Jaarstukken
2012
3
Voorwoord
πάντων γὰρ ὅσα πλείω μέρη ἔχει καὶ μὴ ἔστιν οἷον σωρὸς τὸ πᾶν
De betekenis van “Fides” komt van “fide geven” ofwel vertrouwen! Vanuit die basis geeft FidesWonen haar volkshuisvestelijke taken vorm en inhoud in de dorpskernen op Goeree-Overflakkee waar onze huurders in onze woningen leven.
Het geheel is meer dan de som der delen
Het jaar 2012 was hectisch voor de jonge fusieorganisatie FidesWonen. Het samenvoegen van drie verenigingen met verschillende culturen en werkwijzen is een majeur proces. Terugkijkend mogen we zeggen dat er in één jaar veel bereikt is, maar ook dat er nog veel werk te verzetten is. In de eerste maanden is zowel de nieuwe Ledenraad als de Raad van Commissarissen gecompleteerd en geïnstalleerd. De Governance structuur is opgezet en de interne organisatiestructuur is neergezet. Ook een periode van wennen aan nieuwe collega’s, soms een nieuwe werkplek. Dat terwijl de bedrijfsvoering doorliep en onze huurders en woningzoekenden op een correcte wijze geholpen werden. In het tweede deel van 2012 is de website opgezet, is een aanvang genomen met het ontwikkelen van het Ondernemingsplan en het Strategisch Vastgoed Beleid. Ook is hard gewerkt aan het harmoniseren van de werkprocessen wat in 2013 verder zal gaan.
Aristoteles We mogen constateren dat FidesWonen haar positie in de samenleving van Goeree-Overflakkee heeft ingenomen. De eerste reacties van onze belanghouders in aanloop naar ons Ondernemingsplan zijn positief. We mogen ons alleen wel wat vaker laten zien zo is de boodschap. FidesWonen wordt in die korte tijd getypeerd als een “echte sociale volkshuisvester” met een eigen profiel. En daar zijn we gepast trost op. Maar het jaar 2013 is ook een jaar waarin de sector zeer regelmatig in het nieuws is geweest. Helaas niet altijd even positief. FidesWonen zal zich in blijven zetten haar imago op Goeree-Overflakkee verder te versterken om daarmee een (zij het bescheiden) bijdrage te leveren aan het imago van de hele sector. Met passie en energie gaan we onze organisatie verder uitbouwen ten dienste van onze huurders en woningzoekenden! Hartelijk dank aan allen die hebben bijgedragen aan het resultaat dat in dit jaarverslag wordt weergegeven. Ik wens u veel leesplezier!
G.J. (Gert-Jan) van der Valk
directeur-bestuurder
FidesWonen | Jaarstukken 2012
Inhoud 1. DEEL I
2.
Betrokkenen aan het woord
3.
4.
5.
6.
7.
DEEL II
Het functioneren van de organisatie
8. 9.
Kernwaarden, missie en visie
7
9.4.
Duurzame organisatie
33
9.5.
Afhandelen van klachten
33
10. Huisvesten van onze huurders / woningzoekenden
35
Bestuurder brengt verslag uit
9
2.1.
Terugblik 2012
9
10.1.
Strategisch Vastgoed Beleid (SVB)
35
2.2.
Onze doelen
10
10.2.
Toewijzen van woningen
35
2.3.
De rol van de bestuurder
10
10.3.
Mutaties en verhuringen
36
2.4.
Vinger aan de pols
11
10.4.
Betalingsproblemen tijdig signaleren
36
2.5.
Wat gaat ons 2013 brengen
11
10.5. Ontruimingen
37
Raad van Commissarissen aan het woord
13
11. Ons woningbezit
39
3.1.
Taken van de Raad van Commissarissen
13
11.1.
3.2.
De leden van de Raad van Commissarissen
13
11.2. Onderhoud
41
3.3.
Het werk van de Raad van Commissarissen
15
11.3.
Duurzaam bouwen en onderhouden
42
3.4.
Het functioneren van de Raad van Commissarissen
16
11.4.
Van ontwikkeling naar oplevering
43
3.5.
Externe accountant
17
11.5.
Onze nieuwbouw- en investeringsprojecten
43
3.6.
Remuneratiecommissie
17
3.7.
Tot slot
17
12.1.
Onze Ledenraad aan het woord
19
12.2. Sponsoring
4.1.
Dit is de Ledenraad
19
4.2.
Dit kan en mag de Ledenraad
19
4.3.
De Ledenraad in 2012
19
Onze woningen
12. Meer dan een huis
DEEL III
De cijfers achter het verhaal
Investeren in leefbaarheid
39
47 47 47
13. Wonen, zorg en welzijn
49
14. FidesWonen financieel gezond
51
14.1. Algemeen
51
14.2.
Onze financiële prestaties
51
14.3.
Ons maatschappelijk rendement
51
21
14.4.
Waardering van het bezit
52
23
14.5. Vermogensdoelstelling
53
Onze Huurdersverenigingen aan het woord
25
14.6. Treasury
54
6.1.
De Huurdersverenigingen
25
14.7.
Operationele kasstroom
54
6.2.
Doel van de Huurdersverenigingen
25
14.8.
Faciliteringsruimte waarborgfonds
54
6.3.
FidesWonen neemt Huurdersverenigingen serieus
25
14.9.
Financiële sturing en risico’s
55
Betrokken belanghouders
27
14.10. Verklaring Bestuur
57
7.1.
De belanghouders
27
14.11. Verklaring RvC
58
7.2.
Betrokkenheid belanghouders in 2012
27
Ondernemingsraad in het voetlicht
21
5.1.
Dit is de Ondernemingsraad
21
5.2.
Wat doet de Ondernemingsraad
21
5.3.
De Ondernemingsraad in 2012
5.4.
Achterban op de hoogte houden
15. De jaarrekening
59
15.1.
Balans per 31 december 2012
60
Onze prestaties in 2012
29
15.2.
Winst- en verliesrekening over 2012
62
8.1.
29
15.3.
Kasstroomoverzicht over 2012
63
Onze werkwijze
31
15.4.
Kengetallen per 31 december 2012
64
9.1.
FidesWonen werken
31
15.5.
Gebeurtenissen na balansdatum
65
9.2.
Onze medewerkers
31
15.6.
Verklaring accountant
66
9.3.
Functioneren en investeren
32
FidesWonen in balans in 2012
6
7
1. Kernwaarden, missie en visie In 2012 zijn onze kernwaarden, missie en visie vastgesteld. Deze vormen ook de basis voor het Ondernemingsplan wat in 2013 zal worden vastgesteld.
Kernwaarden FidesWonen
Betrouwbaar
Menselijke maat
• Betrouwbaar • Menselijke maat • Eenvoudig en doelmatig • Modern vakmanschap • Dynamisch en duurzaam • Laagdrempelig en transparant
Missie FidesWonen
"waar we voor gaan, onze drive" Wij bieden op duurzame wijze zekerheid in wonen op Goeree-Overflakkee, primair voor mensen die daar zelf onvoldoende in kunnen voorzien.
Visie FidesWonen
Eenvoudig en doelmatig
Modern vakmanschap
"wat we vinden, onze opvatting" • Wij zijn een betrouwbare wooncorporatie op Goeree-Overflakkee die zich richt op diverse doelgroepen die onvoldoende in staat zijn in de eigen woonwensen te voorzien. • Wij staan daarbij midden in de samenleving. • Wij dragen vanuit een dynamische werkwijze zorg voor huisvesting op maat.
Rekening houdend met een continu veranderende maatschappelijke omgeving.
• Wij investeren in een duurzame woon- en leefomgeving, met eenvoud en doelmatigheid,
vanuit modern vakmanschap.
• Wij zijn laagdrempelig en transparant, waarbij in ons handelen de menselijke maat centraal staat. • Wij zijn aanspreekbaar op waar wij voor staan.
Dit alles onder het motto:
Dynamisch en duurzaam
Laagdrempelig en transparant
Meer dan een huis
FidesWonen | Jaarstukken 2012
8
9
2. Bestuurder brengt verslag uit 2.1. Terugblik 2012
Voor FidesWonen was 2012 het eerste jaar na de fusie, het “fusiejaar”. Een eerste jaar waarin enorm veel werk is verzet. Een jaar om tevreden op terug te kijken als we zien wat er allemaal bereikt is! Maar ook een hectisch jaar met een kabinetscrisis, een financieel economische crisis en grote onzekerheid op de woningmarkt. Binnen die context heeft FidesWonen gewerkt aan haar primaire (begrotings)doelstellingen en invulling gegeven aan onze organisatie.
Dienstverlening
Het opzetten van de structuur van FidesWonen, van de Ledenraad, de Raad van Commissarissen, de directeur-bestuurder, het management tot de afdelingen met daaraan gekoppeld de directe dienstverlening aan onze huurders en woningzoekenden heeft veel energie gevergd. Maar er is een helder fundament gelegd waar we samen aan verder kunnen bouwen.
Nieuwbouwprojecten
In 2012 zijn 4 nieuwbouwprojecten van start gegaan. Van 19 fraaie eengezinswoningen in Hart van West te Sommelsdijk zijn in december de sleutels uitgereikt.
DEEL I
Betrokkenen aan het woord
Scherp op de risico’s
De risico’s en onrendabele investeringen van onze organisatie houden we scherp in de gaten. In 2012 zijn alle projecten die onze rechtsvoorgangers in principe op hadden willen starten tegen het licht gehouden in “FidesWonen in perspectief”. Voorlopig hebben we even pas op de plaats gemaakt om in 2013 vanuit ons Ondernemingsplan en Strategisch Vastgoed Beleid verantwoorde keuzen voor de toekomst te kunnen maken. In de risicoparagraaf staan de voornaamste risico’s vermeld.
Belangrijke Bestuursbesluiten In een fusiejaar moeten veel bestuursbesluiten worden genomen. Hieronder de belangrijkste besluiten: • sponsorbeleid •
verkoopplan 100 bestaande huurwoningen
•
starten 4 nieuwbouwprojecten
•
integriteits- en gedragscode
• klokkenluidersregeling •
huurverhoging per 1 juli 2012
•
vernieuwde brochurelijn
•
nieuwe website
•
informatiegids woningzoekenden
• procuratieregeling • investeringsstatuut •
jaarverslag en jaarrekening 2011 vaststellen
•
uitstel project Kortevliet te Dirksland
•
onderhoudsbeleid en serviceabonnement
•
de bedrijfsbegroting en onderhoudsbegroting 2013 vaststellen
•
algemene huurvoorwaarden en huurovereenkomst
FidesWonen | Jaarstukken 2012
10
11
•
sociaal statuut sloopwoningen
Nevenfuncties directeur-bestuurder
•
verkoop kantoor Dorpsweg te Sommelsdijk
•
Bestuursvoorzitter Coöperatie Deltawind u.a. - tot juni 2014 (vergoeding)
•
aankoop “oude” postkantoor Middelharnis
•
Raad van Toezicht VVV Zuid Hollandse Eilanden
•
personeels- en organisatiebeleid
•
Raad van Toezicht GO-College
•
werkprocessen vaststellen
2.2. Onze doelen
2.4. Vinger aan de pols Corporate Governance
Voor de jaren 2012 en 2013 zijn een aantal doelen gesteld:
Met de AEDESCode laten corporaties zien waar zij voor staan. De aangesloten organisaties streven naar
•
vormgeven van de organisatiestructuur van FidesWonen alsmede het op basis van kernwaarden, missie
kwaliteit en leggen verantwoording af naar hun omgeving. De Governancecode is een belangrijke leidraad
en visie handen en voeten geven aan een herkenbare FidesWonen cultuur zodanig dat onze huurders
voor het bestuur. FidesWonen onderschrijft beide codes. In 2012 hebben wij ons aan alle voorgeschreven
en woningzoekenden optimaal bediend worden.
regels gehouden op één onderdeel na. De directeur-bestuurder heeft een vaste aanstelling in plaats van een
•
samen met belanghouders, organisatie, Raad van Commissarissen en Ledenraad opstellen van een
aanstelling voor 4 jaar zoals de code aangeeft. Dit is een bewuste keus van de Raad van Commissarissen
beleidsplan 2013-2017.
geweest om een ervaren bestuurder aan te kunnen stellen.
•
het opzetten van een Governancestructuur gebaseerd op de Governancecode Woningcorporaties 2011
(AEDS + VTW), de honoreringscode Commissarissen (VTW) en de sectorbrede beloningscode (VTW).
Risicobeheersings- en controlesystemen
•
Vaststellen Strategisch Vastgoed Beleid / Verkoopbeleid.
Het is belangrijk om incidenten en eventuele schade zoveel als mogelijk te beperken. Daartoe is een intern
•
Risicomanagement; het vaststellen en implementeren van een risicobeheersings- en controlesysteem.
risicobeheersings- en controlesysteem in ontwikkeling. Hiermee kunnen we fouten, verliezen, fraude, en overtreding van wetten en regelgeving op tijd voorkomen of signaleren. Het bestuur van FidesWonen is
We kunnen ultimo 2012 stellen dat de organisatiestructuur op orde is, dat we er wel naar uitkijken om vanuit
verantwoordelijk voor deze interne risicobeheersings- en controlesystemen. In de jaarrekening wordt hier
één locatie te gaan werken, dat we samen met belanghouders aan het Ondernemingsplan werken, dat het
dieper op ingegaan.
Strategisch Vastgoed Beleid op de rails staat, dat de verkoop van 100 woningen gestart is, dat we de risico’s
in beeld hebben en kunnen anticiperen op de regeringsplannen. FidesWonen heeft in 2012 de juiste stappen
Goedgekeurde stukken
gezet om eind 2013 de eerste doelen te kunnen verwezenlijken.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken, het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en het Waarborgfons Sociale Woningbouw (WSW) hebben in 2012 alle stukken van FidesWonen gecontroleerd. Alles is positief beoordeeld. Wij behouden onze A1 status van het Centraal Fonds Volkshuisvesting.
2.3. De rol van de bestuurder
Visitatie De verantwoordelijkheden van de directeur-bestuurder zijn beschreven in het verslag van de Raad van
In 2012 is de voorbereiding gestart voor een onafhankelijke visitatie van FidesWonen. De visitatie vindt in het
Commissarissen.
voorjaar van 2013 plaats.
