V Rapportages grote branden in het buitenland
samengesteld door Inspectie voor het Brandweerwezen Ministerie van Binnenlandse Zaken 1 s-Gravenhage 1976
Inhoud: 25-12-1971 16-01-1972 24-02-1972 04-04-1972 05-05-1972 13-05-1972 01-09-1972 27-11-1972 29-11-1972 30-11-1972 20-04-1973 28-04-1973 01-02-1974
Tae Yon Kak - Hotel, Seoul, Zuid-Korea Pennsylvania House Hotel, Tyrone, USA Andraus Building, Sao Paulo, Brazilie Fair Hills Boarding Home, Rosecrans, USA Carver Convalescent Home, Springfield, USA Cabaret, Osaka, Japan Nachtclub, Montreal, Canada Sexton Nursing Home, Kearny, USA Rault Center, New Orleans, USA Baptist Towers Home, Atlanta USA Flatgebouw, Robbinsdale, USA Flatgebouw, Kansas City, USA Joelma Building, Sao Paulo, Brazilie
•
SEOUL - ZUID-KOREA
m Tae Yon Kak - Hotel
Brand: zondag 25 december 1971 163 doden - 60 gewonden materiele schade
?
BronVermelding De navolgende gegevens zijn geput uit verslagen van de brand in Fire Journal - mei 1972, Fire International nr. 36 - 1972 en Fire april 1972.
Algemene gegevens Doorsnede
: Zie figuur 1.
Plattegrond
: Zie figuur 2 en 3.
Parkeergarage
: Kelder.
C.V.-ruimte enz
: Begane grond.
Hotel
: Oostelijk deel le - 19e verdieping. Totaal 223 hotelkarners.
Kantoor
Westelijk deel le - 19e verdieping.
Nachtclub
20 verdieping.
Bouwjaar
1970.
Tijdens het uitbreken van de brand bevonden zich in het gebouw de volgende aantallen personen. Hotel
: + 200 gasten _+
Kantoor
•: +
70 personeelsleden 15 werknemers.
- 2 "ZO
N«_.cv»-T Ol_U«2>
•3 I s %
1
•X1
i4
SEc^irsj
H—
•S
X
««* • 3
P£RSON£EL NO>i
O
V A N C c e.C^AMO
SLACHTCFFERS
Z O k S ,
ia
OA/T
X
KONVLUCHTEN <-£>-<_=,/a. S C-VLI N O E D ,
X
i\ \o
KA.VJ-T O
*-<0
R. C
T
f c
i_
5
X
8 7
6 s 7"E l_g P O O N C 6 N 1 R A L 6
^ -b z
F f E ^ T i A t_ g. ->, « £
I
©
H A L
J T C M J H - .
HAL
^ T
R6CEPT1e
k e r e i - n . »_> i M T E ; " • v c m n e
K B « 6 «
F > A « K S S f t <X A n - _ v i £
f i g u u r 1: doorsnede iguur 2: 4 l a - en i 2 l a - e n
7 la-en
i
I
.IT
1
plattegrond 19© v e r d i e p i n g
•J. w i. A A N S L O I T l N I - S T U & U I O I N S J 7?—1 MET 5L^N&6NKB«T
kantoren
5 lagen figuur 3
It:
v S r u l G "0
- 3 C o n s t r u c t i e van h e t xrebouw Hoofddraagconstructie Kolommen, balken en vioeren van gewapend beton.
Nietdragende muren Buitenmuren
: Betonblokken + afwerklaag.
Muur tussen hotel en kantoor
: Betonblokken + afwerklaag van de vloer tot het verlaagde plafond.
Muren in het hotel : Betonblokken (20 cm) + afwerklaag (l cm) van vloerplaat tot vloerplaat.
Afwerking Hotel Muren
: In de hal en het restaurant: houten panelen. Overige delen: rijstpapier en rijststro.
Vioeren
: Tapijt (niet nader genoemd) in de hal, het restaurant, de hotelgang en de gastenkamers.
Plafonds
: Verlaagd plafond van multiplex op houten raamwerk afgedekt met rijstpapier.
Afscheidingen Kantoor
; Houten panelen op een houten raamwerk.
Deuren Hotelkamers
: Massief hout.
Tussen hotel en kantoor 2e - 19e verdieping Metaal. Tussen hotel en kantoor le verdieping: Glas.
_ 4 Trappen en liften Hotel Trappen
: 1 trappenhuis van de kelder naar de 20e verdiepins van betonblokken met afwerklaag. Materiaal trap onbekend. Het trappenhuis was open op de le - 4e verdieping. Op de overige verdiepingen was het afgesloten met holle houten deuren voorzien van deurdrangers (brandwerendheid
Liften
?
).
; 3 voor de gasten van de kelder - 20e verdieping. 1 voor het personeel van de kelder - 20e verdiepin
Kantoor Trappen
: 1 trappenhuis van de kelder tot de 19e verdieping van betonblokken met afwerklaag. Materiaal trap onbekend. De openingen konden afgesloten worden met een rollende stalen deur op elke verdieping (handbediend
Liften
?
).
: 3 stuks van de kelder - 19e verdieping. 1 van de le verdieping naar de 12e - 19e verdieping.
Nachtclub
: 1 of meer trappen naar het dak. 1 vertikale ladder naar het dak (waarschijnlijK alleen bekend aan het personeel).
Algemeen
: Vanaf de le verdieping kon men via 3 trappen de straat bereiken (zie figuur 2 ) .
