jaargang 10 • nr 30 • september 2012 • Periodiciteit: 4 maal per jaar
Hét vaktijdschrift voor de maïsteler
Het gele goud ! Maak van maïs goedkoper krachtvoer Schep Holsteins pakt maïsteelt grondig aan
september 2012
| 1
“KWS en ik. Dat belooft een goede opbrengst.” Wie zich hoogwaardig zaaizaad gunt, investeert in de geruststellende zekerheid van een goede en geslaagde opbrengst. Met zaaizaad van KWS, dé specialist voor suikerbieten en maïs, kiest u voor een top-rendement. Dat vertrouwen hebben telers al meer dan 150 jaar. Voor telers is de oranje zak de kleur voor succes. Lees meer over KWS op: 2 |
www.kwsbenelux.com september 2012
Voorwoord
Inhoud
Zetmeel of euro’s?
Het areaal maïs in Europa is licht gedaald, er staat druk op de markt van maïszaad; en de data en locaties van de verschillende maïsdemo’s.
4
Nieuws
Het is alweer een jaar met uitersten. De aardappelen zijn niet eens weg te geven, de granen en maïsgranen worden onbetaalbaar en de soja peperduur. Daarbij raakt het saldo van melk en vlees de bodem. Wie kan er de touwtjes nog aan elkaar knopen? Wat de maïs zal brengen is niet te voorspellen. De zaai was -ondanks een vroeg voorjaar- laat, met de vele regen is de stand van de percelen heel divers en bladvlekkenziekte ligt ook dit jaar op de loer. Een record maïsjaar zal het niet meer worden. In het westen is het om te huilen. Maar ook in het oosten zullen we de korrelopbrengst van de maïs, en dus zetmeel, moeten missen. Wilt u toch uw melkproductie of groei halen, dan zal u dat zetmeel moeten aankopen en dat zal dit jaar heel veel euro’s kosten. Degenen die beweren dat zetmeel niet belangrijk is, zullen met hun neus op de feiten gedrukt worden. Of u heeft het maïszetmeel van eigen land, of u koopt het peperduur, anders heeft u geen melk-/ vleesproductie. Datzelfde weerbeeld speelt ook mee bij de zaadproducties van maïs voor het gebruik van volgend jaar. De zaadhuizen staan wereldwijd voor een groot pro bleem. Het kurkdroge en hete zuidoosten van Europa en de grote droogte in de Mid West van de USA veroorzaken grote vraag naar reparatie winter producties op het zuidelijk halfrond. We bereiken de limieten van de productiemogelijkheden, waarbij de kosten de pan uitrijzen.
Hoofdartikel
“De Maïsteler” is een uitgave van Gil Claes Producties. Er wordt geen verantwoording genomen voor de consequenties van gevolgtrekkingen van de lezer uit de inhoud van dit blad.
Oplage: Editie België 12.650 ex. Editie Nederland 19.850 ex. Uitgeverij / advertenties Gil Claes Producties Brigitte Weyts Gerheiden 87 2250 Olen - België tel 0032 (0)14 27 94 91 e-mail
[email protected]
6
Beeldverhaal Met het dorsen van de korrels is maïs bijzonder geschikt als krachtvoervervanger. Een goede
10
Resultaten Wanneer
u een demoveld bezoekt, is het handig om de cijfers van de proefvelden erbij te hebben voor een betere beoordeling van de verschillende rassen.
12
Interview De maïspercelen in Nederland en België variëren enorm. Paul Deckers en Frank Schepens lichten oorzaak
13
Bedrijf in de kijker Bij Schep Holsteins krijgen de hoogproductieve koeien 55% maïs in het rantsoen.
16
overweging bij duur krachtvoer is om CCM, MKS of geplette maïs te maken.
en gevolg toe.
De medewerkers zorgen door goed management van zaaien, oogsten en voeren voor prachtige resultaten.
Na de maïs is het weer tijd voor een groenbemester. Niet alleen wettelijk, maar ook
Hopelijk heeft u een goed oogstseizoen met veel maïs en zetmeel!
Colofon
2012 is een lastig maïsjaar.
Een terugblik van de afgelopen maanden en natuurlijk vooruitkijken hoe u het maximale rendement uit uw maïs kunt halen.
18
teelttechnisch is een vanggewas aan te raden om zo het organische stofgehalte van de grond op peil te houden.
Redactiesecretariaat Alice Booij tel 0031 (0)6 532 564 56 e-mail
[email protected] Afgifte kantoor: België Hasselt Nederland Sittard Redactie en fotografie: Alice Booij
“De Maïsteler” wordt gratis op naam verstuurd aan alle telers met meer dan 5 ha maïs en de loonwerkers in Nederland en Vlaanderen. Overige abonnementen t egen betaling van € 10,op rek.nr. 413-2142071-77,
van Gil Claes Producties, met duidelijke vermelding: abonnement De Maïsteler. Gelieve bij onjuiste adressering of bij verhuizing ons hiervan per post, of per fax of e-mail op de hoogte te brengen.
september 2012
| 3
Nieuws
2% minder maïs in de BENELUX In Nederland staat er dit jaar 246.000 ha maïs tegenover 251.000 verleden jaar. In België is dat 240.000 dit jaar in vergelijking met 245.000 ha verleden jaar. Kortom 10.000 ha minder op bijna 500.000 ha. Dit komt overeen met 2% daling. Er is een kleine daling in het maïs areaal maar wel grote verschuiving in rassen. Rassen die verleden jaar op grote schaal bladvlekkenziekte hebben gehad (ofwel Kabatiella of Helminthosporium) zijn dit jaar aan de kant gezet. Volgens marktonderzoek van Kleffmann is het ras LG 30.218 (verleden jaar het grootste ras van Nederland) daarom met meer dan 40.000 zakken gedaald. Het ras Ricardinio is volgens Kleffmann verder gegroeid naar meer dan 60.000 zakken, volgens de kweker KWS is het met +/-87.000 eenheden het grootste ras van de BENELUX. Torres is met 57.000 nog altijd een van de grootste rassen. Ronaldinio verloor in Nederland wat terrein maar is met 57.000 zakken nog altijd een van de stabiele meest gezaaide rassen, en nog altijd het meest gezaaide maïsras in Europa. Millesim presenteerde zich als sterke nieuwkomer en volgens de kweker werden er in de BENELUX voor het eerste jaar reeds ongeveer 30.000 eenheden verkocht. KWS is met een omzet van bijna 340.000 eenheden overtuigend marktleider in de BENELUX met een marktaandeel van ongeveer 36%.
Agenda KWS Benelux is het komend najaar met een stand aanwezig op de volgende beurzen/evenementen om u te informeren over de nieuwste rassen: Nederland Agro Techniek Holland 2012 5 t/m 8 September 2012, 10.00 – 18.00u, Walibi terrein, Biddinghuizen, www.agrotechniekholland.nl
Agrarische Schouw Joure 27 September 2012, park Heremastate, Joure, www.agrarischeschouw.nl
Gras- en maïsmanifestatie 2012 6 September 2012, 9.00 – 17.00u, Vredeweg 1, Vredepeel, www.maïsmanifestatie.nl
Agrarische Dagen Someren 15 t/m 16 september 2012, Smulderslaan, Someren, www.agrarischedagensomeren.nl
Beurs Landbouw Intensieve Veehouderij 23 t/m 25 oktober 2012, 13.00 – 22.00u, Evenemententenhal Hardenberg, www.evenementenhal.nl
Rundvee Vakdagen 30 oktober t/m 1 November 2012, 13.00 – 22.00u, Evenementenhal Hardenberg, www.evenementenhal.nl
Rundvee & Akkerbouwvakdagen 20 t/m 22 november 2012, 13.00 – 22.00u, Evenementenhal Gorinchem, www.evenementenhal.nl
Mechanisatie Businessdagen Noord 27 t/m 29 november 2012, 10.00 – 18.00u, Evenementenhal Hardenberg, www.evenementenhal.nl
Agri & Mechanisatie Businessdagen Zuid 4 t/m 6 december 2012, 10.00 – 18.00u, Evenementenhal Venray, www.evenementenhal.nl
België Interpom 25 t/m 27 november 2012, 10.00 – 18.00u, Kortrijk Xpo, www.interpom.be
september 2012
Agriflanders 10 t/m 13 januari 2013, 9.00 – 18.00u, Flanders Expo, Maaltekouter, Sint Denijs Westrum, www.agriflanders.be
Schaarste maïszaad De krappe oogst van maïs heeft ook invloed op de productie van maïszaad voor het komende seizoen. Het lijkt erop dat het zaad voor het seizoen 2013 schaars en duurder zal worden. Het grillige weerbeeld en de matige oogst hebben ook hun invloed op de productie van zaad van maïs en granen. Afgelopen winter was er de droogte in Zuid-Amerika, in Middenen Oost-Europa was er strenge vorst, momenteel is er grote hitte in het oosten en zuidoosten van Europa en de grote droogte in de Verenigde Staten. Er dreigt een schaarste aan granen en maïs en ook eiwitgewassen zoals soja. Dit heeft niet alleen
4 |
Noteer de data alvast in uw agenda. U bent van harte welkom op onze stand!
