De Gangmakers Het goud van Rotterdam
Inhoud 4
Louisa Boulkhrif, Disselstraat: “Ik wil laten zien dat het mij wél lukt”
6
“Ik ben niet zo’n goede organisator,
maar vind het heel leuk om te doen”
8
Orsine Muntslag, Menanderstraat: “Ik red het wel
alleen, maar met z’n tweeën is het
veel gezelliger”
Don Lassooij, Jan Sonjestraat:
10 Songül Erciyas, Groepstraat:
“Mijn drijfveer? Mensen met elkaar in
contact brengen’’
12 Kenneth Ghisyawan, Robert Fruinstraat: “Als mijn straat
ongezellig is, stap ik iedere ochtend
chagrijnig naar buiten”
14 Het goud van Rotterdam De gangmakers
Voorwoord In Rotterdam doet haast de helft van de Rotterdamse straten mee met het Opzoomeren. Opzoomeren betekent dat bewoners zelf het initiatief nemen om de straat op te knappen of schoon te maken, iets gezelligs met de buren organiseren of iets leuks doen met de kinderen uit de straat. In alle straten waar bewoners Opzoomeren, zijn gangmakers actief. Zij nemen het initiatief. Zij maken met de buren plannen. Zij trekken de stoute schoenen aan. Kortom: zij beginnen gewoon. Door al die activiteiten zijn veel Rotterdamse straten leefbaarder, vriendelijker en gezelliger geworden. Gangmakers zijn het goud van Rotterdam. In dit boekje staan portretten van vijf gangmakers. Wat drijft hen? Hoe zorgen zij dat andere buren meehelpen? Hoe houden zij het leuk om te Opzoomeren? Hoe gaan zij om met teleurstellingen? Welke tips & trucs hebben zij voor ‘collega’s’ in andere straten? Als toetje op deze interviews wordt dieper ingegaan op het fenomeen gangmaker. Dit boekje is geschreven voor de Opzoomeracademie, een initiatief van Opzoomer Mee. De bedoeling is dat het boekje tijdens cursussen en uitwisselingen wordt besproken. Opzoomer Mee
2
3
in de straat als het mooi weer is. Als ze na afloop
de straat die wist hoe alles werkte en bij wie ik moest
vragen wanneer we weer zoiets leuks gaan doen, is de
zijn om dingen voor elkaar te krijgen. De buren wilden
activiteit voor mij geslaagd. Dan ben ik echt tevreden.”
wel helpen, maar als ik ze vroeg iets van me over te
Waardering haalt Louisa ook uit het feit dat bewoners
nemen, kwamen ze uiteindelijk toch weer bij mij terecht
uit andere straten regelmatig vragen of ze ook mogen
en regelde ik het dan maar weer. Op een gegeven
helpen. “Ik vind dat prima, want zo kunnen ze onze
moment groeide het werk me boven het hoofd. Ik kon
“Ik wil
aanpak inzetten in hun eigen straat.” Tips voor begin-
wel wat hulp gebruiken.” Sinds kort is die hulp er
nende straten heeft Louisa dan ook altijd paraat: “Wil
gelukkig en krijgt Louisa steun van twee buurvrouwen
je graag Opzoomeren maar weet je niet hoe je moet
die net als zij van aanpakken weten. “De een regelt de
laten zien
beginnen? Leg dan eerst persoonlijk contact met de
financiën en de andere doet de boodschappen”, merkt
buren. Kom erachter wie ze zijn en wat ze doen. Lukt
ze op. “Nu kan ik me helemaal richten op de organisa-
dat niet? Gooi het dan op de kinderen. Zoek een
tie en de coördinatie en dat scheelt een hoop.” Goed
pleintje in de buurt waar veel kinderen komen en leg
delegeren is een belangrijke gangmakerseigenschap,
daar contact met de ouders. Van het een ontstaat het
zo heeft Louisa dus aan den lijve ondervonden. Net als
Louisa Boulkhrif, Disselstraat:
dat het mij wél lukt”
geduld, inzicht, vertrouwen in mensen en een luiste-
Luister naar de kinderen. Neem ze serieus en vraag wat zij willen.
rend oor. “Daarnaast moet je de capaciteit hebben om mensen bij elkaar te brengen”, vervolgt ze. “Je moet kunnen bemiddelen en in oplossingen kunnen denken. Zelf leg ik altijd en overal contact. In de bus, in de wachtkamer bij de dokter, in de supermarkt; ik begin gewoon met iedereen te praten. Ik trek het gewoon naar me toe. Voor mij de normaalste zaak van de
ander. En voor je het weet organiseer je samen leuke
wereld, maar ik merk dat dat lang niet voor iedereen zo
dingen. En heel belangrijk tot slot, luister naar de kin-
vanzelfsprekend is.” Een gezellige straat waar alle kin-
deren. Neem ze serieus en vraag wat zij willen. Want
deren veilig buiten kunnen spelen en waar de melkboer
een leuke straat begint bij de kinderen.”
de flessen gewoon voor de deur zet; dat is uiteindelijk Louisa’s droombeeld. “Een beetje zoals het Marokko
Droombeeld
van mijn herinneringen”, lacht ze. “Misschien een tikje
“Het wordt toch nooit wat hier in de straat”, zei een buurvrouw ooit tegen haar. “Wij proberen
Tot voor kort regelde Louisa alles zelf; de activiteiten,
idealistisch, maar toch zijn we in de Disselstraat aardig
het al jaren maar we krijgen het niet van de grond.” En precies die houding stimuleerde Louisa
de boodschappen én de financiën. “Ik was de enige in
op weg.”