- 5Ventilatie, verwarming De vertikale schachten waren omgeven door muren van betonblokken met een afwerklaag. De openingen op de verdiepingen waren afgesloten met metalen deuren. De horizontale leidingen liepen boven het verlaagde plafond.
Doorvoeringen door vioeren en muren Er waren horizonLale openingen in de muren tussen de hotelkamers en de gang boven het verlaagde plafond. Tussen de. vloerplaat en het verlaagde plafond waren boven de muur tussen het hotel en het kantoor leidingen (elektriciteit, gas enz.) doorgevoerd.
Alarmering, blusmiddelen en noodverlichting Er was een met de hand te starten noodgenerator op de 4e verdieping om energie te leveren voor de brandpomp, de liften, sommige lichtcircuits en de UIT-bordjes. Er waren UIT-nordjes aangebracht in het kantoor bij de deuren naar het hotel-gedeelte. In de slaapafdeling van elke hotelkamer waren maximaalmelders aanwezig Er was een automatisch brandalarmsysteem door het gehele gebouw voor het geval de aanwezige mensen moesten evacueren; het systeem was niet verbonden met de brandweer. Op iedere verdieping bevonden zich drukknopmelders. Een open sprinklersysteem, handbediend, was in de parkeergarage aanwezig. 2 natte stijgleidingen (zie figuur 3) met 2|" aansluitingen en slangen bevonden zich in het hotel en het kantoor. Slangenkasten bevonden zich in de nabijheid van de trap (kantoor) en in de gang (hotel). Een natte stijgleiding met ij" aansluitingen en slangen bevond zich bij de trap in het hotel. De stijgleidingen werden gevoed door een elektrisch aangedreven pomp in de kelder en door een tank op het dak.
- 6Ontvluchting en redding Een serveerster die in de coffeeshop (zie figuur 2) stond, wist met zware brandwonden naar de lift te lopen, waarna zij door ander personeel in veiligheid gebracht werd. Drie mensen die bij de receptie stonden, konden alle drie ontvluchten; de meest rechtse (figuur 2) met brandwonden aan het gezicht. Drie personeelsleden bij het portaal aan de voorzijde konden zonder moeite ontvluchten. Een kantoorbediende die om ongeveer 10.00 uur aan kwam via de voorzijde merkte toen hij op de 3e verdieping uit de lift stapte dat er rook in de hal hing. Hij liep de trap af naar beneden maar moest terug omdat de ijzeren deur gesloten was. Wederom op de 3e verdieping aangekomen, ging hij met de lift naar beneden en verliet het gebouw aan de achterzijde . Een behanger in het kantoor werkzaam op de 2e verdieping hoorde een explosie en vluchtte pas toen hij rook zag komen uit een ventilatie— kanaal. Hij kon de gang niet meer op vanwege de rook en sprong daarom uit het raam op een balustrade die tez* hoogte van de le verdieping was aangebracht. Evenlater werd hij hier afgehaald. De hotelgasten werden pas vrij laat gewaarschuwd (Fl: ten tijde van de aankomst van de brandweer). Sommigen van de lagere verdiepingen konden zich redden door te springen of langs aaneengeknoopte lakens af te dalen of te wachten tot zij door de brandweer gered werden. Een onbekend aantal mensen wist het dak van het 6 verdiepingen tellende gebouw naast het hotel te bereiken (figuur 3) +, 50 mensen (personeelsleden en gasten uit het hotel) die zich op de 2e - 7e verdieping bevonden aan de achterzijde van het hotel werden door de brandweer gered Een telefoniste wist zich te redden door uit de vierde verdieping op het dak van het er naast gelegen gebouw te springen. Een onbekend aantal personen wist zich op die manier te redden; onder andere twee gasten van de 6e verdieping met behulp van aan elkaar geknoopte lakens. Een gast van de 14e verdieping wist met behulp van twee aan elkaar geknoopte lakens achtereenvolgens de 13e, 12e t/m de 6e verdieping te bereiken. Hier werd hij gered met behulp van een redlijn. Verschillende mensen vluchtten naar de nachtclub om daar op redding te wachten. Slechts 8 mensen wisten het dak te bereiken via de
- 7vertikale ladder. De deur van de trap naar het dak was, naar later bleek, op slot. Deze 8 mensen werden door helicopters van het leger met behulp van redlijnen van het dak gehaald en naar daken van andere gebouwen over gebracht. Twee van hen vielen voor ze het andere dak bereikt hadden. In totaal werden meer dan 100 mensen door de brandweer gered of konden zichzelf in veiligheid brengen.
- 8 -
Verslag van de brand Hoewel de exacte tijd van het ontstaan van de brand niet bekend is, zal dit even na 10.00 uur geweest zijn. 10.05 uur
: De brand begon in de coffeeshop (zie figuur 2 ) . Er werd LP-gas gebruikt voor een fornuis. Een cilinder was aangesloten en een reservecilinder stond er naast. De juiste toedracht is nog niet bekend (mei 1972), maar men houd rekening met twee mogelijkheden: 1. De reservecilinder was lek waardoor gas kon uitstromen, dat snel ontbrandde; 2. Er was een lek of een opening in het overdruk ventiel van de gebruikte cilinder. De reservecilinder werd in ieder geval gevonden tegen de toonbank, +_ 2 meter van de oorspronkelijk plaats en de bodem was uit de cilinder geslagen, De coffeeshop stond onmiddellijk in vuur en vlam en het vuur verspreidde zich snel door de hal over de brandbare bekleding en sneed d.e vluchtweg van het hotel, via de trap, af. Brandvoortplanting naar de 2e en 3e verdieping had plaats via het open trappenhuis. Rook, hete lucht en giftige dampen/gassen vulden het gehele gebouw via het trappenhuis en via de openingen in de horizontale leidingen die in open verbinding stonden met de vertikale schachten van he verwarmings- en ventilatiesysteem.