Uitgangspunten voor het beleid Bij het bepalen van het beleid staat het belang van FidesWonen en de mensen en organisaties die bij ons
2.5. Wat gaat ons 2013 brengen
betrokken zijn voorop. De volkshuisvestelijke- en maatschappelijke opgaven en doelstellingen van onze organisatie mogen daarbij niet uit het oog worden verloren. Ook voor de naleving van wet- en regelgeving
Het overgangsjaar 2013 zal voor FidesWonen een belangrijk jaar worden. De kabinetsplannen zullen
en het beheersen van de risico’s ligt de verantwoordelijkheid bij de directeur-bestuurder.
vertaald worden naar kabinetsbeleid. Het zal de sector en ook FidesWonen hopelijk meer zekerheid geven over de toekomst, in elk geval voor de komende vier jaar. Ook onze huurders, woningzoekenden
Statuten
en belanghouders zullen dan weten wat ze van FidesWonen wel of niet kunnen verwachten. Het
Te vinden in de statuten van FidesWonen. Naast de statuten is er een bestuurs- en directiestatuut. Daarin is
Ondernemingsplan en het Strategisch Vastgoed Beleid zullen worden vastgesteld. In het voorjaar zal
ook opgenomen dat de Raad van Commissarissen vooraf goedkeuring moet geven aan investeringen van
FidesWonen gevisiteerd worden door Reaflex. Ook in 2013 zullen we verder gaan met het in beeld brengen
€ 300.000,- bij aan- of verkopen van vastgoed.
en verbeteren van onze werkprocessen. Eind 2013 hopen we over te gaan naar het nieuwe kantoor waardoor onze bedrijfsvoering verder geoptimaliseerd kan worden. Eenvoudig en doelmatig blijft daarbij
Geen belangenverstrengeling
het credo!
Elk jaar dient aan de hand van artikel II.3 van de Governancecode Woningcorporaties gekeken te worden of er sprake is of mogelijk kan zijn van belangenverstrengeling. Dat bleek in 2012 niet het geval.
Bestuurder brengt verslag uit
FidesWonen | Jaarstukken 2012
12
13
3. Raad van Commissarissen aan het woord 3.1. Taken van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (RvC) is het toezichthoudend orgaan van FidesWonen en bestaat eind 2013 uit zes personen. Leden van de RvC moeten voldoen aan de eisen zoals vastgelegd in de Profielschets RvC. In de Statuten van FidesWonen en in het Reglement RvC heeft de RvC haar taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden, wijze van functioneren en de wijze van benoeming vastgelegd. Een commissaris kan maximaal twee perioden van vier jaar aanblijven. Dat is vastgelegd in het ‘Rooster van Aftreden’. Al deze documenten zijn terug te vinden op onze website www.fideswonen.nl. Het Ondernemingsplan is een belangrijk document voor de RvC omdat hierin de koers van FidesWonen voor de komende jaren is uitgestippeld. FidesWonen is medio 2012 met behulp van Atrivé gestart met de opzet voor haar ondernemingsplan 2013-2016. De RvC zal in 2013 het ondernemingsplan definitief gaan vaststellen. De RvC geeft de directeur-bestuurder (realistische) doelen en speerpunten voor 2012 en 2013 mee. Dit om invulling te kunnen geven aan haar toezichthoudende rol maar ook om als werkgever de directeurbestuurder aan te kunnen spreken op behaalde resultaten. De speerpunten voor de directeur-bestuurder zijn op 3 juli 2012 door de RvC vastgesteld en worden benoemd onder paragraaf 2.2 ‘Onze doelen’. De realisatie van deze speerpunten maakt onderdeel uit van de jaarlijkse beoordeling van de bestuurder. De RvC onderschrijft de AedesCode en de Governancecode. Hiermee laat FidesWonen zien waarvoor zij staat en waarop zij aanspreekbaar is, dat zij kwaliteit biedt en dat zij zich wil verantwoorden naar de omgeving waarin zij opereert.
3.2. De leden van de Raad van Commissarissen Begin 2012 bestond de RvC uit zeven leden. Eén van de RvC-leden de heer B. Maan heeft zijn functie als lid van de RvC vanwege persoonlijke omstandigheden in 2012 neergelegd. De RvC heeft in 2012 besloten de RvC in de toekomst terug te brengen naar vijf leden. Leden van de RvC worden benoemd voor vier jaar. Daarna kunnen ze nog één keer worden herbenoemd. Nieuwe leden selecteren we op basis van een profielschets. Hierin worden de gewenste deskundigheid en ervaring van de commissarissen beschreven.
Nieuwe leden selecteren we op basis van een profielschets. Hierin worden de gewenste deskundigheid en ervaring van de commissarissen beschreven.
Samenstelling RvC FidesWonen per eind 2012 •
De heer G.C. van der Ent RA, geb.d.d. 13 december 1964, voorzitter RvC.
Manager bedrijfsvoering bij woningcorporatie HW Wonen in Oud-Beijerland, bestuurslid Coöperatie
Deltawind en docent ABC Hogeschool. •
De heer H. van Dijk (Bsc), geb. d.d. 7 juni 1964, vice-voorzitter RvC.
Portefeuillehouder samenwerking GGZ en Voorzitter Landelijke Expertgroep GGZ bij de politie
Rotterdam, lid RvT Profila Zorg.
•
Mevrouw Mr. Drs. D. van Lith-Woestenberg MA MA, geb.d.d. 24 oktober 1980, lid RvC.
Directeur-eigenaar Publiuz, docente levensbeschouwing Rythoviuscollege, lid RvT Woningstichting
FidesWonen | Jaarstukken 2012
14
15
De Leystromen, lid RvT Opella, lid RvT PON, Gemeenteraadslid Eersel, penningmeester Alberdinck
Thijmgenootschap.
en Ledenraad en planning van het behandelen van officiële stukken van
•
FidesWonen.
Mevrouw E.F. Louwerse, geb.d.d. 6 mei 1961, lid RvC.
- Goedkeuring jaarplanning 2012. Betreft schema van alle vergaderdatums RvC
Instituut voor Sociale Opleidingen Projectcoördinator Bureau Externe Betrekkingen Hogeschool
14-02-2012
Rotterdam.
vergoeding voor bijwonen van de formele en informele Ledenraadvergaderingen.
•
De heer Drs. F. van Nimwegen, geb.d.d. 19 november 1960, lid RvC.
- Goedkeuring concept vergoeding leden Ledenraad 2012. Betreft hoogte - Goedkeuring aanschaf iPads voor Raad van Commissarissen om over te gaan op
Directeur FVN dienstverlening B.V., Financieel manager gezondheidszorg, Ledenraad Rabobank
digitale documenten en vergaderingen.
Goeree-Overflakkee, secretaris/penningmeester Landarbeidervereniging “Vooruitgang”,
voorzitter RAC, secretaris/penningmeester WBE Goeree-Overflakkee.
nadere richtlijnen aan de Ledenraad bij uitoefening van haar taak.
•
Mevrouw Mr. H. Stuurman, geb.d.d. 28 oktober 1963, lid RvC.
27-03-2012
- Goedkeuring concept Huishoudelijk reglement Ledenraad. Dit reglement geeft - Goedkeuring Reglement Raad van Commissarissen FidesWonen. Dit reglement
Voorzitter FNV Zelfstandigen, Projectleider Career & Employability Rebel Group, lid RvC Meneba, lid
geeft nadere richtlijnen aan de Raad bij de uitoefening van haar taak.
RvC Saint Gobain, lid RvT SKB, lid RvT Juzt, lid RvT Deltametaal, lid RvT CED,
24-04-2012
en de directeur-bestuurder ten opzicht van elkaar functioneren.
voorzitter PvdA afd. Goeree-Overflakkee, bestuurslid HBA, bestuurslid Opleidingsfonds Zelfstandigen.
Benoemingstermijn en aftreeddata
- Goedkeuring Bestuurs- en Directiestatuut. Dit statuut geeft aan hoe de Raad - Goedkeuring Klokkenluidersregeling. Deze regeling bepaalt hoe
integriteitschendingen en andere misstanden kunnen worden gemeld en hoe de
Commissaris
Zittingsperiode Aftredend
Herbenoembaar
behandeling daarvan plaatsvindt.
Dhr. G.C. van der Ent (vz)
2009-2012
ja
1 januari 2013
- Goedkeuring Integriteitscode. Dit is een geschreven gedragscode om de
Dhr. H. van Dijk
2009-2012
1 januari 2013
nee
onkreukbaarheid van de corporatie te bevorderen en te waarborgen.
Mevr. D. van Lith-Woestenberg
2012-2015
1 januari 2016
ja
- Goedkeuring procedure accountantselectie FidesWonen.
Mevr. E.F. Louwerse
2012-2014
1 januari 2015
ja
Procedurebeschrijving hoe te komen tot keuze voor een nieuwe accountant
Dhr. F. van Nimwegen
2011-2014
1 januari 2015
nee
voor de controles van de komende vier jaar.
Mevr. H. Stuurman
2012-2015
1 januari 2016
ja
22-05-2012
- Goedkeuring Profielschets RvC. Betreft een document waar de Raad zich aan kan
spiegelen en op basis waarvan nieuwe leden voor de Raad kunnen worden Drie leden zijn bij het aangaan van de fusie op 18 november 2011 statutair benoemd tot lid van de RvC
geworven.
van FidesWonen, te weten de heren Van der Ent, Van Dijk en Maan. Twee commissarissen zijn bindend
- Goedkeuring jaarverslag en jaarrekening 2011 van FidesWonen.
voorgedragen door de huurdersorganisaties, te weten de heer Van Nimwegen en mevrouw Louwerse.
De Raad van Commissarissen heeft kennisgenomen van de voortgangsrapportage -
Eind 2011 is gestart met de werving van de laatste twee commissarissen welke getoetst zijn op kennis en
van het Hart van Dirksland en besluit op basis van die gegevens de uitspraak van
achtergrond. De Ledenraad heeft op 26 maart 2012 mevrouw Van Lith-Woestenberg, mevrouw Louwerse,
de Raad van State niet af te wachten maar verder te gaan en te starten met de bouw.
mevrouw Stuurman en de heer Van Nimwegen benoemd als lid van de RvC van FidesWonen.
- Goedkeuring Reglement Remuneratiecommissie. De algemene taak van de
remuneratiecommissie is het voorbereiden van de besluitvorming van de RvC
De RvC heeft in haar vergadering van 20 november 2012 de voorzitter voorgedragen aan de Ledenraad
op het specifieke werkterrein van de remuneratiecommissie.
voor herbenoeming. De Ledenraad heeft in haar vergadering van 11 december 2012 besloten de voorzitter
per 1 januari 2013 te herbenoemen voor een tweede termijn van vier jaar. De heer Van Dijk is eind 2012
adviescommissie van de RvC, bereidt besluitvorming van de RvC voor en
afgetreden en was niet meer hernoembaar. Vanwege het onverwachte vertrek van de heer Maan heeft
ondersteunt de RvC bij het houden van toezicht op de directeur-bestuurder.
de RvC, in tegenstelling tot het eerdere besluit terug te gaan naar vijf commissarissen, toch besloten een
03-07-2012
nieuwe (zesde) commissaris te werven. Dit om een commissaris met het ontbrekende profiel ‘vastgoed/
goedkeuring aan het plan om aan de slag te gaan met de locatie TNT post in
projectontwikkeling’ aan het team toe te kunnen voegen. Eind 2012 is gestart met een selectieprocedure.
Middelharnis, uitgaande van aankoop door FidesWonen.
3.3. Het werk van de Raad van Commissarissen
- Goedkeuring Reglement Auditcommissie. De auditcommissie is een
- De RvC heeft kennis genomen van de zoektocht naar een nieuw kantoor en geeft
- De Raad van Commissarissen besluit akkoord te gaan om terug te vloeien naar
totaal 5 RvC-leden gezien de omvang van de organisatie.
- De Raad van Commissarissen besluit akkoord te gaan met het voorstel van de
Remuneratiecommissie inzake de beloning van de directeur-bestuurder.
In 2012 vergaderde de RvC negen keer. De besluiten die genomen zijn:
11-09-2012
- De Raad van Commissarissen geeft de directeur-bestuurder realistische doelen en
speerpunten mee voor 2012 en 2013 en stelt deze officieel vast. 17-01-2012
- Goedkeuring begroting 2012 van FidesWonen.
- Goedkeuring vergoeding Raad van Commissarissen welke betreft hoogte
Deloitte de komende vier jaar als huisaccountant van FidesWonen te benoemen.
- De Raad van Commissarissen besluit, op advies van de selectiecommissie,
honorering voor toezichthouders.
Langeweg 10 te Middelharnis ten behoeve van de toekomstige kantoorlocatie van
- Goedkeuring rooster van aftreden RvC. Betreft zittingstermijn van een commissaris.
Benoeming is maximaal tweemaal voor een periode van vier jaar.
Raad van Commissarissen aan het woord
- De Raad van Commissarissen geeft goedkeuring aan de aankoop van het pand
FidesWonen.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
16
17
- De Raad van Commissarissen stelt de vergaderdata voor 2013 vast.
3.6. Remuneratiecommissie
De Raad van Commissarissen besluit haar goedkeuring te verlenen aan de - gewijzigde aanneemsom voor de bouw van 17 seniorenwoningen te Den Bommel.
De Remuneratiecommissie is een adviescommissie van de Raad van Commissarissen en adviseert over
20-11-2012
benoemingsbeleid van leden van de Raad van Commissarissen alsmede de directeur-bestuurder op basis
- De Raad van Commissarissen geeft haar goedkeuring aan de notitie
deskundigheidsbevordering, inclusief een bijbehorend jaarbudget, voor de
van profielschetsen alsmede over de honorering van de leden van de RvC en de beloning van de directeur
(leden van de) Raad van Commissarissen.
bestuurder.
- De Raad van Commissarissen neemt het advies van de Remuneratiecommissie
inzake de procedure om tot benoeming van een nieuw lid van de Raad van
Beloning directeur-bestuurder
Commissarissen te komen over.
De beloning van de directeur-bestuurder valt binnen de kaders van de Sectorbrede Beloningscode
- De Raad van Commissarissen geeft goedkeuring aan de Begroting 2013.
Bestuurders Woningcorporaties die sinds 1 juli 2010 van kracht is. De Vereniging Toezichthouders
- De Raad van Commissarissen geeft haar goedkeuring aan het Investeringsstatuut
Woningcorporaties (VTW) en de Nederlandse Vereniging Bestuurders Woningcorporaties (NVBW) zijn als ‘eigenaar’ van de beloningscode ook verantwoordelijk voor het onderhoud ervan.
FidesWonen inclusief de bijbehorende normenkaart.
