De Basis pakt uitdaging aan

wijzer

8 Nieuwsbrief van openbaar scholennetwerk De Basis heerenveen juni 2009

De Basis pakt uitdaging aan Onderwijskundige verbetering, dat heeft de allerhoogste prioriteit voor Bert Dekker. Sinds half februari is hij algemeen directeur van De Basis. Binnen vier jaar moeten alle scholen van De Basis een voldoende scoren bij de Inspectie. Ambitieus, maar “absoluut haalbaar”.

• De Basis pakt uitdaging aan

Nog teveel scholen van De Basis voldoen niet geheel aan de Inspectie-eisen. Dat moet anders, vindt Dekker. “Gelukkig merk ik dat de motivatie en het gevoel van urgentie ook bij bestuur en schooldirecteuren groot is.” Dekker heeft, met zijn uitgebreide onderwijservaring, duidelijk voor ogen hoe dit doel te bereiken. “Een directeur die de school goed aanstuurt, bepaalt grotendeels het succes. De rest komt voor rekening van de leerkrachten. We gaan daarom competentiegerichter werken.”

• Ommezwaai bij Schoterschans

Nieuw beoordelingssysteem

Bert Dekker

In dit nummer

• Wie is wie bij De Basis? • “In een vingerknip komt de wereld binnen” • Overzicht achter de schermen • Babbelen in De Basis • Basisberichten

De Basiswijzer 8 (3).indd 1

Wat betekent dat concreet? Volgens Dekker moet iedere leerkracht over bepaalde vaardigheden beschikken om goed les te kunnen geven. “Een directeur moet die vaardigheden bepalen en communiceren. Hij of zij volgt en beoordeelt de leerkrachten, maakt een analyse. Zonodig komen er afspraken ter verbetering. En die afspraken zijn bindend.” Dat klinkt zakelijk. “Dat is het ook”, beaamt Dekker. “Strak en professioneel. Dit vraagt best veel van de directeuren. Vanuit De Basis ondersteunen we waar mogelijk. Vanaf volgend jaar voer ik regelmatig gesprekken met hen, zal

ik ook meer op de scholen langskomen. Niet als ‘bemoeial’, maar als supervisor en adviseur.” Dekker wil zo voor duidelijkheid zorgen, want “dat is prettig voor iedereen.”

Financiën op orde Voorlopig is er nog een belangrijk knelpunt op te lossen: de financiële situatie. De Basis kampt met een flink begrotingstekort, door verschillende oorzaken. Dekker: “We gaan zelf aan de slag met onze loonkosten en moeten ook meer sparen.” Belangrijkste oorzaak voor het tekort ligt echter in de huisvesting van de scholen: de veelal oudere gebouwen vergen te hoge kosten voor onderhoud en energie. En voor nieuwbouw van multifunctionele accommodaties zijn eerder contracten getekend die voor De Basis niet haalbaar blijken te zijn. “Daarvoor is het bedrag dat wij ontvangen uit de Rijksbegroting simpelweg niet toereikend. Hier moeten we met de gemeente uitkomen”, verklaart Dekker. “Want ik wil dat De Basis straks maar op één ding wordt afgerekend: goed onderwijs. Ik ga voor kinderen die weten waar hun eigen kracht ligt. Dát moet onze volle aandacht krijgen.”

26-05-2009 12:52:49

De Onderwijsinspectie beoordeelde De Schoterschans in Oudeschoot in 2007 als ‘zeer zwak’. Een onafhankelijk onderzoek, begin 2008, leidde tot vervanging van het voltallige onderwijsteam. Na deze rigoureuze ingreep is de school weer op de goede weg.

Successtory Klazien Vleugel in de klas ‘op de thee’

Ommezwaai bij Schoterschans “Het is voor iedereen een heftige tijd geweest”, vindt Klazien Vleugel, sinds december 2007 interimdirecteur en per 1 augustus 2009 de nieuwe directeur van De Schoterschans. ‘Nadat het een tijd rommelig is geweest, hebben we met een geheel nieuw team een complete ommezwaai gemaakt.” De teamleden kenden elkaar niet en maakten allemaal heel bewust de keuze voor De Schoterschans. Na een tweedaagse kennismaking en veel gesprekken over de gewenste aanpak hebben de leerkrachten keihard gewerkt. “Na het oordeel zeer zwak van de Onderwijsinspectie heb je gewoonlijk twee jaar de tijd om voor verbetering te zorgen”, legt Klazien uit.

