 43


13. Gezondheid Huisartsen Huisartsen groep Winsum L.M.J.F. Gussenhoven Sauwerd M.P.A. de Graaf Ezinge Diensten centrum Baflo

0595 – 441300 050 – 3061281 0594 – 621204 0595 – 422515

Doktersdienst 0900-9229 Avond en weekenddiensten: (van 17.00 tot 8.00 in het weekend) Ziekenhuizen Groningen UMCG

050-3616161

Martini Ziekenhuis Lokatie van Ketwich

050-5245245

Martini Ziekenhuis Lokatie van Swieten

050-5245245

Delfzijl Delfzicht Ziekenhuis E-mail [email protected]

0596-644444

Apotheek Apotheek Winsum Meeden 3c 9951 HC Winsum Tel: 0595 – 444410 E-mail: [email protected] Geopend: ma t/m vrij 08.15 – 17.30 uur. De andere huisartsen hebben meestal een apotheek bij de praktijk. Zou je wel eens willen weten of jij wel gezond leeft en wat je echte leeftijd is? Surf dan naar: www.jeechteleeftijd.nl


pagina 44


Op deze sites kun je vinden waar je last van kan hebben: www.gezondheidsplein.nl www.netdokter.nl www.voedingscentrum.nl www.dokterdokter.nl, hier kun je symptomen invullen, de site geeft dan aan welke ziekte je waarschijnlijk hebt.


pagina 45


14. Seks Er • • •

zijn drie soorten seks: goede seks slechte seks geen seks

Goede seks: Slechte seks: Geen seks:

is veilig, geeft veel plezier en gezonde spanning. is bijvoorbeeld niet veilig of tegen je zin. niets aan de hand. Kan altijd nog, laat je niet opjagen !!

Verliefd: Als je voor het eerst verliefd bent dan voelt dit heel vreemd, je denkt: wat gebeurt er nu met mij? Je voelt je zenuwachtig, blij, kriebelig in de buik, en als je in de buurt bent bij diegene waarop je verliefd bent dan weet je niet hoe jij je moet gedragen. Je wilt graag bij diegene zijn en wilt verkering. Je hebt dan een afspraak tussen jou en de ander dat je met elkaar gaat. Je kunt dit diegene vragen, een brief sturen, bellen, mailen, of via een ander vragen. Je kunt ook op een popster verliefd worden, maar het is lastig om hier iets mee te doen. Je zult nooit verkering krijgen met een popster. Als je verkering hebt wat kan/moet je dan doen: Je moet natuurlijk niets! Als diegene waarmee je verkering hebt dit niet respecteert dan blijkt al dat diegene niet de ware voor je is. Wat je kunt doen is veel samen zijn, en leuke dingen doen. Zoals naar de bioscoop, uit eten gaan, de stad in, wandelen, op vakantie gaan enz. Als je verkering hebt dan is het spannend om te zoenen. Vooral als je dit nog nooit hebt gedaan. Misschien weet je niet hoe je moet zoenen, of je denkt dat je niet goed genoeg zoent. Het is echt niet zo moeilijk als je denkt, en zoenen moet je leren. Tongzoenen is net als een gewone zoen. Je drukt zachtjes je lippen tegen de ander zijn lippen. Dan open jij je mond een beetje en steekt je tong een beetje naar buiten. Het is de bedoeling dat jullie tongen elkaar raken, zo kan je met elkaars tong spelen. Dat is tongzoenen! Vanaf ongeveer het moment dat je op het voortgezet onderwijs komt gaan de meeste jongeren experimenteren met seks. Dit begint vaak met het onderzoeken van het eigen lichaam. Je kunt vrijen met een ander maar ook met je zelf. Dit noem je masturberen. Als je een tijdje masturbeert dan kan het voorkomen dat je klaarkomt (orgasme), bij een man komen er zaadcellen uit de penis, bij vrouwen komt er meer vocht uit de vagina. Het orgasme kan per keer verschillen, en het is niet vreemd om te doen. Heel veel jongeren doen het, zolang je het niet meer dan 5 keer per dag doet is het echt niet schadelijk. Je kunt ook met zijn tweeën experimenteren. Je kunt elkaar strelen en zoenen met je kleren aan, dat kan erg spannend zijn. Je kunt er ook voor kiezen om je kleren uit te trekken en elkaar zo te ontdekken. Je kunt elkaars lichaam strelen, probeer bijvoorbeeld de lekkere plekjes bij je vriend/vriendin te ontdekken. Dit kan heel goed zonder ook het gevoel te hebben te moeten neuken. Je kunt elkaar bijvoorbeeld met je mond bevredigen (pijpen of beffen) als je niet wilt neuken. Je kunt elkaar ook aftrekken en vingeren.


pagina 46

Het grote infobouk, mor den in’t klain Er zijn veel verschillende manieren van vrijen. Iedereen heeft zijn eigen voorkeur. Je kunt verschillende 'standjes' proberen (staand, liggend, zittend enz). Het is belangrijk dat je allebei wilt en dat je elkaar vertrouwt. De eerste keer? Als jullie er allebei aan toe zijn, de condooms zijn gekocht, jullie hebben het huis voor jezelf, dan gieren waarschijnlijk de zenuwen door je lijf. Of het nu de eerste keer is dat je vrijt of de eerste keer met je nieuwe vriend/vriendin, dat maakt niet uit. Het is altijd spannend. Als je nog nooit gemeenschap hebt gehad, of anders gezegd ‘geneukt’ hebt, dan ben je nog maagd. Bij de eerste keer wordt je dus 'ontmaagd'. Dat klinkt misschien een beetje eng, maar dat hoeft het niet te zijn. Zeg gewoon dat het je eerste keer is, dan kun je alles rustig opbouwen en aan elkaar wennen. Omdat je de eerste keer niet weet wat je moet verwachten en hoe alles voelt, kun je verlegen en onzeker zijn. Dat kan er voor zorgen dat een jongen geen stijve penis krijgt (of houdt) en de vagina van een meisje kan droog zijn. Hierdoor kan het moeilijk zijn om te vrijen. Maak vooral geen haast en streel elkaar zodat je ontspannen wordt. Als de vagina erg droog is, kun je ook een glijmiddel of een beetje speeksel gebruiken. Een jongen kan klaar komen door met zijn penis op en neer te gaan in de vagina. Een meisje komt niet altijd klaar tijdens het neuken. Dit komt omdat de clitoris niet gestimuleerd wordt. Je kunt tijdens het neuken wel zelf je clitoris aanraken of aan laten raken. Sommige jongens en meisjes komen niet altijd klaar, een orgasme is geen verplichting. Doe daarom ook niet alsof! Samen vrijen zonder dat je klaarkomt, kan net zo fijn zijn. Het kan ook gebeuren dat iemand sneller klaarkomt dan hij zou willen. • Wil je meer informatie bel Korrelatie (maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 18;00 uur). Tel: 0900-1450 • www.korrelatie.nl Voor vragen kan je ook e-mailen naar [email protected] Het maagdenvlies: Bijna ieder meisje heeft een maagdenvlies, dit is een randje weefsel aan de vaginarand. Hoe dik/dun dit vliesje is verschilt per meisje. Bij de eerste keer gemeenschap kan dit vliesje scheuren, dit kan pijn doen en gaan bloeden (hoeft niet). Dit verschilt per persoon. Veilig Vrijen: Er wordt de laatste tijd veel aandacht besteed aan veilig vrijen, maar hoe doe je dat nou? Als je niet veilig vrijt dat heb je kans op SOA (seksueel overdraagbare aandoeningen), aids of zwangerschap. SOA: Per jaar lopen ongeveer 100.000 mensen een SOA op. Voorbeelden van SOA’s zijn: HIV, het virus dat aids veroorzaakt, chlamydia, genitale wratten, herpes genitalis, gonorroe, hepatitis B en syfilis. Sommigen hiervan kunnen erg negatieve gevolgen voor je hebben, maar de meeste SOA’s zijn gemakkelijk te behandelen. Als je meer wilt weten over alle SOA’s kijk dan eens op www.soa.nl Hoe loop je een SOA op? Via bloed, sperma, vaginaal vocht en contact tussen slijmvliezen (zitten in vagina, anus, penis en de mond) kan je een SOA oplopen. De meeste SOA worden dus ook doorgegeven door seksueel contact of beter gezegd onveilig vrijen. Je vrijt onveilig als je: • geen condoom gebruikt en vaginale seks hebt • Anale seks, zonder een (extra dik) condoom


pagina 47


• Beffen en pijpen, zonder condoom. SOA’s zijn ook overdraagbaar via bloed, let hier dus ook op met het gebruik van naalden en het laten zetten van tatoeages. Je krijgt geen SOA van zoenen, uit een ander zijn glas drinken, of een vieze douche of WC. Klachten die je kunt hebben bij een SOA zijn jeuk, vieze afscheidingen uit de geslachtdelen, pijn in de onderbuik of bij je ballen, abnormaal bloedverlies, gezwollen klieren in de liezen, pijn bij het plassen,heb je 1 van deze klachten dan zou je mogelijk een SOA hebben. Maar het kunnen ook symptomen van andere ziektes zijn. Het is niet zo dat je altijd voelt of weet dat je een SOA hebt, sommige SOA kan je niet opmerken maar je kan er bijvoorbeeld wel onvruchtbaar van worden. Testen op een SOA: Wanneer je denkt dat je een SOA hebt opgelopen blijf er dan niet te lang mee lopen. Dit heeft negatieve gevolgen voor jezelf maar ook kan je een ander besmetten. Het kan ook dat je onveilig hebt gevreeën en je wil laten testen, je moet eerst wel een week wachten voordat je de test kan doen. Als je een test wilt laten doen dan kan dit bij je huisarts ( die heeft een beroepsgeheim en mag niets doorvertellen ook niet aan je ouders), of bij een GGD, een polikliniek voor SOA’s of bij de Rutgersstichting. GGD Groningen Hanzeplein 120 9713 GW Groningen Tel: 0592-316565 SOA polikliniek Groningen Universitair Medische Centrum (UMCG) afd. dermatologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen Tel. 050 - 3618025 (polikliniek dermatologie). Voor telefonische afspraak SOA-poli: 050-3618025 (elke morgen 8.00-12.30 uur). Veilig vrijen, maar hoe dan? Een condoom is een erg goed middel tegen SOA en AIDS, tenminste bij goed gebruik. Zorg er altijd voor dat je een condoom bij je hebt (ook meisjes), want anders ben je al snel geneigd om het zonder te doen want je hebt zo’n zin. Algemene tips: • • • • • •

Gebruik bij iedere geslachtsgemeenschap (vaginaal en anaal) een nieuw condoom. Nooit twee condooms over elkaar gebruiken. Gebruik een condoom niet na de datum die op de verpakking staat. Bewaar condooms bij kamertemperatuur. Vooraf niet testen, daardoor ontstaan beschadigingen. Condooms zijn er in verschillende vormen en maten. Kies een condoom die goed past.


pagina 48


Tips voor condoomgebruik bij anale seks: • Gebruik een goed condoom. Goede condooms hebben een CE logo eventueel met de aanvulling EN600 of ISO4074. • Het condoom hoeft niet extra sterk te zijn. In het verleden werd dit wel geadviseerd. Uiteraard kunnen condooms met aanduidingen als extra strong gewoon gebruikt worden maar 'gewone' condooms met CE logo zijn ook geschikt. • Zorg voor een goed passend condoom. Dit verkleint de kans op scheuren. • Bij anale seks ontstaat wrijving. Zorg voor extra veel glijmiddel op waterbasis om het scheuren van een condoom te voorkomen. • Gebruik een condoom niet langer dan een kwartier voor anale seks. Het is verstandig om een nieuw condoom om te doen omdat de kans op scheuren groter wordt naarmate je het condoom langer gebruikt. • Gebruik bij het wisselen van condoom opnieuw glijmiddel. • Niet alle glijmiddelen zijn geschikt voor anale seks. Wanneer het glijmiddel of condoom dat je gebruikt het zaad- en bacteriedodend glijmiddel Nonoxynol-9 bevat, kun je het beter niet gebruiken voor anale seks. • Bij het wisselen van vaginale naar anale seks of andersom moet je ook van condoom wisselen. Condooms zijn te koop bij de drogist en apotheek. In veel bars en disco’s zijn condooms verkrijgbaar in de condoomautomaten. Je kunt ook condooms online bestellen. Kijk op www.e-condooms.nl, www.rubbers.nl of www.drogisterij.net Hoelang blijf je condooms gebruiken? Voor veel mensen is veilig vrijen met een nieuwe partner vanzelfsprekend. Maar wat als je al wat langer met iemand een relatie hebt? Hoe lang moet je dan doorgaan met condooms? Of je zonder condoom kunt vrijen is niet alleen afhankelijk van de periode dat je met iemand een relatie hebt. De risico’s die je beide loopt spelen hier een rol. Maar ook de risico’s uit het verleden. Als je het zelf moeilijk vindt om een risico-inschatting te maken, kun je advies vragen bij de GGD, je huisarts of de RutgersNisso Stichting. Daar kun je in overleg bepalen of het zinvol is om een SOA-onderzoek of een HIV-test te laten doen. Als je besluit te stoppen met condooms, maak dan goede afspraken met je vaste partner. Je vrijt alleen met elkaar of je vrijt met anderen altijd veilig. Als een van beiden met een ander onveilig vrijt, loop je allebei opnieuw risico om een SOA te krijgen. Pil en condoom: De pil is nog altijd het meest betrouwbare middel om ongewenste zwangerschap te voorkomen, maar beschermt niet tegen HIV of een SOA. Om dubbel safe te zijn gebruiken sommige mensen daarom pil én condoom. Voor meer informatie over voorbehoedmiddelen en zwangerschap, kijk op www.netdokter.nl Meer informatie over de pil is te vinden op www.organon.nl. Er zijn ook andere manieren om niet zwanger te worden: bijvoorbeeld de prikpil, pessarium of het spiraaltje. Overleg dit eerst met je huisarts, die kan je het beste informeren. Een manier die ook gebruikt wordt is “voor het zingen de kerk uit”, dit betekent dat de jongen net voordat hij klaarkomt de penis uit de vagina haalt. Hiermee neem je een erg groot risico, want een jongen heeft voorvocht waar ook spermacellen inzitten, dan loop je nog kans om zwanger te worden. Doe dit dus niet.


pagina 49


Seks en Cultuur: Wees ervan bewust dat niet iedereen hetzelfde denkt over seks. Dit kan heel erg verschillen per cultuur, mens en gezin. De ene kan open over seks praten, een ander niet. In sommigen culturen moet je maagd blijven tot je gaat trouwen, je mag of wilt geen abortus plegen, verbod op homoseksualiteit, enz. Er kunnen vele verschillen zijn, die we niet allemaal noemen. Het is slim om met je partner hierover te praten, ook over hoe vaak je seks wilt en hoe. Ook is er een groot verschil tussen mannen en vrouwen. Veel mannen kunnen altijd wel seksen, ze zijn vooral gericht op wat ze zien en kunnen in 1 seconde zin krijgen in seks. Bij een vrouw is dit vaak niet zo, vrouwen raken opgewonden van een romantische avond, een goede sfeer, de tijd voor elkaar nemen, en voorspel. Een vrouw moet eerst een fijn gevoel hebben en kan niet iedere seconde seksen. Dus houdt hier rekening mee, dit leidt vooral tot problemen als je een vaste relatie hebt. Homoseksualiteit: Er zijn veel jongeren die verliefd worden op iemand van hetzelfde geslacht, dit noem je homoseksualiteit. Een man is homo en een vrouw lesbisch. Je kunt ook op zowel mannen als vrouwen vallen, dat noem je biseksueel. Heel veel van deze mannen en vrouwen durven niet voor hun gevoelens uit te komen, doen ze dit wel dan noem je dit de coming out. Gelukkig wordt het in Nederland steeds normaler om voor je ware aard uit te komen, terwijl je in andere landen er voor wordt gearresteerd. Kijk voor meer informatie www.pinkeltje.nl of www.coc.nl Travestie: Je ziet soms mensen die zich kleden als het andere geslacht. Ze voelen zich hierbij prettig. Sommigen kleden zich altijd als het andere geslacht, en anderen soms. Je kunt je voorstellen dat dit tot de nodige problemen kan leiden bij bijvoorbeeld werk. Het kan zowel zijn dat de vrouw zich verkleedt als een man, als andersom. Het is niet precies bekend waar het vandaan komt, maar wel is het duidelijk dat sommige mensen travestie echt nodig hebben om zich goed te voelen. Voor meer info: www.travestie.pagina.nl Transseksualiteit: Het verschil tussen travestie en transseksualiteit is dat transseksuelen zich niet alleen verkleden en opmaken als het andere geslacht. Ze laten zichzelf ook opereren, en kunnen dan qua uiterlijk helemaal lijken op het andere geslacht. Transseksuelen hebben het gevoel dat ze in het verkeerde lichaam zijn geboren, en besluiten daarom om de nodige operaties te ondergaan of gaan hormonen slikken. Kijk voor meer info op: www.eline.tomaatnet.nl Loverboys: Pas op voor loverboys. Loverboys zijn jongens die jou stapje voor stapje de prostitutie insturen en er zelf goed aan willen verdienen. In het begin wordt je als een prinsesje behandeld maar op een gegeven moment komt de aap uit de mouw. Let goed op, ook voor je vriendinnen. Surf naar www.bewareofloverboys.nl. Als je thuis problemen hebt (b.v. incest of geweld) dan is het geen oplossing om met een loverboy in zee te gaan. Haal hier hulp bij. Bel met de kindertelefoon 0800-0432 (gratis) 0900-0132 (mobiel, niet gratis) of ga naar de site: www.kindertelefoon.nl en lees hieronder wat te doen bij seksueel geweld.


pagina 50


Wat te doen bij seksueel geweld: Als je het gevoel heb dat je op seksueel gebied niet goed behandeld bent of word kan je contact opnemen met de vakgroep seksueel misbruik 050-5239500 www.base-groep.nl of mail naar [email protected] of je huisarts of neem contact op met de politie!! www.kindermishandeling.nl Adres politie gemeente Winsum: De Werf 50 Openingstijden: ma, di, do vrij van half 9 tot 12 uur. Tel: 0900-8844 Links: www.soa.nl www.liefde.com www.seksualiteit.nl www.sexwoordenboek.nl www.jongpositief.nl www.condoomkoerier.nl


pagina 51


15. Verslavingen ROKEN WAT IS TABAK Tabak komt van de tabaksplant, de Nicotiana tabacum. Dit is een eenjarige plant die wel 2,5 meter hoog kan worden. Tijdens de groei worden de bloemen uitgesneden, zodat alle voedingsstoffen in de bladeren terecht komen. Na het oogsten moeten de tabaksbladeren eerst drogen. Daarna wordt de tabak gefermenteerd. Dit is een soort gisten. De tabak wordt op grote stapels gelegd waardoor de druk hoog wordt er een soort broei ontstaat. Het drogen duurt ongeveer 10 weken. De manier van drogen en fermenteren geeft verschillen in sterkte en smaak en bepaalt de kleur van de tabak. Daarna moet het enige jaren 'rusten'. De tabak die gerookt wordt, bestaat meestal uit een mengsel van verschillende tabakssoorten waaraan geur- en smaakstoffen zijn toegevoegd, de zogenaamde blend. Ieder merk heeft zo zijn eigen geheim recept om deze blend te maken. Hierdoor ontstaat een specifiek product met steeds dezelfde smaak en geur. WAT DOET ROKEN MET JE Roken geeft energie en zelfvertrouwen. Iemand die rookt voelt zich meestal prettig, rustig, opgewekt, ontspannen of kan zich beter concentreren. Het zijn vaak tegengestelde effecten die te maken hebben met de eigenschappen van nicotine, de verslavende stof in tabak. Als tabak verbrandt komen er honderden chemische stoffen vrij. De belangrijkste zijn nicotine, teer en koolmonoxide. Nicotine wordt zeer snel in het bloed opgenomen. Al zeven seconden na het inhaleren bereikt het de hersenen. Nicotine stimuleert de afgifte van adrenaline. Hierdoor gaat de hartslag omhoog en worden de bloedvaten samengetrokken. De bloeddruk stijgt. Na anderhalf uur is de helft van de nicotine weer uit het lichaam. Een roker wordt rusteloos en wil dit vervelende gevoel wegwerken. Hij steekt weer een sigaret op en hij voelt zich weer ontspannen. Teer is een zwarte kleverige stof. Het zet zich vast op de trilharen van het slijmvlies dat loopt van de neus tot diep in de longen. Trilharen kunnen daardoor hun werk, het naar buiten werken van stof, vuil en schadelijke stoffen, niet goed meer doen. Dit moet naar buiten gehoest worden (het rokershoestje). Longblaasjes komen onder spanning te staan en er gaan er steeds meer kapot. Gevolg is steeds kleinere longen die steeds minder zuurstof af kunnen geven aan het bloed. Koolmonoxide is een kleuren reukloos gas. Het hecht zich 200 keer sneller aan rode bloedlichaampjes dan zuurstof. Een groot deel van de rode bloedlichaampjes vervoert dus geen zuurstof meer waardoor lichaamsdelen een tekort aan zuurstof krijgen. Ook beschadigt het de wanden van de bloedvaten die daardoor nauwer en stugger worden. Dit leidt tot aderverkalking. Nicotine is naast heroïne de meest verslavende stof die we kennen. Het lichaam ontwikkelt een acute gewenning en past zich vanaf de eerst trek aan de nicotine aan. Daardoor heb je steeds meer nicotine nodig om het effect nog te voelen en treden er al zeer snel ontwenningsverschijnselen op. Dat gebeurt al wanneer de dosis nicotine waaraan het lichaam gewend geraakt is, aan het teruglopen is. Je gaat je onrustig voelen, raakt geïrriteerd, kunt je niet meer concentreren, krijgt hoofdpijn en slaapt slecht. Ga je roken, dan verdwijnen deze onthoudingsverschijnselen weer. De rustgevende en kalmerende werking die sommigen na het roken ervaren, is eigenlijk niets anders dan het verdwijnen van onrustgevoelens en ontwenningsverschijnselen die -let weldoor het roken zijn ontstaan. Je wilt eigenlijk een constant niveau van nicotine en rookt de hele dag door. Dat je afhankelijk bent geworden van nicotine, merk je pas als je wilt stoppen.