10.17 nur
: Alarmering van de brandweer. Omstreeks deze. tijd werden de gasten, waarvan de meesten nog in bed lagen, gewaarschuwd door de rook en door het schreeuwen van anderen. Er is geen bevestiging dat de alarminstallatie gewerkt heeft. De aankomsttijd van de brandweer is niet bekend, maar zal kort na de melding geweest zijn, daar de kazerne op + 1 km afstand lag. Toen de brandweer arriveerde, was vuur zichtbaar
- 9op de laagste drie verdiepingen en persten zware rookwolken uit de daarboven gelegen verdiepingen. Spoedig daarna werd er vuur gezien op de 20e verdieping . Het reddingsmaterieel werd eerst gebruikt om mensen van het dak van een verdiepingen tel lend ge-r bouw naast het hotel en van de 2e - 7e verdieping van het hotel. Daarna werd het materieel aan de voorzijde
ingezet
om de brand onder controle te houden op de lagere verdiepingen. 12.00 uur
: Op het brandadres waren aanwezig: 40 voertuigen; 530 brandweerlieden; 750 politieagenten; 115 militairen; 30 man medische staf.
17.30 uur
: Brand onder controle. De hitte was echter zo hevig, dat de brandweer niet verder kon komen dan de 6e verdieping toen zij het gebouw'in ging.
20.00 uur
: Begin van de berging van de slachtoffers, die 18 uur duurde.
In het hotel: Brandvoortplanting t/m de 4e verdieping voornamelijk via de hoteltrap. De rest van de verdiepingen door de vertikale verwarmings- en ventilatieschachten. Per verdieping via de kokers boven de brandbare verlaagde plafonds. De brandbare afwerking van de muren heeft een belangrijke bijdrage geleverd tot de brandvoortplanting door het gehele gebouw. De kamers waren
alleen uitgebracht, als de deur open gestaan had.
In het kantoor: Brandvoortplanting en brandoverslag van lagere naar hogere verdiepingen en van de 20e verdieping naar de I9e, 18e en 17e verdieping. In de middag raakten de middelste verdiepingen in brand.
10 Slachtoffers
In het gebouw 121 slachtoffers waarvan onder andere
Hotel le verdieping
: 3 serveersters in de nabijheid van de ontploffende gasfles kwamen direct om het leven.
2e verdieping
: 3 slachtoffers werden in de lift gevonden.
Kantoor 18e verdieping
: 3 mannen waren naar deze verdieping gevlucht, werden daar ingesloten en kwamen om het leven.
Nachtclub 20e verdieping
: 23 slachtoffers werden hier gevonden, die naar boven gevlucht waren en de ladder naar het dak niet hadden kunnen vinden.
Ten gevolge van vallen of springen 2 mensen vielen tijdens de redding
met de helicopters.
38 mensen stierven direct bij het neerkomen na het springen uit verschillende verdiepingen (zowel op straat als op daken van naastgelegen gebouwen).
Na afloop 1 man sprong uit een raara van de lOe verdieping en overleed in het ziekenhuis aan zijn verwondingen. 1 man werd om 20.00 uur gevonden op de lOe verdieping. Hij stierf op 6 januari ten gevolge van ademhalingsmoeilijkheden.
Gewonden 60 personen moesten opgenomen worden in verband met brandwonden en gebroken ledematen.
- 11 -
Enige kanttekeningen
Het hoge aantal slachtoffers Dat er zoveel mensen omkwamen, kan geweten worden aan twee dingen: 1. Snelle verspreiding van de brand met de daarbij gepaard gaande rook en hete gassen. a. ten gevolge van de ontploffing was er reeds in het beginstadium van de brand een snelle ontwikkeling. b. de muur- en plafondbeklcding bestond uit uiterst brandbaar materiaal . c. snelle verspreiding van rook en hete lucht via het door het gehele gebouw. d. de muur met brandwerende stalen deuren tussen het hotel- en kantoorgedeelte liep maar tot het verlaagde plafond. 2. Snelle blokkering van het te geringe aantal vluchtwegen. a. het is onbegrijpelijk, dat in dit hotel slechts een trappenhuis aanwezig was, dat op de le - 4e verdieping open was en op de andere afgesloten was met paneekleuren. b. de deuren tussen het kantoor- en hotelgedeelte konden vanuit het hotel niet geopend worden, terwiji de trap in het kantoor op de eerste verdieping afgesloten was door een stalen deur. c. de deur naar het dak was op slot en de plaats van de vertikale ladder was bij praktisch niemand bekend.
Alarmering brandweer Ook hier verliep er vrij veel tijd tussen het ontstaan (en ontdekken) van de brand en de alarmering van de brandweer. Dit had voorkomen kunnen worden als er een goed detectiesysteem geweest was met een directe aansluiting met de brandweer.
4
/
TYRONE - USA
Pennsylvania House Hotel
Brand: zondag 16 januari 1972 12 doden - 31 gewonden materiele schade % 134.000 (hotel: % 60.000 belendingen -3 7^.000)
Bronverme1ding: De navolgende gegevens zijn geput uit het verslag van •''.in Fire Journal - mei 1972. A1ge i oene gegevens: Plattegrond
: zie figuren 1 en 2
Begane grond
: hal, bar, toiletten, opslagruimten, kapperszaak, woonkamer, keuken.
le verdieping
: hotelkamers, slaapkamers van eigenaar en gezin, toilet, badkamer, linnenkamer.