gevolgen voor het komende winterseizoen, maar ook voor het nieuwe jaar. De productie van zaaizaad en pootgoed ondervindt dezelfde problemen. Soms zijn er voorraden die tijdelijke tekorten kunnen opvangen. Maar ook die raken op, ondermeer door dubbelzaaien en door droogte afgeschreven hectares. Er zal dit jaar veel reparatieproductie opgezet worden. Maar ook daar bereiken we de limieten van beschikbare oppervlakte, met als gevolg opgedreven prijzen. En de vraag is of de producties deze winter wel zullen lukken. Het zaad zal alleszins nodig zijn om het volgende seizoen op alle normale plaatsen weer maïs te hebben.
Demo dorsen van maïs KWS Benelux organiseert op dinsdag 25 september in Neede een demo dorsen van maïs en verwerken tot CCM en geplette maïs.
Als gevolg van de hoge krachtvoerprijzen en de gemiddeld ruime ruwvoerpositie met graskuil op de bedrijven staat de teelt van krachtvoervervangers op het eigen bedrijf terecht sterk in de belangstelling. Naast de toelichting op de tentoongestelde KWS-maïsrassen wordt in samenwerking met de loonbedrijven Westerveld uit Breedenbroek en Mateman uit Eibergen tijdens de demonstratie maïs gedorst, gemalen tot CCM en geplet. Daarnaast wordt de opslag van CCM en geplette maïs in plastic slurven gedemonstreerd. De locatie van de demo is Spilbroek, Neede, dinsdag 25 september, start om 13.30 uur.
KWS euromunten gaan digitaal KWS stapt op 31 december 2012 definitief over op het digitale spaarpuntensysteem. Vanaf die datum kunnen de KWS euromunten niet meer gebruikt of ingeruild worden en zal KWS dus enkel het digitale spaarsysteem hanteren. Indien u nog beschikt over KWS euromunten, dan moeten deze voor 31 december 2012 teruggestuurd worden naar: KWS Benelux BV, Postbus 137, 4870 AC Etten Leur onder vermelding van adresgegevens en e-mail. De KWS euromunten worden dan omgezet naar digitale KWS spaarpunten. Voor meer informatie: maï
[email protected]
KWS Maïs DEMODAGEN 2012
Bezoek de KWS MAÏS DEMODAGEN 2012! Op 34 verschillende locaties in Nederland en België organiseert KWS maïsdemo’s. Het thema voor de demodagen is: ‘MAÏS…alléén van de korrels wordt melk en vlees geproduceerd’. Dit als antwoord op de actuele ontwikkelingen op het (melk)veehouderijbedrijf, zoals de kosten voor aankoop van voer en de ruwvoerpositie. Op de demodagen wordt u ontvangen door de regionale KWS-medewerker om samen met u van gedachten te wisselen over de jongste ontwikkelingen in de maïsteelt. De nieuwste maïsrassen worden uiteraard gepresenteerd en er wordt ingegaan op het bepalen van het juiste oogstmoment. Tevens kunt u gebruik maken van de vroegbestelcondities bij aankoop van KWS-maïszaad die gelden tijdens de demodagen.
Noord-Nederland 13-sep Bijdeleijwei 155 Hoornsterzwaag 13.00 - 16.30u 18-sep Hoofdstraat 199 Beerta 13.30 - 16.30u 20-sep Binnendijk 57 Ryptstjerk 13.30 - 16.30u 21-sep De Valckelaan Scharmer 13.30 - 16.30u 21-sep Pieperweg Genemuiden 13.30 - 16.30u 24-sep De Steegde Spier 13.30 - 16.30u 25-sep Middenweg 105 Bantega 13.30 - 16.30u 02-okt Lakeweg 10 IJsselham 13.30 - 16.30u Midden-Nederland Denekamperstraat 36 12-sep Beuningen 13.30 - 16.30u 13-sep Vilstersestraat 28 Lemelerveld 10.00 - 12.30u 13-sep Heideweversweg 28 Hengelo (gld) 13.30 - 16.30u 14-sep Groeneweg/Borculoseweg Eibergen 13.30 - 16.30u 17-sep Deldensestraat/Oude Haaksbergerweg Hengevelde 13.30 - 16.30u 18-sep Zenderseweg Albergen 13.30 - 16.30u 18-sep Balkerweg Witharen 13.30 - 16.30u 18-sep Oude IJsselweg Gendringen 13.30 - 16.30u 19-sep Prov. weg Rijssen-Nijverdal Zuna 13.30 - 16.30u 19-sep Hofmaatweg Gelselaar 13.30 - 16.30u 19-sep Meervelderweg Uddel 20.00 - 22.00u 19-sep Volenbekerweg Putten 13.30 - 16.30u 25-sep Spilbroek Neede 13.30 - 16.30u
Zuid-Nederland 10-sep Ruitens/Heistraat Oosteind 13.30 - 16.30u 12-sep Domineepad 7 Hoogeloon 13.30 - 16.30u 13-sep Beatrixweg West België Ooijen 13.30 - 16.30u 01-okt Oudenaardeweg 18-sep Voorteindseweg 9 Maarkedal 13.30 - 16.30u Middelbeers 13.30 - 16.30u 02-okt Ninoofsesteenweg 19-sep Kloosterdreef 8 Gooik 13.30 - 16.30u Aarle-Rixtel 13.30 - 16.30u 03-okt Baarstraat 20-sep Tuinbouwweg Sint Pauwels 13.30 - 16.30u Made 13.30 - 16.30u 07-okt Hulstbaan 266 21-sep Ruitersbaan 61 Sinaaï 10.00 - 17.00u Roosteren 13.30 - 16.30u 08-okt Linthoutstraat 21-sep Sterrenbosweg Merchtem 13.30 - 16.30u Neer 13.30 - 16.30u
september 2012
| 5
Hoofdartikel
De maïsteelt in 2012 wordt gedomineerd door overvloedige regenval
Overgeleverd aan moeder natuur Het weer bepaalt het succes van de maïsteelt. 2012 is geen ideaal groeiseizoen. Overvloedige regen betekende laat inzaaien, tot wel 4 weken later. Bovendien laat de natte grond weer eens duidelijk zien hoe belangrijk een goede bodemstructuur en ontwatering zijn. Het zal u niet ontgaan zijn, de zomer van 2012 is in de verste verte niet een gemiddelde zomer. Bij de teelt van landbouwgewassen en daarmee ook van maïs hebben ongewone weersomstandigheden zeer grote invloed op het verloop van die teelt en zijn daarmee bepalend voor het succes ervan.