pagina 52


RISICO’S Wie geen risico wil lopen moet niet roken. De risico’s worden groter als iemand meer en langer rookt. Slechte huid en tanden Tabak zorgt voor een snel verouderende huid. Dit komt omdat de huid te weinig zuurstof krijgt door de nauwe bloedvaten. Ook wordt een eiwit die de huid soepel houdt afgebroken. Ook de tanden worden lelijk van het roken. Longkanker, chronische bronchitis en longemfyseem Roken is ook zeer slecht voor de ademhalingsorganen. Het vuil en overtollige slijm moet worden opgehoest waardoor longblaasjes kapot gaan. Dit kan tal van longziekten veroorzaken, zoals bronchitis, longemfyseem en longkanker. Bronchitis is een chronische ontsteking van het slijmvlies, longemfyseem is kortademigheid omdat de longen te weinig zuurstof krijgen. Longkanker ontstaat doordat beschadigde plekken in de longen veranderen in abnormale cellen die een bron vormen voor kankercellen. Op alle beschadigde plekken kunnen kankers ontstaan, zoals neus-, keel-, slokdarm- en strottenhoofdkanker. Vernauwde bloedvaten, hersenbloeding en hartinfarct Door koolmonoxide, nicotine en mogelijk andere stoffen in de tabaksrook raken de vaatwanden beschadigd. Vet kan zich makkelijker afzetten waardoor aderverkalking kan ontstaan. Op de langere termijn raken vaten vernauwd of slibben dicht. Afhankelijk van de plaats waar dit gebeurt, kan dit leiden tot pijnlijke ledematen, een hersenbloeding of zelfs een hartinfarct. Stembanden Door slijm op te hoesten kunnen de stembanden beschadigen of ontstoken raken. De helderheid van de stem kan verdwijnen. MEEROKEN Met roken beschadig je niet alleen jezelf. Ook je directe omgeving rookt mee. Meerokers hebben 20% meer kans op longkanker. Roken is ook schadelijk voor het ongeboren kind. De foetus groeit trager en het gemiddelde geboortegewicht is lager. Ook bij borstvoeding krijgt de baby schadelijke stoffen binnen. IS ROKEN VEILIG: Veilig roken bestaat niet. Ook bij matig roken krijg je giftige stoffen binnen. Van alle rokers is zo'n 10% in staat om zo nu en dan te roken. 90% rookt dagelijks gedurende een lange reeks van jaren. Bij het roken van lichte of filtersigaretten krijg je ook giftige stoffen binnen. Bovendien blijkt dat rokers van deze sigaretten meer gaan roken of dieper gaan inhaleren om toch het nicotinepeil op niveau te houden. Niet over je longen roken is ook niet risicovrij. Keel-, mond- en slokdarmkanker kunnen nog steeds optreden. De enige oplossing om de risico's te beperken is niet roken of stoppen met roken. Het lichaam kan zich dan weer herstellen. En hoe korter men gerookt heeft, hoe sneller dat gaat. DE WET Vanaf 1912 kent Nederland de wet op de tabaksaccijns. Deze is voor het laatst herzien in 2002. Bepalingen in deze wet moeten ervoor zorgen dat de schade door roken beperkt wordt. De belangrijkste bepalingen van deze wet zijn: • •

Aan jongeren onder de 16 jaar mogen geen tabaksartikelen worden verkocht. Tabaksreclame en –sponsoring worden verboden. Alleen in tabakszaken mag reclame gemaakt worden. Tabaksartikelen mogen niet gratis worden verstrekt.


pagina 53


• • • •

Op sigarettenpakjes moet de waarschuwing staan: roken is dodelijk. Roken brengt u en anderen rondom u ernstige schade toe. In overheidsgebouwen waarin iedereen kan komen mag niet worden gerookt. Werkgevers moeten ervoor zorgen dat werknemers geen last hebben van rook. Exploitanten en vervoersondernemingen moeten ervoor zorgen dat hun klanten of reizigers geen rookoverlast hebben.

ALCOHOL WAT IS ALCOHOL Alcohol is een harddrug, je kunt er verslaafd aan raken en het kan veel negatieve gevolgen hebben voor jezelf en je omgeving. Heel veel mensen drinken wel eens alcohol, als je dit met mate doet en niet iedere dag, dan is er niets aan de hand, maar drink je om je lekker te voelen, drink je veel en iedere dag, dan wordt het tijd om hier eens goed over na te denken. Wanneer je alcohol drinkt wordt het via je maag en de dunne darm opgenomen in je bloed. Je bloed brengt de alcohol naar elke uithoek van je lichaam. Als je de effecten van alcohol voelt, komt dat, omdat het bloed de alcohol in je hersenen heeft gebracht. Alcohol verdooft je hersenen. Een beetje alcohol kan je een gevoel geven van ontspanning of zelfvertrouwen. Je wordt wat spraakzamer en durft soms meer dan je eigenlijk van plan was. (en met de gevolgen daarvan zit je dan de volgende dag of dagen). Als je teveel drinkt dan kan je gedrag omslaan naar arrogantie en je durf naar roekeloosheid. Je reactievermogen daalt, je hoort en ziet minder goed, je waggelt, gaat lallen en wordt moe. Als je dan nog blijft drinken dan verdoven ook je longen en je hart, dit kan leiden tot ademhaling- en hartproblemen. Dit kan zo ver gaan dat je hart stopt! Ongeveer 95% van de alcohol wordt verwerkt door je lever, slechts 5% verlaat je lichaam door urine en zweet. Het verwerken van 1 glas bier duurt ongeveer 1,5 uur, bij 2 glazen 3 uur, enz. Dit kan niet versneld worden door een koude douche, overgeven, koffie of frisse lucht. Als je 3 glazen drank per dag drinkt dan zit je op de rand van verslaving, als je verslaafd bent, dan ben je afhankelijk van drank. Je denkt er veel aan en drinkt iedere dag om je weer een beetje, zoals jij denkt normaal te voelen. Het kan in je eigen omgeving heel normaal zijn om te drinken, iedereen doet het toch! Misschien is het in jouw omgeving heel normaal om iedere dag te drinken, of in het weekend. Vraag je dan eens af of het echt wel zo normaal is en of je hier wel aan mee wil doen. Want op de lange en vaak ook de korte termijn is drank erg slecht voor je. DE WET In de Drank- en Horecawet staat dat aan jongeren onder de 16 jaar geen zwak alcoholische dranken verkocht mogen worden. Dit zijn dranken met minder dan 15% alcohol, zoals bier. Dranken met meer dan 15% alcohol, zoals berenburg, jenever, enz. zijn sterk alcoholische dranken. Deze mogen alleen in slijterijen verkocht worden aan mensen boven de 18 jaar. De verkoper van alcohol (de barkeeper of de winkelier) moet jongeren altijd om een geldig leeftijdsbewijs vragen (paspoort, ID-kaart, rijbewijs, bromfietsdocument). Verkoopt hij sterke drank aan iemand onder de 16 jaar dan kan hij zijn vergunning kwijtraken. Jongeren zijn zelf niet strafbaar. Deze regels gelden overal waar alcohol verkocht wordt, in: winkels, cafés, bars, kantines, enz. Thuis kunnen eigen regels opgesteld worden. Er mogen geen mensen in bars enz. worden toegelaten die zichtbaar teveel gedronken hebben. Ook mag geen alcohol geschonken worden aan mensen die in een kennelijke staat van dronkenschap zijn. In de Verkeerswet staat dat iemand die meer dan 0,5 promille alcohol in zijn bloed heeft, niet aan het verkeer mag deelnemen (dus ook niet op de fiets of de brommer). Dit percentage bereik je al na het drinken van 2 glazen alcohol in een uur.


pagina 54

Het grote infobouk, mor den in’t klain Wil je meer informatie over alcohol kijk dan eens op de volgende pagina’s: www.drinktest.nl www.alcoholinfo.nl www.jellinek.nl Of bel de alcohol infolijn: 0900-5002021.

SOFTDRUGS HASJ en WEED WAT IS HET Cannabisproducten zoals hasj en wiet (marihuana) zijn afkomstig van de hennepplant, de cannabis sativa. De werkzame stof in hasj en weed is THC (tetrahydrocannabinol). Hiervan zit het meeste in de vrouwelijk bloemtoppen van de hennepplant. Het THC-gehalte in cannabis kan sterk verschillen. Volgens onderzoek dat in 2001/2002 is uitgevoerd door het Trimbos-instituut is het gemiddelde THC-gehalte van nederwiet 15%. De spreiding is echter enorm en varieert van 10% tot 20% THC. Als consument weet je dus niet altijd wat je koopt. De ene keer kan het wel dubbel zo sterk zijn als de andere keer. Als je de bloemtoppen van de cannabisplant droogt en verkruimelt, krijg je wiet of marihuana. Het ziet eruit als kleine stukjes droogbloemen en varieert in kleur van grijsgroen tot groenbruin. Hasj krijg je door de bloemtoppen te koelen en ze daarna door een zeef te schudden. De harskorrels vallen dan van de bloemen door de zeef. Vervolgens worden de harskorrels samengeperst tot plakken of blokjes hasj. De kleur van hasj loopt uiteen van lichtbruin tot zwart. WAT DOET THC IN JE LICHAAM THC wordt opgeslagen in het vetweefsel en weer langzaam afgegeven aan het bloed. THC blijft lang in het lichaam en kan tot 30 dagen na gebruik aantoonbaar zijn in de urine. WAT DOET HET MET JE GEEST Een kleine dosis hasj of weed geeft over het algemeen een plezierig effect. Het ontspant en maakt zorgeloos. De waarneming verandert iets waardoor kleuren intenser worden en muziek mooier lijkt. Het gevoel voor tijd en ruimte verandert. Je fantasie wordt geprikkeld. Concentreren op dingen die niet meteen je interesse hebben gaat moeilijker. Dat geldt ook voor logisch nadenken. Dingen die net gebeurd zijn, vergeet je soms. De eetlust neemt toe, vooral voor zoetigheid. THC werkt verslappend op de spieren. Hierdoor voelen ledematen zwaar aan. Andere verschijnselen zijn: een droge mond, rode ogen en een versnelde hartslag. De effecten worden ook wel “high” of “stoned’’ genoemd. High, is meer het opgewekte gevoel en het stimuleren van de fantasie. Stoned, geeft meer het ontspannende en bedwelmende gevoel. Hasj en weed worden meestal gerookt. Het wordt vermengd met tabak en gerold tot een stickie. Soms worden ze puur gerookt bijvoorbeeld in een “chillum” of “waterpijp”. Bij roken werkt het na enkele minuten en na twee tot vier uur vermindert het effect weer. Hasj en weed kunnen ook verwerkt worden in voedsel. Bij het eten van bijvoorbeeld, “spacecake” laten de effecten veel langer op zich wachten. Het kan dan wel een uur duren voordat het begint te werken. Hierdoor nemen mensen vaak nog een dosis waardoor ze teveel binnenkrijgen. WAT DOET HET MET JE LICHAAM Longen Het roken van hasj of weed is schadelijk voor de longen De manier van roken - diep inhaleren en de rook lang vasthouden - draagt nog eens extra bij tot de schadelijkheid. Flippen Soms valt de hasj verkeerd. Je kunt je dan ziek en angstig voelen. Je flipt dan.


pagina 55


Geheugen, concentratie en logisch denken Hasj beïnvloedt je korte-termijn geheugen, je concentratie en je logisch denkvermogen. Blowen en werken of studeren gaan dan ook niet samen. De effecten verdwijnen zodra de cannabis is uitgewerkt. Verkeer Deelnemen aan verkeer gaat onder invloed van cannabis niet goed. Vooral in noodsituaties reageer je trager.

Bevruchting en zwangerschap Veelvuldig cannabisgebruik vermindert de kans op een bevruchting; mannen maken minder spermacellen en vrouwen hebben minder geslachtshormonen. Effecten van cannabis op de zwangerschap zijn niet geheel duidelijk. Toch wordt gebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding afgeraden. Riskant gebruik: Hoe negatiever de redenen om te blowen, hoe meer kans op geestelijke verslaving Psychose

Cannabis kan bij mensen die daarvoor gevoelig zijn een psychose opwekken of verergeren. Het kan ook een terugval in een eerdere psychose veroorzaken.

VAN KWAAD TOT ERGER Er wordt nogal eens gedacht dat gebruik van hasj leidt tot gebruik van zwaardere middelen. Dit is niet waar. Er is niets in het middel dat aanzet tot een ander of zwaarder middel. Wel bestaat de mogelijkheid dat je, als je in bepaalde kringen verkeert waar meerdere drugs voorhanden zijn, die andere drugs ook gaat of wilt uitproberen. De overstap heeft dan meer te maken met de groep mensen met wie je omgaat dan met het middel. TIPS Pas op met drugs gebruik, doe je het toch dan zijn hier een aantal tips: met mate gebruiken; dus niet elke dag maar af en toe. alleen voor plezier en ontspanning gebruiken en niet om problemen weg te blowen in vrije tijd gebruiken en niet tijdens school, studie of werk. niet gebruiken in combinatie met alcohol of andere drugs. in een vertrouwde omgeving gebruiken. niet gebruiken bij deelname aan het verkeer. niet gebruiken bij depressies, angstaanvallen of psychoses.

WETGEVING DRUGS IN NEDERLAND Sinds 1976 is er in Nederland de opiumwet, hierin is het verschil gemaakt tussen onaanvaardbare drugs (harddrugs) en drugs met minder risico’s (softdrugs). Door de softdrugs uit het criminele circuit te halen kan de staat de kwaliteit van hasj en wiet bewaken. In coffeeshops kan je softdrugs kopen, de coffeeshops worden streng gecontroleerd. Het is coffeeshops toegestaan softdrugs te verkopen zonder strafrechtelijk te worden vervolgd, dit noem je gedogen, of gedoogbeleid.


pagina 56

Het grote infobouk, mor den in’t klain Coffeeshops mogen geen harddrugs bezitten of verkopen, niet aan personen jonger dan 18 jaar verkopen, geen reclame maken en niet meer dan 5 gram per persoon verkopen. Strikt genomen mag je geen drugs in je bezit hebben, maar 0.5 gram harddrugs is wel toegestaan en 30 gram softdrugs. Voor straffen die je kunt krijgen voor handel, drugsbezit of teelt kijk eens op www.drugsweb.nl/wetgeving/nederland.html HARDDRUGS COCAINE Cocaïne is een wit kristalachtig poeder. Het wordt via een chemisch proces uit de bladeren van de cocaplant bereid. De meest voorkomende manier van cokegebruik is snuiven. De cocaïnepoeder wordt in een 'lijntje' gelegd en via een kokertje, of direct in de neus, opgesnoven. Soms wordt de cocaïne met tabak gemengd en gerookt. Dat geeft een kort en heftig effect ondanks het feit dat veel cocaïne door verbranding verloren gaat. Riskant is het spuiten van cocaïne. Bij spuiten wordt de cocaïne opgelost in water en direct in een ader gespoten. WAT DOET COCAINE MET JE Cocaïne geeft een oppeppend effect / gevoel. Cocaïne versnelt de hartslag en de ademhaling en verhoogt de bloeddruk. Bloedvaten vernauwen zich en pupillen worden groter. Iemand krijgt meer uithoudingsvermogen, hongergevoel en vermoeidheid verdwijnen. Hoe sterk dit effect is hangt af van de persoon zelf, maar ook van de dosis en de manier van gebruik. Matig incidenteel gebruik maakt opgewekt en vrolijk, geeft een (kort) geluksgevoel en het idee te bruisen van energie. Een gebruiker wordt spraakzaam, heeft veel zelfvertrouwen en meent sneller en helderder te kunnen denken. Deze stemmingsverbetering is echter van korte duur. Als cocaïne gesnoven wordt, begint het al na enige minuten te werken. De effecten houden ongeveer een half uur aan. Bij spuiten werkt de coke vrijwel onmiddellijk en duren de effecten ongeveer 10 minuten. Daarna verdwijnt het prettige gevoel en kan omslaan in uitputting en een somber gevoel. De roes, “de flash”, slaat om in het tegendeel, “de crash”. De neiging om dan weer te gebruiken is groot. Dit maakt coke een verleidelijke drug. Gebruikers maken duidelijk dat cocaïne 'zo lekker' is dat je er niet af kunt blijven. Onder invloed van coke voelen zij zich immers, energiek, opgewekt en vol zelfvertrouwen. RISICO’S Cocaïne is een verleidelijke drug. Gebruikers maken duidelijk dat coke 'zo lekker' is dat je er niet af kunt blijven. Bij veel en regelmatig gebruik treedt tolerantie op. Je hebt dan steeds meer nodig om je prettig te voelen. Ontwenningsverschijnselen zijn er ook. De gebruiker voelt zich neerslachtig en uitgeput. Als iemand lang en veel coke heeft gebruikt zijn deze ontwenningsverschijnselen zeer heftig en kunnen maanden en soms zelfs jaren duren. Iemand is niet meer in staat om zich ook nog maar een beetje plezierig te voelen. Daarbij houden zij een zeer sterk verlangen naar cocaïne. Langdurig gebruik van cocaïne leidt tot veel problemen, zowel financieel als met relaties, vrienden of familie. Veel gebruikers zien op tijd de nadelige gevolgen en blijken dan in staat op eigen kracht te minderen of te stoppen. Een aantal lukt dat niet en met hen gaat het fout. Zij worden afhankelijk van de coke. GEVOLGEN VAN COCAINE GEBRUIK -Verandering in persoonlijkheid: Mensen die veel en regelmatig coke gebruiken, kunnen veranderen in onaardige personen: koel, arrogant en egoïstisch. Bovendien zijn ze vaak prikkelbaar, geïrriteerd en rusteloos. Dit kan leiden tot allerlei ruzies. De omgeving heeft dit soort veranderingen vaak eerder in de gaten dan de gebruiker zelf. Bij zeer veel cocaïnegebruik kan een gebruiker het contact met de realiteit verliezen en zich achterdochtig en bedreigd voelen. Dit kan weer leiden tot agressief en paranoïde gedrag. -Oververmoeidheid en depressies Coke kan leiden tot oververmoeidheid, uitputting en depressieve gevoelens. Men put zichzelf volledig uit.


pagina 57

Het grote infobouk, mor den in’t klain -Gewichtsverlies Coke kan ook leiden tot gewichtsverlies. Door gebrek aan eetlust gaat de conditie achteruit. -Neusslijmvlies Door het snuiven kan het neusslijmvlies gaan ontsteken. Reuk, geur en smaak gaan achteruit. Iemand kan chronisch verkouden zijn en vaak bloedneuzen krijgen. -Hart- en bloedvatenstelsel Cocaïne belast het hart- en bloedvatenstelsel. Er zijn gevallen bekend van hartinfarcten en plotselinge dood na gebruik van cocaïne. -Overdosis Een te hoge dosering die je tot je neemt kan een overdosis veroorzaken. Dit heeft tot gevolg dat je direct de “pijp” uit gaat of dat je nog in het ziekenhuis belandt. GEBRUIK -Coke en alcohol: In het uitgaansleven worden coke en alcohol vaak door elkaar gebruikt. Hierdoor drinkt men vaak ongemerkt te veel. Men krijgt sneller agressieve gedachten en het dreigen met geweld neemt toe. -Spuiten Cocaïne is vaak verontreinigd. Dit brengt bij spuiten extra risico's met zich mee. Abcessen en bloedstolsels kunnen het gevolg zijn. Spuiten van een ander gebruiken geeft risico op ontstekingen of besmetting met het hepatitis- of aids. IS HET VEILIG Echt veilig gebruik van cocaïne bestaat niet. In een gesprek met iemand die gebruikt kun je proberen te bereiken dat deze het op een zo veilig mogelijke manier doet. Dat kan als de gebruiker: Zich zelf bewust is van de risico's. Alert is op de nadelige gevolgen van cocaïnegebruik. Cocaïne alleen af en toe of bij een speciale gelegenheid gebruikt. Cocaïne alleen gebruikt als hij zich goed voelt. Cocaïne niet gebruikt om de nadelige gevolgen zoals vermoeidheid of depressie te verdrijven. Weet dat cocaïne de lichamelijke reserves aanspreekt en dat er na gebruik goed gerust en gegeten moet worden. Weet dat cocaïne een belasting vormt voor hart- en bloedvatenstelsel, een risico dat toeneemt als je ouder wordt. Coke niet combineert met andere middelen zoals alcohol. Bij gebruik niet deelneemt aan het verkeer. Een overdosis goed inschat en vermijd. DE WET Cocaïne wordt in de opiumwet beschouwd als een hardrug; een drug met onaanvaardbare gezondheidsrisico’s. Bezit, productie en handel zijn strafbaar. De politie zal bij een hoeveelheid die bestemd is voor eigen gebruik niet optreden. Wel kan de politie de cocaïne in beslag nemen.


pagina 58


GHB WAT IS HET? GHB is een narcosemiddel dat bij operaties werd gebruikt. GHB wordt in Nederland meestal verkocht als kleurloos drankje (in een plastic buisje) of als poeder. Sinds enkele jaren wordt GHB ook in het uitgaansleven gebruikt. Men vertelt tegenstrijdige verhalen over het nut van GHB bij spieropbouw. Het is waarschijnlijk, dat bodybuilders geen blijvend effect hebben bij gebruik van GHB. Alhoewel er tijdens de roes wel meer groeihormoon is, vindt er geen aantoonbare opbouw van spiermassa plaats. De meningen lopen hier dus over uiteen. GHB smaakt zout, maar is moeilijk om in een drankje te herkennen, vooral omdat je smaakpapillen door alcohol vaak verdoofd zijn. DOSERING Het doseren van GHB is moeilijk en gaat vaak mis. Het verschil tussen een dosis met aangename effecten en een dosis met nare effecten is klein. Een klein beetje extra is voor velen al onaangenaam en veel sterker dan men wil. Sommigen reageren sterker op GHB en kunnen maar weinig hebben, anderen kunnen veel meer nemen. Als beginner met GHB kun je niet dezelfde dosis nemen als iemand die dat vaker doet. In de praktijk is gebleken, dat je na regelmatig gebruik van GHB aan het middel gewend raakt en meer neemt om hetzelfde gewenste effect te ervaren (= tolerantieontwikkeling). Een beginnende gebruiker kan daarom veel minder hebben dan een ervaren gebruiker. De sterkte van GHB loopt uiteen. GHB begint na 15-30 minuten na inname te werken. De top van de roes wordt na ongeveer 30 - 45 minuten bereikt. Het merkbare effect duurt 2 tot 3 uur. EFFECTEN Positief: • • • • •