“Daarvan was al een jaar verstreken. Dat betekende dat we ons nauwelijks nog tegenvallers konden permitteren. De lat lag dus hoog.”

Sprong Het nieuwe onderwijsteam had na een maand goed in beeld hoe het ervoor stond met bijvoorbeeld niveau en werktempo van de kinderen. “Dat viel best tegen”, kijkt Klazien terug. Begeleid door de monitoringscommissie van De Basis werd de aanpak bepaald. Dat hield ook voor de kinderen een ommezwaai in. “Ze moesten een actievere leerhouding aanleren, meer vragen leren stellen en leren beargumenteren waarom ze een bepaald antwoord geven.” De kinderen hebben dat goed opgepakt: de resultaten van de tussentijdse CITOtoets in januari lieten een flinke sprong voorwaarts zien. De school leefde vervolgens toe naar het inspectiebezoek in maart. Tot ieders voldoening waren de inspecteurs vol lof over de vorderingen. Slechts zeven maanden na de nieuwe start is de school geen ‘zeer zwakke’ school meer. “Dit betekent dat we echt een grote vooruitgang geboekt hebben”, zegt Klazien.

Blik vooruit De ouders in Oudeschoot stelden zich in eerste instantie afwachtend op. “Begrijpelijk”, vindt Klazien. “Maar ook de ouders zien de vorderingen. We hebben elkaar gevonden toen bleek dat de kinderen weer met veel plezier naar school gingen en de leerresultaten enorm toenamen.” Door iedereen wordt nu weer met vertrouwen naar de toekomst gekeken. Er is zicht op een nieuw onderkomen: er liggen al tekeningen voor een nieuwe multifunctionele accommodatie, die mogelijk in 2011 in gebruik kan worden genomen.

2

De Basiswijzer 8 (3).indd 2

26-05-2009 12:52:50

Wie is wie bij De Basis? De coördinator facilitaire zaken van De Basis is onder meer verantwoordelijk voor de huisvesting van alle scholen van De Basis. Sinds 1 augustus 2008 wordt deze nieuwe functie ingevuld door een bekend gezicht, want Sijbrand Dijkstra, tevens bovenschools ICT-coördinator, was eerder directeur op de Van Maasdijkschool.

Energierekening

Sijbrand Dijkstra

Efficiency mogelijk bij facilitaire zaken

“Huisvesting vormt op dit moment de hoofdmoot van mijn werk. Niet zo raar als je bedenkt dat we met vijf nieuwe multifunctionele accommodaties (MFA’s) in verschillende fasen van ontwikkeling bezig zijn”, verklaart Sijbrand. Het betekent voor hem veel overleggen met de partijen die in de MFA onderdak vinden. “Ik let er vooral op dat het bovenschoolse en schoolse beleid wordt gerealiseerd, binnen de financiële vergoeding die we hiervoor krijgen. Hiervoor is in 2008 een notitie gemaakt: ‘de ideale school’.” De realisering van de vijf MFA’s is nog op een andere manier complex. De formele constructie is steeds weer verschillend. Bij de ene locatie is de gemeente de eigenaar, op een andere plek een andere partij. Naast de MFA’s spelen ten slotte ook nog twee verbouwingen: die van de Bontebok en de Albertine Agnesschool.

Spannend traject voor Sijbrand, van jongs af aan geïnteresseerd in gebouwen, is de ver- en nieuwbouw van It Oerset en de Meester Duisterhoutschool. De Basis realiseert dit in eigen beheer. “Voordeel is dat we zelf goed kunnen aangeven aan welke eisen het gebouw moet voldoen. Er is wel veel geld mee gemoeid, daarom zijn we extra scherp op het voorkomen van tegenvallers.” Naast huisvesting heeft het te hoge energieverbruik van de 21 scholen de volle aandacht. Relatief veel scholen zijn gevestigd in oude gebouwen. “Die zijn niet bepaald energiezuinig en de rijksvergoeding voor onze scholen houdt daar geen rekening mee. We laten nu zoveel mogelijk CV-installaties beter ‘inregelen’. Een pilot op twee scholen laat zien dat daarmee snel resultaat te boeken is.”