- De Raad van Commissarissen besluit de heer G.C. van der Ent voor te dragen De RvC van FidesWonen heeft onafhankelijk extern advies ingewonnen om te komen tot vaststelling van de
aan de Ledenraad voor herbenoeming voor de tweede periode van vier jaar.
beloning van de directeur-bestuurder van FidesWonen. FidesWonen valt qua zwaarte met 385 punten onder De onderwerpen die de directeur-bestuurder in zijn verslag in het vorige hoofdstuk van dit jaarverslag
groep D (374-442 zwaartepunten).
heeft besproken, zijn ook aan de orde gekomen en behandeld in vergadering van de RvC. De RvC, of een
Op basis van dit advies is de beloning vastgesteld in Functiegroep D van genoemde code. De beloning in
delegatie daarvan, heeft in 2012 gesprekken gehad met de Ondernemingsraad, de Huurdersverenigingen
deze functiegroep is, inclusief vakantiegeld, minimaal € 79.709,- en maximaal € 113.871,-.
en het Management Team. Beloning directeur-bestuurder in 2012:
3.4. Het functioneren van de Raad van Commissarissen
Salaris (incl. vak. geld)
€ 101.500,-
Reguliere pensioenbijdrage werkgever
€ 18.919,-
Het is de taak van de Raad van Commissarissen om toezicht te houden op het beleid. De Raad heeft
Er is geen sprake van extra pensioenbijdragen, dertiende maand, bonussen of een auto van de zaak.
hiervoor in 2012 verschillende documenten ontvangen zoals financiële rapportages, voortgangsrapportages over lopende projecten en in iedere RvC-vergadering een rapportage van de directeur-bestuurder over de
Honorering Leden Raad van Commissarissen
algemene stand van zaken. De Raad is positief over de gang van zaken en heeft het idee dat ze voldoende
De honorering van de leden van de Raad van Commissarissen is vastgesteld met inachtneming van de
worden geïnformeerd over het reilen en zeilen bij FidesWonen en de risico’s van de projecten.
Honoreringscode Commissarissen van de VTW. Bij groep D hoort een honorering per lid van de Raad van
Commissarissen van een (indicatie)minimum van € 6.000,- tot maximaal € 8.000,- bruto per jaar. Voor de
Begin 2013 heeft de RvC het eigen functioneren geëvalueerd. In deze evaluatie is besproken het
voorzitter wordt met een opslag van 25% gerekend.
functioneren van de individuele leden en het functioneren ten opzichte van elkaar. Daarnaast zijn er voor
2013 verschillende verbeterpunten geformuleerd.
Honorering leden RvC in 2012:
De RvC heeft in 2012 de Governancecode nageleefd: de leden hebben onafhankelijk van elkaar en het
Dhr. G.C. van der Ent, voorzitter
€
bestuur beslissingen genomen. Tegenstrijdige belangen hebben zich in 2012 niet voorgedaan.
Dhr. H. van Dijk, lid
€ 6.000,-
Mevr. D. van Lith-Woestenberg, lid
€ 6.000,-
Mevr. E.F. Louwerse, lid
€ 6.000,-
Dhr. F. van Nimwegen, lid
€ 6.000,-
Mevr. H. Stuurman, lid
€ 6.000,-
Dhr. B. Maan, lid tot 1 september 2012
€ 4.000,-
3.5. Externe accountant De controle van het jaarverslag en de jaarrekening 2011 is uitgevoerd door Ernst & Young Accountant. In 2012 is er een offertetraject opgestart om te komen tot een keuze van een nieuwe accountant voor FidesWonen. De externe accountant is benoemd door de RvC na advies van de directeur-bestuurder. De controleopdracht voor 2012 is verstrekt aan Deloitte.
7.500,-
3.7. Tot slot
De externe accountant woont het gedeelte van de vergadering van de RvC bij waarin zijn verslag over
Op 7 december 2011 is de Wet Normering Topinkomens (WNT) van kracht geworden. Op 26 november
het onderzoek van de jaarrekening wordt besproken. Tijdens deze bijeenkomst wordt ook een beslissing
2012 heeft de minister voor Wonen en Rijksdienst bij ministeriële regeling aan de WNT een, voor de
genomen over de goedkeuring van de jaarrekening. De RvC kan tijdens deze vergadering over de
wooncorporaties geldende Regeling, toegevoegd. Met name deze laatste zal invloed hebben op de
zogenaamde getrouwheid van de jaarrekening vragen stellen aan de externe accountant.
honorering van de leden van de RvC en, op termijn, de beloning van de directeur-bestuurder.
Raad van Commissarissen aan het woord
FidesWonen | Jaarstukken 2012
18
19
4. Onze Ledenraad aan het woord 4.1. Dit is de Ledenraad FidesWonen is statutair een vereniging met leden. De Algemene Ledenvergadering wordt vertegenwoordigd door een democratisch uit de leden gekozen Ledenraad. De Ledenraad bestaat uit minimaal 7 en maximaal 11 leden. In 2012 bestond de Ledenraad uit de volgende 9 leden: Lid Dorpskern
Lid
Dorpskern
Dhr. J. Arensman
Den Bommel
Mevr. C. Hakkenbrak-Buijs
Melissant
Dhr. P.J. de Bakker
Sommelsdijk
Dhr. A.A. Kamp
Ooltgensplaat
Mevr. L. Broere
Den Bommel
Dhr. Ing. J. de Vries
Dirksland
Mevr. D.C. Damen-Dal
Sommelsdijk
Mevr. A.T. van Zoest-de Gast
Dirksland
Dhr. W. Drooger
Dirksland
De Ledenraad heeft in 2012 besloten het ledental uit te breiden naar het maximum van 11 leden. Alle leden zijn daartoe in het najaar van 2012 schriftelijk uitgenodigd zich kandidaat te stellen, daarmee handelend volgens het vastgestelde Huishoudelijk Reglement van de Ledenraad. Via een selectiecommissie, bestaande uit de dames Hakkenbrak-Buijs en Damen-Dal en de heren Arensman en Van der Ent (voorzitter RvC), zijn twee kandidaten voorgedragen aan de leden tijdens de bijeenkomst op 12 december 2012. Beide kandidaten zijn unaniem in de Ledenraad gekozen. Daarmee is de Ledenraad per 1 januari 2013 uitgebreid met: Mevr. M.J.J. Bakelaar - Oude-Tonge en Dhr. K. van Wuyckhuyse - Achthuizen
4.2. Dit kan en mag de Ledenraad De Ledenraad heeft statutair vastgelegde bevoegdheden de vereniging betreffende. Die bevoegdheden betreffen het benoemen, schorsen en ontslaan van leden van de RvC, wijzigen van de statuten, besluiten tot fusie, omzetten vereniging in een andere rechtsvorm, ontbinden van de vereniging, goedkeuring jaarverslag en jaarrekening en goedkeuring begroting. Verder alle bevoegdheden die niet door de wet of de statuten aan andere organen zijn opgedragen.
Wij zijn eigenlijk de extra ogen die meekijken met FideWonen
4.3. De Ledenraad in 2012 In 2012 is de Ledenraad driemaal bijeengeweest. In deze vergaderingen zijn de volgende besluiten genomen: • goedkeuring jaarrekening en jaarverslag 2011,
• vaststellen honorering leden RvC,
• (her)benoeming leden van de RvC,
• vaststellen Rooster van Aftreden leden Ledenraad,
• vaststellen Huishoudelijk Reglement Ledenraad,
• goedkeuring begroting 2012 en 2013.
• vaststellen vergoeding Ledenraad, Voorts is er op 20 en 21 april 2012 een introductiebijeenkomst geweest, waarin de leden van de Ledenraad nader kennis hebben gemaakt met elkaar, de directeur-bestuurder en de voorzitter van de RvC. Verder is tijdens deze bijeenkomst stilgestaan bij de rol die zij vervullen als Ledenraad en de ontwikkelrichting van wooncorporatie FidesWonen.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
20
21
5. Ondernemingsraad in het voetlicht Met de fusie tussen de voormalige woningbouwverenigingen Dirksland, Sommelsdijk en Den Bommel is onze organisatie dusdanig groot geworden dat het oprichten van een Ondernemingsraad wenselijk is. In april 2012 is de ondernemingsraad officieel opgericht en zijn de ondernemingsraadleden begonnen aan hun taak. Belangrijkste doel van de Ondernemingsraad is het vertegenwoordigen van de belangen van de medewerkers van FidesWonen binnen de kaders van de Wet op de Ondernemingsraden.
5.1. Dit is de Ondernemingsraad In het jaarverslag legt de OR verantwoording af over alle belangrijke zaken die er het afgelopen jaar gebeurd zijn. De belangrijkste beslissing was het akkoord gaan met het nieuwe Personeels- en Organisatiebeleidsplan van FidesWonen.
De OR krijgt een gezicht De Ondernemingsraad bestaat uit 3 leden. Zij zijn door de medewerkers gekozen en zetten zich actief voor hen in. Eind 2012 was de samenstelling:
Voorzitter
Aart van Biert
Secretaris
René van den Berg
Lid
Jan Maliepaard
5.2. Wat doet de Ondernemingsraad De OR voert namens het personeel overleg met de werkgever. Belangrijke taken zijn:
Ons belangrijkste doel is het vertegenwoordigen van de belangen van de medewerkers van FidesWonen.
•
het vertegenwoordigen van het personeel;
•
een bijdrage leveren aan de doelen van de organisatie;
•
invloed uitoefenen op (beleids)zaken die medewerkers direct raken;
•
medewerkers de gelegenheid geven mee te denken, mee te praten en mee te beslissen over het
beleid.
Taken en rechten In de wet op de ondernemingsraden staat wat de OR mag en kan doen. Volgens de wet is het functioneren van een bedrijf een zaak van zowel de werkgever als de werknemers. Zij worden vertegenwoordigd door de OR. Die kan invloed uitoefenen via het adviesrecht, het instemmingsrecht en het initiatiefrecht. De OR kan ook een beroep doen op passende ondersteuning. Daar zijn afspraken over gemaakt met de directie.
5.3. De Ondernemingsraad in 2012 In het afgelopen jaar kwam de OR diverse keren bij elkaar, waarvan een aantal keren in een bijeenkomst met de directeur-bestuurder. Voorafgaand aan dit overleg bespraken de directeur-bestuurder en de voorzitter elkaar tijdens het zogenaamde agendaoverleg. In 2012 zijn er ook gesprekken geweest met de Raad van Commissarissen en de achterban.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
22
23
Op de agenda In 2012 stonden er diverse onderwerpen op de agenda van de OR, zoals: •
vaststelling reglement Ondernemingsraad
•
personeels- en organisatiebeleidsplan
•
vaststelling verplichte collectieve vakantiedagen 2013
•
benchmark formatieanalyse
•
het nieuwe kantoorpand
•
het (niet) invullen van vacatures
•
coaching en training OR leden
Bijzondere agendapunten In dit eerste jaar van de ondernemingsraad zijn een aantal zaken behandeld, welke als belangrijk zijn ervaren, zoals het nieuwe personeels- en organisatiebeleidsplan. Een voorlopig blijvend aandachtspunt zal het nieuwe kantoorpand zijn, waarbij er een samensmelting van alle afdelingen binnen FidesWonen zal zijn. Momenteel zijn de afdelingen nog verdeeld over de verschillende kantoren.
Informatie voor de OR In 2012 is de OR door de directeur-bestuurder geïnformeerd over: •
het jaarverslag 2011
•
personele ontwikkelingen
•
het budget voor 2013
Instemming van de OR In 2012 heeft de OR zijn goedkeuring gegeven aan: •
personeels- en organisatiebeleidsplan
Scholing De leden van de OR doen er alles aan om de belangen van het personeel zo goed mogelijk te behartigen. In 2012 hebben de leden hun kennis vergroot door diverse scholingen en bijeenkomsten te volgen.
5.4. Achterban op de hoogte houden Het goed en transparant informeren van de achterban is voor de OR van groot belang. Het personeel is in 2012 op de hoogte gehouden van lopende of te verwachten zaken met algemene personeelsbijeenkomsten en via de openbare map via het intranet. Alle verslagen van zowel het eigen overleg als de gesprekken met de directeur-bestuurder en andere relevante stukken zijn op het intranet te lezen. In de nabije toekomst wil de OR graag via een bulletin de achterban informeren over alle lopende zaken.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
24
25
6. Onze Huurdersverenigingen aan het woord 6.1. De Huurdersverenigingen In het werkgebied van FidesWonen zijn een tweetal huurdersverenigingen actief namelijk Huurdersvereniging Dirksland en Huurdersvereniging Woonbelang. Gegevens dagelijks bestuur van de huurdersverenigingen: Huurdersvereniging Dirksland:
Huurdersvereniging Woonbelang:
De heer Piet van Loo, voorzitter
De heer Hans Muller, voorzitter,
De heer Ger Gertenbach, secretaris
De heer Gerard van der Linde, secretaris
De heer Wim Markwat, penningmeester
Mevrouw Wil Noteboom, penningmeester
In 2012 zijn de huurdersverenigingen, met behulp van externe ondersteuning, met elkaar in gesprek geweest om de mogelijkheden te onderzoeken om als één vereniging verder te gaan. Vooralsnog is besloten om op de oude voet verder te gaan.
6.2. Doel van de Huurdersverenigingen Huurdersverenigingen zijn belangenorganisaties met als doel het behartigen van de belangen van de huurders alsmede het vertegenwoordigen van de huurders in het algemeen en in het bijzonder de leden.
6.3. FidesWonen neemt Huurdersverenigingen serieus De huurdersverenigingen voeren gezamenlijk formeel overleg met de directeur-bestuurder van FidesWonen over onderwerpen die in de overlegwet zijn vastgelegd zoals bijvoorbeeld; begroting, jaarrekening, huurbeleid, Ondernemingsplan, Strategisch Vastgoed Beleid, klachtenregeling enz. Dit betreft het in de overlegwet vastgelegde recht op informatie, overleg en advies.Daarnaast zijn er informele besprekingen met de individuele huurdersverenigingen rond specifieke, soms individuele zaken. In het fusiejaar 2012 zijn de volgende onderwerpen besproken in een zestal bijeenkomsten:
De huurdersverenigingen voeren gezamenlijk formeel overleg met de directeurbestuurder van FidesWonen
•
Begroting 2012 en 2013;
• Sloopstatuut;
•
Jaarrekening 2011;
•
Beleid Woonruimteverdeling;
• Huurbeleid;
•
Onderhoudsbeleid & Serviceabonnement;
• Verkoopplan;
•
Algemene Huurvoorwaarden.