Boulkhrif om er wel wat van te maken. “Ik wil laten zien dat het mij wél lukt.” Haar grootste motivatie haalt ze uit de kinderen. “Ik
ring. “Geen folder in de bus maar persoonlijk langs de
denk zoals zij denken”, zegt Louisa. “Ik weet precies
deuren gaan. Iedere keer weer. Je moet je stem laten
wat zij leuk vinden en ze geven me energie. Tegelijker-
horen, zodat ze de band kunnen voelen en denken: ‘dit
tijd neem ik uiteraard ook de volwassenen mee. Voor
is belangrijk’. Dan hoor je ook meteen hoe het met ze
hen doen we ook een heleboel leuke dingen. Maar de
gaat en wat ze bezighoudt. Op een gegeven moment
kinderen blijven mijn uitgangspunt.” Vanuit die gedach-
win je het vertrouwen en ben je binnen. Dan doen ze
te heeft Boulkhrif de afgelopen jaren heel wat bereikt.
met je mee.”
“We zijn weer echte goede buren geworden”, merkt ze
4
op. “Buren die boodschappen doen als iemand ziek is
Glimlach
en buren die zorgen dat conflicten worden uitgepraat.
Waardering voor haar activiteiten haalt Louisa vooral
Sinds we Opzoomeren zitten we ook veel vaker gezel-
uit het plezier dat de kinderen hebben. “Het klinkt
lig met een stoeltje voor het huis. Het is weer een
cliché maar de glimlach van een kind is de aller-
echte volksbuurt geworden. En de normen en waarden
grootste beloning. Het feit dat zij plezier beleven aan
zijn weer terug in de straat.” Het geheim achter het
heel eenvoudige dingen. Niet aan materialistische dure
succes zit volgens Louisa in de persoonlijke benade-
computerspellen, maar gewoon aan een spelletjesdag
De Disselstraat • • • •
De bewoners van de Disselstraat Opzoomeren sinds 2002 De meeste activiteiten worden rond om de kinderen georganiseerd Drie actieve bewoners nemen het voortouw en andere buren helpen ad hoc mee De bewoners van de Disselstraat hebben samen straatafspraken gemaakt
5
iedere zomer een BBQ en iedere winter een kerstborrel mét Opzoomerboom. Die activiteiten worden behoorlijk
Don Lassooij, Jan Sonjestraat
goed bezocht. Standaard komt er zeker vijftig man per keer, als het er niet meer zijn.” Duizendpoot
“Ik ben niet
En precies daar ligt Don’s motivatie als gangmaker:
zo’n goede
buren krijgen, daar doe je het toch allemaal voor? Dan
leuke dingen voor anderen organiseren. “De blije gezichten na afloop en de waardering die we van onze is een activiteit voor mij geslaagd. Verder moet alles natuurlijk lopen zoals gepland. Het moet geen zooitje
organisator
worden, want daar kan ik slecht tegen. Ik zal je een geheimpje verklappen”, zegt Don terwijl hij wat zachter
maar vind het
begint te praten. “Zelf ben ik eigenlijk helemaal niet zo’n goede organisator. Ik ben er veel te rommelig en chaotisch voor. Wat dat betreft ben ik mijn vrouw
heel leuk om
behoorlijk dankbaar voor alle draaiboeken die ze jaar in jaar uit voor me heeft gemaakt.” Zijn eigen kracht ligt volgens Don vooral in het feit dat hij overal voor in
te doen”
is en alle klusjes aanpakt. “Ik ben een echte duizendpoot. Altijd bezig met van alles en nog wat. Daarnaast kan ik goed communiceren en ben ik altijd optimistisch. Maar ik heb ook een behoorlijk dikke huid. Erg
mijn medegangmakers dat wel. Samen hebben we een taakverdeling gemaakt. Dat wil ik ook aan beginnende straten meegeven.” Met die houding is de Jan Sonjestraat de afgelopen vijftien jaar behoorlijk ver gekomen. “Door het Opzoomeren zijn de bewoners zich meer in elkaar gaan verdiepen”, vervolgt Don. “We groeten elkaar weer op straat en mede daardoor is onze dorpse mentaliteit behouden gebleven. Of misschien zelfs wel versterkt. Wat ook opvalt is dat de kinderen veel netter en meer betrokken zijn geworden. Ik heb het idee dat ze zich toch wat meer verantwoordelijk zijn gaan voelen
Als gangmaker moet je wel tegen een stootje kunnen
je sleutel aan de buitenkant van de deur laat zitten, is er altijd wel een sympathieke buurman of
handig, want als gangmaker moet je wel tegen een stootje kunnen. Iedereen weet het namelijk altijd beter. ‘Prima, ga je gang’, zeg ik dan. ‘Doe het maar op jouw
buurvrouw die je er op wijst. En als je op vakantie gaat, komen ze je plantjes water geven.” Een
manier.’ Als je het doet, doe het dan goed, zeg ik
mentaliteit die volgens Don de afgelopen jaren dankzij het Opzoomeren alleen maar is versterkt.
altijd. Maar het zijn allemaal eendagsvliegen. Dat geeft helemaal niks, maar accepteer dan ook de manier
6
opstappen denkt, beseft ook Don dat hij ooit het gangmakerstokje door zal moeten geven. “Als de kinderen het huis uit zijn en helemaal op eigen benen staan,
Een gezellige en kleurrijke straat met een echte ouderwetse dorpsmentaliteit, zo beschrijft gangmaker Don Lassooij de Jan Sonjestraat waar hij vijftien jaar geleden kwam wonen. “Als je
voor hun eigen straat.” Hoewel hij nog lang niet aan
verhuizen Winnie en ik misschien naar een kleiner huis in een andere straat.” Toch vreest Don dat hij het Opzoomeren nooit helemaal los kan laten. “Ik denk dat ik altijd wel met advies zal klaarstaan en een beetje een vinger aan de pols zal houden. Als ze me tenminste toelaten”, lacht hij. “Maar daar zal ik wel voor zorgen.”
waarop wij het organiseren.”