Het weer bepaalt Dit voorjaar begon op veel plaatsen het groeiseizoen al met een valse start. Door een overvloed aan regen heeft men later dan normaal gezaaid. Met als gevolg: al vanaf het begin een achterstand in groeidagen.
Gemiddeld genomen kunnen we stellen dat als gevolg van de vele neerslag in april, met name in de Nederlandse provincie Brabant, in West-België en in Henegouwen, er tot 4 weken later is gezaaid dan in ‘normale’ jaren. Het gevolg van dit alles is dat er voor deze percelen minder groeidagen beschikbaar zijn en het onzeker is of de maïs in een voldoende rijp stadium geoogst kan worden. Daarnaast heeft de aanhoudende regen in juni en juli ervoor gezorgd dat verschillen in grondsoort, grondbewerking en beschadiging van structuur een zekere ‘bontheid’ in het maïsgewas veroorzaakt hebben als gevolg van zuurstofgebrek. Dit toont eens te meer aan hoe belangrijk het is om zuinig te zijn op een goede bodemstructuur, zorg te dragen voor een goede ontwatering en hoe cruciaal een goede grondbewerking is in jaren zoals deze.
Maïs wisselend Het beeld met betrekking tot de stand van de maïs is daarom ook zeer wisselend. Die percelen die onder acceptabele condities en ‘op tijd’ (tussen 20 april en 5 mei) gezaaid zijn, zullen naar verwachting een goede opbrengst opleveren als gevolg van een tijdige en actieve vulling van de korrel met zetmeel. Zo is er met name in Oost-Nederland en delen van België ook heel goede maïs te vinden. Als deze maïs als silomaïs geoogst wordt, kan dit normaal gesproken voor 15 oktober plaats vinden. Voor korrelmaïs zal met hogere vochtgehaltes rekening gehouden moeten worden. Voor de later gezaaide en laaggelegen (natte) percelen is, mede ook als gevolg van de slechte zomermaanden, een normale afrijping
6 |
september 2012
sterke reductie in kolfvorming en niet meer te verwachten en is soms Restplantgezondheid dus zetmeelvorming tot wel 50% zelfs sprake van een zorgwekkende enorm belangrijk! kan optreden. Het gevolg is een situatie. De ervaring leert dat zaai De restplant zegt, in tegenstelmaïskuil met zetmeelgehaltes van na 1 juni zelden tot voldoende hoge ling tot de korrel, niets over het minder dan 300 g/kg ds. Bij een ds-gehaltes leidt en bijgevolg de juiste oogsttijdstip, maar zorgt voor latere aantasting is verdorring van ds-opbrengst en kwaliteit tegenbedrijfszekerheid. De plant moet H Huijing, Foto’s KM screeningveld Spier 2011. de restplant aan de orde, met hoge vallen. bestand zijn tegen (bladvlekken) ds-gehaltes totale plant (zelfs boven ziekten en legering. Sommige de 40%), waarbij goed aanrijden telers zullen zich maar al te goed een probleem wordt en de kans op de beelden van vorig jaar herinbroei tijdens de voerperiode sterk neren waarbij het maïsgewas werd aanwezig is. Goede teeltmaatreaangetast door één of meerdere gelen zoals het zorgvuldig ondertypen bladvlekken. Er zijn een 3-tal H Huijing, Foto’s KM screeningveld Spier 2011. soorten bladvlekken die op vrij grote werken van gewasresten, in combischaal kunnen voorkomen, te weten: natie met de juiste keuze voor een
Ricardinio
Goede ontwatering en goede grondbewerking cruciaal dit jaar
De laat gezaaide maïs zal meer gewaslengte vertonen met meer bladmassa, als reactie op de na 21 juni weer afnemende daglengte. Daarnaast zullen de planten kleinere, minder gevulde kolven hebben omdat er sprake is van een verlate bloei die te verwachten is rond eind augustus. De korrelzetting en kolfvorming zullen dan later van start gaan, waardoor er niet veel tijd overblijft om de korrel met zetmeel gevuld te krijgen. Als de temperatuur overdag niet hoger meer is dan 10 -12 graden (meestal rond 15 oktober), is het beter om het gewas Foto:maar 16 te september 2011 oogsten. De productie in het gewas staat dan stil. Een bijzonder goede maand september kan iets van de achterstand als gevolg van de late zaai goedmaken, maar niet alles. Is de droge stof van de totale plant bij de oogst te laag, overweeg Foto: 16 dan om hoger te hakselen. Het aandeel restplant neemt dan af, ten gunste van het kolfaandeel, waardoor het totale ds-gehalte hoger komt te liggen.
Het ene ras heeft een hogere tolerantiewaarde…
voor bladvlekkenziekte dan het andere ras
Kabatiëlla (eye spot), Helminthosporium Tursicum en Carbonum. Als gevolg van de omstandigheden lijkt het erop dat dit scenario zich dit jaar zal herhalen. In sommige gebieden is er sprake van ‘gestresste’ september 2011 maïs, o.m. als gevolg van de sterk wisselvallige weersomstandigheden. Juist deze maïs is gevoelig voor bladvlekkenziekten. Vroege aantasting (in augustus) kan betekenen dat er een
ras waarvan een hogere tolerantiewaarde voor bladvlekken door ervaring bewezen is, gecombineerd met een vroege afrijping in de korrel, zijn enorm belangrijk. Is er dan toch sprake26 vanseptember een met bladvlekken Foto: 2011. aangetast perceel maïs, wel met een voldoende afgerijpte korrel, maar met volledig verdorde bladeren, dan is het beter om de maïs als korrelmaïs te oogsten en te pletten.
Foto: 26 september 2011.
LG
Foto: 13 oktober 2011.
september 2012
| 7
Foto
Hoofdartikel
deegrijp 50%
zetmeel (vast)
harddeegrijp 55%
volledig rijp 60%
melklijn
melk (vloeibaar)
Veel neerslag in Zuiden Midden-Nederland Met name het zuiden en het midden van Nederland hebben in voorjaar en zomer veel regen te verwerken gekregen, zo blijkt uit bijgevoegde kaart van het KNMI. Hierbij is het doorlopend potentieel neerslagoverschot (in millimeters) aangegeven. Dit verkrijgt men door het verschil te berekenen tussen de hoeveelheid gevallen neerslag en de berekende referentiegewasverdamping. Dit verschil wordt dagelijks bij elkaar opgeteld in de periode van 1 april tot en met 30 september. Een negatief getal geeft een tekort aan, een positief getal een overschot.
Bron : KNMI
Ook veel regen in België Ook België heeft dit jaar te maken gehad met veel neerslag, zo is te zien in de grafiek (Bron: KMI). Met name in april, juni en (de nog niet vermelde maand) juli is er veel meer neerslag gevallen dan in andere jaren. In de grafiek geven de blauwe balkjes de extreemste neerslag per maand (x-as) aan vanaf 1833. De rode lijn is het gemiddelde en zo is duidelijk dat 2012 een extreem jaar is. Bron: Royal Meteorological Institute of Belgium
8 |
september 2012
Bepaal het juiste oogsttijdstip van silomaïs Het bepalen van het juiste oogstmoment is één van de belangrijkste momenten bij de teelt van maïs. Het bepaalt namelijk de maximale drogestofopbrengst én de optimale energiedichtheid van silomaïs. Voor de bepaling van het juiste oogstmoment is het belangrijk de rijpheid van de korrel te beoordelen. Loop hiervoor een aantal meters het maïsperceel in en pluk willekeurig een aantal kolven. Breek vervolgens de kolven doormidden en snijd een aantal korrels overlangs door. Op basis van de zogenaamde ‘melklijn’ in de korrel kan het drogestofpercentage van de korrel geschat worden (zie illustraties). Het drogestofpercentage van de korrel zegt niet alles over het drogestofpercentage van de totale plant. Dit is mede afhankelijk van de verhouding kolf/restplant. Hoe hoger het aandeel kolf (bij korte, gedrongen gewassen), hoe droger de maïs. Hoe minder
‘stay-green’ het ras, des te sneller schiet het drogestofpercentage omhoog bij afrijping. Om de optimale zetmeelopbrengst te behalen, is het voor de teler van groot belang om te wachten met oogsten tot de korrel het volledig rijpe stadium heeft bereikt. Uitgedrukt in geld betekent dit per hectare 300 – 350 euro meer, wanneer geoogst wordt in het volledig rijpe stadium, ten opzichte van het deegrijpe stadium. Dit betekent dat er kwalitatief hoogwaardiger ruwvoer wordt gewonnen, waardoor er meer bespaard kan worden op de aankoop van duur krachtvoer. Het gemiddelde drogestofpercentage van de totale plant ligt bij een goede silomaïsopbrengst, wanneer geoogst wordt in het volledig rijpe stadium, rond 35%. Bij dit drogestofpercentage blijven perssapverliezen achterwege en is de kans op broei tijdens de uitkuilperiode klein.