2e verdieping
: hotelkamers, toilet, badkamer, linnenkamer.
Lengte
: 24 meter.
Breedte
: 17 meter.
Bouwjaar
: 1898.
Tijdens het uitbreken van de brand bevonden zich in het gebouw 14 personen, waarvan 7 hotelgasten.
brandtrap
m ;
i
B
badkamer
T
toilet
L
linnenkamer
figuur 1: plattegrond le verdieping,
N
J
»-
keuken
ops] a g T
T
'1
begin van de brand
li chtschach
bar
U d >> fl
fl
ouw
ofcD a —
c o
>
to
-tJ
<3 3
r—l
ft
•--
u o >
*
il
11
•-*-
c o tD r*
ouw 1
o £
__£_.
T toilet
i >pslag
r=
i ipr
OJ
•^
hal
-capper
figuur 2: plattegrond begane grond.
Constractie van het gebouw: — • _ » .••••»
•• •. — — - ^ . . n
••
i
- -
iiei.i _u '.--"--. - . — • • • • . , - » » • Ii i • ...
Q..._—
Hoofddraagconstructie: Muren, balken en vioeren van hout. Afscheidngen: Binnenmuren:
Houten latten en pleisterwerk
Afwerking: rs Buitenmuren:
Voorzijde: metselwerk.
Binnenmuren:
Begane grond: houten beschot
Vioeren:
Tegels (materiaal onbekend) of linoleum.
Plafonds:
Houten latten en pleisterwerk.
Trappen: Binnen: 1 trap van de keuken naar de gang op de le verdieping (alleen voor prive gebruik). l o p e n trap van de hal (begane grond) naar de le verdieping. 1 open trap van de le naar de 2e verdieping. Buiten: 2 houten brandtrappen aan het einde van de gangen op de 2e verdieping aan de achterzijde van het gebouw naar hex platte dak. 2 houten brandtrappen van het platte dak naar de begane grond. Noodverlichting, alarmering en blusmiddelen: Over noodverlichting wordt niet gesproken. Geen automatisch detectiesysteem. Geen automatische sprinklerinstallatie. Over kleine blusmiddelen wordt niet gesproken.
- 4
\ e r slag va n cl e bra n d : '\£i 02.30 uur: Be eigenaar die een brandlucht rook (van isolatiemateiiaal) ging op onderzoek uit, maar kon de oorzaak niet ontdekken en ging daarna naar bed. 05.25 uur: Een man die aan dezelfde zijde van de straat woonde, zag, gereflecteerd in de ramen van een gebouw aan de overzijde, viammen afkomstig van het hotel. Terwiji hij op onderzoek uitging, vroeg hij zijn vrouw de brandweer te waarschuwen. Toen de brandweer arriveerde stond het gehele gebouw in brand. Door de hitte was men niet in staat bet gebouw binnen te dringen. De brandweer moest zich beperken tot het blussen van buitenaf en het behouden van de belendende percelen. Het duurde verschillende uren voor de brand onder controle was. Het hotel was volledig ingestort. Van het gebouw aan de noordzijde was het dak verbrand. Ook andere gebouwen in de omgeving hadden veel schade opgelopen.
Ontvluchting en redding: Een hotelgast die een kamer op de 2e verdieping aan de achterzijde had, werd wakker toen hij dacht dat er iemand op zijn deur klopte. Toen hij de deur opende, stond de gang stijf onder de rook. Hij deed de duer weer dicht en sprong uit het raam op het j)latte dak, waarna hij via een van de brandtrappen de begane grond bereikte. Een tweede hotelgast die een kamer op de le verdieping aan de achterzijde van het gebouw had, werk ook wakker en ontdekte dat de gang onder de rook stond. Hij stapte door het raam op het platte dak en bereikte via een van de brandtrappen de begane grond.
0
Slachtoffers: In het gebouw: le verdieping: 9 slachtoffers, waaronder de eigenaar met zijn vrouw en vijf kinderen. 2e verdieping: 3 slachtoffers. Hoewel het onderzoek bemoeilijkt werd, doordat hot gebouw ingestort was, bleek uit de vindplaats van de slachtoffers, dat de meesten waren gestorven voor zij hun kamer hadden kunnen verlaten. Gewonden: 31 brandweerlieden liepen verwondingen op.
- 6A
1"ni ge kan 11 ekeni ngen : Het ontstaan van de brand: De brand moet zijn ontstaan in een kamertje tussen de bar en de hal. (zie figuur 2 ) . In 1942 was het elektrische leidingstelsel aangelegd of vernieuwd. Verschillende elektrische circuits waren in de loop der jaren toegevoegd, waardoor wel de belasting, maar niet de grootte van de aansluiting toenam. De elektriciteitsmeter, de hoofdschakelaar en de zekeringkasten bevonden zich in de kleine kamer tussen de bar en de hal, die tevens als rommelkamer werd gebruikt. Een paar weken voor het uitbreken van de brand was een aantal stoppen doorgeslagen. Eel elektricien die de gehele bedrading zou controleren, werd weer weggestuurd door de eigenaar die zei dat hij het probleem opgelost had. Het enige wat hij gedaan had, was zwaardere stoppen gebruiken voor de hoofdzekering. Het onderzoek wees uit dat de brand ontstaan moet zijn door overbelasting van het gehele systeem. Het grote aantal slachtoffers: Als oorzaken van het grote aantal slachtoffers worden o.a. genoemd: a) open trappehuizen; b) de afwezigheid van brandwerende scheidingen; c) het ontbreken van detectieapparatuur.