Don Lassooij is 53 jaar en getrouwd met Winnie.
wel iets over mij hoor. Ondanks mijn stotteren, wat
Samen hebben ze twee grote kinderen van 19 en 20
me soms flink in de weg kan zitten, leg ik behoorlijk
jaar die nog thuis wonen. Hij is postsorteerder bij TNT
makkelijk contact en maak ik overal een praatje.”
Vinger aan de pols
en in zijn vrije tijd tuiniert hij graag, zowel in hun eigen
Het straatcomité is ooit door de bewoners opgericht
Op één lijn zitten met de andere gangmakers is
achtertuin als in het volkstuintje aan het spoor. “Al ben
om gezamenlijk hun belangen te behartigen toen er
volgens Don essentieel voor het slagen van straatac-
ik voor honderd procent een stadsmens, ik vind het
in de straat met bouwen werd begonnen. Inmiddels
tiviteiten. “Zorg dat alle neuzen één kant op staan en
geweldig om er even helemaal uit te zijn.” Zo’n vijftien
is dat al lang achter de rug maar de groep bestaat
dat je een gezamenlijk doel hebt voor de straat. Maak
jaar geleden kocht Don samen met zijn vrouw een
nog steeds. Don: “We zijn alleen wat groter geworden
daarnaast goed gebruik van ieders kwaliteiten. Dat
groot huis in de Jan Sonjestraat in Rotterdam west.
en we richten ons nu vooral op het organiseren van
betekent ook dat iedereen eerlijk moet zijn over wat hij
Na drie dagen zat hij al in het straatcomité. “Zo werkt
leuke activiteiten voor de straat. Naast onze plant-
wel en niet kan en wil doen. Zelf ben ik bijvoorbeeld
dat hier in de straat”, vertelt Don. “Maar het zegt ook
jesdagen en de schoonmaakacties organiseren we
niet zo planmatig en georganiseerd, maar gelukkig zijn
De Jan Sonjestraat is 15 jaar geleden begonnen met Opzoomeren. De bewoners hebben inmiddels straatafspraken gemaakt en organiseren samen schoonmaakacties, plantjesdagen, BBQ’s, zomerborrels en houden ieder jaar een kerstboomactie. De vaste kern van gangmakers bestond vroeger uit drie man. Tegenwoordig wordt er per activiteit een eind verantwoordelijke gekozen. Deze zet de lijn uit en schakelt zelf hulptroepen in.
7
Orsine Muntslag, Menanderstraat:
jes op de i te zetten.” Tips voor beginnende straten heeft Orsine ook: “Zorg dat je een plan van aanpak maakt, dat de vergunningen zijn aangevraagd en stel de wijkpolitie op de hoogte van je activiteit. Want je wilt toch niet dat het feest wordt verpest door een paar herrieschoppers? Zet mensen in daar waar ze goed in zijn en accepteer ook dat sommige buren maar een uurtje komen helpen. En heel belangrijk tot slot, geef
“Ik red het wel
alle helpers na afloop een kleine attentie zodat ze weten dat ze worden gewaardeerd. Zeg er bij dat het
alleen, maar
zonder hen niet was gelukt. Dan zullen ze de volgende keer eerder weer meehelpen.’ Hoewel Orsine gelooft dat ze alle eigenschappen van een goede gangmaker
met z’n tweeën
Menanderstraat • • • • •
De bewoners van de Menanderstraat Opzoomeren sinds 2001 Ze organiseren straatactiviteiten zoals spelletjesdagen, plantjesdagen en schoonmaakacties en ze houden samen hun straat schoon en netjes Van de 64 gezinnen doen er ongeveer 30 mee aan de activiteiten, vooral de kinderen Er is één actieve gangmaker (Orsine). Andere buren en buurtkinderen helpen af en toe mee. De straat heeft geeft straatafspraken, maar de gangmaker zou het wel graag willen
in zich heeft en het daarnaast ook nog eens heel erg leuk vindt om activiteiten te organiseren, zou ze het
is het veel
Eigen leven
Zet mensen in daar waar ze goed in zijn
gezelliger”
Toch zijn het diezelfde goeie buren die het Orsine niet altijd even makkelijk maken. De andere gangmakers met wie ze vroeger altijd samenwerkte, hebben het nu druk of zijn verhuisd en de laatste jaren zijn het eigenlijk voornamelijk de kinderen die Orsine helpen. “Neem
Als jong meisje in Suriname nam ze haar vriendjes en vriendinnetjes al op sleeptouw
ook wel eens fijn vinden om een keertje helemaal niks
bijvoorbeeld het aftuigen van de kerstboom. Ieder jaar
te doen. “Dat ze tegen me zouden zeggen ‘Orsine ga
regel ik een mooie grote kerstboom waar alle buren
jij maar lekker zitten, wij regelen alles vandaag wel.’
van kunnen genieten. Als ie er staat is iedereen even
Aan de andere kant zou ik me denk ik toch weer overal
blij, maar zodra we die boom moeten opruimen, sta ik
mee gaan bemoeien en de buren hulp bieden. Zo ben
er alleen voor. Vorig jaar heb ik de kerstboom uiteinde-
ik dan ook wel weer.”
lijk maar met een stel kinderen weggehaald en ston-
en organiseerde ze leuke straatfeestjes en uit-
den ze er gewoon bij te kijken. Iedereen
stapjes naar de stad. Nu geniet de Rotterdamse Me-
moet toch zijn steentje bijdragen? Vaak
nanderstraat van Orsines organisatietalent. Toch zou ze het leuk vinden
zeggen ze wel dat ze komen helpen, maar
als iemand eens zei: “Orsine, ga jij maar lekker zitten. Wij regelen het vandaag wel.”