De directeur-bestuurder of een lid van het management van FidesWonen heeft op uitnodiging in 2012 de jaarvergadering van de huurdersvereniging bezocht. De communicatie met de huurdersverenigingen verliep in een prettige en constructieve sfeer. Er was bij de huurdersverenigingen zeker begrip dat in eerste jaar van FidesWonen nog niet alles vlekkeloos verliep. In 2013 hebben we dan ook strakkere afspraken met elkaar gemaakt over de formele en informele communicatie. De twee huurderscommissarissen van FidesWonen hebben regelmatig contact met de huursdersverenigingen en worden ook uitgenodigd voor de jaarvergaderingen van de verenigingen.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
26
27
7. Betrokken belanghouders 7.1. De belanghouders Naast onze directe belanghebbende, onze huurders en woningzoekenden, heeft FidesWonen van doen met diverse organisaties die te typeren zijn als belanghouders, ook wel “stakeholders” genoemd. Dit zijn bijvoorbeeld de (in 2012 nog vier) gemeenten op Goeree-Overflakkee, maar ook de zorginstellingen, dorpsraden, politie, brandweer, welzijnswerk en collega corporaties op Goeree-Overflakkee. Maar ook bewonerscommissies zijn directe belanghouders. De belangen van de belanghouders en FidesWonen vullen elkaar vaak aan en zijn ook wel eens wat tegenstrijdig. Het is van het grootste belang dat we samen zoeken naar de juiste uitgangspunten voor FidesWonen rond de thema’s die in ons Ondernemingsplan genoemd zullen gaan worden. Voorop staat dat FidesWonen er is voor een duurzaam (t)huis voor de mensen en meedenkt en ook meewerkt aan een goede leefomgeving. In 2012 zijn er diverse contacten en bijeenkomsten geweest met: •
Wethouders van de gemeenten Dirksland, Middelharnis en Oostflakkee
•
Raad van Bestuur van Cura Mare
•
Directie Sjaloom Zorg
•
Management Careyn
• Dorpsraden •
Collega Corporaties op Goeree-Overflakkee
7.2. Betrokkenheid belanghouders in 2012 De directe en indirecte betrokkenheid van onze belanghouders is groot. Dat is ook gebleken bij het traject dat in 2012 is ingezet om te komen tot het Ondernemingsplan 2013-2017 voor FidesWonen. Daarvoor is het adviesbureau Atrivé ingeschakeld om FidesWonen door dit proces te leiden. In 2012 zijn daartoe interviews afgenomen met onze belanghouders. In deze interviews is stilgestaan bij wat zij de komende jaren verwachten van FidesWonen en tevens hebben zij aan kunnen geven wat de ontwikkelingen zijn op hun werkterrein in bv. gemeenteland en de zorg. Tijdens deze interviews is een grote betrokkenheid van onze belanghouders geconstateerd waar we erg content mee zijn. FidesWonen zal daar zeker zijn voordeel mee gaan doen. In februari 2013 zal er een plenaire bijeenkomst plaatsvinden waar het concept Ondernemingsplan aan alle belanghouders zal worden gepresenteerd.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
28
29
8. Onze prestaties in 2012
8.1. FidesWonen in balans in 2012 FidesWonen is zeker nog op zoek naar een juiste balans. Om die balans te vinden zal FidesWonen ook regelmatig meten wat huurders, woningzoekenden en externe partijen van ons vinden. Daartoe zullen we ook meetpunten gaan inrichten. Meetpunten om onze prestaties ook te kunnen markeren en er op te kunnen sturen. Een eerste meetpunt wordt de visitatie in 2013. Daar zullen we kunnen zien waar we een jaar na de fusie staan en welke kansen de uitkomsten ons zullen bieden. In een visitatie wordt gemeten op Prestaties naar Ambities en Opgaven, Prestaties naar Vermogen, Prestaties volgens belanghebbenden en de Corporate Governance. Maar vanuit het Ondernemingsplan en onze bedrijfsvoering zullen we meerdere meetpunten gaan benoemen om onze prestaties concreet in beeld te brengen, voorzover we die niet al in beeld hebben
DEEL II
Het functioneren van de organisatie
gebracht! Daartoe zullen aan de voorkant prestatiemaatstaven (soms kengetallen) worden aangegeven als doelstelling waar we uiteindelijk de realisatie naast kunnen leggen. Denk bijvoorbeeld aan: •
Prestatieafspraken met de gemeente;
•
Tevredenheidsonderzoeken huurders;
•
Aantallen gesloopte, opgeleverde of verkochte woningen;
•
Aantal mutaties, reparatieverzoeken;
• Leegstand; •
Aantal klachten;
•
Aantal ontruimingen;
•
Personeelsformatie FidesWonen, enz.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
30
31
9. Onze werkwijze
9.1. FidesWonen werken Vakkundig en gedreven medewerkers met hart voor de zaak: ook FidesWonen kan niet zonder. In 2012 zijn de medewerkers van drie organisaties samen gaan werken in de nieuwe organisatie. We kunnen niet anders zeggen dat iedereen zich voortreffelijk heeft aangepast aan de nieuwe situatie en met hart en ziel aan de slag is gegaan om FidesWonen een eigen gezicht te geven. Dat we gestart zijn vanuit vier verschillende locaties maakt het niet altijd even eenvoudig maar daar wordt aan gewerkt. Eind 2013 hopen we vanuit één hoofdvestiging onze huurders en woningzoekenden van dienst te kunnen zijn.
9.2. Onze medewerkers Op 31 december 2012 had FidesWonen 30 medewerkers in dienst. Totaal bezetten zij 23,5 fte. In 2012 hebben we twee nieuwe collega’s mogen verwelkomen. Bij FidesWonen werken nu 13 mannen en 17 vrouwen. De leeftijdsopbouw van het personeel ziet er per 31 december 2012 als volgt uit: Medewerkers
< 25
25 - 34
35-44
45-54
55-65
Aantallen
0
6
9
7
8
Percentages
0
20
30
23
27
Ziekteverzuim Het ziekteverzuimpercentage bij FidesWonen lag in 2012 op 4,36%. Ten opzichte van het landelijke gemiddelde over deze periode van 4,3% is dit een hele nette score, zeker in een fusiejaar. De meldingsfrequentie bij FidesWonen van 1,36 ligt wel een stuk hoger dan het landelijke gemiddelde van 0,79. De verzuimduur is bij FidesWonen 18,16 dagen (ten opzichte van 19,2 dagen landelijk gemiddelde).
FidesWonen
Landelijk gemiddelde
4,36
4,3
Meldingsfrequenties
1,36
0,79
Verzuimduur
18,16
19,2
Ziekteverzuim
Het leuke van mijn werk is dat ik veel verschillende mensen ontmoet en tegelijkertijd met techniek bezig ben.
Zorgvuldige re-integratie FidesWonen heeft een zorgvuldige re-integratie hoog in het vaandel staan. Bij een aantal van de langdurigere ziekteverzuimgevallen vond de re-integratie stapsgewijs plaats. En altijd met een volledige werkhervatting tot gevolg.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
32
33
Ondersteuning bij ziekteverzuim FidesWonen maakt gebruik van de diensten van 365/Arboned. Zij zijn één van Nederlands meest bekende
9.4. Duurzame organisatie
specialisten op het gebied van verzuim en re-integratie. FidesWonen wil graag als duurzame organisatie te boek staan. In ons op te stellen Strategisch Voorraad
Vertrouwenspersoon
Beleid zal hier nadrukkelijk aandacht voor gevraagd worden. Ook het nieuwe kantoor zal een duurzame
Binnen onze organisatie is er een externe vertrouwenspersoon bij wie medewerkers terecht kunnen met
uitstraling krijgen.
vertrouwelijke zaken. In 2012 is er geen beroep gedaan op deze persoon.
Om papierverbruik zoveel mogelijk te verminderen zal er steeds meer digitaal worden gewerkt. In 2012 is
daar al een eerste aanvang mee gemaakt.
9.3. Functioneren en investeren In 2012 is een systeem van functioneren opgezet. Alle medewerkers hebben eind 2012 een
9.5. Afhandelen van klachten
eindejaarsgesprek gehad en zullen in het voorjaar van 2013 een eerste functioneringsgesprek ondergaan. In de dagelijkse praktijk van zaken heeft FidesWonen veel contact met haar huurders en woningzoekenden.
Investeren in onze medewerkers
Dit kan zijn bij situaties rondom reparatieverzoeken, woningtoewijzing, mutaties of bij inschrijving als
Verdere professionalisering van onze medewerkers is belangrijk in ons beleid. Om dit te bereiken wordt
woningzoekende. Tijdens deze gesprekken worden er in overleg met de huurder ook beslissingen genomen
geïnvesteerd in de persoonlijke ontwikkeling van onze medewerkers door opleidingen, trainingen en
door medewerkers van FidesWonen. Nu kan het zijn dat een huurder het niet eens is met een beslissing van
coachingstrajecten aan te bieden.
FidesWonen. Eveneens kan het zijn dat zaken niet naar tevredenheid van de huurder worden opgepakt, behandeld of opgelost. Dan kan de huurder bezwaar maken of met andere woorden een klacht indienen.
Personeelsbijeenkomst
Daarnaast kunnen er ook klachten bij FidesWonen binnenkomen via de huurdersverenigingen. De
Om elkaar beter te leren kennen en elkaar mee te nemen in de ontwikkeling van de organisatie zijn in 2012
betreffende klachten of bezwaren worden door de verantwoordelijke manager opgepakt.
diverse personeelsbijeenkomsten georganiseerd. Voor onderhoudstechnische klachten en bezwaren is dat de manager van de afdeling Projecten & 9 januari:
nieuwjaarsbijeenkomst
Techniek, voor verhuurzaken is dat de manager van de afdeling Woondiensten. Deze klachten of bezwaren
1 maart:
informatieve bijeenkomst
moet de huurder schriftelijk aan ons kenbaar maken. De manager zal in overleg met de huurder en
8 mei:
thema dag “schouder aan schouder”
andere betrokkenen de verschillende argumenten overwegen en ter zake een besluit nemen, waarna de
5 juli:
vakantieborrel met informatieuitwisseling
huurder binnen 2 weken een reactie ontvangt. Is er hierna nog steeds een geschil dan kan de huurder of
2 oktober:
informatieve bijeenkomst (nieuwe kantoor)
woningzoekende een formele klacht indienen bij de directie.
18 december: eindejaarsbijeenkomst De klachten en bezwaren die in 2012 zijn binnen gekomen zijn grotendeels ook in 2012 van een overwogen Deze bijeenkomsten hebben plaatsgevonden in een ongedwongen en collegiale sfeer en hebben mede
antwoord voorzien en daarmee intern afgehandeld.
daardoor bijgedragen om samen een “FidesWonen” gevoel te ontwikkelen.
Onafhankelijke Federatieve Klachtencommissie Goeree-Overflakkee Stages
Blijft het geschil bestaan dan is er nog de mogelijkheid om de klacht in te dienen bij Federatieve
FidesWonen vindt het belangrijk dat jonge mensen kennis maken met het werk van een wooncorporatie.
Klachtencommissie op Goeree-Overflakkee. Deze commissie past hoor- en wederhoor toe, stelt haar advies
Stages zijn daar een prima instrument voor. In 2012 hebben vijf studenten van de RSM Eramus University een
op, waarna FidesWonen beslist. Indien de huurder het alsnog niet eens is met de beslissing, dan kan de
cultuuronderzoek bij FidesWonen uitgevoerd als onderdeel van hun studie Master Bedrijfskunde.
huurder zich wenden tot de kantonrechter.
Werving en selectie
Het blijft voor FidesWonen een uitdaging om steeds te komen tot een betere dienstverlening, met als doel
De werving en selectie van personeel is zoveel mogelijk door onze eigen organisatie uitgevoerd. In het
huurders en woningzoekenden beter te kunnen bedienen en daarnaast klachten en bezwaren te voorkomen.
Personeels- en Organisatiebeleid is de procedure weergegeven. In eerste instantie worden vacatures intern uitgezet. Komt er geen geschikte kandidaat dan wordt overgegaan op extern werven. Tijdens de werving
Bij de Federatieve Klachtencommissie zijn er in 2012 geen klachten over FidesWonen binnen gekomen.
wordt nadrukkelijk gekeken naar de achtergrond, competenties en houding van nieuwe medewerkers en of zij passen binnen de kernwaarden van FidesWonen.
Onze werkwijze
FidesWonen | Jaarstukken 2012
34
35
10. Huisvesten van onze huurders / woningzoekenden
10.1. Strategisch Vastgoed Beleid (SVB) Om op strategisch lange termijn een voor de doelgroep passend en kwalitatief goed woningbezit te hebben is het van wezenlijk belang dat er een overdacht Vastgoed Beleid aan ten grondslag ligt. Voor de korte termijn, de 1e twee jaren, is het woningbezit van FidesWonen geschikt voor de huidige doelgroepen en woningzoekenden. Echter met de landelijke tendensen van vergrijzing, gezinsverdunning en krimp op het platteland; is het maar zeer de vraag of het huidige woningbezit van FidesWonen nog wel aansluit bij de toekomstige woonbehoeften. Om dit inzichtelijk te maken is begin september 2012 een start gemaakt met het opstellen van een Strategisch Vastgoed Beleid. Bij het opstellen van dit beleid wordt vanuit ambities en doelstellingen (welke verwoord zijn in het Ondernemingsplan) en het gewenste woningbezit in 2025 stappen gezet naar de noodzakelijke veranderopgave van ons huidige vastgoed. Tevens wordt er vanuit opgestelde dorpscans van al onze dorpskernen en portfolio analyses van de huidige complexen, strategieën en complexbeheersplannen opgesteld om uiteindelijk te komen tot het gewenste woningbezit in 2025. De gewenste woningportefeuille in 2025 is bepaald door gebruikmakend van de huidige leeftijdsopbouw en gezinssamenstelling een doorrekening temaken naar verwachte leeftijdsopbouw en gezinssamenstelling in 2025 en deze te vertalen naar een daarbij passend woningbezit, voor de huurdoelgroepen die op ons zijn aangewezen. In de complexbeheersplannen is daarbij rekening gehouden dat deze toekomstige woningportefeuille ook bestaat uit kwalitatief goed onderhouden woningbezit. In het proces om te komen tot een nieuw en passend Strategisch Vastgoed Beleid worden we ondersteund door een externe partij die hierin gespecialiseerd is. De verwachting is dat in de 2de helft van 2013 het Strategisch Vastgoed Beleid definitief is, waarna de genoemde complexbeheersplannen in uitvoering worden gebracht.