Relaxed, rustig, warm gevoel voor andere mensen Opgewekte stemming, drang tot praten Prettige verdoving/stoned, angsten en remmingen verminderen, slaapmiddel Zin om te vrijen, sterker seksueel gevoel, aanraking wordt sterker gevoeld Vermindert het katterige gevoel na speed en XTC

Negatief: • • • •

Duizelig, omvallen, slap gevoel in spieren, trillen Misselijk, hoofdpijn Onbedwingbare slaap Verwardheid, suf voelen

RISICO’S KORTE TERMIJN: Een overdosering van GHB kan ernstige gevolgen hebben en zelfs dodelijk zijn. Veel mensen worden op de Intensive Care behandeld. De sterkte van het verdovende effect van GHB is afhankelijk van de hoeveelheid die je neemt. Als je door een overdosis GHB bewusteloos raakt, kun je stikken in je braaksel of in je tong. Hierdoor kan ernstig letsel aan je longen ontstaan.


pagina 59

Het grote infobouk, mor den in’t klain Opgegeven maagzuur kan in uitzonderlijke gevallen je slokdarm verwonden. Bij hoge doseringen is er een kans op coma, hartstilstand, ademstilstand, bloeddrukproblemen. Vooral in combinatie met alcohol en slaapmiddelen is dit risico groot. Mensen die uit een bewusteloze slaap van GHB komen, kunnen erg verward en agressief zijn. Mensen met hard en vaatziekten, bloeddrukafwijkingen en andere ziekten moeten geen GHB gebruiken. In het verkeer heeft GHB vergelijkbare effecten als alcohol. Soms worden mensen die onder invloed van GHB zijn, seksueel misbruikt. Het is ook gebeurd dat men stiekem GHB toegediend kreeg in een drankje. Doe in een dergelijk geval altijd aangifte. De politie neemt contact op met de HORECA gelegenheid zodat men daar ook beter gaat opletten. RISICO’S LANGE TERMIJN Indien men uitsluitend in het weekend gebruikt, is de kans op lichamelijke verslaving klein. Als men enkele malen per week GHB neemt, is er wel enige kans op lichamelijke verslaving. De lichamelijke afkick geeft angst, trillingen, slapeloosheid. Geestelijke afhankelijkheid van GHB kan gemakkelijker ontstaan dan lichamelijke afhankelijkheid. Combinaties GHB kan levensgevaarlijk zijn als je het combineert met alcohol of kalmerende pillen. Als je alcohol gedronken hebt voordat je GHB wilt nemen, bedenk dan dat je lichaam bijna anderhalf uur nodig heeft om een glas alcohol af te breken ( 2 glazen: 3 uur; 5 glazen: 7 ½ uur). Neem geen GHB als je een medicijn gebruikt! De combinatie kan fout zijn. Tips Laat je GHB testen voor gebruik. GHB werkt veel sterker op een lege maag. Je vermindert dan ook het risco van overgeven. Wacht na het eten minstens 4 uur voordat je GHB inneemt. Als je GHB op een (tamelijk) volle maag neemt, werkt het bijna niet of duurt het veel langer voordat het begint te werken. Hierdoor kun je gemakkelijk te veel bijnemen en daarna bewusteloos raken en overgeven. Als je merkt dat de GHB begint in te slaan, ga dan even zitten. Sommige mensen gaan door de benen. Gebruik GHB nooit als je alleen bent, vertel het aan anderen en zorg dat ze op je letten. Eet niet als je merkt dat je niet wakker kunt blijven of weg valt. Een sterke kop koffie neemt de suffe vermoeidheid wat weg. Probeer in beweging te blijven. Voel je je plezierig neem dan niet nog een keer want dan ga je geheid knock-out Als je wilt bijnemen omdat het niet genoeg is, wacht dan 20 minuten en neem dan in ieder geval minder dan je de eerste keer nam. EERSTE HULP Als iemand bewusteloos raakt, leg hem dan op zijn zij met het hoofd iets achterover. De tong zit dan niet meer voor de luchtwegen en braaksel kan uit de mond lopen. Probeer iemand wakker te houden door hard in zijn schouderspier te knijpen of krachtig in zijn nagel te drukken. Haal direct medische hulp (1-1-2 ) als iemand niet bijkomt, niet goed ademt of als je het niet vertrouwt. Je kunt zonder justitiële gevolgen voor de gebruiker hulp halen want het gebruiken van GHB is niet verboden.


pagina 60


WET GHB valt sinds oktober 2002 onder de Opiumwet. Daarvoor viel GHB onder de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening. Tot 7 mei 1996 was het middel verkrijgbaar in smartshops als legale chemische drug. De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft de verkoop verboden op grond van de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening. Produceren, verhandelen en bezitten is nu helemaal verboden. MARKT GHB is verkrijgbaar via Internet. Bodybuilders gebruiken soms GHB omdat het de vorming van groeihormoon zou stimuleren. Het wordt ook gebruikt door mensen met slaapstoornissen. Verder wordt het recreatief vooral thuis, op party’s en after-party’s gebruikt. XTC WAT IS HET XTC is een harddrug die verkrijgbaar is als pil, poeder en capsule. De stofnaam is MDMA. XTC wordt gemaakt in illegale laboratoria. WAT DOET XTC MET JE Lichamelijk • • • • • •

Stimulerend: de gebruiker krijgt het gevoel meer energie te hebben, daardoor kan dansen lang worden volgehouden en in een hoog tempo. Verwijde pupillen. Verhoogde lichaamstemperatuur. Verhoogde hartslag en bloeddruk. Zweten. Vermindering van je hongergevoel.

Psychisch Entactogeen: ervaringen worden intenser en remmingen verdwijnen. Gevoel van behaaglijkheid en saamhorigheid. Je voelt je helder, relaxed en op je gemak (“mellow”) Contacten worden gemakkelijker gelegd. XTC wordt ook wel “lovedrug” genoemd, je voelt je liefdevoller en XTC kan je libido (zin in seks) verhogen. (Hoewel het de seksuele prestaties negatief beïnvloedt) • Je kunt wat onrustig en nerveus worden. • Heel soms krijgen mensen milde visuele hallucinaties. Hoe vaker en hoe meer je in neemt, des te minder voel je het: ‘entactogene’, (ervaringen worden intenser en remmingen verdwijnen) gevoel en des te meer krijg je de energie vergrotende werking.

• • • •

XTC MET ANDERE DRUGS Het is gevaarlijk om XTC te gebruiken in combinatie met alcohol en/of opwekkende middelen. Gebruik XTC niet in combinatie met anti-depressiva en in combinatie met Ritonavir (HIV-remmer).


pagina 61


WERKINGSDUUR Het eerste effect is meestal voelbaar na 20-60 minuten (maar kan soms pas na 2 uur opkomen). Na 4 –6 uur neemt de werking weer af. AANTOONBAARHEID XTC is in je urine tot maximaal 72 uur na gebruik nog aantoonbaar. VERSLAVING Er bestaat tolerantie (je lichaam vraagt elke keer meer van het middel om hetzelfde effect te bereiken) voor het oppeppende effect. De gevoeligheid voor het “entactogene” effect (ervaringen worden intenser en remmingen verdwijnen) komt pas na verloop van tijd weer terug. Er treden geen ontwenningsverschijnselen op wanneer je stopt met XTC gebruik. Bij XTC gebruik ontstaat dus geen lichamelijke afhankelijkheid (verslaving). Geestelijke afhankelijkheid komt wel voor. De gebruiker kan dan niet meer genieten (in het uitgaanscircuit) zonder XTC te gebruiken. WET XTC staat op de lijst van de Opiumwet. Op deze lijst staan harddrugs met een onaanvaardbaar risico voor de gezondheid. Produceren, verhandelen en bezitten van harddrugs is strafbaar. Het bezit van kleine hoeveelheden wordt in de praktijk niet met voorrang opgespoord en vervolgd. MARKT De prijs van een XTC pil ligt tussen de € 1 en € 6. De verkoop van XTC is illegaal. Nederland wordt gezien als één van de belangrijkste producenten en exporteurs. De pillen en poeders worden vooral in het uitgaanscircuit aangeboden (houseparty's, disco's). Overigens is de markt behoorlijk “vervuild” door pillen die als XTC worden verkocht, maar dat niet zijn. XTC wordt vaak via privé-adressen of dealers verhandeld. In het verleden werd XTC medisch gebruikt bij psychotherapie. HEROINE Heroïne is een erg zware drug die zeer verslavend is, gebruik dit niet! Heroïne is een opiaat dat via morfine uit ruwe opium wordt bereid. Het gebruik van ruwe opium is al eeuwen bekend. Als je in de onrijpe zaadbol van de papaverplant een sneetje maakt, loopt er een melkachtige substantie uit. Bij indrogen ontstaat een donkerbruin zwarte substantie, de ruwe opium. Dit kan puur gerookt worden. Uit ruwe opium kan morfine gehaald worden. Morfine is een zwaar verdovend en pijnstillend middel en mag alleen voor medische doeleinden gebruikt worden. Door de morfine chemisch te bewerken, ontstaat uiteindelijk de heroïne. Heroïne ziet eruit als een korrelig (wit, grijs of bruin) poeder. Heroïne kan men “chinezen” of spuiten. Bij chinezen wordt de heroïne op een stukje aluminiumfolie gelegd en verhit. De dampen worden via een kokertje geïnhaleerd. Bij spuiten wordt de heroïne op een lepel gelegd en vermengd met water en citroensap of ascorbine. Vervolgens wordt het mengsel verhit en wordt de opgeloste heroïne in een injectiespuit opgetrokken en direct in een ader gespoten. Bij spuiten en chinezen heeft de heroïne direct effect. Het werkt ongeveer 4 tot 6 uur. SPEED Speed ofwel amfetamine is een oppeppend middel dat in een laboratorium wordt gemaakt. Stoffen die hetzelfde effect hebben als speed zitten ook in planten als bijvoorbeeld khat, betel en ephedra. De werking van speed lijkt op die van cocaïne maar houdt veel langer aan. Amfetamine is verkrijgbaar als pil of in poedervorm. Het wordt meestal geslikt


pagina 62

Het grote infobouk, mor den in’t klain maar het kan ook gesnoven of gespoten worden. Speed is vaak vermengd met andere stoffen zodat de gebruiker eigenlijk niet weet wat hij slikt. In het verleden zijn amfetaminen wel in de geneeskunde gebruikt, bijvoorbeeld tegen depressies en als eetlustremmer. Hardnekkige verslavingen waren het gevolg. Wil je meer info: www.jellinek.nl CRACK Crack is een bewerkte vorm van cocaïne. De bewerking is nodig om de cocaïne rookbaar te maken. Cocaïne heeft een hoog smeltpunt (195ºC). Al ver beneden deze temperatuur valt de stof uiteen en gaat veel van de werking verloren. Crack heeft een veel lager smeltpunt (98ºC) en wordt bij 90ºC al vluchtig terwijl de stof pas bij 200º graden uiteenvalt. Daardoor is crack geschikt om te roken. Crack wordt ook wel basecoke of gekookte coke genoemd. Het zijn drie verschillende namen voor een stof met dezelfde werking en risico's. Crack wordt gerookt uit een pijpje of vanaf aluminiumfolie. De crack wordt verhit en de dampen worden geïnhaleerd. Crack begint na enkele seconden te werken en is snel uitgewerkt. Na enkele minuten slaan de positieve effecten om in negatieve effecten. Wil je meer info kijk dan op www.jellinek.nl LSD LSD (lysergeenzuurdiethylamide) is een half-chemisch tripmiddel, dat afkomstig is van een natuurlijke schimmelsoort. Het is een reukloze, kleurloze en smaakloze vloeistof. LSD wordt meestal als papertrip gegeten. Dit is een klein stukje (eetbaar) papier waarop wat vloeibare LSD is gedruppeld. Papertrips zijn er in verschillende sterktes. LSD wordt ook wel verkocht in de vorm van fel gekleurde, kleine tabletjes. LSD werkt al bij uiterst kleine hoeveelheden van duizendste milligrammen. Voor meer info hierover: www.jellinek.nl SMARTDRUGS Smartdrugs en smartproducts worden wel eens door elkaar gebruikt. Dit is niet helemaal terecht. Smartproducts slaat op een groep producten waarvan sommige de naam drugs verdienen terwijl andere producten dichter tegen kruiden of voedingsmiddelen aanliggen. In feite gaat het om vier soorten producten: -De echte smartdrugs: Dit zijn medicijnen die worden voorgeschreven bij ziekten als Alzheimer, Parkinson en Korsakov. In feite mogen deze alleen door een arts worden voorgeschreven, wat in veel andere landen ook gebeurt. -Smartproducts: Dit zijn producten met een stimulerende werking die samengesteld zijn uit meerdere (meestal oppeppende) stoffen. De sterkere producten bevatten vaak efedra of efedrine, de lichtere vaak guarana of cafeïne. Deze lichtere stoffen zitten soms ook in allerlei energy drinks. De producten komen onder allerlei spannende namen op de markt zoals: Red-Bull, herbal XTC, cloud nine of spiet. -Eco-drugs : Dit zijn plantaardige stoffen met een psychoactieve werking. De bekendste zijn de psychedelische paddestoelen, ook wel paddo’s genoemd (zie bij paddo’s). Daarnaast heb je nog sommige cactussen en kruiden zoals efedra, yohimbe of kava-kava. Bij Eco-drugs gaat het altijd om één product in tegenstelling tot smartproducts, die vaak samengesteld zijn uit meerdere producten. -Smart Nutrients: Dit zijn voedingsmidden die vitaminen of mineralen bevatten die een betere gezondheid zouden bewerkstelligen.


pagina 63


WAT DOEN SMARTDRUGS MET JE Als het goed is, werken smartdrugs bij mensen aan wie ze door een arts worden voorgeschreven. Of ze bij anderen de gewenste werking hebben is maar de vraag. Smartdrugs worden door sommigen gebruikt om helderder te denken, de concentratie te verhogen of veroudering tegen te gaan. Of deze middelen ook bij gezonde mensen deze werking hebben, is voorlopig onbewezen. De smartproducts geven meestal een oppeppend effect. Bij de licht stimulerende middelen is dit effect vergelijkbaar met het drinken van sterke koffie. Eco-drugs zoals paddestoelen en cactussen veroorzaken tripeffecten. Kava- kava is van een andere orde Het geeft een licht vrolijk, ontspannen gevoel. Yohimbe zou een licht seksueel stimulerend middel zijn; het stimuleert de bloedstroom naar de geslachtsdelen, geeft een beetje energie en maakt in geringe mate opgewekt. Of smartnutrients een betere gezondheid bewerkstelligen, is de vraag. Bij een normaal voedingspatroon krijgt men voldoende vitaminen en mineralen binnen. RISICO’S De verslavingskans is bij de meeste smartproducts gering. Efedrine is in potentie wel verslavend. De smartproducts met een oppeppende werking worden meestal in het uitgaanscircuit gebruikt. Energydrinks ook wel daarbuiten. De koppeling aan het uitgaanscircuit zorgt ervoor dat het gebruik tot een relatief kleine groep beperkt blijft. Ook tripmiddelen zijn over het algemeen niet verslavend. De ervaring is soms zó intens dat men over het algemeen het gebruik tot enkele keren of tot zo nu en dan beperkt. Lichamelijke risico’s : De stimulerende smartdrugs kunnen leiden tot een verhoogde hartslag, hoofdpijn en een gespannen, zenuwachtig enonrustig gevoel. Ook kunnen slaapproblemen optreden. Overmatig en chronisch gebruik van efedra kan schadelijk zijn. Het kan o.a. leiden tot een verhoogde bloeddruk. Bad trips: Bij paddestoelen en cactussen kunnen de tripeffecten verkeerd uitpakken. Men wordt dan zeer angstig; een bad trip. Voor mensen met psychische problemen is dit ronduit gevaarlijk. (zie ook de paddo’s). Gecombineerd gebruik: Het combineren van deze producten met alcohol, speed, XTC of andere drugs kan heel riskant zijn. Sommige van deze stoffen zijn zelfs in combinatie met gewone voedingsmiddelen gevaarlijk. Zo gaat bijvoorbeeld het gebruik van Yohimbe niet samen met voedingsmidden die veel aminen bevatten (zoals chocola, kaas, bananen, wijn of koffie). 12 uur voor en 12 uur na het eten van yohimbe moet men deze producten niet eten, omdat er dan vergiftigingsverschijnselen kunnen ontstaan, waaronder eens sterk verhoogde bloeddruk. Wanneer deze producten incidenteel worden gebruikt, zijn de risico's beperkt. Met tripmiddelen is het echter altijd uitkijken. Bij de meeste smartproducts staat uitgebreid beschreven wat erin zit. Riskant wordt het wanneer dit er niet of onduidelijk op staat. Je zult zien dat de meeste smartproducts efedra, guarana of cafeïne bevatten. Als het goed is, staat er ook vermeld hoeveel het product bevat. Een normale kop koffie bevat ongeveer 90 tot 100 mg cafeïne. Veel middelen worden in smartshops verkocht. Laat je door het personeel goed voorlichten. Heb je twijfels, zoek dan zelf goede informatie. Slik nooit iets wat je niet vertrouwt.


pagina 64


DE WET Afhankelijk van de stof die er in zit is de wet op de geneesmiddelenvoorziening van toepassing. Dat betekent dat ze alleen op doktersrecept verkrijgbaar zijn. Psilocine en psilocybine, de stoffen die in paddo’s zitten, staan op lijst I van de opiumwet. Bezit, handel en verkoop is strafbaar. Dit geldt niet voor verse paddo’s, maar wel voor paddo’s die bewerkt (bijvoorbeeld gedroogd) zijn. De warenwet tenslotte, richt zich op deugdelijkheid van levensmiddelen en andere consumentenproducten. De volksgezondheid mag geen gevaar lopen. GOKVERSLAVING Bij gokken staan twee begrippen centraal: geld en toeval. Bij gokken wordt geld ingezet op mogelijke uitkomsten van een spel. Het toeval bepaalt of je wint of verliest. Kennis, kunde of vaardigheid spelen bij gokken geen enkele rol. Er zijn vele soorten gokspelen: loterijen, wedden op paarden, casinospelen, spelen op gokkasten, enzovoort. De winst kan uiteenlopen, van je inzet terugverdienen tot heel veel geld. De kans op de hoofdprijs is meestal zeer klein. Deze kans valt precies te berekenen. Ook is van elk gokspelletje na te gaan hoeveel procent van de inleg er gemiddeld weer uitgekeerd wordt. Als het uitkeringspercentage van een gokkast bijvoorbeeld 40% bedraagt, dan worden er van elke 100 euro die er in de gokkast gaan, 40 euro uitbetaald. WAT DOET HET MET JE Iemand die gokt, speelt met het toeval. Dat wil niet zeggen dat je nooit geluk kunt hebben bij gokken. MAAR: hoe minder je gokt, hoe meer je het geluk een kans geeft. Met andere woorden, alleen bij zo nu en dan gokken geeft men het geluk een kans. Bij vaak of vele uren achtereen gokken ontneemt men het geluk al zijn kansen. Gokken kan buitengewoon spannend en opwindend zijn. Zó spannend dat iemand alles om zich heen vergeet en in een roes raakt. Hij wordt één met het spel en gaat helemaal op in de gokkast of de roulettetafel. Gokkers spelen omdat ze uit zijn op die spanning. Op den duur gaat het meer om de spanning dan om het winnen of verliezen. Na afloop besef je pas wat je er allemaal aan gespendeerd hebt. Het ene gokspelletje is meer verslavend dan het andere. Verslavend zijn gokspelletjes waarbij een korte tijd zit tussen de inzet en de uitkomst zoals de spelletjes op fruitkasten en in casino's. Je drukt op een knop of je zet een fiche op een nummer en meteen is bekend of je gewonnen of verloren hebt. Je kunt direct weer een spel doen en snel weer winnen of verliezen. Daardoor blijft het continu spannend. Ook riskant zijn spelletjes die je anoniem kunt spelen, zonder controle en desnoods urenlang. Je ziet hierbij dat gokkers steeds langer spelen en steeds meer geld inzetten. Mensen gaan geweldig verlangen naar gokken. Ze denken de hele dag aan gokken en zo gauw ze geld hebben, kunnen ze geen weerstand bieden aan de verleiding. Bij loterijen is dat anders. Loterijen zijn niet zo verslavend omdat er meestal een lange tijd zit tussen het kopen van een lot en de uitslag. PROBLEMEN DIE ONTSTAAN DOOR GOKKEN Geldproblemen: Het grootste risico is het krijgen van geldproblemen. Wil een gokker steeds vaker en langer spelen, dan zal hij al gauw geld moeten lenen. Uiteindelijk moeten ze zich ook in de schulden steken om het gokken te financieren. Sommigen hopen dan op een grote klapper om hun schulden te kunnen aflossen. Ze spelen steeds vaker en langer, waardoor ze nog meer in de moeilijkheden komen. Nogal eens raakt men op het criminele pad om de schulden te kunnen aflossen. Lichamelijke problemen: Bij stoppen hebben gokkers soms echt last van ontwenningsverschijnselen zoals slaapstoornissen, maagklachten, hoofdpijn en depressiviteit. Studie/werkproblemen: Door het verwaarlozen van school, studie of werk krijgen gokkers problemen. Ze spijbelen, komen te laat en leveren slecht werk af. Ook gebruiken ze smoezen om niet de waarheid te hoeven zeggen. Uiteindelijk volgt schorsing van school of ontslag op het werk.


pagina 65


Sociale problemen: Door teveel te gokken raken gokkers sociaal in de problemen. Ze verwaarlozen familie en vrienden en dat loopt uit op ruzie en onbegrip. Mensen uit de omgeving zijn op een gegeven moment de leugens en het gedraai zat en keren zich van de gokker af. Gokken is riskant maar het kan leuk blijven als de speler: - Van tevoren met zichzelf afspreekt hoeveel geld hij wil verspelen. - Weet dat er altijd meer kans is op verlies dan op winst. - Niet probeert verliezen weer terug te winnen. - Zo nu en dan winst pakt en niet telkens alle winst verspeelt. - Zich er voortdurend van bewust is hoe vaak hij speelt en hoeveel tijd dat kost. DE WET Hoewel gokken grote risico’s met zich meebrengt, worden de officiële casino’s in Nederland beheerd door de staat. Het gewonnen geld gaat dan ook daarheen. Iedereen boven de 18 jaar kan daar gokken. Er staan in de wet ook een aantal maatregelen om de risico’s van gokken te verminderen. Gokkasten mogen nergens geplaatst worden voordat ze gekeurd zijn door het Nederlands Meet Instituut en deze voldoet aan de wettelijke eisen. Voor fruitkasten gelden onder andere de volgende eisen: Een spelletjes moet gemiddeld 4 seconden duren. De hoogte van de inzet mag 0,20 eurocent per spelletje zijn. De maximaal te winnen prijs is 40 euro of 200 punten. Van elke 100 euro die in de kast gaat moet 60 euro worden uitbetaald. Een systeem op de kast moet aangeven hoeveel gewonnen of verloren is. Op plekken waar jongeren komen mogen geen gokkasten staan. Alleen waar mensen komen van boven de 18 jaar. INTERNETVERSLAVING Vooralsnog gaan wij ervan uit dat gebruikers op eigen kracht hun Internetgedrag kunnen minderen. Maar de ontwikkelingen gaan snel. Onlangs is er in Rotterdam onderzoek gedaan naar problematisch Internetgebruik. Het onderzoek concludeerde dat 3.5% van de Internetgebruikers op een problematische manier Internet. Zij Internetten privé 8 uur of meer per dag en ervaren problemen met het stoppen, krijgen kritiek van hun partners en zeggen dat zij Internet gebruiken om negatieve gevoelens te verlichten. De onderzoekers denken dat, omdat Internet nog zo'n nieuw fenomeen is, dit percentage de komende jaren zal stijgen. In de Verenigde Staten is er ook onderzoek gedaan. De psycholoog David Greenfield heeft een vragenlijst op Internet geplaatst die Internetverslaving meet. In totaal reageerden 18.000 mensen op de vragenlijst. Volgens Greenfield was 6% van degenen die de enquête hadden ingevuld min of meer verslaafd. De meest verslavende activiteiten waren: gokken, handelen in aandelen via het net, on-line shoppen, chatten en e-mailen. In de VS is ook een Center for On-Line Addiction. Zij hebben een lijst met 20 vragen ontwikkeld die problematisch Internetgedrag signaleert. Hieronder staat een bewerkte versie van deze lijst. De lijst bestaat uit een tiental vragen die je met ja of nee moet beantwoorden.


pagina 66


• • • • • • • • • •

Ik Internet regelmatig langer dan ik van plan was. Vrienden of familie klagen wel eens over mijn Internet-gedrag. Werk of school lijden onder mijn Internet-gedrag. Internet helpt me om vervelende gedachten kwijt te raken. Internet kost me regelmatig mijn nachtrust. Ik zeg regelmatig, nou nog een paar minuutjes dan. Ik probeer mijn Internet gedrag wel eens te minderen. Als ik niet on-line ben speelt Internet wel eens door mijn hoofd Ik raak geïrriteerd als iemand mij stoort tijdens Internetten Ik voel me down en nerveus als ik niet op Internet ben.