als puntje bij paaltje komt, ben ik toch weer alleen. Op zich red ik het allemaal prima en ik doe het graag, maar het zou zo veel leuker zijn om het met z’n tweeën te
Kinderdisco, spelletjesdagen, een busreis naar de Efte-
meer bij elkaar over de vloer en we groeten elkaar nu
doen.” Het vinden van een geschikte opvol-
ling en ieder jaar een plantje brengen bij het bejaar-
ook altijd. Vroeger was dat echt niet zo.” De straatac-
ger ziet Orsine dan ook redelijk somber in.
denhuis in de buurt. Stilzitten doet Orsine bijna niet.
tiviteiten in de Menanderstraat zijn altijd drukbezocht.
“Misschien een van de kinderen”, merkt ze
“Eigenlijk doe ik het vooral voor de kinderen”, zegt ze
“Tijdens zo’n dag loop ik altijd overal even langs om
op. “Maar tegen de tijd dat zij oud genoeg
lachend. “Zowel bij mijn werk op de buitenschoolse
een babbeltje te maken”, vertelt Orsine. “Ik vind het
zijn, zullen ze hun eigen leven beginnen, in
opvang en in de speeltuin als bij de activiteiten bij ons
belangrijk om te zien dat iedereen geniet. Voor mij is
een andere straat. Hopelijk blijven er een
in de straat. De kinderen zijn immers de toekomst.
dat een teken dat ik het goed doe.”
paar. Ook hoorde ik laatst over een cursus
Daarom breng ik ze van alles bij en leer ik ze de straat
8
waarin je leert je buren te activeren om
schoon en netjes te houden. Een paar jaar geleden
Kleine attentie
mee te Opzoomeren. Dat lijkt me wel wat.
hebben we er zelfs samen een lied over geschreven.”
Een goede gangmaker moet volgens Orsine assertief
Want Opzoomeren doe je tenslotte samen
Sinds de Menanderstraat aan het Opzoomeren is
zijn en goede contactuele eigenschappen hebben.
met de buren.”
geslagen, zijn de kinderen volgens Orsine een stuk
“Je moet mensenkennis hebben en je moet mensen
verantwoordelijker geworden. Ook de contacten tussen
dúrven aanspreken”, legt ze uit. “Daarnaast moet je
de volwassenen zijn intensiever geworden. “We komen
van aanpakken weten en het leuk vinden om de punt-
9
Hart voor de straat
“Mijn medegangmakers helpen wel, maar bij anderen
Toen Songül nog maar net in de Groepstraat woonde
hoef je daar niet om te komen. Die hebben geen flauw
en haar kinderen nog klein waren, zat ze bijna de hele
idee wat er moet gebeuren en daar erger ik me soms wel
dag binnen. “Niks aan natuurlijk”, zegt ze nu. “Daarom
aan. Net als aan die mensen die beloven dat ze er dit
vind ik het zo belangrijk om al die vrouwen mee te la-
keer zeker bij zullen zijn, maar toch niet komen opdagen
ten doen aan de straatactiviteiten. Dat is geloof ik mijn
als puntje bij paaltje komt.”
grootste drijfveer: mensen uit hun huizen krijgen en met elkaar in contact brengen. Dat doe je niet alleen door elkaar te groeten maar door echt elkaars gezinssituatie te leren kennen. Zo weet je ook precies hoe je kunt helpen als er iets aan de hand is. Dat is ook een beetje mijn rol in de straat geworden.” Songül ziet het als een van de belangrijkste taken van een gangmaker. “Je moet een behoorlijk sociaal persoon zijn, echte interesse in anderen hebben en goed kunnen opschie-
Je moet een behoorlijk sociaal persoon zijn Songül Erciyas, Groepstraat
ten met allerlei verschillende soorten mensen. Volgens mij heb ik dat wel in me. Daarnaast moet je doen wat
“Mijn drijfveer? Mensen uit hun huizen krijgen en met elkaar in contact brengen”
je belooft en laten zien wat je hebt waargemaakt. Ze
Helemaal tevreden
moeten je wel kunnen vertrouwen. Dat is soms best
Een Opzoomeractiviteit is voor Songül dan ook pas echt
lastig, want als gangmaker heb je natuurlijk een hoop
geslaagd als er een heleboel mensen zijn gekomen en
geld tot je beschikking. Dat roept al snel wantrouwen
als iedereen het naar zijn zin heeft gehad. “Als ze me dat
op. En, misschien nog wel het allerbelangrijkste, als
persoonlijk komen vertellen, ben ik helemaal tevreden”,
gangmaker moet je hart voor de straat hebben. Het
merkt ze op. “Er gaat toch heel wat tijd zitten in het
moet echt jouw straat zijn, anders kun je je ook niet
organiseren en als dingen achteraf beter anders hadden
Bijna iedereen in de buurt was familie en op elkaars kinderen passen was heel vanzelfsprekend.
voor honderd procent inzetten.” Door haar drukke be-
gekund, dan hoor ik dat graag. Kan ik daar de volgende
Hier in Rotterdam is dat allemaal anders. Toch begint het er in de Groepstraat steeds meer op te
staan lukt dat Songül helaas niet altijd. Taken overdra-
keer rekening mee houden. Maar dan moeten ze het
lijken. “Dankzij het Opzoomeren”, zegt Songül. “Ik ben behoorlijk trots dat ik daar als gangmaker
gen aan anderen doet ze toch niet graag en dat is mis-
me wel vertellen en dat doen ze helaas niet altijd. Dan
schien ook wel haar eigen valkuil, realiseert ze zich.