10.2. Toewijzen van woningen In 2012 hebben er 176 woningtoewijzingen plaatsgevonden. Dit betrof zowel woningtoewijzingen van nieuwbouwwoningen; 19, als van de bestaande woningen; 157. Van de 176 woningtoewijzingen zijn er 153 woningen toegewezen aan woningzoekenden met een inkomen lager dan € 34.085. 23 woningen zijn er toegewezen aan woningzoekenden met een inkomen hoger dan € 34.085, waarvan 8 woningen met een geliberaliseerde huur. In de 153 woningen toegewezen aan woningzoekenden met een inkomen lager dan € 34.085 zitten 24 woningen welke op basis van anti-kraak en 4 woningen welke als wisselwoningen worden verhuurd. De woningtoewijzingen hebben plaatsgevonden volgens distributie model op basis van puntensystematiek. Woningzoekenden kunnen zich vanaf 16 jaar bij FidesWonen laten inschrijven waarbij ze starten met een aantal punten welke in de loop van de tijd kunnen oplopen. Woningen worden in principe toegewezen aan de woningzoekenden die op basis van het aantal punten bovenaan de lijst staat.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
36
37
10.3. Mutaties en verhuringen
10.5. Ontruimingen
Een overzicht van de mutaties in de bestaande woningvoorraad per dorpskern:
In 2012 werd 9 keer een woningontruiming aangezegd. In 1 geval is tot daadwerkelijke ontruiming overgegaan. Hier was sprake van een combinatie van overlast met huurachterstand. Uiteindelijk willen wij een ontruiming graag voorkomen, daarom proberen wij tot op het laatste moment er met de huurder uit
Mutaties in 2012 Dorpskernen/buurtschappen
te komen. Hiervoor nodigen we ook de huurder uit voor een gesprek op kantoor. Helaas is soms toch een Aantal woningen
Mutaties
Mutatie graad
Achthuizen
127
9
7,1%
Den Bommel
245
21
8,6%
Dirksland
555
45
8,1%
Herkingen
202
20
9,9%
Melissant
235
15
6,4%
Middelharnis
19
0
0,0%
Ooltgensplaat
30
1
3,3%
815
59
7,2%
10
0
0,0%
2238
170
7,6%
Sommelsdijk Zuidzijde Totaal FidesWonen
ontruiming onvermijdelijk.
Naast de hierboven genoemde 170 mutaties in 2012, zijn er nog 20 woningen gemuteerd welke FidesWonen in administratief en technisch beheer had namens het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis. Deze woningen zijn eind 2012 weer terug overgedragen aan het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis.
10.4. Betalingsproblemen tijdig signaleren Om betalingsproblemen tijdig te kunnen signaleren, moeten de huurders voor de tiende van de maand de huur betalen. Het streven is dat er steeds meer (nieuwe) huurders gaan betalen via automatische incasso. De huurder heeft er dan geen omkijken meer naar en het juiste huurbedrag wordt op tijd ontvangen. Als de huurder niet op tijd betaalt, ontvangt deze na afloop van de maand een herinnering. Wanneer de betaling uitblijft, wordt de huurder aangeschreven met het verzoek de achterstand te voldoen of een betalingsregeling te treffen. Een betalingsregeling voorkomt dat achterstanden onnodig oplopen en het uiteindelijk tot een woningontruiming leidt. Ook proberen wij telefonisch met de huurder contact te leggen om de huurachterstand te bespreken en te bekijken hoe tot oplossingen kan worden gekomen. Blijft ook na gesprekken en schriftelijke verzoeken de betaling uit of wordt de betalingsregeling niet nagekomen, dan sommeren wij de huurder de achterstand alsnog te voldoen. De vordering wordt bij een huurachterstand van in principe drie maanden uit handen gegeven aan de deurwaarder. De deurwaarder gaat dan met de vordering aan de slag om de nodige stappen te nemen om te komen tot een ontruimingsvonnis.
Huisvesten van onze huurders / woningzoekenden
FidesWonen | Jaarstukken 2012
38
39
11. Ons woningbezit 11.1. Onze woningen Ons woningbezit bestaat per 31 december 2012 uit 2.220 woongelegenheden, waarvan 2.215 woningen en appartementen en 5 woonvoorzieningen bestaande uit 65 kamers. Daarnaast verhuren wij nog 99 kantoor/bedrijfsruimten en garages. Hieronder is ons woningbezit weergegeven per dorpskern of buurtschap.
Woningbezit eind 2012 Dorpskernen/buurtschappen
Aantal woningen
Procentueel
Achthuizen
127
6%
Den Bommel
231
10%
Dirksland
554
25%
Herkingen
202
9%
Melissant
234
11%
Middelharnis
19
1%
Ooltgensplaat
30
1%
813
37%
10
0%
2.220
100%
Sommelsdijk Zuidzijde Totaal FidesWonen
Woonvormen Zoals het onderstaande schema al aangeeft bestaat een groot deel van onze huizen uit gezinswoningen. Daarnaast een 139 woningen welke geschikt zijn voor jongeren. Onder de genoemde levensloopbestendige woningen bevinden zich ook onze woningen welke geschikt zijn voor minder validen. Ongeveer een kwart van onze woningen zijn gericht op senioren, deze woningen bestaan uit appartementen als grondgebonden woningen. Bij een aantal appartementen voor senioren is een zorginstelling in het gebouw aanwezig. Al onze voor senioren gelabelde woningen zijn nultreden woningen met andere woorden of ze zijn op de begane grond gesitueerd of er is een traplift of vaste lift aanwezig. FidesWonen heeft 5 woonvoorzieningen in haar bezit welke geheel verhuurt zijn aan een zorginstelling met een totaal van 65 kamers. Eind 2012 zijn er 97 woningen gelabeld als verkoopwoning, deze woningen worden conform een opgesteld verkoopplan ter koop aangeboden. Daarnaast hebben 50 woningen een slooplabel. De verwachting is dat deze in 2013 allemaal gesloopt zullen worden. Op de plaats van de gesloopte woningen gaan nieuwe woningen gerealiseerd worden.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
40
41
Verkochte woningen
Woningbezit eind 2012
Sinds eind 2012 geldt er een nieuw verkoopbeleid bij FidesWonen. In dit verkoopplan zijn 101 woningen Woningtypen jongerenappartementen
Aantal woningen
Procentueel
134
6%
5
0%
1.302
59%
levensloopbestendige woningen
31
1%
appartementen
22
1%
seniorenappartementen
298
13%
seniorenwoningen
181
8%
zorgappartementen
95
4%
woonvoorzieningen
5
0%
2.073
93%
gezinswoningen met verkooplabel
97
4%
woningen met slooplabel
50
2%
2.220
100%
jongerenwoningen gezinswoningen
totaal
opgenomen die ter verkoop worden aangeboden. In eerste instantie kunnen zittende huurders hun woning kopen met een huurderskorting en/of inkomenskorting. Als bij mutatie een verkoopwoning vrijkomt dan wordt deze woning aan alle huurders aangeboden en kunnen na 3 maanden ook niet-huurders de woning kopen. Voor niet-huurders geldt dat deze de woning ook met een inkomenskorting kunnen kopen. De inkomenskorting geldt voor iedereen met een inkomen lager dan € 43.000,-. Alle woningen worden verkocht op basis van een NWWI taxatierapport van een onafhankelijke taxateur. In 2012 heeft FidesWonen 4 woningen verkocht, 2 woningen aan zittende huurders en 2 woningen aan niet-huurders. Daarnaast is het voormalige kantoorgebouw van Bouwvereniging Sommelsdijk aan de Dorpsweg verkocht. De woningen zijn verkocht tegen een gemiddelde taxatiewaarde van € 158.000,en met een gemiddelde korting van 5%.
11.2. Onderhoud Algemeen Om in te spelen op de wensen van huidige en toekomstige huurders, investeren wij continu in de technische en functionele kwaliteit van ons woningbezit. Door onderhoud uit te voeren en energiebesparende maatregelen toe te passen, zorgen we ervoor dat onze woningen over de jaren heen goed en betaalbaar zijn. Bovendien blijft ons woningbezit haar waarde behouden en dat is belangrijk voor onze (financiële) continuïteit. We onderscheiden hierbij: planmatig onderhoud, correctief onderhoud,
Totaal FidesWonen
mutatieonderhoud en dynamisch onderhoud.
Meerjaren onderhoudsplan Bouwjaren
In 2012 zijn we gestart met het omvormen van de drie verschillende meerjaren onderhoudsplanningen, tot
Meer dan een derde van het woningbezit van FidesWonen bestaat uit woningen gebouwd in de jaren 70.
een FidesWonen meerjaren onderhoudsplanning (MJOP).
Eveneens een derde van ons woningbezit is gebouwd in de jaren 80 en later. Hetgeen betekend dat een
De bijbehorende planningsoftware moet zodanig met technische data gevuld en geconfigureerd
derde van de woningen 50 jaar ouder is of aan het worden is.
worden, dat deze ten behoeve van overdacht van gegevens, gekoppeld kan worden aan ons basis bedrijfsinformatiesysteem, Bisnoa. Het meerjaren onderhoudsprogramma zal in de eerste helft van 2013 geïmplementeerd en geïntegreerd worden in onze dagelijkse bedrijfsprocessen.
Woningbezit eind 2012 Bouwjaren
Onderhoudsbeleid Aantal woningen
Procentueel
1940 t/m 1949
83
4%
1950 t/m 1959
318
14%
1960 t/m 1969
389
18%
1970 t/m 1979
755
34%
1980 t/m 1989
259
12%
1990 t/m 1999
124
6%
2000 en later
292
13%
2.220
100%
Met aankopen, verkopen, slopen, herstructureren en nieuwbouw passen we de samenstelling van ons woningbezit aan. Woningbehoeften van klanten, demografische ontwikkelingen op lange termijn en het streven naar een gezonde financiële positie zijn daarin leidend. In 2012 hebben we een start gemaakt om te komen tot een integraal FidesWonen Strategisch Vastgoedbeleid (SVB). Waarin een streefportefeuille met betrekking tot ons vastgoed wordt vastgelegd voor meerdere jaren. Zowel het SVB als de MJOP zijn
Totaal FidesWonen
Ons woningbezit
bepalend voor het in 2013 vast te stellen FidesWonen onderhoudsbeleid.
Planmatig onderhoud In het fusiejaar 2012 zijn een aantal onderhoudswerken uitgesteld en gedeeltelijk ook afgesteld, in afwachting van nadere beleidsvorming. Bij diverse complexen is het schilderwerk uitgesteld onder andere in verband met een geheel nieuw op te zetten schildercyclus (van 5 jaar naar 6 jaar). De grootste uitgaven zijn gedaan voor het vervangen en repareren van kozijnen, het vervangen van plafonds, douche-, toilet en keukenrenovaties, onderhoud aan cv-installaties, metselwerk en het uitvoeren van schilderwerk.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
42
43
Aan planmatig onderhoud besteedden we in 2012 een bedrag van € 1.877.415,-
een bijdrage leveren aan verduurzaming van de woningvoorraad en onder welke randvoorwaarden dit
Hierin is opgenomen € 938.311,- aan preventief onderhoud, € 723.139,- aan investeringen en voor
het geval is. FidesWonen zal niet met elke nieuwe trend voorop lopen in het toepassen daarvan.
€ 215.965,- aan contractonderhoud.
Wat voor FidesWonen wel voorop staat is dat wooncomfort ten alle tijden het uitgangspunt moet zijn bij elk nieuw idee, ontwerp en aanpassing aan de woning. Daarvan uitgaand kan onderzocht worden hoe
Correctief onderhoud
energiezuinig en duurzaam mogelijk dit toegepast kan worden zonder in te leveren op wooncomfort en
Ondanks het preventieve onderhoudsprogramma kan het zijn dat onverwacht zaken stuk gaan en
wat de consequenties zijn op de flexibiliteit en onderhoudskosten.
gerepareerd moeten worden. Op verzoek van onze klanten voeren wij deze reparaties uit. Een deel van deze reparaties en kleine herstellingen waarvoor huurders zelf verantwoordelijk zijn, verricht FidesWonen
Bij de uitvoering van zowel nieuwbouw- als onderhoudsprojecten, voldoen we uiteraard aan alle eisen.
wanneer daarvoor door de huurder een serviceabonnement is afgesloten. Alle overige reparaties komen
En wanneer blijkt dat door slimmer te bouwen of ander materiaalgebruik of tegen niet al te hoge meerkosten,
voor rekening van FidesWonen. Deze verdeling van het onderhoud tussen huurder en verhuurder is
een betere energieprestatie mogelijk is, zonder in te boeten op wooncomfort, dan zetten wij daarop in.
gebaseerd op wettelijke regels. Om de kwaliteit van onze dienstverlening te optimaliseren sturen wij bij elk in behandeling genomen reparatieverzoek een bevestiging daarvan aan onze huurders. Tevens kunnen
Energielabel
onze huurders op hetzelfde formulier aangeven in hoeverre het reparatieverzoek naar tevredenheid is
In 2012 hebben de laatste woningen van FidesWonen een energielabel gekregen. Hiermee is het gehele
afgehandeld. De tevredenheid over de afhandeling van reparatieverzoeken is over het algemeen goed.
bezit voorzien van een energielabel. In 2013 zal op basis van het strategisch vastgoedbeleid inzichtelijk gemaakt worden welke energiebesparende maatregelen de komende jaren als eerste uitgevoerd zullen
Aan het uitvoeren van correctief onderhoud besteedden we in 2012 in totaal een bedrag van € 604.310,-.
Mutatieonderhoud Als een huurder de woning verlaat, wordt de leeggekomen woning gronding geïnspecteerd en maken we
worden en bij welke complexen.
11.4. Van ontwikkeling naar oplevering
de woning verhuurklaar voor de nieuwe huurder. Naast de gangbare zaken en uitvoering van dynamisch onderhoud, wordt ook het energielabel gecontroleerd. En waar nodig worden gelijk ingrijpende renovaties
Vier maal een eerste paal!
uitgevoerd die normaliter niet wenselijk zijn wanneer de woning bewoond is.
In 2012 heeft FidesWonen ondanks het fusiejaar, bij vier nieuwbouwprojecten een eerste paal geslagen. Het betreft de projecten, Hart van West en het Oudeland in Sommelsdijk, het project Anthony van
In totaal gaven we in 2012 € 316.837,- uit aan mutatieonderhoud.