Bulk Goede huisvesting voor een school is één, de gebouwen moeten ook schoongehouden worden. Bestaande schoonmaakcontracten zijn niet altijd passend, heeft Sijbrand geconstateerd. “Schoonmaak van een school is niet hetzelfde als van een kantoor, bijvoorbeeld. Ik bekijk nu hoe de contracten kunnen worden aangepast.” En dan zijn er nog de nieuwe websites voor alle scholen, de aanbesteding van meer digitale schoolborden en veel andere ‘loslopende’ onderwerpen als inkoop van meubilair. “Zo zie je, facilitaire zaken is een echt ‘bulkwoord’. Ik heb ieder punt in een planning gezet, anders raakt het overzicht kwijt.”

3

De Basiswijzer 8 (3).indd 3

26-05-2009 12:52:50

“In een vingerknip k Het gebruik van het digitale schoolbord heeft een enorme vlucht genomen in het basisonderwijs. In de aanschaf van ICT-voorzieningen zoals de supermoderne schoolborden, levert een bovenschoolse aanpak veel voordelen op.

“Dit is echt geen hype”, stelt ICT-coördinator Sijbrand Dijkstra vast. “Deze ontwikkeling houd je niet meer tegen.” De Basis heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in ICT. Door nieuwe computers en nieuw systeembeheer collectief aan te schaffen, kon tegen een scherpe prijs worden ingekocht. Bovendien is het systeembeheer ingericht volgens de wensen van de scholen. In 2008 heeft De Basis voor alle aangesloten scholen een aantal digitale schoolborden met flink financieel voordeel kunnen kopen. Het feit dat De Basis al een aantal jaren met een bovenschools ICT-coördinator werkt, draagt bij aan een efficiënte aanpak.

Voor leerkracht en leerling

Maike en Manouk krijgen hulp van Carolien

Het digitale schoolbord heeft zijn plek veroverd in het basisonderwijs. De aanschaf betekent een behoorlijke investering, maar de voordelen zijn groot. Leerkrachten kunnen presentaties over uiteenlopende lesonderwerpen maken, bewaren en opnieuw gebruiken. Filmpjes en plaatjes invoegen, links naar het internet maken, het is allemaal mogelijk en niet moeilijk. Dergelijke toevoegingen passen goed in een wereld die steeds meer visueel is ingesteld. In de voorbereiding van de lessen kan een leerkracht bovendien gebruik maken van een community van leerkrachten om kennis te delen. Maar ook voor ad hoc gebruik in de klas is het bord een aanwinst. Meer informatie over welk onderwerp dan ook is zo gevonden, bijvoorbeeld via internet, en zichtbaar op het bord. Niet alleen de leerkrachten, maar ook de leerlingen maken graag gebruik van het digitale bord. Spreekbeurten komen tot leven met behulp van het bord zodat de klas de aandacht er beter bij houdt.

Googelen voor de klas Er wordt door leerkrachten en leerlingen met veel plezier gewerkt met de borden. “Je haalt in een

4

De Basiswijzer 8 (3).indd 4

26-05-2009 12:52:51

p komt de wereld binnen” vingerknip de hele wereld het klaslokaal binnen”, vertelt Peter Susanna, leerkracht van groep 8 op de Commanderije in Heerenveen. Snel inspelen op waar de kinderen mee komen vindt hij een groot voordeel. “Met een klik kan ik internet opstarten en via Google uitleg of illustraties opzoeken. Ik maak ook veel gebruik van filmpjes van Het Klokhuis en Teleblik, een systeem vol met educatieve filmpjes. Fantastisch om zoiets achter de hand te hebben. Ik hoef de kinderen dan nooit te vragen op te letten, dat gaat vanzelf.” Peter kan vanaf de laptop op zijn bureau bepalen wat hij wil laten zien. Voor een demonstratie moeten wel eerst de gordijnen dicht. Een beamer aan het plafond zorgt voor het beeld op het bord aan de wand. Het systeem Active Primary maakt van het