hoor ik het weer via via. Dat is jammer, want hoeveel
In het Turkse dorp waar Songül Erciyas vandaan komt, reden lang niet zo veel auto’s op straat.
aan kan bijdragen.” Songül Erciyas (34 jaar) woont het grootste deel van
we jaren geleden besloten zo’n Opzoomer-ontbijt te
haar leven in Nederland, waarvan de laatste jaren in
organiseren in de straat”, vertelt Songül. “We hadden
de Groepstraat samen met haar Turkse man en hun
geen flauw idee hoe je zoiets moest aanpakken en
zoon (12) en dochter (8). Naast haar drukke bestaan
door al die verschillende nationaliteiten in de straat
als moeder heeft Songül maar liefst twee banen. Ze
was het nog een behoorlijke klus om iedereen duidelijk
werkt op de tussenschoolse opvang op de school van
te maken wat we nu precies wilden. En nog steeds is
haar kinderen én achter de brood- en buffetwagen in
dat lastig, bij iedere activiteit weer. Maar met handen
het Maasstad Ziekenhuis. “Superdruk maar wel heel
en voeten weten we toch iedere keer weer heel wat be-
erg leuk”, zegt ze stralend. “Als de kinderen wat groter
woners enthousiast te krijgen voor onze straat BBQ’s,
zijn, wil ik eigenlijk nog meer gaan werken.” Sinds een
de Sinterklaas- en Suikerfeesten, Halloween en de
aantal jaar komen daar ook nog eens de straatactivitei-
spelletjesdagen in de zomer.”
ten bovenop. “Eigenlijk is het allemaal gaan rollen toen
10
ervaring je als gangmaker ook hebt, je moet altijd open
De bewoners van de Groepstraat zijn 8 jaar geleden begonnen met Opzoomeren. De ‘harde kern’
blijven staan voor tips.” Een wijze raad die Songül begin-
bestaat uit vier bewoners. Daarnaast is nog een wat grotere groep wisselende bewoners die zo
meegeven. Maar bovenal vindt ze dat gangmakers er zelf
nu en dan meehelpen. Bij de activiteiten zijn steevast twintig van de vijftig families aanwezig. Een jaar geleden hebben de bewoners straataf-
zelf zo leuk vindt en niet omdat iemand anders zegt dat
spraken gemaakt die inmiddels op een prominente plek aan de muur hangen.
ook zal meegeven aan haar opvolger. “Stoppen doe ik
nende gangmakers van andere straten dan ook graag wil lol in moeten hebben. “Je moet het doen omdat je het je het moet doen. Daar heeft niemand wat aan; jij niet en de straat niet.” Het is hetzelfde advies dat ze straks voorlopig nog lang niet, maar als ik het stokje doorgeef, zal ik de nieuwe gangmakers zeker met raad en daad blij-
• De Menanderstraat heeft geeft straataf- spraken, maar de gangmaker zou het wel graag willen.
ven bijstaan. Als een soort coach eigenlijk. Want het is zonde om het wiel steeds opnieuw uit te vinden, toch?”
11
Kenneth Ghisyawan, Robert Fruinstraat:
“Als mijn straat ongezellig is, stap ik iedere ochtend chagrijnig naar buiten”
straatactiviteiten om ‘de familie’ bij elkaar te houden.
Rober t Fruinstraat
“Hoe meer mensen hoe geslaagder een feest voor mij
•
is. Als je op Google Earth gaat kijken, moet de hele
Robert Fruinstraat gekleurd zijn”, lacht Kenneth. Maar
•
zijn al 15 jaar aan het Opzoomeren
aat
Dit doen ze onder meer door het
eigenlijk doet hij ook wel een beetje voor zichzelf. “Een
goede sfeer in de straat is voor mij zeer waardevol”,
vervolgt Kenneth. “Als het hier niet gezellig zou zijn,
schoonmaakacties
zou ik iedere dag met een chagrijnig gezicht naar
•
Naast een kern van vijf actieve
buiten komen. Ook vind ik het erg belangrijk om geliefd
te zijn bij mijn buren. Je krijgt er geen geld voor, dus de
beloning zit hem in de waardering die ik van ze krijg als
van activiteiten
ik weer eens een leuke activiteit heb georganiseerd.”
•
De Robert Fruinstraat heeft geen
Het imago van zijn straat speelt tot slot ook een rol
organiseren van straatfeesten, kinderspeeldagen, plantjesdagen
en
bewoners, is er een aantal buren
dat ad hoc meehelpt met het organiseren
straatafspraken
bij Kenneth’s inzet voor de straat. “Ik wil niet dat wij op op de zwarte lijst van de gemeente komen. Als mensen over de Robert Fruinstraat horen, moeten de duimen omhoog gaan. Volgens mij lukt dat tot nu toe aardig. Sinds we aan het Opzoomeren zijn, is het een stuk netter en schoner geworden op straat. Daarnaast zegt iedereen elkaar weer gedag. Er is altijd wel een gesprek gaande en we leven veel minder achter onze eigen voordeur. De straat is als het ware een onderdeel geworden van het eigen huis en dat is mooi.”
Waardering van de buren is voor Kenneth Ghisyawan erg belangrijk. “Je krijgt er geen geld voor, dus moet de beloning ergens anders vandaan komen.” Door het organiseren van straatactivitei-
Ik word nooit boos, ook al ben ik het van binnen soms wel
ten probeert hij iedereen bij de Robert Fruin ‘familie’ te betrekken. Zijn geheim? Altijd blijven Altijd een lach
lachen, wat er ook gebeurt.
