Het Geheim van het Rottekwartier
Opzoomerkanjer 2014 van Rotterdam
Een lange, maar mooie weg 5 maart 2014. In een stampvol theater Islemunda in IJsselmonde vindt de verkiezing plaats van de Opzoomerkanjer 2014. In welke straat wordt lief en leed het meest gedeeld? Waar in Rotterdam staan buren 365 dagen per jaar met raad en daad klaar voor elkaar? Zeven jury’s brengen hun stem uit op veertien genomineerde straten en buurten. Aan het eind van de avond staat een trotse winnaar op het podium: het Rottekwartier uit het Oude Noorden. Het geheim van het Rottekwartier Het Rottekwartier belandde niet vanzelf op het podium. Daar ging een lange, mooie weg aan vooraf. Dit boekje beschrijft in vogelvlucht deze weg... en onthult daarmee het geheim van het Rottekwartier.
Opzoomer Mee
2
3
5 maart 2014: Het Rottekwartier is de Opzoomerkanjer 2014 van Rotterdam
Hier wordt met liefde gewoond Het Rottekwartier is een complex van ruim 400 woningen rond twee binnenterreinen. Als je door een van de poorten binnenkomt, vallen meteen de prachtige mozaïeken op, gemaakt door de bewoners. De mozaïeken hangen er smetteloos bij. Ook als je doorloopt, merk je het onmiddellijk: hier wordt met liefde gewoond. De binnenterreinen zijn kleine paradijsjes, ze ademen rust uit. Op andere momenten bruisen ze juist weer van de activiteiten. Heroveren Dat is niet altijd zo geweest. Rond de eeuwwisseling vormden de binnenterreinen een aanlokkelijke plek voor junks en andere ongenode gasten. De bewoners hebben daarop zelf in 2002 het initiatief genomen om het terrein te ‘heroveren’. Ze gingen zelf de sleutels van de poorten beheren en leuke activiteiten organiseren op de binnenterreinen. Het Rottekwartier ligt aan de Rotte op de grens met Crooswijk 4
Typisch Rottekwartier
De burgemeester komt langs In het najaar van 2008 staat het Rottekwartier letterlijk op stelten. Burgemeester Opstelten komt de lichtjes van de Opzoomerkerstboom ontsteken. De bewoners zien het als blijk van waardering voor hun inzet. Hoogwerkers ‘We zijn tot in de nacht bezig geweest om alles te versieren, in de vrieskou. Er wonen hier ook veel bewoners die in de bouw werken. Zij kwamen met hoogwerkers de lichtslangen aan de gevels hangen. Wat een gedoe... die dingen waren half bevroren en braken. En ze moesten ook nog aan elkaar, maar dan moet je ook weer oppassen want dan gaan de verbindingsstukjes kapot.’ Een-twee-drie-já! ‘En toen was het de kunst: alles tegelijkertijd aan. Eentje zou heel hard roepen ‘eentwee-drie já!’. Dus iedereen deed toen de stekker aan in zijn eigen huis, dus je zag zo tók, tók, tók, alle verlichting aan gaan. Werkelijk waar, het was zó leuk, zó mooi! Jong, oud, alles door elkaar, hartstikke gezellig. En dat om zeven uur ’s morgens, hè?’
5
Een generatie kinderen groeit al opzoomerend op De Opzoomercampagne is voor de bewoners een mooie inspiratiebron voor ontmoetingen en activiteiten voor iedereen. Het werkt als een opwaartse spiraal: doordat de activiteiten succesvol zijn en steeds meer bewoners meedoen en meehelpen, worden ook de gangmakers steeds enthousiaster. Een terugkerend hoogtepunt is de kindercamping tijdens de zomervakantie. Maar er zijn ook kerstactiviteiten en een jaarlijks feest in het pinksterweekend. Honderden omwonenden komen langs en vele handen helpen mee. Iedereen is aanspreekbaar Ondertussen groeit een generatie kinderen al opzoomerend op. De kinderen worden jongeren en gaan hun eigen rol spelen. De poorten zijn door hen geschilderd en er is een kabouterpad (natuureducatie) aangelegd. De jongeren organiseren nu het halloweenfeest en de kindercamping. Kinderen, jongeren, volwassenen, culturen... zo ontstaat een een enorm spinnenweb aan contacten dat buren met elkaar verbindt. Niet iedereen kent elkaar persoonlijk, maar via via is wel iedereen aanspreekbaar. En zie: een straatnetwerk is geboren! 6
7
Straatactiviteiten in Rottekwartier: Pinksterfeest, Kamperen, Halloween en aanleg Kabouterpad