SAO
PAULO
Andraus
•
-
BRAZILIE
Building
•
Brand: donderdag 24 februari 1972 16 doden - 375 gewonden materiele schade: 6 2.000.000
-Ei,-..
Bronve rm e1d in g: De navolgende gegevens zijn geput uit verslagen van de brand in Fire -Journal - juli 1972 (FJ) en Fire International nr. 36 - 1972 (Fl) De verslagen verschilden op verschillende punten. Tenzij anders vermeld zijn de gegevens van Fire Journal gebruikt, daar deze het meest betrouwbaar leken (meer gedetailleerd; in overeenstemming met tekeningen enz.).
Algemene gegevens: Situatie
zie f i guu r 1
Doorsnede
zie figuur 2
Plattegrond
zie figuur 3
Wa ren.hu is
kelder + begane grond + le - 6e verdiepin
Kantoor
7e - 26e verdieping
Leeg
27e - 30e verdieping
Hoogte
100 meter
Lengte
49 meter
Breedte
23 meter
Bouwjaar
1961
Tijdens het uitbreken van de brand bevonden zich in het gebouw de volgende aantallen personen (Fl): Warenhuis.
: + 300
Kantoor
: + 900.
_
o _ HEV.IHA.VEN i O
wQTtu // C / / Andraus euv«N / ,'£ 11 B u i l d i n-s
27 2fe
f
I n
S>
I
I
I
•
£
! r/ *
LcttNj
n
<~ <^ <~
«8 •28
i
*f
*
LEEG
'
v
2.7-3..
•
2S <2S\ 7.3 Z^ 21
\
-20
*3 IS
17 |6
Avenue Sao Joao
IS
l
FLATS
1o
4 . \_P. £.& VJ
•>%,
«5 8 7
Lirwi. K A. t>; " O R l i X
-«
Jo
N
5
-CZ
^____ ^—
3
&.-•
• » 7-i.S"
.
r_3L_
s^
S.
2
'
/ ? \s
——-
I—^ __> »— * ^ -—
1
/ ^
BRAND
IN
O M L i f ^ t N O E G e G5.0UVV e N
s
77////V
>
,<
..<
KF L O t K
figuur 1: situatie
?' >
j/
/ /
X = e.ECi!rJ YAW OE 8 K A N O
figuur 2: doorsnede
licht- en ventilatiekoker
figuur 3: plattegrond kantoorverdieoing
- 3Constructie van het gebouw:
Hoofddraagconstructie: Kolommen, balken en vioeren van gewapend beton.
Raamconstrue tie: 6 mm spiegelglas in stalen kozijnen over bijna de gehele verdiepingshoogte (borstwering: 35 c m ) .
Afwerking: Buitenmuren
: Ceramiektegels (5 mm d i k ) .
Vioeren
: Houten parketvloer ( 2 | cm d i k ) . Tapijt van een onbekend materiaal op verdieping 27 - 30.
Plafonds
: Fiber tegels (l3 mm) op een houtenraamwerk ( 2 x 3
cm)
bevestigd aan de vloerplaat behalve op verdieping 27 - 30, daar was een verlaagd plafond van gipstegels.
Af scheidingen: Warenhuis
: Houten sandwichpanelen tussen kantoren en opslagruimten.
Kantoor
: Onderverdeling door middel van 2-|- cm holle houten wanden in een aluminium frame met glaspartij aan de bovenzijde.
Trappen en liften:
Warenhuis: Trappen
: 1 gemetselde trap (centraal gelegen) van de kelder naar de 6e verdieping: 130 cm breed. 3 stalen trappen met houten treden: 1 van de kelder naar de begane grond; 1 van de begane grond naar de le verdieping; 1 van de 4e naar de 6e verdieping.
- 4 -
Alle trappenhuizen waren open. Op de begane grond waren 3 uitgangen naar de straat ieder 350 em breed. Liften
: 2 stuks van de begane grond naar de 4e verdieping.
Kantoor: Trappen
: 1 stenen wenteltrap van 100 cm breed (zie figuur 3) van de kelder tot de helihaven met een uitgang op de begane grond via dc 1 if thai. Scheiding tussen de 1 ifthai en het warenhuis van gewapend beton.
Trappenhuis
: halfsteensmuur met afwerklagen.
De deuren in het trappenhuis waren van hout, massief (38 mm) of hoi (35 mm) of van metaal (38 m m ) . Een aantal deuren had deurdrangers. Op vier verdiepingen waren er deuren van het warenhuis naar dit trappenhuis die op slot waren. 1 open trap van de 27e naar de 50e verdieping. 1 open spiraa ltrap' van 27e naar de 28e verdieping. Liften
: 2 van de begane grond naar de 7e - 14e verdieping. 3 van de begane grond naar de 15e - 27e verdieping. 1 van de 27e - 29e verdieping.
De liftdeuren waren op alle warenhuisverdiepingen afgesloten.
Ventilatie: 27e - 30e verdieping: elke verdieping had een afzonderlijk ventilatiesysteem, dat niet door de vioeren gevoerd was. De kokers bevonden zich tussen het verlaagde en het eigenlijke plafond. Overige verdiepingen van het kantoorgedeelte: raamventilatoren. Voor de rest werd ventilatie verkregen door ramen open te zetten: onder andere van de licht- en ventilatiekoker.
Doorvoeringen door de vioeren: Kantoor
: Twee doorvoeringen in de vloer van 20 x 23 cm voor telefoonkabels . Niet brandwerend afgesloten.