Weelstraat/Oranjestraat in Den Bommel en het project Hart van Dirksland. Daarnaast zijn de 19 woningen in het project Hart van West, eind van het jaar opgeleverd en is gestart met de ontwerpfase van
Dynamisch onderhoud
het project aan de Groene Zoom in Sommelsdijk en het project om het postkantoor aan de Langeweg
Dynamische werkzaamheden worden op verzoek van de huurder of, indien nodig, bij mutatie uitgevoerd.
te Middelharnis, te verbouwen tot hoofdkantoor van FidesWonen. Kortom, een resultaat waar we als
Dynamisch onderhoud betekent dat een deel van de activiteiten bij het onderhoud niet vanuit een
organisatie de handen vol aan hebben gehad maar waar we ook erg trots op zijn.
(meerjaren)planning worden geïnitieerd, maar (direct of indirect) vanuit de individuele klant. Het betreft vaak woningen waarvan huurders niet hebben kunnen en/of willen deelnemen, aan een eerder uitgevoerde geplande renovatie van bijvoorbeeld een douche of keuken. Ook de eventueel vastgestelde
11.5. Onze nieuwbouw- en investeringsprojecten
maatregelen en verbeteringen in het kader van het onderhoudsbeleid horen hierbij, zoals het na-isoleren van de schil van de woning. In totaal gaven we in 2012 € 132.893,- uit aan dynamisch onderhoud.
Hiervan geven wij het volgende overzicht Project:
Betreft:
Status:
Hart van Dirksland
23 appartementen, huur/koop,
verwachte oplevering
14 starterswoningen en
augustus 2013
11.3. Duurzaam bouwen en onderhouden De ontwikkeling in de markt op het gebied van duurzaam bouwen en duurzaam vastgoedbeheer volgt FidesWonen op de voet. Daarnaast investeert zij in training en opleiding van haar medewerkers, specifiek op het gebied van installatietechniek, duurzaam beheer van woningen en het toepassing van energetische maatregelen daarbij.
Wooncomfort staat voorop! De onderwerpen ‘duurzaamheid’ en ‘energiebesparing’ staan steeds meer in de schijnwerpers, zowel voor nieuwbouwwoningen als voor de bestaande bouw. En het aanbod aan energiezuinige installaties en bouwkundige maatregelen voor de woningbouw neemt fors toe. De vraag is echter welke installaties echt
Ons woningbezit
5 maatschappelijke functies Hart van West, Middelharnis
19 eengezins woningen, huur
opgeleverd november 2012
Oudeland fase 1a, Sommelsdijk
14 appartementen, huur
Van Weelstr/Oranjestr,
13 seniorenwoningen,
verwachte oplevering
Den Bommel
4 senioren appartementen
oktober 2013
Kantoor, Middelharnis
Hoofdkantoor FidesWonen
verwachte oplevering maart 2013
verwachte oplevering december 2013
FidesWonen | Jaarstukken 2012
44
45
Hart van Dirksland Herstructurering van het Hart van Dirksland. In 2012 is de sloop ter hand genomen en is een aanvang genomen met de nieuwbouw door aannemingsbedrijf Van den Nieuwendijk B.V.. Een lange voorbereiding met uiteindelijk het gewenste resultaat. Op 12 juli 2012 werd de eerste paal geslagen. De oplevering wordt verwacht in de zomer van 2013.
Hart van West Sommelsdijk In de eerste week van februari 2012 werd door aannemingsbedrijf Stout B.V. de eerste paal geslagen van deze 19 eengezinswoningen op de nieuwbouwlocatie in de gemeente Middelharnis gemaand “ Hart van West” . In december 2012 zijn de sleutels uitgereikt en zijn opnieuw 19 huurders gelukkig gemaakt met een prachtige woning op een mooie locatie.
Oudeland (fase 1), Sommelsdijk Het Oudeland in Sommelsdijk is een herstructureringslocatie. Aanleunwoningen, voorheen behorende bij “De Samaritaan”, worden vervangen door drie appartementencomplexen waarvan de eerste in fase 1 wordt gerealiseerd. In juli 2012 werd de eerste paal geslagen door aannemingsbedrijf Kroon B.V. en de verwachting is dat in maart 2013 de eerste 14 appartementen zullen worden opgeleverd.
Van Weelstraat/Oranjestraat, Den Bommel In Den Bommel worden door Boeter Bouwbedrijf B.V. in opdracht van FidesWonen 13 grondgebonden seniorenwoningen en 4 seniorenappartementen gebouwd op een plaats waar voorheen gedateerde seniorenwoningen en appartementen stonden. Opnieuw een herstructureringsproject waarmee de kwaliteit van de woon en leefomgeving in den Bommel een impuls krijgt.
Hoofdkantoor FidesWonen, Langeweg 10 te Middelharnis Na de fusie is FidesWonen gestart op vier verschillende kantoorlocaties in Sommelsdijk, Dirksland en Den Bommel. Voor een effectieve en efficiënte dienstverlening voor onze huurders en woningzoekenden, maar ook voor de ongeveer 28 medewerkers van FidesWonen is gezocht naar een geschikte nieuwe kantoorlocatie. Die is gevonden op de maatschappelijke locatie, zijnde het oude postkantoor aan de Langeweg te Middelharnis. De oude locaties worden verkocht (Dorpsweg-Sommelsdijk en Den Bommel), verhuurd (Sperwer-Sommelsdijk) of geherstructureerd (Ring Dirksland. Eind 2013 hopen we het nieuwe kantoor op deze goed bereikbare locatie te betrekken en krijgt deze plek een geheel vernieuwde maatschappelijke bestemming.
Ons woningbezit
FidesWonen | Jaarstukken 2012
46
47
12. Meer dan een huis 12.1. Investeren in leefbaarheid Bij Fideswonen gaat het naast het zorgen voor een kwalitatief goed onderhouden woning ook om een goede en prettige woonomgeving. Ons motto is niets voor niets “Meer dan een huis”. Dat betekend dat wij er ook belang bij hebben dat de woonomgeving en leefbaarheid van de dorpen en wijken waarin onze woningen staan goed is. Juist omdat het dan ook goed wonen is voor onze huurders. Natuurlijk is de woonomgeving en de leefbaarheid niet alleen iets van FidesWonen. Eveneens de gemeente, politie, zorgen welzijnspartijen, maar ook de bewoners zelf hebben er alle belang bij. Het afgelopen jaar hebben wij op de volgende wijze enige invulling willen geven aan het verbeteren van de leefomgeving en de leefbaarheid. Vernieuwen en aanpassen inrichting recreatiezalen, aanbrengen rookmelders, bijdragen aan verenigingen en activiteiten, vergoedingen beheerders woongebouwen, plaatsen zitbankjes in liften, aanbrengen verlichting achterpaden en herinrichten tuinen en woonomgeving.
12.2. Sponsoring FidesWonen heeft een sterke maatschappelijke verbondenheid met de kernen waar onze huurders wonen, leven en/of werken. De kwaliteit van de leefomgeving in de dorpen en kernen is voor FidesWonen erg belangrijk. Daarom steunen wij vooral de projecten die daaraan bijdragen, maar tegelijkertijd voldoen aan de uitgangspunten van onze kernwaarden, visie en missie. Vanuit die maatschappelijke verbondenheid heeft FidesWonen een sponsorbeleid geformuleerd op basis waarvan wij sponsoraanvragen beoordelen. Informatie hierover is te vinden op de website van FidesWonen. In 2012 heeft FidesWonen, voor een totaal bedrag van € 2050,-, een financiële bijdrage geleverd aan: Organisatie Activiteit Oranjevereniging Dirksland
Koninginnedag 2012
Oranjevereniging Melissant
Koninginnedag 2012
Oranjevereniging Herkingen
Koninginnedag 2012
Oranjevereniging Den Bommel
Koninginnedag 2012
Oranjevereniging Achthuizen
Koninginnedag 2012
Bejaardensoos Dirksland
Jaarlijkse ouderen busreisje
Mauritshof Jubileum 5-jarig bestaan Dorpsraad Melissant Publicatiebord Bewonerscommissie Hoogen Caemer
Kerstmarkt 2012
FidesWonen | Jaarstukken 2012
48
49
13. Wonen, zorg en welzijn Voor FidesWonen is de samenwerking met zorg- en welzijnsinstelling van belang. Momenteel nemen we deel aan het eilandelijke zorgoverleg. In dit zorgoverleg worden diverse personen besproken waar zorg- en welzijnsproblematieken zich voordoen. Doel van dit overleg is mensen die buiten de boot vallen of dreigen te vallen de nodige ondersteuning te bieden. De rol van FidesWonen is die van een signaalfunctie richting het zorgoverleg. Daarnaast nemen we ook deel aan het ReZo Goeree-Overflakkee (Regionaal Zorgoverleg). In het ReZo worden diverse eilandelijk zorg- en welzijnszaken besproken, zoals levensloopbestendig wonen, woonzorgzones en vergrijzingsontwikkeling. Ook worden er conferenties en excursies georganiseerd. Doel van de vereniging is gezamenlijk te onderzoeken hoe te komen tot een versterking van de zorg- en welzijnsstructuur op het eiland. FidesWonen heeft regelmatig contact en overleg met een aantal zorginstellingen welke op GoereeOverflakkee actief zijn. Dit betreft Careyn, CuraMare, Centrum voor Jeugd en Gezin Goeree-Overflakkee, Fysiotherapie Koese, Pameijer, Sjaloom Zorg en Zuidwester. Daarnaast verhuurt Fideswonen een aantal woonvoorzieningen in Dirksland en Melissant aan Sjaloom Zorg en een deel van een woonvoorziening in Melissant aan Zuidwester. Aan CuraMare wordt in Dirksland een oud-schoolgebouw verhuurt als kantoorruimte. Careyn huurt een deel van een gebouw welke door hen gebruikt wordt als wijkuitvliegpost, ouderendagopvang en consultatiebureau. Eveneens Fysiotherapie Koese huurt een deel van gebouw als fysiotherapiepraktijk. Pameijer huurt namens natuurlijke personen een aantal woningen van FidesWonen.
Goed wonen betekent niet alleen een mooi huisje maar ook de mogelijkheid om gezellig samen te kletsen. FidesWonen | Jaarstukken 2012
50
51
14. FidesWonen financieel gezond
14.1. Algemeen De corporatiesector zit in zeer zwaar weer. Hoewel de voortdurende kredietcrisis en de slechte economische en situatie ook op FidesWonen van invloed waren, hebben wij onze financiële continuïteit weten te waarborgen. Onder invloed van de veranderde politieke en economische omstandigheden hebben wij de missie, visie en strategie in 2012 herijkt en vertaald naar een toekomstbestendig verdienmodel. Dat hebben wij doorgerekend en in maart 2013 gepresenteerd in de vorm van een Financieel Verbeterplan 2013-2017. In het Financieel Verbeterplan zetten wij het voorgenomen beleid af tegen het daarmee samenhangende risicoprofiel en de ontwikkeling van het eigen vermogen en de liquiditeitspositie. De belangrijkste conclusie uit het Financieel Verbeterplan is dat ons beleid financieel haalbaar en verantwoord is. FidesWonen beschikt over voldoende vermogen om de risico’s op te vangen. Daarnaast is er ultimo 2017 nog voldoende vrije beleidsruimte (het verschil tussen het eigen vermogen en het risicoprofiel) om de uitgangspunten van het nog vast te stellen Strategisch Vastgoedbeleid gedurende de beleidsperiode tot en met 2022 te realiseren.
DEEL III
De cijfers achter het verhaal
14.2. Onze financiële prestaties Het afgelopen jaar hebben wij een positief jaarresultaat behaald van 17 miljoen euro. Dit resultaat is echter sterk positief beïnvloed door een aantal incidentele baten en lasten. Zonder deze incidentele posten sluit het jaar met een batig saldo van 0,6 miljoen. De incidentele posten zijn een gevolg van gemaakte schattingswijziging in verband met de invoering van de herziene Richtlijn 645 voor de Jaarverslaggeving en het uit exploitatie nemen van het project in ontwikkeling Kortevliet te Dirksland. Het eigen vermogen komt door het positieve resultaat van 17 miljoen euro per ultimo 2012 uit op 32,5 miljoen euro en bedraagt 29,3 % van het balanstotaal (solvabiliteit). Onder de overige gegevens (hoofdstuk 16) is een kengetallen overzicht opgenomen met diverse kengetallen, waarnaar wij u kortheidshalve willen verwijzen.
14.3. Ons maatschappelijk rendement Ook in 2012 heeft FidesWonen al haar middelen uitsluitend ingezet voor de volkshuisvesting. FidesWonen stelt haar hele vermogen ten dienste van haar kerntaken. Wij werken met maatschappelijk vermogen en daarover leggen wij op een transparante manier verantwoording af. Op die manier borgen we ons beleid, onze missie, de governance en de maatschappelijke en financiële resultaten op een heldere manier en geven we een doorkijk naar de toekomst. De realisatie van maatschappelijke doelen die voortvloeien uit onze bedrijfsvisie, brengt veel onrendabele investeringen met zich mee. Zo verhuurden wij in 2012 woningen onder de waarde die volgens het WWS berekend mag worden. Hiermee waren vele miljoenen gemoeid. Over de periode 2012-2017 financiert FidesWonen het onrendabele gedeelte van een groot aantal nieuwbouwinvesteringen voor een totaalbedrag ter grootte van 12 miljoen euro. Daarnaast wordt aan leefbaarheid (buurtbeheer en andere maatregelen) jaarlijks het nodige uitgegeven.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
52
53
14.4. Waardering van het bezit
➤ De marktwaarde in verhuurde staat: is een nieuw begrip in de jaarrekening 2012. Deze
wordt gehanteerd voor de waardering van het commercieel onroerend goed (niet-DAEB). Op 31 januari 2011 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) de herziene Richtlijn 645 Toegelaten
Deze waardering komt ultimo 2012 uit op 7,9 miljoen euro; dit is 2,6 miljoen euro hoger dan
Instellingen volkshuisvesting gepubliceerd. De Richtlijn gaat formeel in voor verslagjaren vanaf 2012.
de voor deze objecten berekende bedrijfswaarde.