Alléén van de korrels produceren koeien melk en vlees!
KWS-Maïs: 10 tot 20% méér korrelopbrengst/ha
Deze rassen besparen je tonnen krachtvoer! Lapriora, Coryphee, Lapromessa, Ricardinio, Amball, Millesim, Ronaldinio, Torres, Amagrano, Ambrosini, Grosso, Sebasto, Colisee ...
Voor meer informatie: Tel. B +32-(0)3-449 02 20 Tel. NL +31-(0)76 50 23 517 www.kwsbenelux.com september 2012
| 9
Beeldverhaal
Met hoger hakselen, CCM of MKS naar meer voederwaarde en organische stof
Maïs als krachtvoervervanger Met een krapte op de grondstoffenmarkt, de hoge prijzen voor krachtvoer en een ruime ruwvoerpositie is het te overwegen maïs als krachtvoer van het land te halen. In dit artikel verschillende manieren om de energieconcentratie van het rantsoen te verhogen en de voerkosten in de hand te houden.
Hoger hakselen van silomaïs Een eenvoudige manier om een hogere energieconcentratie te krijgen, is de maïs hakselen op een hogere stoppellengte. Gebaseerd op proeven en ervaringen uit de praktijk neemt het zetmeelgehalte met ongeveer 15 gram per kg ds toe bij 10 cm hoger hakselen. Dus wanneer u van 10 cm stoppelhoogte naar 40 cm stoppelhoogte hakselt, zorgt dit voor 45 gram zetmeel/kg ds verhoging. Daar staat uiteraard tegenover dat er product en dus drogestof op het land achterblijft. Deze afname is ± 2% per 10 cm hoger hakselen. De vraag is dan wat er moet gebeuren met de lange stoppel. Er zijn machines in de handel die heel goed in staat zijn om de stoppel te versnipperen, eventueel in combinatie met licht onderwerken.
Maïskolvenschroot (MKS)
Maaien en intensief versnipperen van de maïsstoppel Maïskolvenschroot (MKS) wordt geoogst met een speciale kolven“In het plukker stadiumopdat rijpheid vandie de op korrel zover dat Mix er geen de de maïshakselaar CornisCob (CCM) vocht meer inzit,zitisvan hetdezover”. De rijping de geplette korrel gaatmaïs van de plaats ‘standaard’ silo van en de buitenkant de kolf binnen toe. Dat betekent in maïsbek.van In plaats vannaar het gehele Steeds meer dat (melk)veebedrijven de top van de korrel al rijpde zetmeel zit, terwijl in de voet van van de de maïs om product wordt alleen kolf (korrel en dorsen een deel korrel het gepasseerd wordt.het “Welbeschouwd”, spil)deegrijp geoogst. stadium In vergelijking met silodaarna te malen voor CCM zegt Benning, “heb je dan in één korrel het hele traject van bes maïs geeft dit product een zetmeelof te pletten. In tegenstelling tot tendig naar onbestendig zetmeel”. In elke korrel. Dus zowel in concentratie toename van ± 200 gr/ de oogst van droge korrelmaïs is de pens als in de darmen biedt je behoorlijk zetmeel aan. Je kg ds. Met MKS ligt de ds-opbrengst een zo droog mogelijke korrel (om krijgt een uitgebalanceerde spijsvertering. ongeveer 30% lager dan bij de oogst te elke besparen) minder “Nu we zo inkuilen, de maïskorrel ‘halfrijp’, zeg droogkosten maar, zit er in van hetzelfde gewas als silomaïs. belangrijk. Wel moet de korrel in korrel het hele scala van direct opneembare suikers tot volkomen Evenals bij hoger hakselen komt dat het ‘black layer’ stadium zijn en voor bestendig zetmeel”. Voor de koe is het volledige traject van verteer baarheid beschikbaar. Alle energie en voedingswaarde komt eruit. deel wat achterblijft (de stengel met CCM/geplette maïs minimaal 60% nauwelijks energiewaarde) ten goede drogestof bevatten. Geplette maïs Ingekuilde maïskolvenschroot: Volvelds Het Voederwaarde-onderzoek levert is een getalzichtbaar van 558 op van de humusopbouw in de grond. is vanwege de grovere structuur het hoge aandeel zetmeel duidelijk Wanneer je areaal maïs tot de helft teruggebracht wordt, probeer je voor Zetmeel, bij landelijk gemiddeld 534 voor MKS. Een mooi toch maximale opbrengsten te behalen. “We zaaien nu volvelds”. cijfer, maar Benning wil graag de spreiding weten in de voeDe Drenthse bodem heeft in de ijstijd zijn eigenschappen verkregen. derwaarde van de suikers, onbestendig zetmeel em bestendig Een enorme gletsjertong drong uit het noorden het land in, waarbij zetmeel, om met die gegevens nauwkeurig de eiwitvoorziening 10 | september 2012 de ‘Hondsrug’ werd opgeworpen. Toen het ijs zich terugtrok bleef in het krachtvoer te kunnen doceren. Een incidenteel onderzoek het slijpsel van de bodem achter, waar het ijs er overheen geschoven
CCM, opgeslagen in een kleine sleufsilo en afgedekt met een laagje aardappelsnippers
Het is een kleinere groep, zodat je makkelijker de probleemgevallen er tussenuit haalt. Wanneer je met een melkautomaat werkt, zie je je koeien niet meer tweemaal daags individueel. Dit gemis moet je wel zien te ondervan iets minder geschikt voor kalveren gen. Ervaring is toch, dat de beste koeien je het allerminst opvallen en varkens dan CCM. Voor melkvee in dit systeem. Soms zie je ze pas weer bij het droogzetten. “Wat we nu proberen door de CCM verse geeft koeien in in vergelijking een aparte groep te kan beide. voeren, is de melkgift aanvankelijk wat te drukken.” De lactatie kan met silomaïs een verhoging van de maar het best kalm aan beginnen. ‘Anders vallen de koeien om’. Als zetmeelconcentratie van 300 gr/ kg de koe net gekalfd heeft, moet de grotere voederopname voor een hoge melkproductie op gang “Daar uitermate moet je ze de tijd ds. nog Daarom iskomen. dit product voor geven.” Anders verzwakken de dieren te zeer. Je kunt het mooi geschikt als gedeeltelijke krachtzien aan het individuele gewichtsverloop van de koeien, hoe het er mee gaat. Een koe mag na het afkalven in hoogproductief het begin van de lactatie voervervanger voor vijftig tot zestig kilo afvallen.Om Een broei koe kanen zonder bezwaar een kilo melkvee. daarmee lichaamsvet per dag verbranden om naast de voeropname de no kwaliteitsverlies tijdens de voerpe- Meer dige energie beschikbaar te krijgen voor de melkproductie. moet het niet worden, dan komt er ellende. dier verzwakt riodewant te voorkomen is het Het bij CCM/ dan zoveel dat het begint in te leveren. Dat is geen basis voor een geplette maïs wel heel belangrijk om langdurige, hoge melkgift. Met deze groepsindeling kan je daar uit het product stekend aan tegemoet komen. luchtdicht af te sluiten, De geplette maïseen is zotoevoegmiddel energierijk, dat dete koe daar veel profi gebruiken en jt van heeft. Dat is toch anders dan met het voeren van aardappelzetmeel, voldoende voersnelheid te hebben. bijvoorbeeld. “Geplette maïs voert heerlijk.” Je vangt de piek in de lactatie zo wat op en je hoopt dat je de melkgift tot het eind toe wat
kunt uitstrijken. Zo melk je uiteindelijk meer liters. Ervaring leert dat koeien met een melkautomaat met kortere tus senpozen gemolken worden en daardoor ook in totaal meer opbren Let op structuur en eiwit gen. Wat dat betreft heeft Van Dijck het graag dat de koeien het wat Wanneer gekozen wordt om rustig aan doen. Er komt wat hem betreft zo melk genoeg.