- 5Noodverlichting, alarmering en blusmiddelen: Geen noodverlichting; Geen verlichte UIT-bordjes; Geen brandmeldinrichting (drukknoppen bijvoorbeeld); Geen automatische detectie; Geen blussystemen. 2^-" stijgleiding met 2-|M koppelingen in het trappenhuis (kantoor). Slangenkasten met 1^-" slangen in het trappenhuis van de 5e - 29e verdieping. Watertank (inhoud ?) op de 30e verdieping. Elektrisch tank.
aangedreven pomp in de kelder voor het bijvuilen van de
6Verslag van de brand: 16.00 uur
: Brand ontdekt in een opslag van goederen (zie figuur 2 in de licht- en venti] atiekoker. Bij een poginir van het personeel het vuur te bestrijden werd een raam op de 4e verdieping geopend, waarna de brand overs J.oeg het gebouw in. Snelle verspreiding van het vuur langs het plafond. Overslag via het raam naar de 3e verdieping (zie figuuJ
2). Brandvoortplanting via de open trappen naar de 5e en 6e verdieping. Door het springen der ramen ontstond een uitslaande brand over yier verdiepingen. Door de stralingshitte van de viammen werden de brandbare plafondtegels en de houten afscheidingen op de boven gelegen verdiepingen in brand gestoken. Het vlamfront nam snel in grootte toe. 15 minuten na het uitslaan der viammen stond de gehele gevel in brand. 16.26 uur
: Bij aankomst van de brandweer (melding 16.20 uur) kwamen de viammen boven het gebouw uit. Het vlamfront was toen 40 meter breed, 100 meter hoog en 15 meter diep
de straat in.
Aan de westzijde had eveneens brandoverslag naar boven gelegen verdiepingen plaats gevonden. Drie gebouwen aan de overzijde van de Avenue Sao Joao stonden in brand. 20.00 uur
: Brand onder controle. De bovenste verdiepingen waren toen geheel uitgebrand. Het nablussen duurde de gehele nacht door.
Het is niet bekend waarom de brand pas 20 minuten na ontdekking gemeld is .
7Ontvluchting en redding: Na de mislukte poging om het vuur te blussen vluchtten de personeelsleden met de winkelbezoekers (onbekend is welke trappen wel en niet gebruikt werden door de mensen van de 4e, 5e en 6e verdieping). Naar alle waarschijnlijkheid
is
er een aantal mensen met de lift
naar beneden gekomen. FJ: Onbevestigd bericht dat sommige mensen met de lift ontsnapten. {Fl:
Iemand verklaarde dat hij niet meer met een
overvolle lift meekon, die naar beneden ging en die de begane grond bereikt heeft). Al zeer snel (tijd onbekend) begaf de (holle houten) deur van het trappenhuis op de 4e verdieping het en het enige trappenhuis voor het kantoor was onbruikbaar geworden. 500 (Fl: 600) mensen vluchtten naar het dak. Nadat 300 van hen de helihaven bereikt hadden sloot iemand de deur, omdat hij vreesde dat het te druk op het dak zou worden. Hierdoor werden 200 (Fl: 300) mensen in het traj>penhuis opgesloten.
De brandweer bracht na aankomst eerst de mensen in de overliggende (in brand geraakte) gebouwen in veiligheid. Tijdens deze reddingsactie werd door nieuw aangekomen brandweerpersoneel begonnen met de redding van de personen die opgesloten zaten in het Andrausgebouw. Vanaf het nabijgelegen kantoorgebouw (afstand +_ 7 meter) werden ladders gelegd naar de ramen van het trappenhuis op de 14e en 15e verdieping. In drie uur tijd werden langs deze weg ongeveer 100 personen in veiligheid gebracht. 0m 17.22 uur (Pi) landde de eerste helicopter op de helihaven en kon brandweerpersoneel met behulp van vrijwilligers verdere paniek voorkomen. Toen men de deur ontdekte en deze opende vond men nog 100 mensen waarvan verschillende min of meer ernstig gewond en sommige bevusteloos. 0m 17.30 uur steeg de eerste helicopter met geredden op. In totaal werden 11 helicopters ingezet en maximaal 8 op een bepaald ogenblik. In een vier uur durende operatie werden op die manier 350 mensen gered. 0m 20.00 uur was iedereen die zich in het trappenhuis had bevonden in veiligheid gebracht via de ladders of naar het dak gebracht. (Fl: om 21.30 uur bevonden zich nog 150 personen op het d a k ) . 50 mensen verlieten (tijd onbekend, maar in ieder geval na 20.00 uur) via het trappenhuis het gebouw.
*•<•»•-
- 8 -
Slachtoffers:
In het gebouw: 13e verdieping: 7 slachtoffers tezaraen in het westelijke gedeelte: waren waarschijnlijk ingesloten door het vuur dat buitenom gekomen was. 19e verdieping: 2 slachtoffers: omstandigheden onbekend.
Ten gevolge van vallen of springen voor de aankomst van de brandweer: 2 mannen vielen of sprongen van de helihaven. 1 meisje dat vanuit het trappenhuis op een naastliggend gebouw trachtte te springen (afstand _+ 7 meter). 1 persoon sprong met brandende kleding uit een raam van + 35 meter hoogte. 1 man viel toen hij langs een brandslang uit een raam van het trappenhuis wilde afdalen.
Tijdens redding door brandweer: 1 man stierf aan een hartaanval op een van de ladders die de brandweer had aangebracht tussen het Andrausgebouw en het nabij gelegen kantoorgebouw.