Hoewel het organiseren van straatactiviteiten, het Stilzitten kan Kenneth Ghisyawan niet. Altijd is hij
ik hier in de Robert Fruinstraat kwam wonen, heb ik
warm houden van burencontacten en het betrekken
druk met zijn eigen bedrijf, zijn miniatuur raceauto’s
de draad gewoon weer opgepakt. Eigenlijk was ik al
van nieuwe bewoners heel wat tijd en aandacht vergt,
en niet in de laatste plaats met zijn straat; de Robert
aan het Opzoomeren voordat Opzoomeren überhaupt
is het toch keer op keer Kenneth die deze verantwoor-
Fruinstraat in Rotterdam west waar hij 25 jaar gele-
bestond: ik organiseerde straatfeesten, kinderspeel-
delijkheid op zich neemt. “Ik ben er nu eenmaal goed
den met zijn vrouw is komen wonen en waar ook zijn,
dagen en schoonmaakacties en ik zorgde dat het hier
in”, merkt hij op. Toch vindt hij het lastig om te be-
inmiddels volwassen, kinderen opgroeiden. “Werken
een beetje schoon en netjes bleef.” Zijn drijfveer?
schrijven wat iemand nu precies een goede gangmaker
voor een baas heb ik nog nooit gedaan”, vertelt hij.
Het opbouwen van een goede band met de buren.
maakt. “Je hebt het of je hebt het niet. Ik heb altijd
“Ik wil mijn eigen tijd kunnen indelen en zelf bepalen
Samen leuke dingen doen is voor hem hét middel om
een lach op mijn gezicht. Dat is denk ik erg belangrijk.
wat ik doe. De hele dag opdrachten van een ander
‘de familie’ -want zo noemt Kenneth zijn straatgeno-
En ik word nooit boos, ook al ben ik het van binnen
uitvoeren? Ik zou er gek van worden. In Suriname had
ten- beter te leren kennen. “Met name voor nieuwe
soms wel. Als iemand niet meedoet dan is dat natuur-
ik achtereenvolgens een restaurant, een autorijschool,
bewoners is het erg belangrijk om erbij te horen.”
lijk jammer, maar ‘no hard feelings’, we gaan gewoon
maak ik me ook behoorlijk druk over het vinden van een opvolger voor als ik er ooit mee stop. Ze vinden het wel leuk om mee te helpen, maar dan wel onder een leider.” Welke tips hij beginnende straten zou geven? “Dat is een leuke vraag”, zegt Kenneth, “want onervaren straten vragen mij regelmatig om advies. Wees assertief, zou ik zeggen. Stap gewoon op je buren af en spreek ze aan. Ook al ken je ze nog niet zo goed. Nodig ze uit om hun ideeën te spuien. Niet tijdens een saaie vergadering, maar op een gezellig etentje of een straatborrel. Dan zullen ze eerder komen. Heel belangrijk is ook om helpende buren in te delen in groepjes met dezelfde taal en cultuur. Zo zullen ze eerder naar elkaar luisteren en beter samenwerken. En, last but not least, loop als organisator altijd rond met een vrolijk gezicht, ook al ben je misschien niet altijd even blij. Een lach werkt aanstekelijk.”
verder. Daarnaast moet je als gangmaker ‘durven’.
een busbedrijf en een supermarkt en nu run ik een
12
De bewoners van de Robert Fruinstr
koeriersbedrijf.” Ook het regelen zat er bij Kenneth al
Duimen omhoog
Je moet het initiatief kunnen nemen. Ik ben niet voor
vroeg in. “In Suriname was ik altijd al bezig met het
Naast zijn drukke ondernemersbestaan steekt Ken-
niets zelfstandig ondernemer. Ik heb dat in me. Maar
organiseren van straatfeestjes en activiteiten en toen
neth dan ook heel wat uren in het organiseren van
de meeste mensen in de straat zijn niet zo. Daarom
13
Het goud van Rotterdam
De gouden gangmaker In de interviews is gevraagd naar de talenten die een ideale gangmaker moet hebben. Dat leverde een hele waslijst op. Zo zouden gangmakers moeten beschikken over organisatietalent, moeten ze goed contact kunnen
De gangmakers
maken en mensen aan zich weten te binden. Ze moeten gemotiveerd en optimistisch zijn en altijd een glimlach op de lippen hebben. Verder moeten ze
Het woord ‘gangmaker’ is afkomstig uit de sport.
buren. Je hoeft geen vrienden te worden van elkaar of
van aanpakken weten, initiatief durven nemen, asser-
Een gangmaker is iemand die tijdens een wedstrijd
dagelijks bij elkaar over de vloer te komen. Het gaat
tief zijn en veel doorzettingsvermogen hebben.
vooropgaat om het tempo te bepalen. Vooral bij de
om alledaagse vriendelijkheid, of zoals een van de
Tegelijkertijd moeten ze oog hebben voor de kwalitei-
marathon zorgt de organisatie voor ‘hazen’ – de gang-
geïnterviewde gangmakers het zegt: “Als mijn straat
ten van anderen, vertrouwen hebben in anderen en
makers – om te zorgen dat het tempo hoger komt
ongezellig is, stap ik iedere ochtend chagrijnig naar
altijd open staan voor tips en adviezen. Kortom: een
te liggen. Bij het wielrennen zijn de gangmakers de
buiten.” Zonder uitzondering zijn alle gangmakers van
gangmaker is een schaap met vijf poten.
mensen die op een motor of bromfiets voor de renner
mening dat het Opzoomeren bijgedragen heeft aan die
uitrijden om hem op gang te helpen.
alledaagse vriendelijkheid in de straat.