De oogst van korrelmaïs met een maaidorser met maïsbek
maïs die wat hoger gehakseld is, MKS, CCM en/of geplette maïs te voeren aan (melk) vee, dan is het belangrijk om meer dan anders aandacht te besteden aan de structuurwaarde in het totale rantsoen. Anderzijds is de eiwitbalans in het totale rantsoen een aandachtspunt. Als hieraan voldaan wordt, zijn de genoemde maïsproducten, gevoerd en gemengd met de andere voedermiddelen in het rantsoen en met behulp van een voermengwagen, geweldig mooie vervangers van een deel van het krachtvoer.
Betere bodemvruchtbaarheid Bijkomend voordeel van deze oogstmethoden is dat een deel van het product op het veld achterblijft (nutriënten en organische stof) en dit helpt om de humuswaarde en daarmee de bodemvruchtbaarheid van de grond te verbeteren. Dit is een uitstekende uitgangssituatie voor een succesvolle volgteelt in het nieuwe seizoen.
Geplette maïs, opgeslagen in een plastic slurf HERFST 2009 - De Maïsteler 9 DMT19_concept.indd 9
september 2012 05-11-2009 20:57:03
| 11
Resultaten
Wat mogen we dit seizoen van onze maïs verwachten?
Resultaten proefvelden meenemen naar het demoveld Dat de maïs in 2012 later gezaaid is, zal effect hebben op de opbrengst van de totale plant en zeker ook op de korrelopbrengst, die uiteindelijk bepalend is voor het economisch rendement. Welk ras er gezaaid werd, heeft daarnaast ook nog eens effect op met name de vroegrijpheid van de korrel en de potentiële korrelopbrengst en zodoende een grote invloed op wanneer en hoeveel u kunt oogsten. Vandaar nog eens de resultaten van de korrelmaïsproeven van 2011 van CIPF en LCV, die een duidelijk beeld geven van veelgebruikte maïsrassen voor korrelmaïs en silomaïs in de BENELUX. In combinatie met het weer en de zaaidatum zal dit het resultaat bepalen. Bij het bezoeken en beoordelen van demovelden is het goed deze cijfers als referentie mee te nemen. Wat u in het veld ziet, is slechts een momentopname en geen economische evaluatie van het gewas. De landbouwkundige eigenschappen zoals stevigheid, resistentie tegen bladvlekkenziektes, lengte van het gewas en dergelijke kunt u natuurlijk wel in het veld beoordelen.
12 |
september 2012
Bron: Korrelmaïsproeven CIPF 2011 Normaal netwerk
Bron: Korrelmaïsproeven LCV 2011
Interview
Minder mest en grotere weersinvloeden maken teelt steeds lastiger
Maïs telen wordt een kunst Natte percelen met dichtgeslagen grond, structuurschade en late zaai zorgen voor een lastig groeiseizoen in bepaalde delen van Nederland en België. Waar het water geen spelbreker is geweest, staat de maïs goed, zo geven KWS-er Paul Deckers en Neutkens Zaadhandel vertegenwoordiger Frank Schepens aan.
De stand van de maïs wisselt sterk per gebied. Zo optimistisch als Paul Deckers is over de stand van de maïs in Limburg en Belgisch Limburg, zo bedachtzaam is Frank Schepens over de Brabantse maïs. “Zelfs de droge percelen hebben te lijden gehad van de vele neerslag.” Zaai zorgt voor verschillen Schepens signaleert dat de zaai in het voorjaar al voor veel verschillen zorgde. “De vroeg gezaaide maïs, zo eind april, doet het goed en lijkt ook goed af te zullen rijpen voor CCM of korrelmaïs. Maar er is ook maïs gezaaid in juni en het is maar de vraag of die maïs tijd genoeg heeft om af te rijpen.” Hij hanteert de stelregel: één maand later zaaien is anderhalve maand later oogsten. “De hoeveelheid zonuren zijn een stuk lager in het najaar, dus het duurt ook langer voordat het gewas afrijpt. Laten we hopen op een mooie nazomer.” Wat volgens hem opvalt is de grote invloed van structuurschade op de stand van de maïs. “Zelfs op droge percelen die normaal nooit last van water hebben, zie je dat de maïs zich minder ontwikkelde door structuurschade.” Hij herkent zelfs in de maïs de ‘sporen’ van de zaaicombinatie. “De éne rij maïs groeit minder dan
Naam Frank Schepens Bedrijf Neutkens zaadhandel
Naam Paul Deckers Bedrijf KWS Benelux bv
de andere door de verdichting van het trekkerspoor. Normaal zie je dat niet.” De Neutkens vertegenwoordiger ziet dat het zaaien over het geploegd
”Maïs direct gezaaid over het geploegde land is nu het beste” land het beste presteert dit jaar. “De bovenlaag is los, het water kon er goed doorheen en er is genoeg lucht in de grond.” Op deze grond kreeg het vele water de afgelopen maanden minder vat en de bodemtemperatuur bleef hierdoor hoger zodat de maïs beter groeide.”
Korreltelers positief In de regio bij Paul Deckers is het over het algemeen meer droogtegevoelig. “Dit is dus een goed maïsjaar bij ons omdat er op tijd water is gekomen en er vroeg gezaaid kon worden.” Op de nattere percelen is het anders. “Daar kon het water niet weg, is de grond verzadigd en de
lucht eruit. De maïs groeit daar niet genoeg en zal die achterstand niet meer inhalen. Wellicht zal de kolf in een droge periode nog kunnen afrijpen.” Telers met percelen waarbij de maïs ‘gekorreld’ gaat worden zijn positief, signaleert Deckers. “De prijzen lijken erg goed.” Veehouders die juist veevoer moeten aankopen zijn meer sceptisch. “Ze zijn ontevreden omdat het gebruik van de maïs in biogasinstallaties de prijs opdrijft. Vooral in onze regio, waarbij we dicht tegen Duitsland aanzitten, vragen ze zich af of er geen goedkopere voedingsstoffen zijn voor die installaties.”
Prijs omhoog De matige oogst in de Verenigde Staten en de omhoog geschoten prijzen op de veevoermarkt hebben hun invloed op de maïsprijzen, denken Schepens en Deckers. Schepens durft over een mogelijk prijsniveau nog niet zoveel zeggen. “Maar met de gestegen korrelmaïs- en graanprijs verwacht hij een hogere prijs voor snijmaïs.” Hij adviseert de kopers om de maïspercelen goed te bekijken alvorens te kopen. “In zo’n duur jaar betaal je voor matige maïs al gauw te veel.”
september 2012
| 13
Hoogwaardig voer van eigen grond is basis goed saldo
Sterk stijgende wereldmarktprijzen Droogte in Amerika en een toenemende vraag naar zetmeel- en eiwitproducten zorgen ervoor dat de prijzen van voedermiddelen sterk stijgen. Hoe gaat u het rantsoen van de koeien komend winter rondzetten?