Na_afloop: 1 persoon stierf later ten gevolge van ademhalingsmoeilijkheden.
Gewonden: 375 personen werden in ziekenhuizen opgenomen voor rookvergiftiging, verwondingen en gebroken ledematen. Vele anderen werden bij een eerste hulppost behandeld.
- 9En i g e kanttekeningen: De snelle uitbreiding van de brand: Deze is waarschijnlijk een gevolg van de volgende feiten: 1. Geen brandmeldapparatuur in de opslagruimte. De brand moet al in een vergevorderd stadium geweest zijn, want toen het raam op de vierde verdieping geopend werd, kon de brand direct overslaan. 2. Gemakkelijk ontvlambare plafondtegels en een hoge vuurbelasting in het warenhuis. 3. Geen automatische blusinstallatie om het brandverloop in het warenhuis af te remmen of tegen te houden. 4. Open trappen in het warenhuis. 5. Geringe borstweringhoogte (35 cm) en daardoor grote glasoppervlakken en tevens gemakkelijk ontvlambare plafonds in de kantoorverdiepingen Het relatief kleine aantal slachtoffers: Ondanks het feit, dat de enige trap voor het kantoor na enkele minuten niet meer. te gebruiken was en de vluchtweg naar de begane grond voor 500 - 600 mensen afgesloten was, waren er slechts 16 slachtoffers te betreuren. De volgende redenen worden genoemd (Fl): 1. Het Andrausgebouw was een van de weinige gebouwen in de stad met een helihaven. Hierdoor werden 600 (FJ: 350) personen gered. 2. Er waren in zeer korte tijd veel helicopters beschikbaar om de mensen af te voeren. 3. Het snelle en doelmatige optreden van de brandweer. Onder andere 100 mensen werden via ladders naar een nabijgelegen kantoorgebouw in veiligheid gebracht (FJ). 4. De bovenste verdiepingen waren leeg en de firma die ze zou betrekken, had reeds preventieve maatregelen genomen (onder andere onbrandbare plafonds, brandwerende deuren). Hierdoor werd de brand in het bovenste gedeelte van het gebouw (in het bijzonder in het trappenhuis) 2 a 3 uur vertraagd.
ROSECRANS - USA
Fair Hills Boarding Home
Brand: dinsdag 4 april 1972 10 doden - 2 gewonden materiele schade
?
b
Br o i:\ e rme J di ng : De n a v o l g e n d e gegevens zijn geput nil hei v e r s l a g v a n de brand in Fire - Journal - September 1 9 7 2 . Algemene gegevens: P l a t t e g&rj o n d
: zie figuur 1 en 2
Kelder
: wasserij, werkplaats
Begane grond
: eetkamer met TV-hoek, keuken, slaapkamers, badkamers
le verdieping
: opslagruimte, slaapkamers, badkamers
Vliering
: opslagruimte
Lengte
: 19 meter
Breedte
: 13 meter
Bouwjaar
: 1895 (als boerenwoning)
Verandering bestemming
: 19^7 verpleeginrichting 1967 pension voor bejaarden (verandering in verband met de wetgeving)
Tijdens het uitbreken van de brand bevonden zich in het gebouw 12 personen. Op de figuren 1 en 2 is de kamer- en bedindeling aangegeven. Dit wil niet zeggen dat iedereen zich op de aangegeven plaats bevond tijdens het uitbreken van de brand. Een bewoner (M) was niet aanwezig tijdens de nacht van de brand.
_ 9 _
kamer
kamer
J
*^*3 begin van de brand
5
E
K
kamer 3 badkamer
eetkauier keuken
TTJJE AV
kamer 2 H
\
badkamer
<5
N
B figuur 1: plattegrond begane grond
opslagruimte brandtrap
|j|||!ll|||L| III Iii
•
kamer 9
•
kamer 8 G opslag kamer 6
kamer 10
verandadak badkamer
Ml i 'XL; illilli;;;.!
brandtrap
figuur 2: plattegrond le verdieping
Constructie van liet gebouju-; Hoofddraagconstructie: Muren van metselwerk. Balken en vioeren van hout. Afscheidingen: Binnenmuren
Pleisterwerk en houten betengeling op houten stijlen.
Deuren
Houten paneeldeur bij de trappehuizen (alleen bij de kelder- en vlieringtrap).
Afwerking: Muren
Eetkamer: houten betimmering (l meter hoog) Overig: geschilderd pleisterwerk.
Vioeren
Materiaal vloerbedekking onbekend (wordt niet genoemd)
Plafonds
Eetkamer: fibertegels. Overige plafonds: geschilderd pleisterwerk.
Trappen: Houten trappen:
van de kelder naar de begane grond; van de begane grond naar de le verdieping; van de le verdieping naar de vliering.
Alleen houten paneeldeuren op de begane grond voor de keldertrap en op de le verdieping voor de vlieringtrap. 2 stalen brandtrappen aan weerszijden van het gebouw. Te bereiken vanaf de le verdieping via de gang en via kamer 10. Noodverlichting, alarmering en blusmiddelen: UIT-bordjes boven alle buitendeuren (6 stuks). De deuren draaiden tegen •
#
de richting van de vluchtweg. Over verdere noodverlichting wordt niet gesx^roken. Geen automatische detectieapparatuur. Het alarmsysteem dat niet doorverbonden was- met de brandweer bestond uit 4 drukknoppen: begane grond: in de eetkamer en in de gang; le verdieping: bij de buitendeuren. 2 alarmschellen. Koolzuursneeuw- en natblussers waren door het gehele gebouw aanwezig. Geen automatische sprinklerinstallatie.