De gangmakers van het Opzoomeren vervullen in hun
Wat doen ze?
straat dezelfde rol. Ze helpen het Opzoomeren in hun
Hoewel geen vaste taken bestaan voor een gangma-
mers in de straat samen het Opzoomeren op de rails
straat op gang, ze zijn de trekker van activiteiten, en
ker - ieder straat is immers uniek - doen gangmakers
zetten. De een is goed in het leggen en onderhouden
–misschien nog wel belangrijker- ze zijn ook degenen
ruwweg vier dingen in hun straat:
van contacten met buren, terwijl nummer twee een kei
Ook over het tijdstip en de duur van een straatac-
die de sfeer in de straat maken.
In de praktijk - en dat blijkt ook uit de interviews
makers zijn dan ook blij met alle hulp die ze maar
- bestaat de gouden gangmaker niet. Niet iedereen is
van andere buren kunnen krijgen en organiseren
goed in alle dingen. Het gaat erom dat de initiatiefne-
vaak een ware talentenjacht in hun straat.
is in het organiseren. Meneer drie kan de lekkerste
tiviteit moet nagedacht worden. Wanneer gaan de
• Initiatief nemen: Gangmakers bedenken een plan,
gerechten voor een grote groep samenstellen, terwijl
buren naar de camping, wanneer doen ze bood-
Wat leren de vijf interviews ons over de gangmakers,
nemen het initiatief om samen met andere
mevrouw vier heel erg handig is met de kinderen in
schappen? Het blijkt ook niet nodig te zijn om een
over het goud van Rotterdam?
bewoners iets te doen in de straat, breken het ijs.
de straat. Het is dus belangrijk om in je straat de
straatactiviteit een hele dag te laten duren, enkele
aanwezige talenten bij elkaar te brengen. Dat is het
uren is vaak beter.
Waarom doen ze het?
• Organiseren: Gangmakers organiseren staat-
echte Opzoomeren. Dit geldt trouwens niet alleen voor
De één doet het voor de kinderen, de ander kan niet
activiteiten. Daar komt van alles bij kijken.
talenten, maar ook voor de spullen. Een ladder, een
stilzitten en wil gewoon een goede band op bouwen
Hoe ingewikkelder de activiteit, des te meer
muziekinstallatie, kinderspelletjes… via via krijg je
Veel gangmakers blijken op te treden als gastvrouw
met de buren. Zoveel gangmakers, zoveel verschil-
geregeld moet worden. Als andere buren meehel-
vaak een hoop in je straat geregeld.
of gastheer tijdens de straatactiviteiten. Ze ver-
lende motieven om te Opzoomeren.
pen, worden sommigen zelfs een ‘manager’ die
• Gastheer en gastvrouw
welkomen bewoners en proberen voor een prettige
zorgt voor een taakverdeling, kijkt of alles op tijd
Tips & Trucs
sfeer te zorgen zodat kennismaking en ontmoeting
Wie verder kijkt, ziet achter alle persoonlijke verhalen
gebeurt en complimenten uitdeelt aan mensen die
De gangmakers geven in de interviews hun geheimen
uit de verf komen. Je moet uitkijken dat je je niet in
een opvatting schuilgaan over hoe buren met elkaar in
zich ook inzetten.
prijs in de vorm van tips en trucs. De belangrijkste zijn:
al het regelwerk verliest, want daar gaat het uitein-
de straat om horen te gaan. Eén van de geïnterviewde
delijk niet om.
gangmakers noemt zijn straat ‘een gezellige en kleur-
• Contact maken met de buren: Gangmakers
rijke straat met een echte dorpsmentaliteit’.
proberen buren te verleiden om deel te nemen aan
Alle begin is moeilijk. Begin simpel met een in tijd
straatactiviteiten. Een briefje werkt meestal niet,
en omvang beperkte activiteit, is dan ook het ad-
Elke geïnterviewde gangmaker benadrukt het per-
Het gaat de gangmakers stuk voor stuk om een straat
dus gaan gangmakers vaak de deuren langs en
vies. Het is handig om in het begin iets te organise-
soonlijk contact met de andere bewoners van de
met een vriendelijke sfeer waar je op de een of andere
maken met iedereen een praatje. Veel gangmakers
ren wat niet al teveel werk vergt of ingewikkeld is,
straat. Uitnodigingen, flyers en nieuwsbrieven zijn
manier ervan uit kunt gaan dat de buren een beetje op
worden zo een bindend element in de straat en
maar wel een grote kans op succes heeft.
belangrijk, maar huis-aan-huis aanbellen en persoon-
elkaar en op de straat letten. Of het nu gaat om letten
raken zeer goed geïnformeerd over het wel en wee
op de kinderen, het aannemen van het pakketje van
van de straat.
de postbode, de zorg voor het gemeenschappelijke
14
• Tijdstip en duur
• Begin klein • Persoonlijk contact
lijk contact is voor iedereen de sleutel tot succesvol • Verdeel de taken en benut elkaars talent
Opzoomeren.
Vele handen maken licht werk, is een volgende tip.
groen of het doen van de boodschappen voor het zieke
• Sfeer maken: Doordat gangmakers het initiatief
Soms lijkt het aantrekkelijk om alles alleen te doen.
buurvrouwtje.
nemen en eigenlijk het goede voorbeeld geven aan
Dan heb je alles in eigen hand. Het nadeel is dat je
Kinderen krijgen veel aandacht van gangmakers.
De meeste gangmakers hebben overigens geen
andere bewoners, bepalen ze vaak de sfeer in de
er dan ook echt alleen voor staat. De meeste gang-
Ze nemen kinderen serieus en proberen ze op een
overspannen verwachtingen van de omgang met de
straat en de wijze waarop buren met elkaar omgaan.