De helft van de VS is droogte rampgebied
dat met name de ‘graan- en maïsstaten’ in de Verenigde Staten zwaar getroffen zijn (oranje tot donkerrood). Ruim de helft van het land is tot rampgebied verklaard.
Al maanden zijn de wereldmarktprijzen voor soja, graan en maïs aan het stijgen. Maïs is meer dan 50% duurder geworden en de tarwe en soja gaan respectievelijk 35 en 25% hoger. Er zijn diverse redenen aan te wijzen voor deze sterke prijsstijging. Allereerst is er de extreme droogte in de Verenigde Staten, wereldwijd één van de grootste producenten van graan en maïs; bovendien zorgde de extreme droogte in Zuid-Amerika afgelopen winter al voor krapte. Bijgaande kaart maakt duidelijk
Dat dit gevolgen heeft voor de prijzen is wel duidelijk. Normaal zijn de Verenigde Staten goed voor 40% van alle verbouwde maïs in de gehele wereld. Daarbij komt dat in de Verenigde Staten inmiddels 30% van de maïs wordt verwerkt tot bioethanol. Er blijft voor de Amerikanen
U.S. Drought Monitor L
dus minder over om te verkopen. In het verleden werd 60% van de geproduceerde maïs geëxporteerd, tegenwoordig is dat nog maar 40%. Ook in Oekraïne, wat normaal een andere grote exporteur van graan is, zijn de opbrengsten beneden de verwachtingen, veroorzaakt door het compleet uitvriezen van de wintertarwe. Ook in Polen en Oost Duitsland speelt dit, zij het in minder mate.
August 7, 2012 Valid 7 a.m. EDT
S
SL SL
L
SL SL SL
SL SL SL
L
SL SL
SL SL
L
S
L SL
Intensity: D0 Abnormally Dry D1 Drought - Moderate D2 Drought - Severe D3 Drought - Extreme D4 Drought - Exceptional
Drought Impact Types: Delineates dominant impacts S = Short-Term, typically <6 months (e.g. agriculture, grasslands) L = Long-Term, typically >6 months (e.g. hydrology, ecology)
The Drought Monitor focuses on broad-scale conditions. Local conditions may vary. See accompanying text summary for forecast statements.
http://droughtmonitor.unl.edu/
14 |
september 2012
L
Extreme droogte in de typische
Released Thursday, August 9, 2012
Author: Mark Svoboda, National Drought Mitigation Center
‘graan staten’ van de Verenigde Staten
Kwaliteit 1e snede
Meer vraag, minder aanbod Nog een reden voor de krapte in de markt is de sterk gestegen vraag naar soja en maïs voor verwerking in veevoer in sterk opkomende wereldeconomieën als India en China. China produceert inmiddels 55% van al het varkensvlees in de wereld en in India worden maïs en soja vooral verwerkt in voer voor pluimvee. Ongetwijfeld speelt speculatie in deze ook een rol, maar een feit is dat extreme weersomstandigheden in combinatie met een groeiende welvaart en wereldbevolking (dus ook groeiende vraag naar melk en vlees) er steeds meer voor zorgen dat de prijzen voor (mengvoer) grondstoffen hoog blijven.
Gras van gewone kwaliteit De ruwvoerpositie bij de veehouder is goed, maar niet altijd van een goede kwaliteit, zo blijkt uit de eerste analyses van graskuilen. Doordat veehouders gemiddeld later dan gepland (als gevolg van het onstabiele weer) de eerste grassnede hebben gemaaid, waren de drogestofopbrengsten hoog en bevatten zij daarom, op basis van de BLGG AgroXpertus kuilanalyses, veel structuur. Tegenover een hogere NDF- en structuurwaarde staat een lagere VEM- en eiwitwaarde (RE). Daarnaast zijn er veel meer natte kuilen, met hoge ammoniakfracties en minder suiker. De variatie tussen de vroege voorjaarskuilen (gemaaid in de 1ste week mei) en de latere voorjaarskuilen (gemaaid in de 2de helft van mei) is groot. De vroege voorjaarskuilen bevatten een aanzienlijk hogere voederwaarde dan de latere voorjaarskuilen. Zo daalde de VEM-waarde van 935 in de vroege kuilen naar 891 in de latere kuilen. De RE-totaal zakte van 183 gr/kg ds in begin mei naar 153 gr/kg ds in de 2e helft van mei. Dit heeft tot gevolg dat er meer (duur) eiwit aangekocht moet worden om te kunnen voorzien in voldoende eiwitaanbod voor de koeien.
2012 2011 2010 DS 398 482 467 VEM 902 929 937 VCOS 77,3 78,4 79 DVE 58 65 64 OEB 40 44 39 RE 146 160 154 RE-totaal 161 172 166 NH3-fractie 9,2 7,2 7,7 suiker 73 114 129 structuurwaarde 3,1 3 2,9 NDF 492 471 458 NDF-verteerbaar 73,6 74,2 74,2 ADF 281 256 254 ADL 21 20 19 Conservering en broei pH 4,8 5,1 Azijnzuur 12 8 Melkzuur 49 28 Conserveringsindex 82 81 Broeigevoeligheid 33 43
5,1 8 29 81 42
bron: BLGG AgroXpertus
Saldo onder druk Echter, de gestegen voerprijzen zetten het saldo op het (melk) veebedrijf hierdoor ook meteen onder druk. Door schaarste in het wereldwijde aanbod aan krachtvoergrondstoffen zijn de voerkosten de jongste maanden sterk toegenomen. Dit geldt vooral voor de eiwitrijke grondstoffen zoals soja. Een populair eiwitrijk voeder als sojaschroot is bijvoorbeeld de 50 euro per ton gepasseerd. Naar verwachting zal dit hoge prijsniveau de komende maanden aanhouden. Als de (melk) veehouder op basis van de gemiddelde kwaliteit van de gewonnen graskuil ook nog een aanvaardbaar productieniveau wil halen, is het te verwachten dat de voerkosten de komende wintermaanden gaan stijgen. Als we daarnaast ook rekening houden met de gestegen kosten voor meststoffen en loonwerk (als gevolg van de duurdere diesel) en een gelijkblijvende prijs voor melk en vlees, dan wordt helaas duidelijk dat het saldo op het gemiddelde (melk- en vlees)veebedrijf onder
druk komt staan. Dat geldt in nog grotere mate voor de varkens- en de kippensector, waar bedrijven nog meer afhankelijk zijn van de (kracht) voerprijzen.
Hakselen of dorsen? De kunst voor veehouders is dus om zoveel mogelijk kwaliteit (energie en eiwit) van de eigen grond te halen. Een goede voederwinning van kwalitatief hoogwaardig (ruw)voer van eigen grond is nu en in de toekomst van groot belang om een goed saldo te behalen. In de wetenschap dat zo goed als alle gras, wat als graskuil gewonnen moest worden, ingekuild is en het krachtvoer duur blijft, is het nu zaak om de maïs zo goed mogelijk te oogsten. Dat wil zeggen: is het de bedoeling om de maïs als silomaïs te hakselen, doe dit dan op het juiste moment. Hakselen in het harddeegrijpe tot volledig rijpe stadium levert per hectare 300 – 350 euro per hectare extra op in vergelijking met oogst in het deegrijpe stadium. Zetmeel (glucogene energie) wat u zelf van uw eigen grond haalt, hoeft u niet meer aan te kopen. Is de ruwvoervoorraad (aan graskuil) voor de stalperiode ruim, neem dan eens in overweging om silomaïs op een andere manier te oogsten om op die manier weliswaar minder tonnen drogestof per hectare te oogsten, maar wel met een hogere tot veel hogere energieconcentratie. U kunt hierbij denken aan hoger hakselen, oogsten als MKS of CCM. Het jaar waarin veel gras gegroeid is, leent zich ervoor. Ook kunt u overwegen om een deel van de maïs als korrelmaïs te (laten) oogsten en te verkopen. Meer nog dan in andere jaren is de keuze voor het ras met de korrel(zetmeel)opbrengst dan de juiste. Want met meer korrel meer zetmeel, en meer zetmeel betekent meer rendement.