FidesWonen heeft voor de balanspresentatie ten aanzien van de waardering van de vastgoedportefeuille, gekozen voor een waardering tegen historische kostprijs, te weten de vervaardigings- of verkrijgingsprijs
• De WOZ-waarde van het bezit heeft betrekking op het bedrag waarvoor de gemeente de woningen
verminderd met afschrijvingen dan wel lagere actuele waarde.
heeft getaxeerd, indien ze, vrij van huur, aangeboden zouden worden in de vrije verkoop. In 2012 is
de aanslag opgelegd voor het totale bezit, getaxeerd voor 352,1 miljoen euro met waardepeildatum
FidesWonen heeft ervoor gekozen de effecten van de stelselwijziging en de effecten van de
1-1- 2011. In 2013 is deze waarde 349,6 miljoen euro met waarde-peildatum 1-1-2012. Deze
schattingswijzigingen ingevolge de herziene Richtlijn 645 in 1 jaar te verwerken.
daling hangt samen de crisis op de woningmarkt. Daarnaast is er een waardedaling als gevolg van
het bezit dat wij uit exploitatie nemen (verkoop en sloop).
Voor de waardering worden verschillende begrippen gehanteerd: Overzicht waarde vastgoedportefeuille per 31 december 2012 (bedragen x € 1.000) • De boekwaarde van het bezit vertegenwoordigt de prijs waarvoor het bezit destijds is gebouwd,
rekening houdend met eventuele subsidies, verminderd met een jaarlijkse afschrijving. FidesWonen
heeft haar bezit voor de boekwaarde op de balans staan. De boekwaarde per 31 december 2012
bedraagt 81,6 miljoen euro; 76,5 miljoen euro aan sociaal vastgoed (DAEB) en 5,1 miljoen euro
aan commercieel vastgoed (niet-DAEB).
400,0 350,0 300,0 250,0
• De fiscale boekwaarde. Vanaf 1 januari 2008 zijn corporaties integraal belastingplichtig
geworden voor de vennootschapsbelasting. Sindsdien zijn zij verplicht over hun integrale activiteiten
vennootschapsbelasting te betalen. Een en ander is vastgelegd in een vaststellings-overeenkomst
(VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van
posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van fiscale resultaatverantwoording. De op grond
van de fiscale regels berekende boekwaarde bedraagt per 31 december 2012 (DAEB en niet DAEB
gezamenlijk) 259,6 miljoen euro.
• De actuele waarde. Voor het bezit dat gekwalificeerd wordt als bedrijfsmiddel (DAEB bezit) wordt de
actuele waarde gedefinieerd als bedrijfswaarde. Voor de vastgoedbeleggingen (niet-DAEB bezit) geldt
de marktwaarde in verhuurde staat als actuele waarde.
Belangrijkste verschil tussen bedrijfswaarde en marktwaarde is dat bij bedrijfswaarde het beleid van
FidesWonen in de waardering centraal staat. Bij toepassing van de marktwaarde zijn de
marktomstandigheden bepalend voor de waardering.
150,0 100,0 50,0 0,0 Aanschafwaarde
Boekwaarde
Fiscale waarde
14.5. Vermogensdoelstelling
Actuela waarde
■ Commercieel vastgoed
WOZ waarde ■ Sociaal vastgoed
In het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) zijn de spelregels voor woningcorporaties uitgewerkt.
➢
200,0
➤ De bedrijfswaarde. Drukt het verschil uit tussen de inkomsten en uitgaven van het bezit,
Op grond van het BBSH beoordeelt het Centraal Fonds jaarlijks de financiële positie van corporaties in termen
gedurende de periode dat het bezit nog geëxploiteerd wordt, gebaseerd op uitgangspunten
van solvabiliteit en continuïteit. Over het jaar 2011 luidde het solvabiliteitsoordeel ‘voldoende’. Ten aanzien
van het eigen beleid. Jaarlijks worden de uitgangspunten van beleid vastgesteld en stemmen
van het continuïteitsoordeel verleende het Centraal Fonds aan FidesWonen in 2012 een A1-status. Dit betekent
wij deze zoveel mogelijk af op de uitgangspunten van het Centraal Fonds Volkshuisvesting.
dat de financiële continuïteit voldoende is gewaarborgd en dat de voorgenomen activiteiten in financieel
De bedrijfswaarde verandert wanneer een complex een andere bestemming krijgt. Ook mutaties
opzicht passen bij de vermogenspositie. De ontwikkeling van de solvabiliteit in meerjaren perspectief ligt boven
in externe factoren, zoals inflatie, rente en huurverhogingpercentage, leiden tot een andere
de intern gestelde norm en het risicoprofiel zoals het CFV hanteert. Per ultimo 2017 komt de solvabiliteit
bedrijfswaarde. Hoewel de berekeningmethodiek niet geheel vergelijkbaar is met die in
volgens de gemaakte prognoses bij een eigen vermogen van ruim 28 miljoen euro uit op 30%.
2011 gehanteerd is, is de bedrijfswaarde van het totale bezit in 2012 gestegen van
103,7 miljoen euro ultimo 2011 naar 133,9 miljoen euro ultimo 2012, uitgesplitst in
128,6 miljoen euro voor sociaal vastgoed en 5,3 miljoen euro voor commercieel vastgoed.
Voor de berekening van de bedrijfswaarde zijn we uitgegaan van de parameters, zoals
opgenomen onder de waarderingsgrondslag van onroerende en
Binnen het treasurybeleid van FidesWonen dient het gebruik van financiële instrumenten ter beperking
roerende zaken in exploitatie (zie jaarrekening).
van inherente (rente-, looptijden- en markt-) risico’s. Speculatief handelen in rente-instrumenten is niet
FidesWonen financieel gezond
14.6. Treasury
FidesWonen | Jaarstukken 2012
54
55
toegestaan. Naar verwachting wordt medio 2013 het op de nieuwe organisatie aangepaste treasury statuut
De uitkomsten van het voorgenomen beleid ten aanzien van deze normen worden jaarlijks vastgelegd
vastgesteld. De netto schuld positie van de leningenportefeuille bedroeg ultimo 2012 75,1 miljoen euro
in de begroting en meerjarenbegroting. In 2012 is geconcludeerd dat de uitkomsten voldoen aan de
(2011: 69,8 miljoen euro). De toename is een gevolg van aangetrokken financieringsmiddelen in verband
betreffende normen en er sprake is van financieel haalbaar en verantwoord beleid.
met de diverse nieuwbouw- en herstructureringsprojecten, voor in totaal 8,0 miljoen euro. De gemiddelde
In het financieel sturingsmodel wordt vooral gepland en gestuurd op de ontwikkeling van het
rente van onze leningportefeuille was in 2012 3,75%. Dit is ongewijzigd ten opzichte van vorig jaar.
volkshuisvestelijk vermogen en de ontwikkeling van de operationele kasstromen. FidesWonen hanteert met
FidesWonen heeft per ultimo 2012 twee basisrente leningen en drie extendible leningen in portefeuille.
name de volgende specifieke randvoorwaarden en uitgangspunten:
De totale schuldrestant bedraagt 17,0 miljoen euro. De gemiddelde rentevoet van de leningen bedraagt 3,5%. Per ultimo 2012 bedraagt de over deze leningen te berekenen discount op basis van de actuele
•
Solvabiliteit: A1 status CFV en een toereikende vrije beleidsruimte gelet op risicoprofiel;
yieldcurve per 31 december 2012 5,5 miljoen euro. Het financiële risico voor FidesWonen is gering, de
•
Financierbaar op basis van borging door WSW: ontwikkeling operationele kasstroom
contracten bevatten geen break-clauses.
overeenkomstig WSW-eis (na aflossingsfictie);
De stand van de liquide middelen is per ultimo 2012 fors positief en bedraagt 15,8 miljoen euro. Dit komt
• Rendement;
omdat voor de diverse projecten de financiering zeker is gesteld en de toegezegde leningen inmiddels zijn
•
Efficiënt werken (norm netto bedrijfslasten volgens definitie CFV);
opgenomen. FidesWonen streeft naar een saldo liquide middelen van circa 1,0 miljoen euro. Dit is ongeveer
•
Verkoop bestaand bezit is randvoorwaarde voor realisatie nieuwbouw.
10% van de jaarhuuropbrengst. Dit niveau wordt naar verwachting na realisatie van alle o in uitvoering
zijnde projecten, medio 2014 bereikt. De (tijdelijke) overschotten aan liquide middelen, veroorzaakt door
FidesWonen streeft voor haar sociale vastgoed naar een rendement van 4,5% en voor commercieel
uitstel van nieuwbouw projecten, hebben wij belegd op een direct opvraagbare spaarrekening bij onze
vastgoed naar minimaal 6%. FidesWonen stuurt op resultaat- en rendements-doelstellingen en hanteert
huisbankier. In 2012 hebben er verder geen beleggingen plaatsgevonden.
hiervoor een tweetal kengetallen te weten het directe rendement en de IRR. •
Direct rendement: het directe rendement (kasstroom uit bedrijfsoperaties in % van gemiddelde
bedrijfswaarde) geeft aan welk directe rendement is behaald op het geïnvesteerde vermogen. In de
branche wordt een direct rendement van minimaal 4% gehanteerd. Het directe rendement komt
Uit de ontwikkeling van de verschillende kengetallen (ICR en operationele kasstroom methodiek WSW) blijkt
voor FidesWonen in 2012 uit op 4,2% en ligt boven de binnen de sector geldende minimale norm.
uit het in maart 2013 vastgestelde Financieel Verbeterplan dat FidesWonen voldoende kasstromen genereert.
•
Rendement te realiseren bij investeringen (IRR): de IRR (Internal Rate of Return) is de
Dit is een belangrijke voorwaarde om WSW geborgde financiering aan te kunnen trekken. Binnen de periode
disconteringsvoet die benodigd is om de netto contante waarde van geprojecteerde kasstromen
2013-2017, kan FidesWonen duurzaam aan de gestelde norm van 2% aflossingsfictie voldoen. De beschouw-
van een investering in vastgoed gelijk te laten zijn aan de stichtingskosten van de investering zelf.
de periode sluit volgens gemaakte prognoses met een WSW kasoverschot van in totaal 0,7 miljoen euro.
In 2012 heeft FidesWonen deze interne rendementseis vastgelegd in het in 2012 vastgestelde
Investeringsstatuut. Afhankelijk van het projectrisico ligt dit voor sociaal vastgoed tussen de 3,5% en
4,5%. Voor commercieel vastgoed (niet-DAEB) ligt dit tussen de 5% en 6%.
14.7. Operationele kasstroom
14.8. Faciliteringsruimte waarborgfonds
Risico’s
Op basis van gemaakte prognosecijfers bij de dPi 2010 heeft FidesWonen financiering aangetrokken maar
Hoofdsomrisico
nog niet besteed aan DAEB investeringen. De stand van de liquide middelen is mede daardoor per ultimo
Een woningcorporatie loopt risico’s ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder
2012 fors positief. Het WSW heeft op 28 december 2012 te kennen gegeven dat FidesWonen eerst de
financiële vaste activa en effecten. De onderneming beheerst het hoofdsomrisico door stratificatie aan
stand van de liquide middelen zal moeten afbouwen alvorens nieuwe financiering aan te kunnen trekken.
te brengen in de portefeuille, en limieten te stellen. FidesWonen heeft op balansdatum een beperkte
Dientengevolge heeft het WSW voor 2013 geen faciliteringsvolume afgegeven en is het totale volume
hoeveelheid aan staatsobligaties met een boekwaarde van slechts € 6.353 en loopt derhalve geen groot
middels een claim gecorrigeerd naar nihil. De in de dPi 2012 voor 2014 aangevraagde facilitering bedraagt
financieel risico.
2,5 miljoen euro en is bestemd voor het nog op te starten herstructureringsproject Groene Zoomflat. Valutarisico
14.9. Financiele sturing en risico’s
FidesWonen is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valutarisico. Renterisico
Financiële sturing
FidesWonen definieert het renterisico als volgt: het risico dat toekomstige exploitatieresultaten (te) sterk
In haar financiële sturingsmodel toetst FidesWonen haar financiële uitkomsten van het voorgenomen
worden beïnvloed door de toekomstige rentekosten, als gevolg van de invloed van de ontwikkelingen in
beleid aan de gestelde normen vanuit vier invalshoeken:
de marktrente. FidesWonen hanteert het beleid dat het herfinancieringsrisico zich mag bewegen tussen
•
rentabiliteit van de exploitatie (direct rendement);
minimaal 5% en maximaal 15% van de restant hoofdsom van de leningportefeuille. De leningportefeuille
•
rendement te realiseren bij investeringen (IRR);
van FidesWonen voldoet aan dit criterium.
•
waardeontwikkeling van het bezit (WOZ waarde);
Met betrekking tot vorderingen en langlopende schulden (leningen) worden geen financiële derivaten met
•
vermogensontwikkeling (solvabiliteit, Loan to Value en investerings/financieringsratio).
betrekking tot renterisico gecontracteerd.
FidesWonen financieel gezond
FidesWonen | Jaarstukken 2012
56
57
Financieringsrisico
14.10. Verklaring Bestuur
Voor de beschikbaarheid van financiering tegen gunstige voorwaarden is FidesWonen, in lijn met de gehele corporatiesector, sterk afhankelijk van het blijvend functioneren van het borgingsstelsel van het
Het bestuur is belast met het besturen van FidesWonen, wat inhoudt dat het verantwoordelijk
WSW.
is voor de realisatie van de doelstellingen van FidesWonen, de strategie, de financiering en de daaruit voortvloeiende resultatenontwikkeling. Het bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taak
Kredietrisico
naar het belang van FidesWonen, in het licht van zijn volkshuisvestelijke en maatschappelijke
FidesWonen heeft geen significant kredietrisico. FidesWonen maakt gebruik van faciliteiten van
doelstellingen. Het bestuur legt verantwoording af aan de raad van commissarissen en verschaft de
de Rabobank (huisbankier). Het kredietrisico gerelateerd aan crediteuren en vooruitbetaalde
raad daartoe tijdig de noodzakelijke informatie.
aanneemsommen wordt afgedekt door ontvangen bankgaranties en het toepassen van de In het verslagjaar waren er geen transacties waarbij tegenstrijdige belangen van het bestuur speelden.
overwaarderegeling.
Het bestuur verklaart in het verslagjaar de middelen te hebben besteed in het belang van de volkshuisvesting. Het bestuur onderschrijft de Governancecode Woningcorporaties en past deze toe.
Liquiditeitsrisico De stand van de liquide middelen is per ultimo 2012 fors positief en bedraagt 15,8 miljoen euro. FidesWonen hanteert het uitgangspunt dat vermogen eerst moet worden opgebouwd (onder meer door
Vaststelling jaarverslag
de verkoop van bestaand bezit), alvorens het te kunnen uitgeven aan nieuwbouw en kwaliteitsverbetering.