Ja/nee Ja/nee Ja/nee Ja/nee Ja/nee Ja/nee Ja/nee Ja/nee Ja/nee Ja/nee

Als je twee vragen met ja moet antwoorden, zou je toch eens moeten gaan nadenken of Internet niet een te grote rol speelt in je leven. Dat geldt zeker bij drie keer ja. Een mogelijkheid om het Internetten binnen de perken te houden biedt het gratis programma ‘Internetkostenbeheersing’ van KPN. Dit programma geeft je een limiet om te kunnen Internetten. Heb je die limiet bereikt dan wordt de verbinding automatisch verbroken. Je kunt natuurlijk ook gewoon een wekker langs je computer zetten en als die na een of anderhalf uur afgaat gewoon stoppen. Desnoods zet je ook nog een tijdklok tussen je computer en het stopcontact die bijvoorbeeld vijf minuten later afgaat dan de wekker. Dan heb je na de wekker nog vijf minuten tijd om de computer af te sluiten. Voorlopig zijn wij van mening dat je met dergelijke hulpmiddelen je eigen computergedrag weer onder controle kunt krijgen. Mocht dat niet lukken, dan kun je je natuurlijk altijd aanmelden bij een verslavingszorginstelling in de buurt. Het adres kun je vinden via alcoholinfolijn tel: 0900-500 2021.


pagina 67


16. Hulp nodig?? Het kan gebeuren dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Je zit alleen nog maar na te denken, voelt je down en hebt nergens meer zin in. Dit kan bijvoorbeeld komen door een scheiding van je ouders / verzorgers, iemand die overleden is, ruzie, liefdesverdriet, je kunt een bepaalde keuze niet maken, schulden, welke school moet je kiezen, enz. Vaak weet je geen eens waarom je je depressief voelt. Je hoeft je niet te schamen voor dit soort problemen, iedereen heeft ze wel eens. Wat je moet proberen is om het probleem op te lossen. Voor ieder probleem is een oplossing. Het is goed om hier eerst zelf over na te denken; wat is het probleem, hoe komt dat, wat kan ik er aan doen, wat kan ik bij mezelf veranderen, enz. Als je dit een tijdje hebt geprobeerd en het lukt niet dan is het handig om rond te kijken welke instelling je kan helpen. Er zijn zeer veel instellingen die je hulp kunnen geven. Voor ieder probleem is bijna wel een instelling. Het is lastig om te weten te komen bij welke instelling je moet zijn. We zullen een aantal instellingen noemen: Jongerenwerk: Jongerenwerk zet zich in voor jongeren. Meestal gaat het hierbij om groepen jongeren. Het jongerenwerk organiseert samen met jongeren activiteiten en komt op voor de belangen van jongeren. De jongerenwerkers in de gemeente Winsum kennen veel instanties voor jongeren. Heb je een vraag of probleem dan kunnen zij je verder helpen. Voor contact met de jongerenwerkers zie het voorwoord. Maatschappelijk werk: Het maatschappelijk werk is actief op vele gebieden in de samenleving. Het bekendst is het algemeen maatschappelijk werk (AMW). Iedere gemeente heeft dit geregeld voor haar inwoners. Het AMW is bedoeld voor de leeftijd van 18+, maar als jongere kan je er best advies vragen. Met de volgende problemen kan je aankloppen bij het AMW: rouwverwerking, agressie, seksualiteit, eenzaamheid, je kunt niet goed voor jezelf opkomen, onzekerheid, depressie, nee leren zeggen. Ook kun je hierheen als een relatie stroef verloopt; bijvoorbeeld met je partner, kinderen, familie of werk. Ze helpen verder nog bij financiën, werkloosheid, huisvesting, belasting, regelgeving of vragen over studeren. Voor meer informatie kan je naar www.hetamw.nl. of www.winsum.nl Adres gezondheidscentrum Winsum Meeden 3b 9951 HC Winsum Tel : 0595- 441300 Jeugdzorg: Bureau Jeugdzorg is er voor alle vormen van jeugdhulp, jeugdzorg en ouderbegeleiding. Voor hulp bij opvoeding, kinderen, jong volwassenen, ouders, verzorgers, informatie of advies. Het meeste van de hulp die je krijgt is gratis. Doel: Een herkenbaar, laagdrempelig en bekend punt zijn, voor alle vragen en hulp, voor kinderen en ouders / verzorgers, over opvoeden en / of begeleiden.


pagina 68


Vragen / Aanmeldingen: Alle vragen / aanmeldingen verlopen via Bureau Jeugdzorg. Kinderen, jongeren, ouders, verzorgers en opvoeders, kunnen iedere werkdag, en vaak ook 's avonds op afspraak terecht bij Bureau Jeugdzorg voor informatie, advies en of hulp. Ook alle mensen die beroepshalve werken met jeugd kunnen voor informatie, advies en of hulp naar Bureau Jeugdzorg, zoals beroepskrachten uit de gehele gezondheidszorg, jeugdhulpverlening, maatschappelijk werk, welzijnswerk, onderwijs, huisarts, enz. Werkwijze: Men is welkom met alle vragen over opvoeden, opgroeien en communicatie, zowel van kinderen, jongeren, als ouders, verzorgers en opvoeders. De vragen worden beantwoord door medewerkers van Bureau Jeugdzorg, of ze zorgen ervoor, dat de juiste instelling wordt ingeschakeld. Op basis van een of enkele gesprekken onderzoekt Bureau Jeugdzorg de vraag / probleem. Samen met alle hulpvragers maakt Bureau Jeugdzorg een hulpplan. Hulpvraag: Als je wilt weten wie je kan helpen met het oplossen van je problemen maak dan een afspraak voor een intakegesprek met Bureau Jeugdzorg. Dat is een goede manier om te achterhalen welke organisatie je het beste kan helpen. De medewerkers van Bureau Jeugdzorg wijzen je in ieder geval de weg. Privacy: De medewerkers gaan zorgvuldig om met persoonlijke gegevens, zoals in de wet is voorgeschreven. Er is een reglement voor het beheer van dossiers en de behandeling van klachten. Veel gestelde vragen aan de jeugdzorg: Ik heb een probleem en wil daar graag met iemand over praten. Met wie kan dat? En wat kost het? Komen mijn ouders dat ook te weten?

Ik ben weggelopen van huis en ik ben nu bij vrienden van mijn klasgenootje. Ik wil niet meer naar huis, kunnen jullie me helpen?

Als ik hulp wil van Jeugdzorg Groningen, moet ik dan naar Groningen komen? Is het waar dat je ook als ouder bij Jeugdzorg Groningen kan aankloppen?


We zijn er voor alle vragen en problemen die met het opgroeien en zelfstandig worden te maken hebben. Je kunt bellen of langskomen voor informatie of een (gratis) gesprek met een van onze medewerkers. Dat kan op het kantoor van een van onze Bureaus Jeugdhulpverlening Of we je ouders erbij betrekken bespreken we uiteraard eerst met jou. Ook kun je de Kindertelefoon bellen (gratis telefoonnummer: 0800-0432). Ja, ook voor problemen met je ouders kun je bij ons aankloppen. Je kunt bellen of langskomen voor een gesprek.

Jeugdzorg Groningen werkt verspreid over de hele provincie Groningen. Meestal is er wel een Bureau Jeugdhulpverlening bij jou in de buurt Ja, het is een normale zaak dat u er als ouder soms niet meer alleen uit komt en hulp zoekt bij een professional. U kunt bellen of langskomen voor een gesprek met een van onze medewerkers. Met u bekijken we dan hoe u de problemen met uw

pagina 69

Het grote infobouk, mor den in’t klain kind het beste kunt aanpakken en of u daar extra hulp bij kunt gebruiken. De gesprekken zijn gratis. Ook kunt u de Opvoedtelefoon bellen (telefoonnummer: 0900-821 2205, Loop ik het risico dat mij mijn kinderen worden afgenomen als ik bij Jeugdzorg Groningen aanklop?

Jeugdzorg Groningen is er voor iedereen met vragen en problemen bij opvoeden en opgroeien. Ook verlenen wij hulp en steun in een zogenaamde niet-vrijwillige situatie, bijvoorbeeld wanneer de kinderrechter een kinderbeschermingsmaatregel heeft uitgesproken. Deze circuits zijn gescheiden. Door naar een Bureau Jeugdhulpverlening te stappen met problemen in de opvoeding kunt u niet zomaar in het andere circuit belanden. Dit zou enkel kunnen gebeuren wanneer de veiligheid van het kind ernstig in het geding is. Immers dan hebben hulpverleners in Nederland de verplichting om in te grijpen. Word ik ook betrokken bij de hulpverlening aan mijn kind? Ouders zijn voor ons altijd belangrijk als het gaat om de hulpverlening aan hun kind. Of wij ouders ook actief betrekken bij de hulpverlening hangt wel van de leeftijd van het kind af. Bij kleine kinderen bent u als ouder altijd de belangrijkste gesprekspartner. Zo kan het zijn dat wij u vragen zelf thuis actief mee te werken aan de verbetering van de opvoedingssituatie. Voor kinderen boven de 12 jaar blijft dat zo, maar vanaf ongeveer die leeftijd spreken we ook veel direct met uw kind. Wel vragen wij u mee te denken over het hulpverleningsplan en over de voortgang in de zorg. Behalve als het om jongeren van 16 jaar en ouder gaat. Dan vragen wij hen eerst zelf of zij ermee akkoord gaan dat we ook hun ouders erbij betrekken. Is de hulp die ons gezin krijgt gratis? Als uw kind bij ons verblijft, bijvoorbeeld overdag of ook 's nachts, dan geldt de zogenaamde ouderbijdrageregeling. Dit betekent dat u een deel van de verblijfskosten betaalt. De hoogte van de ouderbijdrage is afhankelijk van een aantal factoren, namelijk de leeftijd van uw kind, de soort zorg die uw kind krijgt en het aantal dagen per week dat uw kind bij ons geplaatst is Ik heb het vermoeden dat het kind van (de) Voor alle vragen, onzekerheden en vermoedens rondom kindermishandeling kunt u buren/kennissen/familie wordt geslagen. Ik wil een gesprek met ze bellen met het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK, telefoonnummer 050527 25 25). Zij helpen u ook met goede raad over hoe u een gesprek met de buren aangaan, maar hoe doe ik dat? kunt aangaan Ik weet zeker dat het kind van (de) buren/kennissen/familie wordt Voor dit type meldingen is er het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK, geslagen. Kan ik iets doen zonder dat mijn naam meteen wordt telefoonnummer 050-527 25 25). Het AMK wil wel graag uw naam weten, maar het doorgegeven aan de buren? AMK kan, als u dat graag wilt, uw naam geheim houden voor de betrokkenen Ik heb het vermoeden dat het kind van kennissen seksueel wordt Voor alle vragen, onzekerheden en vermoedens rondom kindermishandeling, dus misbruikt. Kan ik iets doen zonder dat mijn naam meteen wordt ook seksueel misbruik, kunt u bellen met het Advies en Meldpunt doorgegeven aan de kennissen? Kindermishandeling (AMK, telefoonnummer 050-527 25 25). Het AMK wil wel graag uw naam weten, maar het AMK kan, als u dat graag wilt, uw naam geheim houden voor de betrokkenen. U kunt bellen of langskomen voor een gesprek met een van onze medewerkers van Mijn kind heeft hulp nodig bij het verwerken van seksueel


pagina 70

Het grote infobouk, mor den in’t klain misbruik. Wat kan ik doen?

een Bureau. Met u wordt dan bekeken op welke manier uw kind het beste geholpen kan worden. Gaat het om uw pleegkind, dan kunt u contact opnemen met uw pleegzorgbegeleider. Hij of zij kan, samen met de casemanager, uitzoeken welke hulp er nodig is voor het kind. De casemanager regelt deze hulp. Overigens heeft Jeugdzorg Groningen een aparte verwerkingsgroep voor seksueel misbruikte kinderen. Stel er is een crisis in ons gezin, kan ik jullie dan ook 's avonds of in U kunt bij zeer dringende zaken uw vraag voorleggen aan iemand van de telefonische hulpdienst. U kunt dan bellen naar de SOS-lijn van de telefonische het weekend bereiken? hulpdienst, tel: 050-525 00 00. Het kind van mijn zus is onder toezicht gesteld, wat houdt dat in? Er zijn drie kinderbeschermingsmaatregelen, te weten de ondertoezichtstelling, de En welke kinderbeschermingsmaatregelen zijn er nog meer? ontheffing en de ontzetting. De ondertoezichtstelling is veruit de meest toegepaste maatregel van de kinderbeschermingsmaatregelen. Het is de kinderrechter die een minderjarige onder toezicht kan stellen van een gezinsvoogdij-instelling. De ouders moeten zich houden aan de aanwijzingen van de gezinsvoogd. Het streven is om het kind gewoon thuis te laten wonen. Pas in laatste instantie zal het kind uit huis geplaatst worden. Ontheffing van ouders uit het ouderlijk gezag vindt plaats als ouders niet geschikt of onmachtig zijn tot de verzorging en opvoeding van het kind. Er is bij ontheffing dus geen sprake van verwijtbaarheid richting de ouders. De ontheffing wordt door de rechtbank uitgesproken. Bij ontzetting van ouders uit het ouderlijk gezag gaat het om ouders die wel in staat zijn om hun kinderen te verzorgen, maar dit niet doen (zoals onder andere bij misbruik van het ouderlijk gezag of grove verwaarlozing van het betrokken kind). Bij ontzetting is er sprake van verwijtbaarheid in de richting van de ouders. De ontzetting wordt door de rechtbank uitgesproken. In geval van ontheffing en ontzetting moet in de voogdij van het kind voorzien worden. Behalve aan een natuurlijke persoon (bijvoorbeeld pleegouders) kan de voogdij ook opgedragen worden aan een rechtspersoon (voogdij-instelling). In de meeste gevallen worden kinderen die onder voogdij gesteld worden uit huis geplaatst. Voor meer informatie hierover zie www.vedivo.nl Jeugdreclassering, wat is dat precies?


De jeugdreclassering begeleidt jongeren van 12 tot 18 jaar die in de fout zijn gegaan. De jeugdreclassering wordt toegepast als de jongeren door de rechter veroordeeld is (of zal worden) voor een strafbaar feit. Er worden duidelijke afspraken gemaakt en er wordt alles aan gedaan om het (criminele) gedrag van de jongeren aan te passen. Dit gebeurt door het wereldje van de jongeren in kaart te brengen en ten goede te veranderen. Bijvoorbeeld door sociale vaardigheidstrainingen, het regelen van een plaats op een school of een sportclub of toegang tot werk. De Jeugdreclassering verricht haar werkzaamheden op verzoek van de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK), de Officier van Justitie, de rechter of de directeur van de Justitiële Jeugdinrichting. Voor meer informatie hierover zie

pagina 71


Moet je in de provincie Groningen wonen om hulp te krijgen van Jeugdzorg Groningen?

www.vedivo.nl Jeugdzorg Groningen is er inderdaad voor inwoners van de provincie Groningen. Maar voor aanmeldingen dicht bij de grenzen van de provincie, bijvoorbeeld in de kop van Drenthe, kunnen uitzonderingen worden gemaakt.

Bureau Jeugdzorg Groningen Ringoven 1 9934 LG Delfzijl Tel. Nr.: 0597-451111 (op werkdagen tussen 8.30 en 17.00, anders kun je bellen naar tel. nr.: 050-5250000) E-mail: [email protected] Andere Organisaties: Hier staan organisaties waar je om hulp kunt vragen. Dat is bijna altijd gratis. In de telefoonlijst staan hulpdiensten die je zonder meer kunt bellen. En verder zijn er inloopcentra, adviesbureaus, wegloophuizen en organisaties die hulp geven op een bepaald gebied. Als jij niet weet waar je terecht kunt met jouw probleem, kun je altijd informeren bij de Kindertelefoon of bij jeugdzorg. Kindertelefoon: De Kindertelefoon kun je bellen met alle vragen en problemen. Je hoeft je naam niet te noemen en je hoeft je nergens voor te schamen. Het nummer is van twee uur 's middags tot acht uur 's avonds gratis bereikbaar. Bijvoorbeeld: mishandeling, ruzies, seksuele vragen, geheimen, school, verliefdheid, thuis enz. Heb je dringend hulp nodig op een moment dat de Kindertelefoon niet bereikbaar is, bel dan de SOS Telefonische hulpdienst (24 uur bereikbaar; 0900-0767) Tel kindertelefoon: 0800-0432 SOS: Telefonische hulp voor iedereen bij persoonlijke of sociale problemen. Makkelijk als de kindertelefoon niet bereikbaar is. Tel: 0900-0767 Korrelatie: Korrelatie heeft antwoord op vragen over gezondheid en hulpverlening. Je kunt er bijvoorbeeld terecht voor het adres van een patiëntenvereniging of voor informatie over jouw rechten als patiënt. Daarnaast geeft Korrelatie hulp en advies als jij of iemand in jouw omgeving het niet meer ziet zitten. Ze zijn elke werkdag bereikbaar van 9 uur tot 22 uur. Je kunt ook naar hun website gaan en je kunt je vragen per e-mail stellen. Tel: 0900-1450 www.korrelatie.nl Onderwijstelefoon: De Onderwijstelefoon kun je bellen voor informatie en hulp bij problemen met veiligheid en leefbaarheid op school. Tussen 12.00 en 17.00 kan je bellen op het volgende tel. nr.: 0800-1608 www.aps.nl/onderwijstelefoon/


pagina 72


Rechtshulp: Het is handig om te weten wat jouw rechten zijn. Als je zelf een advocaat nodig hebt kun je een Buro voor Rechtshulp bellen of Stichting de Ombudsman. Er zijn speciale Kinder- en jongerenrechtswinkels die adviseren en folders uitgeven, bijvoorbeeld over scheiding en adoptie. Je kunt ze bellen of bezoeken en het kost niets. De Kinder- en jongerenrechtswinkel zoeken niet alleen dingen voor je uit, ze zullen je ook actief begeleiden. Kinder- jongerenrechtswinkel Groningen Waterloolaan 1 9725 BE Groningen Tel.: 0592-316904 [email protected] www.kinderrechtswinkel.nl Maandag, Woensdag en Donderdag van 15.00- 17.00 RIAGG/GGZ: Is de organisatie voor mensen met psychische / psychiatrische problemen. Bijvoorbeeld: overspannenheid, stemmen in je hoofd, stemmingswisselingen, trauma’s, seksueel geweld, stoornissen, enz Bij het RIAGG / GGZ werken voornamelijk psychologen, psychiaters en psychotherapeuten. Bijna overal in het land is een RIAGG / GGZ. Je huisarts kan je verwijzen of je kunt zelf bellen naar GGZ Nederland. De hulp varieert van een gesprek tot therapie en is meestal gratis. Voordat je hulp vraagt is het verstandig om eerst langs je huisarts te gaan om hem / haar advies te vragen. (vaak is een verwijsbrief van je huisarts nodig). GGZ Groningen Postbus 128 9470 AC Zuidlaren Tel.: 050- 4097911 www.ggzgroningen.nl Sociale raadslieden: Vind je in vele dorpen en elke stad. Alle mogelijke problemen waar je zelf niet uitkomt, kun je met zo iemand bespreken. Sociaal Raadslieden geven vooral advies en wijzen je de weg in de maatschappij. Ze kunnen gratis helpen met het invullen van formulieren of met huisvesting, geldzaken en rechtshulp. In de gemeente Winsum kan je met vragen ook naar het algemeen maatschappelijk werk, zij helpen je met je vraag. En anders verwijzen ze je door naar een instelling die wel een oplossing heeft voor je vraag. Problemen op school Problemen op school? Je kunt naar de schooldecaan stappen, je klassenleraar, een leraar of lerares die je vertrouwt, de vertrouwenspersoon, de schoolpsycholoog, schoolmaatschappelijk werker of de vertrouwensinspecteur Hij of zij moet jouw klacht of vraag vertrouwelijk behandelen. Als je hier meer informatie over wilt vraag dan eens op je eigen school bij wie je moet zijn.