september 2012
| 15
Bedrijf in de kijker
Melkveebedrijf Schep Holsteins in Zandhuizen Bedrijfsleider: Edison Wester (rechts) Manager agrarische zaken: Erik Meuleman Aantal melkkoeien: 520 Aantal medewerkers: 7 Hectares: 280, waarvan 70 maïs Gemiddelde productie: 11.806 kilo melk met 3,92% vet en 3,39% eiwit
Schep Holsteins zorgt door goed voorwerk voor succesvolle teelt
Maïs is melk De hoogproductieve en fraaie veestapel van Schep Holsteins in Zandhuizen krijgt vanzelfsprekend maïs in het rantsoen. “Van maïs kun je melken.” De 70 hectare maïs die ze verbouwen staat vol KWS-rassen. “Natuurlijk is de raskeuze belangrijk, maar met het verbeteren van het management rondom de teelt valt nog veel meer te verdienen.” De maïs bij Schep Holsteins staat er ‘voortreffelijk best’ bij. “Het staat als een blok, vierkant. We koersen aan op een goede opbrengst”, vertelt Erik Meuleman, manager agrarische zaken bij Schep. “Het gewas is lang, groen én gezond.” Naast Ricardinio is er op de lager gelegen percelen Coryphee gezaaid. “Die is vroeger en geeft zo meer oogstzekerheid.” De keuze voor de rassen doet Erik in samenwerking met bedrijfsleider Edison Wester op basis van opbrengst. “We willen een maximale opbrengst van een hectare.”
Van 0 tot 55% De maïs levert een flinke portie zetmeel, dat vooral voor de nieuwmelkte koeien belangrijk is. Met drie productiegroepen kan het aandeel maïs dan ook variëren van 0% bij de koeien die in de droogmelkgroep staan tot 55% maïsaandeel voor de nieuwmelkte dieren. “We hebben ook wel eens 60% maïs in het rantsoen gehad. Dat melkt nog makkelijker, maar nu hebben we betere gehalten.
16 |
september 2012
Jaarrond zitten we op 3,5% eiwit.” Erik geeft aan dat het TMR rantsoen bij de nieuwmelkte groep koeien bestaat uit totaal 15,5 tot 16 kilogram droge stof, goed voor 36 kilo melk. Naast maïs bestaat het rantsoen uit graskuil, 10 kilo aardappelen, 8 kilo perspulp, 5 kilo bierbostel, 1 kilo tarwe, 1 kilo maïsmeel, 0,5 kilo luzerne, 1,5 kilo maïsdistillers en maximaal 2 kilo soja. “We voeren voor zoveel mogelijk kilo’s vet en eiwit in combinatie met lage kosten, maar wel uitdrukkelijk met behoud van de diergezondheid”, vertelt Erik terwijl hij aangeeft dat het bij de teelt van maïs vooral om het management gaat. “Je moet het in de basis bij het zaaien, oogsten en in de opslag goed doen, anders heeft het geen zin om de beste rassen te kiezen.”
Extra aanrijden Zo proberen ze hun 70 hectare eigen geteelde maïs en de 20 hectare aankoopmaïs in een zo kort mogelijke periode in te kuilen. “Zodat de kuil snel vol is en dicht kan. Ook daarom
Maïs stimuleert een hoge melk productie
kiezen we voor zo weinig mogelijk rassen.” Belangrijk aandachtspunt is hierbij het aanrijden. Naast de shovel van loonbedrijf ‘De Samenwerking’, rijdt er ook altijd een trekker van Schep mee om de maïs goed vast te rijden. “We gebruiken altijd een toevoegmiddel, maar goed vastrijden is veel belangrijker voor het conserveren”, geeft Edison aan.
Maïsland al drie jaar niet geploegd “Onze zwaarste trekker is 130 Pk, die gebruiken we zonder dubbellucht.” Aan broei hebben ze een hekel. “Dat betekent niet alleen verlies van kwaliteit, maar broeiende maïs is ook slecht voor de gezondheid van de koeien”, voegt Erik toe. De haksellengte is met 2 centimeter vrij grof. “Alle korrels moeten wel kapot, maar met vrij grof hakselen zorgen we voor rust in de pens.” Het streven is maïs in de kuil te krijgen met 35 tot 36% droge stof. “We willen een rantsoen met in totaal zo’n 42 tot 44% droge stof voor de beste opname. Maïs zorgt ervoor
seling om grasland te vernieuwen. “Maïs heeft 2500 kilo organische stof per hectare nodig. Bij gescheurd grasland lijkt dat beter te werken, alhoewel het ook stikstof kost om de graszode om te zetten.”
Mest onderzoeken
Aandacht voor opslag van maïs om broei zoveel mogelijk te voorkomen
dat het totale rantsoen niet te droog wordt”, geeft Erik aan. “Dan kunnen we ook makkelijker bijproducten kiezen.” De maïs –die in twee silo’s wordt opgeslagen- die het laagste drogestof percentage heeft, bewaren ze voor de zomer. “Die hou je het langste broeivrij.” Met het dorsen van maïs hebben ze bij Schep ook ervaring. “Het is altijd een goede uitvlucht wanneer het bijvoorbeeld een heel nat jaar is”, weten ze. “We hebben de maïs toen als CCM geoogst en in slurven opgeslagen. Het had wel 1200 VEM en was prima voer, alleen het ongedierte is hierbij een nadeel”, geeft Erik aan.
Zonder ploegen Niet alleen de oogst en het voeren, maar ook het zaaien gebeurt met veel zorg en aandacht. Bij een aantal percelen passen ze continue maïsteelt toe. “En dat doen we al drie jaar achter elkaar zonder ploegen”,
vertelt Edison. “We trekken de grond los met een Smaragd. In het najaar na het oogsten wat dieper en in het voorjaar werken we zo de groenbemester eronder.” Als groenbemester gebruiken ze 40 kilo wintergraan vanggewas per hectare. “Dat brengen we er met de kunstmeststrooier op.” Erik geeft aan dat het met de onkruiddruk erg meevalt. “Ik het het idee dat het niet meer is geworden. We hebben alleen aan de randen van het perceel de hanepoot extra moeten aanpakken.” In het bouwplan van het melkveebedrijf past maïsteelt ook in de vruchtwis-
Op het bedrijf waar alle werk met medewerkers wordt uitgevoerd, zijn kosten belangrijk. “Maïs vraagt minder bewerkingskosten dan grasland”, aldus Erik. “Het is bovendien gemakkelijker te plannen.” Toch schat hij de kosten al gauw op € 1000 per hectare. “Denk maar aan zaaizaad, bemesting en loonwerkkosten. Het is dan wel belangrijk dat alle randvoorwaarden goed zijn voor een hoge opbrengst. “ Zorg bijvoorbeeld voor een goede ontwatering. En weet wat je bemest”, adviseert Erik. “We onderzoeken de mest zodat we weten hoeveel voedingsstoffen er werkelijk bij de maïs komen. Het gevaar bij te weinig voedingsstoffen is gebreksziekten. Kali bijvoorbeeld heeft de plant ook nodig om de voedingsstoffen te transporteren.” Een tekort vullen ze dan ook bij met kunstmest. “Dat is wel weer een kostenpost, maar je moet het aan de basis goed doen, anders krijg je nooit een goede opbrengst. En reken maar eens uit wat het verschil in kosten is bij 10 of 12 ton droge stof opbrengst per hectare. Zonder goed voorwerk, geen succes.”