bord een echt schoolbord. Met een speciale pen kun je gewenste toepassingen aanklikken, bijvoorbeeld het invoegen van een illustratie uit de beeldbank van het systeem. Maar je kunt met dezelfde pen ook ‘gewoon’ op het bord schrijven. Een nieuw, leeg bord vergt één klik en weer terug naar een vorig bord is ook geen probleem. Overigens hebben de nieuwste Hitachiborden, waarover veel scholen beschikken, geen pen meer nodig. Die kun je met je vinger bedienen.

Kunst van elkaar afkijken Ook de leerlingen maken veel gebruik van het digitale schoolbord, vooral voor spreekbeurten. Neem bijvoorbeeld Brend, die een mooie Powerpointpresentatie maakte over Gandhi.

Ter inleiding heeft hij er zelfs een filmpje van YouTube ingeplakt. De klas kijkt aandachtig. “Ik had op tv een interessante film gezien over Gandhi en heb daarna informatie opgezocht op internet”, vertelt Brend. Vooral op Wikipedia vond hij veel over zijn onderwerp. “Ik heb een samenvatting gemaakt en die in Powerpoint gezet. Dat is voor mezelf ook handig als ik het tijdens de spreekbeurt even niet meer weet.” In een aangrenzend lokaal zijn ook Maike en Manouk bezig met een Powerpointpresentatie. Ze zijn aan de beurt voor een boekbespreking en gaan hun klas met de presentatie meer vertellen over het boek ‘Coma’. Dat lukt aardig, maar voor het invoegen van een speciaal effect wordt de hulp van klasgenoot en ‘Powerpointdeskundige’ Carolien ingeroepen. Geroutineerd legt ze uit wat er moet gebeuren. “Ik heb het al vaker gedaan”, verklaart ze. Dat leerkrachten en leerlingen van de bovenbouw blij zijn met het digitale bord moge duidelijk zijn. Maar ook voor de onderbouw kan het bord veel toevoegen. “Jonge kinderen zijn bij uitstek visueel ingesteld, waar leerkrachten uitgebreid op kunnen inspelen. Met een zogenaamde visualisar kunnen bijvoorbeeld diertjes uitvergroot worden weergegeven”, licht Sijbrand Dijkstra toe. Hij is bezig met een nieuwe offerteronde voor de aanschaf van zo’n 25 borden, naar aanleiding van de wens van verschillende scholen van De Basis. Het lijkt een kwestie van tijd (en geld) voordat op de scholen ieder lokaal is voorzien van een digitaal schoolbord.

Brend vertelt over Gandhi

5

De Basiswijzer 8 (3).indd 5

26-05-2009 12:52:52

Margo Markies

Overzicht achter de schermen UITGELICHT De scholen van De Basis krijgen ondersteuning van zes administratieve krachten. Zij zorgen vooral voor de administratie van leerlingen en schoolfinanciën. Voor de financiële administratie maken alle scholen tegenwoordig gebruik van hetzelfde

Neem de leerlingenadministratie: daar komt veel bij kijken. Nieuwe kinderen worden ingevoerd in het leerlingensysteem en er wordt een dossier aangemaakt. Margo: “Dergelijke dingen moet je goed op orde hebben, dat is voorschrift van de Inspectie.”

Centraal systeem

“We hoeven niet allemaal apart het wiel uit te vinden. We werken samen en mailen elkaar handigheidjes of oplossingen voor problemen die we allemaal tegen kunnen komen”, stelt Margo Markies vast. Als administratief ondersteuner werkt ze op maar liefst negen scholen van De Basis. “Of dat niet wat veel is? Nee, ik vind het juist leuk en afwisselend. Het is een kwestie van alles goed bijhouden, alles opschrijven zodat ik niks vergeet. Ik heb een minder persoonlijke binding met de mensen op school, dat is waar. Maar ik word overal hartelijk ontvangen.”