pagina 73


Vakcentrales In Nederland zijn twee grote vakcentrales, FNV en CNV (Christelijk), die allebei veel voor jongeren doen. Ze kunnen je goed helpen op het gebied van werk, bijvoorbeeld: voorlichting, advies en of begeleiding. www.fnv.nl www.cnv.nl CAD Kun je moeilijk zonder drank, drugs, chatten of gokken. Dan zou het voor jou wel eens van levensbelang kunnen zijn om het CAD te bellen. Je moet wel actief willen meewerken aan het oplossen van je problemen. Ook bij gokverslaving kun je contact opnemen met het CAD. Soms heet zo'n bureau anders (bijv. verslavingszorg of kuno van dijk). Ben je zelf niet verslaafd, maar iemand anders in je omgeving, dan kun je ook om hulp of advies vragen. Ambulante Verslavingszorg Groningen Postbus 1024 9701 BA Groningen tel: 050- 3648900 Ook kun je bellen met de Alcohol infolijn: 0900-5002021 of Drugs infolijn: 0900-1995 of www.drugsinfo.nl Rutgers Nisso Groep, NVSH Voor vragen over seks, maar ook voor praktische, medische hulp op dit gebied kun je bij deze organisaties terecht. Bij de Rutgers Nisso Groep kun je o.a. praten over voorbehoedmiddelen, kijken of je zwanger bent, eventueel een abortus regelen, voorbehoedmiddelen kopen en een uitstrijkje laten maken. Dit kost geld (een consult kost ongeveer € 11,50 als je nog geen achttien bent). Ook bij problemen op seksueel gebied kun je terecht bij de Rutgers Nisso Groep. De kosten vallen niet onder het ziekenfonds. Bij de NVSH kun je voorbehoedmiddelen kopen, maar de vereniging kan je ook verder helpen als je op seksueel gebied dingen wilt of voelt, die niet passen binnen het 'normale' patroon. Ook voor vragen over SOA’s kun je hier terecht. Informatielijn: 0900-9398 www.rutgernissogroep.nl Ook kun je bellen met met de Aids/SOA infolijn: 0900-2042040 COC Komt op voor de belangen van mensen die homoseksueel, lesbisch of biseksueel zijn. Er zijn aparte jeugdgroepen. Bij het COC kun je aankloppen met vragen over (homo)seksualiteit. Maar het COC doet ook veel op het gebied van hulpverlening, gezelligheid en cultuur. COC Groningen Postbus 144 9700 AC Groningen


pagina 74

Het grote infobouk, mor den in’t klain Bezoekadres: Boterdiep 46 Groningen tel: (050) 3132620 E-mail: [email protected] www.coc.nl Fiom Ben je zwanger of moet je in je eentje zorgen voor je kind? De Fiom helpt je verder, ook als je nog niet zeker weet of je het kind wel of niet wilt krijgen of houden. Mocht je besluiten tot abortus, dan zullen de mensen op het Fiom-bureau je begeleiden en steunen. Er zijn ook Fiom-huizen waar jij en je baby in noodgevallen opgevangen kunnen worden. Ook als je de baby wilt afstaan, kan de Fiom je vertellen wat je moet doen. Met vragen of problemen rond adoptie of rond de scheiding van je ouders of de situatie daarna (met stiefouders of co-ouderschap) kun je ook bij de Fiom terecht. Fiom Groningen Poststraat 2 9712 ER Groningen Tel. : 050 - 314 20 20 Fax: 050 - 318 63 68 E-mail: [email protected] Slachtofferhulp Stel je krijgt een ongeluk of je bent slachtoffer van een misdrijf, dan wordt je altijd hulp aangeboden door slachtofferhulp. Je mag zelf weten of je hier gebruik van maakt. Ze kunnen vaak iets doen om de situatie te veranderen, geven praktische tips, emotionele steun en juridisch advies. Kijk vooral eens op www.slachtofferhulp.nl, een uitstekende site!!! Slachtofferhulp Nederland regio: Groningen / Friesland / Drenthe Gauke Boelensstraat 4a 9203 RM Drachten Tel: 0900 0101 (lokaal tarief)


pagina 75


17. Heb ik dat? ADHD ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivitity Disorder, in gewoon Nederlands, Aandachts Tekort Stoornis met Hyperactiviteit. Makkelijker te onthouden is misschien “Alle Dagen Hartstikke Druk”, maar deze benaming klopt niet helemaal, omdat niet iedereen met ADHD hyperactief of druk is. Wat kun je hebben als ADHD’er?: Een verdeling die gemaakt kan worden is de volgende: •

Aandachtsproblemen of concentratieproblemen.

•

Impulsiviteit.

•

Hyperactiviteit.

Deze verschijnselen hoeven niet allemaal voor te komen, er zijn namelijk verschillende typen ADHD. Aandachtsproblemen: Hierbij is er sprake van vergeetachtigheid, moeite met details, je spullen kwijtraken, afgeleid raken door andere dingen, van alles tegelijk doen. Niet kunnen blijven luisteren, 'het ene oor in, het andere uit' valt hier ook onder. Maar ook komt hyperfocussen voor, het lijkt dan alsof men 'wel kan, als men maar wil'. Iemand zei eens: een ADHD-kind wordt zijn hele leven gestraft als hij twee keer iets goed doet. Bedoeld wordt hiermee dat als het kind zich heel sterk ergens op richt, hyperfocust, een taak dan kan worden afgerond, en vaak nog goed ook. Dit zet de verwachting voor de volgende keren en dan kan het misschien wel niet lukken om te 'hyperfocussen'. Dan zegt de omgeving al snel: "Je kunt wel, maar je wilt niet, je bent lui!" Impulsiviteit Meteen dingen doen, niet eerst nadenken. Dingen 'eruit flappen', voor je beurt spreken (vaak ook omdat men bang is te vergeten wat men wil zeggen, zie ook de vergeetachtigheid), vreetbuien, snel relaties aangaan en weer verbreken, geld uitgeven zonder dat het nodig of verantwoord is, voordringen zonder dat men er erg in heeft. Hyperactiviteit Altijd een gevoel van onrust in het lijf, niet stil kunnen zitten, steeds moeten opstaan en rondwandelen, steeds friemelen met de handen of met een voorwerp, tikken met de voeten, doorpraten alsof er geen rem is. Ellenlange verhalen afsteken waarbij de luisteraar de draad allang kwijt is. Gespannen zijn en blijven, moeilijk tot rust komen. Vaak beweeglijk zijn in de slaap. Tijdsbeleving Bij veel ADHD-ers is er een probleem met het inschatten van tijd. Ze komen vaak te laat, schatten tijd die ergens voor nodig is altijd verkeerd in (vaak te kort). Alsof de klok in de hersenen niet goed loopt. ADHD-ers komen dan ook vaak te laat! Voor meer info kun je kijken op www.adhd.nl en of www.ggzgroningen.nl


pagina 76


PDD-NOS PDD-NOS is een ontwikkelingsstoornis. Ontwikkelingsstoornissen behoren in de psychologie tot een groepje van psychologische stoornissen, die zelf weer behoren tot een grotere familie van stoornissen, die gewoonlijk al worden gediagnosticeerd in de eerste levensjaren van een kind. Al deze stoornissen hebben gemeen dat ze vermoedelijk het gevolg zijn van een klein genetisch of biochemisch probleem in de hersenen, die ontstaan is tijdens de ontwikkeling van die hersenen gedurende de zwangerschap. Globaal gezien hebben de bedoelde symptomen van dit probleem de volgende uiterlijke verschijningsvormen: een behoorlijk abnormale of zwakke ontwikkeling van sociale interactie (omgang met andere mensen) en communicatie (taal in al zijn facetten), alsmede een beperkt repertoire van activiteiten en interesses. In de volgende hoofdstukken zullen al deze symptomen verder worden uitgelegd. Het lijkt erop dat al dit soort kinderen de hele dag worden geprikkeld of juist onvoldoende worden geprikkeld. De oorzaak daarvan wordt gezocht in het niet of niet juist kunnen verwerken van de informatie, die via de zintuigen binnenkomt. Bovendien lijken er problemen te bestaan bij de informatie-uitwisseling tussen de beide hersenhelften. PDD-NOS Behandelen Mensen variëren enorm in hun natuurlijke behoeften aan vitamine B6. De mensen die verbetering in hun gedrag vertonen, verbeterenden omdat ze kennelijk die extra vitamine B6 nodig hadden. Het is dus mogelijk dat autisties gedrag ( maar niet autisme!) in sommige gevallen het gevolg kan zijn van een te kort aan vitamine B6. Hoe wel geen enkel mens echt genezen is door het gebruik van vitamine B, zijn het er toch vaan opmerkelijke gedragsverbeteringen gemeld.


pagina 77


DEPRESSIE EN BURN-OUT Een depressie en een burn-out zijn dingen die iedereen kunnen overkomen. Het is lastig te herkennen. Veel mensen hebben er last van (gehad), het is iets waar jij je absoluut niet voor hoeft te schamen! Depressie Iedereen voelt zich wel eens lusteloos, neerslachtig of in de put. Het kunnen normale gevoelens zijn, passend bij tegenvallers of problemen in het leven. Vaak gaat het hierbij om gevoelens, die enkele uren of enkele dagen duren. Echter, als deze gevoelens langere tijd duren en men zich niet meer over de somberheid heen kan zetten, dan spreken we van een depressie. De twee belangrijkste klachten die op een depressie kunnen wijzen zijn somberheid en lusteloosheid. Vaak is het moeilijk om plezier te kunnen beleven. Ook interesse verlies, lusteloosheid, aandacht- en concentratievermindering kunnen tekenen van een depressie zijn. In een depressie kan alles voor je gevoel grijs of zwart lijken. Je kunt je triest voelen, hulpeloos, hopeloos en tot niets in staat. Soms ben je prikkelbaar, soms voel jij je dof en leeg. Er kan sprake zijn van zelfverwijt en schuldgevoelens. Je kunt gaan twijfelen bij het nemen van de meest simpele beslissingen. Je kunt veel huilen, maar men kan ook zo somber zijn dat je wel wilt huilen, maar het niet kan. Daarnaast kunnen er lichamelijke klachten zijn. Bijvoorbeeld: vermoeid voelen (ook als men bijna niets heeft gedaan), “Loodzware armen en benen”, of andere lichamelijke klachten die nog nooit eerder gevoeld hebt. Ook zijn er vaak slaapproblemen. Je slaapt moeilijk in, wordt midden in de nacht vaak wakker, of wordt erg vroeg wakker en kan niet meer inslapen. Je eetlust kan ook verstoord raken. Je hebt geen trek in eten of het smaakt niet. Veel patiënten met een depressie vallen af. Soms eet men te veel(vreetbuien, je verdriet proberen weg te eten). Verder kunnen je seksuele gevoelens verminderd of verdwenen zijn, en kan je problemen hebben met je ontlasting. Het is erg lastig vast te stellen of je een dipje hebt, een depressie of nog iets anders. Je kunt informatie opzoeken op de volgende websites: www.zwaarweer.nl of www.zogeknogniet.nl Twijfel je dan nog ga dan eens langs bij een hulpverleningsinstantie, zoals jeugdzorg of maatschappelijk werk. De adressen en telefoon nummers staan in het begin van het hoofdstuk. Burnout Burnout, een specifieke vorm van stress. Burnout kan bij iedereen voorkomen. In beroepen waar je veelvuldig en intensief contact hebt met mensen, zoals in het onderwijs, de gezondheidszorg en het management, kan na verloop van tijd burnout optreden. Maar ook bij ingrijpende gebeurtenissen, een slechte jeugd, enz. Burnout betekent zoiets als afgebrand, uitgeblust of emotioneel uitgeput zijn. De drie samenhangende kenmerken van burnout: 1. Emotionele uitputting. Het belangrijkste kenmerk van burn-out is het verlies van energie en het gevoel dat de emotionele reserves zijn uitgeput. Je hebt dan het gevoel dat je anderen weinig meer kunt bieden in psychologische zin. Dit gevoel gaat gepaard met gevoelens van frustratie en bedrukking, omdat mensen zich realiseren dat ze niet door kunnen blijven gaan om zichzelf als persoon te kunnen blijven geven of zich verantwoordelijk te voelen zoals eerder wel het geval was. 2. Depersonalisatie. Het tweede aspect is dat mensen als object worden beschouwd en niet meer als individu. Dit gaat vaak samen met het ontwikkelen van een negatieve en cynische houding tegen over de medewerkers en het werk.


pagina 78

Het grote infobouk, mor den in’t klain 3. Gevoelens van afnemende competentie. Het derde kenmerk is de neiging jezelf negatief te beoordelen. Je hebt het gevoel minder goed te presteren en minder succesvol in je werk te zijn. Dit gaat weer gepaard met een negatieve zelfwaardering waardoor een teruggang merkbaar is. Je komt als het ware in een negatieve vicieuze cirkel terecht. Het kenmerkende verschil tussen burnout en stress is dat als de oorzaak weggenomen wordt men zich bij stress weer snel kan herstellen en weer in balans komt, terwijl bij burnout de verschijnselen blijven en men dus niet de balans terug kan vinden. Burnout ontstaat ook meestal door een opeenstapeling van stressoren en frustraties over een lange termijn, meestal over jaren. Voor meer info kun je kijken op www.ggzgroningen.nl en of www.nvvp.net ANOREXIA Anorexia nervosa betekent letterlijk 'gebrek aan eetlust door een nerveuze oorzaak'. De naam is misleidend, omdat mensen die hieraan lijden geen gebrek aan eetlust hebben, maar juist doelbewust proberen hun eetlust en hongergevoel te onderdrukken. Zij hebben de bijna onweerstaanbare drang om af te vallen. GGZ Groningen heeft een speciale afdeling voor eetstoornissen. Wat is anorexia: Alles wat te maken heeft met eten, gewicht en lichaamsomvang is een obsessie voor iemand die lijdt aan anorexia. Calorieën worden voortdurend geteld, er wordt getobd over wat wel of niet te eten. Vaak worden iedere dag dezelfde dingen gegeten volgens een zichzelf opgelegd ritueel. Sommige mensen met een eetstoornis kunnen dit regime niet volhouden en hebben last van eetbuien waarna ze zich wanhopig voelen en het eten snel weer kwijt willen. Dit gebeurt vaak door zelf opgewekt braken of door gebruik van laxeermiddelen. Vaak dwingt iemand met anorexia zich tot overmatige lichamelijk activiteit om nog meer af te vallen. Hoewel diegene erg mager is blijft ze zich dik voelen. Er is dus sprake van een vertekend lichaamsbeeld. Het is zelfs zo dat naarmate het gewicht afneemt, de persoon angstiger wordt om aan te komen. Lichamelijke gevolgen: Gevolgen door ondervoeding en vermageringen kunnen zijn: • Het stoppen van de menstruatie • de ademhaling en hartslag worden trager • de lichaamstemperatuur daalt • donsbeharing op het lichaam • koude blauwe handen en voeten • verslechtering van de conditie van gebit en haren • verstopping • spierweefsel kan worden afgebroken • het honger- en verzadigingsmechanisme raakt verstoord • slecht slapen • ontstaan van tekorten aan vitamines en mineralen • botontkalking Bovenstaande symptomen verdwijnen wanneer je weer een stabiel, “normaal” gewicht heeft bereikt.


pagina 79


Sociale gevolgen: Mensen met anorexia voelen zich vaak geïsoleerd en verlaten. De omgeving begrijpt niet dat zij het lichaam heel anders ervaren dan anderen het zien. De vermagering en het abnormaal eetgedrag roepen onbegrip en bezorgdheid op bij anderen. Daarom wordt zoveel mogelijk geprobeerd de eetstoornis te verbergen door smoesjes en uitvluchten te verzinnen. Mensen met anorexia zijn voortdurend bezig met het plannen en geheimhouden van hun eetgedrag. Dat veroorzaakt veel stress. Iemand doet z'n best zich aangepast te gedragen, maar is te geobsedeerd door de ziekte. Een sociaal isolement is niet uitgesloten. BOULIMIA De naam boulimia betekent letterlijk 'eten als een os door nerveuze oorzaken'. Deze naam klopt niet helemaal want er is sprake van vreetbuien die afgewisseld worden met perioden van weinig eten. Het gaat iemand niet om de honger te stillen maar om het eten. De drang om te eten lijkt een verslaving. Wat is boulimia: Tijdens een vreetbui worden in korte tijd grote hoeveelheden eten naar binnen gewerkt. Het gevolg is een gevoel de controle over het eetgedrag kwijt te zijn. Het voedsel is vaak calorierijk en wordt zonder kauwen doorgeslikt. Na een vreetbui wordt geprobeerd het eten zo snel mogelijk weer kwijt te raken door te braken of laxeren. Mensen met boulimia zijn geobsedeerd door eten. Lichamelijke gevolgen: • Menstruatiestoornissen • aantasting van gebit als gevolg van vele braken (maagzuur) • opgezette speekselklieren en langdurige heesheid eveneens door maagzuur • verstoorde vochthuishouding door gebruik van laxeermiddelen en vochtafdrijvende middelen. Als gevolg hiervan kan er een lage bloeddruk ontstaan met klachten als flauwvallen en duizeligheid • Spierkrampen, hartritmestoornissen en hartstilstand als gevolg van kaliumtekort door braken of laxeermiddelen • verslaving aan laxeermiddelen Iemand met boulimia schaamt zich voor zijn/haar probleem, waardoor lichamelijke klachten onopgemerkt blijven. Dit maakt het tot een gevaarlijke ziekte. Sociale gevolgen: Mensen die lijden aan boulimia stellen vaak hoge eisen aan zichzelf. Ze beschouwen hun eetgedrag als gebrek aan wilskracht en beheersing. Hierdoor voelen zij zich schuldig en krijgen een hekel aan zichzelf. Vaak probeert men de eetbuiten, het braken en de laxeermiddelen geheim te houden. Hierdoor leven ze jarenlang een soort van dubbelleven. De vreetbuien fungeren dan als uitlaatklep om ogenschijnlijk als probleemloos te blijven functioneren. Mensen met boulimia zijn in gedachten veel bezig met eten en piekeren vaak over uiterlijk en gewicht. Ze kunnen zich daardoor slecht concentreren op andere zaken, als studie en sociale contacten. Voor meer info kun je kijken op www.ggzgroningen.nl of www.sabn.nl


pagina 80


Jonge familie zorgers (JFZ-ers) Je moeder of vader is wel eens een keer ziek en dan moet je wat meer in huis doen dan normaal. Dit is heel normaal. Maar er zijn ook veel jongeren die die thuis wonen die te maken met een ouder die ernstig ziek is, of een ouder die verslaafd is. Vaak is het dan zo dat de jongere alle taken in huis op zich neemt. Dit heet jonge mantelzorg. Het verzorgen van je ouder die ziek of verslaafd is is een heel karwei. Bij de meeste jongeren lijdt hun privé leven en hun gezondheid er onder. Vaak durven ze er met niemand over te praten en kroppen ze alles op. Een aantal tekens van overbelasting: • Vermoeidheid • Concentratieproblemen • Veel spijbelen of helemaal stoppen met de opleiding • Teruggetrokken gedrag • Weinig vrienden • Erg gespannen De meeste jongeren die opgegroeid zijn met een ernstig zieke ouder denken dat het de normaalste zaak van de wereld is. Dit komt doordat zij altijd al voor hun ouders hebben gezorgd en niet anders weten. Veel gezinnen krijgen weinig hulp van buitenaf, omdat ze er te trots voor zijn of dat ze zich juist schamen en dan neemt het kind de taken van de ouder over. Welke taken neemt een JFZ-er op zich: • Veel huishoudelijk werk • Zorgtaken, zoals medicijnen halen • Emotionele verzorging (veel praten) • Lichamelijke verzorging, zoals wassen en aankleden • Het verzorgen van broertjes of zusjes • Zorgen voor een inkomen • Overige taken Een paar tips wat je zoal kan doen als je een JFZ-er bent, om je situatie thuis en in je privé leven te verbeteren. 1. Ga eens informatie zoeken over de ziekte van je vader of moeder, zodat je beter begrijpt wat er met hem of haar aan de hand is en wat je te wachten staat. 2. Bedenk wat jij belangrijk vind om in je privé leven te doen en stel dat niet uit. Bepaal voor jezelf je grenzen in het verzorgen van je ouder. 3. Laat de mensen in je directe omgeving weten wat er aan de hand is bij jou thuis en vertel wat het met jou doet. 4. Ga eens een beetje afleiding zoeken. Zoals bijvoorbeeld een sport of een hobby. 5. Vraag naar hulp bij mensen bij jou uit de omgeving als je het thuis niet meer vol houd. Als je dit niet fijn vind kan je ook hulp zoeken bij je huisarts. Deze kan je doorsturen naar bijvoorbeeld het RIAGG of een maatschappelijk werker. 6. Zoek contact met mensen die het zelfde als jou overkomt (lotgenoten). Deze mensen zullen je beter begrijpen.