‘De saamhorigheid is enorm gegroeid’ Over het nut van zo’n straatnetwerk kan bewoonster Wil van Vugt tal van voorbeelden opnoemen. ‘Piet was mijn buurman, 79 jaar. Niemand kende hem eigenlijk, maar ik wel. Hij was erg ziek en moest verhuizen naar het verzorgingshuis. Ik had het er over met de jongens uit de buurt. En die zeiden: Wil, je hebt altijd zoveel voor ons gedaan, nu helpen wij jou. Fantastische gasten. We hadden 21 mensen bij elkaar, maar de jongeren hebben de echte verhuizing gedaan. De familie Abou, dat is een Marokkaans gezin, had een grote vrachtwagen en die mochten we gebruiken. Kosteloos hè, alles voor niks. De oudste zoon heeft gereden en die heeft ook meeverhuisd. Iedereen heeft mee lopen tillen, sjouwen, verhuizen, schoonmaken, de nieuwe flat mee ingericht.’ Meer voorbeelden En zo heeft Wil nog tal van praktische voorbeelden.´Een groepje bewoners heeft vijf jaar lang voor een buurvrouw met ernstige longkanker gezorgd. Ze lieten haar hond uit, kookten om beurten voor haar, aten met haar zodat ze dat niet in haar eentje hoefde te doen, ze wasten haar, namen haar mee naar het buurtrestaurant... En nee, er was geen verpleging bij.´ 8
Typisch Rottekwartier
Zwemmen op het binnenterrein De kinderen in het Rottekwartier zijn dol op zwemmen. Dus moet er in de zomer een zwembad komen op het binnenterrein. Probleem... daar moet 40 kuub water in. Dat doe je niet eventjes met emmertjes en tuinslangen. Kink in de kabel Er wordt een afspraak met de brandweer gemaakt. Als drie dagen voor de actie nog even wordt opgebeld, weet de brandweer van niks en is de contactpersoon onvindbaar. Dan maar een bedrijf bellen. Dat kost 700 euro, maar het is kort dag. Maar opnieuw is er een kink in de kabel: er is maar 20 meter slang beschikbaar, terwijl 130 meter nodig is. Sluitingstijd Dan belt het Rottekwartier met ROTEB. Water kan geregeld worden, maar slangen zijn er niet. Geen nood, de medewerker kent een bedrijf dat industriële slangen levert. Eén telefoontje is genoeg, het bedrijf vindt het een geweldig initiatief: kom maar halen. Het is dan al vrijdagmiddag. Vijf minuten voor sluitingstijd zijn de slangen ‘in de tas’. Zondagochtend gaat de waterkraan open en kunnen de kinderen en jongeren dobberen in het water.
9
Het geheim van het Rottekwartier
Als je kennis maakt met de bewoners van het Rottekwartier, raak je onder de indruk van hun positieve energie, hun organisatiekracht, hun improvisatievermogen en van de duurzaamheid van hun inzet. Wat is het geheim van het Rottekwartier? Er is een constante stroom van activiteiten. Daar is lang niet iedereen bij betrokken, maar er zit voor iedereen wel wat bij. Er wordt niet veel energie gestoken in plannen maken. De energie komt uit de activiteiten. Betrokkenheid bij elkaar. Niet iedereen kent iedereen, maar er is altijd wel iemand die je kent. De gangmakers hebben lijntjes naar alle bewoners. Zo is het straatnetwerk in het Rottekwartier een bron van onderlinge steun die haast onuitputtelijk is. Aandacht voor de kinderen. Nu de kinderen groter zijn, werpt dat zijn vruchten af. De kinderen van toen organiseren nu activiteiten voor de kinderen van nu. Talenten en contacten worden benut. Een groot zwembad wordt van de corporatie geleend, ROTEB vult het met water, de moskee zorgt voor een grill. Het straatnetwerk dat is ontstaan, wordt volledig benut. Wil van Vugt is hierbij een inspirator. Maar zonder de andere gangmakers en vele helpende handen in het Rottekwartier zou dat niet genoeg zijn.
10
11
Lief en Leed in beeld: buurtrommelmarkt, helpen verhuizen en aandacht voor ouderen en zieken
Sociaalwetenschappelijk onderzoeker Kees Fortuin
‘Buren helpen elkaar vanuit hun hart’ De verhuizing van een oude buurman, de zorg voor een zieke buurvrouw... het zijn voorbeelden hoe buren in het Rottekwartier voor elkaar klaarstaan. Het is ook het resultaat van jarenlang Opzoomeren. ‘Het Opzoomeren is van de Rotterdammers. Rotterdammers die Opzoomeren, bedenken en organiseren zelf de activiteiten in hun straat of buurt. Daardoor ontstaan over en weer allerlei contacten tussen buren. Als deze contacten er eenmaal zijn, wordt onderlinge hulp bijna vanzelfsprekend. Dat zie je ook duidelijk in het Rottekwartier. Betrokkenheid Als mensen een geschiedenis met elkaar hebben, is het gemakkelijker om dingen voor elkaar te doen. Dan zie je vervolgens ook dat via-via van alles geregeld wordt. En het mooie is dat men elkaar niet helpt omdat het moet of omdat er geld tegenover staat, men helpt elkaar vanuit betrokkenheid, vanuit het hart. Koesteren Door het Opzoomeren zijn er in Rotterdam 1.800 straten - van de circa 4.000 straten -waar men elkaar kent. Ik ken geen andere stad waar zoveel straten actief zijn. Rotterdam moet dat koesteren, want dat is echt uniek.’ Colofon: Opzoomer Mee • Schiedamsedijk 55a • 3011 EE Rotterdam • (010) 213 10 55 •
[email protected] • www.opzoomermee.nl