En dan is er de financiële administratie. Voor het derde jaar wordt gewerkt met een nieuw, centraal financieel systeem. Per school boeken de ondersteuners facturen in, zodat overzicht over het beschikbare budget blijft. De daadwerkelijke betalingen worden in een wekelijkse ‘run’ centraal vanuit De Basis gedaan. “We zijn nu allemaal goed vertrouwd met het systeem”, vertelt Margo. “Dat was een leerproces, we hebben regelmatig vergaderd om elkaar verder te helpen. Bijvoorbeeld met een vraag als: onder welke post boek je een aankoop? Het zijn details, maar daardoor werken we nu wel uniform en dat is gewoon handig.” De bijeenkomsten zijn gebleven: daar worden nu eventuele nieuwe ontwikkelingen en mogelijke verbeterpunten besproken.

Op orde

Winst

Elke school krijgt een aantal uren voor administratieve ondersteuning, afhankelijk van de schoolgrootte. Twee van de ondersteuners werken specifiek voor de scholen met speciaal onderwijs. Die hebben een uitgebreidere administratie, onder meer doordat er meer kinderen een zogenaamde ‘rugzak’ hebben. Margo is wekelijks te vinden op zes grotere scholen, op drie andere scholen is dat maar eens per drie weken nodig. Het werk van Margo en haar collega’s speelt zich voornamelijk achter de schermen af, maar is daarom niet minder belangrijk. Ze nemen de schooldirecteuren veel werk uit handen.

De budgetten worden jaarlijks in overleg tussen de scholen en De Basis opgesteld. Daarvoor dient iedere school een begroting in, met hulp van Margo en de andere ondersteuners en in overleg met Peter Kootstra. Vanuit De Basis houdt hij het overzicht. “Dat gaat veel gemakkelijker met het systeem dat we nu hebben, doordat we nu allemaal op dezelfde manier werken. Ik vind dat echt de grote winst.”

UITGELICHT systeem. Na een leerproces en

kinderziektes zijn alle betrokkenen er nu goed in thuis.

6

De Basiswijzer 8 (3).indd 6

26-05-2009 12:52:53

T

Ryan

Wat moesten jullie allemaal doen? Ryan: Een parcours fietsen. Er was een plek waar je je hand moest uitsteken, je kwam over een heuveltje en door paaltjes die steeds dichter bij elkaar stonden. En op het eind moest je vaart maken en dan in één keer hard remmen. Hester: Wij gingen eerst een soort hardloopwedstrijd doen. Je moest dan op het laatst opeens stilstaan. Dat lukte niet echt. Daarna gingen we in een echte auto rijden met een mevrouw. Die liet zien hoe ik de gordel om moest doen. Toen ging ze gas geven en moest ik op het rempedaal trappen. Dan schiet je helemaal naar voren! Ryan: Ik ben nog iets vergeten te vertellen! We moesten het parcours nóg een keer fietsen,

maar dan met een rugzak van tien kilo op je rug. Dat viel mij nog mee, maar dat komt omdat ik wel eens bij mijn oom op de boerderij help met zakken aardappelen tillen. Wat heb je geleerd? Hester: Dat ik zo snel mogelijk moet remmen als er iets aankomt. En niet denken: “Ik kan er nog wel voorlangs”. Een auto heeft tijd nodig om te remmen. Als ik fiets ben ik ook best vaak om me heen aan het kijken, ik moet eigenlijk beter uitkijken. Ryan: Dat ik goed op de weg moet letten en op alle mensen op de weg en dat ik op tijd stil moet staan. Met een zware rugzak gaat remmen langzamer. En altijd mijn hand uitsteken, want die meneer vertelde dat

steeds minder kinderen en ouders dat doen. Ga je alles wel onthouden? Hester: Ik fiets heel vaak naar school en ik ga proberen om het dan te onthouden en goed op de weg te letten. Ryan: Ik denk het wel. Ik ga volgend jaar naar OSG Sevenwolden en dan fiets ik echt met een rugzak. En dan moet ik langs rotondes en kruispunten, maar dat heb ik ook al eens gedaan. Het valt best mee. Op www.anwb.nl/streetwise staat meer informatie over dit verkeerseducatieprogramma. Klik onder het kopje ‘kinderen’ voor leuke groepsfoto’s die op deze dag zijn gemaakt.