pagina 81


Adressen waar je terecht kunt met vragen. Voor jongeren met een chronisch zieke ouder. p/a LOT Vereniging van mantelzorgers John F Kennedylaan 99 3981 GB Bunnik Telefoon: (030)659 22 22 Fax: (030)659 22 22 E-mail: [email protected] Voor jongeren met een ouder met psychische problemen. Stichting Labyrint In Perspectief Postbus 12132 3501 AC Utrecht Telefoon: (030) 254 68 03 Lotgenotentelefoon: (030) 254 66 74 www.labyrint-in-perspectief.nl Voor jongeren met een ouder met een alcoholprobleem. Alateen/Al-Anon AGA Postbus 10368 1001 EJ Amsterdam Telefoon: (0346) 56 45 41 www.al-anon.nl Voor landelijke ondersteuning. LOT, Vereniging van Mantelzorgers John F Kennedylaan 99 3981 GB Bunnik Telefoon: (030)659 22 22 Fax: (030)659 22 20 E-mail: [email protected] www.demantezorger.nl Xzorg, Vereniging van Steunpunten Mantelzorg en Vrijwillige thuishulp. John F Kennedylaan 99 3981 GB Bunnik Telefoon: (030)659 22 21 Fax: (030)659 22 20


pagina 82

Het grote infobouk, mor den in’t klain E-mail: [email protected] www.xzorg.nl Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn/NIZW Postbus 19152 3501 DD Utrecht Telefoon: (030) 230 63 11 Fax: (030) 231 96 41 Infolijn: (030) 230 63 06 E-mail: [email protected] Interessante websites: • www.itsyourlife.nl • www.jongerenzorgen.nl • www.blixum.nl • www.funcare4kids.org • ww.akj.nl • www.jeugdzorg.nl TIENERMOEDERS De naam zegt het al, moeder worden van een kindje wanneer je zelf nog een tiener bent. Tienermoeders is iets wat de laatste jaren steeds meer voorkomt in Nederland. Dit kan voortkomen uit onveilige seks en andere oorzaken. Wanneer je zwanger bent kun je je het volgende afvragen: • Wil ik het kindje krijgen? • Wil ik (opnieuw) moeder worden? • Willen wij (opnieuw) ouders worden? • Wat betekent het voor mijn/onze relatie/ons gezin? • Hoe is het om (jong) moeder te zijn, hoe zal dat mijn leven veranderen? • Hoe combineer ik dat met werk of studie? • Hoe zit het met geld? • En mijn toekomst? • En als ik besluit om het kindje af te staan, wat betekent dat dan? • Wat kunnen de gevolgen zijn van een abortus? • Hoe ga ik om met (voor)oordelen van mijn omgeving, mijn ouders, vriendinnen, school? Je bent jong en zwanger: Wanneer je jong zwanger bent geraakt, verandert je leven in één klap. Wat betekent het om jong moeder te worden en eventueel alleen een kind op te


pagina 83

Het grote infobouk, mor den in’t klain voeden? Hoe regel je het met school, werk, huisvesting en geld? Wat betekent het voor je relatie? Krijg je steun van de vader van je kind? Heb je te maken met (voor)oordelen in je omgeving, van ouders, vriendinnen, school? Hoe ga je daarmee om? Kun je hulp verwachten van je ouders en wil je dat? Als jonge moeder kun je best wat steun gebruiken. Hieronder vind je enkele instanties die je kunnen helpen hierbij. Inloopochtenden voor jonge moeders: Een groot aantal Fiom-bureaus organiseert een keer in de maand een inloopochtend voor jonge moeders (tot 23 jaar). Hier kun je andere meiden ontmoeten die in dezelfde situatie zitten. Met hen kun je je toekomstplannen, je vragen en problemen delen. Je vindt er steun en hulp. Hier krijg je meer zelfvertrouwen en kracht om je in te zetten voor jezelf en voor je kind. Het besluit: wel of geen kind Bij de beslissing om wel of niet een kind te nemen, spelen allerlei praktische en emotionele overwegingen een rol. Je bedenkt voors en tegens. Als je besluit tot een abortus, kun je door het Fiom worden verwezen naar een abortuskliniek. Wanneer je er na de 22ste week achter komt dat je zwanger bent, is de keuze voor een abortus niet meer mogelijk. Als je geen enkele mogelijkheid ziet om zelf voor het kind te zorgen, kun je overwegen afstand te doen van het kind om het te laten adopteren. Ook daarbij kan het Fiom je helpen. Belangrijke adressen: Fiom Groningen Poststraat 2 9712 ER Groningen 050-3142020 [email protected] Algemeen Maatschappelijk Werk in de gemeente Winsum Gezondheidscentrum Winsum Meeden 3D 9951 HC Winsum Tel: 0595 – 441300 Regiokantoor Delfzijl Bezoekadres Ringoven 1 9934 LG Delfzijl tel.: 0597 45 11 11 voor vragen en een afspraak bellen tussen 13:00 en 17:00 uur. [email protected] Sinds april 2004 is er op het Alfa college te Groningen een creche speciaal voor tienermoeders. Hier kunnen tienermoeders die door willen gaan leren, of beginnen met leren gebruik van maken.


pagina 84

Het grote infobouk, mor den in’t klain De website voor jonge gezinnen: www.jongegezinnen.nl Verder is er nog www.vbok.nl voor hulp aan moeder en kind. Dit is een organisatie die moeder en kind wil helpen en tegen abortus is (vbok betekent “voor bescherming van het ongeboren kind”). Deze organisatie heeft ook een telefoonnummer dat dag en nacht bereikbaar is 0900-2021088. Zij willen hulp geven bij ongewenste zwangerschap en zwangerschapsverlies. SCHEIDING Stel je bent bij de scheiding tussen je ouders / verzorgers aan je moeder toegewezen. Je ziet je vader een keer in de veertien dagen. Je moeder moedigt het contact tussen jullie niet aan. Ze heeft een nieuwe vriend en daar heb jij vaak slaande ruzie mee. Je moeder kiest partij voor hem en jij zou nu liever bij je vader gaan wonen. Hij vindt dat goed. Wat kun je doen? • Vraag aan je vader of hij aan je moeder voorstelt dat jij voorlopig bij hem komt. • Als je moeder dat niet wil, kan je vader via een advocaat naar de rechter stappen om wijziging van de voogdij aan te vragen. • Bij de Kinder- en jongerenrechtswinkel kunnen ze vertellen hoe dat in zijn werk gaat. [email protected] www.kinderrechtswinkel.nl PROBLEMEN THUIS Stel dat de problemen bij jou thuis zo hoog oplopen, dat je het liefst weg wil. Loop dan nooit 'zomaar' weg. Je hebt geld nodig om te kunnen eten en ook onderdak, veiligheid en iemand die je helpt om de problemen op te lossen. Voordat je een besluit neemt: bel of bezoek eerst eens jeugdzorg of bel de Kindertelefoon. WEGLOPEN, EN DAN? Als je bent weggelopen, kan een instelling voor jeugdhulpverlening bemiddelen tussen jou en je ouders / verzorgers. Misschien denk je: ik probeer het toch weer thuis. Of niet. Als je ouders het ermee eens zijn, kan er via de Jeugdzorg bijvoorbeeld gezocht worden naar een (tijdelijk) pleeggezin. Je kunt ook geplaatst worden in een crisiscentrum. Nog twee andere mogelijkheden: een opvanghuis voor daklozen dat ook bedden heeft voor jongeren of een wegloophuis. ONDER TOEZICHT STELLEN Als je ouders / verzorgers nou niet willen dat je ergens anders gaat wonen en er is sprake van een conflictsituatie (mishandeling bijvoorbeeld of ernstige verwaarlozing) dan legt het Bureau Jeugdzorg jouw zaak voor aan de Raad voor de Kinderbescherming. Die kijkt hoe ernstig de situatie is, en als de Raad het nodig vindt, zal die de rechter vragen een Onder Toezicht Stelling (OTS) uit te spreken. Je krijgt een gezinsvoogd toegewezen en soms word je 'uit huis geplaatst' (naar een pleeggezin of tehuis). Je ouders / verzorgers moeten de belangrijke beslissingen over jou in overleg met de gezinsvoogd nemen. Gaat dat óók niet goed, dan kan de rechter je ouders / verzorgers uit de ouderlijke macht ontzetten. Dan hebben ze niets meer over je te vertellen. Bij de Kinder- en jongerenrechtswinkel kan je met al je vragen hierover terecht: [email protected] en www.kinderrechtswinkel.nl INCEST Stel je vader, broer, neef of oom kan zijn handen niet thuis houden. Soms komt hij 's nachts je slaapkamer binnen om je te betasten. Hij doet of het gewoon is, maar laat duidelijk merken dat je 'niet kinderachtig moet gaan doen, want anders...' Je moeder wordt boos zodra je hier iets over probeert te zeggen. En tegenover andere mensen durf je helemaal niets te zeggen. Blijf hier niet mee rondlopen, probeer het aan te pakken. Het hoort niet, het mag niet en het is strafbaar


pagina 85


Dit kan je doen: • Bel de Kindertelefoon, Tel: 0800-0432 van 14:00 uur tot 20:00 uur • Bel Korrelatie (maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 18.00 uur). Tel: 0900-1450 • www.korrelatie.nl Voor vragen kan je ook e-mailen naar: [email protected] • Deze bovenstaande instanties kunnen je verder helpen evt. bel je anoniem. • Je kunt ook aangifte doen en de politie bellen. Korrelatie en kindertelefoon kunnen je daar meer over vertellen. www.kindertelefoon.nl ZELFMOORD Je bent al een tijdlang depressief en je ziet geen uitweg. Je ouders / verzorgers hebben het druk met hun eigen zaken, jullie leven langs elkaar heen. Met je vrienden heb je ook steeds minder contact. Je hebt het gevoel dat er een glazen muur om je heen staat. Je denkt aan zelfmoord. Wat kun je doen? • Laat een krachtig SOS horen. De dood is geen oplossing. Ga naar iemand waar je vertrouwen in hebt en vertel dat je een einde aan je leven wilt maken. Komt er geen hulp? Ga naar iemand anders. Blijf zoeken tot je iemand hebt gevonden, bijvoorbeeld een professionele hulpverlener. • Bel de Kindertelefoon Tel: 0800-0432 of de SOS-Hulpdienst (dagelijks 24 uur 0800-0432). ROUW EN VERLIES BIJ JONGEREN! Het is een feit dat ieder mens verliezen leert kennen in zijn leven. Na een verlies ontstaat rouw. De oorzaken van het ontstaan van rouw door een verlies kunnen zeer verschillend zijn. Rouw ontstaat wanneer iemand iets ontnomen wordt in zijn leven dat heel belangrijk voor hem of haar was. Dat kan uiteraard een persoon zijn maar ook bij het verlies van gezondheid, na een verhuizing, een echtscheiding van je ouders of je verkering gaat uit, slachtoffers van pesten, ook dan kan rouw ontstaan. Rouw is dus niet exclusief verbonden aan de dood. Rouw kan intense emoties veroorzaken bij mensen. Rouwen is hard werken. Het is niet zomaar een woord, een theorie. Rouw is in het algemeen een spelbreker in de ontwikkelingsvoortgang van de jongere. Door het verlies is de omgeving niet meer veilig meer. De jongere kan zijn eigen gevoelens niet meer goed vertrouwen en wordt gestimuleerd om sneller volwassen te worden dan normaal. De vanzelfsprekendheid dat er na elke dag weer een nieuwe dag komt is eigenlijk verdwenen. Voor jongeren is een verlies extra moeilijk te verwerken omdat ze afhankelijk zijn van de omgeving waarin ze opgroeien: het gezin, familie, vrienden en school. Het ervaren en uiten van het verlies kan op verschillende manieren gebeuren dan door praten alleen. Sporten, swingen en boksen zijn bijvoorbeeld ook allemaal communicatiemiddelen. Jongeren kunnen hun gevoelens vaak beter op een andere manier uiten dan met woorden. Het is wel belangrijk om een manier van ‘uiten’ te zoeken wat bij je karakter past, als je ‘opkropt’ kan dat nare gevolgen hebben op de lange duur Rouwproces lijkt op een doolhof. De jongere wil graag zo snel mogelijk een uitweg vinden maar hij kan de weg niet vinden. Net als hij denkt dat hij een stukje verder is blijkt hij weer op dezelfde plek te staan als zo-even. Ieder rouwt op zijn/haar eigen manier. Niemand kan je vertellen hoe het moet, hoe lang het duurt. Rouwen is heel persoonlijk! ’T IS UIT Bijna iedereen wordt wel eens afgewezen. Dat doet pijn. Maar vaak is er niets anders aan te doen dan je verdriet te voelen, zonder dat je erin gaat zwelgen.


pagina 86

Het grote infobouk, mor den in’t klain Zorg goed voor jezelf, probeer jezelf te troosten met verwennerijen (filmpje pikken, tropisch zwembad). Slaap eens lekker lang. Lik je wonden. Schaam je niet voor tranen (een huilbui lucht op en is beter dan bushokjes in elkaar rammen). Praat met een vriend(in) of iemand anders die iets van dit soort zaken snapt. Hopelijk zullen van je liefdesverdriet ongemerkt de scherpe kantjes afslijten. En dan kun je lekker opnieuw verliefd worden ... op iemand anders. En wie weet, is het dan wel wederzijds. Voor meer informatie over rouw en jongeren: • www.theatertraxx.nl • www.in-de-wolken.nl • www.sjn.nl/16ofzo/samen.htm Staat jouw situatie hier niet bij? Of wil je alles even op een rijtje zetten voordat je echt hulp inschakelt? Je kunt altijd de Kindertelefoon bellen en je verhaal vertellen. Vaak wordt alles dan wat duidelijker. Aan de andere kant van de lijn zitten volwassenen die zeer goed kunnen luisteren. Zij kunnen je ook adressen en telefoonnummers geven waar je iets aan zou kunnen hebben.


pagina 87


18. Justitie Grondwet en strafrecht: Nederland is een democratische rechtstaat, hiermee wordt bedoeld dat de rechten van iedere burger worden beschermd. Dit is vastgelegd in deze grondwet. De grondwet is de moeder van alle wetten in Nederland. Het strafrecht komt voort uit de grondwet. Nederland is een rechtstaat, dit betekent dat iedereen recht heeft op een eerlijk proces, anders mag je niet veroordeeld worden. Ook heb je altijd recht op een advocaat en moet de uitspraak gedaan worden door een onafhankelijke rechter. In een rechtstaat moet iedereen zich aan de wetten houden, ook de overheid zelf. Wetboek van strafrecht: In het wetboek van strafrecht staan alle handelingen die verboden zijn, hierbij staat ook de maximale straf die de rechter kan opleggen. Hierin staan “kleine” overtredingen waarvoor iemand vaak een boete krijgt, maar ook zware misdrijven met als straf een levenslange celstraf. Boete voor jongeren onder de 16 jaar: Als je nog geen 16 jaar bent en je krijgt een boete, dan is het zo dat je de helft betaald van wat iemand die ouder is betaald voor dezelfde overtreding. Als je een boete krijgt en je bent nog geen 14 jaar, dan zijn je ouders / verzorgers verantwoordelijk voor het betalen van deze boete. Vanaf 14 jaar ben je dit zelf, kan je dit niet betalen dan kan de rechter beslissen tot jeugddetentie en moet je naar een jeugdgevangenis. HALT (Het ALTernatief): Jongeren in de leeftijd tussen 12 en 18 jaar die zich schuldig maken aan vandalisme, winkeldiefstal of bijvoorbeeld verboden vuurwerk bezit / gebruik, kunnen door de officier van justitie worden verzocht om deel te nemen aan een Halt-afdoening. Het schadebedrag mag dan niet hoger zijn dan € 700 per persoon of € 3500 per zaak. Bij diefstal mag de waarde van het gestolen goed niet hoger zijn dan € 115. Bij groepsdelicten kan de officier van justitie ook jongeren van 18 tot 21 jaar aan Halt laten deelnemen. De jongere moet voor deelneming het strafbare feit bekennen en instemmen met de Halt-afdoening. Als de jongere alle afspraken met bureau Halt is nagekomen stuurt bureau Halt een positief advies naar de officier van justitie. De zaak is hiermee afgedaan. Justitie stelt geen vervolging in en de jongere wordt niet geregistreerd in de justitiële documentatie. Hij krijgt dan geen strafblad. Heb je wel een strafblad dan kan dat een probleem opleveren, bijvoorbeeld als een werkgever vraagt naar een verklaring van goed gedrag dan zal het strafbaar feit aan het licht komen. Als de jongere de gemaakte afspraken niet nakomt stuurt bureau Halt een negatief advies naar de officier van justitie waarna een strafrechtelijke procedure gestart zal worden. Meer informatie vind je op www.halt.nl Jeugdstrafrecht: Kinderen tot 12 jaar kunnen in Nederland niet strafrechtelijk worden vervolgd. De politie kan je wel meenemen voor verhoor, maar kan je geen boete geven. De raad van de kinderbescherming kan dan wel ingrijpen en er voor zorgen dat je in een jeugdinstelling wordt geplaatst. Ook een lichte taakstraf kan een maatregel zijn. Tussen de 12 en 18 jaar geldt het jeugdstrafrecht. De politie kan je oppakken en zelfs opsluiten in een jeugdgevangenis (vaak bij zware vergrijpen). De rechter kan je ook een boete geven, je aanmelden bij HALT of voorgeleiden bij de kinderrechter.


pagina 88

Het grote infobouk, mor den in’t klain De kinderrechter geeft je vaak een leer of werkstraf (bij zwaardere delicten niet), met als doel je te confronteren met datgene wat je hebt gedaan en zo proberen je verkeerde gedrag te veranderen. Tussen je 12e en 16e jaar kun je maximaal 1 jaar in een jeugdgevangenis belanden, tussen je 16e en 18e jaar kun je maximaal 2 jaar naar een jeugdgevangenis gestuurd worden. Als je een gevaar bent voor de samenleving of psychisch in de war bent dan kan de straf langer duren. Aanhouding / Arrestatie: Als de politie je aanhoudt dan ben je verplicht om je naam en adres te geven, doe je dit niet dan wordt je hiervoor gestraft. Op alle andere vragen hoef je niet verplicht te antwoorden. (je bent verplicht legitimatie bij je te dragen / hebben waar dan naar gevraagd wordt) Als je voor de eerste keer wordt opgepakt en het is een licht vergrijp dan heb je de kans dat je er met een waarschuwing afkomt. Dit gebeurt bij de tweede keer zeker niet, je moet dan mee naar het politiebureau voor verhoor. Je hoeft niet te antwoorden op de vragen en mag een advocaat bellen. Wanneer je de advocaat kunt betalen en je ouders / verzorgers ook niet dan kun je een advocaat aangewezen krijgen. Dit geld allen voor strafzaken, niet bij bijvoorbeeld schulden. Na het verhoor wordt je voorgeleidt aan de officier van justitie, tijdens de voorgeleiding kan het volgende gebeuren: • Geen veroordeling. • Je moet naar huis in afwachting van de rechtszaak. • De officier wil dat je langer wordt vastgehouden, dus voorlopige hechtenis. Identificatieplicht Vanaf 1 januari 2005 moet iedereen in Nederland van 14 jaar en ouder een geldig identiteitsbewijs kunnen tonen als politie of andere toezichthouders daar om vragen. Kan je dit niet, dan riskeer je een boete. Daarom is het belangrijk dat je altijd een geldig identiteitsbewijs bij je hebt. Je kunt je identificeren met een geldig paspoort, identiteitskaart, rijbewijs of vreemdelingendocument. Een bankpas, openbaar vervoerkaart, brommerbewijs of collegekaart zijn niet geldig. Veiligheid vergroten De identificatieplicht is een van de maatregelen die de overheid neemt om de veiligheid te vergroten, de aanpak van criminaliteit te versterken en overlast te verminderen. Omdat met de identificatieplicht eenvoudig kan worden gecontroleerd of de gegevens die iemand opgeeft juist zijn, kan de politie makkelijker en sneller haar werk doen. Niet zomaar controleren Het verzoek om identificatie door politie of andere toezichthouder mag niet willekeurig gebeuren. Zij moeten daar een geldige reden hebben. Het moet nodig zijn voor de uitvoering van hun taken, bijvoorbeeld voor verkeerstoezicht, hulpverlening, opsporing van strafbare feiten of handhaven van de openbare orde. Er komen geen afzonderlijke controles op het bezit van identiteitsbewijzen. Mensen die na 1 januari 2005 bij een controle door de politie geen identificatiebewijs kunnen laten zien, riskeren een boete van 50 euro. Voor jongeren van 14 tot 16 jaar bedraagt de boete 25 euro.


pagina 89


Pimp my Ride Verlichting: • Een voertuig mag aan de voorzijde alleen wit of geel dimlicht voeren. Grootlicht mag alleen worden gebruikt indien er geen overig verkeer voor je op de weg bevindt. • Mistlichten mogen aan de voorzijde worden gebruikt bij: mist of bij zware regen of sneeuwval die het zicht ernstig belemmert. • Mistlichten aan de achterzijde mogen worden gebruikt bij mist of sneeuwval met een zicht minder dan 50 meter • (bij regen dus nooit). • De verlichting aan de achterzijde van een voertuig moet rood van kleur zijn. • Richtingaanwijzers aan de voorzijde van het voertuig mogen oranje of wit zijn. • Richtingaanwijzers aan de achterzijde van het voertuig moeten oranje of rood zijn. • Remlichten moeten rood zijn, 3e remlicht is toegestaan. • Andere kleuren van verlichting is niet toegestaan (boete 95,00 Euro). • Bij het voeren van mislichten terwijl dit (gezien de weersomstandigheden) niet is toegestaan is de boete 65,00 Euro. • Dit alles om verwarring (gekleurde verlichting) en het verblinden van het overige verkeer te voorkomen. Folie/coating op ruiten: Een voertuig mag geen folie of coating hebben op de voorruit en de voorste ruiten aan de linker en rechter zijkant. De achterste ruiten aan de linker en rechter zijkant mogen wel. De achterruit mag ook, als het voertuig maar is voorzien van buitenspiegels aan zowel de linker als rechter zijde (boete 95,00 Euro). Dit omdat er op de genoemde ruiten geen voorwerpen mag worden aangebracht die het zicht kunnen belemmeren. Dit alles met uitzondering van goedgebeurde folie met bijbehorende certificaat. Hierbij zijn deze certificaat en het folie op de ruit voorzien van een unieke code. Deze folie voldoet aan alle eisen m.b.t. doorlating van licht etc. Geluidsoverlast door radio/ “dikke uitlaat”/ snel optrekken (spinnen) etc.: Het is niet toegestaan om onnodige geluidsoverlast met een voertuig te veroorzaken. Hier valt dus veel onder. Hiervoor is het niet nodig om de hoeveelheid Db. Op te nemen. Dit is na beoordeling van de politie (boete 95,00 Euro) Dit om geluidsoverlast te voorkomen. Brede banden: Het is niet toegestaan dat het voertuig is voorzien van banden die meer dan 5 cm. Buiten het voertuig steken. De banden mogen tevens niet aanlopen (boete 95,00 Euro). Dit i.v.m. de veiligheid voor overige weggebruikers (uitstekende banden) en voor je zelf (aanlopende banden hebben grote kans op een klapband met alle gevolgen van dien). Uitstekende/scherpe delen (sommige spoilers bijvoorbeeld): Een voertuig mag niet zijn voorzien van scherpe delen en/of uitstekende en niet goed afgeschermde delen. Dit na beoordeling van de politie (boete voor beide is 95,00 Euro).