• Maak actief contact met de kinderen
15
Wat komt er zoal op je af?
terviewden: Zorg voor een heldere en doorzichtige
Gangmakers beleven veel plezier en genoegdoening
administratie. Hou bijvoorbeeld alle inkomsten en
van hun werk. Maar de medaille heeft echter ook een
uitgaven bij in een kasboekje, en laat dit regelmatig
keerzijde. Wat zijn teleurstellingen waar je mee te
door anderen controleren. In veel wijken kunnen
maken kunt krijgen?
de opbouwwerkers of bewonersorganisaties hierbij helpen.
• ‘‘Ik sta er alleen voor’’ Een vaak gehoorde klacht van gangmakers. Advies
• ‘‘Er zijn altijd anderen die het beter weten’’
van de geïnterviewden: Het is belangrijk om samen
De beste stuurlui staan ook in het Opzoomeren aan
met anderen te beginnen en goed te beseffen dat
de wal. Advies van de geïnterviewden: Commentaar
je andere gangmakers nodig hebt. Sla geen hulp af
hoort erbij. Blijf luisteren en nodig bewoners vooral
en nodig de buren telkens opnieuw uit om mee te
uit om mee te helpen met het organiseren!
helpen. Maar ook: denk na over de regelmaat waarmee je activiteiten organiseert; overvraag je buren
• ‘‘Er is geen waardering’’
niet. Het helpt ook om niet steeds dezelfde activi-
Veel bewoners uiten geen waardering voor de inzet
teiten te organiseren, probeer eens wat nieuws…
van gangmakers. Advies van de geïnterviewden:
misschien komen daar andere mensen op af en
Verwacht niet teveel. Zorg dat je zelf het Opzoo-
levert het een nieuwe gangmaker op.
meren leuk blijft vinden en kunt genieten van de verbeterde sfeer in de straat. Je kunt ook veel waar-
• ‘‘Dat gedoe over geld ook’’ leuke manier bij het Opzoomeren te betrekken.
verdeeld wordt en de resultaten zichtbaar zijn. Maar
Dan blijken kinderen met hun enthousiasme vaak
een gangmaker ben je niet voor het leven. Je krijgt
voor een extra stimulans te kunnen zorgen. Soms
het te druk met andere zaken, je gaat verhuizen of
probeert men via de kinderen ook in contact te
je vindt naar verloop van tijd dat anderen eens het
komen met de ouders. Dat lukt overigens niet altijd.
stokje moeten overnemen. Soms stort het Opzoo-
Soms zijn ouders blij met de gratis kinderopvang in
meren dan in elkaar. Niet alle gangmakers (zie de
de straat en gaan tijdens de straatactiviteit iets voor
interviews) wapenen zich daartegen. Het beste is
hun zelf doen.
om tijdig op zoek te gaan naar opvolgers, zelfs als je
dering halen uit de gezichten om je heen tijdens
In een aantal straten zijn gangmakers gestopt, door
een geslaagde activiteit of ‘uit de glimlach om de
gedoe of geroddel over geld. Advies van de geïn-
lippen van een enkel kind’.
nog lang niet van plan bent om te stoppen. • Doe wat je zegt en zeg wat je doet Veel gangmakers zijn zich bewust van hun voor-
• Hulp en advies
beeldfunctie in de straat. Zo realiseren ze zich dat
Gangmakers staan er gelukkig niet alleen voor. Zo
ze afspraken moeten nakomen en geen verkeerde
heeft Opzoomer Mee voor elk seizoen een aanbod
verwachtingen moet wekken.
(waardebonnen en materialen) waarmee straten aan de slag kunnen. In iedere Rotterdamse wijk zijn ook
• Gemengde groep gangmakers
opbouwwerkers of bewonersorganisaties. Zij kunnen
Soms doet een bepaalde cultuur of groep in een
advies geven aan gangmakers en soms helpen met
straat niet mee. De beste remedie tegen dat pro-
het verkrijgen van extra faciliteiten zoals partyten-
bleem is volgens veel gangmakers om te zorgen
ten, recepten voor grote groepen of een kopieerap-
voor een gemengde groep gangmakers in de straat.
paraat.
Zo garandeer je dat de straatactiviteiten voor iedereen aantrekkelijk zijn en zorg je dat elke bewoner in
Op het adres waar je de waardebonnen van Opzoo-
zijn straat goed uitgenodigd kan worden.
mer Mee inwisselt, zit meestal ook een opbouwwerker of iemand van de bewonersorganisatie die je
• Zoek je opvolgers
16
kan ondersteunen. Vraag naar hem of haar! Zij zijn
Elke gangmaker vindt het leuk om te Opzoomeren.
op de hoogte van bijzonderheden in de wijk en de
Zeker als het goed gaat in de straat, het werk aardig
deelgemeente.
17
.
De keetjes van Opzoomer Mee Een voorbeeld van het aanbod van Opzoomer Mee zijn de keetjes. Dit zijn kant en klare pakketten voor bijvoorbeeld een straatdiner, spelletesdag of plantdag. Daarmee bespaar je jezelf veel geregel en kun je als gangmaker je aandacht richten op bijvoorbeeld het contact met de buren. Op www.opzoomermee.nl zie je wat er in de keetjes zit en hoe je ze kunt bestellen. Je kunt ook bellen naar Opzoomer Mee (010) 213 10 55). Draaiboek straatactiviteit Op de website van Opzoomer Mee is ook een standaard draaiboek voor een straatactiviteit te vinden dat je kunt downloaden en invullen. Het is een middel om taken goed en helder te verdelen. Het helpt je om niets te vergeten.
18
De Opzoomeracademie organiseert uitwisselingen, cursussen en trainingen rond het Opzoomeren en Mensen maken de Stad
Stichting Opzoomer Mee Rotterdam • Schiedamsedijk 55a • 3011 EE Rotterdam • 010 2131055 • www.opzoomermee.nl