- h Vers1 ag van de brand: De brand is ontstaan in een gestoffeerde stoel in de Zuid-West-hoek van de eetkamer. 23.15 uur:
Bewoner L - die nog niet in bed lag - hoorde in zijn kamer een lawaai op de begane grond. Toen hij de trap afdaalde hoorde hij een bewoonster ( H ) om hulp roexien; een stoel in de eetkamer stond in brand. Bewoner I die met de leiding belast was gedurende de nacht moet ook in de kamer aanwezig geweest zijn, maar daar wordt verder niet over gesproken. De vrouw ging naar de keuken om de brandweer te bellen (dit is nooit gebeurd). Bewoner L met zijn kamergenoot (C) probeerden het vuur te blussen met water (uit de keukenkraan; niet met een natblusser). Dit lukte niet en ook de plastic gordijnen vatten vlam. Bewoner L moest de kamer uit toen de rook te erg werd en hij riep de anderen (C, H en i) om hem te volgen. Hij ging de trap op, deed een poging de andere bewoners op de verdieping te waarschuwen en wist
A
zwaar gehinderd door de rook en de duisternis de buitendeur te openen en via de brandtrap te vluchten. Hij rende naar de dichtstbijzijnde woning voor hulp. De bewoonster daarvan beide de brandweer en ging samen met L naar het tehuis om de anderen te waarschuwen. 23.35 uur:
Alarmering van de brandweer van Denmark (afstand 6 k m ) . De bewoonster ging weer naar huis en beide het plaatselijke cafe op voor hulp. Mensen in het cafe belden de brandweer van Meribel.
0
4k
23.43 uur:
Alarmering van de brandweer van Meribel (afstand 5 kin).
23.48 uur:
Aankomst van de brandweer van Meribel. Bij aankomst woedde de brand voornaemlijk in de eetkamer. De brand was snel geblust. Even later arriveerde de brandweer van Denmark die meehielp bij het opsporen van de slachtoffers.
- 0 -
On tv 1 u c h t i ng e n re fid i n g : B e w o n e r L w a s de enige die op eigen kracht, h e t gebouw verlaten h< _ Bewoonster K k o n niet v e r t e l l e n h o e ze ontvlucht w a s . Zij had de alarmschel gehoord en haar kamer ( 4 ) v e r l a t e n . Zij bereikte k a m e r 3 en dacht dat iemand haar daar v a n d a a n gedragen h a d . B e w o o n s t e r J leefde n o g toen z i j u i t h e t gebouw gehaald werd. Slachtoffers: In h e t gebouw: Bewoner
geslacht geslacht
leeftijd leeftijd
C o - g e h a l t e in
vindplaats
h e t bloed
man vrouw
A
man
B C
vrouw man
78
44$
onbekend
72
46$ 26$
bed keuken
man vrouw
--
33$
onbekend
84
40$
mogelijk in een stoel in kamer 5
man
80
55$
nabij de deur naar de noordelijke brandtrap
69 72
.47$
onbekend
H
man vrouw
32$
keuken
I
man man
74 74
50"
keuken
D E
G
78
88 88
De doodsoorzaak was in alle gevallen CO-vergiftiging. Na afloop: Bewoonster J (75 jaar) stierf oj> 5 april in het ziekenhuis, tengevolge van CO-vergiftiging. •
#
Gewonden: Bewoonster K werd in kritieke toestand in het ziekenhuis opgenomen. Bewoner L had 2e-graads brandwonden aan de rechterhand en zijn haren waren geschroeid.
- 6 \
Eni ge kant teke n i u gen: Het grote aantal slachtoffers: In het verslag in Fire Journal worden de volgende redenen gegeven voor het grote aantal slachtoffers bij deze brand. 1) Er was geen bewaking aanwezig. 's-Nachts had een 74-jarige inwoner (l) de verantwoordelijkheid voor de gang van zaken. 2) Een grote hoeveelheid brandbaar materiaal in de eetkamer. 3) De meeste deuren stonden open. De deur van de eetkamer naar de hal was open. De meeste deuren van de slaapkamers waren open. 4) De onbekendheid met het gebruik van de kleine blusmiddelen. 5) Het ontbreken van een automatische sprinklerinstallatie. In de staat Wisconsin zijn automatische s})rinklerinstal lati es wettelijk voorgeschreven in verpleeginrichtingen. Brandvei1igheidsvoorzieningen en vergunningen: Omdat niet aan de eisen - onder andere het aanleggen van een automatische sprinklerinstallatie en het aanbrengen van brandwerende afscheidingen 0
voldaan kon worden, gesteld in de voorschriften voor verpleeginrichtingen van de Wisconsin Administration Code werd het tehuis in 1967 veranderd van een verpleeginrichting in een pension voor bejaarden. Pensions hebben geen vergunning van de staat nodig, tenzij er meer dan 2 niet verwante personen verblijven die medische verzorging behoeven. In dat geval is het weer een verpleeginrichting geworden. Het tehuis werd op 23 maart 1972 gecontroleerd. Volgens het inspectierapport waren er 5 personen (B, D en j) die medische verzorging behoefden, Op 4 april ontving de beheerder een brief waarin stond dat binnen
0
^B
15 dagen de bewoners B, D en J overgebracht dienden te worden naar een verpleegtehuis dat wel een vergunning had. 's-Avonds brak de brand uit.
V*^
W^v
AM&Sfaf*./ - W f*^^
""^f v