pagina 90

Het grote infobouk, mor den in’t klain Dit om de overige weggebruikers te beschermen (voorbeeld bij aanrijding met voetganger of fietser is kans op meer letsel zeer groot door deze scherpe of uitstekende delen). Recht halen: Als je het niet eens bent met een gang van zaken omtrent jouw rechten dan kun je als minderjarige (-18) niet naar de rechter stappen, dit moeten je ouders / verzorgers doen. Alleen als het gaat om de omgangsregeling na een scheiding kan je als minderjarige naar de rechter stappen. Als je het niet eens bent met de beslissing van de rechter dan kun je in hoger beroep gaan. Dit betekent dat jouw zaak door een hogere rechter wordt beoordeeld. De hogere rechter kan jou gelijk of ongelijk geven, maar ook kan hij de straf verhogen of verlagen. Boetes Geluidshinder/burengerucht/nachtrustverstoring: Dronken op de openbare weg: 5 tot 30 gram softdrugs in bezit: Vuurtje stoken: Vernielen van groen in bijvoorbeeld park: Iemand begluren met een verrekijker: Honden laten poepen waar het niet mag: Vuurwerk, afsteken buiten officiële tijden: Illegale strijkers (tussen 100 en 300 stuks) Baldadigheid plegen op openbare weg: Valse identiteit opgeven: Wildplassen / poepen: Besturen van een brommer onder de 16 jaar: Niet meewerken aan alcoholcontrole: Niet kunnen tonen van bromfietscertificaat: Zonder bromfietscertificaat brommer rijden: Onnodig geluid / lawaai veroorzaken: Niet kunnen tonen van verzekeringsbewijs: Niet hebben van verzekeringsbewijs: Geen geldige verzekeringsplaat:

€ € € € € € € € € € € € € € € € € € € €

75,45,-( ligt er ook aan hoeveel promillage alcohol je in je bloed hebt) 100,150,75,75,75,60,150,55,190,75,130,90,50,75,75,50,220,50,-

Wil je nog meer bedragen van boetes weten of andere informatie kijk dan op www.vetverkeerd.nl, op onderwerp boetes. Of lees de “politiewijzer” eens door die elk jaar huis aan huis wordt verspreid, in dit boekje staan ook nog eens een keer alle buurtagenten vermeld. Zelf aangifte doen: Je kunt zelf persoonlijk aangifte doen, maak dan eerst een afspraak via 0900-8844, hier verbinden ze je door naar het bureau bij jou in de buurt. Vaak moet je ook iets meenemen naar het bureau, dit hangt af van wat je wilt aangeven. Voor meer informatie hierover kun je naar: www.politie.nl


pagina 91


Regio Bezoekadres: De Werf 5 Winsum Openingstijden: De politiepost gemeente Winsum is geopend van:ma, di, wo, vrij, van 13.00 – 16.00 uur. Postadres: Postbus 588 9700AN Groningen Nederland Telefoon: 0900-8844 Buurtagenten Winsum: H. Duzink Baflo, Rasquert, Den Andel: K.J. Bruins Adorp, Ezinge, Wetsinge, Wierumerschouw: M. Donkerbroek Jeugdagenten: J. Werners en R.J. Zijlstra

Je kunt contact opnemen met de buurtagent via het algemene telefoonnummer 0900 - 88 44

Je weet het allemaal niet meer en wilt graag advies: Hiervoor zijn er kinderen jongeren rechtswinkels. Zij geven je gratis advies over je rechten en plichten. Dit kunnen ze doen: • Uitleggen welke regels en wetten er precies zijn en wat dat voor jou betekend. • Met of voor jou een brief schrijven naar bijvoorbeeld: school, justitie, rechter, politie of werkgever. • Als het mogelijk is jouw probleem voor te leggen aan de rechter.


pagina 92


• • •

Voorlichting, als je bijvoorbeeld een werkstuk wilt maken. Als je vraag niet beantwoord kan worden dan sturen ze je naar een ander adres waar ze het wel weten. Je kunt de rechtswinkel bellen, schrijven of persoonlijk langskomen.

Rechtswinkel Groningen Waterloolaan 1 9725 BE Groningen Tel: (050) 3125040 Fax: (050) 3187322 [email protected]

Openingstijden: Maandag, woensdag en donderdag van 15:00 - 17:00 Of: www.kinderrechtswinkel.nl

Andere Internetpagina’s voor vragen over justitie of rechten: • www.justitie.nl • www.rechtspraak.nl • www.politie.nl • www.rechtenslecht.nl • www.wetwegwijzer.nl • www.vetverkeerd.nl


pagina 93


19. De gemeente Als jongere heb je nog niet zoveel te maken met de gemeente, nadat je 18 bent geworden veranderd dit. Je krijgt dan te maken met de gemeente en voor jullie is dat de gemeente Winsum. We zullen in het kort beschrijven hoe de gemeente werkt. Er zijn 3 overheden in Nederland: het rijk, de provincie en de gemeente. Het rijk en de provincie stellen richtlijnen op waar de gemeente zich aan moet houden, maar ook heeft de gemeente zelf invloed en kan ze zo haar eigen zaken regelen. De gemeente kan haar eigen wetten samenstellen, dit noem je gemeentelijke verordeningen. De gemeente krijgt zijn inkomsten door belastingen en bepaalde rechten. Het meeste geld krijgt de gemeente van het rijk. Het bestuur van de gemeente bestaat uit drie delen: De raad, het college en de burgemeester. De raad wordt gekozen door burgers, de raad heeft de meeste macht in de gemeente. De raad bepaald welke budgetten er gegeven worden en welke doelstellingen er gehaald moeten worden. De raad is niet verantwoordelijk voor de uitvoering, hier is het college (wethouders en burgemeesters) verantwoordelijk voor. Ze krijgen hulp van ambtenaren, na de uitvoering controleert de raad het gedane. De burgemeester wordt door de raad voorgesteld aan de commissaris van de koningin te Groningen, als die het hier mee eens is dan wordt deze door de koningin benoemd als burgemeester. Hij/zij wordt hierbij dan aangesteld voor een periode van 6 jaar. Voor de gemeente Winsum mevrouw Y.P. van Mastrigt de burgemeester. De burgemeester is ook de voorzitter van de raad en het college. In het college mag hij wel meestemmen maar bij de raad niet. De burgemeester is verantwoordelijk voor de handhaving van orde en veiligheid. Wat kun jij nou te maken hebben met de gemeente? Nederland is een democratie en daarom heeft iedere Nederlandse burger het recht om te stemmen en zo zijn keuze en stem te laten horen. Vanaf je 18e jaar ben jij als burger van de gemeente Winsum ook stemgerechtigd. Dit houdt in dat je mag gaan stemmen voor de verschillende verkiezingen. Wanneer je 18 bent (geweest) komt er een aantal dagen voor de verschillende verkiezingen een stembiljet binnen op jou naam, dit is het bewijs dat je mag gaan stemmen en dat je wordt opgeroepen om te stemmen. Zo kun je stemmen voor de Europese verkiezingen, de landelijke verkiezingen, de provinciale verkiezingen en de gemeentelijke verkiezingen. Deze verkiezingen zijn eens in de 4 jaar op verschillende data. Dit gebeurt in bijna ieder dorp in de daarvoor ingerichte stembureaus. Wanneer je in het stembureau komt wijst alles zich van zelf en geven de daar aanwezige mensen aan wat je moet doen achter de stemkast, denk erom dat je je stembiljet meeneemt. Je bent niet verplicht om te stemmen, wel is het zo dat als je wat te zeggen wilt hebben, je dat op deze manier kunt doen en zo je stem kan laten horen zonder dat deze verloren gaat. Je wilt bijvoorbeeld een jeugdsoos in Den Andel. Dan kan je kijken welke partij beloofd daar werk van te maken. Als deze partij veel stemmen krijgt van burgers dan krijgen ze ook veel mensen in de raad. En ook in de raad is het: de meerderheid beslist. Er zijn 17 raadsleden en meestal zijn iets van 300 stemmen genoeg om een raadslid van jouw partij in de raad te krijgen.


pagina 94

Het grote infobouk, mor den in’t klain Wanneer jij je rijexamen hebt gehaald, kun jij je rijbewijs tegen een vergoeding laten maken en ophalen op het gemeentehuis. Ook wanneer je een ID-kaart of paspoort nodig bent kun je deze ook tegen een vergoeding laten maken en ophalen bij het gemeentehuis. Het kan ook voorkomen dat je baas of school vraagt naar een uittreksel van het geboorteregister of je geboorteakte, ook deze kan je tegen vergoeding ophalen bij het gemeentehuis. Wanneer je voor het eerst een huis gaat kopen of huren verandert de zaak en krijg je meer te maken met de gemeente waarin je woont. Zo moet jij je melden bij de gemeente en je nieuwe adres doorgeven, ook komt er dan bij dat je verplicht bent te voldoen aan de gemeentelijke heffingen/ belastingen die ieder jaar worden geheven, je moet hierbij denken aan, milieuheffing, rioolrecht, zuiveringsheffing, ozb heffing, waterheffing hondenbelasting (wanneer je een hond hebt), enz. Je kunt al deze heffingen/belastingen in een keer per jaar betalen, maar je kunt er ook voor kiezen om het bedrag te spreiden en zo maandelijks te betalen. Wanneer jij je hebt aangemeld bij de gemeente met je nieuw adres, zorgen zij ervoor dat je nieuwe gegevens worden opgestuurd naar: het waterschap, belastingdienst, informatie beheer groep en nog veel meer. Ga dus niet direct zelf alle instanties bellen of een adreswijziging toesturen (kost geld, wat je kunt besparen), maar wacht eerst even af welke instanties automatisch van de gemeente bericht krijgen. Kosten in de gemeente Winsum: • Paspoort: • ID-kaart: • Rijbewijs: • Geboorte akte: • Uittreksel geboorte register:

€ € € € €

38,80 31,25 30,00 10,20 4,45

Houd er rekening mee dat je voor een paspoort, ID-kaart, en rijbewijs 2 gelijke en recente pasfoto’s meeneemt. En je moet er rekening mee houden dat je niet mag lachen op de pasfoto’s!! Denk er wel om dit zijn de kosten van de gemeente Winsum, deze kosten verschillen namelijk per gemeente! Dit geldt ook voor de gemeentelijke heffingen!


pagina 95


20. Vervoer Auto Als je 18 jaar wordt dan is het grote moment aangebroken, je mag je rijbewijs halen. Een grote stap naar zelfstandigheid en vrijheid. Rijbewijs Als eerste zal je een goede rijschool moeten vinden, informeer daarover eens bij mensen die hun rijbewijs hebben. De ene rijschool is de ander niet, ook is er veel verschil in rij instructeurs. Dus denk goed na voor je begint. Autorijschool Noorman Bezoekadres: Wymersweg 71 9919 BK Winsum Tel: 0596 – 620620 Autorijschool Jos Smit Bezoekadres:Steenbakkery 10 9951 KC Winsum Tel: 0595 – 443654 Autorijschool K van Dijk Bezoekadres: Trekweg naar Onderdendam 12

9951 TE Winsum Tel: 0595 – 442306 Autorijschool Koster Bezoekadres: Meeden 19 9951 HW Winsum Tel: 0595 – 444114 Autorijschool Harco Scheffers Bezoekadres: Binnensingel 7 9951 GD Winsum Tel: 0595-442954

Of kijk eens op www.groningen.rijschool.klup.nl Na het nemen van een aantal lessen is het goed om je theorie examen te doen. Want anders kan je niet afrijden. Bij het theorie examen leer je de regels op de weg. Feitjes van een auto, en andere weggebruikers. Je moet hiervoor 18 jaar zijn, je mag van de 50 vragen maar 6 fout hebben. Heb je meer dan ben je gezakt en moet je nog eens. Vaak worden er gewoon lessen gegeven door de instructeur, sinds dit jaar is er ook een rijopleiding in stappen. Je leert het rijden stap voor stap. Ook is hier plaats voor een tussentijdse toets. Slaag je hiervoor dan hoef je geen bijzondere verrichtingen (zoals achteruit in parkeren) te doen. Als je genoeg lessen hebt gevolgd en je instructeur denkt dat je er klaar voor bent dan mag je afrijden. Het afrijden gebeurt bij het CBR (centraal bureau rijvaardigheidsbewijzen), soms zit jouw instructeur erbij en anders kan je hierom vragen. Als je slaagt dan kan je het rijbewijs bij de gemeente waarin je woont ophalen. Als je vier keer zakt dan is er mogelijkheid tot een nader onderzoek, dit is een examen waarbij je meer tijd krijgt voor je examen, betere begeleiding, betere adviezen en een rustigere omgeving. Ga nooit met drank op achter het stuur zitten!!


pagina 96

Het grote infobouk, mor den in’t klain Ook mag je niet zomaar met ieder kar achter je auto rijden, dit is toegestaan tot 750 kilo (gewicht kar en laadvermogen). Wil je met grotere karren rijden dan moet je daar een extra rijbewijs voor hebben (E). Voor meer informatie: (zoals actuele prijzen,exameneisen, enz) www.cbr.nl, hier kan je ook een theorietest doen!! CBR regio Noord (provincies Groningen, Friesland en Drenthe) Overcingellaan 13 Postbus 40 9400 AA ASSEN Telefoon: 0592-324888 Telefoon voor reserveren van theorie-examens: 0900 227 0 227 Auto kopen Als jij je rijbewijs hebt gehaald, dan wil je graag een auto kopen. Soms kan dit niet omdat dit financieel niet haalbaar is. Je kunt een nieuwe auto kopen, maar ook een 2e hands auto. Als je een nieuwe/ 2e hands auto koopt is het verstandig te weten: • Hoeveel geld je wilt uitgeven, • Vraag vrienden of ze tips hebben bij het kopen van een auto • Waar wil je de auto voor gebruiken ( caravan, hoeveel passagiers, vermogen, sporteditie, af te leggen afstanden, hoe vaak te gebruiken, trekhaak) • Neem iemand mee die verstand heeft van auto’s, want autoverkopers kunnen je ook teveel laten betalen, of een niet goede auto verkopen. • Hoelang de garantie is, en hoelang er nog APK op zit. • Koop niet meteen de eerste auto die je mooi vind, maar kijk nog even verder. • Maak een testrit, en test de auto dan ook goed! • Hoeveel rijdt de auto op 1 liter benzine? • Vraag hoeveel de auto kost in de wegenbelasting • Volg je gevoel, als je geen goed gevoel hebt bij de auto of de verkoper doe het dan niet. • Geloof niet alles wat de verkoper je vertelt. • Probeer altijd om minder te bieden dan de koopprijs, hier gaan de verkopers ook van uit. • En anders probeer je of je iets extra erbij kan krijgen, zoals een radio, of een volle tank. • Koop je auto via een erkend bedrijf, anders brengt dit de nodige risico’s met zich mee. • Het kopen van een auto blijft altijd een risico, een 2e hands auto kan langer meegaan dan een nieuwe auto. • Probeer je auto in 1 keer af te betalen. Stel je krijgt een ongeluk, je auto is total loss, je kunt niet meer in de auto rijden. Dan moet je een nieuwe auto, maar je moet ook nog je vorige auto af betalen. Probeer er voor te sparen. • Vraag de verkoper of hij het kentekenbewijs op jouw naam wil laten zetten. Als je een auto hebt gekocht dan moet je nog meer dingen regelen:


pagina 97


Motorrijtuigenverzekering De motorrijtuigenverzekering is een verzekering voor je auto met aanhangwagen en je motor. Welke risico's zijn verzekerd? Met een motorrijtuigenverzekering verzeker jij je tegen: • de gevolgen van een ongeval met of door een motorrijtuig en • schade aan of verlies van het motorrijtuig. WA-dekking De motorrijtuigenverzekering bevat in ieder geval een WA-dekking. Deze is wettelijk verplicht als je een auto of motor bezit. Met een WA-dekking verzeker jij je aansprakelijkheid voor de schade die je aan andere personen of zaken aanricht met je auto of motor. Bovendien heb je met een WAdekking recht op hulp als je na een ongeval je auto/motor niet meer kunt besturen. Aanvullende dekkingen U kunt uw verplichte WA-dekking uitbreiden met de volgende dekkingen • Casco (beperkt of volledig) Een cascodekking vult uw WA-dekking aan. Met een beperkte cascodekking verzekert u ook de schade aan uw eigen voertuig door brand, diefstal, joyriding, storm en botsing met loslopende dieren. U kunt kiezen uit beperkt casco of volledig casco. Met een volledig casco bent u uiteraard uitgebreider verzekerd. Dan is bijna elke schade aan uw motorrijtuig verzekerd. • Schade auto inzittenden De dekking schade auto inzittenden verzekert de financiële gevolgen van een ongeval met of door de verzekerde personenauto. Denk hierbij aan persoonlijke schade of overlijden. De dekking geldt voor de bestuurder en zijn passagiers. • Ongevallen inzittenden/opzittenden Als u deze dekking heeft keert Interpolis na een ongeval met de auto/motor een vast bedrag uit bij overlijden of blijvende invaliditeit. Dit geldt voor de bestuurder en de passagiers Premie De premie is afhankelijk van factoren zoals uw leeftijd en de regio waarin u woont, het aantal te rijden kilometers per jaar en het aantal schadevrije jaren dat u heeft. Sluit niet te snel een verzekering af, informeer ook bij meer aanbieders. Er kunnen grote prijsverschillen zijn, en ook is de ene verzekering anders dan een andere. Op Internet kan je verzekeringen vergelijken. www.berekeningen.pagina.nl Motorrijtuigenbelasting Je moet ook belastingen betalen voor het gebruik van je auto, na het overzetten van het kentekenbewijs krijg je hier automatisch bericht van. Je kunt dit betalen per 3 maanden of per jaar. De motorrijtuigenbelasting kost ongeveer tussen de 10 en 20 euro. Bromfiets Vanaf je zestiende mag je brommer/scooter rijden, je moet hier wel een bromfietscertificaat voor halen. Als je al een autorijbewijs hebt dan hoef je geen bromfietscertificaat te halen.


pagina 98

Het grote infobouk, mor den in’t klain Je moet het examen doen bij een CBR in de buurt, het beste is om eerst een aantal theorielessen te volgen maar dit is niet verplicht. Het examen bestaat uit 50 ja/nee vragen, waarvan je er minstens 45 goed moet hebben om te slagen. Het examen kost ongeveer 30 euro. Voor meer informatie: www.cbr.nl, ook voor een theorietest CBR regio Noord (provincies Groningen, Friesland en Drenthe) Overcingellaan 13 Postbus 40 9400 AA Assen Telefoon: 0592-324888 Telefoon voor reserveren van theorie-examens: 0900 227 0 227 Wat is een bromfietsverzekering? Wanneer je in het bezit bent van een bromfiets, dan is een verzekering voor het wettelijk aansprakelijkheidsrisico verplicht. Deze WA-verzekering dekt de schade toegebracht aan derden. Een bromfietsverzekering eindigt altijd op 1 mei. Je kunt je brommer ook nog meer dan WA verzekeren, vraag eens bij je verzekering. Regel zelf je bromfiets verzekering in 4 stappen: Stap 1: de schouwing De schouwing is bedoelt om de technische gegevens van de bromfiets te registreren. De erkende schouwer voert deze gegevens in een centraal registratie systeem in en geeft je een formulier met gegevens. Dit formulier heb je nodig bij de aanvraag van het kenteken bewijs bij het postkantoor. Vraag eerst even of je bij de schouwing terecht kunt en maak goede afspraken over het tarief. Kosten: ongeveer € 15,Schouwbedrijfen: G.P. Poort Lombok 17 9951 CS Winsum 0595 – 441662

B van der Laan Tweewielers Oosterweg 8 9892 PJ Feerwerd 0594 – 621619

Mobiele rijwielservice Damstra Arwerderpad 8 9771 BX Sauwerd 050 – 3061146

B. Berghuis Heerestraat 25 9953 PH Baflo 0595 - 422562

Stap 2: Het kenteken bewijs aan vragen. Op het postkantoor vraag je daar dergelijk je bromfiets kentekenbewijs aan. Hierbij moet je je legitimeren met je rijbewijs of met je paspoort en uitreksel van je gemeente. De aanvraag word vervolgens door de RDW beoordeelt. Kosten: 22,50,-.