Het bestuur is van mening dat het jaarverslag annex jaarrekening over het boekjaar 2012 een
Door deze werkwijze is het mogelijk het uitgavenpatroon aan te passen indien de verkopen van bestaand
getrouw beeld geeft van het functioneren en de financiële positie van de organisatie. Bij de
bezit (huurwoningen) tegenvallen. Daardoor wordt de financiële positie van FidesWonen geborgd.
jaarrekening is in juni 2013 door de accountant een goedkeurende verklaring afgegeven.
FidesWonen heeft in 2012 haar verkopen in lijn met de langetermijn doelstellingen gerealiseerd. Doordat
Het bestuur deelt mede dat het jaarverslag en de jaarrekening vaststelt.
de nieuwbouwproductie in 2012, door met name ruimtelijke procedures, is achtergebleven, is het uit Het bestuur dankt alle betrokkenen voor hun inzet.
oogpunt van de financiële positie niet nodig geweest maatregelen te nemen. FidesWonen is op basis van het bovenstaande voldoende in staat om aan haar liquiditeits-verplichtingen te kunnen voldoen.
Sommelsdijk, 17 juni 2013 Marktrisico Het marktrisico is het risico dat de hele markt of een categorie van activa daalt, waardoor de prijs en de Namens het bestuur,
waarde van de activa in portefeuille kunnen worden beïnvloed. FidesWonen heeft de vastgoedportefeuille gewaardeerd tegen de prijs waarvoor het bezit destijds is gebouwd, rekening houdend met eventuele subsidies, verminderd met een jaarlijkse afschrijving. De boekwaarde uitgedrukt in een percentage van de actuele waarde bedraagt per ultimo 2012 60%. FidesWonen loopt derhalve een minimaal risico dat zij door tegenvallende marktontwikkelingen tot grote afwaarderingen wordt gedwongen.
G.J. van der Valk, directeur-bestuurder
FidesWonen financieel gezond
FidesWonen | Jaarstukken 2012
58
14.11. Verklaring Raad van Commissarissen De raad van commissarissen heeft kennis genomen van het verslag van het bestuur over het boekjaar 2012. De door het bestuur opgemaakte jaarverslag en jaarrekening 2012 zijn door Deloitte gecontroleerd en van een goedkeurende controleverklaring voorzien. De raad van commissarissen keurt het jaarverslag en de jaarrekening goed. De raad van commissarissen heeft kennis genomen van het accountantsverslag en de bevindingen met de accountant besproken. De raad van commissarissen is van mening dat de jaarstukken een helder inzicht geven in de activiteiten en inspanningen van het bestuur en de werknemers van FidesWonen. De raad van commissarissen dankt de leden van de commissies, het bestuur, en de werknemers, voor hun betrokkenheid en getoonde inzet.
Sommelsdijk, 17 juni 2013
G.C. van der Ent RA, voorzitter
mr. H. Stuurman, lid
E.F. Louwerse, lid
mr. drs. D. van Lith-Woestenberg MA MA, lid
drs. F. van Nimwegen, lid P
J.G.M. van Oorschot, lid
FidesWonen financieel gezond
15. De jaarrekening
60
61
15.1. Balans per 31 december 2012 (na voorlopige resultaatbestemming)
ACTIVA
31-12-2012
31-12-2011
PASSIVA
31-12-2012
31-12-2011
VASTE ACTIVA
EIGEN VERMOGEN
1.1 Materiële vaste activa
2.1 Overige reserves
32.501.495
15.461.092
Totaal
84.636.008
69.419.594
2.2 BWS-subsidies
0
2.394
Totaal
0
2.394
0
4.979.690
2.3.3 Voorziening garantieverplichtingen
29.986
0
2.3.3 Voorziening garantieverplichtingen
42.751
9.945
1.1.1 Sociaal vastgoed in exploitatie
76.470.006
67.459.706
1.1.2 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de eigen exploitatie
6.433.289
1.302.463
1.1.3 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
1.732.713
657.425
84.636.008
69.419.594
5.135.493
5.158.992
89.771.501
74.578.586
Totaal 1.2 Vastgoedbeleggingen 1.2.1 Commercieel vastgoed in exploitatie Totaal 1.3 Financiële vaste activa 1.3.1 Latente belastingvorderingen 1.3.2 Te vorderen BWS-subsidies 1.3.3 Effecten Totaal Totaal Vaste Activa
2.222.054
1.429.555
33.870
55.532
6.353
6.353
2.262.277
1.491.440
92.033.778
76.070.026
EGALISATIEREKENING
2.3 Voorzieningen 2.3.1 Voorziening onrendabele investeringen
2.3.4 Voorziening jubilea en gratificatie
22.142
0
Totaal
94.879
4.989.635
56.600
58.941
75.079.155
69.693.789
262.904
253.578
75.398.659
70.006.308
1.230.368
401.799
2.126
6.935
70.991
72.306
453.029
522.057
2.4 Langlopende schulden 2.4.1 Leningen overheid 2.4.2 Leningen kredietinstellingen 2.4.3 Waarborgsommen Totaal
VLOTTENDE ACTIVA 1.4 Voorraden en onderhanden werk 1.4.1 Grondposities 1.4.2 Vastgoed bestemd voor de verkoop 1.4.3 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de verkoop 1.4.4 Overige voorraden Totaal
1.153.000
0
2.5 Kortlopende schulden
29.450
0
2.5.1 Schulden aan leveranciers
513.666
997.090
27.005
20.385
1.723.121
1.017.475
1.5 Vorderingen 1.5.1 Huurdebiteuren
62.254
40.735
1.5.2 Belastingen en premies sociale verzekeringen
692.259
339.325
1.5.3 Overige vorderingen
498.501
310.429
1.253.015
690.489
1.6 Liquide middelen
15.806.274
14.697.019
Totaal Vlottende Activa
18.782.409
16.404.983
110.816.187
92.475.009
Totaal
Balanstotaal
De jaarrekening
2.5.2 Schulden aan gemeente 2.5.3 Belastingen en premies sociale verzekering 2.5.4 Overige schulden 2.5.5 Overlopende passiva
1.064.641
1.012.483
Totaal
2.821.155
2.015.580
110.816.187
92.475.009
Balanstotaal
FidesWonen | Jaarstukken 2012
62
63
15.2. Winst- en verliesrekening over 2012 WINST- EN VERLIESREKENING
15.3. Kasstroomoverzicht over 2012 2012
2011
11.012.708
10.937.645
394.339
421.057
2.394
7.926
564.435
408.230
3.1 Bedrijfsopbrengsten 3.1.1 Huuropbrengsten 3.1.2 Opbrengsten servicecontracten 3.1.3 Overheidsbijdragen 3.1.4 Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille
3.1.6 Geactiveerde productie eigen bedrijf 3.1.7 Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten
Ontvangsten van huurders Ontvangsten van subsidiegevers
21.067
Overige ontvangsten
84.368
Betalingen aan werknemers (incl. sociale lasten)
(1.423.737)
351.676
0
Betalingen aan leveranciers onderhoud
(2.826.344)
83.292
71.155
Betalingen aan overige leveranciers
(1.688.440)
31.549.374
11.846.014
Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten
(1.001.827)
Uitgaande operationele kasstroom uit bedrijfsoperaties
2.769.907
7.768.781
903
925
1.104.629
358.216
3.2.4a Sociale lasten
160.630
52.548
Kasstroom uit overige operationele activiteiten
3.2.4b Pensioenlasten
210.594
68.754
Kasstroom uit operationele activiteiten
2.931.455
3.367.544
23.730
27.534
2.216.227
3.312.448
Som der bedrijfsopbrengsten
12.542.739
17.637.962
Bedrijfsresultaat
19.006.635
(5.791.948)
3.2.2 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa
3.2.4 Lonen en salarissen
3.2.5 Onderhoudslasten 3.2.6 Leefbaarheid 3.2.7 Overige bedrijfslasten
Ontvangen rente Betaalde rente
3.3.1 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten
341.799
150.147 2.738.929
Renteresultaat
(2.726.654)
(2.588.782)
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
16.279.981
(8.380.730)
(762.513)
(1.395.876)
3.4.1 Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
17.042.494
(6.984.854)
(50.915) (2.796.260) 1.725.552
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Ontvangsten uit verkoop bestaand bezit (minus verkoopkosten) Ontvangsten uit verkoop nieuwbouwprojecten
564.435 0
Inkomende (des)investeringskasstroom Uitgaven nieuwbouw huurwoningen
Uitgaven in activa ten dienste van de exploitatie
564.435 (5.429.811) (409.863) 0 (733.409)
Uitgaande (des)investeringskasstroom
(6.573.083)
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(6.008.648)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangen nieuwe leningen
8.000.000
Inkomende (des)investeringskasstroom
Uitgaande (des)investeringskasstroom
8.000.000 (2.607.649) (2.607.649)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
5.392.351
Mutatie liquide middelen
1.109.255
Saldo liquide middelen per 1 januari Mutatie Saldo liquide middelen per 31 december De jaarrekening
(3.067.112)
Betaalde winstbelasting
Aflossingen langlopende schulden Jaarresultaat na belastingen
363.961
(42.193)
Uitgaven kwaliteitsverbeteringen en na-investeringen 3.068.452
3.3.2 Rentelasten en soortgelijke kosten
4.521.811
Betaalde heffingen
Uitgaven nieuwbouw bestemd voor de verkoop 3.3 Financiële baten en lasten
(6.940.348)
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
2.681.211
3.2.3 Erfpacht
11.462.160
0
3.124.665
en vastgoedportefeuille
11.356.725
19.140.531
3.2 Bedrijfslasten 3.2.1 Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuill
Kasstroom uit operationele activiteiten
Inkomende kasstroom uit bedrijfsoperaties
3.1.5 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
2012
14.697.019 1.109.255 15.806.274 FidesWonen | Jaarstukken 2012
64
65
15.4. Kengetallen per 31 december 2012
15.5. Gebeurtenissen na balansdatum
2010
2011
2012
2222
2219
2215
6
6
5
Eenheden in woonvoorzieningen
69
69
65
Garages
79
79
79
Overige verhuureenheden
15
15
13
2390
2388
2377
0
22
72
Totaal
2390
2410
2449
Kwaliteit Aantal reparatieverzoeken
3395
3597
3367
192
174
136 475
Gegevens woningbezit Aantal verhuureenheden Verhuureenheden (woningen) Verhuureenheden (woonvoorzieningen)
Verhuureenheden in aanbouw
Aantal gevallen mutatieonderhoud Kosten niet planmatig onderhoud per vhe
377
377
Kosten planmatig onderhoud per vhe
1314
907
846
Totaal kosten onderhoud per woning
1691
1284
1320
Het verhuren van woningen Huurachterstand in % van jaarhuur
0,50
0,44
0,81
Huurachterstand in % van jaarhuur
0,63
1,11
1,53
Het (voorgenomen) kabinetsbeleid met betrekking tot de verhuurdersheffing voor de periode na 2013 en het risico van de saneringssteun zijn gebeurtenissen na balansdatum (boekjaar eindigend op 31 december 2012). Deze gebeurtenissen zijn van dusdanig belang dat het niet toelichten hiervan de oordeelsvorming van de gebruiker kan
Financiële continuïteit Solvabiliteit, EV/TV (%) Liquiditeit (current ratio)
beïnvloeden. 26,50
16,72
29,33
2,93
8,14
6,66
Onder invloed van de veranderde politieke en economische omstandigheden heeft FidesWonen haar missie, visie en
-0,16
-0,45
0,52
Gemiddelde rentevoet leningportefeuille
4,62
4,50
3,75
strategie herijkt en vertaald naar een toekomstbestendig verdienmodel. Dit is vervolgens in maart 2013 gepresenteerd
Cashflow per verhuureenheid
307
1.087
1.495
Rentabiliteit Eigen Vermogen (%)
in de vorm van een Financieel Verbeterplan 2013-2017. In het Financieel Verbeterplan zijn de financiële effecten van het voorgenomen kabinetsbeleid inzichtelijk gemaakt en is aangegeven hoe FidesWonen hier de komende periode op denkt te gaan acteren.
Balans en winst- en verliesrekening (x €1.000,-) Eigen vermogen
22.447
15.461
32.501
1.461
4.990
95
Leningen
58.639
69.753
75.136
kabinetsbeleid op te vangen, zonder dat wezenlijke aanpassingen in de bedrijfsvoering (personeel, organisatie,
Materiële vaste activa
72.610
69.420
84.636
Vastgoedbeleggingen
5.329
5.159
5.135
onderhoud, investeringsvolume) noodzakelijk is. Daarnaast is er ultimo 2017 nog voldoende vrije beleidsruimte
10.833
10.938
11.013
109
408
564
1.990
7.769
-19.141
456
480
1.476
Onderhoudskosten
4.336
3.368
2.931
Overige bedrijfslasten
2.754
3.312
2.216
Rentelasten
2.679
2.739
3.068
Jaarresultaat na belastingen
-3.514
-6.985
17.042
Algemeen Eigen vermogen einde boekjaar per vhe
10.075
6.949
14.286
Voorzieningen
Huren Verkoopresultaat huurwoningen Waarde verandering materiële vaste activa Lonen en salarissen, sociale lasten en pensioenlasten
De jaarrekening
De belangrijkste conclusie uit het Financieel Verbeterplan is dat het beleid van FidesWonen financieel haalbaar en verantwoord is. FidesWonen beschikt over voldoende weerstands-vermogen om de financiële gevolgen van het nieuwe
(het verschil tussen het eigen vermogen en het risicoprofiel) om de uitgangspunten van het nog vast te stellen Strategisch Vastgoedbeleid gedurende de beleidsperiode tot en met 2022 te realiseren.
FidesWonen | Jaarstukken 2012
66
67
15.6. Verklaring accountant
De jaarrekening
FidesWonen | Jaarstukken 2012
Meer dan een huis FidesWonen Sperwer 17 3245 VP Sommelsdijk
Design: Sfa Print bv
Tel.: (0187) 89 04 00 E-mail:
[email protected] Internet: www.fideswonen.nl Datum van oprichting: 20 juli 1916 Datum en nummer Koninklijk Besluit waarbij de instelling is toegelaten: 7 augustus 1948, nr. B 1815 De vereniging is regionaal toegelaten en heeft als werkgebied de gemeente Goeree-Overflakkee. Nummer van inschrijving in het Handelsregister: 23031811 Laatstelijk gewijzigde statuten ministerieel goedgekeurd bij beschikking: 18 november 2011 Nummer van inschrijving in Nationaal Register Volkshuisvestingsinstellingen: 949 © FidesWonen 2013