Het streven is maïs te hakselen met 35 tot 36% droge stof
september 2012
| 17
Sterke en zwakke punten van verschillende soorten vanggewassen
Met groenbemester meer organische stof Veelgebruikte soorten groenbemesters Er zijn verschillende soorten groenbemesters die na maïs geteeld (mogen) worden: Grassen De meest toegepaste grassen als vanggewas zijn Italiaans raaigras, Westerwolds raaigras of een mengsel van beide. Ook bij relatief late zaai (advies zaai voor 15 oktober) is er sprake van een goede kieming en is de beworteling in de bovengrond intensief. Wintergranen (winterrogge, wintertarwe, wintergerst, triticale)
Granen, en dan in het bijzonder winterrogge, kunnen nog tot laat in de herfst (advieszaai voor 1 november) worden gezaaid en zijn De inzaai van een groenbemester na de oogst van silomaïs winterhard. Granen wortelen, in tegenstelling tot grassen, veel dieper en daarmee is de vastlegHet zaaien van een groenbemester na maïs is op sommige percelen ging in diepere grondlagen goed wettelijk verplicht. Echter zo’n vanggewas is ook teelttechnisch een en hebben granen een positief aanrader. Het zorgt voor de broodnodige organische stof. In dit artikel effect op de bodemstructuur. een overzicht van verschillende groenbemesters en hun voor- en Bladrammenas nadelen. Bladrammenas komt het best tot ontwikkeling na een vroege zaai Op zand en lössgronden in NederFunctie van een groenbemester (liefst voor 15 september). Het is land is het verplicht na de teelt Een groenbemester is een gewas dat een goede keus bij de aanwezigvan maïs een groenbemester te na de maïsoogst geteeld wordt om: heid van aaltjes in de bodem om zaaien. Ook in België geldt dat voor 1. De bodemvruchtbaarheid te de vermeerdering van aaltjes te veebedrijven die aan de derogatie verbeteren en de afbraak van voorkomen. Bladrammenas is wel meedoen en op sterk hellende organische stof te beperken. Meer gevoelig voor vorst. percelen, vanwege het gevaar van organische stof geeft een hoger Bladkool erosie. Er zijn echter nog meer stikstofleverend vermogen (NLV). Vanuit het verleden is bladkool redenen te bedenken om een vang2. De stikstofuitspoeling te beperken een veel gebruikte groenbegewas oftewel groenbemester te door het vastleggen (vangen) mester. Ze is echter gevoelig voor zaaien. Zo’n nagewas helpt ook bij van de stikstof die na de oogst uitwinteren en kan in het nagewas het behouden van de bodemvruchtvan de maïs in de bodem is problemen geven in vorm van baarheid, iets wat bij de huidige achtergebleven. opslag. mestwetgeving een aandachtspunt 3. De bodemstructuur en de ontwaEen mengsel van is, zeker bij continu teelt. Zonder tering te verbeteren door de eerder genoemde soorten groenbemester is de organische aanvoer van organische stof. Combineert de eigenschappen van stofbalans bij de teelt van silomaïs 4. Eventueel bodemgebonden aaltjes eerdergenoemde vanggewassen. al snel negatief. te bestrijden.
18 |
september 2012
Een goede groenbemester, in dit geval gras, zorgt voor het behoud van een goede bodemvruchtbaarheid
Bij het maken van een keuze van zaai van één van bovengenoemde groenbemesters zullen het doel, de eigenschappen van de groenbemester, de uitgangssituatie van de grond, de voorkeur van de teler en het tijdstip van zaaien doorslaggevend zijn. Voor een goede werking als vanggewas van reststikstof moet de zaai zo snel mogelijk na de oogst plaatsvinden. In praktijk is dat echter niet altijd even eenvoudig. Ook dit jaar is het door het koele voorjaar en natte zomer en daarmee de te verwachten verlate oogst van de maïs, niet de
verwachting dat dit streven gehaald gaat worden.
Zaai de groenbemester zo snel mogelijk na de oogst Grondbewerking inclusief zaai Er zijn verschillende machines in gebruik voor bewerking van de maïsstoppel en zaai van de groen-
bemester. Vaak gebeurt dit in één werkgang. Bij oogst onder gunstige omstandigheden en op lichte grond volstaat een redelijk oppervlakkige grondbewerking (10-15 cm) met een cultivator of schijveneg. Na oogst onder zwaardere omstandigheden is het verstandig om de grond dieper (20-25 cm) los te trekken. Het zaaiadvies per hectare ligt voor de meest gebruikte vanggewassen gras tussen 25-45 kg per hectare, voor rogge tussen 60-100 kg en voor een mengsel van gras en rogge tussen 60-75 kg.
Ritnaalden: toenemend probleem Een vlot oplopende bodemtemperatuur in combinatie met een voldoende vochtige bodem maakt dat ritnaalden serieuze schade in maïs toebrengen. Deze schade komt tot uiting door plantuitval, doordat de plant door de ritnaald (larve van de kniptor) bij de plantvoet geheel of gedeeltelijk wordt doorboord. Deze schade kan zich al voordoen in het eerste jaar tot zelfs wel 4 á 5 jaar na scheuren van grasland. Er zijn zelfs voorbeelden uit de praktijk van schade door ritnaalden na de teelt van gras als groenbemester. De bestrijding van ritnaalden is mogelijk met een extra zaadontsmetting met Poncho. Neem dus passende maatregelen wanneer er dit
jaar schade is aangetoond in een maïsperceel en er volgend jaar weer maïs gepland staat op hetzelfde perceel.
In volgende editie van
Oogstresultaten van 2012
Winterwerk op maïspercelen
Ervaringen van maïs in het rantsoen
Rassenkeuze voor 2013 Plantuitval door ritnaalden
september 2012
| 19
Uw KWS-maïszaad vroeg bestellen loont ACTIE L E T S E voor VROEGB agen en
veldd punten * s w k e d Tijdens ember 2012 = 5 1 nov en voor punten * 12 = 4 0 2 r e b n* 1 decem i 2013 = 3 punteen * 1 januarri 2013 = 2 punt ei d 1 februa ld e é énh * p er be
s te
De beste maïs voor de beste prijs! 10 tot 20% meer zetmeel (= korrelopbrengst) per Ha met KWS-maïs Nu KWS maïszaad bestellen
Het is nu extra aantrekkelijk voor u als teler of loonwerker om gebruik te maken van de KWS-VROEGBESTELACTIE. Op alle rassen uit het assortiment van KWS Benelux kunt u tot 1 februari profiteren van deze bijzondere vroegbestel-spaaractie.
Maar... let op, de actie is strikt aan tijd gebonden
Bij vroegtijdig bestellen ontvangt u uw voordeel in de vorm van spaarpunten. Deze punten kunt u eenvoudig omzetten in nuttige artikelen. Op de webshop van KWS Benelux, www.kws-maisshop.com vindt u een overzicht, van pet tot gratis maïszaad. U kunt hier zelf uw keuze maken.
Extra voordeel
Tijdens de KWS-velddagen die we dit najaar organiseren en tot uiterlijk 1 november 2012 is het ook mogelijk tot 5 punten (vergelijkbaar in waarde 5 euro) per bestelde éénheid te ontvangen. De spaarpunten ontvangt u na validatie van uw aankoop. Voor meer informatie vraag onze brochure aan. KWS munten die u bij eerdere voorgaande vroegbestelacties hebt verkregen, zijn geldig tot uiterlijk 31 december 2012. Daarna zijn resterende munten, tot eind 2013, op bijzondere KWS evenementen en beurzen in te leveren voor bijvoorbeeld een drankje. De evenementen waar dit van toepassing is zullen vooraf worden aangegeven.
Voor meer informatie: Tel. B +32-(0)3-449 02 20 Tel. NL +31-(0)76 50 23 517 www.kwsbenelux.com 20 |
september 2012
KWS MAÏS ME ER nd M E Z E T M E E L va n h e t l a ER E N E RG I E i n d e s t a l MEER RENDEMENT