pagina 99


Postkantoren bij jouw in de buurt: Postkantoor Praediniusstraat 5 9951 CA Winsum 0595 – 445483 Stap 3: kentenplaat laten maken. Kenteken plaat moet je zelf laten maken dat kan bij een erkende kentekenplaat fabrikant of via sommige bromfiets dealers. Zij vervaardigen je kenteken plaat volgens de voor geschreven regels. De bromfiets dealer kan de bromfiets plaat ook voor je laten monteren. Informeer eerst even ovf de handelaar ook bromfiets kenteken platen levert. Kosten: ongeveer 22,50,-. Kentekenplaat fabrikanten bij jouw in de beurt: Autobedrijf Harry Boerhof Helsingborgweg 6 Groningen Lasaulec b.v Duinkerkenstraat 13 Groningen Shared Parts Service b.v Koldingweg 16 Groningen Koets b.v Hoendiep 206 Groningen Pronk belettering Sluiskader 49a Hoogezand Stap 4: verzekeraar informeren. Vergeet niet als laatste ook je nieuwe kenteken ook door te geven aan je verzekeringsmaatschappij. Zij moeten uiteraard direct op de hoogte worden gebracht. Premie De premie voor het WA-risico is afhankelijk van het soort bromfiets (automaat, versnelling, snorfiets), de leeftijd en de woonplaats. Vrachtwagen Als je het vrachtwagenrijbewijs wilt halen dan moet je de volgende examens halen: theorie-examen Verkeer C, theorie-examen Administratie Goederenvervoer rijbewijs, theorie-examen Techniek rijbewijs. Hierna moet je nog een praktijkexamen doen. Tijdens het examen moet u aantonen het voertuig in alle facetten onder uiteenlopende omstandigheden te beheersen. Belangrijk onderdeel van het examen zijn de bijzondere verrichtingen, zoals een bocht achteruit rijden en keren door middel van steken. Bij succesvol afronden van het examen ontvangt u een Verklaring van rijvaardigheid. Deze is nodig om het rijbewijs bij de gemeente aan te vragen. Toelatingseisen: leeftijd 18 jaar, rijbewijs B, geldig theoriecertificaat Verkeer C, Verklaring van geschiktheid categorie C, Geldigheid: de Verklaring van geschiktheid is een half jaar geldig. Als je gaat rijden met een combinatie (vrachtwagen + kar) dan moet je ook nog een ander certificaat halen, namelijk C. Handige sites: www.ov9292.nl

www.ns.nl


pagina 100


Tractorrijbewijs Wanneer je 16 bent mag je officieel tractor rijden, mits je een tractorrijbewijs hebt. Als je dit rijbewijs graag wilt hebben moet je contact opnemen met een van onderstaande scholen die je kunt kiezen. Hier gaat het om een zelfstudie, de school stuurt je een theorieboek en er wordt van je verwacht dat je zelf oefent in het tractor rijden. Hierna komt er een examinator van deze school op een afgesproken plek langs om je een praktijk en theorie examen af te nemen. Je moet zelf zorgen voor een plek, een tractor en een kar, je moet bijvoorbeeld goed achteruit kunnen rijden, de tractor in een schuur kunnen rijden en nog veel meer. Kosten van het boek en het examen zijn op dit moment 125 euro. Wanneer je de 1e keer niet slaagt, kun je het direct een 2e keer proberen, wanneer dit ook niet lukt dan wordt er een volgend examen met je afgesproken. Ik ben 18 jaar (geweest): Als je 18 bent of bent geweest, is het slimmer om je auto rijbewijs te gaan halen. Met dit rijbewijs mag je namelijk ook tractor rijden en zo voorkom je extra kosten en tijdverspilling. Je hoeft geen leerling te zijn van het AOC Terra om het examen aan te vragen, dit kan iedereen die het rijbewijs graag wil hebben. Voor actuele kosten, vragen en verdere info kun je contact opnemen met de volgende AOC scholen in de buurt: Aoc Terra Hamrik 4a 9951 JH WINSUM Tel. 0595-447 070 E-mail: [email protected]


pagina 101


21. Mobieltje Waar je ook bent, je bent altijd bereikbaar. Het grote voordeel van een mobiele telefoon. Het vergroot je veiligheid, je kunt altijd bellen, sms’en, en als wekker gebruiken. Maar altijd bereikbaar zijn is ook niet altijd even fijn, en zo heeft de mobiele telefoon nog wel meer nadelen. In dit hoofdstuk zullen we informatie geven over het gebruik van een mobieltje, het kopen en natuurlijk vele links. Je kunt een mobieltje kopen met pre paid kaart of met een abonnement; Pre paid: Dit is een telefoon zonder abonnement. Je betaalt voor de telefoon en je moet een telefoonkaart met beltegoed kopen. Je kunt dit beltegoed op je telefoon zetten, dit bedrag kan je dan verbellen. De beltegoedkaarten zijn in verschillende prijzen te koop. Abonnement: Als je een abonnement neemt dan betaal je een vast bedrag per maand en heb je een vast aantal belminuten. De aanschaf van de telefoon is goedkoper, of gratis. Vaak krijg je een abonnement van 2 jaar (ook wel 1 jaar), denk hier dus goed over na, je bent dus iedere maand een vast bedrag kwijt. Zelfs al bel je niet, dus is je financiële situatie niet zo goed en bel je niet veel neem dan een pre paid telefoon. Tips voor het aanschaffen/ en gebruik van een mobiel: • Bedenk van te voren welke telefoon (pre paid of abonnement) je wilt, denk hierbij aan hoeveel je hem gebruikt, financiën, en je eigen discipline. • Als je een telefoon met abonnement neemt, dan moet je een rekeningafschrift of pinpas mee, ook je ID-kaart of paspoort. • Er zijn ook sms bundels, dus ga je veel smsen kijk hier dan ook eens naar. • Laat je goed informeren in de telefoon winkel. • Vraag iemand met een mobiel welk netwerk goed werkt in jouw regio, bijvoorbeeld KPN, Orange, Vodafone, enz. • Vergelijk een aantal telefoonaanbieders en netwerken, kijk ook naar de verschillen in gesprekskosten. • Onder de 18 jaar mag je alleen een mobiel met abonnement kopen als je ouders/opvoeders toestemming geven. • Wat is de stand-by tijd, dus hoelang een volle batterij meegaat. • Dual band of tri band, wil je gebeld kunnen worden in het buitenland of in de gehele wereld. • Vibrafunctie, i mode, camera, wil je dit op je mobiel. • Doe niet mee aan SMS spellen, dit kan je veel geld kosten. Vaak vragen ze om 1 sms te sturen, maar zij sturen dan een aantal sms en terug, daar moet jij voor betalen. • Geef niet zomaar aan iedereen je mobiele nummer. • Bel geen dure service nummers, dit zit vaak niet in je abonnement, en bij een pre paid zal het heel snel gaan met je beltegoed. • Je kunt ook ringtones en logo’s van het Internet downloaden, dit tegen vergoeding. • Denk er over na of jij je telefoon ook gaat verzekeren, soms heb je die niet nodig, maar als je telefoon nu valt en kapot is wat dan. Vraag er naar bij de telefoonwinkel


pagina 102


• •

Als je een abonnement hebt dan moet je niet meer belminuten gebruiken dan je hebt, dit zijn namelijk zeer dure minuten. Denk er aan dat je beltegoed maar een bepaalde tijd geldig is, daarna is het gewoon weggehaald.

Links: www.bellen.com www.kpn.nl www.vodafone.com www.orange.com www.nokia.com www.debitel.nl www.gsmvergelijking.nl www.detelefoongids.com www.nationaletelefoongids.nl

www.t-mobile.com www.smscity.nl www.hotsms.com www.oddesey.nl www.gsmgames.net www.javamania.nl www.gamecore.nl www.bamikanarie.nl www.theringtones.com

Zoek je naar een ander netwerk of type + merk telefoon, zoek dan via www.google.nl, en zoek het op!


pagina 103


22. Tatoeages, piercings en permanente makemake-up Bijna iedereen denkt wel eens na over een tatoeage, permanente make-up of een piercing, maar waar moet je op letten wanneer je dat echt gaat doen. Tatoeages en permanente make-up: Tijdens het aanbrengen van een tatoeage of permanente make-up wordt met een aantal kleine naaldjes een kleurstof onder de huid aangebracht. Hierdoor ontstaat een voor het leven blijvende afbeelding of contour. Permanente make-up houdt vooral in het aanbrengen van lipcontouren, eyeliner en wenkbrauwen en het camoufleren van huidaandoeningen zoals littekens. Hoewel permanente make-up vaak voor geheel andere bedoeling wordt aangebracht is de feitelijke handeling gelijk aan die van de traditionele tatoeage. Bij tatoeëren en permanente make-up worden er inkt en pigmentstoffen onder de huid aangebracht. Uit onderzoek is gebleken dat ze schadelijke gevolgen voor de gezondheid van de cliënt kunnen hebben. Om die reden worden er vanuit het ministerie van VWS per eind 2003 strengere eisen gesteld aan de inkt en pigmentstoffen. De Keuringsdienst van Waren zal hier op gaan toezien. Piercing: Piercen betekent “doorboren”, met een naald wordt de huid, weefsel en soms kraakbeen doorboord en vervolgens wordt er een staafje of ringetje (sieraad) in de doorboring aangebracht. Bij een piercing ontstaat een diepe vleeswond die tijd nodig heeft om te genezen. Hygiëne en richtlijnen: Na het aanbrengen van een tatoeage, permanente make-up of een piercing kunnen er complicaties ontstaan als er niet hygiënisch is gewerkt. De verwachting is dat vanaf eind 2004 het hygiënisch werken in de studio`s gecontroleerd zal gaan worden. De GGD zal hiervoor verantwoordelijk worden. Tatoeëren, piercen, het aanbrengen van permanent make up en alle andere vormen van lichaamsversiering waarbij de huid beschadigd raakt, moeten hygiënisch gebeuren omdat er anders kans is op huidinfecties of men besmet kan worden met ernstigere infecties zoals Hepatitis B en AIDS. De GG&GD Amsterdam heeft hygiënerichtlijnen opgesteld voor iedereen die professioneel tatoeëert of pierct. Je kunt deze richtlijnen bestellen bij de GG&GD Amsterdam voor 25 euro per stuk inclusief verzendkosten. Mail naar [email protected] of bel 020 555 55 81 Als je besluit het te doen: Als je overweegt een tatoeage, permanente make-up of een piercing aan te laten brengen klik dan op de onderstaande link om een gratis informatiefolder te downloaden. Ga via deze link naar de Tatoeage en piercingpagina van de afdeling Hygiëne & Preventie van de GG&GD Amsterdam (van www.gggdamsterdam.nl) Sites van goede tatoeage winkels • www.finelinetattoo.nl (Emmen) • www.tattoo-le-papillon.nl • www.tatoo.verzamelgids.nl ‘t jongerenwaark in de gemainte Winsum

pagina 104


•

www.tattoo.pagina.nl

Wees er ook altijd zeker van dat de studio waar heen je gaat; goed is, te vertrouwen is en dat ze werken volgens de richtlijnen. Vraag het bijvoorbeeld eens aan vrienden kennissen die er ook wel eens komen.


pagina 105


23. 23. Bienoa Bienoamen Adorp: Baflo: Den Andel: Ezinge: Feerwerd: Garnwerd: Raskwerd: Saaksumhuizen: Sauwerd: Tinallinge: Wetsinge: Winsum:

Oadörp Bavvelt Naandel Aizing Fiwwerd Garwerd Raskerd Soaksumhoezen Saauwerd Tinaalngn Wetsen Winzum


Bierzoepers, Janneverzoepers Koarkroders, Koarschoevers Törken, Poepen Kouketers, Kouvreters Kattevreters, Egyptenoaren Görtvreters Striekstokken, Katten Gloazekiekers Kouketers Klokluders Katten Gladhakken, Ledderdroagers

pagina 106


24. Hoe kom ik weg met moord en doodslag ??? Door het aanklikken van dit hoofdstuk is je e-mail adres nu geregistreerd bij het politieregister en Peter R. de Vries (Maar je hebt geluk want dit is ’t boukie !)


pagina 107


25. Websites voor jongeren 1.Hoe kom ik op Internet www.google.nl www.ilse.nl www.startpagina.nl www.pagina.nl www.hotmail.com www.msn.nl www.computer-Internet.pagina.nl www.xbox.pagina.nl www.playstation.pagina.nl www.playstation2.pagina.nl www.games.pagina.nl www.antivirus.pagina.nl www.sjn.nl/16ofzo

www.beveiliging.pagina.nl www.breedband-Internet.pagina.nl www.chat.pagina.nl www.digitalefotografie.pagina.nl www.download.pagina.nl www.e-mail.pagina.nl www.gamecube.pagina.nl www.Internet.overzicht.nl www.nintendo.pagina.nl www.pc-hulp.pagina.nl www.sega.pagina.nl www.telefoongids.pagina.nl

3.Vakantie www.drstart-vakantie.nl www.d-reizen.nl www.arke.nl www.reizen.nl www.reizen.pagina.nl www.vakantie.pagina.nl www.opvakantie.nl www.gogo.nl www.breakloose.nl Deze sites bevatten veel info over bestemmingen, reizen, enzovoort. 5. School www.ib-groep.nl Over studies, OV kaart, lenen, diploma’s, enz. www.jip.org De site voor jongeren, informatie over bijna alles wat je als jongere tegen kan komen. www.digischool.nl Veel informatie over de basisschool en het voortgezet onderwijs. www.laks.nl


pagina 108

Het grote infobouk, mor den in’t klain Een organisatie van, door en voor scholieren. www.examen.nl Studie zoeken, proefexamen, e-cards, open dagen, enz. www.kennisnet.nl Een hele hoop informatie over alles wat er gebeurt op school. 7. Werken www.jip.org Over van alles wat jongeren interesseert. www.overheid.nl/themas/werkenensocialezekerheid Van alles over werken en sociale zekerheid, geestelijke gezondheid. www.geestelijke-gezondheidszorg.pagina.nl Van alles over depressies, eetstoornissen, echtscheidingen, noem maar op en het staat er. Vreselijk veel links. www.CWInet.nl Alles over ontslag, uitkering, rechten en plichten en solliciteren. www.werkomdehoek.nl 8. Werk / ontslag / uitkering aanvragen www.vacaturebank.nl Baantjes, je kunt je CV er op zetten, zoeken per werksoort, enzovoort. www.CWInet.nl Vacatures, wat kan het CWI doen, uitkering aanvragen, info, enzovoort. www.werk.nl Is het Internetadres voor alles wat met werk te maken heeft. www.jip.org De site voor jongeren met vragen. Prima site. www.overheid.nl/jeugd/ Een site met links voor alle onderwerpen. www.fnv.nl Site van de vakbond FNV. Bijbaantjes, stage, scriptie, geld, rechten, plichten. Goede site. www.fnv.nl/bijbaan/ Ben je er in 1 x. www.jocnv.nl Van de vakbond CNV. Weinig informatie, je kunt die wel aanvragen. www.laks.nl De site van de vakbond van scholieren. Veel informatie. Nieuws en informatie. Informatie o.a. over pesten, examenvrees, spijbelen enz. Leuke site. www.examen.nl Veel informatie, oefenexamens, cijfers berekenen, chat, enz. Voor elke schoolsoort.


pagina 109

Het grote infobouk, mor den in’t klain www.kennisnet.nl Veel info over veel onderwerpen maar wel beetje saai. www.ib-groep.nl Site van de studiefinanciering. Site voor mbo, hbo en universitaire studenten over studiefinanciering, ov jaarkaart enz. www.digischool.nl Veel links over geld, computers, reizen, wonen, vrije tijd, recht, hulp, milieu, politiek, gezondheid, uiterlijk, relaties, seks. www.arbeidsbureau.nl Alles over het arbeidsbureau, tegenwoordig heet het CWI. 9 en 10. Huisvesting en Samen wonen www.ricardo.nl www.marktplaats.nl www.ebay.nl www.handjecontantje.nl www.speurdes.nl Goedkope, tweede hands spullen zijn op deze sites te koop. www.wiedoetwat.nl Over hoe je het huishouden regel. www.jeugd-en-geld.nl Alles over geld. www.nibud.nl Op jezelf wonen, studeren, bijbaantjes, zak en kleedgeld, schulden. www.jip.org Seks, werken, drugs, recht, geld, wonen, school, vrije tijd, buitenland www.overheid.nl/jeugd/ Pagina met veel links o.a. ook over justitie. www.0900-jeugdraad.nl Pagina met erg veel links. www.wiedoetwat.nl Over afspraken en taakverdeling bij samenwonen. www.123huren.nl Goede site, hier staat veel informatie over huren, woningstichtingen,enz. www.acantus.nl Site over de woningstichting bij jou in de buurt. www.essent.nl De site voor energie, gas, kabelinternet en tv. www.waterbedrijfgroningen.nl Site van het waterschapsbedrijf. www.kpn.com


pagina 110

Het grote infobouk, mor den in’t klain Alles wat je wilt weten over KPN. www.belastingdienst Leuker kunnen we het niet maken, makkelijker wel. 11. Geld www.jongerenloket.szw.nl Over minimumlonen, werktijden, ontslag, schulden, enz. www.ib-groep.nl Een site over financiën als je studeert. www.belastingdienst.nl De belastingdienstsite. www.jeugd-en–geld.nl Op deze site van alles, van zakgeld tot kleedgeld en een test. 12. Verzekeringen www.interpolis.nl www.ohra.nl www.unive.nl www.fbto.nl www.ohra.nl www.geove.nl www.achmea.nl www.groeneland.nl www.amicon.nl Op deze sites vind je informatie over de verschillende verzekeraars, zoals premies, de verschillende mogelijkheden en polisvoorwaarden. 13. Gezondheid www.gezondheidsplein.nl Hier vind je alles over je gezondheid. www.netdokter.nl Goede site met veel informatie. www.jeechteleeftijd.nl Test je ware leeftijd, heeft je levensstijl ook invloed op je leeftijd? 14. Seks www.soa.nl Leuke site met veel informatie, funzone, uitleg van soa’s, ga maar eens kijken. www.liefde.com Site met van alles over liefde, voor vrijgezellen en mensen met een relatie, cadeautips, Wendy geeft raad, enz.


pagina 111

Het grote infobouk, mor den in’t klain www.seksualiteit.nl De naam zegt het al, er is veel te vinden op deze site. www.sexwoordenboek.nl Weet je iets niet, hier kan je het opzoeken. www.organon.nl Website van een farmaceutisch bedrijf, hier vind je informatie over de pil www.durex.nl De site over condooms, hier staat veel informatie, voorlichting, en je kunt kijken welk condoom bij je past. www.pinkeltje.nl Site van homoseksuele jongeren. www.coc.nl Site voor homo en biseksuele mannen en vrouwen. www.bewareofloverboys.nl De naam zegt het al, goede site die je verder kan helpen. www.gezondheidsplein.nl Op deze site kun jij je vraag stellen. www.netdokter.nl Goede site waar je antwoord vind op je vraag. 15. Verslavingen www.drugsweb.nl/wetgeving/nederland.html straffen die je kunt krijgen als je in aanraking komt met (soft)drugs. www.drinktest.nl bekijk je drinkgewoontes op deze site, erg leuk. www.alcoholinfo.nl Zoals de naam al zegt, veel informatie. www.jellinek.nl Alle informatie over verslavingen; drank, drugs, Internet, smartdrugs. 16. Hulp nodig www.korrelatie.nl Site met informatie over heel veel verschillende onderwerpen, en waar je de hulp kan vinden. www.aps.nl/onderwijstelefoon Site met vele links. Tel. nr.: 0800-1608, over pesten, geweld en nog veel meer. www.kinderrechtswinkel.nl Op deze site staan de adressen van de kinderrechtswinkel, ook staat er kort beschreven wat de kinderrechtswinkel voor je kunt doen. www.ggzgroningen.nl Hele goede site, veel informatie over vele problemen, adressen, links, kijk eens op deze site. www.fnv.nl


pagina 112

Het grote infobouk, mor den in’t klain Goede site met echt alle informatie die er is over werk. www.cnv.nl Redelijke site, je kunt beter naar www.fnv.nl www.rutgernissogroep.nl Suffe site. www.coc.nl Ben je jong, homo, of lesbo dan zeker naar deze site! www.zwaarweer.nl Zeer goede site, ben je depri, spring dan niet van het dak maar ga naar deze site! www.zogeknogniet.nl deze site is zo gek nog niet, ook voor allochtone jongeren. Stel on-line je vraag, veel informatie, links en waargebeurde verhalen. www.thuisfront.net Op deze site vind je info over de aanpak van huiselijk geweld tegen vrouwen. www.slachtofferhulp.nl Slachtofferhulp helpt na een misdrijf of verkeersongeluk. 17. Heb ik dat www.adhd.nl Op deze site vind je antwoorden op de vragen zoals, wat is ADHD e.d. www.ggzgroningen.nl Op deze site kun je allerlei info vinden aangaande je gezondheid. www.zwaarweer.nl Zeer goede site, ben je depri, spring dan niet van het dak maar ga naar deze site! www.zogeknogniet.nl Deze site is zo gek nog niet, ook voor allochtone jongeren. Stel on-line je vraag, veel informatie, links en waargebeurde verhalen. www.nvvp.net Dit is de site van de Nederlandse vereniging voor psychiatrie. www.sabn.nl Op deze site van de stichting anorexia en boulimia nervosa, vind je veel info over deze eetstoornissen. [email protected] Deze site bevat veel info over, hulpverlening, problemen en vragen aangaande het zwanger raken, zijn en worden. www.vbok.nl Voor hulp bij ongewenste zwangerschap en zwangerschapsverlies. Deze vereniging is tegen abortus (Vereniging voor Bescherming van het Ongeboren Kind) www.hetamw.nl Hier vind je informatie over het maatschappelijk werk. www.winsum.nl Op deze site vind je veel info over de gemeente Winsum. [email protected]


pagina 113

Het grote infobouk, mor den in’t klain Wanneer je vragen hebt over jeugdhulpverlening is deze site de moeite waard om te bekijken. www.jongegezinnen.nl Op deze site staan veel tips en info voor jonge mensen met kinderen. [email protected] www.kinderrechtswinkel.nl Bij de Kinder- en jongerenrechtswinkel kan je met al je vragen over recht en dergelijke terecht. www.korrelatie.nl Site met informatie over heel veel verschillende onderwerpen, en waar je de hulp kan vinden. 18. Justitie www.justitie.nl Officiële best wel moeilijke site van justitie. www.rechtspraak.nl Moeilijke site. www.halt.nl Alles over halt straffen, goed te begrijpen en goede links. www.politie.nl Alles over de politie ook verwijzing naar de jeugd. www.rechtenslecht.nl Veel links, veel gestelde vragen over justitie, leuke wetenswaardigheden, over vuurwerk wat mag en wat niet mag. www.wetwegwijzer.nl Alle onderwerpen op alfabet met links, van Aandelen tot Zwangerschap. Bij doelgroepen kan je jongeren aanklikken voor allerlei informatie. www.vetverkeerd.nl De jeugdsite van het openbaar ministerie. Goed te begrijpen. Je kunt vragen stellen, links, gastenboek, screensaver oftewel leuke site. www.kinderbescherming.nl Bescherming van kinderen, scheiding en omgang, strafzaken, adoptie en naamswijzigingen. www.kinderrechtswinkel.nl Het adres en wat ze voor jou kunnen doen en hoe je ze kan bereiken. 19. De gemeente www.winsum.nl www.winsum.com Informatieve site, lees wat er in de raad besproken is, overzicht van diensten en producten van de gemeente. 20. Vervoer www.cbr.nl Alle actuele informatie over examen, theorie, kosten, reserveringen, zoek een rijschool enz. Goede site waar alles op staat. Ook voor aankomende bromfietsers en vrachtwagenchauffeurs is er genoeg informatie.


pagina 114

Het grote infobouk, mor den in’t klain www.berekeningen.pagina.nl Over van alles en nog wat. 21. Mobieltje www.bellen.com De enige objectieve en onafhankelijke informatie vindt over telefonie, je kunt nummers zoeken, telefoonaanbieders vergelijken, ook info over Internet. www.kpn.nl www.vodafone.com www.orange.com www.nokia.com www.debitel.nl www.gsmvergelijking.nl www.detelefoongids.com www.nationaletelefoongids.nl www.t-mobile.com www.smscity.nl www.hotsms.com www.oddesey.nl www.gsmgames.net www.javamania.nl www.gamecore.nl www.bamikanarie.nl www.theringtones.com Alle bovenstaande sites zijn het bekijken meer dan waard je vind hier veel info en je kunt gaan vergelijken. 22. Tatoeages, piercings en permanente make-up www.gggdamsterdam.nl [email protected] www.finelinetattoo.nl www.tattoo.verzamelgids.nl www.tattoo.pagina.nl Op bovenstaande sites vind je veel info over de hygiëne en andere zaken die er komen kijken bij het laten zetten van een tattoo of piercing.


pagina 115

Het grote infobouk, mor den in t klain

Recommend Documents