Hoe veilig fietsen kinderen? En hoe snel kan een auto eigenlijk remmen? De leerlingen van De Compagnonsschool zijn een stuk wijzer na hun deelname aan ANWB Streetwise op 2 april. De school in De Knipe behaalde al het Verkeersveiligheidslabel, waar een project als dit bij hoort. Ryan uit groep 8 en Hester uit groep 6 vertellen.

Klasgenootje Lotte

7

De Basiswijzer 8 (3).indd 7

26-05-2009 12:52:54

Colofon

De BasisWijzer is een uitgave van De Basis Scholennetwerk Heerenveen en verschijnt twee keer per jaar. Eindredactie De Basis Scholennetwerk Heerenveen Tekst en productiebegeleiding Camerik Voortman communicatie-

➡

BASIS BERICHTEN...

➡ Nieuwe personeelsfunctionaris voor De Basis Per 1 mei 2009 heeft De Basis een nieuwe personeelsfunctionaris: Tom Dolleman. Hij is afkomstig uit het voortgezet onderwijs, waar hij in Rotterdam de afgelopen jaren werkzaam was. Tom woont nu nog in Zoetermeer, maar wil graag verhuizen naar het noorden van het land. Hij gaat vier dagen per week voor De Basis werken.

en pr-adviseurs, Heerenveen Vormgeving Konform (BNO), Zwolle Fotografie Fotobureau De Zon, Hoornsterzwaag Simone Stevens De Basis Scholennetwerk Heerenveen Postadres Postbus 159 8440 AD Heerenveen Bezoekadres Iepenlaan 2 8441 BT Heerenveen Telefoon (0513) 656 656 Fax (0513) 656 657 Email [email protected]

www.debasisheerenveen.nl

➡ Websites scholen en De Basis in nieuw jasje Zowel de bovenschoolse organisatie als alle 21 scholen van De Basis krijgen een nieuwe website. Met de enthousiaste medewerking van het bedrijf Firmaq uit Joure is een zogenaamd draadmodel ontwikkeld. Daarmee hebben de websites van alle scholen een uniforme uitstraling, zonder een ‘eenheidsworst’ te zijn. De scholen kunnen het model namelijk zelf vullen. Doordat het draadmodel voor alle sites de basis vormt, is het grote voordeel dat het beheer van alle websites hetzelfde is. Sinds eind mei is de website van De Basis in de lucht. Deze heeft een intropagina met een kaart van de gemeente waarop alle scholen staan aangegeven, met een link naar de scholensites.

➡ Nieuw onderkomen Het Slingertouw klaar De nieuwe multifunctionele accommodatie De Spil in de wijk Skoatterwâld, waarin ook basisschool Het Slingertouw wordt gevestigd, is klaar. Een paar dagen vóór de zomervakantie start de verhuizing. Dat betekent dat het nieuwe schooljaar van start gaat in één van de ‘takken’ van het prachtige, ruime gebouw dat een boom verbeeldt. Het is nog even afwachten of de afwerking van het terrein rond het gebouw, waaronder de bestrating, in augustus geheel klaar is. Later dit jaar volgt nog een feestelijke opening.

➡ De Ynlaet en de Buitenkans openen ‘Kansrijk’ Kindercentrum de Buitenkans en basisschool de Ynlaet zijn samen gestart met ‘Kansrijk’, een voorschool voor peuters en baby’s. Zo wordt voor kinderen een doorgaande lijn van 0 tot 12 jaar neergezet met inspiratie vanuit onderwijsvisies als Reggio Emilia, Jenaplan en Ervaringsgericht Onderwijs. Kansrijk wil werken aan de zelfstandigheid van kinderen. De intensieve samenwerking met de onderbouwleerkrachten moet de overgang naar de kleutergroep vergemakkelijken.

8

De Basiswijzer 8 (3).indd 8

26-05-2009 12:52:55